Bijlage A Strategische analyse: Data-analyse inzet Europese middelen versie 6 juni 2016
INHOUDSOPGAVE 1. Ambitie provincie Zuid-Holland 2. Contouren opdracht 3. Databronnen 4. Data-analyse 2007-2013 5. Data-analyse 2014-2020 6. Investeringen EIB 7. Conclusies data-analyse
8. Icoonprojecten
1
1 | Ambitie provincie Zuid-Holland Gedeputeerde Staten (GS) van Zuid-Holland heeft de ambitie om maximaal gebruik te maken van Europese middelen bij het realiseren van de provinciale ambities. PZH wil een gezamenlijke (regionale) Europalijn ontwikkelen om: • Gezamenlijk op te trekken richting Europa (lobby) • De benutting van Europese middelen in Zuid-Holland te maximaliseren In dit kader bestaat de behoefte om beter inzicht te verkrijgen over de mate waarin in de provincie gebruik is gemaakt van Europese middelen in de programmaperiode 2007-2013 en de programmaperiode 2014-2020 (tot nu toe). De strategische analyse leidt tot: • Meer inzicht bij bestuur en partners • Handvatten op basis waarvan (bij) sturing plaats kan vinden 2
2 | Contouren opdracht Provincie Zuid-Holland heeft aan ERAC de opdracht verleend om een strategische analyse uit te voeren naar de benutting van Europese middelen in Zuid-Holland. Deze analyse is bedoeld om in het kader van de actielijn Europa van het Economisch Platform Zuidvleugel invulling te geven aan de ambitie om meer en beter gebruik te maken van EU-middelen. Kaders opdracht: • Naast data-analyse een aantal interviews afnemen met relevante ZuidHollandse spelers • Aandacht voor zowel vorige (2007-2013) als huidige programmaperiode (2014-2020) • Keuze voor een select aantal Europese financieringsprogramma • Uitsplitsing naar (Zuid-Hollandse) thema’s • Aanbevelingen op basis van uitkomsten analyse 3
2 | Uitsplitsing naar thema Waar relevant worden de onderzoeksresultaten uitgesplitst naar de thema’s zoals deze door de Europese Commissie zijn benoemd in het KP7/Horizon 2020 programma:
Benoemde thema’s Bio-economy Energy ERC Health HTSM ICT Infrastructure Joint Technology
People Environment Nuclear Space Socio-economic sciences Transport Security
4
2 | Europese financieringsprogramma's De volgende gebiedsgerichte programma’s zijn meegenomen in de analyse.
2007-2013
2014-2020
EFRO Kansen voor West
EFRO Kansen voor West 2
Interreg IVA 2 Zeeën
Interreg VA 2 Zeeën
Interreg IVB Noordwest Europa
Interreg VB Noordwest Europa
Interreg IVB Noordzee Regio
Interreg VB Noordzee Regio
Interreg IVC Europe
Intereg VC Europe
POP2 ESF 2007-2013
POP3 ESF 2014-2020
5
2 | Europese financieringsprogramma's De volgende thematische programma’s zijn meegenomen in de analyse.
2007-2013
2014-2020
KP7
Horizon 2020
LIFE+
LIFE
TEN-T
CEF
Health
Health for Growth
ELENA
ELENA
EEE-F
EEE-F EFSI
6
3 | Databronnen Gebruikte databronnen Voor de data-analyse zijn een groot aantal databronnen geraadpleegd. Van de programma’s zijn actuele gegevens opgehaald. Grotendeels uit openbare databases, aangevuld met / geverifieerd in telefonische gesprekken met (de Nederlandse contactpersoon van) de subsidieverlenende instanties. Voorbeelden van databronnen die gebruikt zijn: • Databases op de website van de Europese Commissie • Database Kansen voor West Programmamanagement • Databases op de verschillende Interreg websites • European Union Open Data Portal • Database van de EIB
7
4 | Toelichting totstandkoming data Toelichting totstandkoming data De gepresenteerde totaal gelande Europese middelen in Zuid-Holland zijn een optelling van alle geanalyseerde cijfers en geeft bij benadering weer hoeveel Europese middelen er in Zuid-Holland geland zijn. Het betreft een optelsom van zowel realisatie- als commiteringscijfers gebaseerd op de beschikbare data en databronnen. In enkele gevallen is er gebruik gemaakt van een toerekeningspercentage om tot een benadering te komen van het bedrag dat in Zuid-Holland is neergeslagen. Wanneer dit het geval is wordt dit bij de betreffende analyse vermeld.
8
4 | Data-analyse 2007-2013 Data-analyse Op de volgende pagina’s wordt de geanalyseerde data gepresenteerd van de vooraf in overleg bepaalde Europese programma’s in de periode 2007-2013 waarbinnen Zuid-Holland EU-middelen heeft verworven. Per programma wordt weergegeven: • Aantal projecten dat uitgevoerd is met behulp van EU middelen; • Verworven Europese subsidie per programma en waar relevant per thema. Gestart wordt met een totaaloverzicht van de neergeslagen Europese subsidies in Zuid-Holland en een uitsplitsing naar Europees programma.
