Bizzgame ‘Leren Ondernemen’
Eindrapportage projecten Kennisnet regeling MBO verbonden met ICT 2008 tranche B
Auteur(s)
:
Maria Wessels
Datum
:
20 maart 2009
Versie
:
1.1
2 / 11
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
Inhoudsopgave 1
Inleiding
3
2
Behaalde resultaten
4
2.1
Resultaten per product/activiteit
2.2
Activiteiten algemeen
5
2.3
Activiteiten techniek
6
2.4
Activiteiten organisatie
6
2.5
Activiteiten inbedding, hergebruik en verbreding
2.6
Andere resultaten
7
2.7
Doelstellingen
7
3
Projectorganisatie 8
3.1
Betrokken partijen en personen
3.2
Samenwerking
4
8
8
Knelpunten en aanbevelingen
4.1
Knelpunten en oplossingen
4.2
Aanbevelingen
5
4
10
10
Succespunten en vervolg
5.1
Succespunten
5.2
Vervolg: de toekomst
5.3
Persoonlijke noot
11
11 11
11
10
6
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
1 Inleiding In het project Bizzgame ‘Leren Ondernemen’ hebben we de context van een bestaande Bizzgame zodanig aangepast, dat de game inzetbaar is voor studenten van de opleiding Mediavormgever. Eén van de drie kerntaken in het kwalificatiedossier Mediavormgever is het uitvoeren van ondernemerstaken. Met de Bizzgame kunnen studenten op een leuke, laagdrempelige en risicoloze manier verschillende aspecten van ondernemersvaardigheden ontwikkelen. De resultaten van het project zijn bemoedigend. Er is een eerste versie van de Bizzgame ‘Leren Ondernemen’ opgeleverd met een competitieboek en werkboek voor de studenten en de bijbehorende docentenhandleiding. Deze eerste versie is succesvol getest in een pilot met twee verschillende groepen studenten van de opleiding Mediavormgever, een groep grafisch vormgevers en een groep animatie/av-vormgevers. Uit de evaluatie van de pilot is gebleken dat de game kan worden ingezet voor de beoogde doelgroep. Uiteraard zijn er ook verbeterpunten uit de evaluatie gekomen. Deze verbeterpunten worden meegenomen in de doorontwikkeling van de game naar een tweede versie. De projectgroep heeft met dit project veel ervaring opgedaan met het ontwikkelen en inzetten van een game.
3 / 11
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
2 Behaalde resultaten 2.1
Resultaten per product/activiteit
In het projectplan is de overkoepelende doelstelling uitgewerkt in diverse producten en activiteiten. In onderstaande tabellen wordt, op basis van het definitieve projectplan ingegaan op de resultaten per product. Daarna wordt ingegaan op de verschillende activiteiten om een beeld te krijgen van het doorlopen proces (techniek, organisatie, inbedding/hergebruik) Productnaam: Doel
Bizzgame ‘Leren Ondernemen’ voor de opleiding Mediavormgever Doel van de Bizzgame is om studenten Mediavormgeving op een leuke, laagdrempelige en risicoloze manier verschillende aspecten van ondernemersvaardigheden te laten ontwikkelen.
Resultaten
Het resultaat is een eerste versie van de Bizzgame ‘Leren Ondernemen’. Deze versie kan gezien worden als een prototype waarmee studenten aan de slag kunnen gaan. In de oorspronkelijke projectopzet was de bedoeling dat we ook een demofilm van de game zouden opleveren en een link naar de spelsite, maar gaandeweg hebben we moeten concluderen dat onze ambities te hoog waren gesteld. De geplande inzet en doorlooptijd bleken veel te krap om deze resultaten ook nog te behalen. Desondanks hebben we door de grote (extra) inzet van de projectleden een tastbaar resultaat weten op te leveren dat zich uitstekend leent voor doorontwikkeling.
Conclusie
We hebben in relatief korte tijd een bruikbaar product opgeleverd dat de belangstelling heeft weten te wekken van veel ROC’s en vakscholen die opleidingen Mediavormgever verzorgen. Ook scholen met verwante opleidingen hebben belangstelling getoond.
