Bijlage 2 Evaluatie BuurtRangers
BUURTRANGERS KOMEN NAAR CUIJK
DE EVALUATIE
CUIJK 26 februari 2007
VOORWOORD We kunnen ze al bijna niet meer wegdenken: de Cuijkse BuurtRangers. Deze kinderen zetten zich wekelijks in hun felgele outfit in om hun buurt schoon te houden. En hoewel een schone straat een prettig neveneffect is is dat niet eens hun grootste verdienste! Door verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen omgeving dragen ze een aardig steentje bij aan een gezonde samenleving; geven ze een goed voorbeeld aan de andere inwoners van Cuijk en laten ze zien hoe het OOK kan: namelijk niet mopperen maar doen! Daarbij is een belangrijk doel van het project om de attitude en het gedrag te veranderen en te verankeren, zodat de BuurtRangers zich op latere leeftijd nog steeds zullen beseffen dat zwerfafval ongepast is. Jong geleerd is oud gedaan! Het Cuijkse BuurtRangers-project heeft in 2006 ruimschoots vier maanden gelopen en wordt met dit rapport geëvalueerd. Want hoewel de geluiden overal zeer positief zijn willen we de “droge” feiten nu ook graag zien. Middels een wetenschappelijk onderzoek hebben we inzicht gekregen in wat het project daadwerkelijk bewerkstelligt waar het de attitude betreft; worden BuurtRangers daadwerkelijk bewuster van het probleem zwerfafval, worden ze daadwerkelijk zorgzamer voor hun directe milieu, voelen ze zich verantwoordelijk voor hun eigen buurt en denken ze in het vervolg wel even dubbel na als ze een snoeppapiertje op de grond willen gooien? Het antwoord op deze vragen is een volmondig JA! Zonder al te zeer in wetenschappelijke details verstrikt te raken wordt ingegaan op de resultaten van het onderzoek van S. Hampsink. Daarnaast worden de andere resultaten genoemd en wordt ingegaan op de investeringen (geld + arbeid) die met het project gemoeid zijn. Hiermee wordt een basis gelegd voor verdere gemeentelijke besluitvorming aangaande het wel of niet voortzetten van het project De BuurtRangers in Cuijk.
LEESWIJZER: 1. 2. 3. 4. 5.
BuurtRangers; Wat zijn dat? BuurtRangers komen naar Cuijk; de resultaten Gemeentelijke organisatie De toekomst van de Cuijkse Ranger Afweging en overpeinzing
1. BUURTRANGERS; WAT ZIJN DAT? BuurtRangers® zijn kinderen uit groep 5, 6 en 7 die gekleed in een felgele outfit en bewapend met een prikstok onder begeleiding van een ouder elke week de straten van hun buurt afvalvrij maken. De BuurtRanger is een concept van communicatiebureau UBACHS/Full Contact te Nijmegen. Een initiatief om bewustwording bij de jeugd op het juiste moment te bewerkstelligen zodat in de toekomst de hoeveelheid zwerfafval zal verminderen. Voor de beloning is gezocht naar iets dat relevant is voor kinderen in de leeftijd van 9-11 jaar. Iets dat normaal niet bereikbaar is, maar het wel wordt als je BuurtRanger bent. Gekozen is voor exclusieve evenementen ondersteund door ZOOP… een populaire kinderserie op TV. In Nijmegen loopt het project nu al meerdere jaren. Dit resulteerde in maarliefst 600 Rangers en heeft ervoor gezorgd dat Nijmegen door Nederland Schoon in 2005 is verkozen tot schoonste gemeente van Nederland. Dat wilde Cuijk ook wel!! Vooral in de Valuwe waar de zwerfafvalproblematiek duidelijk aanwezig was. Er werd gezocht naar financiële middelen en in een samenwerking met Stichting Nederland Schoon werd uiteindelijk in voldoende budget voorzien voor het initiëren van een pilotproject in Cuijk: BuurtRangers komen naar Cuijk. De aftrap werd gegeven met een startevent op het Louis Janssenplein op zaterdag 23 september 2006 en de Cuijkse BuurtRanger was een feit….. 2. BUURTRANGERS KOMEN NAAR CUIJK; DE RESULTATEN Wat leverde het project nou uiteindelijk op?
