INHOUDSOPGAVE BESTUURSVERSLAG .......................................................................................................................................... 1 BESTUURSZAKEN .............................................................................................................................................. 4 PERSONELE ZAKEN ........................................................................................................................................... 5 PUBLICITEIT & MARKETING .............................................................................................................................. 9 DE NIEUWKOMERS ......................................................................................................................................... 11 ACTIVITEITEN 2012 ......................................................................................................................................... 13 BREAKING THE NEWS – PREMIÈRE ............................................................................................................................ 13 THE PROMISED LAND – PREMIÈRE............................................................................................................................. 14 DE NIEUWKOMERS: KOFFERBAND – DE ONGELUKKIGE DAG – PREMIÈRE.......................................................................... 15 THE SADISTS: ROCKABILLY ROADKILL - REPRISE ............................................................................................................ 16 ALICE IN WONDERLAND – REPRISE ............................................................................................................................ 17 DE NIEUWKOMERS: VIA BERLIN – EEN MOND VOL ZAND – REPRISE ................................................................................ 18 DE MEXICAANSE HOND: BIJ HET KANAAL NAAR LINKS - REPRISE ...................................................................................... 20 237 REDENEN VOOR SEKS – REPRISE ......................................................................................................................... 21 RICHARD III – REPRISE ............................................................................................................................................. 22 DE NIEUWKOMERS: VIA BERLIN - VANAF NU HEET JE PJOTR- REPRISE .............................................................................. 23 DE VERB(L)AZING - REPRISE..................................................................................................................................... 25 OVERIGE ACTIVITEITEN .................................................................................................................................. 26 INTERNATIONAAL ................................................................................................................................................... 26 AMBASSADEURSPLAN.............................................................................................................................................. 27 HARDE NOTEN – PILOT............................................................................................................................................ 27 HOORSPEL 237 REDENEN VOOR SEKS ......................................................................................................................... 28 IMC WEEKENDSCHOOL ........................................................................................................................................... 28 UITMARKT ............................................................................................................................................................ 29 OPNAMES BORGMAN ............................................................................................................................................. 29 HET AMSTERDAMS THEATERFEEST............................................................................................................................. 29 GALA VAN HET NEDERLANDS THEATER ....................................................................................................................... 30 RECENSIES ...................................................................................................................................................... 31 PUBLIEKSREACTIES ......................................................................................................................................... 45 ORKATER IN CIJFERS ....................................................................................................................................... 47
BESTUURSZAKEN
SAMENSTELLING VAN HET BESTUUR PER 1 JANUARI 2012 Voorzitter
Roos Vermeij lid van de Tweede Kamer voor de PvdA
Secretaris
Jeannette Smit directeur Theater Bellevue, Amsterdam
Penningmeester
Bart Meesters onafhankelijk adviseur/advocaat bij Allen & Overy
Bestuurslid
Andries Mulder directeur bedrijfsvoering Letteren faculteit, Vrije Universiteit Amsterdam
4
PERSONELE ZAKEN VASTE MEDEWERKERS 2012 algemeen directeur
Marc van Warmerdam
zakelijk leider
Nicolien Luttels
hoofd techniek
Stefan Dijkman
publiciteit & marketing
Tesse van Camerijk
bureaumanager
Katriena Wiersma
productie en coördinator De Nieuwkomers Corine Overvest inspiciënt
Robert van Delft (geluid), Emiel Veken (licht), Steven Raapis Dingman (allround)
decoratelier
Theo Groeneveld
financiën
Robert van Bemmelen
theatermaker
Alex van Warmerdam
acteur
Pierre Bokma
Met alle werknemers worden op regelmatige basis functionerings- en voortgangsgesprekken gevoerd. Tijdens deze gesprekken worden werknemers o.a. gestimuleerd na te denken over hun ambities en gewezen op cursussen en opleidingen om die ambities waar te kunnen maken. Zo volgde Katriena Wiersma de opleiding Ontwikkel uw eigen Geefcarroussel en Social Media Marketing Training. Tesse van Camerijk volgde rondde haar bachelor Communicatiekunde af en volgde de cursussen Wervend Schrijven en Braziliaans (i.h.k.v. de voorstellingen op het Tempo Festival in Brazilië). Katriena Wiersma en Tesse van Camerijk volgden een BHV-herhalingscursus. De directie van Orkater vervult ook een aantal onbezoldigde externe rollen. Marc van Warmerdam: -
Theater Festival, raad van toezicht Filmproducenten Nederland, bestuursvoorzitter Stichting Louis Hartlooper Utrecht, bestuurlid
Nicolien Luttels: -
NAPK, lid onderhandelingsdelegatie CAO Nederlands Theater NAPK, lid commissie modelcontracten (o.a. onderhandelingen met VVL)
5
VASTE THEATERMAKERS Porgy Franssen, Dirk Groeneveld, Geert Lageveen, Gijs de Lange, Ria Marks, Titus Tiel Groenestege, Alex van Warmerdam, Leopold Witte DE MAKERS VAN 2012 regisseur
Aat Ceelen, Geert Lageveen, Gijs de Lange, Ria Marks, Matthijs Rümke, Titus Tiel Groenestege, Jeek ten Velden, Alex van Warmerdam, Leopold Witte
eindregie
Ria Marks, Michiel de Regt
tekstschrijver
Judith Goudsmit, Geert Lageveen, William Shakespeare, Dagmar Slagmolen, Jeek ten Velden, Alex van Warmerdam, Leopold Witte
vertaling
Gerrit Komrij
bewerking
Jeanine Brogt, Gijs Scholten van Aschat
componist
Rosa Arnold, Kathleen Brennan, Kofferband, Susies Haarlok, The Sadists, Alex van Warmerdam, Vincent van Warmerdam, Tom Waits
maker
Beppe Costa, Kofferband, Geert Lageveen, Ria Marks, The Sadists, Titus Tiel Groenestege, Via Berlin, Alex van Warmerdam, Vincent van Warmerdam, Leopold Witte
acteurs/musici
Mara Aronson, Rosa Arnold, Harald Austbø, Annemijn Bergkotte Nettie Blanken, Pierre Bokma, Dionys Breukers, Tyler Caffal, Indra Cauwels, Aat Ceelen, Guy Clemens, Beppe Costa, Marieke Dermul, Tom Dewispelaere, Abe Dijkman, Muck van Empel, Thijs Felperlaan, Martijn Fischer, Porgy Franssen, Viktor Griffioen, Mieke de Groote, Sallie Harmsen, Holland Symfonia, Heather Holmes, Erik van der Horst, Anita Janssen, Steven Joles, Trudy de Jong, Wim Konink, Madelon Kooijman, Britte Lagcher, Geert Lageveen, Petra Laseur, Hanneke Last, Cory Lawson, Karin Leutscher, Colin Linnekamp, Anastasiia Liubchencko, David Lucieer, Rudolf Lucieer, Bas Maassen, Annet Malherbe, Christof May, Paméla Menzo, Benjamin Moen, , Lies Molenaar, Stijn van Opstal, Meral Polat, Tjitske Reidinga, Bart Rijnink, David Riley, Cécile Rongen, Russisch vrouwenkoor Soroki, Matthijs van de Sande Bakhuyzen, Kaspar Schellingerhout, Krisjan Schellingerhout, Beau Schneider, Gijs Scholten van Aschat, Tjalling Schrik, Wessel Schrik, Dagmar Slagmolen, Rob Stoop, Jules Birgit Strahl, Timmers, Geneviève Verhage, Mattias van de Vijver, Kees van der Vooren, Jeanita Vriens, Arthur Wagenaar, Peter Waluk, Houk van Warmerdam, Marc van Warmerdam, Mees van Warmerdam, Eva van de Wijdeven, Sophie van Winden, Leopold Witte, Petra Wolter
6
Nieuwkomers 2012
Kofferband, Via Berlin
vormgeving
Marjolein Brouwer, Stefan Dijkman, Wikke van Houwelingen, Maarten Kastelijns, Edwin Kolpa, Ria Marks, Sytze Pruiksma, Dieuweke van Reij, Titus Tiel Groenestege, Alex van Warmerdam, Marc Warning
kostuumontwerper
Lies van Assche, Carin Eilers, Lotte Goos, Patricia Lim, Dieuweke van Reij, Nola van Timmeren, Arien de Vries, Sacha Zwiers
kap en grime
Nienke Algra
lichtontwerper
Stefan Dijkman, Emiel Veken, Maarten Warmerdam
geluidsontwerper
Robert van Delft, Sytze Pruiksma
regieassistent
Lieke Hillebrand, Elisabeth Lodeizen, Corine Overvest, Ellen Stijnen
coaching Nieuwkomers
Ria Marks, Thijs van de Poll
muzikale begeleiding
Sytze Pruiksma
dramaturg
Janine Brogt, Laura van Dolron, Judith Goudsmit, Niels Pieterse
choreograaf
Nicky van Cleef, Jan Martens, Annabelle Lopez Ochoa
productie
Mara Aronson, Stefaan Deldaele, Lieke Hillebrand, Sophie van Hoorn, Corine Overvest, Merel van Wieringen, Katriena Wiersma
TECHNIEK decorbouwer
Frank Odink, Ellen Windhorst
inspiciënt
Joost van Hilten, Jolanda Kiel, Fred Koot, Ramses Nieuwenhuizen, Ikenna Okegwo, Wannes van der Veer, Maarten Warmerdam
OVERIGE MEDEWERKERS grafische vormgeving
Alex van Warmerdam, Marc van Warmerdam
publiciteitsfoto’s
Hans Boddeke, Koen Broos, Michiel Voet
scènefotografie
Ben van Duin, Muck van Empel, Rene den Engelsman, Moon Saris, Pim van der Zwaan
trailers & videoregistratie
Sergio Gridelli, NTVF
publiciteit en marketing
Lene Grooten, Phylicia Kaldenhoven
7
Orkater biedt de gelegenheid tot allerhande stages, van kortstondig snuffelen tot langdurige stages. In 2012 waren de volgende stagiaires werkzaam bij Orkater: Indra Cauwels, Marieke Dermul, Sallie Harmsen, Lieke Hillebrand, Britte Lagcher, Anastasiia Liubchencko, Elisabeth Lodeizen, Renate van Marrewijk, Beau Schneider Stagiaires van het 4e Gymnasium: Melle Koletzki en Hanne Zeeman Stagiaires van het Barleus Lyceum: Jolan Bosgraaf en Gena Haensel Maatschappelijke stagiaires Gerrit van der Veen college: Toto Bokma en Jakob Koolschijn Maatschappelijke stagiaires 4e Gymnasium: Jim Lageveen en Romijn Scholten.
