Beweeg wijs Organisatie: Beweeg wijs B.V. Contactpersoon: heer Ron ten Broeke Contactpersoon 2: Erkenningen: Goed onderbouwd
Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting Doel Beweeg Wijs heeft als doel het tegengaan van bewegingsarmoede door het bevorderen van lichamelijke activiteit van kinderen tijdens het spelen, zodat de kans dat de beweegnorm wordt gehaald, toeneemt. Aan het spelen gedurende de schooldag wordt een kwaliteitsimpuls geven. Doelgroep Beweeg Wijs richt zich op kinderen van 2- 12 jaar in de kinderopvang, het reguliere en speciale basisonderwijs en de naschoolse opvang. Tevens richt Beweeg Wijs zich op ouders, schoolpersoneel, de buurt en sportverenigingen. Aanpak Er wordt een beweegteam opgericht en daarin wordt besproken hoe kinderen meer en beter kunnen spelen en bewegen op het plein op díe school met die kinderen onder díe omstandigheden (en in de wijk). Het is een aanpak op maat die wordt aangepast aan de wensen van de betreffende school. Elke maand wordt een speelthema gekozen. Speelmaterialen (die niet kostbaar zijn) worden aangeschaft. De speelplekken op het plein worden uitgekozen en de zones worden aangebracht met verschillende kleuren. Speelthema's worden aan kleine groepjes tegelijk op het plein of tijdens gymnastiek uitgelegd en gespeeld. Elke dag of enkele dagen in de week zijn in de pauze speelbegeleiders aanwezig op het plein, zodat kinderen het geleerde veilig in de praktijk kunnen brengen. De pleinspelen worden ook gespeeld in de gymlessen en bij de naschoolse opvang. Kinderen uit groep 7/8 worden opgeleid tot juniorcoaches en zijn dagelijks op het plein beschikbaar. Na schooltijd is er gelegenheid om op het plein te spelen o.l.v. de speelpleinbegeleider. Materiaal 1. De 4-delige handleiding over Beweeg Wijs en de speelpleinmethode (4 klappers). Verkrijgbaar bij licentiehouder Ron ten Broeke.
1 / 11
2. Studiegids "Beweeg Wijs" voor 10 dagdelen opleiding sport en bewegen niveau 4. Opleiding onderwijsassistent en opleiding PW cursusmaterialen "Beweeg Wijs met gedrag": uitleg kleuren en cursus begeleiding speelgedrag 3. Handleiding Minor Beweeg Wijs bij ROC 4. Filmmateriaal
Doel van het sport- en beweegaanbod Beweeg Wijs interventie richt zich op kinderen, ouders, schoolpersoneel, de buurt sportverenigingen en de kinderopvang: 1) kinderen van 4 t/m 12 jaar. In speciale plein speel instructies laten we kinderen kennismaken met een breed scala aan beweegactiviteiten op het plein. Maandelijks is er instructie van nieuwe pleinspeelthema’s, stap voor stap leren ze in de loop van het schooljaar wat er voor speelmogelijkheden zijn en de locaties ervan op het plein. Zo leren ze waar ze het prettigst spelen en welke spelen het beste bij hen past. 2) ouders van kinderen van 4 t/m 12 jaar. Enkele ouders maken deel uit van het overleg-beweegteam. Ouders worden maandelijks geïnformeerd over het nieuwe pleinspeelaanbod en leren inzien welke sport en welk speelthema het best bij hun kind past. Men leert de spelen zelf thuis met hun kind te spelen. Men krijgt van de vakdocent sport & bewegen adviezen over het stimuleren ven het speelgedrag van hun kind. Uit onderzoek blijkt dat een integrale benadering, ofwel een “community based aanpak” werkt als ouders meegenomen worden in het veranderingsproces. Zij vormen een belangrijke schakel tussen alle partijen. Ouders hebben in deze Beweeg Wijs aanpak een duidelijk omschreven taak. 3) Personeel van de school t.w. groepsleerkrachten : in bijscholingen leren leerkrachten welk speelgedrag er van hun leerlingen verwacht kan worden en hoe zij dat dienen te coachen op het plein. Ze leren het spelen te begeleiden. Voor de speelmomenten wordt afgesproken wie wat gaat doen waardoor kinderen sneller tot spelen en bewegen komen. vakdocenten sport & bewegen: gaan plein spelen opnemen in het vakwerkplan en in de lessen bewegingsonderwijs. Er wordt praktisch geoefend op het plein. Onderwijsondersteuners: zijn voorafgaand aan de speelmomenten op het plein en zetten speelmaterialen en speelveldjes klaar waardoor kinderen die naar buiten komen direct zien waar er wat gespeeld kan worden. Karren, ballen en scheppen zijn b.v. al buiten op de juiste plek waardoor er minder gewacht hoeft te worden en er daardoor aantoonbaar meer beweging is. 4) Buurt : Na schooltijd kunnen kinderen uit de buurt op het wijkplein komen spelen, er is een speelbegeleider op het plein aanwezig waardoor iedereen veilig en prettig in beweging kan komen. Kinderen krijgen begeleiding na schooltijd zodat ze blijven komen op deze speelplaatsen. 5) Sportvereniging rondom de school: er zijn sportkennismakingsactiviteiten georganiseerd als deze pleinthema’s geïnstrueerd zijn op het plein. Dat wil zeggen dat kinderen op het plein kennismaken met sportactiviteiten en na schooltijd en ’s avonds deze zelfde activiteiten tegen komen bij de sportclub. Zodoende is er op de sportclub herkenning en bewegen kinderen meer doordat ze de sport al hebben beoefend op het plein. 6) Opvang: personeel van de voor- tussen en naschoolse opvang. Men leert de speelthema’s zelf spelen. Er is een BSO speelprogramma met dezelfde speelthema’s als de thema’s die op school worden geïnstrueerd. Kinderen bewegen daardoor meer bij de bso en worden beter begeleidt.
