INTERVIEW
BIM EN CLASSIFICATIES
BIM: Zorg dat BIM LOKET BRENGT OPEN BIM-STANDAARDEN ONDER ÉÉN DAK EN BUNDELT KENNIS
‘VOOR MIJ GAAT BIM OVER HET UITWISSELEN VAN INFORMATIE’ JAN-PIETER EELANTS PROGRAMMAMANAGER CONTRACTEREN & AANBESTEDEN VAN KENNISPLATFORM CROW
AAN HET WOORD ZIJN Jan-Pieter Eelants, programmamanager Contracteren & Aanbesteden van Kennisplatform CROW en Jacqueline Meerkerk, directeur van de stichting BIM Loket. De organisaties in een notendop: CROW bedenkt slimme en praktische oplossingen voor vraagstukken over infrastructuur, openbare ruimte, verkeer en vervoer in Nederland. Dat doet het kenniscentrum samen met externe professionals die kennis met elkaar delen en toepasbaar maken voor de praktijk. BIM Loket is het centrale aanspreekpunt voor informatie over open BIM-standaarden. In het BIM Loket werken de beheerorganisaties van open BIM-standaarden, waaronder STABU en CROW, samen. Het BIM Loket stimuleert het gebruik van open BIM-standaarden in de Nederlandse bouwsector en zorgt voor een goede onderlinge aansluiting, zowel nationaal als internationaal. ‘Onze slogan is praktische kennis, direct toepasbaar,’ vangt Jan-Pieter aan. ‘Daarmee zitten we steeds op het grensvlak tussen theorie en praktijk’. En met het kenniscluster Aanbesteden en Contracteren maken we afspraken, of zoals je wilt standaarden, met partijen op het raakvlak tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. De ideeën voor de huidige standaarden zijn begin jaren ’90 al ontstaan. Inmiddels zijn er diverse goed toepasbare standaarden. Deze worden echter los van elkaar aangeboden terwijl de markt vraagt om samenhang. Het BIM Loket verbindt de relevante kennisorganisaties en standaarden en coördineert en versterkt de onderlinge aansluiting.’
018
ARCHITECTENpunt
INTERVIEW
je erbij bent! WAT IS BIM? Jan-Pieter: De afkorting BIM wordt op diverse manieren uitgelegd. Voor mij gaat BIM over het uitwisselen van informatie. De bouw is gefragmenteerd. We hebben het over langlopende projecten met verschillende fasen. Tussen al deze fasen staan redelijk hoge schotjes. Ga je van initiatieffase naar de ontwerpfase dan wordt er een rapport over het eerste schotje gegooid. Werken op deze versnipperde wijze resulteert in informatieverlies. Daarnaast zijn er enorm veel partijen betrokken bij projecten. Deze partijen hebben allemaal een gedeelte van de informatie nodig om goed te kunnen presteren en op hun beurt weer informatie toe te voegen. BIM voorkomt versnippering. Waar BIM tevens een grote
‘BIM ZORGT ERVOOR DAT WE SLIMMER, BETER EN EFFICIËNTER KUNNEN WERKEN, MEER WAARDE VOOR DE KLANT DUS!’ JACQUELINE MEERKERK DIRECTEUR STICHTING BIM LOKET
bijdrage aan kan leveren is evaluatie. We leren tot nu toe maar weinig van projecten die zijn afgerond. Wanneer zaken goed zijn vastgelegd kunnen we beter evalueren.’ Jacqueline vult aan: ‘Voor mij is BIM een digitale vorm van bouwen die de samenwerking versterkt. BIM zorgt ervoor dat we slimmer, beter en efficiënter kunnen werken, meer waarde voor de klant dus! De Bouw Informatie Raad noemt BIM een begrip waar eenieder een andere uitleg en gedachte bij heeft. In praktijk herkennen we drie samenhangende betekenissen: Het Bouwwerk Informatie Model ofwel de digitale representatie van een bouwwerk, Bouwwerk Informatie Modellering waarin de nadruk ligt op het proces en Bouwwerk Informatie Management waarin de informatie centraal staat. Wat mij betreft zijn deze drie invalshoeken stuk voor stuk relevant. We streven naar een gestroomlijnd bouwproces zonder informatieverlies en zonder fouten.’