Productnaam: Doel
Spelbeschrijving Bizzgame ‘Leren Ondernemen’ De spelbeschrijving heeft als doel om belangstellenden voor de Bizzgame te informeren over de inhoud, het doel en de doelgroep van de game.
Resultaten
De spelbeschrijving geeft weer wat de Bizzgame beoogt. De context van de game wordt geschetst en de spelrondes worden op hoofdlijnen beschreven. Ook wordt aangegeven aan welke competenties wordt gewerkt tijdens de game. Dit zijn competenties die nodig zijn voor het uitvoeren van ondernemerstaken (competentiematrix). De spelbeschrijving is een extra product dat we opleveren.
Conclusie
Hoewel de spelbeschrijving oorspronkelijk niet als product was beoogd, blijkt het een waardevolle aanvulling. Met name om belangstellenden te informeren en een brede belangstelling te creëren voor de game bij grafimedia-opleidingen.
Productnaam: Doel
Competitieboek en werkboek studenten In het competitieboek en werkboek van de Bizzgame worden de studenten geïnstrueerd over de game.
4 / 11
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
Resultaten
In het competitieboek worden het bedrijf dat figureert in de game en de concurrentie- en de marktomgeving beschreven. Verder wordt aangegeven waar op gelet moet worden bij het nemen van de beslissingen in de game. Het werkboek beschrijft wat de teams in elke spelronde moeten doen. In het werkboek staan tevens aanvullende opdrachten en een logboek waarin studenten hun beslissingen motiveren en de analyse van de resultaten beschrijven. Het competitieboek is klaar, het werkboek nog niet. In het werkboek ontbreekt de beschrijving van de laatste spelrondes nog. De reden daarvoor is tijdgebrek. In de doorontwikkeling worden de laatste hoofdstukken afgemaakt.
Conclusie
Het competitieboek is klaar voor gebruik. Het werkboek wordt op korte termijn afgemaakt.
Productnaam: Doel
Docentenhandleiding Het doel van de docentenhandleiding is om docenten te informeren hoe zij de game kunnen inzetten voor de ontwikkeling van ondernemersvaardigheden. Ook krijgen ze zowel inhoudelijke als technische instructies bij de verschillende spelronden.
Resultaten
De docentenhandleiding is nog niet beschikbaar. Door tijdgebrek hebben we de prioriteit bij de documentatie voor de student gelegd.
Conclusie
In de fase van doorontwikkeling moet de docentenhandleiding nog worden geschreven.
Productnaam:
Evaluatie van de pilot
Doel
Het doel van de pilot was om zicht te krijgen of de Bizzgame voor het beoogde doel en doelgroep kan worden ingezet.
Resultaten
Uit de evaluatie van de pilot blijkt dat de Bizzgame voldoet aan de verwachtingen. In de doorontwikkeling zullen uiteraard nog puntjes op de i moeten worden gezet. De effectmeting die we in de oorspronkelijke opzet wilden opleveren is komen te vervallen. De pilot is te beperkt geweest om daadwerkelijk effect te kunnen meten.
Conclusie
Studenten en de leden van de projectgroep zijn tevreden over de eerste versie van de Bizzgame.
