Beter boek: visualisaties van gebruiksvriendelijke, medische informatie
Nadine Vroomen MAD-faculty 2012 – 2013
Beter boek
Inleiding Het Beter boek is onderdeel van de masterproef Grafische Vormgeving, die ik afgelopen jaar uitgevoerd heb. Het thema van de masterproef is de gebruiksvriendelijkheid van informatie op de medische verpakking.
Door de aard van het product is dit voor sommige gebruikers onmogelijk; bijvoorbeeld blinden, slechtzienden en laaggeletterden. Op basis van deze conclusie heb ik de volgende onderzoeksvraag geformuleerd:
Veel mensen ervaren de medische verpakking als een saai onderzoeksonderwerp. Afgelopen jaar is mij dan ook verschillende keren de vraag gesteld, waarom ik een saai onderwerp voor mijn masterproef gekozen heb.
“Hoe kan de informatie op de medische verpakking over het gebruik van medicijnen, beter afgestemd worden op de wensen en noden van de gebruiker?”
De voornaamste reden om voor dit thema te kiezen, is het maatschappelijk belang. Iedereen leest wel eens een medische bijsluiter, waardoor we ook allemaal weten dat de letters vaak erg klein zijn en de bijsluiter na gebruik meestal niet meer netjes in het doosje past. Hoewel de vormgeving niet optimaal is, heeft het product invloed op onze gezondheid. Wanneer we informatie niet juist interpreteren, kunnen we het medicijn niet juist innemen. En dit kan grote gevolgen hebben voor onze gezondheid. Gedurende de onderzoeksfase kwam ik tot de conclusie, dat het maatschappelijk belang nog een stap verder gaat. In Nederland krijgt de gebruiker steeds meer verantwoordelijkheid voor zijn gezondheid. Dat betekend dat we er zelf voor moeten zorgen, dat we over de juiste informatie beschikken en deze ook juist interpreteren.
Bij deze onderzoeksvraag heb ik een probleemstelling geformuleerd, die bestaat uit zes punten. Deze problemen heb ik aan de hand van drie producten opgelost.
Het Beter boek In het Beter boek beschrijf ik de verschillende fasen van de masterproef, aan de hand van visualisaties. Het boek biedt de bezoeker van de tentoonstelling meer informatie over de producten die ik ontwikkeld heb. Deze informatie is ook toegankelijk via de QR-codes op de bijschriften, die naast de producten liggen. Ik begin het boek met de introductie en betekenis van de projectnaam. Vervolgens beschrijf ik de probleemstelling en welke oplossingen ik hiervoor ontwikkeld heb. De verschillende producten worden in de daarop volgende hoofdstukken gevisualiseerd.
3
Beter boek
Projectnaam De producten die ontwikkeld zijn voor de masterproef dragen de naam Beter. In de inleiding is reeds beschreven dat het thema de gebruiksvriendelijkheid van informatie over het gebruik van medicijnen is. Uit ervaring weten we dat deze informatievoorziening niet optimaal is. De projectnaam kan op twee manieren ingevuld worden. Ten eerste gaat het over een verbeterde informatievoorziening. De nieuwe producten voorzien de gebruiker op een gebruiksvriendelijke manier van informatie. De informatie(vorm) wordt afgestemd op de gebruiker, waardoor hij de informatie kan vertalen naar de juiste handeling. Hierdoor kan de gebruiker het medicijn juist gebruiken en dus sneller beter worden (tweede betekenis). Ook het beeldmerk draagt deze dubbele betekenis in zich. Het plusteken refereert aan de ene kant naar de medische wereld, denk bijvoorbeeld aan het Rode Kruis. Maar aan de andere kant geeft een plusteken ook een toename aan, een verbetering.
5
Beter boek
7
7
Probleemstelling
De vorm en inhoud van de medische bijsluiter zijn niet gebruiksvriendelijk: informatievolgorde, typografie, formaat, vouwsysteem. > Opgelost door de bijsluiter inhoudelijk te herstructureren en opnieuw vorm te geven.
De gebruiker krijgt te veel ongewenste informatie. Blinden en slechtzienden hebben geen toegang tot de informatie. Laaggeletterden kunnen de informatie niet begrijpen. > Opgelost door een Quick Start Guide te ontwikkelen: een verkorte, vereenvoudigde weergave van de bijsluitertekst.