ARCHITECTENpunt
STABU
019
‘DE DIGITALISERING IN DE BOUW GAAT OP KORTE TERMIJN EEN NOG VEEL GROTERE VLUCHT NEMEN. DAAROM IS HET ZO BELANGRIJK DAT STANDAARDEN NAAR ELKAAR TOE GROEIEN.’ JACQUELINE MEERKERK
IS ER EEN ECHTE STANDAARD? ‘Jazeker! Neem de STABU-systematiek of de RAW-systematiek van CROW voor de Infrabouw. Standaarden voor het opstellen van bouwcontracten die al meer dan 30 jaar dagelijks hun toegevoegde waarde bieden binnen de bouwsector. Binnen BIM-omgevingen wordt de VISI-standaard al veel gebruikt. Met name in de Infrabouw.’ Jan-Pieter vervolgt: ‘We kennen in Nederland het Forum Standaardisatie waar open standaarden worden omarmd. Dit Forum richt zich op open standaarden voor elektronische gegevensuitwisseling tussen de overheden onderling en tussen overheden, bedrijven en burgers. Het gaat dus om standaarden waarmee gegevensuitwisseling over organisatiegrenzen heen kan plaatsvinden. Onze standaard VISI, de basis voor communicatie en informatieoverdracht in organisaties en (bouw)projecten, heeft het Waarmerk Open Standaard en zelfs het predicaat Excellent Beheer. Het Forum is dus overtuigd van de toegevoegde waarde van VISI. Aan de andere kant ben je pas een standaard als je daadwerkelijk gebruikt wordt. Gelukkig wordt VISI breed gedragen. Daarnaast is een stabiel financieel draagvlak van belang. Of er een standaard Bouwwerk Informatie Model is? Er zijn drie typen standaarden: standaarden die toezien op processen, standaarden die gaan over tekeningen en afspraken en semantische standaarden. Deze laatsten fungeren als een soort kapstok waarmee je op een gestructureerde wijze informatie met elkaar en middels software kunt uitwisselen.’ Jacqueline: ‘Standaarden kom je overal tegen in het leven. We hebben afgesproken dat we stoppen voor een rood licht. Standaarden zijn nodig om goed te kunnen samenleven en samenwerken. In de bouw doen we dat met de open BIM-standaarden. Het BIM Loket vindt het heel belangrijk dat standaarden open zijn. Dat betekent dat deze laagdrempelig beschikbaar zijn, dat partijen inspraak hebben en dat er sprake is van onafhankelijkheid zodat we de informatie gedurende een lange termijn beschikbaar houden. En wat JanPieter aangeeft klopt helemaal: het is belangrijk dat een standaard ook daadwerkelijk gebruikt wordt.’
WAT IS DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN BIM? ‘De toegevoegde waarde is naar mijn idee betere samenwerking, doordat suboptimale informatie-uitwisseling en samenwerking wordt doorbroken! Ik denk dat dat ertoe bij kan dragen dat de bouwsector veel trotser kan zijn op de prestaties die zij neerzet, en een positiever imago krijgt. Wij hebben het verder graag over de toegevoegde waarde van het palet van open BIM-standaarden,’ aldus Jacqueline. ‘We staan aan het begin van de digitalisering in de bouw. Deze gaat op korte termijn een nog veel grotere vlucht nemen. Daarom is het zo belangrijk dat standaarden naar elkaar toe groeien. Dat ze met elkaar samenwerken zodat er geen informatie verloren gaat en je in samenhang kunt BIMmen. Gesloten standaarden zorgen ervoor dat we informatie steeds opnieuw moeten inwinnen/ invoeren of afhankelijk zijn van softwareleveranciers. Dat is zonde van ons (belasting)geld en we willen voorkomen dat we in een gesloten wereld terecht komen! Het palet van open standaarden maakt optimaal uitwisselen veel gemakkelijker en zorgt ervoor dat informatie ook op de langere termijn toegankelijk blijft, ook bij verandering van ICT-systemen. Dat is belangrijk voor de gebruikers. Informatie moet stromen.’
020
ARCHITECTENpunt
Jan-Pieter vult aan: ‘De bouwsector is een belangrijke industrie voor onze maatschappij, ook economisch gezien. Dat onze sector te kampen heeft met een faalkostenpercentage tussen de 11 en 14% is eigenlijk niet uit te leggen. Een slecht verhaal voor de bouw! Waardoor het komt? Gebrekkige communicatie. Met BIM kunnen we veel efficiënter gaan werken en de faalkosten drastisch omlaag brengen. Daarnaast kan BIM de productiviteit in de bouwsector een flinke boost geven. De afgelopen 10-20 jaar is er, ondanks automatiseringsslagen, maar weinig productiviteitsverbetering gerealiseerd. Ook voor de maatschappij an sich valt veel winst te behalen met BIM. Denk aan bouwwerken die auto-
‘DAT ONZE SECTOR TE KAMPEN HEEFT MET EEN FAALKOSTENPERCENTAGE TUSSEN DE 11 EN 14% IS EIGENLIJK NIET UIT TE LEGGEN.’ JAN-PIETER EELANTS
matisch aangeven dat er onderhoud gewenst is en aan slimme mobiliteitssoftware. De mogelijkheden zijn eindeloos.’
