Bethlehem, wat betekent die ster?
Het woord ster kan verschillende betekenissen hebben. Een ster is in eerste instantie een hemellichaam. Als het donker en onbewolkte is, kan men sterren waarnemen. Een ster kan ook in een ruit zitten als deze beschadigd is. In de periode van het kerstfeest kan men planten kopen die men “kerstster” noemt. Sterren hebben soms ook bepaalde betekenissen.
1.
Wapperende sterren
Sterren worden door bepaalde landen als symbool gebruikt op hun nationale vlag. Om een paar landen te noemen: ‘de Europese Unie’, Turkije, Marokko, China, de Verenigde Staten van Amerika, Suriname, Iran, Aruba en Israël. Hieronder staan enkele vlaggen weergegeven. Vraag: Weet jij welke vlag bij welk land hoort?
1
3
2
4
5
6
Sterren op vlaggen hebben verschillende betekenissen. In de tabel hieronder staan vier beschrijvingen van dergelijke betekenissen. Teken op de juiste plaats, de “wapperende ster(ren)” die bij de beschrijvingen horen. Let op: één beschrijving hoort niet bij een vlag. Van de drie punten in de ster wordt gezegd dat zij een verwijzingen zijn naar het land, de zee en de lucht. In verschillende tradities is twaalf het symbolisch cijfer voor volledigheid. Het is het getal van de maanden in een jaar, het aantal tekens in de dierenriem. Maar ook het aantal stammen van het oude Israël en aantal apostelen van Christus. Deze ster bestaat uit twee driehoeken. De eerste driehoek wijst met de punt naar de Hemel. De tweede driehoek wijst met de punt naar de Aarde. Deze ster gaf ongeveer 2000 jaar geleden aan dat een joodse koning geboren zou zijn.
Het is een dieprode vlag met in het midden een groen pentagram. Dit pentagram is een vijfpuntige ster. Het zou het zegel van de Bijbelse koning Salomo (Arabisch: Suleyman) zijn. Dit zegel is in een andere vorm ook terug te vinden in de vlag van Israël. Tegenwoordig wordt het pentagram gebruikt binnen de wicca (de moderne hekserij beweging). Bron: Wikipedia, de vrije encyclopedie.
1
2.
Levende sterren
Een ster kan ook een persoon zijn; iemand die ergens heel goed in is zoals zingen, voetballen, hardlopen of schaken. Hierbij is een ster dus een positief opvallende persoon. Een voorbeeld voor anderen. Men kijkt* naar zo een persoon om zich te verbeteren om net zo goed te worden als de ster. Men kijkt naar het licht, niet naar duisternis. Door het licht kan men zien. Mensen kijken naar boven, waar het licht* vandaan komt. Opdracht. In de tabel staan vijf personen. Sommigen zou je “sterren” kunnen noemen. Kies jouw “sterren” en noteer waarom deze “sterren” uitblinken. Kies er drie.
In het kader van Kerstmis - het geboortefeest van Christus Jesus – klinken in de kerken bijvoorbeeld de volgende teksten uit het Evangelie volgens Johannes: “Het echte licht, dat ieder mens verlicht, was komende in de wereld”. Maar ook: “Het licht schijnt in de duisternis”. Vraag: Wat zou men met deze teksten bedoelen?
2
3.
Sprekende sterren. Vanaf het begin van de menselijke beschaving heeft men de blik omhoog gericht naar de sterrenhemel. Daar waar men dacht dat de wereld van de “goden” * zou zijn. Bij de Sumeriërs, een oud volk, was een ster het teken voor een bepaalde godheid*. Bij alles wat men deed werd rekening houden met gunstige en ongunstige voortekenen*; met gunstige en ongunstige standen van sterren.
De oude Egyptenaren zagen ook hun goden* in de sterren weerspiegeld. De Egyptische piramides werden met behulp van de sterren op het noorden* gericht. Het beeld van de Egyptische sfinx is op een symbolische manier het begin en het eind van de dierenriem. Het eerste deel van de dierenriem ( maagd*) en het laatste deel (leeuw*) vormen in de sfinx namelijk, één* figuur.
De Maya’s uit centraal Amerika waren eveneens deskundig op het gebied van de sterren. De Maya’s hielden zich sterk bezig met de bewegingen van de hemellichamen. Met name waren zij geïnteresseerd in de bewegingen van de planeten Mercurius, Venus, Mars en Jupiter (de Koningsster)*. De Maya’s waren in staat zon- of maansverduisteringen nauwkeurig te voorspellen*.
De sterrenkunde speelt ook een rol in de islamitische godsdienst. Zo dienen de gebedsrituelen te gebeuren binnen voorgeschreven perioden die vastgelegd zijn door de hoogte van de zon. Voor de bepaling van de grote feestdagen dienen de schijngestalten van de maan nauwlettend gevolgd te worden. De Qu’ran noemt de zon en de maan dan ook meerdere malen als hemellichamen die geschapen zijn met het specifieke doel* om de mens te dienen*. (zie bijv. Soera 2:189, 6:96, 7:54, 10:5-6).
Naast mensen zijn er ook dieren die de sterrenhemel gebruiken. Dit doen zij onder andere om hun koers te bepalen * (duiven en ganzen). Wat dat betreft is er een duidelijke overeenkomst met de functies van sterren voor mensen. Sterren bepalen de koers* voor bijvoorbeeld schippers en woestijnreizigers.