De gebruiker heeft behoefte aan aanvullende informatie. De gebruiker heeft behoefte aan gepersonaliseerde informatie. > Opgelost door een applicatie voor iPad te ontwikkelen.
¹ Vroomen, N., (2013). De bijsluiter: van tekstueel obstakel, naar visuele uitnodiging. Genk: MAD-faculty ² Dijkstra, M., (2007). De bijsluiter binnenstebuiten. Een onderzoek naar de concurrentiepositie van de digitale medicijnenbijsluiter ten opzichte van de papieren variant. Utrecht: Universiteit Utrecht
Beter boek
De fysieke bijsluiter De inhoud en vormgeving van de medische bijsluiter zijn niet gebruiksvriendelijk. Uit het onderzoek¹ is gebleken dat de volgorde van de informatie niet optimaal is. Daarnaast speelt de vormgeving niet in op de wensen en noden van de gebruiker. Dit probleem is opgelost door de bestaande bijsluiter opnieuw te structureren en ontwerpen.
Inhoud Maarten Dijkstra schreef in 2007 een proefschrift over de herstructurering van de bijsluitertekst.² Hij vervangt de tien hoofdstukken in de bijsluiter door drie grote thema's: geschiktheid, risico's en gebruik. Daarnaast wordt er administratieve informatie toegevoegd. De indeling in drie thema's maakt de bijsluiter overzichtelijk. Daarnaast wordt de informatie in een logische volgorde achter elkaar geplaatst. Eerst leest een gebruiker wat het medicijn doet (werkingsinformatie) en welke risico's hieraan verbonden zijn (risicoinformatie). Vervolgens leest hij hoe het medicijn gebruikt moet worden (gebruikersinformatie). Tot slot volgt informatie over de bijsluiter (administratieve informatie). Door de inhoud opnieuw te structureren ontstaan er drie informatieniveau's die op een passende manier vormgegeven worden. Linksboven staat een gekleurd kader met daarin de beschrijving van het medicijn, naam en sterkte, logo van de producent en de inhoudsopgave. Via het gekleurde kader op de achtergrond worden de inhoudsopgave en de inhoud aan elkaar gelinkt; de gebruiker kan de drie thema's herkennen. De administratieve informatie wordt in tabellen weergegeven, om het onderscheid met de lopende tekst aan te duiden.
Typografie Om een eenheid tussen de verschillende informatievormen te behouden, wordt alle tekst in hetzelfde lettertype gezet: FF Balance van Evert Bloemsma. Voor dit lettertype is gekozen, omdat de lettervormen geschikt zijn voor zetwerk in kleine corpsen. Ten eerste ligt de
nadruk op de horizontale lijnen van de letters. Hierdoor wordt het oog in de leesrichting geleid. Ten tweede bestaan er grote overeenkomsten tussen de verschillende letters; de letters zijn opgebouwd uit ronde vormen. Ten derde hebben de letters een grote x-hoogte ten opzichte van de stokken en staarten. Daarnaast bevat het lettertype een groot aantal accentletters, waardoor ook de Franse vertaling van de bijsluiter geen probleem vormt. Tot slot heeft de gebruiker zijn voorkeur voor dit lettertype uitgesproken.
Formaat In een volgende stap is het optimale corps en de bijbehorende interlinie voor het lettertype bepaald. Vervolgens zijn drie bijsluiterteksten geselecteerd, van verschillende omvang. Op basis van deze teksten, zijn drie formaten vastgesteld. Het kleinste formaat is iets kleiner als een A4 en bevat drie kolommen. Elke kolom heeft een breedte van negentig millimeter; ruimte voor zestig tot zeventig tekens, of tien tot twaalf woorden, per regel. Op het kleinste formaat past een tekst van ± 1500 woorden. De grotere formaten nemen toe in grootte, waardoor ruimte ontstaat voor ± 2500 en 3500 woorden.