Hoofddoel Beweeg Wijs heeft als doel het tegengaan van bewegingsarmoede door het bevorderen van de lichamelijke activiteit van kinderen tijdens het spelen, zodat de kans dat de beweegnorm wordt gehaald, toeneemt. Het hoofddoel van Beweeg Wijs is het vergroten van de fysieke activiteit van kinderen. Het bevorderen van de fysieke activiteit bij kinderen tot 12 jaar. -Voor 2-4 jarigen heet dit Beweeg Wijs voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE) en kinderopvang. - 4 t/m 12 jaar: Speelpleinmethode met instructie- en coachkaarten voor de pedagogisch medewerkers en speciale
2 / 11
instructie voor oudere kinderen als juniorcoach bij de jongere groepen. Dit vindt plaats op het speelplein voordat de school start, tijdens de pauze die ze dagelijks 15-20 minuten hebben en na school bij alle vormen van onderwijs.
Subdoelen bevorderen van sociale vaardigheden, bevorderen van participatie van alle kinderen, zorgen voor een veilige plek om te spelen, zelfbeeld en zelfvertrouwen vergroten en tegengaan van overgewicht bij kinderen door het stimuleren van bewegen.
Doelgroep - Kinderen van 2-4 jaar. Dit is Beweeg Wijs voor de kinderopvang en de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Dit is een voorloper van de speelpleinmethode. Hier worden - ook met speelkaarten - leidsters opgeleid om "rijke" beweegsituaties in te richten rondom evenwicht, coördinatie en oog-handcoördinatie met terugkoppeling naar de thuissituatie. - Kinderen van 4 tot en met 12 jaar. In speciale 'plein speelinstructies' maken kinderen kennis met een breed scala aan beweegactiviteiten op het plein. Maandelijks is er instructie van nieuwe speelpleinthema's, stap voor stap leren ze in de loop van het schooljaar wat er voor speelmogelijkheden zijn en de locaties ervan op het plein (kleurzones). Zo leren kinderen waar ze het prettigst spelen en welke spelen het beste bij hen passen.
