binnenvaart Veel ambitie voor Haventopman Eddy Bruyninckx VOKA-leden ontdekken binnenvaart Aangename kennismaking?

binnenvaart www.binnenvaart.be

magazine voor vervoer over water #40 | december 2008

Haventopman Eddy Bruyninckx

VOKA-leden ontdekken binnenvaart

Aangename kennismaking?

2 nieuwe fisn-maatregelen

Steun voor kleine schepen Casa

decoratiegigant op het water

‘Veel ambitie voor binnenvaart’

in dit nummer

Veilig varen

Markt Markt

07

Vloot

07 Kennismakingscampagne. 20 Veilig varen. Respons en reacties op de infosessies voor 42.000 voka-leden.

18 Bedrijf met vaart.

Interieurgigant Casa: ook een tevreden binnenvaartklant.

Beleid

13

Mijn schip

24

20

Commissaris Mariska Van Hooilandt over de nieuwe preventiecampagne.

22 Visie & Opinie.

Naar extra scheepvaartrechten op (ver)nieuw(d)e trajecten?

Beleid 11 Eddy Bruyninckx.

Waarom de binnenvaart­ knelpunten hoog op de havenagenda staan.

En verder 04 Actueel & telex 11 Voet aan wal.

Hoe Patrick Reyntens de waterbodem in kaart brengt.

17 Jobspot.

Schipperszoon Henri Conings over zijn droomjob van kraanman.

24 Mijn schip.

Eddy Claessens, kapitein van de Amberes.

13 FISN

2 nieuwe maatregelen ondersteunen klein schip.

18 2  binnenvaart 

40.2008

Annemie Luyckx (Casa International): ‘Wij zijn vragende partij om meer met de binnenvaart te werken.’

edito

Crisissen kunnen de weg tonen naar oplossingen Beste lezer, Van de binnenvaart wordt soms beweerd dat zij haar eigen wetten en gebruiken heeft. Omdat binnenvaartondernemers op het water leven, zouden ze een wereld op zich vormen. Maar is de binnenvaart wel zo immuun voor die wereld op het vasteland? Een storm trekt over Europa, en iedereen zal het geweten hebben. Al meer dan een jaar woedt er een bankencrisis, waarvan het effect steeds verder lijkt uit te deinen. Wat begon als een vertrouwenscrisis tussen de banken, is sinds enkele maanden aangezwollen tot een wantrouwen van de klanten in hun banken. Maar daar bleef het niet bij. Ook de kredietverlening van banken aan particulieren en bedrijven vermindert. En als het krediet wegvalt – dan stoppen de investeringen, sluiten er fabrieken, stijgt de werkloosheid, daalt de koopkracht. De economische recessie is een feit, zo denken velen, en ze zou wel eens diep kunnen zijn en lang duren. Een aantal signalen wijzen erop dat het ergste nog moet komen. Het ondernemersvertrouwen in België en ook in Duitsland, onze belangrijkste handelspartner, staat op het laagste peil ooit. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (oeso) voorspelt dat onze economische groei in 2009 negatief zal zijn, en dat de groei zwak blijft tot in de 2de helft van 2010. Het Internationaal Monetair Fonds (imf) voorspelt een krimp van de wereldhandel, de eerste sinds 1982. Wie beseft dat maritiem transport 90 % van de wereldhandel vertegenwoordigt, weet dat dat niet zonder gevolgen blijft voor havens en binnenvaart. Verder in dit blad zegt Eddy Bruynickx, de ceo van de Antwerpse haven, dat de eerste tekenen van de groeivertraging al duidelijk zijn – hoewel bulk- en ertstransporten vooralsnog nog op peil blijven. Maar als autofabrieken sluiten, als de staalnijverheid ineenklapt, als de chemische basisnijverheid tientallen installaties op non-actief zet, als het vastgoed en de bouw het laten afweten – dan zal de

economische storm vroeg of laat ook de binnenvaart niet onberoerd laten. Doemdenken is de slechtste raadgever als er een stormwaarschuwing uitgaat. Op talrijke vlakken, van de centrale banken tot de nationale en gewestregeringen en de Europese Commissie, wordt zeer alert en met uitzonderlijke middelen gereageerd. De basisrente wordt in ijltempo verminderd, duizenden miljarden euro’s worden in de economie geïnjecteerd, de prijzen van olie en andere grondstoffen dalen. Dat alles moet op termijn een positieve invloed laten gelden. Ook op het gebied van de binnenvaart neemt de Vlaamse overheid het voortouw. De steun voor kleine schepen, die minister Hilde Crevits zopas afkondigde op voorzet van onze vereniging, is daarvan een goed voorbeeld (zie p. 13). Op termijn misschien nog belangrijker is de kapitaalinjectie die de ParticipatieMaatschappij Vlaanderen (pmv), een publieke financieringsmaatschappij, overweegt in de binnenvaart. In dit plaatje past ook de versnelde uitvoering van infrastructuur door de ‘investeringsregering’ Leterme – een vorm van deficit spending die de Britse econoom John Maynard Keynes al 70 jaar geleden aanprees om recessies te bestrijden. Als er storm op komst is hebben we er allen belang bij om de handen in elkaar te slaan. Dat is wat gebeurt in het overleg binnen Flanders Inland Shipping Network (fisn). Ook daar komen, achter de schermen, verscheidene dossiers stilaan tot rijpheid (kraanschip, Waterslag, Agroship, palletvervoer, imagocampagnes, enz.) In stilte wordt er verder gewerkt, en concrete resultaten zitten in de pijplijn. Crisissen kunnen soms de weg tonen naar oplossingen.

Filip Martens Voorzitter Raad van Bestuur

binnenvaart www.binnenvaart.be

magazine voor vervoer over water #40 | december 2008

Haventopman

VOKA-leden ontdekken binnenvaart

‘Veel Eddy Bruyninckx ambitie voor binnenvaart’

Aangename kennismaking?

2 nieuwe FISN-maatregelen

Steun voor kleine schepen

Verantwoordelijke uitgever Filip Martens Vzw Promotie Binnenvaart Vlaanderen Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt. Het magazine Binnenvaart verschijnt 5 keer per jaar. Voor meer info of vragen over advertenties of een gratis abonnement: T 011 23 06 06, [email protected], www.binnenvaart.be Redactie en realisatie Jansen & Janssen Uitgeverij, www.jaja.be De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van pbv.

#40.2008 

binnenvaart  3

actueel

telex In Frankrijk is de alleenvaart op schepen tot 55 meter voortaan wettelijk toegestaan. De proefregeling die vorig jaar ingevoerd werd kreeg een definitief statuut en het aantal betrokken vaarwegen is iets uitgebreid. ** In de eerste helft van 2008 kenden de Vlaamse shortsea trafieken een recordgroei van 9 %. In Antwerpen tekent shortsea al voor 46 % van alle haventrafiek. ** De Europese Commissie heeft een nieuw Frans binnenvaartprogramma goedgekeurd. Voor het plan wordt een budget van 16,5 miljoen euro vrijgemaakt in de periode 2008-2010. ** Rederij Marfret is gestart met een binnenvaartdienst op de Loire. Een schip van 81 teu vaart wekelijks over en weer tussen de terminals van Montoir en Nantes Cheviré. ** De Nederlandse Rijkswaterstaat krijgt erg positieve reacties op de nieuwe autosteiger in Gorinchem. De steiger is nadrukkelijk niet als ligplaats bedoeld en moet binnen het half uur verlaten worden. ** In de Haven van Antwerpen is het afvalpark op kaai 618 gesloten. Schippers kunnen voortaan terecht op K536.