Vouwschema Nadat de formaten bepaald waren, is een gebruiksvriendelijk vouwschema ontwikkeld. Door gebruikers verschillende bijsluiters op te laten vouwen en zelf vouwsystemen te laten ontwikkelen, zijn twee prettige systemen ontworpen. Tussen beide systemen bestond een aanzienlijk verschil in dikte, wanneer de bijsluiter opgevouwen was. Het formaat dat de minste ruimte innam, is uiteindelijk gekozen. Het vouwen van de bijsluiter verloopt in twee stappen. Eerst wordt de bijsluiter verticaal via een harmonicavouw opgevouwen. De kolommen dienen hierbij als richtlijn voor de vouwlijnen. Vervolgens wordt de eerste kolom via een harmonicavouw omhoog gevouwen.
9
Detail ontwerp van de nieuwe bijsluiter De nieuwe structuur van de inhoud en de vormelijke kenmerken worden aangeduidt. Weergave op 110%.
Aeropharm GmbH Francois Mitterand Allee 1 07407 Rudolstadt Duitsland
Sandoz B.V. Postbus 10332 1301 AH Almere Nederland
Het middel bewaren
Gebruik Timolol Sandoz niet meer na de vervaldatum die staat vermeld op het etiket en deinformatie doos. De vervaldatum verwijst naar de laatste dag van die Administratieve maand.
Houdbaarheid
De andere bestanddelen zijn 0,1 mg Benzalkoniumchloride (conserveermiddel), dinatriumhydrogenfosfaat en natriumfosfaat.
Het werkzame bestanddeel is timololmaleaat: 1 ml Timolol Sandoz 1 mg/ml bevat 1 mg timololmaleaat; 1 ml Timolol Sandoz 2,5 mg/ml bevat 2,5 mg timololmaleaat; 1 ml Timolol Sandoz 5 mg/ml bevat 5 mg timololmaleaat
Samenstelling
LDPE (of PE) flacon met HDPE (of PE) dop en LDPE druppelaar 5 ml oplossing van Timolol Sandoz 1 mg/ml, Timolol Sandoz 2,5 mg/ml en Timolol Sandoz 5 mg/ml oogdruppels. Niet alle genoemde verpakkingsgrootten worden in de handel gebracht.
Verpakkingsinhoud
Fabrikant
Correspondentieadres vergunninghouder
Administratieve informatie
3. Hoe gebruik ik het geneesmiddel correct?
2. Welke risico’s zijn aan het geneesmiddel verbonden?
1. Is het geneesmiddel voor mij geschikt?
Wanneer mag u het middel niet (beginnen te) nemen? • Als u allergisch (overgevoelig) bent voor timolol, betablokkers of voor één van de andere bestanddelen van Timolol Sandoz. • Als u nu of in het verleden last gehad van ademhalingsproblemen zoals astma, ernstige chronische obstructieve bronchitis (een ernstige longaandoening die kan leiden tot een piepende of moeizame adem-
2. Welke risico’s zijn aan het geneesmiddel verbonden?
Wat zijn de effecten en waneer mag ik deze verwachten? Na ongeveer vier weken is het volledige effect van dit medicijn bereikt. Zelf merkt u niet veel van de werking van dit medicijn. U weet pas of het werkt bij een meting van uw oogboldruk.
Hoe werkt het middel? Timolol vermindert de hoeveelheid vloeistof in het oog, waardoor de oogboldruk daalt.
Wat zijn symptomen van de aandoening? In het begin merkt u niets van glaucoom. Na verloop van tijd kunt u aan de randen van het gezichtsveld steeds minder zien. Onbehandeld leidt glaucoom meestal tot een pijnlijk oog met steeds meer gezichtsverlies, waarbij het lijkt of u door een koker kijkt. Glaucoom kan uiteindelijk tot blindheid leiden.
Wat is de oorzaak van de aandoening? In de oogbol zit vocht dat kamerwater wordt genoemd. De oogdruk hangt af van het evenwicht tussen de aanmaak en de afvoer van het kamerwater. Een te hoge oogdruk kan ontstaan wanneer de afvoer van kamerwater wordt belemmerd.
Voor welke klachten is het middel geschikt? Timolol oogdruppels worden gebruikt bij verschillende vormen van verhoogde oogboldruk (groene staar). Timolol behoort tot de groep van geneesmiddelen die wordt aangeduid als beta-blokkers. Deze middelen beschermen het hart tegen te grote activiteit. Toegepast als oogdruppel verlagen deze middelen de oogboldruk.
