Bijlage 2. Analyse interviews

Leren van een faillissement

Bijlage 2. Analyse interviews Dimensies Failliete onderneming(en) Omschrijving

Bedrijfsvorm (privé aansprakelijk versus zakelijk aansprakelijk) Foutenattributie Oorzaken (dikgedrukt belangrijkst) intern-extern, stabiel-instabiel, controleerbaaroncontroleerbaar

A

B

C

Automatiseringsbedrijf (advies over Werving- en selectiebureau CAT-systemen en automatisering en in de eerste jaren is dat gegroeid tot een bedrijf wat MKB-netwerken leverde en netwerkonderhoud aanbood. Dus we leverden pc’s, printers en een netwerkaansluiting en dat soort zaken, servers.)

En wat we eigenlijk deden was waardebonnen verkopen deur aan deur, voor bioscopen, fitnessscholen, restaurants.

VOF (privé aansprakelijk)

BV (begonnen als directeur klein aandeelhouder, werd later meerderheidsaandeelhouder)

Eenmanszaak (privé aansprakelijk)

(extern)

(combinatie extern – intern, instabiel, controleerbaar)

(intern, instabiel, controleerbaar)

Uiteindelijk, nee we zijn failliet gegaan, omdat het tussen mij en mijn compagnon niet zo goed liep. Dus niet zo zeer om het geld, want het ging eigenlijk wel goed. Alleen zou mijn compagnon dus zorgen voor de betalingen van de leveranciers. En eens even kijken, hij had UWV een tijdje niet betaald

investering van 50.000 euro, personeelsproblemen; kwam de ene senior niet opdagen De andere die ik van junior, senior had gemaakt werd langdurig ziek en toen kwam de kredietcrisis er volledig in. Een combinatie van domme pech, te

En mijn grootste fout was geweest dat ik één jongen naar voren had geschoven om mijn positie over te nemen, omdat ik dacht van ik ben er. Ik heb mijn eigen huisje, mijn auto, het geld komt toch wel binnen. En daardoor is de zaak eigenlijk over de kop gegaan. Niet geschikt genoeg, ja voor zichzelf. 71


Verantwoordelijkheid (wel of niet persoonlijk verantwoordelijk)

Faillissementsverloop Door wie is faillissement aangevraagd? (bedrijf zelf of crediteuren, externe partij) Hoe is faillissement naar crediteuren toe gecommuniceerd?

en vervolgens had ie een faillissementsaanvraag van UWV links laten liggen en hij is ook niet naar die zitting gegaan en toen is het faillissement uitgesproken.

optimistisch de dame die mijn boekhouding deed, had een achterstand, waardoor ik de cijfers te laat kreeg. En achteraf denk ik ook dat ik de verkeerde mensen heb aangenomen. Toch te veel gekeken naar met welke mensen heb ik een klik in plaats van naar welke mensen presteren nu echt.

(wel persoonlijk verantwoordelijk)


(wel persoonlijk verantwoordelijk) Nou ja, geef mezelf de schuld.

Ik ben zelf verantwoordelijk in de zin dat ik het anders had moeten organiseren.

Ik kan in ieder geval niemand de schuld geven

(faillissemtentsaanvraag door externe partij)

(faillissementsaanvraag zelf aangevraagd)

een faillissementsaanvraag van UWV n.v.t.

want ik wilde zelf het faillissement aanvragen Helemaal niet. Die zeiden: “Je bent n.v.t. al acht jaar klant bij ons, denk je nu echt omdat je een keer vier maanden niet betaald hebt, dat we nu de stekker eruit trekken?”. Want ik dacht wel bij mezelf oh als ze maar meewerken. Maar ik heb bij alle leveranciers met wie ik doorging de volledige schuld van de BV

(faillissementsaanvraag door bedrijf zelf)

72

Leren van een faillissement terugbetaald. Faillissementsbeleving Mate van rouw

(wel rouw)

(wel rouw)

(wel rouw)

Nou ik was redelijk murw. Het enige wat je dan nog kan doen is uithuilen en opnieuw beginnen

Ik moest alles inleveren. Toen heb ik als een klein kind lopen janken, dat kan ik je gerust vertellen. Ik moest alles inleveren, mijn laptop, mijn mobiel, alles, kaartjes. Je wordt gewoon naar huis gestuurd.

En toen moest ik de muren opnieuw gaan verven en toen stond ik daar in mijn eentje. Mijn moeder en mijn broertje hebben me nog geholpen toen gelukkig. Maar ja toen wist je echt dat het over was. Alles is weg, alles waar je voor hebt gewerkt dat is er niet meer. En je houdt minder over dan waar je mee bent begonnen. Dus ja ik zat daar best wel mee. Dat was niet een hele goede periode in mijn leven geweest.

Type falen (persoonlijk (geen faalgevoelens) falen, op t moment gefaald, niet gefaald) Ehm hoe ik toen over mezelf dacht? Nou, ik heb niet zo heel veel (Hoe dacht u over uzelf na gedacht. het faillissement?)

(persoonlijk falen)

(persoonlijk falen)

Verslagen, mislukt. Ja, stom. En ja ik was bang dat ze daarin een beetje gelijk hadden, dat ik veel te optimistisch was. Ik dacht dat ik geen goede ondernemer was, dat ik daar niet geschikt voor was.

Haha, mislukking. Wat heb ik gedaan? Waarom ik? Nou ja ik voelde me dus eigenlijk totaal niet goed.

Duur rouw/herstelperiode

(ongeveer twee jaar)

(kort)

(onbekend, op den duur)

Ik ben in 2005 failliet gegaan. Tot en met november 2006 heb ik die baan gedaan en toen heb ik een

Dat kun je niet te lang denken. Want Op den duur gaat het gevoel van de realiteit is dat je jezelf al drie, jezelf een mislukking voelen wel vier maanden geen salaris hebt weg. Maar het heeft wel langer dan

(Hoe voelde u zich na het faillissement?)

73


Hoe vaak teruggedacht aan faillissement?

Aan welke aspecten teruggedacht? (emotioneel versus rationeel)

Nieuwe onderneming Duur oude onderneming – nieuwe onderneming Omschrijving

aantal maanden niks gedaan en toen ik ben ik in januari 2007 behoorlijk ingestort. En dat heeft drie maanden geduurd, toen heb ik drie maanden binnen gezeten. (Had ook te maken met relatie die uitging na 17 jaar overlijden van goede vriend) (niet veel teruggedacht)

betaald, dat je een hypotheek hebt, twee kinderen, een vrouw die ook wel een inkomen heeft, maar niet voldoende om een heel huishouden te draaien. Dus je moet verder.

een jaar geduurd.

(vaak teruggedacht)

(vaak teruggedacht)

ja ik heb ook nog wel over het Ja, want je bent natuurlijk bang dat faillissement nagedacht, maar ik heb het weer mis gaat. De enige manier toen niet zo heel veel nagedacht. waarop je op dat moment door kunt gaan is als eenmanszaak en als je dat doet dan is privé en zaak aan elkaar gekoppeld. . Maar ja dan is het wel zo het moet dan goed gaan. (emotionele aspecten) (geen concrete aspecten van het faillissement zelf) Nou, ik kan er alleen maar over zeggen dat ik het jammer vond dat Nou ja, dat er nog allerlei mensen zo’n mooi bedrijf op die manier achter me aan konden komen. Die kapot is gegaan. dan zouden zeggen: “ Je hebt het verkeerd gedaan, je hebt wel wanprestaties geleverd”.

Ja, elke dag zeg maar.

3 jaar

3 weken

3 jaar

(andere branche)

(zelfde branche)

(andere brance)

(emotionele aspecten en rationele aspecten, zowel van faillissement als van de onderneming in het algemeen) Hoe leuk dat eigenlijk was. Kijk het is niet leuk geëindigd, maar de tijd zelf, ja ik vond het superleuk. Hmm ik denk dat momenteel wel het positieve overheerst. En het negatieve, ja ik denk dat ik er heel veel van heb geleerd.

74


Bedrijfsvorm

Lessen van het faillissement Verschil huidige aanpak met oude aanpak (hoeveel verschillen?)

uitzendbureau

werving- en selectiebureau

Ik had zoiets van welk idee kan ik snel uitvoeren en dat was met die studieboeken (online studieboeken verkopen red.)

BV iemand die is eigenaar en ik heb aandelen

Eenmanszaak, huurt personeel in op factuurbasis Dus ik ben eigenlijk een soort netwerkorganisatie geworden

Eenmanszaak

1.) Het samenwerkingsverband is heel anders. Beter, zakelijker. Ook (meer dingen op papier geregeld red.), maar het is gewoon een BV 2.) Nou, ik heb heel veel dingen goed gedaan. En dat vind ik ook leuk en daar houd ik ook rekening mee.