Intermediaire doelgroep - Ouders van kinderen van 2 tot en met 12 jaar. Ouders van de kinderopvang en de VVE krijgen informatie over Beweeg Wijs en zij krijgen via de leidsters terugkoppeling over de ontwikkeling van hun kind. Ouders van kinderen van 4-12 jaar maken deel uit van het beweegteam. Ouders worden maandelijks geïnformeerd over het nieuwe plein-speelaanbod en leren welke sport en welk speelthema het best bij hun kind past. Ouders leren ook om de spelen zelf thuis met hun kind te spelen en krijgen van de vakdocent sport en bewegen adviezen over het stimuleren van het speelgedrag van hun kind. Zij vormen een belangrijke schakel tussen alle partijen. Ouders hebben in deze Beweeg Wijs aanpak een duidelijk omschreven taak. - Schoolpersoneel In bijscholingen leert het schoolpersoneel (groepsleerkrachten) welk speelgedrag er van hun leerlingen verwacht kan worden en hoe zij dat kunnen coachen op het plein. Ze leren het spelen te begeleiden. Voor de speelmomenten wordt afgesproken wie wat gaat doen waardoor kinderen sneller tot spelen en bewegen komen. Vakdocenten sport en bewegen: gaan pleinspelen opnemen in het vakwerkplan en in de lessen bewegingsonderwijs. Er wordt praktisch geoefend op het plein. Onderwijsondersteuners/speelbegeleiders: zijn voorafgaand aan de speelmomenten op het plein en zetten speelmaterialen en speelveldjes klaar waardoor kinderen die naar buiten komen direct zien waar er wat gespeeld kan worden. Karren, ballen en scheppen zijn bijvoorbeeld al buiten op de juiste plek waardoor er minder gewacht hoeft te worden en er aantoonbaar meer beweging is. - Buurt Na schooltijd kunnen kinderen uit de buurt op het wijkplein komen spelen. Er is een speelbegeleider op het plein aanwezig waardoor iedereen veilig en prettig in beweging kan komen. Kinderen krijgen begeleiding na schooltijd zodat ze blijven komen op deze speelplaatsen. - Sportvereniging rondom de school Kinderen maken op het schoolplein kennis met sportactiviteiten, maar na schooltijd en 's avonds komen zij deze zelfde activiteiten tegen bij de sportclub. Zodoende is er op de sportclub herkenning en bewegen kinderen meer doordat ze de sport al hebben beoefend op het plein. - Kinderopvang Personeel van peuterspeelzalen en van de voor- tussen- en naschoolse opvang leren de speelthema's zelf spelen. Er is een BSO (Buiten Schoolse Opvang) speelprogramma met dezelfde speelthema's als de thema's
3 / 11
die op school worden geïnstrueerd. Kinderen bewegen daardoor meer bij de BSO en worden beter begeleid. De directeuren, leerkrachten en kinderen staan achter de interventie. De doelen lijken haalbaar en in balans met de randvoorwaarden. De speelbegeleider is een belangrijke randvoorwaarde. Kinderen in het speciaal onderwijs en ZMLK: het probleem van bewegingsarmoede en overgewicht komt hier vaker voor en Beweeg Wijs heeft hiervoor een aanbod ontwikkeld.
Probleembeschrijving Probleem De jeugd beweegt steeds minder. Slechts de helft van de kinderen tussen de 4 en 11 jaar beweegt volgens de "Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NGGB)" (TNO, 2008). In vergelijking met de jaren zeventig is de bewegingsarmoede met 10% tot 25% toegenomen (Bös, 2003? Runhaar, 2010). De verwachting is dat dit nog meer zal toenemen als er geen acties worden ondernomen. Wereldwijd nemen chronische ziekten als gevolg van een passieve levensstijl zoals diabetes, cardiale problemen, depressiviteit en op de lange termijn ziekten als alzheimer, verder toe. Overgewicht en obesitas worden een ware pandemie (5e Nationale groeistudie, TNO 2010). Onder hoog risicogroepen bij kinderen vallen: kinderen die minder fit zijn of overgewicht/obesitas hebben en kinderen met een lichamelijke en/of geestelijke beperking. Meisjes bewegen op het plein systematisch minder dan jongens. Bovendien bewegen meisjes met een niet-westerse achtergrond minder (Lucassen et al. 2011). Uit de literatuur komen de volgende kenmerken naar voren van personen die te weinig actief beweeggedrag vertonen: - Vrouwen/meisjes - Laag opleidingsniveau - Laag inkomensniveau/geen werk - Niet Nederlandse afkomst (met name Marokkaanse/Turkse achtergrond) - Niet deelnemen aan sport - Hoge BMI - Lichamelijke beperking/aandoening. Er is specifieke aandacht vereist voor: kinderen met een lage sociaal economische status (SES) en allochtone kinderen, waar de problemen momenteel het grootst zijn (33% van de Turkse kinderen heeft overgewicht, 8% is obees; bij de Marokkaanse kinderen is dit 25% respectievelijk 7.5%). Turkse jongens en meisjes komen en spelen het minst buiten (Vries de 2009). Kinderen zijn gemiddeld zo'n 5 uur per week aanwezig op een schoolplein Op scholen wordt het belang van de inrichting en begeleiding onvoldoende onderkend. Daarnaast spelen er op het schoolplein de volgende problemen: 1. Schoolpleinen worden vaak gedomineerd door voetballende jongens uit groep 8. 2. Er is weinig structuur aanwezig, het is niet duidelijk wie waar kan spelen waardoor er veel conflicten ontstaan. 3. Door weinig supervisie ontstaan gemakkelijk ruzies, pest- en plagerijen. 4. Leerkrachten verzorgen "pleinwacht" en geen speelbegeleiding. 5. Het goed leren spelen op het plein krijgt weinig aandacht op school. Het opdoen van positieve bewegingservaringen, kennis maken met een grote diversiteit aan bewegingsactiviteiten en het op zoek gaan naar persoonlijke beweegmotieven worden als essentieel beschouwd om tot een actieve leefstijl te komen (Bax, 2010). Beweeg Wijs haakt op deze aspecten in.