Verlaagde bloeddruk, fenom ten, samentrekken van de luch tiënten met een bestaande lo den, hoesten, verstoorde sma ring (indigestie), diarree, drog
Trage hartslag, pijn op de bors hartritme of de snelheid van aandoening met kortademigh als gevolg van vochtophoping len, oedeem (vochtophoping).
Zelden voorkomende bijwerki Verlaagde bloedsuikerspiege nachtmerries, geheugenverli bloedtoevoer naar de hersene van myasthenia gravis (een sp kriebelingen, jeuk zonder dat
Soms voorkomende bijwerkin Gegeneraliseerde allergische ling (wat kan optreden aan he tot afsluiting van de luchtwe ademen), netelroos (of jeuken ken of over het hele lichaam je
Vaak voorkomende bijwerkin Tekenen en symptomen van o tranen, roodheid), ontsteking vlies, wazig zien en loslaten va bloedvaatjes zitten na een gla gen van een verstoord zicht, v vlies, droge ogen, cornea-ero van de oogbol), afhangend bo
Zoals elk geneesmiddel dat i molol Sandoz oogdruppels in werkingen die vergelijkbaar zij of oraal (via de mond) toegedi minder vaak voor na toedienin len bijvoorbeeld geslikt of geï
Timolol Sandoz 1, 2,5 en 5 mg/ml
1. Is het geneesmiddel voor mij geschikt?
Oogdruppels
90 mm 10 – 12 woorden 60 – 70 tekens
Koppeling inhoudsopgave – inhoud
1. Werkingsinformatie 2. Risicoinformatie 3. Gebruikersinformatie
FF Balance 7,75/9,25 pt
Lopende tekst
Drie thema’s:
Illustratie van het lettertype FF Balance – Nadruk op de horizontale lijnen. – Geen rechte lijnen, altijd een bepaalde kromming. – Grote x-hoogte in verhouding tot stokken en staarten. – Veel witruimte in de letters. – Voldoende karakters voor meertaligheid.
Balance bold 7,75 / 9,25 pt
Timolol oogdruppels worden gebruikt bij verschillende vormen van verhoogde oogboldruk (groene staar). Timolol behoort tot de groep van geneesmiddelen die wordt aangeduid als beta-blokkers. Deze
Balance italic 7,75 / 9,25 pt
Timolol oogdruppels worden gebruikt bij verschillende vormen van verhoogde oogboldruk (groene staar). Timolol behoort tot de groep van geneesmiddelen die wordt aangeduid als beta-blokkers. Deze middelen
Balance regular 7,75 / 9,25 pt
Timolol oogdruppels worden gebruikt bij verschillende vormen van verhoogde oogboldruk (groene staar). Timolol behoort tot de groep van geneesmiddelen die wordt aangeduid als beta-blokkers. Deze mid
90 mm 10 – 12 woorden 60 – 70 tekens
dop
100%
144,8%
144,8%
136%
23%
7,35
6 90
166
297
Illustratie van de formaten: – Klein: 297 × 181 mm – Middel: 297 × 250 mm – Groot: 393 × 330 mm Kolom: 90 × ... mm = 60 – 70 tekens / 10 – 12 woorden Weergave op 30%.
181
Beter boek
90
236
250
297
90
236
330
393
15
Illustratie van het vouwschema 1. Uitvouw bijsluiter. 2. Een derde aan de rechterzijde naar binnen vouwen via de voorzijde. 3. Uitvouw bijsluiter met één vouwlijn. 4. Een derde aan de rechtzijde naar binnen vouwen via de achterzijde. 5. Uitvouw bijsluiter met twee vouwlijnen. 6. Uitvouw bijsluiter met vier vouwlijnen. 7. Een vijfde aan de voorzijde naar binnen vouwen. 8. Uitvouw bijsluiter met één vouwlijn. 9. Een vijfde aan de achterzijde naar binnen vouwen. 10. Herhaal stap 7. 11. Herhaal stap 9. 12. Opgevouwen bijsluiter. Weergave op 15%.
