Code :
Bespreking :
AOC Hermitage en AOC Crozes Hermitage
6.3 Datum :
Spreker :
3/10/2006 Jacky Bott
1.
Ligging en streek Hermitage en Crozes-Hermitage behoren tot de zogenaamde Noordelijke Côtes du Rhône. Het centrum van deze appelaties is het dorp Tain-l’Hermitage.
Hermitage: De wijngaard strekt zich uit over 3 gemeenten van het departement Drôme : Tain-l’Hermitage, Crozes-Hermitage en Larnage op de linkeroever van de Rhône. L’Hermitage wordt aanzien als één van de beste wijnen ter wereld. Hij wordt gemaakt van uitsluitend Syrah druiven en de wijnstokken hebben een gemiddelde leeftijd van 40 jaar. De heuvel is zuid-oost gericht. Dit is exceptioneel, en het zorgt ervoor dat geen enkele zonnestraal de wijngaard ontsnapt, en beschermd tegen koude winden. Crozes Hermitage Deze wijngaard is het grootste wijngoed van de noordelijke Appellations. Het strekt zich uit over 11 gemeenten gelegen in de Drôme op de rechteroever van de Rhône (Serves, Erôme, Gervans, Crozes Hermitage, Larnage, Tain l'Hermitage, Mercurol, Chanos-Curson, La Roche de Glun, Beaumont Monteux and Pont de l'Isère). Zoals je kan zien overheerst de Hermitage heuvel volledig het dorp Tain l’Hermitage.
2.
Geschiedenis
Door zijn geografische ligging is de Rhônevallei van nature altijd een bevoorrechte doorgangsroute geweest tussen de mediterrane wereld en het noordelijk en Atlantisch deel van Europa. Al in de klassieke Oudheid komen de Grieken tot diep in Gallië, waar zij handel drijven. De wijnbouw en het maken van wijn breidt zich uit met de komst van de Romeinen in 125 voor onze jaartelling. Vanaf de eerste eeuw van onze jaartelling concurreren de wijnen uit het Rhônegebied met die uit Italië. In deze context moeten wij dan ook de bouw van het Gallo-romeinse dorp Molard dateren, evenals Donzère en de bijbehorende ateliers voor het produceren van amforen in de regio. Deze amforen werden ter plaatse gemaakt en dienden voor het transport van wijn en vissaus. Deze archeologische vondsten, gekoppeld aan een al zeer ver teruggaande historische studie van de regio, maken dat de oorsprong van Côtes du Rhône wijnen heel wat vroeger gedateerd kan worden dan die van menig ander wijn producerend gebied in Frankrijk. De Romeinen stichten de stad Vienne en leggen de wijngaarden rond Vienne aan, waarvan de wijnen een grote bekendheid genieten. Zij ontbossen het land rond Vienne door enorme ontginningsprojecten, het planten van wijnstokken en de constructie van kleine muurtjes die de terrassen met wijnstokken beschermen. De zeer steile hellingen van de rechter Rhône oever – van Côte -Rôtie tot aan Saint-Joseph - vormen een grote uitdaging voor de Romeinen. Later annexeren zij ook de hellingen van de linkeroever: Hermitage. Zij maken van dit gebied een van de mooiste van Gallia Narbonensis. Vanaf de eerste eeuw hebben zij de impuls gegeven tot commerciële wijnbouw. Het verhaal wil dat ridder Gaspard de Sterimberg bovenaan de helling een kluizenaarswoning (een ‘ermitage’) bouwde om boete te doen voor de misdaden die hij tijdens de kruistocht van 1224 tegen de Catharen had begaan. Vanaf de XIVe eeuw deden de in Avignon zetelende Pausen een beroep op de dichtbij gelegen wijngaarden. Johannes de XXIIe, de tweede van de zeven pausen, liet het kasteel van Châteauneuf-du-Pape bouwen. Benedictus de XIIe, de derde paus, begint met de bouw van het pauselijk paleis (Palais des Papes). In de XVIIe eeuw is 'Côte du Rhône' de naam voor een administratieve eenheid van de Viguerie d'Uzès (Gard), waar uitstekende wijnen vandaan kwamen. In 1650 wordt de benaming bij reglement vastgelegd om de authenticiteit van herkomst te beschermen en de kwaliteit te garanderen. Een edict van de Franse koning bepaalt in 1737 dat alle vaten wijn die bestemd zijn voor verkoop en transport moeten worden gebrandmerkt met de letters 'C.D.R.' Pas in het midden van de XIXe eeuw wijzigt Côte du Rhône in Côtes du Rhône, waarbij de naam ook van toepassing wordt op het aangeplante gebied op de linker Rhôneoever. Deze door de eeuwen heen opgebouwde bekendheid wordt bezegeld door de Tribunaux de Grande Instance de Tournon en Uzès in 1836. In de jaren dertig van de XXe eeuw wordt deze bekendheid nog eens bekrachtigd door baron Le Roy -een krachtdadig man met visie – en krijgt zijn beslag in 1937 door de instelling van de AOC- Appellation d'Origine Contrôlée - Côtes du Rhône. Hermitage en Crozes-Hermitage kregen de AOC status in 1937. De Crozes-Hermitage wijngaard is minder oud dan die van Hermitage; in het zuiden is de aanplant van recente datum en kwam in de plaats van de fruitteelt.