3
Vul onderstaande tabel in. Je vindt de antwoorden op blz. 3. Cultuur
Rol van de sterren in de cultuur.
4.
Sumeriërs
Egypte ….
M..
I….
Sterren wijzen naar de wereld van de g……
Waar wachten de sterren op?
Een sterrenwacht is een instituut van waaruit de sterren en andere hemellichamen worden bekeken en bestudeerd. Traditioneel werden sterrenwachten gebouwd in de buurt van grote steden of op plaatsen waar wetenschap bedreven werd. Vroeger kon men de sterrenhemel alleen met het blote oog bekijken en bestuderen. Tegenwoordig heeft men dure en hoogwaardige apparaten die de sterrenhemel afspeuren naar bijzonderheden. Men maakt gebruik van heel grote verrekijkers, satellietschotels en rond de aarde draaiende telescopen zoals de Hubble-telescoop. Deze apparaten worden gebruikt om naast licht ook geluid en straling te kunnen waarnemen. Vraag: Waar zou men toch naar op zoek zijn?
Vraag: Wat is het verschil met de sterrenwachters uit de oudheid?
4
5.
Sterren van stand Soms ziet men aan de hemel twee planeten erg dicht bij elkaar staan, dit noemen we een samenstand of conjunctie. Door dat planeten voor het oog samenvallen, vormen zij samen één mooie heldere lichtbron. Nog mooier is het als ze “dicht bij elkaar staan”. Met computer programma’s kan men de sterrenhemel van lang geleden nabootsen. Men kan dan kijken of er in die tijd samenstanden of conjuncties waren.
Men heeft weet van een samenstand tussen Venus en Jupiter (de Koningsster)* op 12 augustus 3 v. Christus in het sterrenbeeld Kreeft. Dit was volgens magiërs een bijzonder teken. Dit deed hen zoeken naar meer tekens. Ze vonden deze in de drievoudige conjunctie tussen Jupiter en Regulus in het sterrenbeeld Leeuw*. Een tweede van deze drie conjuncties, op 17 juni 2 v. Chr. zette de Magiërs aan tot hun reis westwaarts. Zij wilden kennelijk een bevestiging van hun voorspellingen. (Jupiter betekent vader van de goden).
Ze volgden de planeet Jupiter (de Koningsster)* op zijn beweging aan de hemel. Op 25 december kwam de planeet in “stilstand” en bleef dat gedurende zes dagen in het sterrenbeeld Maagd*. Vanuit Jeruzalem* gezien leek het erop alsof de planeet recht boven Bethlehem* tot stilstand was gekomen. Einde van de reis voor de Magiërs !
6.
“A star is born”, in Bethlehem?
Hieronder lees je een verhaal dat niet met het kerstfeest gelezen wordt. Het verhaal wordt meestal op 6 januari gelezen want dan wordt het feit herdacht dat drie wijzen uit het Oosten, een bijzondere ster* volgden. Hieronder staat het verhaal vermeld dat te lezen is in het evangelie volgens Matteüs, het 2e hoofdstuk, volgens de Groot Nieuws Bijbel. 1 Toen Jezus geboren was, in Bethlehem in Judea, onder de regering van koning Herodes, kwamen er wijzen uit het Oosten in Jeruzalem aan. 2 Zij vroegen: ‘Waar kunnen wij de pasgeboren koning* van de Joden* vinden? Want wij hebben zijn ster* zien opgaan en zijn gekomen om hem te aanbidden.’ 3 Toen koning Herodes hiervan hoorde, schrok hij zeer, en met hem heel Jeruzalem. 4 Hij riep alle opperpriesters en schriftgeleerden van het volk bijeen en wilde van hen weten waar de Christus geboren zou worden. 5 ‘In Bethlehem in Judea,’ antwoordden ze, ‘want de profeet heeft geschreven: 6 En u, Bethlehem in het land van Juda, u bent zeker niet de minste onder de groten van Juda, want een groot man zult u voortbrengen, de herder van mijn volk Israël.’
5
7 Vervolgens riep Herodes de wijzen in stilte bij zich en vroeg hun nauwkeurig naar de tijd waarop de ster* verschenen was. 8 Daarop zei hij hun naar Betlehem te gaan, en daar een zorgvuldig onderzoek in te stellen naar het kind. ‘En,’ zei hij, ‘kom het me vertellen als u het kind gevonden hebt, want ik wil hem ook gaan aanbidden.’ 9 Na dit onderhoud met de koning gingen ze op weg. En nu ging de ster* die ze hadden zien opgaan, voor hen uit tot boven de plek waar het kind was; daar bleef zij staan. 10 Toen ze dat zagen, waren ze bijzonder verheugd. 11 Ze gingen het huis binnen en zagen het kind* met zijn moeder Maria*. Beantwoord de volgende close reading vragen: (Dik gedrukte vragen: de antwoorden moet je zelf beredeneren a.d.h. van de tekst) 1. Wie zijn “zij” in r2? 3. Waarom zoeken “zij” in r2? 5. Waarom schrok men, r3? 7. Vertrouwde Herodes de wijzen? 9. Wat wees de ster aan in r 9?
2. Wat zoeken “zij” in r2? 4. Wie schrok in r3? 6. Wie riep hij in r4? 8. Wat wil Herodes, r8 10. Waarom waren de wijzen verheugd, r10.
11. Wat is het antwoord van Bethlehem?
Zoek vanaf blz. 1 de woorden met een *
en schrijf deze hieronder op.
Welke verbanden zie je?
6
