BHV bij ongevallen met giftige stoffen Ir. Antoinette van Riel Toxicoloog (ERT) Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum
Inhoud
• Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum Activiteiten van het NVIC
• Acute vergiftigingen op het werk Blootstellingsroutes Stoffen Behandeling
• Decontaminatie en Vergiftigingsrisico voor de hulpverlener
Taken van het NVIC
• 24/7 informatieverstrekking
030-274 8888
acute vergiftigingen 2011: 45.670 vragen
• Signalering van trends Alleen voor professionals
• Product Notificatie • Advisering bij ongevallen en calamiteiten www.vergiftigingen.info
Wie bellen het NVIC?
3% 4%
2% 2% 2%
9% 10%
12%
56%
Huisarts Ziekenhuisarts Spoedeisende hulp Dierenarts Overigen Meldkamer ambulance Particulier Sociaal geneeskundige Apotheker
Product categorieën
7% 11%
7% 5%
5% 5% 12%
48%
3% 3%
2%
4%
Humane geneesmiddelen Huishoudmiddelen en doe-het-zelfproducten Vervolgmeldingen Drank en genotsmiddelen Planten, paddenstoelen en dieren Overige Industrieproducten Bestrijdingsmiddelen en desinfectantia Algemene informatie Cosmetica Speelgoed en hobbymaterialen
Vergiftiging Contact met giftige stof
Effect
Lokaal % = ernst
Systemisch mg/kg = ernst
Contactwegen 18-65 jr
• Ingestie
85,3%
• Inhalatie
6,4%
• Oog
4,0%
• Huid
3,3%
• Parenteraal
0,6%
• Overig
0,4%
Vergiftiging op de werkvloer
Voorbeelden van NVIC-meldingen in 2012 • Inhalatie van zinkdampen (metaaldampkoorts) • 4-chloorfenol op de huid • Methylbromide inhalatie uit zeecontainer • NaOH en KOH op de huid
Vaak gerapporteerd aan NVIC
Blootstellingsroutes • Spatten op huid en in ogen - Handschoenen uit / spatbril niet op - Morsing
• Inhalatie - Aanwezigheid gas bekend, adembescherming niet op - Onbedoelde uitstoot (lek)
Inhalatie ZWOLLE – Bij het distributiecentrum van Albert Heijn aan de Galvaniweg in Zwolle is vanmorgen groot alarm geslagen wegens ammoniak ontsnapping. De ammoniak was erg goed te ruiken in de gehele omgeving. De politie heeft inmiddels alle wegen afgezet richting het distributiecentrum. 31 oktober 2005 Het Bilderberg Europa Hotel in Scheveningen is ontruimd geweest. Bij werkzaamheden aan het zwembad was chloorgas vrijgekomen. 200 gasten werden naar het Kurhaus gebracht. Drie mensen kregen ademhalingsproblemen en twee waren onwel geworden.
Inhalatie Ernst van de intoxicatie afhankelijk van: • Concentratie in de lucht • Duur van de blootstelling
Behandeling blootstelling beëindigen bron afsluiten/slachtoffer in frisse lucht brengen O2 verbruik minimaliseren
Let op: Pre-existente aandoening(en) - astma, - COPD - cardiale aandoeningen
Acute intoxicatie door inhalatie
Inhalatie: welke stof? Type 1 Directe reactie, beschadiging slijmvlies bovenste luchtwegen. Ook slijmvliezen van ogen, neus en keel
Type 2 Beschadigingen lagere luchtwegen. Benauwdheidsklachten 8 tot 24 uur na blootstelling. bv. nitreuze dampen, fosgeen en ozon
Type 3 Geen beschadiging in luchtwegen, wel elders in het lichaam. bv. koolmonoxide, zwavelwaterstof, cyanidegas
wateroplosbaarheid
bv. chloorgas, zoutzuur, ammoniak, zwaveldioxide
Hoestende collega na inhalatie van chloorgas
Welke vragen stelt u aan het slachtoffer? 1. Wat zijn de klachten? - prikkende, rode ogen, loopneus - piepende ademhaling, hoesten, benauwdheid 2. Hoe lang heeft de patiënt de dampen ingeademd? 3. Hoe lang is het nu geleden? 4. Worden de klachten erger of minder erg? 5. Heeft de patiënt onderliggende aandoeningen aan luchtwegen en/of hart?
Inhalatoire Blootstelling Type 1
15/75
23 zweminrichtingen maart 2011 Acute blootstelling aan chloorgas in
Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum Incidentiecijfers, oorzaken en behandelingsadviezen www.rivm.nl
09-07-2009
Mannen vallen in giertank EVERDINGEN - Drie mannen zijn in een giertank gevallen. De mannen moesten met spoed naar het ziekenhuis, toen ze bedwelmd raakten in een giertank. Volgens de arbeidsinspectie is het nog onduidelijk hoe de eerste man in de giertank is beland. Hij werd onwel toen hij de giertank inspecteerde. De andere twee wilden hem helpen, maar raakten ook bedwelmd.
Gierputdampen
• Ammoniak (NH3) type I
• Zwavelwaterstof (H2S) type III
• Methaan (CH4) type III
Gierputdampen Zwavelwaterstof (H2S) type III Directe effecten - hoofdpijn, duizeligheid, - gebrek aan coördinatie en plotselinge collaps - ademstilstand en coma.
