Biologische agen-a Presenta(e in het kader van de Handreiking Biologische Agen(a SW Mei 2015
kadering • Toelich(ng op de (ARBO)handreiking • Beoordeling en beheersing werksitua(es (stappenplan) • Voorbeelden recente gevallen
Jeroen Gerritsen Pantar 2015
• Het begrip ‘ biologische agen(a ’ voor ARBO
Aspect 1 -‐ Micro-‐organismen (in engere zin) -‐ Biologische producten (toxine, giNen, allergenen) Aspect 2 -‐ Blootstelling in werksitua(e en gekoppeld aan gezondheid Aspect 3 -‐ Opnemen in RI&E als apart onderdeel Aspect 4 -‐ Voorkomen en verspreiding (lokaal vs landelijk)
Risicobeoordeling In welke werksitua(es kunnen BA een rol spelen ? : Stap 1 : bronnen opsporen – Vegeta(e : openbare ruimte – groenwerk Water : riool, eutroof water, slib Dieren : boerderij-‐ stallen Afval : recycling, kringloop, Voedsel : catering Schoonmaak: sanita(e Mensen : infected, De handreiking benoemt 9 werksoorten
Ziekteverwekkers virussen (0,01-‐3 um) bacterien (0,1-‐20 um) schimmels & gisten (2-‐300 um) protozoa (1-‐500 um) algen (20-‐1000um) Rela(eve schaal
• Stap 2 Gevaren bepalen (risico classifica(e) BA infec-es – Zie Arbobesluit art 4.84 lid 3 (4 categorieën): – Kan BA een erns(g effect (aandoening) veroorzaken – Kan het van mens tot mens of via de omgeving makkelijk verspreiden – Beslaat er een goede behandeling of niet? Cat 2: Legionella ssp Cat 3 : Bacillus anthracis (bacterie), Hepa((s B (virus) Cat 4: Lassa, Ebola (alleen virussen)
• Stap 2 Gevaren bepalen (risico classifica(e) BA producten Bijv. toxines, giNige planten, erns(ge allergenen. Evenzo als bij infec(e benadering.
• Voorbeeld Risico-‐waardering blootstelling Biologische Agen(a
Waarde van E (effect) E=40 Meerdere doden E=15 Zeer erns(g, dode E=7 Erns(g, invaliditeit E=3 Belangrijk letsel E=1 Gering hinder
Waarde van B (blootstelling) B=10 voortdurend B=3 Regelma(g (dagelijks) B=2 Af en toe (wekelijks) B=1 Soms (maandelijks) B=0,5 Zeer zelden (jaarlijks)
Waarde van W (waarschijnlijk) W=10 Zo goed als zeker W=6 Zeer goed mogelijk W=3 Waarschijnlijk W=1 Mogelijk W=0,5 Zeer onwaarschijnlijk W=0,2 Prak(sch onmogelijk W=0,1 ondenkbaar
werksoort Geitenstal uitruimen Uitruimen bij Q koorts uitbraak Wespenverdelging Verwerken wasgoed Ziekenhuis
Biologisch agens Bacteriën en virusdeeltjes in mest Inademing Q virusdeeltjes
E: effect 3
B:hoe vaak 6
W:waarsch. Totaalscore 3 54
15
3
10
450
Wespensteek, toxines 7
2
3
42
Prikaccident bloed Hepa((s
3
6
126
7
Zie ook handleiding Model RI&E SW En Blauwdruk voor RI&E biologische agen?a : www.nkal.nl
• Stap 3 en 4 : risicobeheersing • Bij Risicovolle BA situa(e bij werk, in alle gevallen: – Voorlich(ng en instruc(e – Protocollen voor hygiënisch werken en toezicht daarop – Waar nodig medisch onderzoek, vaccina(e en bij incidenten acute medische behandeling (melding gezondheidsdiensten) – Zie LCI richtlijnen voor infec(es en richtlijnen voor steken en beten insecten en dieren : RIVM (protocollen)
• Stap 3 en 4 : risicobeheersing • Maatregelen: – Bronmaatregelen (elimina(e: zorg dat agens niet op de werkplek komt) – Technische maatregelen (verlaag verspreiding en contact) – Organisa(e maatregelen (schoon/vuilzonering, beperkt aantal mensen) – PBM
Grenswaarden voor Biologische Agen(a: • 2012 Gezondheidsraad in een briefadvies aan de minister: één gezondheidskundig onderbouwde advieswaarde voor alle biologische agen(a niet mogelijk is • Oorzaak hiervan is dat er voor alle micro-‐organismen te weinig kennis en informa(e is over de blootstelling en over blootstelling-‐respons-‐rela(es.