9
4 | Analyse programmaperiode 2007-2013 In totaal is een bedrag van €1.037.862.870* aan Europese gelden in ZuidHolland geland. Programma
Totaal (€)
EFRO
178.174.119
Health
4.700.000
Interreg 2 Zeeën
8.178.806
Interreg Europe
8.415.979
Interreg Noordzee Interreg NWE KP7
Aandeel fondsen in % 1%
2% 1%
4% 17%
1% 1%
4.678.836
1%
14.829.308
0%
EFRO Health Interreg 2 Zeeën Interreg Europe Interreg Noordzee Interreg NWE
746.236.270 KP7
LIFE+
12.184.110
POP2
16.046.103
TENT-T
44.419.339
Totaal Zuid-Holland
1.037.862.870
LIFE+ 72%
POP2 TENT-T
*Exclusief ESF middelen (zie pp. 38-39) en middelen uit het Europees Economisch Herstel Programma (zie p. 42). Investeringen in de vorm van leningen (bijv. via EIB) zijn niet meegenomen in het totaalbedrag. 10
4 | Analyse programmaperiode 2007-2013 In totaal zijn er 2.126* projecten uitgevoerd in Zuid-Holland met behulp van EU-subsidies Programma EFRO Health
Totaal projecten
Aandeel fondsen in %
EFRO
129 56
Interreg 2 Zeeën
26
Interreg Europe
54
Interreg Noordzee
25
Interreg nwe
25
Health 1%
2%
4%
1%
5% 16%
1% 1% 0% 1%
Interreg 2 Zeeën Interreg Europe Interreg Noordzee
Interreg NWE KP7
KP7
1.511
LIFE+
LIFE
8
POP2
POP2
270
TEN-T
22
Totaal Zuid-Holland
TENT-T 68%
ESF
2.126
*Exclusief ESF middelen (zie pp. 38-39) en middelen uit het Europees Economisch Herstel Programma (zie p. 42). Investeringen in de vorm van leningen (bijv. via EIB) zijn niet meegenomen in het totaal aantal projecten. 11
4 | Analyse programmaperiode 2007-2013 Wanneer de inschatting van het aantal gelande ESF-middelen wordt meegerekend, dan is in de periode 2007-2013 een totaalbedrag van € 1.094.862.870 aan Europese gelden in Zuid-Holland geland. Programma EFRO ESF
Totaal (€) 57.000.000
4.700.000
Interreg 2 Zeeën
8.178.806
Interreg Europe
8.415.979
Interreg Noordzee
4.678.836
KP7
Health
2% 1%
4%
POP2
16.046.103
TENT-T
44.419.339
1%
16%
1%
1%
1%
Interreg 2 Zeeën Interreg Europe Interreg Noordzee Interreg NWE KP7
LIFE+
746.236.270 12.184.110
5%
0%
14.829.308
LIFE+
Totaal Zuid-Holland
EFRO
178.174.119
Health
Interreg NWE
Aandeel fondsen in %
POP2 TENT-T 68%
ESF
1.094.862.870
12
4 | KP7 (2007-2013) Duiding en nuanceringen bij de analyse: •
In de analyse van KP7 is een uitsplitsing gemaakt naar de middelen die per thema zijn verworven in Zuid-Holland. Deze thema’s zijn door de Europese Commissie benoemd in het KP7/Horizon 2020 programma. Eenzelfde uitsplitsing is gemaakt naar aantal projecten per thema.
•
In de totaal analyse van de programmaperiode 2007-2013 is een toerekening gemaakt voor de verworven KP7 middelen door TNO. Niet alle verworven middelen door TNO landen ook daadwerkelijk in Zuid-Holland. TNO zelf heeft aangegeven dat ongeveer 40% van de middelen in Zuid-Holland land.
•
Deze toerekening is niet per thema gemaakt. Hiervoor is te weinig informatie beschikbaar en zo wordt voorkomen dat er een vertroebeld beeld ontstaat. De weergegeven getallen uit dit overzicht (op thema) wijken als gevolg hiervan af van de totaalanalyse.
•
Tot slot volgt een vergelijking van KP7 projecten tussen Nederlandse regio’s, een vergelijking tussen de grootste KP7-aanvragers in Nederland en wordt een vergelijking gemaakt tussen regio’s op MKB-deelname. 13
4 | KP7 (2007-2013) Thema’s Bio-economy
27,2
Energy
23,2
ERC
133,1
Health
137,6
General Activities
67,6
ICT
97,4
34,1
People
75,4
Nucleair
56,1 3,6
Space
16,2
Socio Economic Sciences
10,7
Transport
65,6
Security
54,5
Eindtotaal
Aandeel thema’s (%)
Energy Environment
1%
2%
8%
3%
ERC 3%
General Activities
7%
Health
7%
HTSM
25
Joint Technology
Environment
Bio-economy
2,2
HTSM
Infrastructure
Verdeling KP7 middelen naar bedrag per thema en weergave in procenten
Totaal (€)
ICT
16%
9%
Infrastructure Joint Technology
0% 4%
0%
Nucleair People
3% 17% 12%
Security Socio Economic Sciences
8%
Space Transport
829,5
14
4 | KP7 (2007-2013) Thema’s
Totaal projecten
Bio-economy
94
Energy
87
ERC
98
Health General Activities
Verdeling KP7 gelden naar projecten per thema in aantallen en procenten
ICT Infrastructure
Energy
264
Environment
4 12%
HTSM
Bio-economy
Aandeel thema’s in % 5%
ERC
4%
161
306
2%
General Activities
7%
3%
Health
6%
Joint Technolgy
113
People
271
Environment
155
0%
19
Space
53
Socio Economic Science
48
Transport
256
Security
125
Eindtotaal
ICT Infrastructure
13%
Nucleair
HTSM
5%
26
13%
Joint Technolgy Nucleair People
8% 1%
5% 1%
Security Socio Economic Science
15%
Space Transport
2.080 15
4 | Vergelijking Nederlandse regio’s KP7 In onderstaande tabel zijn de top vijf Nederlandse regio’s op gebied van KP7 participatie weergegeven. Opvallend is dat zowel Groot-Rijnmond als Agglomeratie 's-Gravenhage ontbreken. Regio
Deelnames
% van EC contributie totaal NL (in miljoenen €) deelnames
% van totaal NL EC contributie
GrootAmsterdam
1.363
17%
582,52
17%
Delft-Westland
1.068
13%