Aanpak Strategie De kern van de interventie is dat het schoolplein zo wordt ingericht dat het uitnodigt om te bewegen. Daarnaast komt er speelbegeleiding op het plein en wordt het plein opengesteld voor de wijk. Tevens worden de pleinsport spelen uit de Beweeg Wijs methodiek gebruikt om kennis te maken met deelnemende sportclubs. Kinderen worden gestimuleerd om te gaan sporten bij een passende club. De interventie kent de volgende stappen:
4 / 11
1. Er wordt een nulmeting afgenomen: duurt 5 uur 2. Er vinden drie schoolteamtrainingen plaats: 3 keer een dagdeel 3. Er wordt een ouderavond verzorgd: half dagdeel 4. Er wordt in de school een wijkbeweegteam geïnstalleerd 5. Het school / wijk beweegteam wordt geleid door de beweegteamvoorzitter, d.i. ook de contactpersoon naar het wijkbeweegteam. 6. Per week is er (gedurende het eerste jaar) Beweeg Wijs 1,5 uur begeleiding door ervaren coaches 7. Bovenbouw leerlingen worden opgeleid tot juniorspeelcoaches 8. Elke maand is er een speeltraining voor de juniorcoaches: 1 uur 9. Elke maand is er een beweegteamoverleg : 1,5 uur 10. Per speelthema worden speelmaterialen aangeschaft. i.o. 11. dagelijks is er extra speelbegeleiding op het schoolplein d.i. een MBO opgeleide speelbegeleider en die wordt geholpen door enige bovenbouw leerlingen als juniorcoaches. Per dag 2 uur per school extra speelbegeleiding 12. Het speelthema wordt aan kleine groepjes tegelijk op het plein uitgelegd en gespeeld. 13. De MBO speelbegeleider verzorgt de begeleiding op verschillende scholen en bij de kinderopvang. Dit is de bindende factor. 14. Er zijn aparte trainingen voor het personeel van de kinderopvang. Deze trainingen hebben dezelfde frequentie als de juniorcoach trainingen 15. Na een half jaar (soms al eerder) worden de bedachte speelzones structureel aangebracht op het plein en wordt het speelplein aangepast bij de wensen van het beweegteam. 16. Tegelijk wordt er een dagarrangementen programma vastgesteld voor de wijk . Hier worden de sportclubs nauw bij betrokken. Daarbij worden in het schooljaarprogramma alle schoolsporttoernooien georganiseerd door de verschillende (vitale) sportverenigingen. Ook op sportveldjes in de wijken, zoals Cruijff Courts en de Krajicek Plaza, en andere openbare speelplekken worden (sport)activiteiten door (vitale)sportverenigingen en/of bewoners georganiseerd voor verschillende doelgroepen. Dit wordt praktisch georganiseerd door de combinatiemedewerker. 17. Makelaar zijn voor sportverenigingen bij opzetten sport kennismakingslessen onder schooltijd. Binnen het Beweeg Wijs expertise team zijn docenten van ROC sport en bewegen / Pabo leergang bewegingsonderwijs en MRT (motorische remedial teaching) aanwezig. Deze kennis wordt gebruikt om kader van de sportclub te ondersteunen bij het verzorgen van sport kennismakingslessen onder schooltijd. Als die lessen optimaal verzorgd worden is de kans op aanmelding bij een sportclub het grootst. Op elke bredeschool worden 4 sporten per jaar aangeboden door verschillende sportverenigingen 18. Op alle scholen in de wijk is een eigen schoolbeweegteam werkzaam. Elke school krijgt een gezoneerd kleurrijk schoolplein.
Samenwerking (Brede) School , Kinderopvang, Peuterwerk, Gemeente , Wijk en welzijnsorgansiaties, Sportverenigingen in de wijk, Schoolbesturen, ROC’s , openbare speelplekken inrichters van de gemeente, Ambtenaren integraal jeugdbeleid, Brede school regisseur, Calibris.
