BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN
Projectleider
Iris van Gils
Afdeling
Kerngroep Visie/Missie
Datum
28 november 2014
Planstatus
Vastgesteld in de Fusieraad 24 november 2014
Opdrachtgever
Stuurgroep Gooise Meren
INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE .................................................................................................... 3 1.
INLEIDING........................................................................................................ 4
2.
CONTEXT, VISIE, MISSIE & KERNWAARDEN .............................................. 4
3.
ONZE ROLLEN IN EEN VERANDERENDE SAMENLEVING ......................... 5
4.
VERNIEUWENDE WERKWIJZEN ................................................................... 5
5.
DE INRICHTING VAN ONS WERK.................................................................. 6
1. INLEIDING De besturingsfilosofie volgt uit de visie/missie, die door de gemeenteraden van de Naarden, Muiden en Bussum is vastgesteld op 30 juni 2014. Die visie bevat ons toekomstbeeld en onze opdracht. De besturingsfilosofie beschrijft de wijze waarop het bestuur bestuurt en de organisatie ondersteunt om de visie te kunnen realiseren. De besturingsfilosofie is in de eerste plaats bedoeld voor bestuur en management en geeft de richting aan voor de wijze waarop de gemeenteraad, college en ambtelijke organisatie hun werk doen. Hierbij is gekozen voor een opzet die uitgaat van de veranderende samenleving, de benodigde wijze van besturen en de constatering dat we met elkaar een ontwikkeltraject afleggen. Afhankelijk van de situatie of opgave nemen partijen een rol in, maar wat zijn deze nieuwe rollen, de bijbehorende eigenschappen? En hoe willen we daarbij met elkaar samenwerken? De huidige opzet van de besturingsfilosofie kent een bepaalde mate van abstractie, in een vervolgtraject kunnen raad en college bepaalde onderwerpen verder uitwerken voor 1/1/16 of in een ontwikkeltraject na 1/1/16.
2. CONTEXT, VISIE, MISSIE & KERNWAARDEN Context Samen werken aan een veranderende samenleving De samenleving is in ontwikkeling. Dit uit zich onder meer in veranderende opvattingen over democratie en de daarbij passende andere manier van besturen. Democratie is een continu proces. Dit betekent ook het openstaan voor initiatieven van onderop en deze zo mogelijk ondersteunen en faciliteren. Het stimuleren van eigen kracht, verantwoordelijkheid en innovatie, het ondersteunen van diegenen die dat nodig hebben, werken vanuit de vraag en werken met passende oplossingen staan centraal. De gemeente denkt en doet inclusief, er mogen geen mensen tussen wal en schip vallen. Om invulling te geven aan het ‘samen’ uit de missie is een modern bestuur nodig in een veranderende samenleving. Tegelijkertijd vragen de opgaven om een strategisch partner, die proactief allianties sluit op lokaal, regionaal en landelijk niveau en de aandacht legt op (boven)lokale vraagstukken. Visie: Wij zien in de nieuwe gemeente Gooise Meren een zeer aantrekkelijke woon- en verblijfomgeving in de Metropoolregio Amsterdam. Een gemeente met een hoog voorzieningenniveau voor wonen, recreëren, werken en ondernemen. Wij zien de nieuwe gemeente als een krachtige speler in de regio Gooi en Vechtstreek. Een gemeente die structureel inzet op duurzaamheid. Waar inwoners zich kunnen ontplooien en zelf (mede) vormgeven aan hun eigen leefomgeving, samen met de gemeente. Een gemeente die financieel gezond is, kosteneffectief werkt, en die hoogwaardige dienstverlening biedt aan inwoners, bezoekers, maatschappelijke instellingen en ondernemers. Een gemeente waarin de krachten gebundeld zijn, maar waarbij oog blijft voor de eigenheid en identiteit van de kernen Naarden, Muiden, Muiderberg en Bussum. Missie: Samen wonen, werken, ondernemen en recreëren in een groen en historisch gebied. Kernwaarden: Duurzaamheid, Zelf- en/of Samenredzaamheid, Gastvrijheid, Betrokkenheid, Veelzijdigheid, Vitaliteit, Verantwoordelijkheid, Veiligheid, Kleinschaligheid en Kwaliteit
4
3. ONZE ROLLEN IN EEN VERANDERENDE SAMENLEVING De ambities van de nieuwe gemeente verwoord in de visie/missie, gecombineerd met de vele complexe maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een andere manier van besturen. De rollen van de raad, college, management en organisatie wijzigen, evenals de rollen van de gemeente als totaal en haar inwoners. De nieuwe gemeente zorgt niet langer voor …, maar zorgt met… samen met de samenleving. De gemeente haalt datgene wat buiten gebeurt naar binnen, wat betekent dat bestuur en medewerkers interacteren met inwoners. Hierbij is het inclusief denken en doen een belangrijke leidraad; iedereen moet kunnen meedoen, ongeacht mogelijkheden of beperkingen, minder- of meerderheden. Begrippen als zelfkracht, participeren, faciliteren en antenne-functie zijn essentieel om in die veranderende wereld de ambities te realiseren.