443,14
13%
Utrecht
809
10%
352,06
11%
Veluwe
727
9%
247,37
7%
Zuidoost-NoordBrabant
697
9%
323,58
10%
16
4 | Grootste NL aanvragers KP7 Organisatie
Deelnames
% van totaal aantal NL deelnames
EC contributie (in miljoenen €)
% van totaal NL EC contributie
TU Delft
406
5%
195,16
6%
TNO
429
5%
187,83
6%
Radboud
264
3%
176,49
5%
VU
245
3%
142,33
4%
Universiteit Utrecht
260
3%
139,40
4%
TU Eindhoven
255
3%
124,77
4%
DLO
310
4%
112,32
3%
UvA
192
2%
110,45
3%
Universiteit Leiden
163
2%
106,46
3%
Universiteit Twente
217
3%
102,55
3%
17
4 | MKB-vergelijking KP7 Hieronder weergegeven de grootste Nederlandse regio’s met betrekking tot KP7 deelname. De tabel laat zien hoe groot het aantal MKBparticipaties is in die regio. Regio
Totaal deelnames
MKB deelnames
Percentage MKB
Groot-Amsterdam
1.363
153
11%
Delft-Westland
1.068
130
12%
Utrecht
809
99
12%
Veluwe
727
96
14%
Zuidoost-Noord Brabant
697
104
14%
Arnhem/Nijmegen
424
96
23%
LeidenBollenstreek
432
86
20%
18
4 | MKB-vergelijking KP7 •
In Nederland wordt 13% van de KP7-projecten door het MKB verworven.
•
EU-streefwaarde binnen KP7 voor MKB is 15%,
•
De Zuid-Hollandse MKB-deelname scoort in vergelijking met andere grote regio’s bovengemiddeld met een uitschieter voor de regio Leiden Bollenstreek.
19
4 | Conclusies data analyse KP7 •
KP7 is het Europese Programma waaruit veruit de meeste Europese middelen worden verworven door Zuid-Holland.
•
Zuid-Holland haalt de meeste middelen binnen op 5 thema’s: o Health o ICT o People o HTSM o Transport Voor een deel sluiten deze thema’s aan bij de gekozen prioritaire thema’s van Zuid-Holland. Wat mist in deze top 5 zijn de thema’s Energy en Bioeconomy (waar o.a. greenports onder vallen). Deze thema’s scoren relatief minder goed. ERC projecten (European Research Council) scoren ook goed.
20
4 | POP2 (2007-2013) • • •
Totaal bedrag: €16.046.103 (NL totaal: € 486 miljoen) Totaal aantal projecten: 270 Onderwerpen Basisvoorzieningen platteland Hiernaast weergeven een Beheer plaatselijke groep verdeling naar prioriteiten Beroepsopleiding en voorlichting en het verworven Bevordering toerisme subsidiebedrag Concurrentievermogen
Totaal (€) 962.629 509.286
156.892 5.633.665 30.000
Diversificatie naar niet-agrarisch
532.328
Diversificatie naar hernieuwbare energie
427.354
Dorpsvernieuwing
425.536
Infrastructuur
245.153
Instandhouding landelijk erfgoed
2.848.502
Leefkwaliteit
3.415.781
Milieu/landbeheer Niet-productieve investeringen Overig Eindtotaal
104.871 64.894 689.207 16.046.103
21
4 | POP2 (2007-2013) Het verworven bedrag per prioriteit wordt weergegeven in onderstaand diagram. Subsidiebedrag per prioriteit € 6.000.000 € 5.000.000 € 4.000.000 € 3.000.000 € 2.000.000 € 1.000.000 €0
22
4 | POP2 (2007-2013) Hieronder weergeven de prioriteiten en daarbij het aantal projecten behorend bij deze prioriteit. Prioriteiten Basisvoorzieningen platteland Beheer plaatselijke groep
Aantal projecten 2 25
Beroepsopleiding en voorlichting
1
Bevordering toerisme
8
Concurrentievermogen
6
Diversificatie naar niet-agrarisch
62
Diversificatie naar hernieuwbare energie
3
Dorpsvernieuwing
2
Infrastructuur
19
Instandhouding landelijk erfgoed
1
Leefkwaliteit
5
Milieu/landbeheer Niet-productieve investeringen
Overig Eindtotaal
114 20
2 270
23
4 | POP2 (2007-2013) Het aantal projecten per prioriteit wordt weergeven in onderstaand diagram. Totaal 120
100 80 60 40 20 0
24
4 | Interreg-programma’s (2007-2013) •
Totaal verworven bedrag: €36.102.929
•
Totaal aantal projecten: 130
•
Opvallend: 28 projecten waarbij TU Delft betrokken is (22% van totaal)
25
4 | Interreg-programma’s (2007-2013) Interreg-programma’s verdeeld naar in Zuid-Holland gelande euro’s
Totaal in % Programma
Som van subsidie (€) Interreg 2 Zeeën
Interreg 2 Zeeën
8.178.806,00 23%
Interreg Europe
8.415.979,00
Interreg Europe Interreg Noordzee
41%
Interreg NWE
Interreg Noordzee
4.678.836,00
Interreg NWE
14.829.308,00
Eindtotaal
36.102.929,00
23% 13%
26
4 | Interreg-programma’s (2007-2013) Interreg-programma’s verdeeld naar aantal projecten met Zuid-Hollandse deelnemers Totaal in % Programma
Som van aantal
Interreg 2 Zeeën
26
Interreg Europe
54
Interreg 2 Zeeën
19%
20%
Interreg Europe Interreg Noordzee Interreg NWE
Interreg Noordzee
25
Interreg NWE
25
Eindtotaal
19%
42%
130
27
4 | Interreg-programma’s (2007-2013) Aandeel type projectdeelnemers in Interreg IVB en IVC programma’s in Nederland (2007-2012):
Bron: Bureau Buiten (2012)
28
4 | Interreg-programma’s (2007-2013) Benutting Interreg IVB en IVC middelen naar COROP-regio (2007-2012):
Bron: Bureau Buiten (2012)
29
4 | Interreg-programma’s (2007-2013) Opvallende punten uit het evaluatie-rapport Bureau Buiten:
•
In Nederland zijn provincies meestal lead partner. Alleen Zuid-Holland en Overijssel hebben geen trekkende rol in een IVB of IVC project.