Arbeid hygiënische vuistregels
Gezondheidskundige grenswaarden van micro-‐organismen in lucht (NVvA/ NVAB vuistregel uit 1989)
Gezondheidskundige Aantal KVE/m3 ruimtelucht grenswaarde Totaal aan bacteriën en Max. 10.000 schimmels Per soort bacterie, gisten en Max. 500 schimmels Voor gram-‐nega(eve Max. 1000 bacteriën
Grenswaarden – bijna niet mogelijk in prak(jk • Endotoxine : 9 ng/m3 (nog niet formeel) • Exotoxine en mycotoxine: alleen aflatoxine (0,005 ug/m3 /8h) oude norm • Allergenen :alleen voor tarwemeel 0,12 mg/m3 inhaleerbaar stof (in behandeling SER)
Beheersmaatregelen • Algemene maatregelen – Hygiëne
• Specifiek uitgewerkt per werksoort en andere aspecten – Blootstellingsvormen – Groepen at Risk ( BHV, EHBO) vaccina(e – Technische systemen (waterreservoirs, leidingen, Airco) Wenelijk Kader: vnl Arbobesluit hfdstk 4 , art 4.84-‐4.102
Samenvanend implementa(ewijzer : 1. Kijk naar beroepenlijsten en kwetsbare groepen KIZA.nl voor BA risico. Geef aan bij ARBO coördinator 2. Neem op in RI&E en bepaal blootstelling, transmissieroute, mate en duur 3. Raadpleeg LCI richtlijnen RIVM en Handreiking BA SW 4. Bepaal maatregelen en beschermingsniveau 5. Specifieke kennis bij Arbeidshygiënist en Bedrijfsarts 6. Ingezene maatregelen en toetsing : PDCA en PMO
Drie voorbeelden Biologische agen(a Teken en Ziekte van Lyme en FSME Ixodes ricinus (schapenteek): is ac(ever wanneer besmet met Borrelia bacterie
Teken en Ziekte van Lyme Verspreiding 1994-‐2009 / RIVM
• April tot Oktober (piek mei-‐juni) • 10% is geïnfecteerd in larvaal stadium door muis of vogel • Twee gastheerwisselingen • Besmesng gebeurt niet direct maar na 24 uur aanhech(ng • Na 2 weken Erythema migrans (niet per se) die verdwijnt • Bescherming door geïmpregneerde kleding (diethyltoluamide, permethrine) • Goede visuele controle
Eikenprocessierups (zie Kenniscentrum Eikenprocessierups) Brandharen (=mengsel van mierenzuur, acetylcholine, histamine, serotonine) veroorzaakt erns(ge problemen huid, ogen, luchtwegen Verspreiden zich door wind, trillingen(verkeer), bij bestrijding
– Verspreiding
Q koorts (Coxiella burne(i bacterie) Besmesng mens: 1. inademing van besmet stof van stallen, weilanden, ruwe wol en dierenhuiden, 2. door direct contact met besmene dieren (geiten, koeien schapen, honden, kanen en vogels) en 3. door het nusgen van besmene rauwe melk of onvoldoende verhit besmet vlees Coxiella is zeer besmenelijk (LD50=1-‐10bacterie)
Risicogroepen : (kinder)boerderijwerkers, veehouders Outbreaks vanaf 2007
Verspreiding Q koorts Nederland 2007-‐2013
Preven(e maatregelen Vaccina(e dieren Pasteurisa(everplich(ng Kwetsbare groepen uit sluiten Hygiëne protocol Melding abortusafwijkingen
Einde presenta(e