Platina-platform stelt subsidiehandboek voor De Europese Commissie heeft in oktober het platform Platina voorgesteld als nieuwe stap in de implementatie van het Naiades-actieprogramma. Het is opgevat als een multidisciplinair kennisnetwerk dat alle actoren verenigt die bij de Europese binnenvaart betrokken zijn, met als belangrijkste projectpartners: Via Donau van Oostenrijk (coördinator), Voies Navigables de France (vnf), Bundesverband der Deutsche Binnenschiffahrt (bdb), de Dienst Verkeer en Scheepvaart van Rijkswaterstaat (Nederland) en Promotie binnenvaart Vlaanderen (pbv). Een van de eerste realisaties van Platina is een subsidiehandboek voor binnenvaartondernemers, waarin per lidstaat een opsomming staat van de steunmaatregelen voor de binnenvaart. i Meer weten of het handboek opvragen? www.naiades.info, 011 23 06 06 of [email protected]

Fold Shipping Group test binnenvaart Midden oktober heeft het Antwerpse Fold Shipping Group een proefvaart uitgevoerd om 7000 ton buizen van Antwerpen naar een klant in Schoten te brengen. In het verleden ging de vracht, goed voor 7000 ton om de twee maanden, over de weg. Maar zelfs voor het korte traject biedt de binnenvaart verschillende voordelen: er is minder schade en de workflow is minder versnipperd. Eind dit jaar wordt definitief beslist over de aanvoer van de buizen en de stap van weg naar water.

met neuslengte

Samenwerking Unizo, FBB en Aequitas

Promotie Shortsea Shipping Vlaanderen heeft in het kader van haar 10-jarig bestaan drie races georganiseerd tussen een vrachtwagen en een schip. Voor de race werden drie deur-tot-deurtrajecten uitgevoerd naar Ierland, Zweden en Turkije. Het bureau Transport & Mobility Leuven beoordeelde de race en concludeerde dat shortsea shipping (sss) als winnaar uit de bus kwam. sss bleek duidelijk goedkoper en scoorde ook sterk op het vlak van transittijd, terugvracht, tracking & tracing en co2-uitstoot. i www.shortsea.be

De Belgische Binnenvaartfederatie (fbb) en Aequitas hebben een overeenkomst afgesloten met Unizo, de Unie van Zelfstandige Ondernemers. De sectororganisaties gaan kennis en expertise uitwisselen om de binnenvaartondernemers beter te vertegenwoordigen en om de sector sterker te promoten.

Schip verslaat truck

4  binnenvaart 

40.2008

Fold Shipping Group test binnenvaart Uitvoering Seine-

Scheldekanaal loopt vlot

Het Seine-Scheldekanaal is opnieuw een stap dichterbij. Met het oog op de uitvoering van de werkzaamheden hebben Vlaanderen, Wallonië en Frankrijk een intergouvernementeel orgaan opgericht, waarbij ook Nederland en Duitsland zich zullen aansluiten. Daarnaast heeft de Franse overheid haar fiat gegeven om in 2011 met de werkzaamheden te starten. In totaal komt er een nieuw kanaal van 106 kilometer tussen Compiègne en Cambrai. Vanaf 2015 zullen daardoor schepen van klasse Va van Rotterdam tot Parijs kunnen varen. i www.vnf.fr

Milieuheffing in Nederlandse

Midden oktober heeft het Antwerpse Fold Shipping Group een proefvaart uitgevoerd om 7000 ton buizen van Antwerpen naar een klant in Schoten te brengen. In het verleden ging de vracht, goed voor 7000 ton om de twee maanden, over de weg. Zelfs voor het korte traject biedt de binnenvaart verschillende voordelen: er is minder schade en de workflow is minder versnipperd. Eind dit jaar wordt definitief beslist over de aanvoer van de buizen en de stap van weg naar water.

In de kijker:

havens?

In Nederland heeft de Nationale Havenraad plannen om vanaf 2010 in alle zeehavens een milieuheffing van 10% op het havengeld op te leggen aan binnenschepen. Alleen schepen die voldoen aan de ccr2-normen zouden vrijgesteld worden. Het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart verzet zich tegen de plannen en wijst erop dat zowat 90% van de vloot door de heffing zou worden getroffen. Het bureau pleit voor een differentiatie van de criteria, waardoor de vervuilendste motoren het sterkst worden belast.

Verladersdag Ook dit jaar nodigde pbv alle binnenvaartklanten uit op haar Verladersdag. Zowat 200 aanwezigen genoten van de rondvaart met lunch tussen Willebroek, Temse en Antwerpen.

Agenda 17-25 januari

7-15 februari

De grootste watersportbeurs van Europa beleeft haar 40ste editie. pbv is trouw op post om de Vlaamse binnenwateren ook over de grens te promoten. Kom gerust eens langs! www.boot.de

Dichter bij huis, in Gent, verzamelen watersportbedrijven en -liefhebbers in Flanders Expo. Ook pbv is van de partij, onder meer als gezicht van het Overlegplatform voor Waterrecreatie, -sport en –toerisme. www.belgianboatshow.be

Boot Düsseldorf

Belgian Boat Show

7 februari

Studiedag museumhaven Oostende Geïnteresseerd in watergebonden erfgoed en/of het toekomstplan voor de Oosteroever in Oostende? In het Vlaams Instituut voor de Zee geven specialisten hun visie op de invulling van een toekomstige museumhaven. www.oostendeoosteroever.be

#40.2008 

binnenvaart  5

cmni-verdrag vanaf december van kracht

Beste wensen voor 2009 nieuwjaarskaart_voor_magazine.indd 1

Emissies:

Een binnenschip is géén zeeschip Sinds berichten verschenen over de schadelijke uitstoot van zeeschepen, lijken sommigen ook aan het groene karakter van de binnenvaart te twijfelen. Voor alle duidelijkheid: een zeeschip is géén binnenschip. Binnenschepen hebben een ander type motor, die veel milieuvriendelijker is. In tegenstelling tot zeeschepen vallen ze onder de Vlaamse milieuwetgeving en de binnenvaart gebruikt een schonere brandstof. Daardoor stoot een binnenschip minder schadelijke emissies uit dan zeeschepen, die nu trouwens een inhaalbeweging aan het maken zijn. Voorts lijken niet alle journalisten te beseffen dat een kilogram duizend keer meer weegt dan een gram. Ze kennen aan de – minder goede – cijfers voor so2 en nox evenveel gewicht toe als aan het co2-gehalte. Terwijl so2 en nox in gram worden uitgedrukt, en het voor de scheepvaart positieve co2-gehalte in kilogram. Bovendien worden heel wat binnenvaartmotoren momenteel vernieuwd binnen het steunprogramma emissiearme motoren en gaat de sector vanaf 2010 zwavelarme brandstoffen gebruiken.

6  binnenvaart 

40.2008

27-11-2008 11:00:50

Vanaf 1 december 2008 wordt ook in België het cmni-verdrag voor het internationaal vervoer van goederen over de binnenwateren van kracht. België sluit zich daarmee aan bij de meeste andere binnenvaartlanden, zodat het vervoer van goederen over de binnenwateren onder uniforme voorwaarden kan plaatsvinden. Het cmni-verdrag werd in juni 2001 afgesloten in Boedapest en werd in België bekrachtigd door de wet van 29 juni 2008, die gepubliceerd is in het Staatsblad van 10 oktober 2008. Voor het binnenlands vervoer blijft de wet van 5 mei 1936 op de binnenbevrachting van kracht. Die heeft, met uitzondering van de artikelen 5 en 33, een aanvullend karakter, wat betekent dat hij alleen van toepassing is als de vervoersovereenkomst geen andere bepalingen bevat. Omdat de vervoersovereenkomst voorrang heeft, kunnen de partijen ook voor het binnenlands vervoer de voorwaarden van het cmni-verdrag hanteren.

Gezocht:

binnenvaart-

leerkrachten Meer en meer leerlingen volgen een binnenvaartopleiding, maar daarvoor zijn ook binnenvaartleerkrachten nodig. Zowat alle scholen en opleidingsinstellingen zijn op zoek naar varende ondernemers die zich geregeld een paar uur kunnen vrijmaken om hun ervaring te delen met cursisten. Een pedagogisch diploma is niet vereist, uiteraard wordt er aan de inspanningen een vergoeding gekoppeld. Heb jij zin om de binnenvaart naar een hoger niveau te tillen? Neem dan contact op met pbv via 011 23 06 06 of [email protected].

markt

voka-leden ontdekken binnenvaart

Aangename kennismaking?

pbv trok dit najaar naar de Vlaamse bedrijfs-wereld met een informatiecampagne ‘Ontdek de binnenvaart’. Nu de kennismaking-sessies zijn afgerond, blikken we terug. Hoe groot was de respons? Wat vonden de aanwezigen? En welke bedrijven zijn aan het onderzoeken of ze de binnenvaart kunnen inschakelen?