AOC Hermitage – AOC Crozes-Hermitage
3 oktober 2006
2
3.
Bespreking AOC
a) Vinificatie Hermitage: natuurlijk alcoholpercentage minimaal 10,5% voor de rode wijnen, 11% voor de witte. Crozes Hermitage : voor de rode en de witte wijnen is het natuurlijke alcoholpercentage minimaal 10%. b) Klimaat en microklimaat Hermitage en Crozes Hermitage: De meeste hellingen liggen op het zuiden, en zijn dus beschut tegen de noordenwinden. Veel zon. c) Bodem Hermitage: grindrijk granietzand, bedekt met micaschisten en gneis en terrassen met afgeronde alluviale keien (een diversiteit die de aanwezigheid verklaart van plaatsnamen zoals : Bessards, Greffieux, Méal, Rocoule, Beaumes enz...). Crozes Hermitage: in het noorden graniethellingen die aansluiten op die van Hermitage; in het zuiden fluvioglaciale riverafzettingen en terrassen met rolkeien of löss.
Crozes Hermitage:
d) Productie Hermitage: jaarlijkse opbrengst: 4 294 hl basisrendement: 32 hl/ha 1428 ha, jaarlijkse opbrengst: 60 679 hl basisrendement: 42 hl/ha
134 ha
e) Typische Kenmerken Hermitage: Kleur : De rode wijn heeft een donkerrobijnrode kleurspiegel. De witte wijn is fonkelend goudgeel van kleur. Geur :
De rode wijn heeft een boeket van rode vruchten en wilde bloemen, die overgaat in nuances van steenvruchten en leder bij het verouderen. De witte wijn heeft aroma’s van bloemen, vanille en geroosterde amandelen.
Smaak :
De rode wijn is een tikkeltje hard op jeugdige leeftijd, maar geleidelijk soepeler en ronder met een smaak van gekonfijt fruit. De witte wijn is soepel, vol, en heeft een lang nazinderend aroma.
Crozes Hermitage: Kleur : De rode wijn heeft een diepe fonkelende kleur. De witte wijn is bleekgoud en helder. Geur :
De rode wijn heeft een boeket van rode vruchten, leder en kruiden. De witte wijn heeft een bloemenparfum, toetsen van haagdoorn en acacia.
Smaak :
De rode wijn heeft een sierlijke, levendige structuur, met een tanninerijke smaak en een lange afdronk. De witte wijn is fris en krachtig.
AOC Hermitage – AOC Crozes-Hermitage
3 oktober 2006
3
f) Druivenrassen Hermitage en Crozes Hermitage: Rode wijnen: Syrah (toevoeging van 15% Marsanne en Roussanne toegestaan) Witte wijnen: Roussanne en Marsanne
Syrah
Algemene kenmerken: Druivenras met uitgesproken karakter en een welige groei; de bloei is meestal tussen 5 en 15 juni, rijping tussen 10 september en 5 oktober, al naar gelang de plantingszone (8 dagen eerder dan de grenache in het zuiden). Het ras houdt van een mild klimaat zonder al te grote contrasten. Syrah is het enige rode druivenras van de plaatselijke appelaties (Cru's) in het noordelijke Rhônegebied. Vanwege zijn rijkdom aan aroma's en zijn intense kleur, wordt de syrah eveneens steeds meer aangeplant in het zuidelijke Côtes du Rhônegebied Oenologische eigenschappen: diep van kleur, goed bestand tegen oxidatie, rijk aan tannines, aromatisch (framboos, cassis, viooltjes, paprika). Gebruik: Cornas (100%), Côte-Rôtie (80% minimaal), CrozesHermitage (85% minimaal), Hermitage (85% minimaal), Saint -Joseph (90%), Châteauneuf-du-Pape (in de regel 20 tot 25% van de totale aanplant, samen met mourvèdre), Côtes du Rhône ( belangrijkste druivenras), Côtes du Rhône Villages (20% minimaal van de aanplant samen met mourvèdre).