Beter boek
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
17
¹ Vroomen, N., (2013). De bijsluiter: van tekstueel obstakel, naar visuele uitnodiging. Genk: MAD-faculty
Beter boek
De Quick Start Guide Uit het onderzoek¹ is gebleken dat gebruikers vaak veel ongewenste informatie over een medicijn krijgen aangeboden in de bijsluiter. Daarnaast is de informatie in de bijsluiter voor veel mensen niet toegankelijk. Om in te spelen op deze problemen, is de Quick Start Guide (QSG) ontwikkelt. Dit is een samenvatting van de bijsluitertekst, waarin alleen de informatie wordt aangeboden, die van belang is om te starten met het medicijn. De volgorde waarin de informatie wordt gepresenteerd, komt overeen met de nieuwe structuur van de bijsluiter.
Inhoud Aan de bovenzijde van elke kaart wordt de naam en een duidelijke omschrijving van het medicijn gegeven. Daarnaast wordt het betreffende orgaan pictografisch weergegeven. Naast de naam van het medicijn wordt aan de bovenzijde een QR-code weergegeven, die toegang geeft tot de volledige, digitale bijsluitertekst. Tot slot heeft de gebruiker de mogelijkheid om aantekeningen te maken, bijvoorbeeld over bijwerkingen of klachten. De overige informatie in de QSG gaat over het gebruik van het medicijn; wanneer niet gebruiken, bewaarinstructies, verkeerd gebruik, bijwerkingen, medicatievorm en innametijdstip, het medicijn innemen.
Pictogrammen en lettertype Een belangrijk aspect van de QSG vormen de pictogrammen, die de tekstuele informatie ondersteunen. De beelden zijn opgebouwd uit cirkels, en diagonale en rechte lijnen. Door gebruik te maken van ronde vormen, zowel voor de pictogrammen als voor de kaders, ontstaat een gezonde en geruststellende vormentaal met een zakelijk karakter. Bij een aantal pictogrammen wordt tekst toegevoegd om een waarde aan te geven. Bijvoorbeeld een aantal seconden of minuten, of de temperatuur. Voor de tekst bij de pictogrammen is het lettertype Calluna Sans van Jos Buivenga gebruikt. Dit is een lettertype met
een vriendelijke, moderne uitstraling. De belangrijkste rede om te kiezen voor dit lettertype, is de overeenkomstige vormentaal van de pictogrammen en de letters. In een volgende stap is Calluna Sans ook gebruikt voor de lopende tekst van de Quick Start Guide.
Braille Door informatie tekstueel en pictografisch weer te geven, is de QSG toegankelijk voor een groot aantal lezers. Maar dit geldt niet voor blinden en slechtzienden. Daarom is de tekst van de samenvatting nogmaals verkort en vervolgens vertaald naar braille. Het formaat van de kaart biedt voldoende ruimte voor het aanbrengen van de braillekarakters door de lopende tekst. Net als voor leesletters, bestaan er ook leesbaarheidsrichtlijnen voor braille. Voor de QSG is als richtlijn het Marburg Medium gebruikt. Dit is een Europese en Amerikaanse richtlijn voor braille op medische verpakkingen. Deze richtlijn is gebaseerd op leesbaarheidsonderzoek onder blinden en slechtzienden.
Verzamelmap De meeste gezinnen hebben verschillende medicijn in het medicijnkastje staan. Dit betekend dat er ook meerdere QSG's aanwezig zouden zijn. Om ervoor te zorgen dat deze allemaal op dezelfde plaats bewaard worden, is er een verzamelmap ontworpen. Een map is een bundelsysteem dat eenvoudig in gebruik is, voldoende ruimte biedt en de mogelijkheid heeft om extra informatie te plaatsen. De map is gemaakt van stevig papier, dat aan de achterzijde voorzien is van magnetische strips. Hiermee kan de map op de buiten- of binnenzijde van een metalen medicijnkast gehangen worden. Op de voorzijde van de map worden de contactgegevens van de apotheek aangebracht. In geval van nood heeft de gebruiker deze onmiddellijk bij de hand.
19
Illustratie van de Quick Start Guide A. Medicijnsoort
1. Niet gebruiken als (+ pictogrammen)
B. Naam en doel van het medicijn
2. Bewaarinstructie
C. QR-code en URL naar de digitale bijsluiter
3. Vergeten in te nemen
D. Notities
4. Te veel ingenomen 5. Bijwerkingen 6. Medicatievorm en innametijdstip 7. Het medicijn innemen Weergave op 70%.
A
D
B C
6w
Illustratie van de pictogrammen en het lettertype Calluna Sans De pictogrammen hebben een gezonde, geruststellende en zakelijke uitstraling. Dit wordt gerealiseerd door rechte lijnen te combineren met ronde vormen. Het lettertype, Calluna Sans van Jos Buivenga, sluit aan bij de uistraling van de pictogrammen.