D Filip Martens legt uit hoe binnenvaartterminals extra logistieke mogelijkheden bieden.

e voorbije maanden kregen 42.000 leden van het voka-netwerk — die meer dan 16.000 verschillende bedrijven vertegenwoordigen — een kennismakingsspecial van ons Binnenvaartmagazine (zie hieronder) toegestuurd. Tegelijk werden de voka-leden uitgenodigd voor een van

de infosessies die Promotie Binnenvaart Vlaanderen (pbv) samen met voka - de Kamers van Koophandel organiseerde. Er vonden vier sessies plaats in respectievelijk Kampenhout, Mol, Oostrozebeke en Antwerpen, waarop in totaal driehonderd geïnteresseerden aanwezig waren.

Cases & quotes Cargill/Batop ‘Wij bewijzen nu al vijf jaar het potentieel van een containerterminal langs kleinere waterwegen.’ ‘Onze voordelen zijn een kostenbesparing, een betere beheersing van de productkwalteit, just-in-timeleveringen, en minder hinder voor omwonenden.’

Bedrijvengroep André Celis ‘Door goederenstromen te bundelen, kunnen we nog heel wat extra trafieken naar het water shiften.’ ‘Voor ons is de binnenvaart een milieueconomisch verhaal. Onze nieuwe plannen zouden een jaarlijkse besparing van 806.529 euro op externe kosten opleveren.’

#40.2008 

binnenvaart  7

markt

Waar mogelijk kon de laad- en loskade van een gastbedrijf worden bezocht.

Spano Group maakte bekend dat het vanaf 2010 ook houtsnippers voor een nieuwe biokrachtcentrale wil aanvoeren via de binnenvaart.

Geslaagde opkomst Volgens Bert Stas van voka — Kamer van Koophandel Limburg mogen de organisatoren best tevreden zijn met die respons. ‘In de regio Limburg/Kempen waren er een tachtigtal aanwezigen op de binnenvaartsessie. Dat is een mooie opkomst: de interesse bewijst dat bedrijven meer en meer nadenken over hun transportproblemen. Een aantal aanwezigen werkte wel al met de binnenvaart. Zij kwamen vooral om nieuwe contac-

‘Ook wie niet aanwezig was, kan een eerste klik hebben gemaakt.’ ten te leggen. Maar ook daaruit kunnen mooie dingen groeien, bijvoorbeeld als bedrijven elkaar vinden om samen te werken. Limburg wil zich ontpoppen tot een logistieke topregio, en dan is een multimodale ontsluiting onontbeerlijk.’ De locaties en het programma van de sessies waren erg praktijkgericht: elke sessie bevatte minstens één bedrijfsgetuigenis, en waar mogelijk kon de laad- en loskade van een gastbedrijf wor-

Sibelco ‘We halen onze bestaansreden uit de natuur, en we proberen iets duurzaams terug te geven.’ ‘We moeten voorkomen dat bedrijven langs kleinere waterwegen het slachtoffer worden van een tekort aan kleine schepen.’

8  binnenvaart 

40.2008

den bezocht. Na een algemene introductie kregen de verschillende binnenvaartspelers telkens de kans om hun activiteiten voor te stellen: pbv en Promotie Shortsea Shipping, de waterwegbeheerders en de externe transportdeskundigen die sinds de samenwerkingsovereenkomst tussen voka, W&Z en nv De Scheepvaart zijn aangesteld. Tot slot luisterden de aanwezigen naar boeiende praktijkverhalen van achtereenvolgens Cargill/ Batop en André Celis, Sibelco, Spano, en basf (zie hieronder).

Projecten in de pijplijn Het is moeilijk na te gaan hoeveel nieuwe bedrijven dankzij de infocampagne de stap naar binnenvaart zullen zetten. De sessies zijn maar een van de vele inspanningen die worden geleverd en aan een modal shift gaat vaak een lang beslissingproces vooraf. Uit een korte rondvraag bij de transportdeskundigen blijkt dat de infodagen niet meteen tot een sterke stijging van het aantal infovragen hebben geleid. ‘Aan de sessie in Kampenhout heb ik momenteel één contact overgehouden waarmee ik verder ga’, zegt Johan Nietvelt, transportdeskundige bij W&Z. ‘Een bedrijf met een volume van 15.000 vrachtwagens per jaar.

Spano Group ‘Vorig jaar hebben we 429.000 m3 over het water aangevoerd. Dat volume zal nog verder oplopen als in 2010 onze biokrachtcentrale van start gaat.’ ‘Binnenvaart is economisch, ecologisch en sociaal duurzaam: de voorbije drie jaar hebben we 15.000 vrachtwagens uit het centrum van Oostrozebeke gehouden.’

basf ‘De troeven van binnenvaart situeren zich voor ons op het vlak van kostenefficiëntie, duurzaamheid en veiligheid.’ ‘Per jaar vervoeren we 5 miljoen ton met de binnenvaart. Het grootste deel daarvan zijn vloeibare stoffen, naast een kleiner volume gassen en droge bulk.’

markt

5 reacties uit de zaal

1

De Limburgse infosessie vond plaats bij een van de grootste binnenvaartklanten: Sibelco in Mol.

Dat is zeker het onderzoeken waard. Maar met de meeste deelnemers had ik vroeger al gesproken. Wie naar een infodag komt, heeft vaak al vage plannen. Ik beoordeel de campagne alleszins niet op het aantal aanvragen. Ook wie niet aanwezig was, kan door de campagne een klik hebben gemaakt die zich pas later uit.’ Filip Verbeke, transportdeskundige voor het gebied van nv De Scheepvaart, heeft wel aantal prospecten overgehouden aan de sessies in Limburg en Antwerpen. ‘Er zijn een paar mensen met wie ik zeker nog contact zal hebben, maar het is afwachten in hoeveel gevallen we ook echt de transportpuzzel zullen bekijken. Ik heb met koekjesfabrikant lu/Kraft al een paar gesprekken achter de rug (zie hieronder, nvdr). Ook heb ik met verschillende wegtransporteurs gesproken over plannen om met de binnenvaart samen te werken. Verder vind ik het niet zo erg dat er ook veel bekende gezichten op de infodagen waren. Ook wie al een project aan het opzetten is, leert bij door praktijkvoorbeelden te zien of nieuwe mensen te ontmoeten. Algemeen geldt trouwens dat de binnenvaart bekender maken een werk van lange adem is, dat we zeker moeten voortzetten en blijven opvolgen.’

i Meer weten over de gepresenteerde

cases of de kennis­makingsspecial downloaden? www.binnenvaart.be

Yoeri De Frenne, Colruyt, Halle ‘Ik vond het een leerrijke en praktijkgerichte namiddag. Voor bepaalde goederenstromen werken we al met grote terminals zoals Willebroek, maar op kleine kanalen doen we nog niets. Voor ons was de case op het Kanaal Leuven-Dijle erg interessant omdat we ons langs het Kanaal Brussel-Charleroi in een gelijkaardige situatie bevinden. Op dit ogenblik hebben we nog geen concrete plannen, maar we vinden duurzaamheid erg belangrijk en zijn onder meer binnen ons project Multimodaal transport zo veel mogelijk informatie aan het verzamelen.’

2

Ivan Vansteenkiste, Nerva Harelbeke

3

Luc Bellemans, lu/Kraft, Herentals

4

Patrick Stragier, Bloemmolens Van Geel

5

Sven Bosmans, Groothandel Bosmans uit Bertem

‘Wij zijn gelegen langs de Leie in Harelbeke en zijn aan het wachten op een beslissing over ons kaaimuurdossier. Voor ons waren de meeste dingen dus niet nieuw, maar de praktijkgetuigenis van een bedrijf als Spano is zeker interessant. Je ziet ook heel wat mensen: ik heb net nog de collega’s van onze buur Imog ontmoet, die ook plannen hebben voor een PPS-project. Als alles goed loopt, moet onze kade vanaf 2010 operationeel zijn.’