1.) Geen personeel. Ik denk dat ik uiteindelijk toch wel weer personeel moet gaan aannemen. Maar wat ik heb geleerd is dat je moet een onderscheid maken tussen wat je van iemand als mens vindt en zijn performance. Ik had veel sneller de output van mijn mensen moeten gaan meten. De ondernemer aan wie ik het nu uitbesteed die zit ik bovenop zijn huid. Als die zich niet houdt aan de rapportage, dan heeft ie een mail, een sms en een Tweet van me. 2.) Zorgen voor minimale kosten. Geen kantoor. Maar ook door gewoon niet teveel kosten te maken en wel een hele goede omzet te

1.) Ik dacht vroeger, je hoeft niet te studeren, ik kan alles en ik ben misschien veel te vroeg begonnen met die eigen dingen doen. Maar ja, dat is wel wat ik echt leuk vond. Ik vond studeren niet leuk. Maar nu heb ik zoiets van, ik ga studeren, ik ga het afmaken, punt. 2.) Commercieel lukt mij wel, alleen administratie is ook heel belangrijk. Je moet de dingen kunnen zien aankomen. En nu heb ik een vak boekhouden, je leert gewoon boekhouden, waar moet je op letten dat leer ik nu allemaal. En nu zit ik er bovenop. Elke cent moet je gewoon kunnen verantwoorden. Je administratieve processen moeten

75


Manier van leren (radicaal anders doen, afschaffen versus oude manier verbeteren) Doelstellingen toekomst (Wilt ondernemer huidge

(zowel afschaffen – VOF bedrijfsvorm, als oude manier verbeteren – ook geleerd van dingen die wel goed zijn gegaan) Ik wil nog wel wat dingen gaan ondernemen. En ik zou het wel zo

maken. Omdat ik nu thuis werk. Mijn kosten zijn marginaal. In het begin ben ik doorgegaan met de hele infrastructuur van het vorige bedrijf, maar dat is voor een eenmanszaak een beetje zwaar. Ik ben al mijn vaste kosten nu aan het doorlichten, dus verzekeringen, hosting, allemaal kosten. Ben aan het kijken hoe ik het slimmer kan inkopen en mijn vaste lasten zijn nu elke maand minder. ook een manier om er voor te zorgen dat je gezond blijft, niet winstmaximalisatie, maar ook zorgen dat je minimale kosten hebt. 3.)Heel strak op de cash. ik doe alles zelf. Ik wil precies weten hoe het gaat. 4.) Als klanten nu iets van mij willen waarvan ik weet dat het risico heel hoog is dan doe ik het niet.

gewoon volledig geordend zijn. Je moet weten wat er in je onderneming gebeurt, dan kan je van daaruit weer verder. En dat ga ik nu altijd doen.

(zowel afschaffen – kantoor, hoge kosten, uitbesteding boekhouding, als oude manier verbeteren – omgang personeel) Gelukkig zijn en niet meer failliet gaan. Mijn uiteindelijke doel is om

(oude manier verbeterenadministratie verbeterd) En dat gaat hij het zeg maar met Google integreren en dat als je op

76

Leren van een faillissement aanpak nog meer verbeteren, gerelateerd aan faillissement?)

Succes nieuwe onderneming Hoe loopt nieuwe onderneming?

willen organiseren dat ik meer kan ondernemen en minder uitvoerend bezig moet zijn. Ik ben bezig met het opzetten van mijn eigen BV he, daar wil ik wat dingetjes in gaan doen (ondernemers begeleiden red.) en ik ga dat helemaal uitbesteden. Ik ga daar echt niks meer aan doen. Ik denk dat ik zelfs het maken van de facturen overlaat aan het administratiekantoor. Dat ik een mailtje stuur dat ie een factuur mag maken.

over een jaar of tien, vijftien ergens Facebook bent, je dan een advertentie te gaan wonen in het buitenland, het ziet van de site. liefst in Italië en dat ik daar een plek creëer waar ik ondernemers coach, train en begeleid. Dat wil ik echt wel doen, maar mijn hele core competence is wel mensen vinden en bij elkaar brengen en dat doe ik nu met vacatures en interimers, maar daarmee wil ik ook ondernemers bij elkaar gaan brengen.

Die loopt prima.

Ja, goed.

Ja goed, ik had mijn doelstelling misschien wel vrij laag. Ik dacht van nou als ik een bepaald bedrag haal dan vind ik het goed. En ja, dat heb ik altijd wel gehaald. En ja het kan alleen nog maar meer worden eigenlijk. Want ik zou er nog niet van kunnen leven als ik al die andere inkomsten niet zo hebben. Ja inderdaad en voor een start-up is dit supergoed. Zeker dus ja het kan eigenlijk alleen maar beter worden. Zeker als die site er straks nog goed

77

Leren van een faillissement uit komt te zien. Dat mensen me kunnen vinden. Ik hoop dat zo’n trukendoos ook nog een beetje werkt eigenlijk wel en dat komt ook omdat ik het geld nu niet nodig heb. Dus dat is zoveel lekkerder dan als je elke maand moet denken, komt er nog wel wat binnen. En nu heb ik gewoon, ik krijg sowieso geld van KPN de winkel, een klein beetje stagevergoeding, studiefinanciering. Dus daarmee red ik het allemaal. En de rest is gewoon allemaal bonus. Dus ja dan voel je je sowieso al een stuk beter.

Is de ondernemer tevreden over zichzelf als ondernemer?

Nou, ik ben wel tevreden met mijn leven. En als ondernemer, in zoverre er zijn altijd verbeteringen mogelijk.

Ja, eigenlijk meer dan daarvoor. (Groei red.) niet financieel zeg maar, maar wel op persoonlijk niveau. Ik ben meer mezelf geworden.

Deelvragen

D

E

F

Failliete onderneming(en) Omschrijving

Chocolaterie

Bedrijf 1. cateringbedrijf Bedrijf 2.franchisecatering Bedrijf 1. Eenmanszaak (privé aansprakelijk) Bedrijf 2. BV (zakelijk aansprakelijk)

Luxe Italiaanse keukens

(vooral extern)

(extern)

Bedrijfsvorm (privé aansprakelijk versus zakelijk aansprakelijk) Foutenattributie Oorzaken (dikgedrukt belangrijkst) intern-extern, stabiel-instabiel, controleerbaar-

Eenmanszaak (privé aansprakelijk)

(extern)

Nou, toen kreeg ik dus een Bedrijf 1: ik ben typisch gewoon accountant. Ik had hem de opdracht kapot gegroeid. Dus je

BV

Met de kredietcrisis. Ik was 2,5 jaar bezig en je hebt die eerste paar 78

Leren van een faillissement oncontroleerbaar


gegeven om alles te regelen. Overdracht, inschrijvingen, aanmeldingen. Ze waren alleen één ding vergeten, ze waren vergeten de eenmanszaak uit te schrijven. Toen bleek later dat het geen inkomstenbelasting was, maar loonbelasting over het personeel van de eenmanszaak. Voor het grootste gedeelte van het personeel hadden ze de loonbelasting berekend over mijn eenmanszaak in plaats van over mijn BV. Dus ik moest in één keer 2,5 a 3 ton betalen binnen twee weken. Niemand wilde me dat geld lenen.

winstnemingen zijn niet groot genoeg om je groei te kunnen financieren. Omdat je gewoon groeit in debiteuren, je moet investeren. De banken zijn alleen maar heel benauwd en angstig en ik had niemand om mij te borgen. Ik had toen ook nog geen eigen huis. Dus dan ga je gewoon klassiek kapoet.

(niet persoonlijk verantwoordelijk)



Niet.

Je bent altijd zelf verantwoordelijk. Je bent er zelf bij. Dus ja dat is gewoon een gegeven. Het kan niet zo zijn dat je zegt: “Dit was mijn onderneming, maar ik ben niet

Ja, een externe factor. Ik heb daar weinig fout in gedaan gelukkig

Bedrijf 2: Er zat een partner in en die trok zich van het één op andere moment terug. En die kwam zijn financiële verplichtingen niet na. Ja en toen konden wij gewoon niet, zo doe je dat als groot bedrijf dan gooi je er een paar topadvocaten op en voor je het weet zit je aan 50.000 euro advocaatkosten. Toen heb ik noodgedwongen het bedrijf failliet laten gaan.

jaar nodig om je leningen af te lossen, Dus dan is er van geld verdienen nog geen sprake. Daar moet je doorheen. Dat liep allemaal in principe volgens plan. Alleen toen kwam de kredietcrisis ik zat natuurlijk in de doelgroep met mensen met extreem hoge inkomens en of ondernemers. En dat zijn mensen die toch vaak centjes op de beurs hebben. En als het kredietcrisis is dat komt dat vaak, omdat de beurs inklapt. Dus op dag 1 had ik daar direct last van. Ik had drie dagen na de beursklap letterlijk 85.000 euro die werd weggehaald bij me. Dus het was voor mij binnen een paar dagen heel snel duidelijk.

79

Leren van een faillissement verantwoordelijk”. Faillissementsverloop Door wie is faillissement aangevraagd? (bedrijf zelf of crediteuren) Hoe is faillissement naar crediteuren toe gecommuniceerd? Faillissementsbeleving Mate van rouw (Hoe voelde u zich na het faillissement?)

(faillissementsaanvraag door crediteuren)

(faillissement door bedrijf zelf aangevraagd)

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

(geen rouw wel opgelucht)

(geen rouw)

(wel rouw)

Opgelucht dat in ieder geval het bedrijf bestond. (vrienden waren doorgestart met het bedrijf, ondernemer kon in loondienst blijven red.)

n.v.t.

