Jaarverslag 2013 SAN
Stichting Achterstandswijken Nijmegen
Jaarverslag 2013 SAN/BJ
1
Inleiding De Stichting Achterstandswijken Nijmegen (SAN) bestaat sinds 1997. Deze stichting is opgericht in het kader van het landelijke beleid ter ondersteuning van de huisartsenzorg in achterstandsgebieden. Deze ondersteuning vindt enerzijds plaats via een extra module die wordt uitgekeerd aan huisartsen voor elke patiënt die woonachtig is op geïdentificeerde postcodes en anderzijds via uitkering aan stedelijke fondsen. Deze fondsen kunnen activiteiten financieren die bijdragen aan verbetering van de kwaliteit van huisartsenzorg in deze gebieden en vermindering van werkdruk van huisartsen in achterstandsgebieden. De stedelijke fondsen worden gevuld door afdrachten van zorgverzekeraars, sinds 2009 rechtstreeks uitbetaald door ZN. De hoogte van deze afdracht wordt bepaald door het aantal verzekerden in de achterstandsgebieden van een bepaalde stad. Op grond van een landelijke indeling wordt vastgesteld welke wijken achterstandsgebieden zijn. Elke 4 jaar wordt opnieuw bepaald, op basis van cijfers van het CBS, welke wijken als achterstandsgebied bestempeld zullen worden. Door deze herijking kunnen de inkomsten van het fonds wisselen en moeten soms de begrotingen worden aangepast. De meest recente ¨Herijking postcodes achterstandsgebieden¨ vond plaats in 2012. (Nivel, 2012) De resultaten van deze herijking hadden grote gevolgen voor het fonds SAN vanaf 2013. De SAN inkomsten zijn in 2013 afgenomen van ruim 65.000 naar een kleine 21.000 euro. Dit heeft natuurlijk consequenties gehad voor de begroting. Eind 2012 zijn de huisartsen hierover al geïnformeerd. De besteding van de gelden is in elk fonds gebaseerd op knelpunten zoals die in de betreffende stad door de huisartsen worden ervaren. In Nijmegen wordt de SAN tot halverwege 2009 bestuurd en beheerd door vertegenwoordigers van de Nijmeegse huisartsen en een vertegenwoordiger van de regionale zorgverzekeraar VGZ. Halverwege 2009 heeft VGZ haar deelname aan het SAN bestuur beëindigd. Het SAN bestuur bestaat sindsdien uit 3 huisartsen: een niet-meer-gevestigde-huisarts als voorzitter, één huisarts die niet, en één die wel in een achterstandswijk praktijk houdt. Het SAN bestuur wordt ondersteund in haar werkzaamheden door de beleidsmedewerker van de Huisartsenkring Nijmegen e.o. Als definitie van de Nijmeegse achterstandsgebieden gebruikt de SAN de landelijke lijst vastgestelde postcodegebieden, aangevuld met de wijken die door de gemeente Nijmegen als achterstandsgebied worden aangemerkt. Hierdoor kunnen méér Nijmeegse huisartsen (en patiënten) meeprofiteren van het fonds (In 2013 waren deze gegevens afkomstig uit de Nijmeegse stads- en wijkmonitor, 2012.) Het bestuur stelt, op voorstel van een werkgroep van huisartsen vast hoe de gelden zullen worden besteed; dit leidt tot een jaarlijkse oproep aan huisartsen om aanvragen in te dienen en een bijbehorende begroting.
Hierna volgt een weergave van de activiteiten uit 2013. Dit jaarverslag vormt samen met het financieel jaarverslag 2013 één geheel.