‘Voor ons was de infosessie de aanleiding om echt werk te maken van bestaande plannen. Intussen is Filip Verbeke al een paar keer bij ons langsgekomen. Een pasklare oplossing is er niet, maar we zien wel mogelijkheden. Door onze ligging langs het Albert­kanaal zouden producten uit onze Italiaanse vestigingen per trein naar Genk kunnen komen en dan over water tot hier. En ook voor de aanvoer van grondstoffen is mijn collega de mogelijkheden aan het bekijken. Van de sessie heb ik vooral de impact van de werken op het Albertkanaal onthouden: dat toont toch aan dat de overheid in de binnenvaart gelooft.’

‘Wij zijn gelegen langs het Kempisch Kanaal, maar we maken al een vijftiental jaar geen gebruik meer van de binnenvaart. Onze volumes zijn te klein. Ieder jaar doen we wel nog een proefvaart om onze installaties te testen, maar voor onze hoeveelheden is het wegvervoer vandaag goedkoper. Ik vond het wel interessant om te luisteren naar ervaringen van anderen. We willen de binnenvaartmogelijkheden zeker blijven opvolgen.’

‘Wij liggen zelf niet langs het water, maar in onze sector — aardappelen, granen, zaden en dierenvoeder — wordt er heel wat per schip vervoerd. Het is vanaf hier ook het niet zo ver naar het Kanaal Leuven-Dijle of eventueel zelfs naar het Albertkanaal in Beringen. Eigenlijk had ik gehoopt om op de infosessie concrete prijzen voor het gebruik van een kaaimuur te horen, maar ik heb wel nieuwe mogelijkheden ontdekt. Niet dat we op korte termijn schepen zullen laden of lossen, dat is eventueel iets voor op langere termijn.’ #40.2008 

binnenvaart  9

beleid

Eddy Bruyninckx

‘Veel ambitie voor binnenvaart’

Waarom stagneert het binnenvaartaandeel in de Haven van Antwerpen? Wat heeft het vorig jaar gelanceerde Masterplan voor de binnenvaart intussen opgeleverd? En hoe zijn de prognoses voor de haven- en binnenvaart­ trafiek? Tijd voor een terug- en vooruitblik met Eddy Bruyninckx, topman van de Haven van Antwerpen.

10  binnenvaart 

40.2008

beleid

Bent u tevreden over 2008 en de impact van het Deurganckdok?

de verbreding van het kanaal verdienen grote aandacht. Maar we moeten ook de logistieke afhandeling van de binnenvaart verbeteren, zoals in ons Masterplan Binnenvaart beschreven staat. Wij zijn zeer ambitieus op dat vlak. Ik hoop echt dat de studie naar het bundelen van kleine volumes een kettingreactie kan veroorzaken. Dat ze een basis legt waaruit ook andere initiatieven kunnen groeien.

Eddy Bruyninckx: De eerste acht maanden waren uitstekend. We hebben de opgaande lijn uit 2007 doorgetrokken, met een nuance voor conventioneel stukgoed. Ik heb het over een dubbelcijfergroei, wel wat beïnvloed door de sociale problemen in Le Havre. De laatste vier maanden zien we wel de gevolgen van de financieel-economische problemen. De cijfers zijn nog niet definitief, maar de eerste tekenen zijn duidelijk. Dat kan Hoever staat het dossier van die kleine volumes? ook niet anders als de wagenverkoop in Europa met 15 procent De studiefase is afgerond en het blijkt dat het consolideren van terugvalt. Alleen bulk en ertsen blijven op peil. Voor het Deurkleine volumes langs de waterweg een globaal kostenvoorganckdok zit de invulling meer dan op schema: de groeicijfers deel kan opleveren. De bedoeling is nu om een of meerdere overtreffen nog altijd de prognoses. Volgens de huidige cijfers business cases te laten uitrekenen, zodat we naar mogelijke verwachten we zelfs dat we vanaf 2015-2016 nieuwe capaciteit pilootprojecten kunnen evolueren. Wij willen als haven een grotere rol gaan spelen in het bundelen van kleine volumes zullen moeten kunnen aanreiken aan de markt. en het hinterlandvervoer via de binnenvaart. Dat zie ik op drie Hoe belangrijk is de binnenvaart vandaag manieren: 1. extended gateways uitbouwen in partnerschap met operatoren uit de haven 2. inzetten op interessante transvoor de Haven van Antwerpen? De binnenvaart is voor ons van oudsher een belangrijke modus portclusters 3. intermodale projecten op gang brengen. De en in de toekomst moet ze dat ondubbelzinnig nog meer worVlaamse overheid investeert zowel in haveninfrastructuur als den, zowel in relatieve als in absolute cijfers. Voor het transin binnenvaartkaaimuren. Wel, dan verwacht ik dat er daartusport van containers streven we vandaag in onze haven naar een sen wat meer synergie komt dan we in het verleden zagen. 40-40-20-verdeling en ik ben ervan overtuigd dat we het per-

‘We kunnen onze infrastructuur logistiek en commercieel nog beter benutten.’ centage binnenvaart het snelst zullen halen. De binnenvaart heeft de voorbije jaren een enorme evolutie doorgemaakt. Als ik vandaag de modernisering en het voluntarisme in de sector zie, dan zie ik een transportmodus die voorbereid is op de grotere rol die maatschappelijk van haar wordt verwacht. De binnenvaart is de voorbije acht jaar van 25 naar 34 procent geëvolueerd, wat een zeer mooie prestatie is. Al wil ik niet blind zijn voor de stagnatie van de laatste jaren. Er zijn een aantal knelpunten die we zo snel mogelijk proberen op te lossen.

Is dat voor u de kern uit jullie Masterplan voor de binnenvaart? De andere elementen zijn evengoed belangrijk: infrastructuur, de logistieke organisatie, de afhandelingsvoorwaarden. Ik ben zeer tevreden met de intentieverklaring waarin alle betrokken partijen hebben aangegeven dat ze werk willen maken van een set procedures om de afhandeling te optimaliseren. Tegelijk vind ik dat we wat ambitieuzer mogen zijn op het vlak van ais-invoering. Ik heb aan onze bevoegde minister al gezegd dat we niet mogen achterlopen op Nederland, ook wat betreft aanmoediging voor de implementatie. Het is ook de bedoeling om het Barge Traffic System (bts) uit te bouwen van een registratie- naar een planningsinstrument.

Hoe ziet u de haven de komende jaren evolueren? Hoe komt het dat de binnenvaart de maritieme groei niet meer volgt? Als het aandeel zo stagneert, ligt dat niet alleen aan infrastructuur. De verhoging van de bruggen over het Albertkanaal en

Ik bekijk onze toekomst op drie niveaus. Op het vlak van maritieme toegankelijkheid wordt met de verdieping van de Westerschelde een belangrijke nieuwe stap gezet. Daarnaast streven we als haven naar een zo performant mogelijke ver#40.2008 

binnenvaart  11

beleid

voet aan wal keersorganisatie, waarbij we onze infrastructuur logistiek en commercieel zo goed mogelijk benutten. Ook op dat vlak liggen nog kansen. De containertrafieken kunnen onder meer via de binnenvaart worden geoptimaliseerd, met betere verbindingen en voldoende wacht- en ligplaatsen. Op een derde niveau kijk ik naar de verbinding met het achterland. Het masterplan Antwerpen kondigt ook daarvoor verbeteringen aan, met een aanzienlijk binnenvaartluik. Aan de andere kant zit de concurrentie natuurlijk niet stil en moeten we de impact van de financiële crisis afwachten.