Ja, je voelt verlies. He, het winkeltje was voor mij toch een soort derde kindje. Ik denk als je ondernemer bent of wordt dan moet je een beetje, een beetje gek zijn. Je bent een beetje een idealist. Ja dat was echt mijn derde kindje. En als je dat dan moet gaan verliezen, ja dat doet pijn. (persoonlijk falen)

Type falen (persoonlijk (niet gefaald) falen, op t moment gefaald, niet gefaald) Opgelucht dat het bedrijf kon doorgaan (Hoe dacht u over uzelf na het faillissement?)

(niet gefaald) Ja, ik was eindelijk van al dat vervelende personeel af. En ik ben in de aard niet echt een, ik ben wel een people’s person, maar ik ben niet een people’s manager. Dus ik vond het wel fijn dat ik mijn ballast kwijt was. (lang stilgestaan, depressie? red.) Nee, nee, ik geloof ook niet, daar

Ja, dat is heel slecht. Je gaat door een hele gekke tijd heen. Dus aan de ene kant heb je druk van thuis, wat nu?, wat moet er gaan gebeuren?, hoe gaat het met het geld? en aan de andere kant heb je ook een stukje eergevoel dat je denkt potverdorie ik ben failliet gegaan. En dat zie ik toch als persoonlijk falen. En hoe vaak mensen ook zeggen ja je kan

80



n.v.t.

moet je echt het menstype voor zijn he. Met faillissementen is het gewoon zo, er zijn maar twee dingen die tellen en meer niet, dat is heb je ervan geleerd en ben je doorgegaan?

er niks aan doen en de kredietcrisis en externe factoren bladiebladiebla

n.v.t.

(een jaar)

(Wel in 2004/2005 burn-out gehad, maar dat lag meer aan de situatie binnen het bedrijf na de doorstart dan aan het faillissement zelf)


Aan welke aspecten teruggedacht? (emotioneel

n.v.t.

n.v.t.

dat heeft wel een poos geduurd. In eerste instantie wilde ik überhaupt niet meer ondernemen. Dan ben je een beetje klaar met ondernemen, de risico’s die eraan zitten. Dan is een baan in loondienst wel een veilig idee natuurlijk. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Dus ik denk dat het al met al een jaar heeft geduurd. (niet vaak)

(vaak)

Nee, ik denk wel, nou ja, je leert nog steeds. gewoon. Je hele leven is natuurlijk één lange leerschool. En als je niet bereid bent of in staat bent om te leren en te accepteren dat je fouten maakt. Als je geen fouten maakt dan kan je ook niet ondernemen. n.v.t. (meer aan afloop van faillissement dan faillissement zelf)

81

Leren van een faillissement versus rationeel)

De afwikkeling. De hele afwikkeling is nog steeds niet voor mekaar. Zoals ik net zei ik ben nog steeds bezig met consumenten Ja en ik woon hemelsbreed een kilometer of twee van mijn oude winkeltje af. Dus zoiets blijft toch door je gedachten heen spoken, dat is makkelijk zat.

Nieuwe onderneming Duur oude onderneming – nieuwe onderneming

5 jaar

Omschrijving

(zelfde branche)

Bedrijfsvorm Lessen van het faillissement Verschil huidige aanpak met oude aanpak (hoeveel

Een week Ja, ik doe eigenlijk elke twee, drie jaar een nieuw bedrijf. (andere branche)

(nieuwe onderneming is nog niet helemaal van de grond)

Chocolaterie en ijssalon

Eerst verder gegaan met cateringbedrijven, daarna franchisecatering bedacht en opgezet, nu: investeringsfonds voor duurzame horeca

CV (4, 5 eigenaren)

BV

Ja, we zijn met verschillende mensen in gesprek. En we willen gaan kijken of we op een goede manier mensen kunnen helpen. En dat klinkt ook weer heel idealistisch. maar wij willen geld inzamelen en we zijn ook geld aan het inzamelen voor KWF. Dat we hebben we twee weken geleden gedaan door de Alpe d’Huez actie. n.v.t.

1.) Wat we nu heel goed gedaan hebben, ik had toen een bakkers

1.) Ja, het belangrijkste wat je natuurlijk leert is dat om te

1.) Nee, nee, ik heb er wel een hele boel uitgeleerd. Het voordeel is

(andere branche)

82

Leren van een faillissement verschillen)

CAO en een bakkers CAO is echt verschrikkelijk. hebben daar allemaal 0-uren contracten van gemaakt. En met een horeca CAO en geen bakkers CAO. Met een horeca CAO en dat is heel bizar kan je zeven keer een half jaar contract verlengen. 2.) Ja, veel minder goed van vertrouwen. Ik was veel te goed van vertrouwen. 3.) De openingstijden hebben we verlengd . ’s Ochtends in zo’n winkel dan komt er geen hond, dan gaan we ook om 11 uur open. 4.) Ik ben veel bedachtzamer geworden, niet meer zo impulsief bezig en ik luister naar mijn omgeving.

ondernemen heb je gewoon heel veel kennis nodig. Dus je moet zorgen dat je op elk vlak of de kennis hebt die state of the art is, of je moet zorgen dat je partijen hebt bij wie je kan inkopen, maar die je tegelijkertijd ook kan aansturen en controleren. En je moet gewoon leren en je blijven ontwikkelen. Dus je moet altijd weer cursussen doen en ik heb net weer Excel Advanced gedaan en je moet zorgen dat je bijblijft en ook qua ontwikkelingen. Je businessmodel is leidend. De meeste mensen haken daar al af, die hebben dat nog nooit gemaakt. Die weten niet hoe dat moet. Nou dan ben je dus geen ondernemer. Dan ben je echt een soort veredelde hobbyist. 2.) En dat is natuurlijk wat ik geleerd heb van het verleden: je moet niet achter de feiten aanlopen, maar je moet op de feiten vooruit lopen. Je moet steeds opnieuw kijken: moeten we de marketing veranderen?, moeten we extra marketingacties doen?, is het product goed?, is de prijsstelling wel goed?, trekken we de doelgroep aan die we hadden beoogd? Je moet heel analytisch kijken

omdat ik zelf ondernemer ben geweest, communiceert dat een stuk makkelijker met de bedrijven waar ik op dit moment mee aan tafel zit. Ik houd algemene praatjes met ondernemers, het zij groot het zij klein. Maar daardoor praat je wel anders. Nou je weet vaak eerder wat er speelt. Dat kan het heel erg makkelijk maken..

83


1 Zorg dat je zelf alle kennis in huis hebt om je casus te beoordelen, 2 Huur de beste adviseurs in die je je kan veroorloven, 3 Neem afstand zodat er geen tunnelvisie ontstaat, 4 Volg je intuïtie, 5 Durf knopen door te hakken als het moet, 6 Wees 100% eerlijk, ook tegen je beste vrienden en familie, 7 Schroom niet zelf je faillissement aan te vragen om de eer aan jezelf te houden, 8 Vergeet niet voor jezelf en de jouwen te blijven zorgen als het erop aankomt, 9 Neem afstand zodra het gebeurd is en neem dan ook even een korte time-out, 10 Ga meteen door en laat iedereen ook snel weten dat je weer in business bent. Manier van leren (radicaal anders doen, afschaffen versus oude manier verbeteren)

(vooral geleerd van de onderneming zelf, verbetering– horeca CAO i.p.v. bakkers CAO, verlenging openingstijden, van het faillissement: afschaffen – minder goed van vertrouwen zijn, minder

(Alleen geleerd van de ondernemingen zelf en niet zo zeer van de faillissementen, verbetering – op feiten vooruit lopen, op elke vlak kennis hebben die state of the art is)

(Alleen geleerd van de onderneming zelf en niet zo zeer van het faillissement)

84


Doelstellingen toekomst (Wilt ondernemer huidge aanpak nog meer verbeteren, gerelateerd aan faillissement?)

Succes nieuwe onderneming Hoe loopt nieuwe onderneming? Is de ondernemer tevreden over zichzelf als

impulsief en verbeteren – bedachtzamer, meer luisteren naar omgeving ) Maar we zijn nu wel bezig met ijs en cocktails dus er komen wel nieuwe dingen in. Maar ja. Er komt een geluidslijn in de winkel dus dat je als bezoeker echt goed begeleid wordt met geluid. Dus dat ie denkt hey wat hangt er hier een coole sfeer hahaha. Ja, je moet het toch op een andere manier brengen en ik wil eigenlijk een dj set neerzetten. En het allerleukste we zijn nu aan het kijken voor iets waarin je je eigen chocolade kan maken, zodat je 30 kg chocolade per dag kan maken. Het moet echt een chocoladeboetiek worden.

Ja, heel goed. Al in het eerste half jaar winst gemaakt dus dat was een vliegende start.

en mijn doelstelling en ambitie is om in ieder geval van dit fonds een succes te maken en dat verder uit te rollen. Dus er moeten eigenlijk meerdere fondsen komen. Want dit eerste fonds is gewoon noodgedwongen klein. Dit is echt een leermodel. Maar als we hiermee succes behalen dan zijn er binnen enkele jaren meerdere fondsen.