8
PUBLICITEIT & MARKETING 2012 was een roerig jaar voor de publiciteitsafdeling; al vroeg in het jaar viel Tesse van Camerijk lange tijd uit door een verkeersongeluk. Omdat zij in 2012 de enige publiciteitsmedewerker was zijn er het hele jaar verschillende tijdelijke medewerkers op de afdeling werkzaam geweest. Onder leiding van bureaumanager Katriena Wiersma en zakelijk leider Nicolien Luttels is er alles aan gedaan de continuïteit van het publiciteitsbeleid te waarborgen. Publicitaire hoogtepunten in 2012 waren wederom een uitverkochte reprise van Richard III en de internationale voorstelling The Promised Land op het Over het IJ festival. Eind 2012 is er een sollicitatie procedure gestart voor een tweede medewerker publiciteit (met specialisatie e-marketing), deze is gevonden in Puck Overman, die vanaf februari 2013 het team versterkt. De reguliere publiciteit van Orkater heeft zich de afgelopen jaren primair gericht op imagoversterking en landelijke aandacht en bereik. Omdat dit zich de helaas niet overal vertaalde in goed gevulde zalen, is er een selectie gemaakt van steden/theaters waar Orkater een impuls vanuit het gezelschap kon gebruiken omdat daar of het publiek terugliep, of er publiekspotentieel werd verondersteld dat (nog) niet bereikt werd of niet vatbaar bleek voor de landelijke media. Met deze theaters werd nog extra contact onderhouden en ook werd er in de publiciteitsbegrotingen meer ruimte gemaakt om te investeren in verspreiding en acties in deze zogenaamde selectiesteden. Het persoonlijke contact met de publiciteitsmedewerkers van de theaters is al jaren een speerpunt van het publiciteitsbeleid van Orkater. De afgelopen kunstenplanperiode werd er in toenemende mate bij de publiciteitsafdelingen van de theaters langs gegaan om de publiciteit rondom een voorstelling te bespreken en elkaar beter te leren kennen. Uit de positieve reacties van de theaters was duidelijk op te maken dat deze face-to-face benadering haar vruchten afwerpt. Het leidt tot meer voorstellingsgerichte publiciteit om de Orkatervoorstellingen onder de aandacht te brengen. Bovendien is het voor de publiciteitsafdeling erg leerzaam zowel de werkwijze als het publiek van de verschillende theaters te leren kennen. In 2012 is hier door de eerder genoemde omstandigheden wat minder mogelijk geweest, maar inmiddels wordt weer vol ingezet op een intensieve samenwerking met publiciteitsafdeling van de theaters. Onder het motto “meten is weten” is een ander speerpunt van het publiciteitsbeleid van Orkater het intensief peilen van de verkoopstanden. Om te bepalen wanneer wat gedaan kan of moet worden, is een actueel overzicht voorverkoopcijfers een belangrijk instrument. Het geeft inzicht in hoe het publiek reageert op recensies, affichecampagnes, advertenties en optredens op radio of televisie. Het meest prominente communicatiemiddel van Orkater is de website, www.orkater.nl. Deze speelt in op de actualiteit, geeft informatie over voorstellingen en biedt speellijsten, biografieën van de makers, recensies, publieksreacties, trailers, foto’s en bewegende banners. Bovendien biedt de site een gezelschapsarchief over de periode 1974 tot heden. Ruim 62.000 bezoekers bezochten in 2012 bijna 153.000 keer de website. In 2013 zal de hele website worden vernieuwd.
9
Het gebruik van social media is de afgelopen vier jaar een steeds grotere rol gaan spelen in het publiciteitsbeleid van Orkater. Via de Facebookpagina worden groepsberichten verstuurd, evenementen aangemaakt en trailers en foto’s verspreid. Naast het aankondigen van de verschillende voorstellingen ligt de nadruk bij de zeer snelgroeiende Facebookpagina en ook op Twitter, op het geven van updates en ‘kijkjes achter de schermen’. In 2012 heeft er een sterke toename in het aantal Facebookvrienden plaatsgevonden, dankzij het aangescherpte Facebookbeleid waarbij met strakkere regelmaat muzieknummers, foto’s en updates te posten. Met ingang van 2013 gaat de nieuwe e-marketeer de online marketing strategie voor de komende jaren verder vormgeven.
10
DE NIEUWKOMERS Van oudsher neemt Orkater verantwoordelijkheid voor instroom, doorstroom en professionele begeleiding van talent en aldus voor een nieuwe generatie muziektheatermakers. Begeleiding en ontwikkeling van talent heeft bij Orkater sinds 2007 vorm gekregen in Orkater/De Nieuwkomers. Dit programma heeft zijn bestaansrecht ruimschoots bewezen. Groepen hebben via dit programma hun weg gevonden naar onafhankelijk muziektheater zoals Susies Haarlok en Via Berlin of naar Orkater zelf zoals de acteurs/muzikanten van The Sadists. In het kader van De Nieuwkomers brengt Orkater per seizoen gemiddeld twee muziektheaterproducties van jonge makers uit. Deze producties zijn artistiek autonoom, maar worden onder verantwoordelijkheid van Orkater geproduceerd en volwaardig ondersteund en begeleid. Vaste makers van Orkater zijn nauw betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwkomersvoorstellingen. Het jaar 2012 stond voor de Nieuwkomers in het teken van vernieuwing en internationale ontmoetingen. Hoogtepunten waren de première van De Ongelukkige Dag van Kofferband, De Nieuwkomers gaan Zuidoost in het Bijlmer Parktheater, de internationale samenwerking met The New York School of Drama en Alabama Chrome en Vanaf nu heet je Pjotr op het Tempo Festival in Rio de Janeiro. Het jaarlijks terugkerende Nieuwkomersfeest biedt de gelegenheid om telkens op een andere manier nut en noodzaak van het Nieuwkomersprogramma onder de aandacht te brengen: De Nieuwkomers gaan Zuidoost in het Bijlmerparktheater voorzag bezoekers en professionals van een overzicht van alle Nieuwkomers van Orkater. Door het hele gebouw waren acts te zien en was er informatie, eten en drinken. Via Berlin, Kofferband, Lars Doberman en Lore Dijkman, Freek den Hartogh en Krisjan Schellingerhout gaven een korte presentatie van hun werk. Voorafgaand aan het feest is een reeks masterclasses gegeven aan jonge makers uit de Bijlmer. Als resultaat hiervan presenteerden Kitchell en Leopoldo zich ook op het feest. Een gezamenlijke act van de Nieuwkomers sloot de avond af. Programmeurs reageerden enthousiast op het getoonde materiaal en zowel de bezoekers als de jonge makers traden buiten de geijkte paden om elkaar te ontmoeten en nieuw werk te creëren. Om meer aandacht aan jong schrijftalent te schenken zijn De Nieuwkomers een samenwerking aangegaan met De Tekstsmederij. Twee jonge schrijvers, Christine Geense en Milou Brockhuis werden door Geert Lageveen en Leopold Witte begeleid bij het schrijven van tekst voor muziektheater. Samen met acteurs en een regisseur presenteerden zij hun werk in juni in het Rozentheater. Hun werk werd besproken onder leiding van Daniëlle Wagenaar met commentaar van Marc van Warmerdam en Frank Noorland, programmeur van Theater Bellevue. In diezelfde periode maakte Nieuwkomer Via Berlin de stap naar een zelfstandigheid. Het jonge gezelschap bracht €171.000 aan fondsengeld bijeen voor hun nieuwe voorstelling Home Sweet Home in samenwerking met het Ragazze Kwartet en Slagwerk Den Haag. Orkater zal Via Berlin diensten verlenen zoals verkoop van voorstellingen en administratie. Home Sweet Home gaat op Oerol 2013 in première. Vanaf nu heet je Pjotr speelde een reprise op het Oerol. Via Berlin’s eerste voorstelling Een Mond vol Zand speelde op Karavaan.