Duur en intensiteit De totale interventie implementatie bedraagt 3 jaar . Vanaf dag 1 wordt er meer bewogen op het schoolplein en
5 / 11
stap voor stap wordt de integrale aanpak op maat gemaakt voor dit wijkbeweegteam. 1. Er wordt een nulmeting afgenomen: duurt 5 uur Bij de nulmeting wordt alles rondom het speel en beweegbeleid in kaart gebracht uiteenlopend van de visie op bewegen en spelen, tot de beschikbare materialen en het in kaart brengen van het gebruik van het speelplein. Er wordt in kaart gebracht wat de wensen zijn m.b.t. het beweeg- en speelbeleid. Welke sportclubs zijn er in de wijk? Wat kan hun rol zijn, wie zijn de contactpersonen? Tevens wordt er in kaart gebracht welke ondersteuning/advisering sportverenigingen wensen t.a.v. ontwikkeling naar een vitale sportvereniging. Dit alles om integraal te werken aan een levenlang sporten vanuit school, vanuit de gymlessen, vanaf het plein en bij de accommodaties van de sportclubs. 2. Er vindt een schoolteamtraining plaats: dagdeel Bij de teamtraining wordt uitgelegd hoe de beweegwijs interventie wordt georganiseerd, men krijgt inzicht in de speelontwikkeling en de mogelijkheden van het gebruik van het speelplein en de samenwerkingsmogelijkheden in het wijkbeweegteam en naar welke sportclubs wij de kinderen kunnen begeleiden in het kader van een levenlang bewegen nabij jouw woonplek. .
3. Er wordt een ouderavond verzorgd: half dagdeel Op de ouderavond worden ouders geïnformeerd over de Beweeg Wijs interventie. Alle partners zijn aanwezig inclusief de deelnemende sportclubs
4. Er wordt in de school een wijkbeweegteam geïnstalleerd In het beweegteam zitten betrokken leerkrachten, kinderopvang, MBO speelbegeleider, leerlingen, ouders, collega’s van welzijnorganisatie en kader / bestuur van de sportverenigingen gemeente . 5. Het wijkbeweegteam wordt geleid door de beweegteamvoorzitter, d.i. ook de contactpersoon naar het alle deelnemende organisaties 6. Per week is er (gedurende het eerste jaar) Beweeg Wijs 1,5 uur Begeleiding door ervaren coaches 7. Elke maand is er een speeltraining voor de juniorcoaches: 1 uur Het nieuwe pleinspeelthema wordt samen gespeeld, er wordt bekeken waar wat gespeeld wordt op het plein en welke regels er worden gehanteerd. Als er sportspelen worden gespeeld, dan worden er sport introlessen door de sportclub georganiseerd. 8. Elke maand is er een beweegteamoverleg : 1,5 uur In dit overleg wordt teruggekeken, geëvalueerd en vooruit gekeken. Hier worden de afspraken over het speelbeleid op het schoolplein besproken. Ook de samenwerking met de partners (w.o. de sportclubs ) is agendapunt 9. Per speelthema worden speelmaterialen aangeschaft. i.o. In de methode zijn er standaard bestellijsten opgenomen. Voor sportspelen kunnen er mogelijk materialen geleend worden bij de deelnemende sportclubs. 10. Dagelijks is er extra speelbegeleiding op het schoolplein d.i. een MBO speelbegeleider en die wordt geholpen door enige bovenbouw leerlingen als juniorcoaches. Per dag 2 uur per school extra speelbegeleiding: dit vindt plaats tijdens b.v. de inloop van de school. Kleine groepjes kinderen krijgen extra speel instructie. Op ROC’s worden speciale Beweeg Wijs minors verzorgd: er zijn samenwerkingsconvenanten dat wij jaarlijks kunnen beschikken over stagiaires in deze beweegteams. Deze combinatiefunctionarissen gaan ook aan het werk voor de sportclubs. Zo kan het zijn dat dezelfde meester of juf op het plein pleintennissen verzorgd en dat ook regelt na schooltijd op het tennispark. 11. De MBO speelbegeleider verzorgt de begeleiding op verschillende scholen, bij de kinderopvang en bij de sportclubs. Dit is de bindende factor. In de pauze en na schooltijd zijn er altijd extra begeleidende handen op het schoolplein en of in de wijk bij de sportclub. 12. Er zijn aparte trainingen voor het personeel van de kinderopvang en voor het kader van de sportclub. Deze
6 / 11
trainingen hebben dezelfde frequentie als de juniorcoach trainingen. 13. Na een jaar worden de bedachte speelzones structureel aangebracht op het plein en wordt het speelplein aangepast bij de wensen van het beweegteam. 14. Tegelijk wordt er een dagarrangement programma vastgesteld voor de wijk. In dit programma is ook het (kennismakings) sportprogramma bij de sportclubs. Dit wordt praktisch georganiseerd door de combinatie medewerker. 15. Op alle scholen in de wijk is een eigen schoolbeweegteam werkzaam. Elke school krijgt een gezoneerd kleurrijk schoolplein.