Er moet meer geld komen voor kankeronderzoek. En ik heb heel lang sales gedaan, het is heel er leuk om die order binnen te halen, maar het geeft achteraf weinig voldoening. En het geeft mij veel meer voldoening om op deze manier mensen te kunnen helpen. Alleen we moeten daar een modus in zien te vinden dat we daar zelf ook de hypotheek kunnen betalen. Zonder dat bedrijven daar mij geld voor moeten betalen. De doelstelling is eerst natuurlijk om kanker een beheersbare ziekte te maken. We willen niet dat mensen dood gaan aan kanker, maar met kanker. Kanker moet onhandig zijn, zoals HIV is onhandig, maar daar hoef je tegenwoordig ook niet meer aan dood te gaan

Te vroeg om hier nog iets over te zeggen

n.v.t.

Uiteraard ben ik tevreden over ja ik ben wel tevreden over hoe ik mezelf als ondernemer, nee hoor. Ja, als ondernemer functioneer, ik leer

n.v.t.

85

Leren van een faillissement ondernemer?

Deelvragen Failliete onderneming(en) Omschrijving

Bedrijfsvorm (privé aansprakelijk versus zakelijk aansprakelijk) Foutenattributie Oorzaken (dikgedrukt

nee bepaalde dingen liggen me niet zo goed, maar de meeste dingen wel. Wat ik heel erg heb is dat ik een controlefreak ben. Ik wil alles precies weten hoe de dingen werken. Pas als ik er van overtuigd ben dat andere mensen ook precies weten hoe het werkt, dan pas kan ik het overgeven om andere mensen het te laten doen. Het is niet zo dat ik vrij makkelijk dingen overdraag.

nog wel elke dag bij.

G

H

I

Een tijdschrift voor mensen die net aan het ondernemen waren, startende ondernemers

Internetbedrijf; software die je kon downloaden en daarmee werd elke dag content van internet gehaald, filmpjes en die speelde die dan af. En in die filmpjes zaten commercials tussendoor. Maar het waren allemaal animaties, geen video

Pianowinkel; piano’s verkopen en piano’s stemmen

BV

BV

BV (privé aansprakelijk)

(combinatie extern – intern,

(combinatie extern-intern)

(extern) 86

Leren van een faillissement belangrijkst) intern-extern, stabiel-instabiel, controleerbaaroncontroleerbaar

instabiel, controleerbaar)


Moet je voorstellen ik ben in 2002, toen liep ik eigenlijk al met dat plan ik wil stoppen. Ik wil gewoon weer terug naar een klein werkplaatsje, verkopen wat ik mooi vind en gewoon heel kleinschalig bezig zijn. Ik zat dus met een huurcontract en dat pand wat ik huurde moest ik dus huren tot 2007. Op een gegeven moment was het oktober 2004 en ik had een huurder gevonden, mijn buurman, die wilde heel graag het pand huren. Nou toen deed mijn verhuurder in één keer heel erg moeilijk, want die had zoiets van: “Ja, ik wil dan wel een nieuw contract. Dus niet een overname, maar dat moet een nieuw contract worden van vijf jaar”. Nou daar ging dus een vette streep doorheen door dat hele verhaal.


We begonnen, ongelofelijk maar waar in juni ’99. En in maart 2000 stortte de advertentiemarkt in. En al onze klanten waren internetbedrijven. Heel veel van onze klanten gingen failliet. 7 van de 12 zelfs op een gegeven moment. Timing is meer dan 90% en de rest is uitvoering. En het voorbeeld is dit bedrijf waarmee ik failliet ben gegaan, was om twee redenen veel te vroeg. bedrijf waarmee ik failliet ben gegaan, was om twee redenen veel te vroeg. Er was veel inbelverbinding en dat maakt het internet heel traag en dat was voor de filmpjes niet zo handig. Je kon geen grote video’s doen bijvoorbeeld. Wat nu wel zou kunnen. En ten tweede was de internetadvertentiemarkt helemaal niet ontwikkeld. Dus de gebruikersmarkt die je nodig hebt voor advertenties was niet ontwikkeld. (wel persoonlijk verantwoordelijk)

En als je kijkt waar zitten je fouten, ehm ik ben twee keer een bedrijf

100% Elke ondernemer is verantwoordelijk voor zijn eigen

Niet..

te weinig starterkapitaal Omdat het gewoon een hele moeilijke markt is en ja dat wist ik van tevoren niet echt. Want begin 2001 ging de internetbubbel uiteen, dat was de vorige economische dip. We waren bijna bij het nulpunt, we hadden een paar nummers al dat we verlies terug hadden verdiend en toen donderde de advertentieverkoop gewoon in elkaar.


87


Faillissementsverloop Door wie is faillissement aangevraagd? (bedrijf zelf of crediteuren)

Hoe is faillissement naar

gestart in mijn leven in een branche waar ik geen verstand van had

succes of falen. En elke ondernemer die zegt van niet die is een kneus. Dus de ondernemer die zegt: “Ja, maar mijn moeder, mijn zus, mijn broer, mijn bal is lek er kwam een piratenschip langs”. Ja dat zijn omgevingsvariabelen die je moet beheersen als ondernemer en als je die niet beheerst dan ben je de lul..




Dus ja ik had een hele aardige, meelevende curator. Sowieso ik heb zelf het faillissement aangevraagd, want dat is in jouw verhaal denk iets waar je straks heel duidelijk een tweedeling in gaat zien.

Op een gegeven moment hadden we alle rekeningen betaald, behalve de belastingdienst. Toen hebben we uitgerekend op 1 juli hebben we geen geld en toen hebben zelf het faillissement aangevraagd. Want de belastingdienst vraagt geen faillissementen aan, maar dat deden we dus omdat we wisten als we nu doorgaan krijgt de verhuurder zijn geld niet meer of dan hebben we geen geld voor het personeel. Dus we hebben precies iedereen nog kunnen betalen.

Toen hadden we zoiets van ja er zit nu maar één ding op en dat is het faillissement aanvragen een lening treffen voor de mensen die gedupeerd zijn.

Ja, ik heb mijn bikini aangetrokken.

Maar wij stopten ook met geld

Omdat op een hele nette manier te

88

Leren van een faillissement crediteuren toe gecommuniceerd?

Ik ben thuis op mijn grasveld gaan liggen, ik heb een lijst met telefoonnummers gepakt en ik ben die mensen gaan bellen. Maar goed één iemand hing dus meteen op, er was er één die enorm chagrijnig reageerde. Maar die andere 17 maakten zich meer zorgen over wat ik met mijn leven ging doen dan over het feit dat ze het geld niet kregen. En ik ben er toen achtergekomen dat je als mens als je gewoon open en eerlijk bent naar anderen en je je gewoon kwetsbaar durft op te stellen. Dat dat je blijkbaar heel veel oplevert.

vragen aan onze investeerders. We zeiden ook: “Niet meer investeren, ik stop er ook geen geld meer in”. Ik zei: “Het gaat niet lukken, we krijgen het bedrijf niet winstgevend dus je moet er geen geld meer insteken”. Van het faillissement heb ik heel weinig last gehad. De manier waarop wij het hebben gedaan, zelf gesloten, geen schuldeisers achter laten. De aandeelhouders informeren. We hadden een brief gekregen van iemand, we waren de enigen, die man had wel in tien internetbedrijven geïnvesteerd en we waren de enigen die na een faillissement een brief hadden gestuurd naar alle aandeelhouders. Op ons eigen briefpapier, maar dat deden we natuurlijk met opzet. Eén, elke drie maanden stuurden we een brief dus je moet dan ook een brief sturen als het mis gaat. We hadden ook al het jaar daarvoor gezegd: “Het gaat steeds slechter”. Maar we stuurden privé nog een brief na drie maanden dat het was afgewikkeld, curator benoemd dit en dit, dit is het nummer. Ik heb met dezelfde mensen nog vaker gewerkt.

doen. Ik wil door in Tilburg. Ik was pianostemmer en ik had een hele goede naam en ik wilde iedereen eerlijk in de ogen aankijken. Op een gegeven moment zijn we ook naar fabrikanten in Duitsland toe geweest, we zijn naar importeurs geweest en ik heb gezegd: “Ik ga stoppen en ik wil eigenlijk dat jullie de instrumenten terug nemen en wat we tekort komen dat we dat in ieder geval op een fatsoenlijke manier gaan regelen. (schulden aan leveranciers terugbetalen via lening BBZ, bijzondere bijstand voor zelfstandigen red.) maar mensen waardeerden dat eigenlijk achteraf. Er zijn eigenlijk maar twee Nederlandse importeurs geweest die ontzettend kwaad werden, op de tafel begonnen te slaan.

89

Leren van een faillissement Faillissementsbeleving Mate van rouw (Hoe voelde u zich na het faillissement?)