Late effecten - door ademstilstand en zuurstoftekort Rotte eieren geur, maar… verlamming geurzenuw bij hogere concentraties
Adembescherming noodzakelijk!
Brand
In de rook een mengsel van stoffen die gezondheidseffecten kunnen veroorzaken volgens de 3 verschillende types Mate van blootstelling kan sterk variëren met positie
Conclusie inhalatie Wat / waar is de bron? Denk aan je eigen veiligheid! 1. Snel (15 min) afnemende benauwdheid - O2 verbruik minimaliseren, thuis observeren - Bij ontstaan luchtwegklachten -> arts 2. Aanhoudende of verergerende benauwdheid - Ziekenhuis observatie en behandeling 3. Medisch handelen op grond van symptomen Altijd mogelijkheid tot raadplegen van het NVIC
Huid- en oogcontact
• Voornamelijk lokale effecten soms ook systemische absorptie
• Bepalend voor ernst corrosiviteit van de stof concentratie van de oplossing duur van het contact
• Behandeling spoelen met (veel, lauwwarm) water!
Schoonmaakmiddelen - Categorieën
1. Zepen
Irriterend
handzepen handafwasmiddelen shampoo
2. Reinigingsmiddelen pH 4-10
allesreinigers, textielwasmiddelen sanitairreinigers
3. Reinigingsmiddelen pH >10
ovenreinigers sterke ontvetters vaatwastabletten (machine) producten met chloor
Irriterend, oedeemvorming
Irriterend, oedeemvorming, etsend
4. Corrosiva
Irriterend, oedeemvorming, sterk etsend logen (gootsteenontstopper, ovenreiniger, NaOH / KOH) zuren (gootsteenontstopper, ontkalker) velgenreiniger, gevelreiniger (waterstoffluoride)
HF fluorwaterstofzuur
• Producten met waterstoffluoride (HF) velgenreinigers, gevelreinigers, roestverwijderaars
• Lokaal corrosief, kan vertraagd optreden
• Systemisch hypocalciëmie > hartritmestoornissen - na ingestie - ook na huidblootstelling (>5% huidopp.)
• Behandeling Spoelen met water Specifiek: calciumgluconaat
HF fluorwaterstof Toxische contactdermatitis met vertraging!
Huid decontaminatie
• Waarom? • Wanneer wel, wanneer niet? • Hoe? Welke stappen?
25/54
Waarom?
• Huidcontact en absorptie stoppen • Verspreiding naar de omgeving voorkomen
Wanneer niet?
• Gassen • CN, CO, Cl2, ammoniak, H2S, etc.
• Externe bestraling zonder besmetting Uitsluitend inwendige besmetting
Wanneer wel?
Vloeistof op de huid • Aerosol (druppelnevel) op de huid • Damp op de huid
Vaste stof • Deeltjes op de huid • Stof / poeder op de huid
Ook bij stoffen die exotherm reageren met water!!
Hoe?
(1)
Stappen: • Ontkleden zsm (droge ontsmetting; 80%) • Kleding evt. knippen en niet over hoofd
• Voorzichtig! • Niet wapperen ed.
• Kleding luchtdicht verpakken • Dubbele plastic zak
• Neus snuiten
Hoe?
(2)
• Besmet met vaste stof? -> • Deeltjes pakken met pincet / natte gaasjes
• Gevolgd door: • Natte decontaminatie: • Lopend -> zelf douchen met assistentie hulpverlener • Niet lopend -> op brancard door hulpverlener
Natte decontaminatie
• Lauwwarm (ruim) water en zeep • Spoel weg van ogen, neus, mond • Haren, nagels, huidplooien extra goed spoelen • Schone droge kleding aantrekken • Geen water? • Droge poeders zoals zand, meel
Maar…
• Eerst stabiliseren!
Risico’s hulpverlener
• Primaire besmetting Hulpverlener gaat zelf in het brongebied Slachtoffer kan zichzelf niet uit brongebied brengen
• Secundaire besmetting Slachtoffer is buiten het brongebied en hulpverlener wordt besmet door contact met slachtoffer
Risico’s hulpverleners Secundaire besmetting • Slachtoffer = bron • Dosis-effect blijft van kracht
Uitvoerenden decontaminatie • •
Spatwaterdichte kleding + spatscherm/bril Langdurig contact; overweeg luchtfilter Gebruikte kleding/water als besmet afvoeren
Na decontaminatie •
Behandeling als normaal
Praktijk voorbeelden
• Metro Tokio Sarin
• Moord op ex-spion Litvinenko Polonium-210
Okumura et al.
Symptomen hulpverleners
Polonium-210
Po-210
Functies > 20 mBq/24h: 1 arts 5 verpleegkundigen 1 lab wetenschapper 1 niet bekend
Take home
Secundaire besmetting treedt zelden op • Zonder extra maatregelen
Symptomen door secundaire besmetting zijn mild en niet gevaarlijk Wat kun je zelf doen? Vermijd direct contact van de stof en van excreta met je huid/mond/neus/ogen
www.vergiftigingen.info
www.vergiftigingen.info
www.vergiftigingen.info
VRAGEN?