Marsanne
Algemene kenmerken: zeer sterk en rijk dragend druivenras, rijping vanaf 15 september. Dit boerse druivenras wordt aangeplant op de weinig vruchtbare hellinggronden. Het houdt van een warme en kiezelrijke bodem, voornamelijk in de noordelijke Côtes du Rhône. Oenologische eigenschappen: Marsanne geeft krachtige wijnen met een matige zuurgraad. De florale en notige aroma's ontwikkelen zich met name bij het ouderen. Gebruik: Crozes-Hermitage, Hermitage, Saint-Joseph, SaintPéray, (in al deze appellations kan hij worden gecombineerd met roussanne); witte Côtes du Rhône Villages en Côte du Rhône (eventueel in assemblage).
Roussanne
Algemene kenmerken: matig sterk druivenras, rijping in de loop van september. Hij doet het het best op warme, kiezelrijke, goed gedraineerde, magere en droge hellinggronden of kiezelrijke kalk-kleigronden. Roussanne is een verfijnd druivenras met veel finesse. Oenologische eigenschappen: het ras geeft wijnen met veel finesse, fijn en complex, die florale geuren ontwikkelen (kamperfoelie, iris). Gebruik : Crozes-Hermitage, Hermitage, Saint-Joseph, SaintPéray (in al deze appellations kan hij worden gecombineerd met marsanne); witte Côtes du Rhône Villages, Côtes du Rhône (eventueel in assemblage).
AOC Hermitage – AOC Crozes-Hermitage
3 oktober 2006
4
g) Serveertips Hermitage: De rode wijn is een uitgesproken eetwijn die zich bij stoofschotels met konijn of wild zwijn, cassoulet met lamsvlees en overjarige Goudse kaas helemaal thuisvoelt. De witte wijn is door zijn stevige structuur past hij goed bij kip- en kalkoenfilet met champignonsaus, witvis met een fijne kaassaus, kalfszwezerik met hazelnootsaus, lasagne met zalm en/of asperges, pasta met garnalen – of krabsaus. Serveren bij een temperatuur tussen 16° en 18°C, 2 uur voor gebruik ontkurken. Bewaren :
De rode wijn is een grote bewaarwijn; heeft 5, 10 of zelfs 20 jaar rijping nodig om zich helemaal te ontplooien. De witte wijn kan jong gedronken worden, maar kan bijna even goed verouderen als de rode wijn!
Enkele bijzondere oogstjaren: Rode wijnen: 1978, 1983, 1985, 1988, 1989, 1990, 1991, 1994, 1995, 1998, 1999, 2004 Witte wijnen: 1990, 1995, 1998, 1999, 2000 Crozes Hermitage: De rode wijn past uitstekend door zijn frisse, bessenachtige zuren bij verfijnde gerechten met gevogelte, varkenshaas, kalfs- en lamsfilet, die met een kruidige saus worden geserveerd. De witte wijn kan door zijn frisheid en kracht kan met rijke gerechten worden gecombineerd. Bijvoorbeeld met een oosterse salade met eendenlever, groene salade met mango en blauwe kaas en gebakken vis met een kruidenpanade. Serveren bij een temperatuur 15°C Bewaren : de jonge wijnen zijn aangenaam om te drinken, doch kunnen enkele jaren bewaard worden; de rode wijnen hebben een lange levensduur. Enkele bijzondere oogstjaren : 1983, 1990, 1998, 1999
h) Interessant Het werk in de wijngaard Het onderhoud in de wijngaard houdt de wijnboer constant aan het werk. Vanaf het eind van de herfst, als de bladeren zijn afgevallen (en alleen dan pas, zodat de druivenstok zijn winterreserves kan opbouwen), snoeit de wijnboer de stokken. Het rendement van de oogst mag de 52 hectoliter per hectare niet overschrijden binnen de AOC Côtes du Rhône. Dit is een van de belangrijkste voorwaarden om kwaliteitsdruiven te krijgen. De traditionele snoeivorm is de gobelet (6 uitlopers met elk 2 vrije knoppen.) Bepaalde rassen, zoals syrah, worden in cordon gesnoeid en langs steunpalen geleid omdat hun ranken de neiging hebben te hangen en zij zo beter tegen wind beschermd zijn. Een man kan in zijn eentje 10 tot 15 hectaren snoeien gedurende de vier wintermaanden. Dit seizoen is ook gunstig om de grond de bewerken en te bemesten. Vanaf de maand maart ontwaakt het wortelsysteem en drupt er plantensap uit de gesnoeide takken – dan 'huilt' de plant. De knoppen ontluiken in april waarbij de bladontwikkeling steeds meer zichtbaar wordt; dit is dus het moment om de druivenstokken te beschermen tegen ziekten en parasieten. Deze behandelingen gaan door tot aan de oogst. De bloei vindt begin juni plaats in de vroegrijpende zones. Dan kunnen de bladeren worden afgetopt om de doorgang van de tractor te vergemakkelijken; ook schijnt de zon dan beter op de druiventrossen. De nouaison is de fase waarin de druiven groeien; tegen het eind van juli en het begin van augustus verandert hun kleur naar rood of goudgeel – dit proces heet de véraison. Eind augustus beginnen de controles op de rijpheid van de druif en pas in de eerste dagen van september begint de oogst.