Opzet van de interventie 1. Er wordt een nulmeting afgenomen: duur 5 uur. Bij de nulmeting wordt alles rondom het speel- en beweegbeleid in kaart gebracht, uiteenlopend van de visie op bewegen en spelen, tot de beschikbare materialen en het gebruik van het speelplein. Er wordt in kaart gebracht wat de wensen zijn met betrekking tot het beweeg- en speelbeleid. 2. Er vindt een schoolteamtraining plaats:1 dagdeel. Bij de teamtraining wordt uitgelegd hoe de Beweeg Wijs interventie wordt georganiseerd, men krijgt inzicht in de speelontwikkeling en de mogelijkheden van het gebruik van het speelplein en de samenwerkingsmogelijkheden in het wijk-beweegteam. 3. Er wordt een ouderavond verzorgd: half dagdeel. Op de ouderavond worden ouders geïnformeerd over de Beweeg Wijs methode. 4. Er wordt in de school een beweegteam geïnstalleerd. In het beweegteam zitten betrokken leerkrachten, kinderopvang, MBO (Middelbaar Beroeps Onderwijs) speelbegeleider, leerlingen en ouders. 5. Het school-beweegteam wordt geleid door de beweegteamvoorzitter, die ook de contactpersoon is van het wijk-beweegteam. 6. Per week is er bij Beweeg Wijs, gedurende het eerste jaar 1,5 uur begeleiding door ervaren coaches. 7. Elke maand is er een speeltraining voor de juniorcoaches: 1 uur. Het nieuwe speelthema wordt samen gespeeld, er wordt bekeken waar spelen we wat op het plein en welke regels worden gehanteerd. 8. Elke maand is er een beweegteamoverleg: 1,5 uur In dit overleg wordt teruggekeken, geëvalueerd en vooruit gekeken. Hier worden de afspraken over het speelbeleid op het schoolplein besproken. 9. Per speelthema worden speelmaterialen aangeschaft. In de methode zijn standaard bestellijsten opgenomen. 10. Dagelijks of enkele dagen per week is er extra speelbegeleiding op het schoolplein (een MBO speelbegeleider) die wordt geholpen door bovenbouw leerlingen als juniorcoaches. Per dag 2 uur per school extra speelbegeleiding: dit vindt plaats tijdens bijvoorbeeld de inloop van de school. Kleine groepjes kinderen krijgen extra speelinstructie. Op 4 Regionale Opleidings Centra (ROC's: Alfacollege, Graafschapcollege, Horizoncollege en ROC van Twente) worden speciale Beweeg Wijs minors verzorgd: er zijn samenwerkingsconvenanten waardoor wij jaarlijks kunnen beschikken over stagiaires in deze beweegteams. 11. De MBO speelbegeleider verzorgt de begeleiding op verschillende scholen en bij de kinderopvang. Dit is de bindende factor. 12. Er zijn aparte trainingen voor het personeel van de kinderopvang. Deze trainingen hebben dezelfde frequentie als de juniorcoach trainingen. 13. Na een jaar worden de bedachte speelzones structureel aangebracht op het plein en wordt het speelplein aangepast naar de wensen van het beweegteam. 14. Tegelijk wordt er een dagarrangementen programma vastgesteld voor de wijk. Dit wordt praktisch georganiseer d door de combinatiemedewerker. 15. Op alle scholen in de wijk is een eigen school-beweegteam werkzaam. Elke school krijgt een gezoneerd, kleurrijk schoolplein.
Locatie en uitvoerders De activiteiten worden op verschillende locaties uitgevoerd. In de gymlessen, op het schoolplein, sportverenigingen en op openbare speelplekken in de wijk. In de gymlessen worden de werkzaamheden verricht onder supervisie van de vakleerkracht bewegingsonderwijs
7 / 11
(soms zullen sportverenigingen, hun sportintroductielessen in de gymzaal starten). Op het schoolplein zullen de werkzaamheden worden verricht door de speelbegeleider i.s.m. de Beweeg Wijs coördinator van de betreffende school, daarbij worden ook bovenbouwkinderen ingezet en begeleid als coaches. Na schooltijd zullen er activiteiten op het schoolplein plaatsvinden, die worden begeleid door de speelbegeleider en vrijwilligers van de sportvereniging. De sportverenigingen zullen regelmatig sportintroductielessen op hun eigen locatie verzorgen, daar zijn vrijwilligers/trainers van de sportclub actief. Tevens is er regelmatig een beweegteam overleg, daarin is van alle samenwerkende organisaties een vertegenwoordiger aanwezig. Tenslotte zullen er regelmatig activiteiten plaatsvinden op openbare speelplekken, die worden begeleid door de speelbegeleider.