2.2
Activiteiten algemeen
In de eerste fase van het project hebben we vooral voorbereidende activiteiten uitgevoerd. Deze bestonden uit het vervolmaken van het projectplan, het informeren van, en afspraken maken met betrokken partijen en het inrichten van de communicatiekanalen. In de tweede fase zijn we daadwerkelijk aan de slag gegaan met het ontwikkelen van de game. Dat was in eerste instantie behoorlijk zoeken: wat voor informatie moeten we precies aanleveren, tot op welk detailniveau moet de informatie aangeleverd worden, hoe structureren we de informatie? Gaandeweg bleken we ook wel te hebben onderschat wat er allemaal komt kijken bij het ‘slechts’ aanpassen van de context van een game. In de Bizzgame ‘Handel en wandel’ die we als uitgangspunt hadden genomen, bleken beslissingen niet zomaar kopieerbaar te zijn naar onze game. In de grafimedia branche weegt bijvoorbeeld het imago van je bedrijf mee in het al of niet
5 / 11
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
verwerven van opdrachten. Dat speelt bij de hotdogverkoper uit ‘Handel en wandel’ nauwelijks een rol. En hoe waardeer je zoiets als ‘imago van een bedrijf’ in een game? De context van een grafisch ontwerpbureau bleek dus ingewikkelder dan de context van een hotdogverkoper. Er kwamen al doende telkens weer nieuwe vragen naar boven. De ontwikkeling van het competitieboek en werkboek voor studenten en de docentenhandleiding bleek ook een flinke uitdaging. In eerste instantie hadden we de ontwikkeling hiervan toebedeeld aan de docenten in de projectgroep. Het bleek voor hen toch moeilijker dan we dachten. Een van de redenen was dat de game nog niet klaar was. Daardoor was het moeilijk voor te stellen hoe het nu precies in zijn werk zou gaan. Een andere reden was dat de docenten minder tijd konden vrij maken dan nodig was. Er lag vanuit de onderwijsteams druk om andere prioriteiten te stellen. De ontwikkelaar BitPress Educatie is ingesprongen om de studenten documentatie te maken. In de laatste fase van het project hebben we onze ambities moeten bijstellen: de oorspronkelijk gestelde resultaten waren gezien de tijd en de complexiteit van de materie niet allemaal haalbaar. We hebben gekozen om in ieder geval een werkende versie van de game en de studentendocumentatie te realiseren om de pilot met studenten uit te kunnen voeren.
2.3
Activiteiten techniek
Als projectgroep hebben we ons vooral bezig gehouden met het aanpassen van de context van een bestaande Bizzgame. De ontwikkelaars van BitPress Educatie hebben op basis van de functionele beschrijving die wij hebben aangeleverd het programmeerwerk uitgevoerd. De knelpunten die we daarbij hebben ondervonden, betrof vooral de afstemming van de functionele beschrijving op de uiteindelijke game. Het was voor ons moeilijk om de consequenties voor de game te voorspellen van beslissingen die wij in de functionele beschrijving namen. In hoeverre zijn consequenties van beslissingen al in de bestaande game voorgeprogrammeerd? In hoeverre moeten we die nog beschrijven? Dit werd een iteratief proces, dat uiteindelijk tot een prima resultaat heeft geleid.
2.4
Activiteiten organisatie
De Bizzgame wordt op het Grafisch Lyceum ingebed in het onderwijsprogramma dat gericht is op het ontwikkelen van ondernemersvaardigheden. Dat gebeurt in ieder geval in het onderwijsprogramma van de opleiding Mediavormgever, maar ook de opleiding Mediamanagement gaat met ingang van het nieuwe schooljaar de game inzetten. Binnenkort vinden presentaties van de Bizzgame plaats in de teams van Mediavormgever en Mediamanagement. 2.5
Activiteiten inbedding, hergebruik en verbreding
Tijdens het project hebben we regelmatig de tussentijdse resultaten gecommuniceerd met de portefeuillehouder vanuit het onderwijsmanagementteam. Zij was verantwoordelijk voor de verspreiding van de informatie naar de andere leden van het OMT. Daarnaast hebben we de docenten van het GLU geïnformeerd over de stand van zaken via de Krachtbron, de interne nieuwsbrief van het Grafisch Lyceum Utrecht. Zoals in het vorige hoofdstuk al naar voren kwam, staan er op korte termijn presentaties over de game gepland voor de teams die het betreffen. Om een bredere verspreiding van de game mogelijk te maken, is er in het experimentcluster Media, vormgever en presentatie van MBO 2010 aandacht geweest voor de Bizzgame. In dit cluster zijn scholen vertegenwoordigd die experimenteren met competentiegerichte opleidingen op het gebied van media. Op 18 maart is tijdens een bijeenkomst van dit cluster de game gepresenteerd. Verschillende scholen hebben serieuze belangstelling getoond voor het product en de doorontwikkeling daarvan. Een belangrijk aandachtspunt is de doorontwikkeling van de game. We zijn op zoek naar mogelijkheden voor financiële ondersteuning. We onderzoeken wat de rol van het Kenniscentrum
6 / 11
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
GOC kan zijn. Ook moeten we de belangstellende scholen zover krijgen dat ze de game daadwerkelijk gaan inzetten voor hun studenten. Tijdens de clusterbijeenkomst bleek dat verwante opleidingen waar het uitvoeren van ondernemerstaken ook een van de kerntaken is, ook belangstelling hebben voor de Bizzgame. Het is de moeite waard om te onderzoeken in hoeverre de game bij deze opleidingen in te zetten is. Het gaat om de opleiding Signspecialist (een uitstroom op niveau 4 van Signmaker), de opleiding Artiest en de opleiding Vormgever Ruimtelijke Presentatie en Communicatie. Voor de opleiding Mediamanagement is al gebleken dat de game geschikt is. 2.6
Andere resultaten
Er zijn geen andere resultaten dan die in bovenstaande paragrafen zijn beschreven. 2.7
Doelstellingen
Hoewel de producten nog niet allemaal volledig gerealiseerd zijn, hebben we de doelen van dit project wel gehaald. We kunnen meer dan tevreden zijn over de resultaten. We hebben in een korte doorlooptijd met relatief weinig middelen een werkende game ontwikkeld waarvoor grote belangstelling in het veld is getoond.