•
Ook universiteiten zoals de TU Delft trekken vaak projecten.
•
Meest actieve Zuid-Hollandse organisaties in de IVB en IVC programma’s: TU Delft, Erasmus Universiteit Rotterdam, provincie Zuid-Holland, gemeente Rotterdam en gemeente Delft.
•
COROP-regio’s Delft & Westland en Groot-Rijnmond staan in de top 5 van Nederlandse regio’s die de meeste middelen verwerven met de IVB en IVC programma’s in de periode 2007-2012. 30
4 | LIFE+ (2007-2013) •
In totaal is binnen het LIFE+-programma €12.184.110,- verworven
•
In totaal is sprake van 7 goedgekeurde Zuid-Hollandse projecten binnen LIFE+
•
2 van de 7 projecten werden ingediend door het Rotterdamse bedrijf Ecorys.
31
4 | LIFE+ (2007-2013) Weergave van de Zuid-Hollandse LIFE+ projecten. Project LIFE+ISR - Innovative sludge reduction LIFE Solar Highways - Solar panels as integrated constructive elements in highway noise barrier
Organisatie Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Rijkswaterstaat
Bedrag (€) 1.634.161
1.404.837
New LIFE for Dutch Fens - Restoration programme for Vereniging Natuurmonumenten Natura2000 fen areas in the Netherlands
4.203.999
Cenirelta - Cost-Effective NItrogen REmoval from waste water by Low-Temperature Anammox
Waterschap Hollandse Delta
1.239.274
Dutch dune revival - Realisation of Natura 2000 targets for calcareous white, grey dunes and dune slacks in three Dutch dune sites
Vereniging Natuurmonumenten
3.350.449
Study on the impact on low-carbon actions and investments of the installations falling under the EU emission trading system Revision of the EU drinking water directive
Ecorys
2.790
Ecorys
348.600
32
4 | Kansen voor West (2007-2013) • • • •
Totaal bedrag: €178.174.119* Totaal aantal projecten: 129 Projecten Zuid-Holland: 53 Projecten Rotterdam/Den Haag:76
•
Opvallend: Groot deel van projecten in grote steden Den Haag en Rotterdam. Maar weinig projecten in en projectpartners uit middelgrote steden als Gouda of Alphen aan den Rijn.
*Dit bedrag is inclusief de overcommitering. Uiteindelijk zal 50% van het gealloceerde Kansen voor West programma budget (€310.000.000) landen in Zuid-Holland.
33
4 | Kansen voor West (2007-2013) Hieronder weergegeven de verschillende EFRO-gelden die in Den Haag en Rotterdam terecht zijn gekomen verdeeld naar ongelabeld en gelabelde middelen. € 45.000.000 € 40.000.000 € 35.000.000 € 30.000.000 € 25.000.000 € 20.000.000 € 15.000.000 € 10.000.000
€ 5.000.000 €0 Aantal projecten Totale EFRO bijdrage
Stad Den Haag
Stad Den Haag (gelabeld)
Stad Rotterdam
Stad Rotterdam (gelabeld)
42
9
37
10
€ 40.868.120
€ 23.286.316
€ 41.442.659
€ 21.877.207
34
4 | Kansen voor West (2007-2013) Thema
Aantal EFRO projecten
Bedrijfsruimte
2
Bedrijven
4
Beheer
1
Cultuur
2
Energie
3
Incubator
7
Kennis
EFRO-projecten verdeeld naar thema
Totaal in % 2% 5%
3%
3%
Bedrijfsruimte Bedrijven
1% 2% 2%
Beheer Cultuur
6%
Energie
17
Incubator 20%
Kennisoverdracht
4
Milieu
7
MKB
14
13%
Kennis Kennisoverdracht Milieu
Niet bekend
5
Ontwikkeling
26
Openbare ruimte
26
3% 5%
Toerisme Eindtotaal
Niet bekend Ontwikkeling
20% 11% 4%
Recreatie
MKB
Openbare ruimte
7
Recreatie
4 129
Toerisme
35
4 | Kansen voor West (2007-2013) Thema
Opbrengst per thema (€)
Bedrijfsruimte
5.300.559,00
Bedrijven
5.536.059,00
EFRO-opbrengsten verdeeld naar thema
Beheer
630.000,00
Cultuur
1.335.354,00
Totaal in %
Energie
4.545.507,00
0%
Incubator Kennis
4% 3% 3% 3%
Milieu
7.489.006,00
MKB
27.707.039,00
Ontwikkeling
35.153.904,00
Openbare ruimte
27.853.235,00
Beheer
3%
Cultuur
5%
23.385.213,00 3.699.800,00
Bedrijven
1%
13.054.902,00
Kennisoverdracht
Bedrijfsruimte
Energie
7%
Incubator Kennis
16% 13%
9.597.237,00
Toerisme
5.674.734,00
Niet bekend
7.211.570,00
Eindtotaal
Milieu MKB Ontwikkeling
4%
Recreatie
Kennisoverdracht
20%
2%
Openbare ruimte Recreatie
16%
Toerisme Niet bekend
178.174.119,00 36
4 | ESF (2007-2013) •
De Subsidieregeling ESF 2007-2013 (ESF) richt zich op de ondersteuning van projecten voor mensen die moeilijk zelfstandig een baan kunnen vinden, alsmede de scholing van werknemers om ze beter toe te rusten voor veranderingen op de arbeidsmarkt.