11
Nieuwkomer Kofferband speelde tijdens Over Het IJ festival in The Promised Land. Kofferband is een collectief bestaande uit vijf muzikanten Thijs Felperlaan (gitaar), Colin Linnekamp (zang, mondharmonica), Jules Timmers (toetsen), Houk van Warmerdam (bas) en Mees van Warmerdam (drums). De internationale samenwerking met afgestudeerde studenten van The New York School for Drama was een (uitverkocht) succes tijdens het zomerfestival en smaakt naar meer. Een vervolg met dezelfde cast in New York wordt onderzocht. Kofferband maakte aan het einde van het jaar de voorstelling De Ongelukkige Dag. Voor deze voorstelling zijn Jeek ten Velden als regisseur en Benjamin Moen en Krisjan Schellingerhout als acteurs aangetrokken. De première vond plaats in Haarlem en een korte tournee langs theaters volgde. De voorstelling werd goed ontvangen en zal in de zomer van 2013 te zien op de Parade en Lowlands. Direct gevolg van de prestaties van Kofferband bij The Promised Land en De Ongelukkige Dag is dat zij gevraagd zijn om deel uit te maken van de grote-zaal-voorstelling Op de Bodem die in 2014 in première zal gaan. In oktober speelden Vanaf nu heet je Pjotr van Via Berlin en Alabama Chrome van The Sadists op het Tempo Festival in Rio de Janeiro. Deze twee nieuwkomersvoorstellingen waren te zien op bijzondere locaties. Vanaf nu heet je Pjotr speelde in het Parque Lage en Alabama Chrome in een klein oud staatstheater aan de Copacabana. The Sadists gaven daarbij een workshop aan Braziliaanse studenten. Aan het einde van 2012 vond er een nieuwe selectieronde plaats. Inmiddels zijn er vier potentiële nieuwkomers die in mei 2013 hun plan zullen pitchen voor een publiek van Orkatermedewerkers en theater- en festivalprogrammeurs. Mede naar aanleiding hiervan wordt de nieuwe nieuwkomer geselecteerd.
12
ACTIVITEITEN 2012
BREAKING THE NEWS – PREMIÈRE
Tournee langs midden/grote zalen Première Aantal voorstellingen Bezoekersaantal
20 januari t/m 15 april 27 januari, Toneelschuur Haarlem 44 10.766
regie Gijs de Lange tekst Geert Lageveen en Leopold Witte spel Martijn Fischer, Meral Polat, Sophie van Winden, Beau Schneider, Britte Lagcher, Sallie Harmsen, Geert Lageveen en Leopold Witte muziek Susies Haarlok: Harald Austbø, Tjalling Schrik, Wessel Schrik, Arthur Wagenaar vormgeving Edwin Kolpa kostuums Arien de Vries lichtontwerp Stefan Dijkman Breaking the News - Over de macht van de media en de emoties achter het nieuws In het nieuws volgen de Griekse tragedies, Hollandse kluchten en Italiaanse soaps elkaar in hoog tempo op. Orkaters vaste schrijvers- en acteursduo Geert Lageveen en Leopold Witte dompelde zich maandenlang onder in de wereld van de media. Achter de schermen van de grote nieuwsprogramma's spraken zij met journalisten, tv-makers, politici en spindoctors. Breaking the News bracht thriller en komedie samen in een verhaal waarin niets is wat het lijkt. Een onwaarschijnlijk spel dat wordt bepaald door de waan van de dag en de strijd om de kijkcijfers, in een wereld vol ronkende quotes, hijgerige jingles, jachtige samples en de afgemeten soundbites van rockband Susies Haarlok. Breaking the News was alweer de tiende voorstelling die Geert Lageveen en Leopold Witte samen schreven en maakten bij Orkater. In hun laatste voorstelling 237 Redenen voor Seks toonden zij zich opnieuw meesters in het aansnijden van pijnlijke onderwerpen op een speelse manier. Ze schuwden grote thema’s niet en durfden de actualiteit als uitgangspunt te nemen voor hun voorstellingen vol herkenbare personages. Leopold Witte is bekend van o.a. Gooische Vrouwen en De Vloer Op en was te zien in de Nederlandse dramaserie Dokter Deen (met Monique van de Ven). Geert Lageveen is actief als acteur en als regisseur van o.a. Sanne Wallis de Vries en Veldhuis en Kemper. De live muziek was van het muzikantencollectief Susies Haarlok. Zij maakten van 2007 t/m 2010 onderdeel uit van het talentontwikkelingsproject Orkater/De Nieuwkomers en werkten al eerder samen met Geert en Leopold voor de voorstelling Kamp Holland (2008).
HET PAROOL “In Breaking The News is niets wat het lijkt te zijn. Theatermakers Witte en Lageveen toveren steeds verrassingen uit de hoge hoed, vet aangezet en voorzien van thrillerachtige suspense.” ”Kritisch entertainment, dat een blik biedt in de weinig fraaie keuken van nieuwsjagende televisie. Orkater trapt de tijdgeest hard op zijn staart.”
13
THEATERKRANT.NL “Leopold Witte en Geert Lageveen zijn heerlijk als de ogenschijnlijk integere maar in feite totaal gecorrumpeerde politicus en journalist. Een stevige club jonge acteurs zwermt om hen heen en zorgt voor dynamiek.” ”De sterkste spelers van Breaking The News zijn misschien wel de bandleden van Susies Haarlok. Tv-jingles, liftmuziek, hoorspel, klassiek en knetterende popmuziek, deze jongens beheersen het allemaal. Hun soundtrack past de voorstelling als een maatpak.” TELEGRAAF "Breaking the news schetst niet alleen een ontluisterend beeld van de (televisie)journalistiek. Met veel vaart, humor en muziek wordt de smet van het populisme op de hele samenleving pijnlijk duidelijk."
THE PROMISED LAND – PREMIÈRE Zomerfestival Over het IJ Première Aantal voorstellingen Bezoekersaantal
5 t/m 15 juli 8 juli, Over het IJ Festival Amsterdam 14 2609
regie & concept Ria Marks & Titus Tiel Groenestege dramaturgie & tekst Judith Goudsmit spel Cory Lawson, David Riley, Heather Holmes, Peter Waluk, Tyler Caffall, Anastasiia Liubchenko, Indra Cauwels en Marieke Dermul muziek Kofferband: Colin Linnekamp, Houk van Warmerdam, Jules Timmers, Mees van Warmerdam, Thijs Felperlaan koor Russisch vrouwenkoor Soroki officials Muck van Empel, Paméla Menzo, Abe Dijkman, Madelon Kooijman, Mara Aronson, Dagmar Slagmolen vormgeving Ria Marks & Titus Tiel Groenestege, Wikke van Houwelingen, Stefan Dijkman kostuums Carin Eilers geluidsontwerp Robert van Delft lichtontwerp Stefan Dijkman dansadvies Annabelle Lopez Ochoa, Nicky van Cleef techniek Emiel Veken, Steven Raapis Dingman Stefan Dijkman, Robert van Delft decoratelier Theo Groeneveld, Frank Odink, Ellen Windhorst productieleiding Sophie van Hoorn productieassistentie Mara Aronson "How beauteous mankind is, O brave new world, that has such people in it." (Shakespeare) Er zijn veel redenen waarom een mens de moed opbrengt zijn boeltje bij elkaar te pakken, zijn oude leven achter zich te laten en koers te zetten naar een beloftevolle bestemming. Nieuwsgierigheid, de behoefte het roer om te gooien, een economische crisis of vluchten voor een totalitair regime: achter de horizon wacht een nieuwe wereld, met nieuwe mensen en nieuwe mogelijkheden. Dit jaar bestond het Over het IJ Festival twintig jaar. Om dit te vieren maakten Ria Marks en Titus Tiel Groenestege, samen met een groep jonge Amerikaanse acteurs, Nederlandse muzikanten en performers uit België en Oekraïne, een echte Over het IJ-voorstelling. Met Amsterdam niet zomaar als achtergrond: honderd jaar geleden keerden velen Europa in wanhoop de rug toe. Amsterdam was een van de steden die zij als laatste zagen voordat ze de oversteek naar de Nieuwe Wereld maakten. Bijna zestien miljoen mannen, vrouwen, en kinderen trokken uit alle delen van de wereld naar Amerika. Voordat ze het beloofde land in mochten, werden ze op Ellis Island, een piepklein stukje land voor de kust van New York, aan strenge immigratie-eisen onderworpen.