7 / 11
8 / 11
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
3 Projectorganisatie 3.1
Betrokken partijen en personen
De projectgroep bestond uit de volgende personen. Organisatie/afdeling Grafisch Lyceum Utrecht
Personen
Rol
Marlies
Docent
Schlimme Grafisch Lyceum Utrecht
Kees Schouten
Inbreng Inhoudelijke inbreng t.a.v. ondernemersvaardigheden
Docent en zelfstandig
Inhoudelijke inbreng t.a.v. de
vormgever
beroepscontext van een vormgever
Grafisch Lyceum Utrecht
Jur van Bezu
Student Gaming
Ideeën en feedback t.a.v.
Kenniscentrum GOC
Conny Mackenzie
Ontwikkelaar van het
Inhoudelijke inbreng t.a.v. de
kwalificatiedossier
beroepscontext en het
Mediavormgever en
spelverloop.
interface van de game
Gaming BitPress Educatie BV
Joost Schouten
Educatieve uitgever
Ontwerp van het spel en aansturing van de ontwikkelaars van BitPress Educatie
Grafisch Lyceum Utrecht
Maria Wessels
Projectleider
Aansturing van het project,
en Procesmanagement
vastleggen van de afspraken
MBO 2010
en resultaten en communicatie tussen betrokken partijen
3.2
Samenwerking
De samenwerking binnen de projectgroep is goed verlopen. Gedurende de doorlooptijd van het project hebben we wekelijkse bijeenkomsten van 2,5 uur gehad op een vast tijdstip. De taakverdeling, afspraken en deadline werden wekelijks in een verslag vastgelegd. Naast de projectgroep hadden we oorspronkelijk ook nog een expertgroep in het leven geroepen. Door agendatechnische problemen is deze expertgroep nooit bij elkaar geweest. Er is op onderdelen individueel feedback gegeven vanuit deze groep. De communicatie binnen het Grafisch Lyceum Utrecht is verlopen via de portefeuillehouder vanuit het onderwijsmanagementteam. Ook zijn er twee artikeltjes geplaatst in de Krachtbron, de maandelijkse nieuwsbrief van het Grafisch Lyceum Utrecht. Het verloop van het ontwikkelproces van de Bizzgame was te volgen via een groep op Kennisnet. Hierop werden de (tussen)resultaten van het project en de gemaakte afspraken gepubliceerd. Naast de leden van de projectgroep zijn de leden van de expertgroep en de projectbegeleider van Kennisnet lid van deze groep geworden. De groep was ook bedoeld voor externe belangstellenden, maar daar is slechts minimaal gebruik van gemaakt. De bedrijfstakgroep Media en Communicatie van de MBO Raad is op de hoogte gesteld van de ontwikkeling van de Bizzgame. Ook in het experimentcluster Media, vormgeving en presentatie van MBO 2010 is de Bizzgame onder de aandacht gebracht. In de clusterbijeenkomst van 18 maart j.l. is de game gepresenteerd. Een twintigtal deelnemers van verschillende ROC’s en vakscholen heeft belangstelling getoond voor de game en wil op de hoogte gehouden worden van of meewerken aan de verdere ontwikkeling.