•
Het totale ESF budget voor de programmaperiode 2007-2013 was € 830 miljoen.
•
Eind 2014 werd op basis van de ontvangen einddeclaraties van ESFprojecten en de controles daarop duidelijk dat van het ESF-budget van uit de periode 2007-2013 ongeveer € 17,5 miljoen zou overblijven. Deze middelen zijn extra ter beschikking gesteld aan de 34 lopende projecten ter bestrijding van de jeugdwerkloosheid. Daarmee wordt verwacht dat het budget vrijwel helemaal benut zal worden. 37
4 | ESF (2007-2013) •
Een gedetailleerde analyse naar de geïnvesteerde ESF middelen over de programmaperiode 2007-2013 in Zuid-Holland is niet gemaakt. Uit bestaande databronnen is hierover geen betrouwbare data te vinden.
•
Dit vergt een separaat onderzoek vanwege het groot aantal verschillende acties die werden gesubsidieerd en het grote aantal verschillende aanvragers per actie.
•
Wanneer het percentage van 19% aan reeds bekende gealloceerde ESF middelen voor Zuid-Holland in de huidige periode (2014-2018) wordt toegepast op de periode 2007-2013 levert dit een bedrag op van € 57,7 miljoen* aan ESF middelen die in de periode 2007-2013 in Zuid-Holland zouden zijn geland.
*Dit bedrag is een inschatting op basis van het reeds bekende gealloceerde deel ESF-middelen voor de periode 2014-2018 voor Zuid-Holland. 38
4 | Health (2007-2013) •
Totaal bedrag: € 4,7 miljoen
•
Totaal aantal projecten: 56 (NL: totaal projecten 307)
•
Opvallend: de verschillen tussen universitair medische centra. Erasmus MC is als projectpartner betrokken bij 13 projecten, LUMC slechts bij 4 projecten.
•
18% van de in totaal 307 Nederlandse Health projecten kende een ZuidHollandse partner
39
4 | TEN-T (2007-2013) •
Totaal verworven middelen in Nederland: €123.274.989
•
Inschatting is dat €44.419.339* daadwerkelijk in Zuid-Holland is geland. De projecten hebben veelal veel verschillende Europese partners die allemaal een deel van de subsidie verwerven.
•
In totaal 22 Zuid-Hollandse projecten.
•
Al deze projecten houden verband met de infrastructuur rondom de Rotterdamse haven.
•
Veel projecten zijn uitgevoerd door ProRail
*Dit bedrag is een toerekening op het totale verworven bedrag door per Zuid-Hollands project het verworven bedrag te delen door het projectpartners.
40
4 | Europees Economisch Herstel Programma •
Het Europees Economisch Herstel Programma is eind 2008 door de EU gelanceerd om de financiële crisis in Europa tegen te gaan en de gevolgen hiervan zoveel mogelijk te beperken.
•
Het Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) heeft subsidie ontvangen uit dit programma. Dit project is een initiatief van E.ON en GDF Suez (nu ENGIE) om vanaf 2018 CO2 af te vangen van de nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrale op de Maasvlakte en de CO2 in lege of bijna lege gasvelden onder de Noordzee op te slaan.
•
Aan dit Zuid-Hollandse project is € 180 miljoen subsidie toegekend.
•
Het P18-gasveld is gelegen op 20 kilometer uit de kust van Hoek van Holland in het Nederlandse deel van de Noordzee. ROAD zal het eerste geïntegreerde demonstratieproject voor CO2-afvang en opslag (CCS) in Nederland zijn op industriële schaal. 41
5 | Data- analyse 2014-2020 Duiding en nuanceringen bij de analyse: •
Veel Europese programma’s zijn nog niet of net opengesteld.
•
Eerste projecten zitten vaak nog in de pijplijn. Hierdoor is het lastig nu al een totaaloverzicht te geven per programma.