14
Op het hoogtepunt van de emigratiegolf liep hun aantal op tot wel tienduizend per dag. In de voorstelling The Promised Land reisde het publiek mee over het water om te ervaren wat het is om alles achter je te laten en op goed geluk een ongewisse toekomst tegemoet te gaan. THEATERKRANT.NL “Op opzwepende livemuziek putten de acteurs zich uit in een bruisende choreografie, een Lindy Hop-variatie, die even innemend als aandoenlijk is” “De muzikale begeleiding door de opzwepende vijfkoppige Kofferband is steeds haarscherp. Alle hoeken van de loods worden gebruikt en het publiek wordt steeds gedwongen zich te verplaatsen. Van de individuele acteurs hoef je het in deze voorstelling niet te hebben, de kracht schuilt in het ensemblespel. Zo wordt The Promised Land een aangename totaalervaring.” VOLKSKRANT “De Kofferband […] speelt hun Amerikaans georiënteerde nummers, die stuk voor stuk goed klinken. Sfeervol is The Promised Land absoluut.” TELEGRAAF “Met de sfeervolle muzikale begeleiding van de Kofferband, laat een aaneenrijging van scènes de verschillende kanten van het emigreren zien; de eenzaamheid, de taalproblemen, de heimwee, maar ook de hoop en de kansen. Dat levert absoluut een aantal prachtige beelden en ontroerende momenten op […]”
DE NIEUWKOMERS: KOFFERBAND – DE ONGELUKKIGE DAG – PREMIÈRE
Tournee langs kleine zalen Première Aantal voorstellingen Bezoekersaantal
22 november t/m 6 december 24 november, Toneelschuur Haarlem 8 954
regie en tekst Jeek ten Velden muziek Thijs Felperlaan, Colin Linnekamp, Jules Timmers, Houk van Warmerdam en Mees van Warmerdam spel Krisjan Schellingerhout en Benjamin Moen scenografie Marjolijn Brouwer kostuums Nola van Timmeren lichtontwerp Emiel Veken productie Mara Aronson decoratelier Theo Groeneveld Kofferband, begonnen op het Over het IJ festival in 2010, is een collectief van vijf muzikanten en een regisseur, bestaande uit Jeek ten Velden (regie en tekst), Thijs Felperlaan (gitaar), Colin Linnekamp (zang, mondharmonica), Jules Timmers (toetsen), Houk van Warmerdam (bas) en Mees van Warmerdam (drums). Door de combinatie van muziek, geluid en licht probeert de Kofferband een werkelijkheid te scheppen waarin de alledaagse handelingen en situaties worden vervormd en waardoor gewoon ineens niet meer zo gewoon is. Voor deze voorstelling werd de Kofferband aangevuld met de acteurs Krisjan Schellingerhout en Benjamin Moen. In De Ongelukkige Dag lieten zij een dag zien uit het leven van twee meedogenloze ondervragers in een dictatuur hier ver vandaan. De mannen werken op kantoor, een gewoon kantoor, gewoon in een buitenwijk, maar die wel gewoon goed te bereiken is met de bus. Ze werken aan gewone bureaus, met gewone potloden, een gewone puntenslijper, die het soms ineens gewoon niet doet, gewoon A4-papier, in gewone ordners en drinken hun koffie uit gewone plastic bekertjes.
15
Ze hebben gewone broodtrommels, met gewone boterhammen, die niet schuin, maar gewoon doormidden zijn gesneden en waar gewoon kaas op zit. Dan zijn er de mensen, gewone mensen, die gewoon dingen gezegd hebben die ze gewoon niet hadden moeten zeggen en die vervolgens gewoon ondervraagd moeten worden, omdat ze dat gewoon niet hadden moeten doen. En dan de mannen zelf, gewone mannen, die zich soms gewoon afvragen of dit het nou is, maar die gewoon van vissen houden en gewoon van voetbal en gewoon in het algemeen van dingen die gewone mannen leuk vinden. Kortom, een doodgewoon kantoor met doodgewone ondervragers in een doodgewone dictatuur waar nooit iets gebeurt, totdat één van hen die ene dag besluit nog een tweede kop koffie te nemen. HAARLEMS DAGBLAD “Het is grappig om te zien hoe naadloos de Orkaterstijl past bij deze jonge, energieke groep.” “De Ongelukkige Dag is licht satirisch, maar zonder al te hard te prikken. Het is vooral een leuke voorstelling geworden, waarin met aanstekelijk enthousiasme wordt gespeeld en muziek gemaakt.” THEATERKRANT.NL “De muzikanten met onder anderen Thijs Felperlaan op gitaar, Houk van Warmerdam op bas en broer Mees op drums spelen sterk en swingend. De acteurs Krisjan Schellingerhout en Benjamin Moen zijn ook goed op dreef.” “De Ongelukkige Dag is echter onmiskenbaar grappig en ontleent veel charme aan het aanstekelijke enthousiasme van de zeven jonge honden.” VOLKSKRANT “De twee acteurs storten zich vol overgave op de fysieke rollen. Hun confrontaties zijn vaak erg geestig.”
THE SADISTS: ROCKABILLY ROADKILL - REPRISE Festival de Parade 2011 Aantal voorstellingen 2011 Bezoekersaantal 2011
23 juni t/m 9 augustus 70 13.531
Festival de Parade en Lowlands 2012 20 juli t/m 17 augustus Aantal voorstellingen 33 Bezoekersaantal 7616 Idee, muziek en spel Viktor Griffioen, Erik van der Horst, Kaspar Schellingerhout - regie Aat Ceelen kostuums Dieuweke van Reij De bom is gevallen, alles is weg. Met de vetkuiven in de turbostand doken The Sadists snel, hard en brutaal in een wereld waar regels plaats hebben gemaakt voor gruwelijke waanzin. Rockabilly Roadkill was een kleurrijk, postapocalyptisch sprookje geïnspireerd op Elvis, '50s rock 'n' roll, '60s rockabilly, de Openbaringen van Johannes en elke horrorfilm die je kan verzinnen. Een voorstelling met veel live-muziek, humor en fysiek geweld.
16
Na The Sadists (2006), Alabama Chrome (2008-2011) en Dranck! (2009) kwamen The Sadists in 2011 opnieuw met een succesvolle Paradevoorstelling. In 2012 was Rockabilly Roadkill wederom te zien op de Parade en was het de openingsvoorstelling van de theatertent op Lowlands.
CULTUURPODIUM “De voorstelling is absurd, muzikaal, grappig, verrassend” “Het publiek smult ervan” “Zo laat Orkater zien moeilijke dingen te kunnen tijdens een voorstelling die niet pretentieus lijkt te zijn.” PAROOL “Muziek is niets nieuws voor Orkater, maar de drie leden van The Sadists spelen deze keer rock- ’n roll: van ouderwetse rockabilly met plonkeplonkbas, tot metal op z’n Rammsteins. Het ‘post-apocalyptische sprookje’ Rockabilly Roadkill is een wervelende show vol regie en seks.” NRC HANDELSBLAD “Alles wervelt en dendert, van een schitterende Elvisimitatie tot horror met kettingzaag. Fraai is de act van een Amerikaanse dominee die uit de Openbaringen citeert, maar door zijn volgelingen wordt weggehoond en voor seksueel pervers versleten. The Sadists spelen met toneelconventies: uit de grond komen deuren te voorschijn, ze breken dwars dor een papieren wand en tussen de kieren in de plankenvloer komen handen te voorschijn die een contrabas bespelen.”
ALICE IN WONDERLAND – REPRISE Coproductie met Holland Symfonia Tournee langs grote zalen 2010 Première 2010 Aantal voorstellingen 2010 Bezoekersaantal 2010
15 mei t/m 30 mei 16 mei, Stadsschouwburg Haarlem 15 6.286
Reprise langs grote zalen 2012/2013 Aantal voorstellingen 2012 Bezoekersaantal 2012
15 december 2012 t/m 12 januari 2013 14 6668
tekst en regie Geert Lageveen, Leopold Witte spel Tjitske Reidinga, Erik van der Horst, Bart Rijnink, Geert Lageveen en Porgy Franssen muziek Symfonieorkest Holland Symfonia onder leiding van Henrik Schaefer vormgeving en kostuums Dieuweke van Reij lichtontwerp Stefan Dijkman Muzikale familievoorstelling naar het wereldberoemde kinderboek Alice in Wonderland van Lewis Caroll, vrij bewerkt door Geert Lageveen en Leopold Witte. Een klarinet spelende rups en een orkest musicerend op theekopjes. Met ijzersterke muziek uit het symfonische repertoire en het rijke Orkaterverleden. Van Mozart tot van Warmerdam. Fantasierijk theater vol krankzinnige ontmoetingen, humor, fantasie, gezond verstand en vooral veel muziek. Tientallen uitbundig uitgedoste muzikanten bepalen in verschillende samenstellingen en gedaanten het toneelbeeld, met als onverzettelijk middelpunt: Tjitske Reidinga als Alice.