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
Op 12 oktober 2009 vindt het grootscheepse mbo-evenement CompetentCity plaats. Binnenkort kunnen de voorstellen voor presentaties worden ingediend. Wij zullen daar hoogstwaarschijnlijk een presentatie en demonstratie van de Bizzgame ‘Leren Ondernemen’ mogen verzorgen.
9 / 11
10 / 11
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
4 Knelpunten en aanbevelingen 4.1
Knelpunten en oplossingen
Knelpunt (omschrijving)
Oplossing
Spanningsveld tussen realistische context en
Creativiteit en concessies.
realiseerbaarheid in de game. Moeilijk om in te schatten wat de consequenties
Nauw overleg met de ontwikkelaars om tijdig
van bepaalde beslissingen zijn voor de game.
teruggekoppeld te krijgen wat wel en niet mogelijk is.
Hoge ambities en een beperkte ontwikkeltijd en
Prioriteiten stellen.
beperkte middelen.
4.2
Aanbevelingen
Als we van tevoren geweten hadden wat er allemaal komt kijken bij het ‘slechts’ aanpassen van de context van een bestaande game, hadden we onze doelen realistischer kunnen stellen. Maar dan hadden we waarschijnlijk niet zoveel bereikt als nu. Onze aanbeveling is dan ook om vooral ambities te blijven hebben. Om te voorkomen dat er keuzes gemaakt worden in de ontwerpfase van de game die niet of moeilijk te realiseren zijn in de ontwikkeling, bevelen we aan om tijdens het ontwerp regelmatig de keuzes voor te leggen aan de ontwikkelaars. Zeker als je te maken hebt met ervaren ontwikkelaars, blijkt dat ze goede suggesties kunnen geven voor een ontwerp dat zowel realistisch als realiseerbaar is. Iteratief ontwikkelen verdient dan ook de voorkeur. Het bijstellen van de doelen tijdens het project hoeft naar ons idee geen probleem te zijn. Je kunt van tevoren immers nooit voorspellen wat je tegen zult komen. Zorg wel dat je alle betrokken partijen tijdig op de hoogte stelt.
Eindrapport projectnaam● 24 maart 2009
11 / 11
5 Succespunten en vervolg 5.1
Succespunten
Succespunt Werkende game
Beschrijving Onze ambitie bij aanvang van het project was achteraf gezien veel te hoog. Maar dankzij deze ambitie en veel extra inspanning hebben we het toch voor elkaar gekregen om een eerste versie van een werkende Bizzgame te realiseren waar de studenten enthousiast over zijn.
Samenwerking
De samenwerking tussen de verschillende partijen is goed verlopen. We hebben als projectgroep hard gewerkt en de verschillende expertises goed ingezet om tot een bevredigend resultaat te komen. De heldere afspraken en vaste momenten voor overleg hebben daar zeker aan bijgedragen.
Inzicht in
Een game ontwikkelen is geen sinecure. Input vanuit de beroepspraktijk is
ontwikkeling game
daarbij essentieel. Ook is goed doordachte functionele beschrijving van de game
Belangstelling voor
De belangstelling van ROC’s en vakscholen met opleidingen Mediavormgever is
het product
zeer groot gebleken. Ook is er belangstelling getoond vanuit verwante
een voorwaarde om tot een succesvol resultaat te komen.
opleidingen die het uitvoeren van ondernemerstaken als een van hun kerntaken hebben. Dit belooft wat voor de doorontwikkeling van de game. 5.2
Vervolg: de toekomst
De bemoedigende resultaten van dit project geven aanleiding tot een vervolg. We zijn momenteel in overleg over de doorontwikkeling van de Bizzgame. Daarbij wordt bekeken wat de rol van het Kenniscentrum GOC kan zijn en welke rol belangstellende ROC’s en vakscholen kunnen spelen. Ook moeten we zoeken naar mogelijkheden voor financiële ondersteuning voor de doorontwikkeling.
5.3
Persoonlijke noot
We hebben met veel plezier aan dit project gewerkt en een goed inzicht gekregen op wat er allemaal komt kijken bij het ontwikkelen van een game. We hebben veel extra inspanningen moeten leveren om het uiteindelijke resultaat te bereiken, maar door de persoonlijke inzet van de projectleden is het wel gelukt.