Een modern bestuur – rollen1 Vertrouwen, veranderen, verbinden Raad
Van voornamelijk … … controleren, kaderen en vertegenwoordigen, dichtgetimmerde coalitieakkoorden
College
…verantwoorden, uitvoeren en maken
Samenleving
… inspreken, stemmen en feedback geven … aansturen en beoordelen
Management
Ambtenaren
… onderzoeken, praten over en oplossen
Naar meer … … loslaten, vertrouwen geven, visie vormen, verbinden, antenne-functie, sturen op hoofdlijnen, bevorderen participatie, voorwaarden scheppen, globale coalitieakkoorden opstellen … richting geven, antenne-functie, allianties maken, initiatieven stimuleren, verbinden en versterken …co-creëren, ideeën genereren, initiëren & doen en elkaar helpen … leren, coachen, faciliteren, verbinden, innoveren, werken ‘van buiten naar binnen’, strategisch denken … leren, praten met, antenne-functie, werken ‘van buiten naar binnen’, mogelijk maken dat, verbinden, strategisch denken en handelen
Het is niet zo dat de meer traditionele rolinvullingen volledig verdwijnen; de accenten worden verlegd, afhankelijk van de situatie en het onderwerp. Er blijven altijd thema’s die op de huidige manier moeten worden benaderd, zoals de uitvoering van bepaalde wettelijke taken.
4. VERNIEUWENDE WERKWIJZEN 2
De relaties tussen de bestuurslagen wordt vormgegeven vanuit de principes van het dualisme en samenwerking, zowel intern als extern. Om verder vorm en inhoud te geven aan de genoemde veranderende rollen wordt de relatie tussen raad, college, management, organisatie én samenleving gekenmerkt door loslaten en vertrouwen. We geven vertrouwen tot het tegendeel blijkt. Ook transparantie en openheid zijn van essentieel belang voor het toegroeien naar ieders nieuwe rol. Transparantie als het gaat om duidelijk zijn over wat we doen (vooraf, tijdens en achteraf te volgen). Openheid als het gaat om informatieverstrekking aan onze inwoners, ondernemers en instellingen. En openheid betekent ook actief luisteren: we nemen ieders ideeën en inbreng serieus. Ieder gremium is 1
Naar het idee van Gemeente 3.0 van Social Impact (2014)
2
Dualisme is gericht op verduidelijking van de rollen van college en raad waarbij de kern is een scheiding in samenstelling, functies en bevoegdheden van beiden. Zo zijn de bestuursbevoegdheden bij het college belegd en de volksvertegenwoordigende, verordenende en controlerende bevoegdheden bij de raad.
5
aanspreekbaar en integer en gaat respectvol met elkaar om. Dit uit zich onder meer in een constructief kritische houding naar elkaar. Het bestuur van de nieuwe gemeente fungeert als bruggenbouwer, zowel naar elkaar als naar de samenleving toe. De bestuurslagen zijn in staat om flexibel te reageren op ontwikkelingen en naar gelang de situatie een bepaalde rol aan te nemen en deze vast te houden.
5. DE INRICHTING VAN ONS WERK Het realiseren van deze ambities en de invulling van onze veranderende rollen betekenen dat de nieuwe gemeente flexibel, resultaatgericht en efficiënt werkt. Zij werkt en denkt vanuit de vraag van inwoners, ondernemers en instellingen en is goed bereikbaar. Dit leidt tot een kwalitatief hoogwaardige, betaalbare dienstverlening. In de nieuwe gemeente staan benutten van zelfkracht, participatie en doe-democratie centraal. Initiatieven van ‘onderop’ en innovaties worden gestimuleerd. De gemeenteraad bevordert en ziet toe op een goede inzet van participatie.. De gemeente past waar nuttig wijkgericht werken toe en gaat uit van werken met in plaats van werken voor. Zij geeft invulling aan strategisch partnerschap: bestuur en ambtelijke organisatie zoeken proactief, vanuit een visie en agenda, de samenwerking op, regionaal en landelijk. De ambities van onze nieuwe gemeente en de veranderende rollen en werkwijzen vereisen goede communicatie en deskundige bestuurders en medewerkers. Leren en ontwikkelen is dan ook een van de speerpunten in de nieuwe organisatie.
6
7