(deels rouw deels opluchting)

(geen rouw wel opluchting)

(geen rouw, wel opluchting)

Nou ja goed, ik vond het voor mij erg, maar ik vond het voor dat meisje dat voor me werkte. Kijk, ik had bewust risico gelopen, maar zij niet. Ik vond het voor haar ook. Ik heb tijdens het faillissement één keer gejankt en als ik het vertel dan heb ik het altijd moeilijk. Dus toen heb ik haar moeder gebeld en toen heb ik tegen haar moeder verteld wat er allemaal gebeurd was met idee van dat meisje komt zo naar huis en die heeft alleen maar een schouder nodig. Dat is het allermoeilijkste telefoontje wat ik heb moeten plegen. Het moeilijkste uit mijn ondernemerscarrière is dat ik ooit iemand heb moeten ontslaan. Toen had ik het gewoon echt even heel moeilijk. Ja en er viel een last van mijn schouders. Ze zeggen wel eens als leven lijden wordt, dan komt de dood als een verlossing. Ja, als ondernemen lijden wordt, dan komt een faillissement als een verlossing.

Opgelucht. Ik vond het verhaal er naar toe vreselijk, want wij wisten dat we failliet gingen, al anderhalf jaar. We konden gewoon zien, de omzet is lager dan de kosten en we konden de kosten niet onder een bepaald minimumniveau brengen.

Ach, ik was me toch blij. Ik zal je vertellen we hebben ons faillissement aangevraagd en mijn accountant is meegegaan en mijn vrouw is meegegaan en toen we klaar waren in Breda bij de rechtbank om dat aan te vragen, zijn we naar een wegrestaurant geweest en daar hebben we koffie met gebak genomen. Gewoon om er helemaal vanaf te zijn.

Type falen (persoonlijk (op het moment gefaald) falen, op t moment gefaald,

Ja, vind ik ook heel slecht. Mensen die tegen mij zeggen: “ Mijn bedrijf is mijn kindje”, die verklaar ik voor imbeciel. “Met alle respect, maar als ik jou 10 miljoen bied voor je bedrijfje, verkoop je het dan?”. Dan zeggen ze: “Ja”. “Doe je dat ook met je kind?”. Dan zeggen ze: “Nee”. “Dan is het toch niet je kindje?”.

(op het moment gefaald)

(niet gefaald)

90

Leren van een faillissement niet gefaald) (Hoe dacht u over uzelf na het faillissement?)


Maar ik was gewoon gestart in een branche waar ik geen verstand van had. Maar dat ik mezelf heel erg een nul of heel erg stom of heel erg nee dat heb ik helemaal niet gehad.

(drie maanden)

Als ondernemer faal je en dat wilt Kijk ondernemen is eigenlijk ook niet zeggen dat je er helemaal niks een stap terug kunnen zetten van kan, maar op dat moment doe je het niet goed. Je moet het zien als voetballen. Je kan degraderen een keer, maar dat wil niet zeggen dat je niet kan voetballen. Je moet dan zorgen dat je van club wisselt of wat dan ook. Het is een momentopname. Op dat moment bak je er niks van. Nou dat was wel goed hoor, want na mijn eerste bedrijf was ik wel erg arrogant. Ik ben sowieso al gigantisch, niet arrogant, maar wel zelfverzekerd. Ik verander nooit snel mijn mening. Dat veranderde na mijn tweede bedrijf wel. Toen leerde ik, toen besefte ik pas dat het hele succes van mijn eerste internetbedrijf, dat het voor 90% timing was en misschien voor 10% uitvoering. n.v.t. n.v.t.

Daarvan had ik geleerd dat als je mentaal aan de grond zit dat je lichamelijk dingen moet gaan doen. Dus nadat dat faillissement was uitgesproken, mocht ik niks meer, want de curator neemt alles over. Toen heb ik met mijn broer geregeld

91



dat ik 1000 gulden had, daar heb ik verf van gekocht en toen ben ik therapeutisch mijn huis aan de buitenkant gaan schilderen. (wel teruggedacht, onbekend hoe lang)

(niet vaak)

(niet)

Nee.

Nee, eigenlijk niet, want ik heb een brief de deur uitgedaan naar al mijn klanten. Gezegd dat ik doorging als eenmanszaak, als pianostemmer zijnde en reparatiebedrijfje. Ja en de reacties die je dan krijgt van mensen dat is eigenlijk ongelofelijk. Ik heb het daarna zo ongelofelijk druk gehad met pianostemmen.

n.v.t.

n.v.t.

Ja, wat is lang? Kijk, ik ben daar heel eerlijk in. Ik zeg altijd van de moeilijke dingen in het leven leer je het meest.

Aan welke aspecten teruggedacht? (emotioneel versus rationeel) Nieuwe onderneming Duur oude onderneming – nieuwe onderneming Omschrijving

(rationele aspecten) Ik zeg altijd van de moeilijke dingen in het leven leer je het meest Drie maanden

5 jaar (sinds juli 2010 nieuw bedrijf) Meteen doorgegaan

(andere branche)

(andere branche)

Ik schrijf nu vooral boeken en het leuke van boeken schrijven is dat je dan voor allerlei dingen wordt gevraagd.

Investeringsmaatschappij. weer een pianowinkel en piano’s Internetbedrijven, nieuwe mediastemmen, maar dit keer kleinschalig technostarters en creatieve starters. Dus ja dat is eigenlijk van alles. Van e-commerce tot kunstuitleen. Kan alles zijn, is hartstikke leuk!

(zelfde brance)

92

Leren van een faillissement Bedrijfsvorm Lessen van het faillissement Verschil huidige aanpak met oude aanpak (hoeveel verschillen)

Zowel eenmanszaak als BV

BV

eenmanszaak

1.) Ik heb geleerd dat open en eerlijk zijn dat dat gewoon werkt. 2.) Nou wat ik wel heel sterk heb is dat ik heel veel moeite heb om geld te lenen bij een bank met name. Wat je dan krijgt, want de bank moest ook nog geld krijgen en dan krijg je de afdeling uitwinning aan de lijn. Ik weet niet of andere ondernemers daar al over hebben verteld? Maar dat zijn de agressieve aso’s die bij geldbinnenhaalinstanties werken. Dan krijg je hele onprettige mensen aan de telefoon. Ja, ik durf minder risico te nemen. Ik wil geen geld lenen bij een bank. Dus ik probeer van alles en nog wat om het zonder banken te moeten doen. Dat is anders. 3.) Nou, ik let wel heel erg op de kosten, omdat ik geleerd heb ga niet van één offerte uit, want het kan vaak veel goedkoper. Maar misschien dat ik dat zonder mijn faillissement ook geleerd had. Dus ik heb wel door het bedrijf heel erg geleerd om kritisch te zijn op de kosten.

1.) Dat veranderde na mijn tweede bedrijf wel. Toen leerde ik, toen besefte ik pas dat het hele succes van mijn eerste internetbedrijf, dat het voor 90% timing was en misschien voor 10% uitvoering. 2.) Ik was er op gericht om voor mijn 30e als eerste Nederlander een bedrijf naar de Nasdaq te brengen. Dat was natuurlijk helemaal geen goed doel. Wat wij hadden moeten doen, was focussen op een heel goed product maken voor heel veel mensen. Dan word je een winstgevend bedrijf en de rest volgt dan vanzelf. Dat is het verschil. Dat is wat ik er van heb geleerd. 3.) Ik weet nu wel hoe je moet sluiten. Als iets niet aansluit, als het bedrag wat ik erin heb gestopt niet genoeg is, dan sluit je het gewoon zonder schuld. En dat heb ik wel heel goed geleerd om een budget aan te houden waarmee je investeert, een bepaald bedrag en verder niet. En dan moet je op dat punt zijn in de begroting en als dat niet gebeurt dan sluit je het bedrijf. 4.) Ik denk ambitieniveau. Ik kijk nu

1.) dat ik het klein wil houden. 2.) Dat ik ervoor waak om langlopende verplichtingen aan te gaan, dat is op verzekeringsgebied, dat is op financieringsgebied. Ja het gaat gewoon fout nu momenteel in die branche en dat komt gewoon omdat wat ik had die 1/3 eigen vermogen en 2/3 gefinancierd door vreemd vermogen, dat is gewoon een blauwdruk geweest voor die hele branche. Ik zeg nu een keer nee. Als er nu nieuwe importeurs komen : “Wil je dit, wil je dat”, dan zeg ik: “Ik hoef helemaal niets”. Alles is te krijgen, als ik iets nodig heb, dan ga ik naar de fabriek en ik reken het cash af. Of ik zorg dat het overgemaakt is van tevoren en ik houd het maar zo. 3.) als ze nu zeggen ik ga een deurwaarde op je afsturen of wat dan ook, je leert nu gewoon dat je tijd kunt kopen. Dat je bij een deurwaarde ook kunt zeggen: “Geachte deurwaarde het gaat gewoon niet, ik wil een regeling treffen”. En dan blijkt zo’n

93


Manier van leren (radicaal anders doen, afschaffen versus oude manier verbeteren)

Doelstellingen toekomst (Wilt ondernemer huidige aanpak nog meer verbeteren, gerelateerd aan faillissement?)

wel veel meer naar kleinere bedrijven. (ambitieniveau wordt nu wel weer hoger red.) Ja, maar de bedrijfsschaal blijft kleiner dan die internetprovider. Maar wel een internationale markt. Is dat anders? Nou, ik denk er bewuster over na. Dus ik denk dat het ambitieniveau en je verwachtingswaarde dat dat ergens een beetje moet kloppen met elkaar. En ik denk dat heel veel mensen ook failliet gaan, omdat ze die twee dingen niet op elkaar kunnen afstemmen. Wat is je ambitie? Wat zijn je echte mogelijkheden? en wat is de kans van je bedrijf? (zowel geleerd van de (zowel geleerd van onderneming, onderneming zelf – letten op de verbeteren – verkeerd doel, als kosten als faillissement, afschaffen faillissement; verbeteren – – zo min mogelijk geld lenen bij ambitieniveau, hoe je niet lopend de bank) bedrijf moet sluiten, timing belangrijker dan uitvoering) n.v.t.