Hoe weerlegt u de kritiek dat de haven minder op containers moet focussen en meer op sectoren met een hogere toegevoegde waarde? Er heerst bij observatoren een begripsverwarring over wat er in de haven gebeurt. Onze activiteit bouwt en teert op de driepikkel industrie, logistiek en overslag. Dat is een en-enverhaal. Wij trekken maritiem georiënteerde industrie aan, dus geen fabrieken die ook vijftig kilometer verder kunnen worden gebouwd. Met logistiek bedoel ik value added logistics en physical distribution: activiteiten waaraan een hoge toegevoegde waarde verbonden is. Ook daarvoor kunnen we trouwens bestaande ruimtes beter benutten, bijvoorbeeld door co-siting of het gebruik van ongebruikte gronden van buurtbedrijven. Wat overslag betreft, heeft professor Alain Verbeke onlangs berekend dat het misplaatst is om denigrerend te doen over containerbehandeling. Ook elke transhipment container levert een toegevoegde waarde van 12,4 euro per ton op, en elke container met herkomst of bestemming in het hinterland 20,5 euro per ton. Het is dan ook geen toeval dat we in 2007 een nieuw record vestigden met een toegevoegde waarde van 9,91 miljard euro en bijna 66.000 voltijdse jobequivalenten.

‘De ogen van de waterbodem’ Hij woont aan wal, maar verdient zijn boterham voor een groot deel op de binnenwateren. Patrick Reyntjens van de firma Geo.xyz legt uit waarom en hoe hij zich in onderwatermetingen heeft gespecialiseerd. ‘Ik was van jongs af al gefascineerd door alles wat met water en met watersporten te maken heeft. Als zoon van een landmeter was ik ook goed vertrouwd met de moderne technieken die zo’n tien jaar geleden ingang begonnen te vinden. Die twee omstandigheden hebben ervoor gezorgd dat ik in 1999 een eigen zaak heb opgericht. Vandaag zullen de meeste schippers onze meetvaartuigen wel al in actie gezien hebben. In de meeste gevallen zijn onze vaartuigen de waterbodem aan het opmeten. We maken daarvoor gebruik van multibeams: apparaten die akoestische signalen uitzenden en de terugkerende geluidsgolven opvangen. Op basis van de snelheid waarmee geluid zich in het water voortbeweegt, wordt vervolgens de afstand tot de waterbodem berekend. Een computerprogramma vertaalt die gegevens automatisch in kaarten.’ ‘Onze activiteiten zijn intussen erg uitgebreid. Voor heel wat belangrijke binnenvaartkruispunten volgen we op geregelde tijdstippen de sedimentatie op, zodat de Vlaamse overheid de waterdiepte voor de scheepvaart kan garanderen. We houden ook de waterbodem in het oog voor de firma Periskal, om gegevens te verzamelen voor updates van de Inland Ecdis-vaarkaarten. Daarnaast doen we heel wat metingen voor en na baggerwerken, om te zien wat er moet gebeuren en of alles correct is uitgevoerd. Af en toe komen er ook andere zaken bij, zoals metingen op zee, metingen voor de aanleg van kaaimuren, of het opsporen van auto’s of gezonken containers. Maar gelukkig blijven de meeste containers staan waar ze moeten.’

12  binnenvaart 

40.2008

beleid

2 nieuwe fisn-maatregelen

Vlottere kapitaaltoegang en subsidie klein schip Op de recentste bijeenkomst van het Flanders Inland Shipping Network (fisn) viel goed nieuws te rapen. Minister Crevits stelde een moderniseringssubsidie voor kleine schepen voor. Daarnaast pakt ParticipatieMaatschappij Vlaanderen uit met nieuwe financieringsmogelijkheden. Wie in de binnenvaart wil investeren, zal daardoor makkelijker toegang tot kapitaal krijgen.

V

an bij de oprichting van het fisn was het optimaliseren en stimuleren van de binnenvaart op kleinere waterwegen een van de actiepunten. Met reden, want tussen 1 januari 2006 en 1 april 2008 stopte maar liefst 20 procent of 105 stuks van de Belgische spitsen en kempenaars met goederenvervoer. Zoals afgesproken binnen het fisn organiseerde Promotie Binnenvaart Vlaanderen (pbv) begin 2008 een praatcafé voor eigenaren van kleine binnenschepen en rechtstreeks betrokken actoren. Op die bijeenkomst werd de basis gelegd voor een pakket door de sector gedragen maatregelen, die door pbv aan Vlaams minister van Openbare Werken Hilde Crevits (cd&v) werden voorgesteld. De topprioriteit waarvoor medewerking werd gevraagd, was nieuwbouw en vernieuwbouw stimuleren. Als antwoord daarop lanceerde de minister op de fisn-bijeenkomst van 24 november een moderniseringssubsidie voor bestaande kleine schepen. Daarnaast stelde ParticipatieMaatschappij Vlaanderen op het fisn nieuwe financieringsmodellen voor #40.2008 

binnenvaart  13

beleid die ook voor de nieuwbouw en renovatie van kleine schepen en de benodigde uitbatingsinfrastructuur kansen bieden (zie hieronder).

voor de maatregel, die conform is aan de Europese bepalingen voor de minimis-steun. Een definitief overzicht van de subDe steunmaatregel in een notendop sidievoorwaarden kun je De aangekondigde moderniseringssubsidie is geen verre toe- binnenkort downloaden komstmuziek: de regeling wordt al van kracht op 1 januari 2009. op www.binnenvaart.be of Vanaf dan komen investeringen in nieuwe installaties op kleine aanvragen via 011 23 06 06. binnenschepen in aanmerking voor een subsidie van 20 tot 30 procent van het investeringsbedrag. Op schepen met een lengte Nieuwe projectfinanciering tot 66 meter bedraagt de subsidie 30 procent van de afschrijf- Op de fisn-bijeenkomst van 24 novembare investering. Op schepen tot 80 meter geldt een steunper- ber maakte ParticipatieMaatschappij centage van 20 procent. De bovengrens van de steun is voor Vlaanderen (pmv) ook bekend dat ze alle schepen vastgelegd op 40.000 euro. Het aanvragen van haar werkterrein uitbreidt naar binde subsidie kan vanaf 1 januari en zonder veel administratieve nenvaartprojecten. De investeringsrompslomp bij pbv. maatschappij, een zelfstandige naamloze vennootschap die in 2001 is opgericht, heeft een nieuw fiOp schepen tot 66 meter bedraagt de nancieringsmechanisme uitgewerkt waardoor er makkelijker kapitaal beschikbaar wordt voor binnenvaartprojecten. Dat is subsidie 30 procent van de investering. erg goed nieuws voor de sector, zeker met de internationale Volgens de huidige ontwerpteksten zal de subsidie van toe- financiële crisis in het achterhoofd. pmv stelt geen subsidie ter passing zijn op alle afschrijfbare investeringen van nieuwe beschikking, maar gebruikt haar expertise om verschillende technische installaties die vast zitten aan het schip, meer be- partijen samen te brengen voor de realisatie van projecten die paald aanpassingen om de bedrijfszekerheid, de veiligheid, een financiële en maatschappelijke meerwaarde bieden, zoals het kwaliteitsbeheer, het comfort en de ecologische prestaties meer transport naar de waterweg brengen. te verbeteren. Wat niet onder de maatregel valt, zijn investeringen aan boord van sleepboten en duwbakken, keuken- en De uitwerking van de financiering verschilt van dossier tot dosbadkameruitrustingen, marginale onderhoud -en herstellings- sier, maar centraal in de aanpak staat het samenbrengen van kosten, en investeringen op schepen die verhuurd (zullen) wor- betrokken partijen uit de publieke en de private sector. Pmv den. Minister Crevits heeft in 2009 400.000 euro vrijgemaakt treedt op als investeerder en helpt andere financiers aantrek-

Structuur mogelijke projectvennootschap.

bank

pmv

W&Z, nv De Scheepvaart, ander partners

andere investeerders

financiering

schepen

aankoopcontract

projectvenootschap

afnamecontract klanten, bevrachters, verladers,...