Calluna Sans bold 8 / 9,5 pt
Timolol oogdruppels worden gebruikt bij verschillende vormen van verhoogde oogboldruk (groene staar). Timolol behoort tot de groep van geneesmiddelen die wordt aangeduid als beta-blokkers. Deze
Calluna Sans semibold / , pt
Timolol oogdruppels worden gebruikt bij verschillende vormen van verhoogde oogboldruk (groene staar). Timolol behoort tot de groep van geneesmiddelen die wordt aangeduid als beta-blokkers. Deze middelen
Calluna Sans regular 8 / 9,5 pt
Timolol oogdruppels worden gebruikt bij verschillende vormen van verhoogde oogboldruk (groene staar). Timolol behoort tot de groep van geneesmiddelen die wordt aangeduid als beta-blokkers. Deze mid
147,6%
6w
dop
100%
158,2%
154,3%
22,2%
Het Marburg Medium en de braillevertaling Het Marburg Medium is een Amerikaanse en Europese richtlijn voor de toepassing van braille op medische verpakkingen. De waarden zijn gebaseerd op leesbaarheidsonderzoek bij blinden en slechtzienden. Voor de weergave van de braillekarakters is de QSG-tekst nogmaals ingekort: lidwoorden zijn geschrapt en afkortingen zijn toegevoegd. Weergave Marburg Medium op 100%. Weergave Quick Start Guide op 70%.
Beter boek
Ruimte leeg karakter: 12 mm
Diameter punt: 1,5 mm
Ruimte tussen punten: 2,5 mm Interlinie: 10 mm
Ruimte tussen karakters: 6 mm
Timolol Medicijn bij een verhoogde oogboldruk. www.fagg-afmps.be
timolol
1
Gebruik het medicijn niet: Als je allergisch bent voor timolol of bètablokkers.
verhoogde oogboldruk
Als je last hebt, of hebt gehad van ademhalingsproblemen zoals astma of bronchitis.
niet bij zwanger-
Als je last hebt van hartritmestoornissen, hartzwakte of een te trage hartslag.
schap, borstvoeding,
In combinatie met alcohol.
allergie voor timolol of betablokkers, long-of hartziekten.
2
Niet in koelkast of vriezer. Na openen maximaal 6 weken houdbaar.
irritatie, allergigebruik: x per dag druppel in het onderste ooglid. min. in ooghoek drukken. bewaren: op kamertemp., niet in koelkast.
6w
Bewaren beneden 25°C.
bijwerkingen: oogsche reacties.
Het medicijn bewaren:
3
Vergeten het medicijn te nemen: Als je per ongeluk vergeten bent Timolol te gebruiken, dan neem je onmiddellijk contact op met je arts of apotheker. Neem nooit een dubbele dosis in om een vergeten dosis in te halen.
4
Te veel medicijn genomen: Als je per ongeluk te veel Timolol gebruikt hebt, dan neem je onmiddellijk contact op met je arts of apotheker.
25
Verzamelmap voor de Quick Start Guide De verzamelmap is eenvoudig in gebruik, biedt voldoende ruimte en biedt ruimte voor het aanbrengen van informatie. Op de voorzijde worden via een sticker de gegevens van de apotheker aangebracht. De achterzijde van de map is voorzien van magneetstrips, waarmee de map op de medicijnkast gehangen kan worden. Deze strips kunnen ook vervangen worden door plakstrips, waardoor de medicijnkast niet van metaal hoeft te zijn. Weergave achterzijde map op 30%. Weergave voorzijde map op ware grootte.