17
Alice houdt van avonturen. Wanneer ze een konijn met een horloge langs ziet lopen, gaat ze hem natuurlijk achterna. Ze valt in een gat en komt in een wonderlijke muzikale wereld terecht. Als je hier vals zingt gaat je hoofd eraf. Tenminste, dat beweert de koningin. Maar Alice laat zich niet gek maken. Hoezeer iedereen dat ook probeert. Met de samenwerking met Holland Symfonia ontwikkelde Orkater zich verder in de richting die met de samenwerking met Oorkaan in de jaren hiervoor al was ingezet. Dit keer alleen veel groter en nóg meeslepender. TROUW “Orkater pakt uit met een explosie aan theatrale vondsten.” “Leopold Witte gaat helemaal los als de koningin, met hoge hakken, een hoepeljurk en een enorme ronde boezem.” “Het spelplezier van de acteurs spat er al bij de première van af en ook voor het publiek is het een feest.” “Het slot is een verrassing die al snel de hele zaal op zijn kop zet.” VOLKSKRANT “Tjitske Reijdinga legt als blonde Alice precies de juiste relativerende nuchterheid in haar wanhopige reacties.” PLUG OUT “de scènes waarin Alice in een droomwereld terecht komt zijn geweldig. Met als hoogtepunt de ontmoeting met een waterpijprokende rups. Het symfonieorkest past perfect bij het moderne sprookje en maakt klassieke muziek leuk. Het is dus vooral een originele voorstelling. Score: Uitstekend!”
DE NIEUWKOMERS: VIA BERLIN – EEN MOND VOL ZAND – REPRISE
Oerol 2009 Tournee langs kleine/midden zalen 2009 Première 2009 Aantal voorstellingen 2009 Bezoekersaantal 2009
13 juni t/m 21 juni 2009 9 september t/m 1 november 2009 12 september, Toneelschuur Haarlem 41 6.589
Tournee langs kleine/midden zalen 2010 Aantal voorstellingen 2010 Bezoekersaantal 2010
2 december 2010 t/m 29 januari 2011 9 372
Tournee langs kleine/midden zalen 2011 Aantal voorstellingen 2011 Bezoekersaantal 2011
2 december 2010 t/m 29 januari 2011 6 666
Festival Karavaan 2012 Aantal voorstellingen 2012 Bezoekersaantal 2012
25 juli t/m 5 augustus 2012 18 1128
18
concept Dagmar Slagmolen en Rosa Arnold tekst Dagmar Slagmolen compositie en uitvoering Rosa Arnold spel Rosa Arnold, David Lucieer, Dagmar Slagmolen dramaturgie Niels Pieterse eindregie Ria Marks muzikale begeleiding en geluidsdecor Sytze Pruiksma kostuums Lotte Goos Wat als je je man, een spoorloos verdwenen oorlogsjournalist, terugvindt midden in een woestijn: uitgemergeld, gedesoriënteerd, verwilderd en... bij een andere vrouw? Niet in staat te accepteren dat zij hem nooit meer zal zien, besluit een jonge wanhopige vrouw haar man te zoeken. De man die zij vindt is getraumatiseerd en bijna onherkenbaar veranderd. Hij herkent haar niet. Zij moet het doen met de Afghaanse vrouw die voor hem zorgt, die wel dichtbij hem mag komen en hem mag aanraken. De westerse vrouw probeert alles om contact met haar man te krijgen en te achterhalen wat er gebeurd is. Alleen in een immense zandbak. Een Mond Vol Zand was fluisterend plastic, briesend verlangen, schurend zand, slepende voetstappen, snerpende snaren, aanzwellende wanhoop, uitputtende (weers)omstandigheden en verbijsterende intimiteit van Via Berlin. Het gezelschap van actrice Dagmar Slagmolen en muzikante Rosa Arnold. Begin 2008 deden Dagmar en Rosa drie maanden onderzoek bij Orkater naar het samenbrengen van klassieke muziek en tekst. Hierin ontdekten zij een zeer eigen stijl die zij nu uitwerken tot een avondvullende voorstelling. Zij maken gebruik van klassieke- en zelfgeschreven muziek voor viool, cello, percussie, zand, plastic en zang, en een nieuwe theatertekst.
THEATERCENTRAAL “Het talent om met weinig middelen zowel muzikaal als theatraal tot de kern van de zaak door te dringen is iets om te koesteren.” BRABANTS DAGBLAD “een van de mooiste, intiemste en indringendste voorstellingen op Oerol.” RADIO 1 JOURNAAL “een Oerol-voorstelling die jaren in de herinnering zal blijven. Zo moet het: een sterk gegeven, goed uitgewerkt, pakkend gespeeld en gemusceerd, zonder dat het een moment verveelt.” LEEUWARDER COURANT “voor veel Oerol-bezoekers hét hoogtepunt van het festival” THEATERJOURNAAL “Via Berlin, het gezelschap van actrice Dagmar Slagmolen en muzikante Rosa Arnold die onder de vlak van Orkater/De Nieuwkomers werken, brengt op Oerol een voorstelling vol verlangen, wanhoop en verpletterende intimiteit.” “de snerpende tonen van de viool weten echt te raken” 8WEEKLY “Een fantastisch bespeelde elektrische viool, een zelfmaakbas van een melkbus en diverse provisorische percussie-instrumenten zetten de dreigende, paniekerige, hoopvolle, verwarde, hopeloze sfeer prachtig neer, tot en met het filmische eind-met-onverwachtetwist.”
19
DE MEXICAANSE HOND: BIJ HET KANAAL NAAR LINKS - REPRISE Coproductie met Olympique Dramatique. Geproduceerd door Orkater en Het Toneelhuis. Tournee langs grote zalen 2011 Première 2011 Aantal voorstellingen 2011 Bezoekersaantal 2011
11 maart t/m 11 juni 2011 17 maart 2011, Schouwburg Antwerpen 66 33.363
Reprise in Antwerpen 2012 Aantal voorstellingen 2012 Bezoekersaantal 2012
25 en 26 september 2012 2 806
Met Pierre Bokma, Aat Ceelen, Tom Dewispelaere Annet Malherbe, Stijn Van Opstal, Eva van de Wijdeven Tekst, regie en scenografie Alex van Warmerdam Kostuumontwerp Lies van Assche Lichtontwerp Stefan Dijkman Productie Toneelhuis (B), Orkater (NL) Twee families leven op voet van oorlog. Als op een dag de zoon van de ene familie – tegen de zin van zijn vader – toenadering zoekt tot de andere familie, is dat het begin van een noodlottige ontwikkeling. De Nederlandse film- en theatermaker Alex van Warmerdam schreef en regisseerde een nieuwe voorstelling voor Olympique Dramatique en zijn eigen gezelschap, De Mexicaanse Hond. “Ik zie een volle zaal. Buiten gebeurt het, maar u bent allen naar hier gekomen. Ik weet niet of u daar goed aan heeft gedaan. Ik raad u aan uw verwachtingen laag te spannen.” VOLKSKRANT ***** “Het stuk, dat gaandeweg steeds meer bizarre wendingen neemt, behoort tot zijn beste werk” “Vooral Malherbe is met haar soepele en perfecte timing heer en meester over de tekst” “het is een kwestie van op de millimeter nauwkeurig acteren. Zodat het publiek zich kan verwonderen aan al sie korte, kale zinnetjes, die zo simpel lijken en zoveel zeggen.” TROUW “Weergaloos” “Bij het kanaal naar links behoort tot het allerbeste dat toneel te bieden heeft, een hoogtepunt in Van Warmerdams werk” “Met droge, schijnbaar simpele zinnetjes kan Van Warmerdam de ene hilarische scène op de andere stapelen, terwijl tegelijk de laatste restjes vernis van de toch al kale werkelijkheid worden afgekrabd.” DE MORGEN “een loepzuiver toneelstuk. Alles klopt” “Stijn van Opstal en Tom Dewispelaere blinken tussen hun al even blinkende Nederlandse collega’s” “Bij het Kanaal naar links is een toneelstuk zoals er maar weinig gemaakt worden […] Zo eenvoudig. Zo helder, zo fris. Ik durf zelfs te stellen: zo geniaal.” Alex van Warmerdam schreef het script en de personages op maat voor de acteurs. Met Bokma, Malherbe, Ceelen en Van de Wijdeven werkte hij al eerder samen; zij zijn meester in de droge en onverstoorde speelstijl die zijn stukken vereisen. Het was Van Warmerdams eerste samenwerking met Tom Dewispelaere en Stijn Van Opstal van Olympique Dramatique. Bij het Kanaal naar links werd genomineerd voor de Toneelpublieksprijs en zat in 2011 in de selectie van het Theaterfestival. Van de tekst is een tekstboek uitgegeven.