14  binnenvaart 

40.2008

uitbating

exploitant

beleid ken. Ook helpt pmv bij de praktische uitwerking van het project, bijvoorbeeld door een vennootschap op te richten die alle actoren de nodige juridische zekerheid biedt. Vaak wordt daarbij een onderscheid gemaakt tussen financiële en operationele partners, zoals respectievelijk pmv en de waterwegbeheerders, en de exploitanten. pmv lanceerde op het fisn dan ook aan alle marktspelers in de binnenvaart een oproep om projectvoorstellen in te dienen.

Financiële en operationele partners De (kleine) scheepvaart staat voor vier grote uitdagingen: 1. het tekort aan actieve schepen van 400 tot 1300 ton 2. de scherpe concurrentie door de externalisering van maatschappelijke kosten afhankelijk van de gebruikte modi 3. het gebrek aan ervaren schippers voor kleine schepen 4. het imago en de instroom.

kan zowel met bedrijven langs het water als met exploitanten contracten afsluiten, volgens tarieven die in onderling overleg en voor een langere termijn worden vastgelegd. pmv ziet daarbij twee soorten partners: financiële en operationele. Voor de financiering van de vennootschap wordt in eerste instantie gekeken in de richting van waterwegbeheerders en pmv zelf, maar bedrijven langs het water (de verladers) en schippers worden ook aangemoedigd deel te nemen in het kapitaal van de vennootschap. Deze partijen verschaffen het risicokapitaal in ruil voor een toekomstige vergoeding op de ingebrachte centen. Daarnaast staan de schippers of verladers, die het meest in aanmerking komen als operationele partners. Zij staan in voor de logistieke processen, personeelskwesties, administratie, etc., tegen winstdeelname of een contractuele vergoeding.

Dien je voorstel in bij pbv!

pmv wil zich echter niet tot bovenstaande plannen beperken. De investeringsmaatschappij roept alle marktspelers in de binnenvaart expliciet op om projectvoorstellen in te dienen. De belangrijkste voorwaarde is dat je voorstel een financiële en maatschappelijke meerwaarde biedt (of kan bieden), en dat Samen met nv De Scheepvaart en Waterwegen & Zeekanaal het voor de huidige binnenvaartspelers niet marktverstorend is. nv is pmv op zoek naar projecten die de huidige transport- en Thema’s die op het fisn naar voren werden geschoven gingen binnenvaartmarkt niet verstoren, en richten zich op vervoer dat zowel over nieuwbouw als over tweedehandse vaartuigen; over efficiënter en meer (maatschappelijk) kostenbewust via de bin- bulk-, container- en palletvervoer; over Kempenaars met een nenvaart zou kunnen verlopen. duwbak; over laad- en losinfrastructuur; enzovoort. Je kunt projectvoorstellen indienen bij Promotie Binnenvaart Vlaanderen, Een van de concrete denkpistes is om – per projectidee - met nv De Scheepvaart en Waterwegen en Zeekanaal nv. alle geïnteresseerde betrokkenen een vennootschap op te richten die binnenschepen aankoopt, renoveert en exploiteert. Die i Meer weten? www.binnenvaart.be

De basis voor de moderniseringssubsidie werd gelegd tijdens het praatcafé dat PBV begin 2008 organiseerde.

Minister Crevits maakt in 2009 400.000 euro vrij voor de modernisering van kleine schepen.

#40.2008 

binnenvaart  15

Als zelfstandige of kmo’er begrijpt u als geen ander hoe belangrijk een persoonlijke service is. Omdat Belgacom zelfstandigen en kmo’s graag vooruithelpt introduceert Belgacom nu de Bizz Corner. Een exclusieve ruimte in elke Belgacom-shop, speciaal voor zelfstandigen en kmo’ers. Elke professional kan er rekenen op de raad van een echte Bizz Expert om zo de communicatie-oplossingen te vinden die het best passen bij zijn of haar onderneming. Met of zonder afspraak. Een vraag over internet ? Uitleg over de

Daarom introduceren we in onze shops de Bizz Corner. Een aparte ruimte, enkel voor zelfstandigen en kmo’ers.

tariefplannen voor vast en/of mobiel ? Of liever een toelichting over een meer complexe oplossing zoals bijvoorbeeld een telefooncentrale ? Wat uw vraag ook is, het antwoord vindt u in onze Bizz Corner. Ontdek de dichtstbijzijnde Belgacom Bizz Corner op www.bizzcorner.be

bedrijf met vaart

Waar je ook gaat langs Belgische wegen, overal kom je wel een casa-shop tegen. Geen wonder, er zijn er maar liefst 89. Minder bekend is dat de specialist in huis- en tuindecoratie al 33 jaar zijn zaken vanuit thuishaven Itegem bestiert. En dat een aanzienlijk deel van het assortiment van de inmiddels 516 winkels in acht landen over Vlaamse binnenwateren wordt aangevoerd.

Decoratiegigant onder H

oewel het zwaartepunt van de verkoopsactiviteiten de voorbije jaren langzaam maar zeker naar zuidelijker regionen verschoof, blijft Vlaanderen de onbetwiste logistieke draaischijf van de casa-keten. ‘Alle goederen, waar ze ook worden geproduceerd, komen eerst bij ons terecht’, zegt Annemie Luyckx, inkoopdirecteur van casa International. ‘We hebben twee grote distributiecentra: in Itegem (deelgemeente van Heist-op-den-Berg) beschikken we over 33.000 m² opslagruimte, in Heultje (deelgemeente van Westerlo) gaat het om een magazijn van 22.500 m². Omdat die twee depots al lang niet meer volstaan voor de aanhoudende commerciële groei huren we in de omgeving ook nog eens negen satellietmagazijnen voor bulkopslag. Erg praktisch is die versnippering natuurlijk niet. Daarom gaan we in 2009 in Olen een derde distributiecentrum bouwen, dat nog een pak groter zal zijn dan de andere twee.’

Ei van Columbus Het gros van de casa-koopwaar komt uit het Verre Oosten. Diverse containermaatschappijen verschepen de goederen vanuit landen als China en India naar Europa. ‘Lange tijd was het een evidentie om voor het transport vanuit de zeehavens voor wegvervoer te kiezen’, vervolgt Annemie Luyckx. ‘Tot een 12-tal jaar geleden mijn contact bij zeerederij Hapag-Lloyd mij signaleerde dat aan het Albertkanaal in Meerhout de Water Container Terminal van start was gegaan: al snel bleek binnenvaart voor ons het spreekwoordelijke ei van Columbus. wct heeft vaste binnenvaartlijnen met Antwerpen, Zeebrugge, Rotterdam en Amsterdam. Er kunnen dus dagelijks nieuwe containers worden overgebracht. En vanuit Meerhout is het hooguit een halfuurtje rijden naar onze verschillende opslagplaatsen.’ 18  binnenvaart 

40.2008

Intussen is binnenvaart niet meer weg te denken uit de transportmix van casa. Het binnenvaartaandeel blijft bovendien jaar na jaar stijgen: terwijl binnenschepen in 2007 nog 47% van casa’s importcontainers uit de zeehavens verwerkten, haalden ze in 2008 al 66%. Die sterke toename is vooral het gevolg van de ingebruikname van het estuaire motorschip Amberes. Dat brengt sinds midden 2008 driemaal per week in 15 uur 240 containers vanuit Zeebrugge naar Meerhout, via een stukje Noordzee, de Westerschelde, Antwerpen en het Albertkanaal. Vroeger verliep dat transport per spoor. De capaciteit van de Amberes is evenwel vier maal groter dan die van de gemiddel-

‘Het verbaast me dat de overheid de binnenvaart niet actiever promoot.’ de containertrein. Annemie Luyckx: ‘We zouden in de toekomst graag nog meer met binnenschepen werken, maar we zijn natuurlijk afhankelijk van de capaciteit van wct. We kunnen ons binnenvaartvolume maar verder verhogen, als we zeker zijn dat de terminal die stijging aan kan. casa was in 2007 goed voor 3275 bij wct verhandelde containers, merendeels veertigvoeters (feu). In 2008 hadden we acht weken voor de jaarafsluiting al de kaap van de 3500 bereikt.’

