Passende ondersteuning voor 'dubbel bijzondere' leerlingen
Juni 2016
Bijzonder Begaafd SLO ● nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling
Passende ondersteuning voor ‘dubbel bijzondere’ leerlingen www.talentstimuleren.nl/thema/dubbel-bijzonder
Doelen workshop Je weet... •
wat de term ‘dubbel bijzonder’ betekent
•
vanuit welke visie begeleiding effectief vormgegeven kan worden
•
wat de uitgangspunten zijn bij het signaleren en begeleiden van (‘dubbel bijzondere’) leerlingen
•
welke cyclische, transparante (hgw) werkwijze gehanteerd kan worden
Je kunt... •
anderen uitleggen hoe de aangereikte hulpmiddelen ingezet kunnen worden
•
de placemat, website en andere hulpmiddelen (leren) toepassen in jouw eigen praktijksituatie
•
effectiever communiceren met ouders, leerlingen en andere betrokkenen
•
doelgerichter ‘dubbel bijzondere’ leerlingen signaleren en begeleiden
www.talentstimuleren.nl
Eigen casus • Beschrijf (in zinnen of steekwoorden) of schets (in beelden) de situatie van een kind • Welke vragen of zorg‐/ aandachtspunten heb je hierbij?
www.talentstimuleren.nl
Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO)
1
Passende ondersteuning voor 'dubbel bijzondere' leerlingen
Juni 2016
‘Twice‐exceptional’? Vier “subgroepen”… 1. 2. 3. 4.
Begaafdheid én leer‐ en/of gedragsproblemen zijn opgemerkt; Begaafdheid opgemerkt; leer‐ en/of gedragsproblemen niet; Leer‐ en/of gedragsproblemen opgemerkt; begaafdheid niet; Begaafdheid én leer‐ en/of gedragsproblemen niet opgemerkt.
Misdiagnosis and dual diagnosis (Webb, 2005) Begaafde leerlingen zónder leer‐ en/of gedragsproblemen, waarbij de begaafdheid niet is opgemerkt, maar waarbij kenmerken van begaafdheid onterecht gelabeld zijn als kenmerken van een leer‐ of gedragsprobleem... www.talentstimuleren.nl
‘Dubbel Bijzonder’ Leerlingen met kenmerken van… • begaafdheid én • leer‐ en/of gedragsproblemen
www.talentstimuleren.nl
Dabrowski: overexcitabilities
gevoelig
Csikszentmihalyi
snel
Dweck:
perfectionistisch
specifieke, diepgaande interesses
intens
scherpe waarneming FIXED vs growth
flow
gedrevenheid
(hoog)begaafdheid creërend (denk)vermogen
origineel
rijk en levendig voorstellingsvermogen meerdere invalshoeken
flexibel
Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO)
eigengereid zelfsturend
autonoom
Deci & Ryan
reflecterend
Luc Stevens
initiatiefrijk
kritisch
problemen herkennen
meerdere oplossingen
procesgericht
zoekend naar betekenis
Ken Robinson
probleem oplossing
gefocust
enthousiast voor passies
zelf ontdekkend
plezier in creëren productief
veel energie
intrinsiek gemotiveerd
leergierig
opvallend gevoel voor humor veel ideeën rijke fantasie
zet door
actief
kennishonger
ontwikkelings‐ potentieel
mindset
omgaan met ambiguïteit
veel willend veeleisend
brede interesse
nieuwsgierig
eigen‐wijsheid
ondernemend
nonconformistisch sterk rechtvaardigheidsgevoel
2
Passende ondersteuning voor 'dubbel bijzondere' leerlingen
Juni 2016
Systematische, transparante werkwijze Aansluitend op o.a. HGW principes (Handelingsgericht werken): 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Onderwijsbehoeften van de leerling centraal stellen Afstemming en wisselwerking tussen kind en zijn omgeving De leerkracht doet er toe Positieve aspecten zijn van groot belang Constructieve samenwerking tussen ouders en school Doelgericht werken Werkwijze is systematisch en transparant www.talentstimuleren.nl
Afstemmen = communiceren Gezin
Leerling Vrienden
School
www.talentstimuleren.nl
Kind ‐ in context! ‐ centraal
www.talentstimuleren.nl
Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO)
3
Passende ondersteuning voor 'dubbel bijzondere' leerlingen
Juni 2016
www.talentstimuleren.nl
Aandachtsgebieden ›
Emotionele ontwikkeling
›
Sociale ontwikkeling
›
Werkhouding
›
Zintuiglijke verwerking
›
Spraak- en/of taalproblemen
›
Lees- en/of spellingsproblemen
›
Rekenproblemen
Thema ‘Dubbel bijzonder’ www.talentstimuleren.nl
www.talentstimuleren.nl
REKENEN EMOTIONELE ONTWIKKELING
WERKHOUDING
LEZEN EN/OF SPELLEN
SOCIALE ONTWIKKELING
ZINTUIGEN
SPRAAK EN/OF TAAL
www.talentstimuleren.nl
Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO)
4
Passende ondersteuning voor 'dubbel bijzondere' leerlingen
Juni 2016
Enkele voorbeelden van vraagstukken • “Peuters die motorisch erg voorzichtig zijn en achter lopen in hun motoriek en al wel school rijp lijken. Ze hebben vaak al heel erg zin in school, maar zijn dan teleurgesteld als ze naar school gaan, waarbij hun motoriek een beperkende factor is.” • “Kleuters die versnellen op school, maar dat met schrijven niet bij kunnen houden. Nu lossen we dat vaak op door extra te oefenen met schrijven maar ook met de leerkracht te overleggen over werk aanpassen d.m.v. vergroten, minder werk etc.” • “Drukke kinderen die overal op of onder zitten en waarbij er door leerkrachten en/ of artsen aangestuurd wordt op prikkelverwerkings‐ problematiek. Hoe zijn dubbel bijzondere kinderen daarin te onderscheiden?” www.talentstimuleren.nl
Cogntief (domein x)
Cogntief (domein y)
Motorische otnwikkeling
Sociale ontwikkeling
Emotionele ontwikkeling
Op verschillende ontwikkelingsgebieden verschillende behoeften!
www.talentstimuleren.nl
Terug naar de eigen casus… • • • • • • •
Verkennen van (on)mogelijkheden Oplossingsgericht én doelgericht Randvoorwaarden creëren Uitgaan van behoeften Grenzen (h)erkennen Samen onderzoeken Durven vertrouwen www.talentstimuleren.nl
Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO)
5
Passende ondersteuning voor 'dubbel bijzondere' leerlingen
Juni 2016
www.talentstimuleren.nl
Tips voor teamoverleg Opdracht voor drie‐ of viertallen: 1. Kies een leerling om gezamenlijk te bespreken 2. Vul eerst ieder voor zich een eigen formulier ‘De leerling zien, horen, begrijpen en ondersteunen’ in 3. Verken de verschillen en overeenkomsten om het beeld van de leerling aan te scherpen 4. Vul gezamenlijk een nieuwe versie van het formulier in en neem daarin de gedeelde inzichten op
placemat‐methode
www.talentstimuleren.nl
Wat herken jij in de profielen van begaafde leerlingen? • •
1. 2. 3. 4.
Aan welk(e) kind(eren) denk je bij één of meerdere profielen? Kies hiervan één kind en beantwoord de vragen
Wat zie je? Wat heeft de leerling nodig? Wat ga je doen? Hoe ga je het realiseren?
www.talentstimuleren.nl
Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO)
6
Passende ondersteuning voor 'dubbel bijzondere' leerlingen
REKENEN
LEZEN EN/OF SPELLEN
SPRAAK EN/OF TAAL
EMOTIONELE ONTWIKKELING
SOCIALE WERKHOUDING ONTWIKKELING
Juni 2016
ZINTUIGEN
WAT HEEFT DEZE LEERLING NODIG?
www.talentstimuleren.nl
Wat levert dit proces op? • Leerling ontwikkelt meer (zelf)inzicht in eigen functioneren; versterkt zelfregulerend vermogen • Ouders zijn betrokken; voelen zich gezien en gehoord • Leerkracht krijgt meer inzicht in de situatie en in wie de leerling is; kan handelingsrepertoire uitbreiden
Blijft maatwerk!
www.talentstimuleren.nl
Meer informatie in het thema 'Dubbel bijzonder' op www.talentstimuleren.nl
www.talentstimuleren.nl
Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO)
7