20
237 REDENEN VOOR SEKS – REPRISE Coproductie met Bellevue Lunchtheater
Tournee langs kleine/midden zalen 2011 Première 2011 Aantal voorstellingen 2011 Bezoekersaantal 2011
3 mei t/m 24 september 2011 8 mei 2011, Theater Bellevue, Amsterdam 40 3.394
Try-outs en besloten voorstellingen 2012 21 februari, 17 maart, 25 en 26 mei 2012 Aantal voorstellingen 2012 4 Bezoekersaantal 2012 165 tekst en spel Geert Lageveen en Leopold Witte eindregie Michiel de Regt dramaturgie Laura van Dolron Voor het eerst stonden Geert Lageveen en Leopold Witte met zijn tweeën op het toneel. ‘Naakt’. Niets om zich achter te verbergen. Zij luchtten hun hart, samen met het publiek. Als dat tenminste boven de achttien was. 1 Ze rook lekker 5 Het gesprek wond me op 16 Ik wilde me jong voelen 58 Ik had medelijden met hem en ik verveelde me 78 Ik wilde van mijn hoofdpijn af 94 Ik wilde mijn techniek verbeteren 116 Het was mooi weer en iedereen was vrolijk 179 Ik wilde wraak nemen op mijn partner 180 Ik wilde dat hij aardiger tegen de kinderen is 209 Ik zocht woonruimte 225 Ik was het zat maagd te zijn 237 Ik had al lang geen seks meer gehad Wat gaat er om in het hoofd van degene met wie we seks hebben? En willen we dat wel weten? Na een succesvolle reeks voorstellingen in Theater Bellevue, Amsterdam en de Toneelschuur, Haarlem werd er in de zomer van 2011 een kleine reprisetour gedaan. In het voorjaar van 2013 zullen Geert Lageveen en Leopold Witte de voorstelling door het hele land ten tonele brengen in een grote reprise tournee. Voor deze tournee werd de voorstelling uitgebreid van lunchvoorstelling naar avondvoorstelling met extra materiaal. In verband met de planningen hebben Lageveen en Witte deze avondvoorstelling in het voorjaar van 2012 gerepeteerd en twee keer gespeeld in het Pleintheater in Amsterdam.
21
VOLKSKRANT **** “De heren presenteren hun verhaal met veel flair, verrassende anekdotes. Sterk is Lageveens verbeelding van een man die hysterisch zijn pik achterna loo9pt in een supermarkt” NRC HANDELSBLAD **** “Er valt veel te lachen in deze voorstelling, die toch nergens irritant koddig wordt. De acteurs schuwen de schaduwzijde van seks niet […] Toch blijft alles licht. En relevant. Seks is geen eenvoudig onderwerp om over te schrijven en te spreken – mede daarom is dit een uitstekende voorstelling.” PAROOL **** “Lageveen en Witte geven zich bloot, hoewel op zo’n geraffineerde manier dat onduidelijk blijft of ze intieme confessies doen of hun verbeelding laten spreken. De genoeglijke wijze waarop deze heren over seks babbelen levert een amusant theateruurtje op. Fraaie anekdotes passeren de revue, terwijl het tweetal op de pick-up nostalgische plaatjes draait.”
RICHARD III – REPRISE Coproductie met Stadsschouwburg Amsterdam i.s.m. Zuidelijk Toneel en Toneelacademie Maastricht Speelperiode Amsterdam 2010 Première 2010 Aantal voorstellingen 2010 Bezoekersaantal 2010
22 september t/m 11 oktober 2010 25 september 2010, Stadsschouwburg Amsterdam 18 10.970
Speelperiode Amsterdam 2011 Aantal voorstellingen 2011 Bezoekersaantal 2011
16 augustus t/m 1 september 2011 15 9.005
Speelperiode Rotterdam 2012 Aantal voorstellingen 2012 Bezoekersaantal 2012
29 augustus t/m 1 september 2012 4 3080
regie Matthijs Rümke bewerking Gijs Scholten van Aschat en Janine Brogt muziek Tom Waits, Kathleen Brennan muzikale leiding Vincent van Warmerdam dramaturgie Janine Brogt decor Marc Warning licht Stefan Dijkman kostuums Arien de Vries kap en grime Nienke Algra spel Gijs Scholten van Aschat, Petra Laseur, Trudy de Jong, Mieke de Groote, Nettie Blanken, Kaspar Schellingerhout, Viktor Griffioen, Erik van der Horst, Guy Clemens, David Lucieer, Rudolf Lucieer, Marc van Warmerdam, Matthijs van de Sande Bakhuyzen, Steven Joles, Mattias van de Vijver, Bas Maassen muzikanten Kees van der Vooren, Christof May, Dionys Breukers, Wim Konink, Rob Stoop Richard III is Shakespeare's meeslepende portret van een supercharmante en machtsbeluste carrièremaker. Het stuk beschrijft zijn onwaarschijnlijke opkomst en ondergang. Als jongste broer van een koning met gezonde zonen is het ondenkbaar dat Richard ooit zelf de troon zal bestijgen, maar het onmogelijke vormt voor hem juist de grootste uitdaging. Intrigerend, versierend, lachend, dreigend
22
en bij gelegenheid moordend, baant hij zich een weg naar de hoogste positie. Maar aan de top van zijn carrière wordt hij geconfronteerd met de pijnlijke vraag: En nu? Is dit alles? In 2010 maakte Orkater Richard III, een Shakespeare met muziek van Tom Waits en Kathleen Brennan in coproductie met de Amsterdamse Stadsschouwburg. In 2011 vond de zeer succesvolle eerste herneming van deze voorstelling plaats. Gijs Scholten van Aschat speelt en zingt Richard III. Onder regie van Matthijs Rümke bewerkte Orkater deze Shakespeare tot een muziektheatervoorstelling met muziek van Tom Waits en Kathleen Brennan. Net als Shakespeare mengen zij in hun werk poëzie, provocatie, verleiding en ironie. De songs van Waits/Brennan verbeelden, spiegelen en versterken het karakter van Richard.
PAROOL “Het theaterseizoen is net begonnen, maar nu al is Richard III een van de sensaties van dit jaar – misschien wel dé sensatie.” “Alles in deze formidabele muziektheaterproductie valt op z’n plaats, van de prachtcast tot Shakespeares taal, mooi en boosaardig […] wat een feest ook voor het publiek.” NRC HANDELSBLAD “Deze Richard III is een hallucinerende voorstelling, rauw, duister, gevaarlijk. Het is of het kwaad met orkaankracht over de bühne raast.” “De ruige sound van Tom Waits […] harmoniëren vanzelfsprekend met Shakespeares tragedie. Alsof dit stuk ooit werd geschreven voor Tom Waits en Scholten van Aschat.” DE GROENE AMSTERDAMMER “het blijft aan je doorvreten tot dagen nadat je deze overrompelende voorstelling hebt gezien” ELSEVIER “Dat het stuk ook muzikaal klopt […] is ook te danken aan de inbreng van The Sadists” “Zoals de jonkies met hun gitaren en hun toneel presence de vijftigers van Orkater opzwepen en uitdagen: geniaal.”
DE NIEUWKOMERS: VIA BERLIN - VANAF NU HEET JE PJOTR- REPRISE i.s.m. Ragazze Kwartet Zomerfestivals Oerol en Over het IJ 2011 Première 2011 Aantal voorstellingen 2011 Bezoekersaantal 2011
18 juni t/m 17 juli 2011 20 juni 2011, Oerol festival Terschelling 30 6.686
Speelperiode 2012 Aantal voorstellingen 2012 Bezoekersaantal 2012
15 mei t/m 11 oktober 2012 34 7409
concept Dagmar Slagmolen en Rosa Arnold spel/muziek Dagmar Slagmolen, Hanneke Last en het Ragazze Kwartet bestaande uit Rosa Arnold, Jeanita Vriens, Annemijn Bergkotte en Geneviève Verhage regie Ria Marks muzikale begeleiding Sytze Pruiksma decor en kostuums Dieuweke van Reij
23
Zes vrouwen, twaalf instrumenten, een indringend verhaal, Schubert en gierende naaimachines in een land waar mannen oorlog voeren en vrouwen aan de zijlijn staan, weet een kleine groep vrouwen te overleven in een geïmproviseerd naaiatelier. Dag in dag uit wordt de achtergelaten kleding van oorlogsslachtoffers voor hergebruik geschikt gemaakt. Als de ene partij klaar is, ligt de volgende alweer te wachten. Maar wanneer de wanen en nachtmerries van de oorlog het atelier binnendringen wordt het monotone geratel van de naaimachines overstemd en nemen de vrouwen niet langer genoegen met de zinloosheid van hun leven. Via Berlin ontwikkelt muziektheater met eigen teksten en muziek uit het klassieke wereldrepertoire. Na het succes van hun eerste Nieuwkomersvoorstelling Een Mond vol Zand maakten actrice Dagmar Slagmolen en violiste Rosa Arnold opnieuw een muziektheaterproductie bij Orkater/ De Nieuwkomers. Rosa nam dit keer haar getalenteerde Ragazze Kwartet mee. Dit jonge strijkkwartet werd al betiteld als 'Hèt nieuwe Nederlandse strijkkwartet'. Van de muziek uit Vanaf nu heet je Pjotr is een cd gemaakt.