Muur van vrachtwagens wct Meerhout fungeert voor casa als een hub: een container blijft op de kade staan tot wordt doorgegeven waar en wanneer hij geleverd moet worden. wct schakelt vervolgens zijn vaste wegtransporteur in. Annemie Luyckx: ‘Dat is voor ons een erg efficiënte manier van werken. We zijn dan ook opgetogen met

de kerktoren de uitstekende service, de flexibiliteit en de grote mate van bedrijfszekerheid die wct ons biedt. De terminal neemt trouwens ook de inklaring van onze goederen voor zijn rekening: van de douaneformaliteiten hoeven we ons dus ook al niets aan te trekken. Neen, voor ons zijn er niets dan voordelen aan deze samenwerking verbonden. Ik weet wat het is om dag na dag op de snelweg voorbij een muur van vrachtwagens te moeten rijden. Als ik ten minste al niet stilsta. Daarom: hoe meer containers casa van de weg kan houden, hoe beter! Het verbaast me dan ook dat de overheid de binnenvaart niet actiever promoot. Ook zou de waterweginfrastructuur nog veel kunnen verbeteren. Neem nu het Albertkanaal: op heel wat plaatsen zijn de oevers dringend aan versteviging toe. En het probleem van de geringe doorvaarhoogte onder de bruggen is ook algemeen bekend.’ In België heeft casa stilaan het plafond bereikt wat het aantal winkels betreft. De komende jaren zal een verdere groei vooral van Zuid-Europa moeten komen. De vraag is dan ook of het noordelijke Vlaanderen voor casa wel zo ideaal is als centraal distributieplatform. Annemie Luyckx: ‘We zijn letterlijk onder de kerktoren van Itegem geboren en we voelen ons hier nog altijd perfect thuis. Hoewel het een heel gepuzzel is om telkens weer al onze winkelpunten tijdig en correct te beleveren, zien wij momenteel geen enkele reden om onze logistieke organisatie te herzien.’

Annemie Luyckx: ‘CASA was in 2007 goed voor 3275 bij WCT verhandelde containers.’

Bedrijfsprofiel casa ontstond in 1975 uit de Fort-kruideniersketen, bekend van het gelijknamige koffiemerk en van de spaarzegeltjes die konden worden ingeruild voor allerlei cadeautjes. In 1988 werd het bedrijf overgenomen door de Nederlandse Blokker Holding, waartoe o.a. Blokker, Leen Bakker, Bart Smit en Intertoys behoren. De voorbije twintig jaar groeide casa uit van welgeteld 40 winkels naar 516, verspreid over België, Luxemburg, Frankrijk, Spanje, Portugal, Zwitserland, Italië en Kroatië. Frankrijk is veruit de grootste markt, maar ook in thuisland België is casa met 89 winkels een belangrijke speler in de sector van de huis- en tuindecoratie.

#40.2008 

binnenvaart  19

vloot

Varen volgens het boekje De Scheepvaartpolitie waakt over de veiligheid op onze waterwegen. Sinds de preventiecampagne die dit najaar werd gelanceerd, doet ze dat zelfs meer dan ooit. Commissaris Mariska Van Hoylandt van de Scheepvaartpolitie Antwerpen legt uit wat de bedoeling van de campagne is en wat er in de sector nog kan verbeteren.

In september lanceerde de Scheepvaartpolitie een preventiecampagne onder de noemer ‘Vaar Tijd voor de binnenvaart’. Aanleiding voor de campagne is de nieuwe wetgeving die nu al enkele maanden van kracht is. Sinds juli 2008 zijn de overgangsmaatregelen voorbij en gelden in België gelijkaardige voorschriften als voor de Rijnvaart, onder meer op het vlak van veiligheid aan boord, de opleiding en kwalificatie van de bemanning, en het respecteren van vaaren rusttijden. De Scheepvaartpolitie kondigde aan dat ze de controles zal opvoeren om de bewustmaking te stimuleren.

Boete of sleutelhanger? Toch is het volgens commissaris Mariska Van Hoylandt niet de bedoeling om zo veel mogelijk 20  binnenvaart 

40.2008

pv’s op te stellen. ‘We hebben gekozen voor een preventiecampagne omdat we de sector op een constructieve manier willen sensibiliseren en informeren. We stellen vast dat er heel wat goodwill is, maar dat er soms nog onduidelijkheid heerst. Voor wie het nog nooit gedaan heeft, blijkt het bijvoorbeeld niet altijd even eenvoudig om het vaartijdenboek correct in te vullen. Tijdens onze controles wijzen we binnenvaartondernemers op fouten, maar we koppelen daar niet meteen een boete aan

‘De meerderheid van de schepen blijkt in grote lijnen in orde.’ vast. Alleen als we een flagrante overtreding vaststellen.’ Wie niet in overtreding is, wordt trouwens naar het voorbeeld van de bekende bob-campagne met een sleutelhanger beloond. Wie wel nog verbeterwerk heeft, krijgt van de agenten een cd-rom met de wetgeving en een brochure met uitleg over de nieuwe regelgeving. Commissaris Van Hoylandt: ‘We zijn

jobspot

7 aandachtspunten 1 Een verklaring medische geschiktheid mag bij eerste indiensttreding ten hoogste 3 maanden oud zijn. 2 Ieder bemanningslid moet beschikken over een dienstboekje dat éénmaal per jaar door een bevoegde autoriteit moet worden afgestempeld. 3 Zwangere vrouwen mogen geen deel uitmaken van je bemanning gedurende ten minste 14 weken (waarvan 6 weken voor en 7 weken na de bevalling). 4 Heb je voor exploitatiewijze A1 geopteerd, dan mag je maximaal 1 keer per week 16 uur op één dag varen (als je schip uitgerust is met een tachograaf en er naast de schipper een stuurman aanwezig is). 5 Een persoon die toezicht houdt op kinderen jonger dan 6 telt niet mee als bemanning (tenzij er voldoende veiligheidsmaatregelen getroffen zijn om de veiligheid van de kinderen te waarborgen). 6 In exploitatiewijze A2 moet je tachograaf per dag minstens 6 uur ononderbroken rust registreren. 7 Per jaar kan een bemanningslid maximum 180 effectieve vaardagen inbrengen voor één jaar vaartijd.

intussen nog maar twee maanden aan het controleren en ik beschik nog niet over de precieze cijfers van alle eenheden van de scheepvaartpolitie. Maar op basis van de ervaringen van ons Antwerps team blijkt dat de meerderheid van de schepen in grote lijnen in orde was. In totaal heeft mijn sectie toch al een zestigtal controles uitgevoerd in en rond Antwerpen, dat samen met Gent en Luik de belangrijkste binnenvaartregio is.’

Nieuwe software Net als in Duitsland en Nederland nemen de controles van de Scheepvaartpolitie al snel een uur tijd in beslag. ‘Maar doordat we meevaren aan boord verlies je als schipper geen kostbare tijd’, zegt commissaris Van Hoylandt. ‘Bovendien gebruiken we sinds kort ook nieuwe software binnen Aquapol. Daardoor houden landen als Nederland, Duitsland, Frankrijk en België in een beveiligde centrale database bij welke controles ze wanneer op welk schip hebben uitgevoerd. Op die manier voorkomen we dat schippers op één en dezelfde reis twee keer op dezelfde zaken zouden worden gecontroleerd.’ i Meer weten?