Nu kijk ik wel naar dingen die internationale potentie hebben. Maar wel een internationale markt. Ik denk dat dat wel nodig is, want anders blijf je echt op dat MKBniveau hangen. zo’n bedrijf wordt heel weinig verkocht. Dus je krijgt

deurwaarde in één keer een hele goede mediator te zijn. Maar als ondernemer zijnde weet je dat helemaal niet. Dat leer je dus vanuit dat faillissement en in die aanloop daar naar toe

(zowel geleerd van de onderneming zelf, verbeteren en afschaffen – met zoveel mogelijk eigen vermogen financieren, kleinschalig houden als faillissement, afschaffen – ervoor waken langlopende verplichtingen aan te gaan Continuïteit en gezond blijven. Meer is het niet en ja ik zie wel wat het brengt. Net als nu ook, pensioenvoorzieningen, ja dat heb ik niet echt. Omdat je helemaal opnieuw bent begonnen, ja ben je alles kwijt. Maar ja, dan heb ik ook

94



Is de ondernemer tevreden over zichzelf als ondernemer?

Aardig. Ik zit nu even in een dipje, maar goed ik heb een aantal hele goede jaren gehad. Ik merk nu meer van de crisis dan van mijn faillissement. Ik merk wel dat het aantal aanvragen van presentaties voor het najaar enorm goed gaat, maar de eerste helft van dit jaar is dat heel weinig geweest. Ik merk dat het aantrekt en dat mensen weer geld willen uitgeven. Maar dat is meer omdat het gewoon economisch wat minder gaat dan dat het minder met mij gaat. Nee, maar ik geniet wel heel erg van het leven. is dat ik veel minder workaholic ben. Er is echt ergens iets geknakt

nooit je geld terug. En als investeerder is het wel de bedoeling dat je binnen vijf, tien jaar je aandelen verkoopt. Ze (de bedrijven waarin de ondernemer nu geïnvesteerd heeft red.) zijn allemaal winstgevend op dit moment dus dat is ook goed. Alleen ik zie niet snel gebeuren dat deze bedrijven verkocht worden. En nu wil ik naar iets risicovollers en iets groters gaan.

zoiets van wie bepaalt dat ik moet stoppen als ik 65 ben? Als ik een paar pianootjes kan stemmen straks dan vind ik het ook wel goed. Ja, zo zie ik mijn toekomst. Ik maak me daar niet zoveel zorgen om.

(In hoeveel bedrijven geinvesteerd? red.) Zes, ikzelf zes. En de bekendste zijn twee websites. dat zijn de twee die ik nu nog heb eigenlijk. En de rest is verkocht of gesloten. Maar er is niks failliet of zo.

Nou, het is nog krap af en toe. En het is soms ook heel cru dat je geld nog steeds betaalt daarvoor, voor die lening (BBZ red.)maar ik zit nog steeds in een branche waar je niet heel erg veel geld in kunt verdienen, maar dat hoeft ook niet. Ik heb nu dan weer een Postbankkredietje en ja daarop staan instrumenten van hier, maar het is nu gezond. Ik heb nu geen crediteuren.

Nee niet zo, ik vind mezelf geen hele goede ondernemer. Veel te ongeduldig. Hier kan ik altijd geld ophalen als

Ja, af en toe kan ik mezelf wel voor mijn kop slaan dan denk ik potverdorie het is nog steeds moeilijk in deze branche. Maar dat

95

Leren van een faillissement met dat gewoon

investeerder, adviseur, lezinkjes. Ik schat dat in Nederland, wat ik kan Dat is wel een slechte kant van als je me hier een velletje papier mezelf als ondernemer, ik besteed geeft en je komt over een drie niks uit, maar wil alles zelf doen. Ja, maanden terug dan heb ik een het scheelt wel in de kosten, maar kantoor, mensen. Dat zijn misschien het betekent ook dat je minder hard tien mensen in Nederland die dat kunt gaan en dat je minder kunt kunnen. Dus ik denk dat ik heel focussen op de dingen waar jij goed goed ben in het eerste jaar en daarna in ben. moet een ander dat gaan doen. Of nou ja ik heb mijn doelstelling Nu ben ik investeerder en daar zal wel behaald want ik kan een ik ook nooit in uitblinken, omdat ik boterham verdienen met alleen investeer in bedrijven die ik ondernemerschap. Dat lukt nu leuk vind. Ik sta een beetje aan de aardig. zijlijn. Ik ben meer trainer dan speler.

Deelvragen Failliete onderneming(en) Omschrijving

blijft gewoon in dit vak. Het is gewoon 24 uur per dag met je werk bezig zijn en stemmen en repareren en hard werken. Maar ja als je niet gepassioneerd bent hierin, dat is het gewoon. Je moet feeling hebben met je materialen en gepassioneerd zijn. Dat zijn mijn drijfveren om door te gaan. Ik vind het ook leuk.

J

K

L

Wij ontwikkelden software en ehm ja een soort chatsoftware. Wij leverden niet software in de zin dat je het kocht, maar wij hoste dat op internet en je nam een abonnement af. Dan kon je via je website dan kon je chatten met anderen. Dat deden wij specifiek voor de overheidsmarkt. Ja een soort

Bedrijf 1. Toen ben ik in de textiel gegaan. hij kocht faillissementspartijen op en die verkochten we dan op een markt in Haarlem Bedrijf 2. Pannenkoekenhuis in Duitsland Bedrijf 3. Poffertjes verkopen op de Expo ’86 in Vancouver (alleen

Bedrijf 1. Makelaardij. Franchiseonderneming Bedrijf 2. Onderneming voor mensen met een handicap; rolstoelen, scootmobiels

96


Bedrijfsvorm (privé aansprakelijk versus zakelijk aansprakelijk) Foutenattributie Oorzaken (dikgedrukt belangrijkst) internextern, stabiel-instabiel, controleerbaaroncontroleerbaar

servicedesk, zodat je via de website van de gemeente via een knop een vraag kon stellen in plaats van dat je belde. Het unieke aan het product was, was dat als een burger een gesprek startte met een overheidsinstantie, bijvoorbeeld gemeente Amsterdam die ook deelnam aan dat netwerk, die kon dan het gesprek zo doorschakelen naar andere deelnemers, dan konden ze zo bijvoorbeeld doorschakelen naar een woningbouwstichting. BV (privé aansprakelijk)

technisch failliet, want alles was al betaald)

Bedrijf 1. VOF (privé aansprakelijk). Bedrijf 2. BV (zakelijk aansprakelijk Bedrijf 3. BV (zakelijk aansprakelijk)

Bedrijf 1. BV (zakelijk aansprakelijk) Bedrijf 2. BV (privé aansprakelijk)

(zowel extern als intern, instabiel, controleerbaar)

(combi extern en intern, instabiel, controleerbaar)

(combi extern en intern, instabiel, oncontroleerbaar / intern, instabiel, controleerbaar)

Dit klinkt als wegschuiven en dat zul je ongetwijfeld wel vaker horen, maar het is gewoon gestart met de verkeerde compagnon. De afspraak was dat ik eh productontwikkeling en marketing zou doen. En dat liep ook goed. En de compagnon zou de financiën

Bedrijf 1: Alleen hij (de compagnon red.) gapte als de raven. Nou, ik kreeg ontzettend last van de fiscus. Want de fiscus zei: “Jullie hebben een omzet van een ton en er staat maar 50.000 in de boeken”. En die andere 50.000 had hij in zijn zak. En ik kon

Bedrijf 1: Heel veel redenen, ik groeide kapot op een gegeven moment. Toen ben ik in het buitenland erbij begonnen en toen raakte ik redelijk overspannen. Ik kwam eigenlijk in een burn-out terecht en toen heb

97

Leren van een faillissement doen. En eh dat liep gierend uit de hand. De compagnon was gewoon vergeten te melden bij de belastingdienst: “Joh, we zijn in ontwikkeling dus willen we graag..” dan mag je je loonbelasting drie jaar uitstellen. Bij beginnende bedrijven. Niet gedaan en dan krijg je gewoon dat de belastingdienst, die kwamen na goed anderhalf jaar en die zei: “Nu betalen of we gaan je persoonlijk aansprakelijk stellen”. De hele financiële administratie was gewoon niet gedaan. Er was gewoon geen boekhouding. Terwijl zij zei: “Ja hoor, alles is goed”. En dat mag je ook gewoon mij aanrekenen. Gewoon tijdens overleggen erop vertrouwd op wat mij gezegd werd.