CULTUURPODIUM “Dit jaar komen Dagmar Slagmolen en Rosa Arnold wederom met een pareltje van een voorstelling. ‘Vanaf nu heet je Pjotr’ is een aangrijpende voorstelling met een universeel thema waarin muziek en tekst elkaar prachtig versterken.” “Nadat de laatste klanken in het bos zijn verstomd zit menigeen op de tribune met een brok in de keel. Wat een kwaliteit bij deze jonge mensen!” LEIDS DAGBLAD “Via Berlin debuteerde twee jaar geleden met het prachtige ‘Een mond vol zand’. De thematiek van die voorstelling – een gezicht geven aan vergeten slachtoffers van oorlogen – keert terug in ‘Vanaf nu heet je Pjotr’. “De geluiden van het naaiatelier – de machines, het knippen van de scharen, het scheuren van kledingetiketten – worden weer mooi geïntegreerd met de muziek van het Ragazze Kwartet, waarbij de muzikantes ook als actrice optreden, prachtige strijkmuziek.” FRIESCH DAGBLAD “De term muziektheater dekt niet altijd de lading, maar dat is zeker wel het geval bij deze voorstelling. Via Berlin […] voelt feilloos aan wanneer woorden nodig zijn en wanneer muziek. De zes vrouwen op het podium in de duinen zijn allemaal zowel actrice als muzikant. De overgang van tekst naar muziek en terug verloopt naadloos.” “De ontroerende finale combineert hartverscheurende muziek dan ook met woordeloze zang. Vanaf nu heet je Pjotr maakt van het begin diepe indruk, een indruk die lang na het applaus nog blijft hangen.”
24
DE VERB(L)AZING - REPRISE
Coproductie met Oorkaan Tournee langs kleine/midden zalen 2009 Première 2009 Aantal voorstellingen 2009 Bezoekersaantal 2009
8 mei t/m 14 juni 2009 9 mei 2009, Concertgebouw Amsterdam 10 2.076
Oorkaan Festival 2011 Aantal voorstellingen 2011 Bezoekersaantal 2011
18 september 1 300
Tournee langs kleine/midden zalen 2012 Aantal voorstellingen 2012 Bezoekersaantal 2012
21 januari t/m 1 september 2012 22 4239
concept, spel en muziek Beppe Costa muzikanten Eolian Ensemble: Karin Leutscher (fluit), Vicki Laws (hobo), Cécile Rongen (klarinet), Susan Brinkhof (fagot), Lies Molenaar (hoorn) regie Gijs de Lange decor Maarten Kastelijns kostuums Sacha Zwiers lichtontwerp Maarten Warmerdam Een zwerver scharrelt onhandig over het toneel. Alsof hij iets zoekt. Hij loopt langs een microfoon en ontdekt dat hij zichzelf hoort. Hij ademt in de microfoon, luistert, ontdekt ritmes. Dan verschijnen er nog vijf zwervers met blaasinstrumenten, die zich met zijn muziek gaan bemoeien. Geleidelijk ontstaan klassieke muziekstukken waarin werken van Bach, Kagel, Vivaldi, Ligeti en andere grootheden te herkennen zijn. VOLKSKRANT “Kamermuziek voor kinderen kan, als het maar losjes wordt gespeeld. Beppe Costa kan dat. De rasartiest Costa graait terloops maar zorgvuldig een clowneske vorm van wegwerppercussie bij elkaar." “Jammer dat het publiek moet blijven zitten” TURBANTIA “Kamermuziek van Hindemith, Pachelbel, Bach en Sweelinck gaat er in het kleine uurtje dat de voorstelling duurt in als patat met appelmoes.” TROUW “Het samenspel van de vijf blazende dames en de zwerver die overal muziek uit tovert, is grappig” “De Verb(l)azing verrast en verbaast van begin tot eind.”
Op 18 september vond het Oorkaan Festival plaats in de Philharmonie te Haarlem. Naast andere Oorkaan producties was De Verb(l)azing hier te bewonderen.
25
OVERIGE ACTIVITEITEN
INTERNATIONAAL TEMPO FESTIVAL EN BUITENLANDSE ZAKEN
Afgelopen jaar 2012, in oktober, stonden twee voorstellingen van Orkater met veel succes op het Tempo Festival in Brazilië. Alabama Chrome van The Sadists en Vanaf nu heet je Pjotr van Via Berlin werden daar met veel succes ontvangen. In oktober 2012 werd Maarten Verhoef, voorheen o.a. artistiek leider productiehuis Het Huis van Bourgondië en schouwburgdirecteur van Schouwburg Kunstmin, op freelance basis aangetrokken bij Orkater om invulling te geven aan de beleidsuitgangspunten uit het Ondernemingsplan 2013-2016: nieuwe muziek theatermakers naar de grote podia brengen en internationaal te presenteren. Kernbegrippen bij 'internationaal presenteren' zijn; opdoen artistieke inspiratie, marktverruiming, je artistiek meten met internationale standaarden en het tijdelijk veranderen van je vertrouwende omgeving omwille van de artistieke meerwaarde. Bij Orkater komen niet alle voorstellingen in aanmerking voor deze internationale ambities. Het gaat momenteel bij Orkater met name om de Nieuwkomers projecten en de voorstellingen van de daar uit voortgekomen gezelschappen als Via Berlin en The Sadists. In 2012 is begonnen de internationale netwerken verder uit te breiden, te investeren in actoren die belangrijk zijn in de internationale muziektheaterwereld. Daarvoor werden verschillende publiek en vakfestivals, speed- date bijeenkomsten en theaterbeurzen bezocht. Daarnaast heeft Orkater zich aangesloten bij een aantal Europese muziektheaternetwerken. Ook de Europese markt heeft sterk te lijden van de economische crisis. Evenals in Nederland hebben veel theaters en festivals in het buitenland het al moeilijk genoeg om hun nationale aanbod overeind te houden. De meerwaarde van 'dure' buitenlandse voorstellingen staat op veel plaatsten in Europa ter discussie. Daarnaast wordt er veelal in eerste instantie economisch geprogrammeerd: de kostprijs is belangrijker dan de inhoud. Het laden van het internationaal ‘merk’ Orkater, duidelijk maken aan buitenlandse programmeurs waar Orkater voor staat vraagt om een lange adem. Dit alles vraagt om een aanpak die op een slimme wijze ondanks deze ontwikkelingen toch het een en ander mogelijk maakt. Het Brazilië project in Rio met voorstellingen van Via Berlin en The Sadists was hier een goed en geslaagd voorbeeld van. De context van een Brazilië jaar boden mogelijkheden waarop Orkater mee kon liften. In 2012 zijn een aantal internationale trajecten uitgezet. Trajecten die in 2013 hun beslag krijgen. Zo komt er in juni 2013 tijdens de Oerol voorstellingen van Via Berlin een muziektheatermaker uit Montreal over naar Amsterdam.
26
Regisseur/ componist Pierre Labin komt kennis maken met de makers van Via Berlin en gaat samen met regisseur Ria Marks een aantal dagen werken in één van de studio 's van Orkater. Pierre Labin is artistiek leider van een gesubsidieerd muziektheatergezelschap in Quebec en beschikt over een uitgebreid netwerk in Canada. Door samen te werken met deze Canadese kunstenaar kunnen we in de toekomst gebruik maken van elkaars netwerken. Zo kan Orkater zijn werk introduceren op bijvoorbeeld Oerol en Over het IJ festival en hij kan Orkater in contact brengen met relevante speelplekken in Quebec. Een ander traject dat in de toekomst speelbeurten moeten opleveren zijn de verschillende Europese netwerken waarbij Orkater zich aangesloten heeft. Zo is het actief bij een muziektheaternetwerk wat afgelopen oktober in Zagreb tijdens de IETM meeting is opgericht. In dit netwerk zitten allerlei ‘nieuwe‘ muziek festivals en theaters uit Europa. Tevens is er in 2012 gestart met het organiseren van een herneming van The Promised Land in New York voor 2014. Deze voorstelling over een belangrijk hoofdstuk uit de Amerikaanse geschiedenis maakt een internationale bespeling in NY artistiek inhoudelijk extra interessant. In 2012 moest helaas een voorstelling die verkocht was aan Graz (Oosterrijk) La Strada festival worden afgezegd wegens logistieke problemen (vakantieplanning). "De wijze waarop Orkater vorm geeft aan muziek theater is internationaal uniek en onderscheidend. Orkater is nationaal een sterk merk het is zaak dit de komende jaren ook internationaal als sterk merk op de kaart te zetten." (Maarten Verhoef)
AMBASSADEURSPLAN In 2012 zijn de eerste stappen gezet in de richting van een Ambassadeursplan. Het plan is om jongeren te werven om ambassadeur van Orkater te worden. Dit gebeurt door middel van het contact leggen met leraren CKV of Drama van middelbare scholen in Amsterdam. Deze contactpersonen kunnen ons elk jaar gemotiveerde leerlingen toewijzen die als ambassadeur voor Orkater wil fungeren. In 2012 is gestart met het aangaan van een verbintenis met het 4e Gymnasium. Er werd contact gelegd met jongeren uit de bovenbouw van deze middelbare school, met affiniteit met theater. Zij vinden het leuk om theatervoorstellingen te bezoeken, hierover te schrijven en het te promoten. Ambassadeurs worden voor elke voorstelling uitgenodigd. Na afloop krijgen ze de kans om de acteurs te ontmoeten en een kijkje achter de schermen te nemen. Verder worden ze uitgenodigd voor try-out’s / voorstellingen / repetities, rondleiding bij Orkater of in de Stadsschouwburg van Amsterdam en andere extra activiteiten zoals het Nieuwkomersfeest. Kortom er wordt een kijkje geboden in de keuken van Orkater. De ambassadeurs zien wat een theatergezelschap zoal doet en wat er allemaal bij komt kijken. Bovendien leren ze veel mensen kennen en krijgen ze een warme band met het gezelschap.