Jaarverslag 2013 SAN/BJ
2
ACTIVITEITEN 2013 Van oudsher vallen de uitgaven van de SAN onder 2 categorieën: praktijkbudgetten en projectgelden. Praktijkbudgetten: deze worden toegekend aan individuele praktijkhouders. Projecten: o.a. praktijkoverstijgende activiteiten, eenmalige activiteiten en evenementen De daling van de inkomsten maakte dat het SAN bestuur zich intensief heeft moeten buigen over de criteria voor 2013. Na rijp beraad heeft het bestuur besloten tot het volgende: 1. Het SAN bestuur heeft in 2013 een deel van de verloren inkomsten aangevuld uit eerder opgebouwde reserves. Daardoor kon de pijn enigszins worden verzacht. 2. Het SAN bestuur was en is van mening dat - hoewel in verhouding tot landelijke ontwikkelingen de situatie blijkbaar is verbeterd - de gezondheid in Nijmeegse achterstandswijken niet ineens is vooruitgegaan. Ook is de werkdruk van de huisartsen in die wijken niet ineens substantieel afgenomen. Het is voor het SAN bestuur niet goed mogelijk om een selectie te maken op basis van de Nijmeegse gegevens (Stads- en wijkmonitor 2012) om bepaalde wijken wel/niet meer op te nemen in haar selectie. Daarom heeft het SAN bestuur ervoor gekozen om in 2013 niets te veranderen in de alhier gehanteerde postcodes. Vanwege de verminderde inkomsten is er wel voor gekozen de hoogte van aan te vragen praktijkbudgetten fors terug te brengen. Het SAN bestuur constateert dat de aanvragen voor de praktijkbudgetten makkelijk en soepel lopen; er is sprake van een zekere routine bij de aanvragers waardoor het weinig extra moeite vraagt om de aanvraag in te dienen. Het opstellen van projectaanvragen blijkt lastiger. Het SAN bestuur heeft de drempel zo laag mogelijk gemaakt en ondersteunt de initiatiefnemers bij uitwerking van ideeën. Praktijkbudgetten 2013 Een deel van het fonds wordt al sinds de start in de vorm van praktijkbudgetten ter beschikking gesteld aan huisartsenpraktijken in Nijmeegse achterstandsgebieden. De hoogte van het budget dat men kan aanvragen is afhankelijk van het aantal patiënten woonachtig op de door SAN gehanteerde postcodes. De aanvrager moet een plan voor de besteding van dit budget indienen; als het SAN bestuur het plan goedkeurt krijgt de aanvrager het budget toegekend. Vervolgens kan men de gemaakte kosten declareren, met als maximum de hoogte van het toegekende budget. Voor de praktijkbudgetten 2013 hanteerde de SAN de volgende criteria : -de activiteit levert een bijdrage aan de kwaliteit van de zorg aan deze groep patiënten -het praktijkbudget levert een bijdrage aan de vermindering van de werkdruk, op een zo structureel mogelijke wijze -als het budget (gedeeltelijk) wordt besteed aan extra assistentie, dan is de reeds aanwezige assistentie minstens 1 FTE per normpraktijk. De praktijkbudgetten zijn besteed conform de ingediende plannen, voor het grootste deel aan extra assistentie, extra waarneming en aan administratieve ondersteuning. In totaal hebben 16 praktijkhouders een aanvraag ingediend en budget toegewezen gekregen. Dit betrof 5 locaties/gezondheidscentra in de stad. In 2013 is conform de begroting € 21.750 uitgekeerd voor praktijkbudgetten. Projecten en andere praktijkoverstijgende activiteiten 2013
Studiereis naar Turkije Met een bijdrage vanuit de SAN heeft een jonge huisarts uit een praktijk met veel allochtonen en lage SES een studiereis gemaakt naar Turkije. In het programma was o.a. aandacht voor de Turkse migrant, het Turkse zorgsysteem en de ontwikkeling van huisartsenzorg in Turkije.
Jaarverslag 2013 SAN/BJ
3
Redenen voor de SAN om hieraan bij te dragen waren o.a. dat onder de Nijmeegse huisartsen slechts een kleine groep is die zich heeft verdiept in de problematiek van achterstand en allochtonen en dat deze groep huisartsen grotendeels 55 jaar en ouder is. Door deze studiereis en de verspreiding van de opgedane kennis en ervaring aan collega’s en aan POH’s wordt deze specifieke expertise in de regio verspreid. Dezelfde huisarts heeft eveneens een studiereis naar Marokko gemaakt en zij treedt op als expert op dit gebied voor haar collega’s. Via de nieuwsbrief voor huisartsen is aandacht hierop gevestigd. SAN heeft 625 euro bijgedragen.
Tolkentelefoon. Toen eind 2011 duidelijk werd dat de landelijke regeling voor de vergoeding van het gebruik van tolkendiensten zou komen te vervallen, heeft het SAN bestuur besloten hiervoor middelen beschikbaar te stellen, voor huisartsen in Nijmegen en de regio. In 2012 zijn hiervoor eigen middelen ingezet. In 2013 heeft de gemeente Nijmegen subsidie verstrekt voor haar inwoners, dus voor huisartsen in Nijmegen. SAN heeft dit administratief gefaciliteerd. Voor huisartsen met patiënten buiten de gemeente grenzen heeft SAN eigen middelen beschikbaar gesteld. Men kon declaraties insturen onder een aantal voorwaarden. Door 6 praktijken uit de regio is een beroep gedaan op deze subsidie. In totaal is in 2013 door SAN hiervoor ruim 690 euro uitgekeerd.