Aarzel niet om uitleg te vragen: • bij de fod Mobiliteit in Brussel (voor algemene vragen): 02 277 36 45 • bijhetBinnenvaartloketAntwerpen(voorvragenoverdevali­ datie van dienstboekjes of je vaartijdenboek): 03 229 00 48 • bij de Commissie van Onderzoek (voor vragen over minimumbemanning): 03 229 00 47

Naam

Henri Conings estuurder

Job

rb straddle-carrie Bedrijf

rminal psamsc Home Te

‘Kraanman was altijd al mijn jongensdroom’ ‘Ik ben opgegroeid op een binnenschip en wist al op heel jonge leeftijd dat ik kraanman wou worden. Waarom weet ik niet: de hoogte, de zware machinerie, het zicht op water? Het was gewoon mijn jongensdroom. Zoals alle havenarbeiders ben ik begonnen als dokwerker en heb ik na verloop van tijd een opleiding kunnen volgen. Nu ben ik straddle-carrierbestuurder op de psamsc Home Terminal. Ik rij met den olifant, en verplaats de containers die binnenkomen of buitengaan. Ik ben nog één stap verwijderd van een functie als kraanman. Daarvoor moet ik nog iets meer uren presteren: ik ben nu vast in dienst bij psa en sta op de wachtlijst om kraanman te worden.’ ‘Mijn schoonbroer heeft onlangs opnieuw een containerschip gekocht, de ms Monica. Toch heb ik, na 23 jaar aan wal, niet zo veel contacten meer met binnenvaartondernemers. Ook niet op de terminal. Uiteraard weet ik dat er in de sector geklaagd wordt over de behandeling van binnenvaartcontainers op de terminals. Maar ik merk dat de binnenvaart niet bewust benadeeld wordt en dat er wel degelijk rekening gehouden wordt met de volgorde van aankomst. Wie er op het tijdstip van afspraak is, moet normaal niet wachten. Soms wordt er wel eens geschoven, bijvoorbeeld als we een zeeschip aan het laden zijn en er arriveert nog net een lading waarop we aan het wachten zijn. Maar het is niet zo dat grote volumes automatisch voorrang krijgen.’

#40.2008 

binnenvaart  21

visie & opinie

22  binnenvaart 

40.2008

De binnenvaart is vragende partij om, liefst zo snel mogelijk, bijkomende infrastructuur te bouwen. Maar waar halen we de vereiste budgetten daarvoor? Vind jij het een goed idee om op verbeterde trajecten

Betalen op nieuwe kanalen?

opnieuw hogere scheepvaartrechten te innen?

Leo Clinckers, gedelegeerd bestuurder Waterwegen & Zeekanaal nv ‘We nemen ons voor om, samen met de Franse waterwegbeheerder, een onderzoek op te starten naar de hoogte van de rechten die op scheepvaart kunnen geheven worden, zeker in het kader van de aanleg van nieuwe infrastructuur. Maar ik wil beklemtonen dat daarover absoluut nog niets beslist is. Een van de opties is dat zowel de overheid als de gebruikers een deel van de onkosten dragen. Dat sluit aan bij het principe de gebruiker betaalt waar de Europese Unie meer en meer op aanstuurt. Een bijkomend voordeel is dat we op die manier sneller over middelen kunnen beschikken dan wanneer de overheid de volle pot betaalt. Een nadeel is natuurlijk dat de binnenvaartgebruiker met een meerkost wordt geconfronteerd op bepaalde trajecten. Je moet dus onderzoeken wat kan en wat niet kan in het multimodale landschap.’

Louis Van Ballaer, bevrachtingskantoor De Grave-Antverpia

Ronny Verstrepen, binnenvaartondernemer ms Wenro ‘Ik weet niet of ik een vorm van tol op bepaalde trajecten wel een goed idee vind. Om te beginnen is het een slechte tijd om een meerkost door te rekenen. Het maakt de berekening van bevrachters onoverzichtelijker. En voor verladers is het nu ook al complex. In Vlaanderen zijn de scheepvaartrechten erg laag, in Wallonië zijn ze sinds kort volledig afgeschaft. Ik hoop trouwens dat ze daar voldoende budget overhouden om hun waterlopen en sluizen degelijk te onderhouden. In Frankrijk vragen de vnf nu ook al redelijk veel. En de tarieven verschillen van district tot district een paar procent. Persoonlijk vind ik het niet erg dat sommige projecten er minder snel zouden komen. Het gevolg van een groter gabariet is dat de vrachtprijzen op dat traject dalen. Als schipper word je er niet beter van. Wat mij betreft mag het budget voor nieuwe infrastructuur ook naar ondersteuning van de kleine schepen op de bestaande binnenwateren gaan.’

Luc Lenchant, verlader nyk Line

‘Bijkomende binnenvaartinfrastructuur is altijd mooi meegenomen voor wie gebruik‘Volgens de filosofie van publiek-private maakt van de waterweg. Maar alles staat samenwerking, die ook voor de andere of valt met de competitiviteit ten opzichte transportmodi geldt, zal het moeilijk zijn van de andere transportmodi. Hoe meer om aan een bijdrage van de binnenvaartsector te ontsnappen. kosten, hoe minder interessant je bent. Uiteindelijk is het toch Ik spreek dan wel degelijk over nieuwe infrastructuur en niet de gebruiker die de extra scheepvaartrechten doorgerekend over bestaande waterwegen. Voor die laatste heeft de overheid krijgt. Als het om een substantieel bedrag gaat, vrees ik dat de zonder meer de plicht om de infrastructuur zo goed mogelijk binnenvaart in veel gevallen niet langer competitief zal zijn. Ik te onderhouden. Toch moeten we de vraag stellen of de over- vind het ook bizar dat de overheid enerzijds 20 euro subsidie heid, die nu al een tiental jaar niet onbelangrijke inspanningen zou geven voor elke container die op een hinterlandterminal heeft gedaan om de binnenvaart en het verkeer over water te wordt behandeld, terwijl de binnenvaart anderzijds extra wordt promoten, geen averechts signaal zou geven door opnieuw belast. Al neemt dat niet weg dat we er graag nieuwe infrastrucscheepvaartrechten in te voeren — ook al is het alleen op nieuwe tuur zien bijkomen en dat we de mogelijkheden zeker zullen waterwegen.’ verkennen als ze er zijn.’ #40.2008 

binnenvaart  23

mijn schip Schip

ms Amberes Kapitein

Eddy Claeyssens Leeftijd

56 jaar Vrachten

containers Afmetingen

134,5 x 14,5 x 3,4

meter

Capaciteit

r of 240 teu estuainn enwateren 400 teu op bi

1

Sterke punten van dit schip? ‘De Amberes is zo gebouwd dat we het stuk van Zeebrugge naar de Westerschelde over zee kunnen. Dat gaat sneller dan over het Kanaal Gent-Oostende en we blijven uit het vaarwater van zeeschepen. Een dergelijk schip is wel duurder in constructie, omdat het zeewaardig moet zijn en we wat meer dure apparatuur aan boord hebben, zoals vier in plaats van twee marifoons. Hoewel de zee onvoorspelbaarder is dan de binnenwateren, kunnen we zo goed als altijd op schema uitvaren. De voorbije tien maanden hebben we nog maar drie keer een halve dag gewacht tot de golfhoogte minder dan 3,40 meter was.’

2

Hoe ik mijn bedrijf uitbaat?

3

Toekomstvisie voor de sector?

‘Ik ben hier kapitein in loondienst. Het is mijn taak om erop toe te zien dat alles correct verloopt aan boord. Ik stel daarvoor geen speciale eisen aan de bemanning. Wel vind ik het belangrijk dat ze in plaats van zomaar bevelen uit te voeren, actief meedenken aan de veiligheid. Mijn ouders waren vroeger zelfstandige binnenvaartondernemers, maar dat is niet goed afgelopen. Dat heeft me lang tegengehouden om zelf te stap te wagen. Een tijd geleden heb ik het wel overwogen, maar op een bepaalde leeftijd moet je zoiets niet meer doen. Ik ben nu best tevreden met mijn job en werk samen met een leuk team.’

‘Voor ons is het erg vervelend dat de bruggen over het Albertkanaal nog niet verhoogd zijn, zoals oorspronkelijk beloofd was. De uitvoering is wel voor de komende jaren gepland, maar onze beleidsmakers zouden wat verder moeten vooruitkijken. Het kan toch niet dat je op zestig jaar drie keer verbredingswerken of brugverhogingen aan het Albertkanaal moet uitvoeren? Voorts vind ik dat er blijvende aandacht moet gaan naar het dreigende personeelstekort. Momenteel zijn er maar 32 mensen met estuaire papieren en ook gemotiveerde matrozen vind je alsmaar moeilijker.’