betalen, want hij had geen poen. Dus ik was een ton kwijt en 50.000 gulden belasting betalen achteraf. Bedrijf 2: de tweede week van mei ging het terras open en ik had geen terrasvergunning. De buurman die zat in de kelder, die had een discotheek, die had namelijk mijn terrasvergunning afgepakt. En die zette zijn terras bij mij voor de deur. Maar dan moet je voorstellen, al die stoelen en tafels stonden daar en dat was de ingang voor mijn pannenkoekenhuis. Dus ik ging die jongens vriendelijk verzoeken om hun stoelen weg te zetten, maar dat waren kerels die waren drie keer zo groot als ik. Dat was echt de maffia. Dus ik naar de politie toe en die politie zei: “We doen hier niks aan”. Want die gasten dat was het grootste gajes wat er was. Bedrijf 3: (hele hoge investeringen, te lage omzet, bijna geen klanten) Nou die gasten (adviseurs van Deloitte & Touch red.) kwamen terug en zeiden: “Jij gaat hier per dag meer dan 4,5000 dollar aan poffertjes omzetten. Ik dacht nou om zoveel te verkopen, moet je ook

wat mensen vertrouwd om handtekeningen te zetten, zodat zij mijn verantwoordelijkheden overnamen en toen ben ik leeggestolen. Bedrijf 2: Te snel begonnen ik zat nog middenin mijn burn-out, teveel vertrouwen. Uw personeel stal van u? Ja, ik was op een gegeven moment een vrachtwagen met 300.000 euro aan spullen kwijt. Dan ga je op een gegeven moment dus echt onderuit en toen ging ik ook privé mee door een foutje van de boekhouding.

98

Leren van een faillissement zoveel poffertjes per dag kunnen maken. Als je zoveel porties moet maken, heb je zoveel fornuizen nodig, heb je zoveel meel nodig en die fornuizen zijn daar niet te koop. Dat meel is er ook niet te koop. Dus ik heb op basis van die 5000 dollar omzet per dag, zeven fornuizen laten maken. Kosten 50.000 gulden per stuk toentertijd, die werden met de hand gemaakt. Ik heb drie containers met boekweitmeel, met rijstemeel en met nog een ander soort meel laten verschepen naar Vancouver. Ik heb daar een huis moeten huren. Nou de eerste dag hebben we omgezet 369 dollar. Ja er waren weinig mensen en toen hoorde ik dat er in Vancouver de meeste zelfmoorden gebeuren van heel Noord-Amerika. Waarom? Omdat het regent daar de meeste dagen van het jaar. De tweede dag heb ik dus omgezet 249 dollar en we zijn dus nooit boven die 249 dollar uitgekomen. Verantwoordelijkheid (wel of niet persoonlijk verantwoordelijk)




Nee. Niet de dingen gecontroleerd.

Het is uiteindelijk mijn

Ja, als je het ergens anders neerlegt

99

Leren van een faillissement Dus ik reken het ook heel erg mijzelf aan. Ja, absoluut. Ik was gewoon medeeindverantwoordelijke en dat betekent gewoon dat ik ook de verplichting had om die boekhouding op orde te hebben.

verantwoordelijkheid. En omdat het altijd mijn verantwoordelijkheid is, kan je nooit kwaad zijn op iemand anders. Je kan natuurlijk wel eens zeggen: “Godverdomme, klootzak”, maar het is mijn beslissing dus mijn verantwoordelijkheid en mijn schuld.

Faillissementsverloop Door wie is faillissement (faillissementsaanvraag door (faillissement door crediteuren aangevraagd? (bedrijf zelf personeelslid aangevraagd) aangevraagd) of crediteuren) En uiteindelijk is het zo ver gegaan dat X het faillissement heeft aangevraagd, omdat jij nog loon kreeg. Iets van 2200 euro loon of zo. En toen heb ik gewoon gezegd: “Ik ga het faillissement aanvragen”. Dat heeft ook nog heel wat voeten in aarde gehad, want mijn compagnon wilde dat eerst niet. Nee, je wilde het eerst vanuit de directie inderdaad. Ik wilde het vanuit de directie het faillissement aanvragen. Mijn compagnon wilde dat niet. Dus dan mag je dat niet, want die had nog steeds 50% aandelen. Hoe is faillissement naar crediteuren toe gecommuniceerd? Faillissementsbeleving

n.v.t.

n.v.t.

dan moet je geen ondernemer worden.

Het eerste faillissement heb ik zelf aangevraagd. Het tweede faillissement heb ik onder druk ook zelf aangevraagd

n.v.t.

100

Leren van een faillissement Mate van rouw

(wel rouw)

(Hoe voelde u zich na het faillissement?)

Heel erg schuldig en verantwoordelijk, omdat de laatste maanden konden we ook geen lonen meer betalen. Dat vond ik voor ons niet zo erg. X kreeg ook geen loon, maar wij zijn met zijn tweeën. Maar we hadden ook gewoon een personeelslid wat niet meer betaald kreeg. Ik vond dat we als team opereerden daar en dat ging ook heel goed en ik voel me dus ook echt verraden door mijn compagnon. Het was een product waar iedereen zoiets van had: “Nah, dit gaat het worden”. En dan op zo’n manier moeten stoppen.

Type falen (persoonlijk falen, op t moment gefaald, niet gefaald) (Hoe dacht u over uzelf na het faillissement?)

(geen rouw, wel gevoelens wroeging naar andere mensen toe

(wel rouw)

(na faillissement 1.) Verneukt. Echt verneukt. (na faillissement 2) Ik voelde me gewoon genaaid door de politie die me niet hielp, omdat ze zich lieten leiden door de maffia. Omdat ze dus zeiden: “We kunnen er niks aan doen, ze zijn te gevaarlijk voor ons”.

Dan voel je je bestolen, bedrogen. Nogmaals ik zat op dat moment in een burn-out, dan weet je helemaal niet meer hoe je jezelf voelt. Nou en als je dan failliet gaat dan val je in een vreselijk diep gat. Dat betekent dat als je ’s ochtends uit bed komt dat je een half uur daarna weer terug moet, omdat je gewoon te moe bent, omdat je er tegenop ziet om de trap af te lopen.

(op het moment falen)

(op het moment gefaald)

(persoonlijk falen)

Nou voor dit was ik wel iemand die dacht: “Ik heb gelijk dus zo gaat het”. Dat heb ik nog steeds, maar inmiddels weet ik ook dat ik dat denk en dat het dan ook niet per se betekent dat ik ook gelijk heb.

Ik ben anders over mezelf gaan Nou, ik ging niet anders over mezelf denken. Eerst als mislukkeling en denken. Ik voelde vooral onbegrip later juist zelfverzekerder. dat de crediteur geen regeling wilde treffen, maar het had geen invloed op mijn zelfbeeld.

Ik had zo’n beeld van mezelf dat ik een succesvol ondernemer ben, zou zijn. Ja dat beeld had je wel een beetje van jezelf en hard werken en

101

Leren van een faillissement dan kom het succes van zelf. Na het faillissement heb je toch wel iets van: “Jezus, eigenlijk heb ik het ook, ik was toch eindverantwoordelijke, gierend uit de klauwen laten lopen”. Duur rouw/herstelperiode

Half jaar

n.v.t.


(vaak teruggedacht)

(weinig teruggedacht)

Ja. Ja, even kijken wanneer zijn we naar Spanje gegaan? 2008. Zomer 2008 toen hadden we een oud campertje gekocht en toen zijn we drie maanden door Spanje getrokken. Pas toen dat ik weer beetje zoiets had van nou ik ga het van me afzetten. Ja en dat half jaar daarvoor was die hele afwikkeling, november 2007 tot en met zomer 2008.

Ik heb nooit stilgestaan. Meteen doorgaan.

(emotionele aspecten)

n.v.t.

Aan welke aspecten teruggedacht? (emotioneel versus rationeel)

Met name ik voelde me heel schuldig. Een heleboel mensen hadden vertrouwen in het concept en gingen erin mee en je gaat uiteindelijk failliet omdat je schuldeisers gewoon geld nodig hebben en je inkomsten daar niet en

Eerste keer, heel kort. Tweede keer, twee jaar. (F1: weinig teruggedacht, F2: veel teruggedacht) (F1) Nee hoor, volgens mij heb ik er niet zo heel veel aangedacht. (F2) Ja, daar denk je dan vaak aan terug.

(rationele aspecten) In wezen aan alles wat je fout hebt gedaan.

102

Leren van een faillissement dat waren allemaal mensen die ik kende. Het waren allemaal mensen die geloofden in het traject, die zeiden van: “Joh, komt later wel. Dat regelen we wel” Nieuwe onderneming Duur oude onderneming – 2 jaar nieuwe onderneming

(Zaten steeds hele korte periodes tussen de nieuwe bedrijven)

Omschrijving

(andere branche)

(zelfde branche)

weer voor de overheid. Op basis van Het geven van seminars over de open data. En in het kader daarvan hele wereld geïnspireerd op het hebben we dus een product gedachtegoed van Anthony Robbins ontwikkeld dat heet overheidswidgets. En het idee daarbij is dat burgers een dashboard krijgen, dus gewoon een website die ze naar wens in kunnen delen. Dus ze kunnen zeggen: “Ik wil nieuws, een agenda, waar alle speeltuinen zijn in de wijk, maar de gemeenteraad interesseert me niet dus die gooi er af”. Noem het maar op. Een soort portaal waar ze zelf hun eigen informatie op kunnen zetten. Dat is dan gebaseerd op wat jij zei, op open data. Dat je alle informatie kunt gebruiken en dat het niet helemaal verstopt staat in databases en dat je er gewoon bij kunt en het kunt gebruiken.