•
De programma’s waarvan nog geen projecten zijn gehonoreerd of nog niets over is gepubliceerd ontbreken in dit overzicht. Dit zijn: o EFRO Kansen voor West 2 o POP 3 o INTERREG o EEE-F o EFSI
•
De analyse van de programmaperiode 2014-2020 vindt op een zelfde manier plaats als de analyse van de programmaperiode 2007-2013. 42
5 | Analyse programmaperiode 2014-2020 In totaal is tot nu toe in de huidige programmaperiode €250.818.787 aan middelen verworven in Zuid-Holland. Programma CEF ELENA
Totaal in %
Totaal (€)
2%
65.509.624 3.854.520
26% Health for Growth Horizon 2020 LIFE Eindtotaal
CEF
93.434
ELENA
175.233.071
2% 0%
6.128.138 250.818.787
70%
Health for Growth Horizon2020 LIFE
*Exclusief ESF middelen en middelen uit het Europees Economisch Herstel Programma. Investeringen in de vorm van leningen (via EIB) zijn niet meegenomen in het totaalbedrag.
43
5 | Analyse programmaperiode 2014-2020 In totaal zijn in Zuid-Holland 326 projecten goedgekeurd in de huidige programmaperiode. Programma
Totaal aantal projecten
Totaal in %
1% 1%
1%
1%
CEF
5
CEF
ELENA
2
ELENA
Health for Growth
2
Horizon 2020
Health for Growth Horizon2020
314 LIFE
LIFE Eindtotaal
3 326
96%
44
5 | Analyse programmaperiode 2014-2020 In totaal is tot nu toe in de huidige programmaperiode € 250.818.787 aan middelen verworven in Zuid-Holland, wanneer daar ESF-middelen bij worden opgeteld, komt het bedrag uit op een totaal van €345.390.787. Programma CEF
Totaal in %
Totaal (€)
CEF
2%
65.509.624
ELENA ELENA ESF Health for Growth Horizon 2020 LIFE
3.854.520
19%
94.572.000
1%
Health for Growth
93.434 175.233.071
ESF
51% 27%
6.128.138
Horizon2020 LIFE
Eindtotaal
345.390.787 0%
45
5 | Horizon 2020 (2014-2020) • •
Totaal bedrag: €175.233.071 Totaal aantal projecten: 314 Organisatie
Aantal
Erasmus MC
24
Erasmus Universiteit
13
LUMC
23
TNO
34
TU Delft
58
Universiteit Leiden
22
Totaal ‘G6’
174
Overig
140
Totaal Zuid-Holland
314
46
5 | Horizon 2020 (2014-2020) •
1,5% van het totale KP7 Budget (€ 50 miljard) is in de periode 2007-2013 geland in Zuid-Holland. Dit komt neer op een bedrag van €746.236.270.
•
Wanneer dit percentage wordt toegepast op het totale beschikbare Horizon 2020 budget (€ 80 miljard) kan grofweg de verwachting worden uitgesproken dat dit bedrag zal oplopen tot €1,2 miljard voor de periode 2014-2020.
•
Opvallend: net als bij KP7 landt een aanzienlijk deel van de gelden (55%) bij zes grote aanvragers.
47
5 | Horizon 2020 MKB deelname (2014-2020) Binnen Horizon 2020 bestaan specifiek op MKB-gerichte calls. Binnen deze ‘MKB-calls’ zijn 76 aanvragen van Nederlandse MKB-bedrijven goedgekeurd. 18 van deze zijn gevestigd in Zuid-Holland (24%). Hiermee is Zuid-Holland, na Noord-Holland de meest succesvolle provincie. De meeste van deze bedrijven zijn in Rotterdam (6) gevestigd, gevolgd door Noordwijk (4) en Delft (3). Plaats
MKB-bedrijven
Provincie
MKB-bedrijven
Friesland
2
Gelderland
4
2
Groningen
1
Leiden
1
Limburg
4
Noordwijk
4
Oegstgeest
1
Overijssel
7
Rotterdam
6
Utrecht
6
Schiedam
1
Zeeland
2
Eindtotaal
18
Delft
3
Den Haag
Noord-Brabant
13
Noord-Holland
19
Zuid-Holland
18
Eindtotaal
76
5 | Horizon 2020 MKB deelname (2014-2020) MKB-Bedrijven binnen de MKB-call verdeeld naar thema: Thema’s
Aantal projecten
Bio-economy
2
Energy
3
Environment
1
Health HTSM
2 3
ICT
1
Joint-technology
1
Socio-Economic
1
Space
2
Transport
2
Eindtotaal
18
Aantal MKB-bedrijven per thema (%)
Bio-economy Energy
11% 11%
11%
Environment 17%
6%
HTSM
6%
5% 11%
5%
Health
17%
ICT Jointtechnology
49
5 | Horizon 2020 MKB deelname (2014-2020) Op onderstaande kaart worden de vestigingslocaties getoond van de ZuidHollandse MKB-bedrijven waarvan een aanvraag binnen de MKB-call van het Horizon 2020 programma is gehonoreerd.
50
5 | ELENA (2014-2020) •
Het doel van de European Local Energy Assistance Facility (ELENA) is het ondersteunen van steden en regionale overheden bij investeringen in herbruikbare energie en energie-efficiency initiatieven.
•
In het kader van ELENA is subsidie beschikbaar voor kosten die samenhangen met technische assistentie bij het voorbereiden van grote duurzame investeringsprogramma's, die tevens in aanmerking kunnen komen voor financiering door de EIB.