Bijeenkomst Laaggeletterdheid/Ondersteuning mantelzorg Doel van deze bijeenkomst was tweeledig: ingaan op het omgaan met Laaggeletterdheid en op ondersteuning van mantelzorgers. Deze bijeenkomst vond plaats op 20 maart 2013. SAN heeft een bijdrage geleverd door de kosten van de betrokken huisartsen te financieren. SAN heeft 180 euro bijgedragen
Voorbereiding project Meijhorst over Huiselijk Geweld In 2013 is gestart met een breed multidisciplinair project in Meijhorst, met als thema Huiselijk geweld. SAN heeft hiervoor budget gereserveerd op de begroting 2013. De realisatie van het project kostte echter meer tijd dan voorzien; de activiteit zal najaar 2014 plaatsvinden. Het gereserveerd budget bleef voor het project beschikbaar in 2014. (Inmiddels is duidelijk dat SAN in 2014 2520 euro bijdraagt aan deze activiteit)
Diabetesvoorlichting voor allochtone vrouwen (MCSA) Medisch Centrum Sint Anna heeft het initiatief genomen tot dit project met als hoofddoelstelling het vergroten van het begrip van de ziekte DM bij de doelgroep en daarmee aan beter preventie. Subdoelstellingen waren: -Draaiboek opstellen voor het organiseren van de voorlichtingsavonden voor allochtonen -Voorlichtingsavond organiseren voor Turkse vrouwen met DM -Voorlichtingsavond organiseren voor Marokkaanse vrouwen met DM -Opleiden Marokkaanse zorgconsulentes voor het geven van voorlichting over DM. De uitvoering van de avond voor Turkse vrouwen vond plaats eind 2013 en was succesvol, zowel wat betreft aantal deelnemers als wat betreft het verloop en opbrengst van de avond. . De opleiding van de consulentes is gestart. Het project krijgt een vervolg in 2014. Het draaiboek is overgedragen aan het sociale wijkteam. Uit een andere regio is belangstelling voor het draaiboek getoond, het is aan deze aanvrager beschikbaar gesteld. SAN heeft ruim 2400 euro bijgedragen aan het gehele project.
Commissie Achterstanden en Allochtonenzorg De Commissie Achterstanden en Allochtonenzorg (A&A) van de Huisartsenkring Nijmegen e.o. bestaat uit huisartsen die veel patiënten hebben in achterstandswijken en/of betrokken zijn bij de huisartsenzorg aan allochtone patiënten. Alle achterstandsgebieden in Nijmegen zijn vertegenwoordigd in de commissie. Een van de taken van deze commissie is het
Jaarverslag 2013 SAN/BJ
4
adviseren aan het SAN bestuur over projectaanvragen en activiteiten. Het SAN bestuur heeft op basis van een eerder genomen besluit de kosten van deze commissie ook in 2013 voor haar rekening genomen. In 2013 is hieraan 2981 euro besteed.
Landelijke ontwikkelingen Het SAN bestuur volgt de landelijke ontwikkelingen en participeert in het landelijke netwerk van achterstandsfondsen. Het doel daarvan is informatie-uitwisseling, zowel over belangrijke landelijke kwesties als ook over interessante projecten in de regio. Op die manier hoeft niet ieder opnieuw het wiel uit te vinden en kunnen goede ideeën hun weg vinden in andere delen van het land. De ondersteunend medewerker van de SAN was zoveel mogelijk aanwezig op de landelijke vergaderingen van de achterstandsfondsen en is aangesloten op de speciale digitale discussiepagina voor achterstandsfondsen op HAWeb. Ondersteuning Het SAN bestuur heeft vanwege de veranderde financiële situatie moeten besluiten om een lager budget te reserveren voor de ondersteuning. Dat betekent dat er minder ondersteuningsuren beschikbaar zijn geweest dan voorheen. Nawoord Dit jaarverslag geeft, een beeld van de activiteiten van de Stichting Achterstandswijken Nijmegen (SAN). In het afzonderlijk financieel verslag wordt verantwoording afgelegd over de financiële situatie en inkomsten en uitgaven in 2013.
Samenstelling SAN bestuur in 2013 Els van de Put, tot 1 juli 2013 Anneke Baltussen, vanaf 1 juli 2013 Lonneke Quanjel Nico Vlaar, niet-meer-gevestigd huisarts, voorzitter Ondersteuning Brigit Jansen, beleidsmedewerker Huisartsenkring Nijmegen e.o.
Jaarverslag 2013 SAN/BJ
5