Beter boek
www.fagg-afmps.be
1
2
27
¹ Vroomen, N., (2013). De bijsluiter: van tekstueel obstakel, naar visuele uitnodiging. Genk: MAD-faculty
Beter boek
Persoonlijk Gezondheids Document Uit onderzoek¹ blijkt dat gebruikers behoefte hebben aan informatie, die niet in de bijsluiter opgenomen is; informatie over de effectiviteit van een medicijn, ervaringen van andere gebruikers of gezondheidstips rond een bepaalde ziekte. Naast het gebrek aan aanvullende informatie, is de informatie in de bijsluiter niet gepersonaliseerd. Er wordt bijvoorbeeld altijd gesproken van "uw arts of apotheker". Om de gebruiker aanvullende en gepersonaliseerde informatie aan te kunnen bieden, is er een applicatie ontwikkeld. Deze applicatie kan gezien worden als de basis voor een Persoonlijk Gezondheids Document (PGD). Dit is een digitaal document waarin de cliënt informatie over zijn eigen gezondheid, vanuit een persoonlijk perspectief, weergeeft. Een PGD vormt de persoonlijke tegenhanger van het medisch dossier.
Kleur Elke module heeft een eigen kleur. Via simulaties is onderzocht welke kleurcombinaties zichtbaar blijven voor kleurenblinden. Door hier rekening mee te houden, blijft het onderscheidend vermogen behouden.
Interactief boek De applicatie is digitaal ontworpen en uitgewerkt in een interactief boek. Het boek vertelt het verhaal van een gebruiker, die een medicijn gaat toevoegen aan zijn applicatie. De gebruiker doorloopt elke module en via pop-ups worden de belangrijkste elementen benadrukt.
Inhoud
De lezer van het boek begint met het openvouwen van het medicijndoosje. Op dit medicijndoosje is de QRcode van de apotheek aangebracht, die gescand wordt. Wanneer dit gebeurt is, krijgt de lezer de melding dat het systeem bijgewerkt is.
De applicatie bestaat uit vier modules. De eerste module bevat de persoonlijke gegevens van de gebruiker: gegevens van de gebruiker, de behandelend artsen en de apotheker, actueel medicijngebruik en medicijnhistorie.
De eerste module die de lezer opent, is persoonsgegevens. De nadruk ligt op het nieuwe medicijn en de bijbehorende arts. De lezer krijgt de vraag of hij alles gelezen heeft en keert terug naar het startscherm.
De tweede module is een innamschema. Op het innametijdstip verschijnt op het scherm de naam van het medicijn, een omschrijving, de dosering, innamewijze en het eerstvolgende innametijdstip.
De tweede module die geopend wordt, is het innameschema. Naast de gepersonaliseerde informatie, kan de gebruiker via een pop-up hier extra informatie krijgen over de innamewijze. De gebruiker krijgt de vraag of hij alles ingenomen heeft en keert weer terug naar in het startscherm.
De derde module is een informatienetwerk. Via het netwerk kan de gebruiker contact leggen met professionele zorgverleners en andere patiënten. De vierde module is een gepersonaliseerde Quick Start Guide, die toegang biedt tot de digitale bijsluiter. Om foutieve invoer van gegevens in de modules te voorkomen, wordt gewerkt met een QR-code. In Nederland plakt de apotheek op elk doosje een sticker met de patiënt-, arts-, apothekers- en medicijngegevens. Deze informatie kan opgeslagen worden en via de QR-code ingelezen worden in de applicatie.
De derde module is het informatienetwerk. De gebruiker voegt het nieuwe netwerk toe en heeft nu toegang tot aanvullende informatie over het medicijn. Daarnaast chat de gebruiker hier met andere patiënten en professionele zorgverleners. Tot slot opent de gebruiker de Quick Start Guide, die gepersonaliseerde informatie over het medicijn bevat. Voor meer informatie opent de lezer de bijsluiter. Moeilijke woorden via het bijsluiterwoordenboek in de eenvoudige bewoording beschreven.
29
Illustratie Persoonlijk Gezondheids Document Met een Persoonlijk Gezondheids Document (PGD) kan een gebruiker informatie over zijn gezondheid vanuit een persoonlijk perspectief weergeven. Het vormt de tegenhanger van het medisch dossier. Het dossier biedt aanvullende en gepersonaliseerde informatie over medicijngebruik en bestaat uit vier modules: 1. Persoonsgegevens 2. Innameschema 3. Informatie netwerk 4. Quick Start Guide / bijsluiter Weergave op ware grootte.