•
Subsidie is beschikbaar voor technische assistentie. Onder technische assistentie kan bijvoorbeeld worden verstaan: haalbaarheidsonderzoek, marktonderzoek, structurering van programma's, ondernemingsplan, energie audits en kosten verbonden aan de voorbereidingen noodzakelijk voor de deelname aan tenders.
•
De subsidie bedraagt maximaal 90% van de subsidiabele kosten. De investeringskosten moeten minimaal 25 maal de subsidie bedragen. 51
5 | ELENA (2014-2020) •
Binnen ELENA is in totaal €3.854.520 aan subsidies verworven
•
De Erasmus Universiteit heeft als eerste onderwijsinstelling een ELENAaanvraag succesvol ingediend. Met dit project is € 2,7 miljoen aan subsidies verworven.
•
Het Warmtebedrijf Infra heeft €1.927.260 een bijdrage uit ELENA verworven voor het opzetten van een warmtenet tussen Leiden en Rotterdam.
52
5 | LIFE (2014-2020) Binnen LIFE zijn in de huidige programmaperiode drie Zuid-Hollandse projecten goedgekeurd. Hiermee is €6.128.138 verworven.
Een overzicht van de projecten: Project
Bedrag (€)
Organisatie
LIFE Urban Adapt
2.767.982
Gemeente Rotterdam
2.628.126
Bosman Watermanagement International
Zuid-Hollandse organisatie is een van de zes partners
732.030
Stichting Plannerstaeck
Zuid-Hollandse organisatie is een van de vijf partners
LIFE Smart Fertirrigation
LIFE GreenYourMove
Overig
53
5 | CEF (2014-2020) •
In totaal zijn er 5 projecten gehonoreerd gedurende deze programmaperiode.
•
Hiermee is €65.509.624 aan subsidie verworven.
•
Dit is voor een groot deel toe te schrijven aan één project: project Theemswegtracé (€59.892.170).
54
5 | CEF (2014-2020) CEF-Energy Project
Organisatie
Monitoring of the oil pcis Ecorys Nederland B.V.
Bedrag (€) 79.956
CEF-Telecom Project
Organisatie
Meldpunt Kinderpornografie op internet
Professioneel secretariaatsbeheer B.V.
Bedrag (€) 589.100
55
5 | CEF (2014-2020) CEF-Transport Project
Organisatie
Bedrag (€)
Removing the bottleneck on the rail freight corridor between mainport Rotterdam and the Havenbedrijf European hinterland by Rotterdam realising the Theemsweg railway section (“Theemswegtracé’”)
59.892.170
Preparatory Study for deployment of ERTMS on the Kijfhoek (Port of Rotterdam)– Roosendaal–Belgian border railway line section ReaLNG: Turning LNG as marine fuel into reality in the North Sea-Baltic region
ProRail
Havenbedrijf Rotterdam
587.500
4.360.898
56
5 | Health for Growth (2014-2020) Binnen het Health for Growth programma zijn tot nu toe twee Zuid-Hollandse projecten goedgekeurd. Hiermee is in totaal €93.434 verworven. Een overzicht van de projecten: Project
Organisatie
Bedrag (€)
Health related constraints to Ecorys raising retirement ages in the EU
58.875
Inventory on morbidity statistics
34.559
Totaal
CBS
93.434
57
5 | ESF (2014-2020) Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verdeling van de ESFmiddelen naar Zuid-Hollandse arbeidsmarktregio’s voor de periode 20142016. Voor deze periode is in totaal €34.238.050 aan middelen voor ZuidHolland gealloceerd. Arbeidsmarktregio
Subsidieplafond 2014-2016 (€)
Holland-Rijnland
1.187.550
Zuid-Holland-Centraal
1.199.450
Midden-Holland Haaglanden Rijnmond Gorinchem
554.400 6.269.200 12.058.200 284.550
Drechtsteden
12.684.700
Totaal
34.238.050
58
5 | ESF (2014-2020) Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verdeling van de ESFmiddelen naar Zuid-Hollandse arbeidsmarktregio’s voor de periode 20162018. Het blijkt dat over deze periode in totaal €31.907.500 aan middelen voor Zuid-Holland gealloceerd is. Arbeidsmarktregio
Subsidieplafond 2016-2018 (€)
Holland-Rijnland
1.670.800
Zuid-Holland-Centraal
1.603.200
Midden-Holland Haaglanden Rijnmond Gorinchem Drechtsteden Totaal
684.600 8.961.500 16.826.600 374.700 1.786.100 31.907.500
59
5 | ESF (2014-2020): onderwijsgelden Onderwijsgelden vormen een aparte post binnen de totale ESF-middelen. De onderwijsgelden die in de periode van 2014-2016 in Zuid-Holland neerslaan zijn hieronder weergeven.
Arbeidsmarktregio
Subsidieplafond onderwijs 2014-2016 (€)
Holland-Rijnland
508.950
Zuid-Holland-Centraal
514.050
Midden-Holland
237.600
Haaglanden
2.686.800
Rijnmond
5.167.800
Gorinchem Drechtsteden Totaal
121.950 5.436.300 14.673.450
60
5 | ESF (2014-2020): onderwijsgelden De onderwijsgelden die in de periode 2016-2018 in Zuid-Holland gaan landen zijn hieronder weergeven.