HARDE NOTEN – PILOT De acteurs van The Sadists maakten samen met Joost Reijmers (regisseur) en Thomas van der Ree
27
(scenarist), beide afgestudeerd aan de Nederlandse Film en Televisieacademie, een pilot voor hun idee voor een televisieserie gericht op mensen van in de twintig. Dylan (Viktor Griffioen), een lichtgeraakte rocker van eind 20, ziet zijn leven in duigen vallen als hij op dezelfde dag zijn band, zijn vriendin en zijn fiets verliest. In een wanhopige poging om zijn leven weer op de rails te krijgen, vormt hij haastig een nieuwe band met twee jongens die hij toevallig leert kennen: het wandelende enigma Dimitri (Kaspar Schellingerhout) en naïeve optimist Benjamin (Erik van der Horst). De drie jongens bereiden zich tijdens het hele seizoen voor op een belangrijke talentenjacht, de “Battle of the Band”, want Dylan wil koste wat het kost zijn ouwe band verslaan. Als hij ook nog een nieuwe relatie begint met de jonge maar labiele psychologe Zoë, wordt de grote vraag of Dylan wel voldoende van zijn fouten heeft geleerd om dit nieuwe leven te doen slagen. Kan hij zijn obsessieve competitiedrang laten varen om weer oprecht plezier te krijgen in de muziek? Zal de vriendschap met zijn nieuwe bandleden standhouden? Is Zoë de ware voor hem? En zal hij ooit nog zijn fiets terugkrijgen?
HOORSPEL 237 REDENEN VOOR SEKS Uitzending: Aantal luisteraars:
15 t/m 19 mei & 22 t/m 26 mei 900.000
De AVRO presenteerde 237 redenen voor seks, het tweede deel van de dramareeks Uit Het AVRO Radiotheater. In dit programma brengt de AVRO spraakmakende stukken van de planken naar de radio. Recente producties worden, na een bewerking, met de originele cast opgevoerd in het radiotheater. Deze keer brachten Geert Lageveen en Leopold Witte een radiobewerking van de succesvolle voorstelling 237 Redenen Voor Seks. Geregisseerd door radioregisseur Peter te Nuyl.
IMC WEEKENDSCHOOL Sinds 2012 is Orkater partner van de Weekendschool en geeft Orkater les aan hun eerstejaars scholieren van Amsterdam West. De Weekendschool is een fantastisch initiatief voor aanvullend onderwijs voor gemotiveerde jongeren van 10-14 jaar uit sociaaleconomische achterstandswijken. Deze kinderen worden op basisscholen geworven en geselecteerd op motivatie, niet op de cijfers die ze halen. Het doel van De Weekendschool is het verbreden van de perspectieven op beroep en samenleving, het versterken van het zelfvertrouwen van de leerlingen en het vergroten van het gevoel verbonden te zijn met de samenleving. Op de Weekendschool krijgen de kinderen daarom 2,5 jaar elke zondag les van professionals over beroepen, wetenschap en kunst. Gedurende drie zondagen in maart verzorgde Orkater de lessen theater aan een groep van ca 40 leerlingen. De eerste twee zondagen kregen ze toneel les van Hanneke Last & Geert Lageveen en Elise Schaap & Pepijn Schoneveld en muziek les van Wessel Schrik & Tjalling Schrik en Arthur Wagenaar & Harald Austbø en de laatste zondag was er een expeditie naar Stadsschouwburg
28
Amsterdam, waar de leerlingen een rondleiding kregen door het gebouw en een decorworkshop van Leopold Witte & Michiel Voet in het decor van Breaking The News. De samenwerking met de Weekendschool is erg goed bevallen en ook de samenwerking hierin met Stadsschouwburg Amsterdam was erg succesvol. De combinatie van deze samenwerkingen wordt de komende jaren doorgezet. UITMARKT Bijlmerparktheater Amsterdam Bezoekersaantal
26 augustus 500
Op zondag 26 augustus was Orkater/De Nieuwkomers te vinden op de Uitmarkt, in de grote zaal van Theater Bellevue. Kofferband en Zijn Hond Lars deelden twee keer een half uur om een presentatie te geven van hun voorstellingen die in seizoen 2012/2013 te zien zullen zijn. Beide keren zat de zaal helemaal vol en was het publiek laaiend enthousiast.
OPNAMES BORGMAN In de zomer van 2012 hebben de opnames plaatsgevonden voor Borgman, de nieuwe film van Alex van Warmerdam. Deze film is een donkere vertelling waarin het personage Camiel Borgman centraal staat. Hij arriveert als een buitenstaander in de omheinde lanen van een villawijk. Zijn komst is het begin van een reeks verontrustende gebeurtenissen rond de zorgvuldig opgetrokken façade van een arrogant, welgesteld echtpaar, hun drie kinderen en het kindermeisje. De films van Alex van Warmerdam worden geproduceerd door Graniet Film en worden financieel mede mogelijk gemaakt door o.a. het Nederlands Fonds voor de Film, het Mediafonds, het CoBofonds en het Vlaams Audiovisueel Fonds. Met de nauwe, vooral praktische samenwerking van Orkater met Graniet Film (o.a. huisvesting) snijdt het mes aan twee kanten. Enerzijds draagt het zorg voor de continuïteit van Alex van Warmerdam als theater- en filmmaker. Anderzijds behoudt Orkater hem als maker, maar ook als adviseur. De aanwezigheid van Graniet Film betekent ook dat de nodige kennis en ervaring op filmgebied Orkater in voorkomende gevallen zeer tot nut kan zijn, zoals bij de succesvolle Orkater-film Valse Wals.
HET AMSTERDAMS THEATERFEEST Om iedereen die werkzaam is in de Amsterdamse theaters, maar elkaar tijdens het seizoen nauwelijks spreekt, bij elkaar te brengen, hebben Toneelgroep Amsterdam, Stadsschouwburg Amsterdam, MC, Frascati, Theater Bellevue, Toneelmakerij en Orkater de koppen bij elkaar gestoken. Het resultaat: Het Amsterdams Theaterfeest. De eerste editie vond in 2011 plaats in het MC theater en was een groot succes. Voor de editie van 2012 is de feestcommissie versterkt met De Krakeling en
29
het Rozentheater, de locatie dit keer: Frascati. Wederom een succes met als één van de hoofdacts de Kofferband. GALA VAN HET NEDERLANDS THEATER
Elk jaar in september, op de laatste dag van TF, het Theater Festival, vindt het Gala van het Nederlands Theater plaats. Tijdens dit gala worden de belangrijke theaterprijzen uitgereikt zoals de Louis d’Or en de Theo d’Or. Op verzoek van de organisator van dit gala, Bureau Promotie Podiumkunsten, tekende Orkater na het succes van editie 2011, ook voor de editie van 2012. Wederom was de presentatie in handen van Geert Lageveen en Leopold Witte. Dit jaar bestond de bigband uit het Ragazze Kwartet samen met The Sadists, de blazerssectie; Christof May, Jan Doedens, Bart Lust en Hanneke Last (die ook zang voor haar rekening nam) en Rob Stoop nam weer de muzikale leiding op zich. Er was een showballet bestaande uit toneelschoolstudenten aan de toneelscholen van Amsterdam, Maastricht, Arnhem en Utrecht (gechoreografeerd door Jan Martens), er waren kostuums het uit gigantische kostuumdepot van het Theater Instituut Nederland en acteur Wim van den Heuvel droeg een gedicht voor van Gerrit Komrij.
30