WELKE ROL HEBBEN KENNISINSTITUTEN IN BIM? ‘De kennisinstituten bezitten enorm veel kennis en zijn de basis van veel standaarden. In het belang van de ontwikkeling van onze branche moeten we deze kennis zoveel mogelijk delen. Het BIM Loket helpt partijen de handen ineen te slaan. We willen van elkaar leren en meer samenhang creëren tussen de standaarden. We breken graag een lans voor onze helpdesk, waar de kennisinstituten ook actief aan meewerken, te bereiken via
[email protected]. Vertel ons gerust over hiaten en gesloten deuren. Zo kunnen ook wij goed inspringen op wat er leeft in de markt.’ Jacqueline vervolgt: ‘Samen is een van onze kernwaarden. Dat passen wij ook praktisch toe, zo is bijvoorbeeld Jan-Pieter ook een deel van zijn tijd clustertrekker gezamenlijk beheer bij het BIM Loket. Zo verbinden wij de kennisinstellingen!’
ARCHITECTENpunt
STABU
021
‘BIM VEREIST WAT VERANDERINGEN BINNEN EEN ORGANISATIE. HET IS NIEUW EN SPANNEND, MAAR GA ER WEL MEE AAN DE SLAG WANT DEZE BOOT WIL JE NIET MISSEN.’ JACQUELINE MEERKERK
Jan-Pieter: ‘Partijen als STABU en CROW hebben jaren met man en macht gewerkt aan standaarden. We hebben veel geld geïnvesteerd, kennis opgedaan en grote netwerken gerealiseerd. We werken allemaal aan dezelfde doelstelling en moeten nu, in het belang van de sector en de samenleving, echt gaan samenwerken. Verschillende kennisinstituten brengen daarom twaalf open BIM-standaarden, geheel of gedeeltelijk, onder bij het BIM Loket. Dat kan best wat pijn doen, want afstand nemen van iets waar je jarenlang aan hebt gewerkt is lastig. Laat staan ergens een veer laten ten behoeve van de synergie. Aan de andere kant kunnen we hierdoor nog meer draagvlak creëren en eindelijk bereiken wat we al jaren voor ogen hebben.’ Jacqueline vult aan: ‘In feite doen partijen ook niet echt afstand, ze brengen het in in de samenwerking van het BIM Loket voor en door de bouwsector, vermenigvuldigen door te delen dus! En dat maakt het nog leuker ook!’.
IS BIM IN ELK PROJECT DE JUISTE KEUZE? ‘Op dit moment niet nee. Als je nu wilt BIMmen moet je pionieren. Zoals met alles wat nieuw is: het is even wennen. Vraag je me dit over tien jaar opnieuw dan antwoord ik zeker met een ja. Dan gebruikt iedereen zelfs bij het meest simpele project BIM. Ga je starten met BIM? Begin dan klein! Start met routineprojecten zodat je kunt wennen en de gelegenheid hebt om te leren,’ besluit Jan-Pieter. Jacqueline: ‘Een lastige vraag. Dat moeten partijen natuurlijk zelf beslissen. BIM vereist wat veranderingen binnen een organisatie. Het is nieuw en spannend, maar ga er wel mee aan de slag want deze boot wil je niet missen. Of je dan direct in elk project BIM toepast is een tweede. Mijn devies is: stel niet uit om met BIM aan de slag te gaan als je je bedrijf of de belastingbetaler serieus neemt. Het is een onomkeerbare ontwikkeling. Zorg dat je erbij bent en profiteer van alle ervaringen die er al zijn!’ ■
INFORMATIE BIM LOKET C Van der Burghweg 1 | 2628 CS Delft @
[email protected] W www.BIMloket.nl
CROW C Galvanistraat 1 | 6716 AE Ede T +31 (0)318 69 5300 W www.crow.nl 022
ARCHITECTENpunt
Oproep tot samenwerking
STABU Bouwbreed en haar classificaties is een onmisbare schakel in het BIM-proces, zeker als het gaat om het delen van informatie met andere bouwpartners. STABU is de ‘i’ in BIM en staat open voor samenwerking op alle fronten. STABU is op zoek naar partijen die willen samenwerken op het gebied van software zoals plug-ins en soortgelijke ontwikkelingen. Interesse? Neem dan contact op met Marc Verhage van STABU per mail
[email protected] of telefonisch 0318-633026.
ARCHITECTENpunt
STABU
023