Arbeidsmarktregio
Subsidieplafond onderwijs 2016-2018 (€)
Holland-Rijnland
720.200
Zuid-Holland-Centraal
691.000
Midden-Holland
295.000
Haaglanden
3.862.800
Rijnmond
7.252.800
Gorinchem
161.400
Drechtsteden
769.800
Totaal
13.753.000
61
ESF (2014-2020) Uit onderstaande tabel blijkt dat in totaal €94.527.000 aan ESF-middelen toegedeeld is aan Zuid-Holland (2014-2018). Dit komt neer op 19% van het totale ESF budget (€ 500 miljoen voor 2014-2020) van de in deze programmaperiode over de arbeidsmarktregio’s verdeelde middelen. Arbeidsmarktregio
Subsidieplafond 2014- 2018 (€)
Holland-Rijnland
2.858.350
Zuid-Holland-Centraal
2.802.650
Midden-Holland
1.239.000
Haaglanden
15.230.700
Rijnmond
28.884.800
Gorinchem
659.250
Drechtsteden
14.470.800
Totaal
66.145.550
Totaal onderwijs
28.426.450
Totaal Zuid-Holland
94.572.000 62
5 | Analyse programmaperiode 2014-2020 Samenvattende bevindingen: •
Niet alle Europese programma’s zijn al opengesteld voor aanvragen.
•
Publicatie van cijfers vindt meestal pas plaats na formele goedkeuring van projecten
•
Kansen voor West 2: eerste openstellingen gesloten, nog geen publieke bekendmaking van gehonoreerde projecten
•
Binnen Horizon 2020 MKB call scoort de Zuid-Hollandse MKB deelname goed
•
De subsidieplafonds van ESF zijn bekend tot 2018. De verwachting is dat er in de periode 2018-2020 nog eens € 128 miljoen verdeeld wordt over de arbeidsmarktregio’s.
•
EFSI: nog geen Zuid-Hollandse projecten ingediend
6 | Investeringen EIB • Van 2010 tot 2014 is door de EIB € 7,1 miljard in Nederland geïnvesteerd. • 42% hiervan ging indirect via banken naar MKB-bedrijven • De afgelopen jaren is een toename van investeringen – in de vorm van leningen – door de EIB zichtbaar • De verwachting is dat deze investeringen de komende jaren verder zullen toenemen, parallel aan de dalende beschikbaarheid van subsidies.
64
6 | Investeringen EIB •
Inschatting totaal in Zuid-Holland geïnvesteerde bedrag (2007-2016): €2.426.437.263* Sector Financieel Haven
•
Bedrag (€) 716.000.000 1.039.987.263
Energie
239.950.000
Overig
430.500.000
Totaal
2.426.437.263
Een bijzonder project is HollandPTC: een samenwerking tussen drie universiteiten in Zuid-Holland waarbij door EIB € 90 miljoen is bijgedragen.
*Dit bedrag is een toerekening naar in Zuid-Holland gelande middelen. In samenspraak met opdrachtgever is indicatief een percentage van 20% van het Nederlandse totaal toegepast.
65
7 | Conclusies data-analyse Samenvattende conclusies data-analyse: • In totaal is er in de periode 2007-2013 € 1 miljard aan Europese subsidie neergeslagen in Zuid-Holland; • KP7 en Horizon 2020 zijn veruit de grootste thematische programma’s als het gaat om totaal verworven subsidie. Daarna volgen gebiedsgerichte programma’s Kansen voor West en Interreg, en ook TEN-T levert een substantieel aandeel in de verworven middelen; • Een aantal prioritaire thema’s voor Zuid-Holland blijven achter in verworven middelen, dit zijn met name Energy en Bio-economy (waar o.a. greenports onder vallen); • In de huidige periode (2014-2020) loopt de teller op naar € 250,8 miljoen verworven euro’s; • Het overgrote deel hiervan komt uit Horizon 2020; • Het Zuid-Hollandse MKB scoort goed binnen de MKB call in Horizon 2020; • De grootste Zuid-Hollandse aanvragers binnen KP7 en Horizon 2020 komen voor het grootste deel overeen; • Uit het EEE-F fonds zijn geen middelen verworven door Zuid-Hollandse partners; • EIB investeringen in Zuid-Holland overstijgen de verworven Europese subsidie ruim; • Wanneer de middelen uit beiden programmaperioden, het Economische Herstel Programma en de EIB investeringen bij elkaar opgeteld worden, komen de totaal neergeslagen Europese middelen in Zuid-Holland uit op € 3,9 miljard voor de periode 2007-2016.
66
7 | Trends in subsidieland In subsidieland is de trend gezet van euro’s voor onderzoek naar euro’s voor valorisatie (verschuiving binnen het TRL model) en van subsidie naar revolverende fondsen. Was er in de periode 2007-2013 nog subsidie beschikbaar voor “stenen” in de huidige periode is dit op zichzelf niet meer subsidiabel. Wel door de verbinding te maken met maatschappelijke uitdagingen zoals bijvoorbeeld het verduurzamen van vastgoed. Juist de cross-overs tussen thema’s en (top) sectoren en zijn kansrijk voor subsidie of investering.
67
8 | ICOONPROJECTEN HollandPTC • Protonenkliniek in Delft • Vanaf 2017 zullen in HollandPTC 600 kankerpatiënten per jaar behandeld worden • Samenwerking tussen Erasmus MC, TU Delft en LUMC • EIB-lening van € 90 miljoen toegekend Medical Delta • Onderzoeksgedreven cluster gericht op Life Sciences, Health en Technology in regio Leiden-Delft-Roterdam • Subsidie verkregen uit Regions of Knowledge KP7-onderdeel • Zowel gemeenten, kenninsinstellingen als bedrijven betrokken
68