71 ACTIEVE BUURTRANGERS (en met hun de begeleiders)
81 VOLLE ZAKKEN TROEP (variërend van 5 tot 11 per week)
HEEL VEEL MEDIA AANDACHT (+ opgemerkt door veel burgers in de straten, opa’s en oma’s, vriendjes en vriendinnetjes, papa’s en mama’s ……)
EEN SCHONERE VALUWE (zie ook bijlage IV)
Het project heeft geresulteerd in een heleboel schoolkinderen (twee keer zoveel als verwacht) die zich bewust met hun omgeving bezig houden. Door deelname aan het project krijgen de kinderen een grotere hekel aan zwerfafval, vinden ze het leuker om zwerfafval op te ruimen en gooien ze zelf geen rommel meer op straat. Dit is bewezen middels een wetenschappelijk onderzoek van S. Hampsink van de Radboud Universiteit Nijmegen. In haar onderzoek heeft ze in een nulmeting (voorafgaand aan de werving van kinderen op de deelnemende scholen) de attitude en het gedrag van 221 kinderen gemeten. Na het project heeft ze wederom de attitude en het gedrag gemeten van die 221 kinderen (inmiddels waren sommige kinderen al BuurtRanger en andere niet). En zoals verwacht en gehoopt bleek hieruit het effect: bij BuurtRangers was de attitude ten opzichte van zwerfafval flink negatiever geworden. En helemaal prettig was dat JUIST “de bereidheid om zelf rommel op straat te gooien” sterk verminderd was. Vooraf aan het project hadden namelijk alle kinderen ongeveer dezelfde neiging tot het produceren van rommel op straat. Maar NA het project hadden de BuurtRangers daartoe vrijwel geen enkele bereidheid meer. Precies het gewenste effect! 3. GEMEENTELIJKE ORGANISATIE Behalve het communicatiebureau heeft ook de gemeente Cuijk hard gewerkt om het project tot een succes te maken. Hierbij waren betrokken de milieupolitie, de wijkmeester, wethouder Janssen, Publiekszaken en het cluster Milieu. De milieupolitie investeerde rond de 10 uur per maand, cluster Milieu rond de 5. Verwachting is dat het aantal uren bij een structureel vervolg afneemt vanwege een meer geroutineerde afhandeling van aanmeldingen en introducties. Een toename van het aantal BuurtRangers zou echter weer kunnen leiden tot een hoger aantal uren. Daarom wordt voor een vervolg in 2007 en 2008 zeker voor de milieupolitie rekening gehouden met een investering van 10 uur per week. Deze uren zijn reeds beschikbaar. De kosten voor de pilot in 2006 waren 12.500 euro. Hiervan is de helft als subsidie door Stichting Nederland Schoon betaald. De kosten voor een doorzet in 2007 worden geraamd op 15.000 euro. Dit zijn de kosten zonder subsidie (waarvoor nog wel een aanvraag loopt) en zonder deelname van buurgemeenten. Indien in de loop van 2007 tot een samenwerking met buurgemeenten kan worden gekomen zouden de kosten uiteraard kunnen afnemen. De kosten die in 2007 gemaakt worden zijn begroot. De kosten voor een vervolg in 2008 echter niet. Hiervoor zal in de Kadernota 2008 een bedrag gevraagd worden. De hoogte van dit bedrag is afhankelijk van eventuele deelname van andere gemeenten in de regio. Bij het cluster milieu en de afdeling Ruimtelijke beheer is het draagvlak groot om met het project door te gaan. Veel positieve geluiden bereikten de gemeente, afkomstig van deelnemers, toeschouwers en buurgemeenten. In de loop van 2007 zal overigens ook getracht worden subsidie aan te vragen bij de provincie. Want het succes van de Rangers is inmiddels ook tot het Provinciehuis doorgedrongen en daar zeer positief ontvangen. 4. TOEKOMST VAN DE CUIJKSE RANGER Na het doorlopen van het pilotproject is overeengekomen in 2007 nog een vervolg te geven aan het project. Vanwege beperkte middelen en het feit dat Stichting Nederland Schoon dit keer niet bijdraagt wordt de opzet iets minder groots en wordt de eerste helft van 2007 slechts 1 school extra betrokken. In de tweede helft zal opnieuw een school worden benaderd. (overigens loopt er nog een aanvraag bij Stichting Nederland Schoon voor nogmaals een bijdrage aan het project in 2007).
In de Kadernota zal een bedrag worden gevraagd voor 2008. Indien gekozen wordt voor een structureel vervolg wordt ingeschat dat Cuijk tot 250 BuurtRangers rijk kan worden (Nijmegen heeft er 600). Zoals eerder opgemerkt is intern-gemeentelijk het draagvlak aanwezig. Ruimtelijk Beheer zet zich graag in op preventie van vervuiling en het cluster Milieu ziet hierin een taak vanuit het Afvalbeleid, maar zeker ook vanuit de Milieucommunicatie. De uitingen in de media en de reacties van omstanders en begeleiders maken duidelijk dat het maatschappelijk draagvlak in Cuijk ook zeer groot is. In de toekomst zal getracht worden meer sponsoren te krijgen. Zoals de Jumbo nu wat lekkers en een drankje regelt voor de Valuwse Rangers zo zouden in andere wijken misschien andere supers deze maatschappelijke sponsoring op zich willen nemen. Regionaal zijn inmiddels ook al veel hengels uitgegooid. Gehoopt wordt op bijval van 1 of meerdere gemeenten uit het Land van Cuijk en Boekel. Samen de kosten en de organisatie dragen maakt veel meer mogelijk. 5. AFWEGING EN OVERPEINZING Met het uitvoeren van de pilot heeft de gemeente Cuijk kunnen ruiken aan een vorm van overheidscommunicatie die daadwerkelijk doel treft. Veel activiteiten die op het gebied van zwerfafval zijn geïnitieerd hadden vooral een bestraffend of waarschuwend karakter of waren slechts incidenteel en eenmalig en daarom niet intensief genoeg om attitudeverandering tot gevolg te hebben. De BuurtRangers is een educatief instrument voor waar het de Rangers zelf betreft. Tegelijkertijd heb je met de BuurtRangers een media-tool in handen. Via berichten over de Rangers alsmede de zichtbaarheid van de BuurtRangers op straat kan de gemeente duidelijk uitdragen dat de zwerfafvalproblematiek serieus wordt genomen en op alle mogelijke manieren wordt aangepakt. Zwerfafval wordt opgeruimd door onze eigen dienst, indien mogelijk worden straffen opgelegd, maar OOK aan de preventieve kant zet de gemeente Cuijk met de BuurtRangers sterk en positief in.