Tussen bedrijf 1 en bedrijf 2, nog geen jaar. Tussen bedrijf 2 en bedrijf 3, twee jaar (deels zelfde branche, deels andere branche) Dat is een conglomeratie van verschillende bedrijven, dat ondernemers helpt, dat mensen met een handicap en beperking helpt. Waarin ik mijn fantasieën kwijt kan. In wezen een brancheorganisatie voor ondernemers.

103

Leren van een faillissement Abonnementsmodel. Ze abonneren zich op het platform om widgets te bouwen, om data te ontsluiten. Daar bovenop service verlenen. Allerlei trainingstrajecten. Bedrijfsvorm Lessen van het faillissement Verschil huidige aanpak met oude aanpak (hoeveel verschillen)

Eenmanszaak

BV

1.) . Met eigen geld dit keer. Met eigen geld dit keer, geen leningen. Alles zelf gefinancierd op basis van onze inkomsten. wij hebben geen schuldeisers. We hebben alleen maar geïnvesteerd met geld wat we al hadden. Ja dat is het tweede, want voor het vorige bedrijf heb ik behoorlijk geleend en dat had ik nooit moeten doen. Je moet gewoon of investeerders vinden die erin geloven, lukt je dat niet dan is het geen goed product. 2.) niet zo snel BV worden, want op het moment dat je BV wordt, moet je verplicht loonbelasting betalen. Iedere maand, ieder kwartaal. Ook als je dan net geen omzet draait of je moet allerlei trajecten in, terwijl als je een eenmanszaak bent, wat het nu is of eventueel naar een tweemanszaak, dan wordt het een

(Na faillissement 1) 1.)Dus vanaf dat moment geen privéondernemingen meer gehad. Dat was één. 2.) En twee, geen compagnons meer gehad en geen zaken meer met dat soort mensen gedaan. Die zijn zo slim. Die zijn zo slim, daar kunnen wij niet tegenop. Hij (de compagnon red.) kon praten, hij kon praten, nou dat was echt ongelofelijk. En je stond erbij en je keer ernaar en je dacht bij jezelf dat klopt niet, maar je kon er geen speld tussen krijgen. (Na faillissement 2) 3.) Dus weer een les: je moet je huiswerk beter doen. Als ik mijn huiswerk beter had gedaan dan had ik geweten dat ik de vergunning van het terras niet kon krijgen. Dus ja ik had gewoon mijn huiswerk niet goed gedaan

1.)Door meer vragen te stellen aan mensen die er verstand van hebben Niet trachten alles zelf te doen Weet waar je valkuilen liggen. Ik had eerst gewoon te weinig kennis, te weinig ervaring, te weinig mensen om me heen met de juiste kennis. Fantastische adviseurs zijn onbetaalbaar. Daar heb je veel meer aan dan aan keihard werken. 2.) Wat ik ervan geleerd heb, is elke dag jezelf te beloven vandaag wordt de beste dag van mijn leven, de mooiste dag van mijn leven. Gewoon jezelf beloven ik maak er iets geweldigs van vandaag. En dat bedoel ik niet met springen en juichen en dat soort dingen, maar gewoon maak er een schitterende dag van. Maak je niet druk om wat anderen zeggen.

104

Leren van een faillissement vennootschap dan is het inkomen. 4.) Geluisterd naar de adviseurs. 3.) Nou wij hebben onderling wel Dus les nummer drie: nooit luisteren afgesproken dat is ook iets wat we naar adviseurs. geleerd hebben, als het een BV wordt dan wordt het de verdeling 51, 49 qua procent, want gewoon geen gedonder met ..Anders krijg je zo’n impasse he. De een zegt ja, de ander zegt nee. Ja, nee, ja, nee. 4.) Een hele andere opzet. Dat is het tweede wat ik geleerd heb: houd je maandlasten zo laag mogelijk. Het enige wat wij betalen is een stukje hostingcapaciteit. Dat zijn vaste lasten. 5.) En geen personeel meer. Geen personeel. Ik wil absoluut geen personeel meer. Dat is een mooi Joods gezegde: “Ik wens je veel personeel toe”. Dat levert zoveel kopzorgen op. Je bent meer bezig met het welzijn van je personeel dan met iets anders. 6.) O ja we doen geen zaken meer met mensen die je kent , in de zin van die je ook in de privésfeer kent. Dat deden we in Groningen wel. We waren allemaal vrienden, wat ik al zei de wereld was klein. Zodat je het puur zakelijk kan houden. Wij gingen gewoon stappen, bij elkaar op bezoek. We zagen elkaar overal.

105

Leren van een faillissement En hoe moeilijker het dan met het bedrijf gaat, hoe lastiger het wordt. 7.) Oh een derde wat we geleerd hebben: overvraag, dan kun je altijd nog met je prijs naar beneden. Je kunt maar beter gewoon als een product honderd euro kost, vraag duizend euro in de markt. Als ze dat niet willen betalen dan vraag je 900, dan is het een goede deal. 8.) Je moet geen beslissingen nu nemen op basis van een “als-dan”uitkomst. Dat reken ik mezelf aan. Ik had dan goede hoop dat er vijf klanten zouden gaan deelnemen, dat betekent dat je zo en zoveel omzet had. Dan kunnen we nu die investeringsbeslissing nemen om iets te gaan doen. Dat kan niet. Maar we kijken met het geld nu die we voor de beslissingen nu nemen Manier van leren (radicaal anders doen, afschaffen versus oude manier verbeteren)

(zowel geleerd van onderneming zelf; afschaffen – geen personeel meer, geen zaken doen met vrienden / verbeteren – hogere vraagprijs vragen, maandlasten omlaag als faillissement , afschaffen– geen fifty fifty meer met aandelen binnen BV, geen als-dan beslissingen, geen geld meer lenen van de bank

(geleerd van faillissementen; afschaffen – geen privéondernemingen – geen compagnons– niet luisteren naar de adviseurs / verbeteren; huiswerk (voorafgaande aan start nieuwe onderneming red.) beter doen

(geleerd van faillissement; verbeteren- adviseurs inschakelen, maak er elke dag een mooie dag van.

106

Leren van een faillissement Doelstellingen toekomst (Wilt ondernemer huidige aanpak nog meer verbeteren, gerelateerd aan faillissement?)


Is de ondernemer tevreden over zichzelf als

Nou ik wou voor mijn 40e zover zijn dat ik kon stoppen. Ik ben bang dat ik dat met een jaar moet verlengen. Nu is het meer zo van het is hartstikke leuk wat we hier doen, maar als iemand zegt: “Hier heb je een miljoen” of zo, nou dan zijn we zo weg. Dat hebben we wel geleerd de laatste jaren is dat we het leuk vinden om dit soort ideeën, ik ga het bedenken en X ga de hort op om ze in de markt te zetten. Dat vinden we leuk. Maar we weten ook al over drie jaar vinden we het niet zo leuk meer. Het platform is nu klaar, nou we gaan dan vanaf september de markt in. Maar ik heb toch wel de ambitie om binnen een termijn van drie tot vijf jaar de zaak te verkopen en ergens op een hutje in de hei in Spanje te gaan zitten.

China veroveren, Rusland veroveren. Ja. Ik ben 61 dus ik heb nog twintig jaar de tijd en daarna tien jaar de tijd om te kunnen genieten van mijn welverdiende rust.

In persoonlijke sferen, economische vrijheid, financiële vrijheid. En op het gebied van ondernemen: het kunnen blijven helpen van ondernemers in combinatie met mensen met een beperking of handicap.

het is nu helemaal klaar, zo goed als helemaal klaar en we zijn net bezig met het ontwikkelen van wat wij noemen inspiratiesessies. Dat is eigenlijk gewoon een salestour die we in september willen gaan starten. . Ik ben nu wel tevreden over mezelf als ondernemer. Maar ik ben

Ja, ik zit overal, over de hele wereld.

Hij loopt fantastisch.

Nee. Omdat ik vind dat het beter kan.

Ja.

107

Leren van een faillissement ondernemer?

natuurlijk ook ouder en wijzer. Ik heb wel het idee, maar misschien kan jij dat nog beter inschatten dat ik qua managementstijl, we zijn maar met zijn tweeën dus je hebt niet echt een managementstijl, maar qua ondernemersstijl, misschien is dat een beter woord, wel veranderd ben. Veel voorzichtiger, veel meer geneigd om toch naar anderen te luisteren. Heleboel beslissingen die ik nu ook echt gewoon uit handen geef. En ook voor veel dingen kiezen voor de kleine optie zeg maar. Dat je iets heel groots wilt gaan doen en dan zeggen: “kunnen we niet een heel klein stukje doen?”. Maar over het algemeen ja ik ben wel tevreden. Ik denk dat wij het wel goed doen. Het kan nog veel beter

108

Bijlage 2. Analyse interviews

Recommend Documents