Overdraagbaarheid Ondersteuning Er is – landelijk verspreid - een Beweeg Wijs expertise team van ruim 30 specialisten beschikbaar voor de begeleiding en uitrol van de interventie. De ervaringen leert dat er per school / wijl /samenwerkende scholen in het eerste jaar tussen de 40 en 60 uren begeleiding nodig zijn. Het tweede jaar zo’n 20 a 40 uren en het derde jaar zo’n 10 a 20 uren. Beweeg Wijs laat de school na drie jaar als een zelforganiserende organisatie achter, onderstaand de in de praktijk ontwikkelde producten waar een keus uit gemaakt kan worden. De Beweeg Wijs Interventie handleiding is in een 8 delige set beschikbaar: - Deel 1 t/m 3 : handleidingen voor pleinspelen en speel / coach kaarten . - Deel 4 is een eigen speelmethode voor uw eigen schoolplein met uw eigen speelzones - Deel 5 is een jaaraanbod voor keurrijke vrijetijdsactiviteiten als onderdeel van dagarrangementen voor na schooltijd op het plein of in de wijk - Deel 6 Een speelaanbod voor peuters in het VVE traject - Deel 7 Een beweegaanbod voor binnen “energizers” , bewegingstussendoortjes voor onderwijs en kinderopvang - Deel 8 Leef Wijs, bewegen en eten / drinken samen in balans (i.s.m. GGD) - Er zijn passend bij de speelthema’s speelmateriaal pakketten samengesteld en verkrijgbaar. - Er is een handleiding ontwikkeld voor de professionele scholing van de speelbegeleiders op het ROC. Hier worden jonge mensen opgeleid en ze leren hoe ze alle partners (inclusief wijksportclubs kunnen bedienen) - Er is een handleiding ontwikkeld voor scholing van de kinderopvang-organisaties en die is ook te gebruiken dor het kader van sportclubs die willen deelnemen. - Er is een aparte handleiding voor de opleiding van juniorcoaches. De juniorcoaches kunnen hun vaardigheden ook gebruiken bij hun sportclub. Zo ontstaat extra betrokkenheid - Er is een format beschikbaar voor het kleurrijk zoneren van het schoolplein en de wijk. - Er zijn i.s.m. gedragsdeskundige speciale trainingen ontwikkeld voor het coachen van het speelgedrag passend bij de sociaal emotionele ontwikkeling. Dit product heet “Beweeg Wijs met gedrag.” Dit is zeer geschikt voor professionals die kinderen in hun vrije tijd begeleiden. Ook het kader van de sportclub krijgt hiermee goede handvatten om maatwerk te bieden voor alle kinderen. - Er is een Beweeg Wijs expertise team beschikbaar voor de begeleiding en uitrol van de interventie. - ER is expertise beschikbaar betreffende het aanpassen van de pleinspelen voor kinderen met een beperking. - Op www.leraar24.nl / beweegwijs is een impressie van de interventie in de praktijk zichtbaar. - www.beweegteams.nl : voor eindproducten pilotperiode Beweeg Wijs op 7 scholen in 2008 en 2009. - In het vakblad “lichamelijke opvoeding” is in de editie van 26-02-2010 nr. 2 een artikel geplaatst op blz. 24 t/m 27 over “Beweeg Wijs met gedrag”.
Handleiding De Beweeg Wijs Interventie handleiding is in een 8 delige set beschikbaar: - Deel 1 t/m 3 : handleidingen voor pleinspelen en speel / coach kaarten . - Deel 4 is een eigen speelmethode voor uw eigen schoolplein met uw eigen speelzones - Deel 5 is een jaaraanbod voor keurrijke vrijetijdsactiviteiten als onderdeel van dagarrangementen voor na schooltijd op het plein of in de wijk . Hierin wordt ook het gehele aanbod van de sportverenigingen meegenomen - Deel 6 Een speelaanbod voor peuters in het VVE traject - Deel 7 Een beweegaanbod voor binnen “energizers” , bewegingstussendoortjes voor onderwijs en kinderopvang - Deel 8 Leef Wijs, bewegen en eten / drinken samen in balans (i.s.m. GGD)
8 / 11
Kwaliteitsbewaking De Beweeg Wijs interventie zit op dit moment (afronding 31 maart 2012) in een ondersteuningstraject vanuit Effectiviteit Interventies Jeugd. TNO doet onderzoek naar de effecten van de interventie. Er is een vorm van zelf evaluatie doordat er in de wijk-beweegteams regelmatig overleg wordt georganiseerd waarin de afgelopen periode structureel wordt geëvalueerd. De werkwijze wordt aangepast aan de bevindingen.