Beter boek
31
Invoer gegevens via QR-code De apotheker genereerd een QR-code met de benodigde gegevens. De code wordt via een sticker aangebracht op het medicijndoosje. De gebruiker scant de code met zijn iPad en de nieuwe gegevens over het medicijn worden ingeladen in de applicatie: 1. Gegevens patiënt 2. Gegevens arts 3. Gegevens apotheek 4. Gegevens medicijn 5. Instructie gebruik 6. Dosering Weergave sticker apotheek op ware grootte. Weergave applicatie op 70%.
Beter boek
Timolol 1 mg / ml N. Vroomen V / –– A. Brouwerstr. Dr. vd Knaap ––
× per dag druppel ochtend en middag ml Timolol drup. mg/ml **OOGDRUPPELS**
Apotheek Chèvremont, S.Saadat, apotheker Van Gronsveldstraat 2, 6465 CC Kerkrade T 045 - 545 50 00
33
Typografie en pictogrammen De vormgeving van de applicatie komt overeen met de vormgeving van de Quick Start Guide. Aan de hand van visuele (pictogrammen) en tekstuele informatie (Calluna Sans) wordt de gebruiker geïnformeerd. Ook de kleuren komen overeen met QSG's. In de applicatie worden ze voor het eerst samen gebruikt. Elke module heeft een eigen kleur. De kleuren hebben een gezonde, geruststellen en zakelijke uitstraling en worden tevens door kleurenblinden als afzonderlijke kleuren waargenomen. Van links naar rechts en van boven naar beneden worden de volgende kleurenschema's weergegegeven: – Kleuren – Grijswaarden – Simulatie van kleurenblindheid groen – Simulatie van kleurenblindheid rood
Beter boek
35
Digitaal ontwerp – interactief boek De applicatie wordt gepresenteerd in een interactief, papieren boek. Via pop-ups en handelingen die de lezer moet uitvoeren, worden de belangrijkste mogelijkheden van de applicatie benadrukt. Het boek vertelt het verhaal van een gebruiker, die een nieuw medicijn aan zijn applicatie toevoegt. De gebruiker doorloopt achtereenvolgens de verschillende modules van de applicatie: 1. Doosje uitvouwen 2. QR-code scannen 3. Bijgewerkte modules doorlopen: – persoonsgegevens bekijken – innameschema openen – chatten in het netwerk – Quick Start Guide en bijsluiter lezen Weergave op 80%.
Kies de Quick Start Guide die je wilt openen:
1
Timolol
Humline
Diclofenac
Burinex
zoeken...
QSG kiezen
Oogdruppels Timolol Sandoz 1, 2,5 en 5 mg/ml
11 2 2 3
2. Welke bijwerkingen kan het medicijn veroorzaken? Vaak voorkomende bijwerkingen (1 op 10 patiënten): Tekenen en symptomen van oogirritatie (bijv. branden, tranen, roodheid), ontsteking aan het ooglid, ontsteking aan het hoornvlies, wazig zien en loslaten van het laagje onder het netvlies waarin de bloedvaatjes zitten na een glaucoomoperatie, waardoor u last kunt krijgen van een verstoord zicht, verminderde gevoeligheid van het hoornvlies, droge ogen, cornea-erosie (beschadiging aan de bovenste laag van de oogbol), afhangend bovenste ooglid, dubbel zien.
Geschiktheid
2 Risico's Niet gebruiken Bijwerkingen
Soms voorkomende bijwerkingen (< 1 op 100 patiënten): Gegeneraliseerde allergische reacties, waaronder onderhuidse zwelling (wat kan optreden aan het gezicht of de ledematen en kan leiden tot afsluiting van de luchtwegen, waardoor u moeilijk kunt slikken of ademen), netelroos (of jeukende huiduitslag), uitslag op bepaalde plekken of over het hele lichaam jeuk.
Waarschuwingen Interacties
3 Gebruik
Zelden voorkomende bijwerkingen (< 1 op 10.000 patiënten): Verlaagde bloedsuikerspiegel, depressie, nachtmerries, geheugenverlies, flauwvallen, beroerte, verminderde bloedtoevoer naar de hersenen, toename in de tekenen en symptomen van myasthenia gravis (een spierziekte), duizeligheid, netelroos, Insomnia = slapeloosheid insomnia, waarnemen van kriebelingen, jeuk zonder dat daar aanleiding voor is en hoofdpijn. Wat is de ernst van die bijwerkingen?
Timolol bijsluiter