Materialen 1. De 4-delige handleiding over Beweeg Wijs en de speelpleinmethode (4 klappers). Verkrijgbaar bij licentiehouder Ron ten Broeke. 2. Studiegids "Beweeg Wijs" voor 10 dagdelen opleiding sport en bewegen niveau 4. Opleiding onderwijsassistent en opleiding PW cursusmaterialen "Beweeg Wijs met gedrag": uitleg kleuren en cursus begeleiding speelgedrag 3. Handleiding Minor Beweeg Wijs bij ROC 4. Filmmateriaal: 5. Site www.beweegwijs.nl/actueel 6. Cultuursensitief filmpje Beweeg Wijs 7. Protocol implementatie
Implementatie
Randvoorwaarden Draagvlak Op alle plaatsen waar wij de interventie introduceren en vervolgens implementeren creëren we draagvlak omdat alle samenwerkende partijen “dezelfde taal” spreken i.v.h. het gehanteerde kleurenconcept . Men leert om het plein, de vrijetijdsplekken in de wijk inclusief de sportaccommodaties een eenzelfde manier te gaan gebruiken . Doordat het plein een openbare speelplek is participeert de gemeente en omdat we aantoonbaar meer mensen in beweging brengen en doordat er aantoonbaar minder conflicten op het schoolplein zijn werken we samen met alle partners aan (sociale) veiligheid in de wijk. Kinderen passen de geleerde vaardigheden ook toe bij alle andere partners waar ze hun vrijetijd doorbrengen, dus ook bij de kinderopvang en bij de sportclubs.
Deskundigheid - De wijkbeweegteams worden gecoördineerd door een bevoegde leerkracht basisonderwijs. - De speelbegeleiding, de speelinstructies en de organisatie van de activiteiten na schooltijd in de dagarrangementen worden verzorgd door medewerkers met een niveau 4 opleiding sport en bewegen. Dit zijn de combinatie-functionarissen - Het beweegteam wordt vanuit Beweeg Wijs gecoacht door professioneel opgeleide specialisten: minimaal HBO ALO geschoold en als extra opleiding specialisatie motorische remedial teaching hebben gevolgd. - Alle leerkrachten en andere schoolmedewerkers maar ook de collega’s vanuit de partners (o.a. kinderopvang en sportclubs) leren via een speciaal Beweeg Wijs nascholingsprogramma van ca 6 bijeenkomsten in 2 jaar hoe zij het spelen dienen te begeleiden vanuit het concept “Beweeg Wijs met gedrag” Dat programma wordt verzorgd door deskundigen van Beweeg Wijs. - Elke 4 weken is er een zgn. maandtraining waarin de nieuwe speelthema’s worden uitgelegd aan de speelcoaches uit de bovenbouw groepen.
Bereik 4 x gemeenten/stadsdelen 6 x wijken
9 / 11
50x scholen(gemeenschap): PO, VO, VMBO, MBO, HBO, brede school
Locaties 7 x gemeenten/stadsdelen 7 x wijken 30 x scholen(gemeenschap): PO, VO, VMBO, MBO, HBO, brede school 36 x anders, namelijk in brede scholen in ontwikkeling
Aantal deelnemers Ca 6.000
Ervaringen met de uitvoering De Beweeg Wijs interventie zit op dit moment (afronding 31 maart 2012) in een ondersteuningstraject vanuit Effectiviteit Interventies Jeugd. TNO doet onderzoek naar de effecten van de interventie (die gegevens zijn beschikbaar),de interventie wordt op ongeveer 75 plaatsen in het land uitgevoerd Elke belangstellende organisatie kan contact opnemen met een Beweeg Wijs interventielocatie en aldaar ervaringen bespreken. Andere partijen : ROC’s gebruiken de interventie als leidraad voor de opleidingen voor combinatiefunctionarissen.
Referenten Referenten Naam en functie emailadres telefoonnummer Uitspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod
Naam organisatie Type organisatie Website
10 / 11
Referent 2 Naam en functie emailadres telefoonnummer Uirspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod
Naam organisatie Type organisatie Website
Kosten en uren Kosten en uren Toelichting op kosten en uren Bijlage 101
11 / 11