AOC Hermitage – AOC Crozes-Hermitage
3 oktober 2006
5
Keuze van glaswerk Een glas moet een steel hebben, zodat de warmte van je hand niet overgaat in de wijn. Een glas moet slank en doorzichtig zijn, aangepast aan het profiel van de wijn. Wijnen met een hoog alcoholgehalte van de syrahdruif geven hun aard beter prijs als ze in een karaf zijn gedecanteerd of als ze in ruime glazen worden geschonken.
4.
Bekende Huizen: De beste cru’s van de Hermitage zijn: De Bessards, De Meal, De Hermitage, De Varogne, De Diognières, De Greffieux, De Piérelle
AOC Hermitage – AOC Crozes-Hermitage
3 oktober 2006
6
M. Chapoutier: Chapoutier heeft wijngaarden in de ganse RhÔne streek. Op de Tain heuvel bezitten ze de meest prestigieuze gebieden: Le Pavillon (112€), L’Ermite(126€-135€), Le Meal (104€-83€), Les Greffieux(85€), de L’Orée(79€)
Chapoutier heeft verschillende categorieën van wijnen: Selectie per terroir: dit zijn de toppers en meestal op basis van oude wijnranken. Hier wordt de natuur gerespecteerd en brengen ze een zo goed mogelijk plaatje van het terroir Selectie Prestige: assemblage, getekend door M. Chapoutier. Dit is representatief voor de wijnen die ze op de markt brengen Selectie Tradition: eenvoudig te drinken zeer expressieve wijnen Selectie Decouverte: wijnen uit andere landen Selectie Specialites: zoete wijnen (zowel wit als rood) Weetje: Chapoutier heeft de labels van de flessen voorzien van Braille symbolen zodat de wijnen ook toegankelijk zijn voor blinde wijnliefhebbers. Cave de Tain: Opgericht in 1933 door 100 wijnbouwers van het district of Tain l'Hermitage. De eerste president Louis Gambert de Loche was een groot grondbezitter van wie de Cave de Tain Hermitage wijngaarden kocht. Daarna warden de activiteiten uitgebreid met wijnen Saint Joseph, Cornas en Saint Péray. In 1986, is Cave de Tain l'Hermitage samen gegaan met de Cave de Saint Donat, waardoor hoge kwaliteit “vins de pays” (meer bepaald Syrah en Marsanne varianten) erbij kwamen. Cave de Tain l'Hermitage heeft nu 370 wijnbouwer-members en een totale wijngaard oppervlakte van 1140 ha, waarvan 1000 ha A.O.C. wijnen. +/-55.000 hl, 85% rood en 15% wit.
5.
Websites http://www.vins-rhone.com/pages/home-nl.asp http://www.chapoutier.com http://www.cavedetain.com
AOC Hermitage – AOC Crozes-Hermitage
3 oktober 2006
7
6.
Degustatie
Startwijn: M. Chapoutier, Les Meysonniers 2005
(Wit: Vieilles Vignes)
Karaf A: Cave de Tain 2003 Crozes Hermitage
Crozes Hermitage Winkel : Domein
Prijs: 10,50€
Bespreking: Deze witte Crozes Hermitage is op basis van de Marsanne druif. Chapoutier heeft als uniek kenmerk de naam in “Braille” schrift op de fles.
Winkel : Domein
Prijs: 6,85€
Bespreking: Deze Crozes Hermitage is nog gemaakt op traditionele wijze. Geeft wat minder toegankelijke wijnen.
Marsanne(100%)
Karaf B:
Cave de Tain 2003 Selection Premiere Crozes Hermitage
Winkel : Domein
Prijs: 7,90€
Bespreking: Deze Crozes Hermitage is gemaakt volgens een nieuwe methode. Hij is van hetzelfde huis en hetzelfde jaar. Als resultaat krijgen we een soepelere wijn, wat meer toegankelijker voor niet-kenners.
Syrah(100%) AOC Hermitage – AOC Crozes-Hermitage
Syrah(100%) Karaf C: Domaine du Colombier (Cuvee Gaby) 2003 Crozes Hermitage Winkel : Domein
Prijs: 16€
Bespreking: dit is een van de betere Crozes Hermitages te vinden in de streek De naam zal voor sommige van jullie bekent voorkomen, de vraag is of jullie Gaby kennen. Deze terroir ligt aan de voet van de Hermitage heuvel.
Syrah(100%) 3 oktober 2006
8
Karaf D:
Cave de Tain 1994 Hermitage
Winkel : Domein
Delas “Le Clos” 2003
Crozes Hermitage Prijs: 17€
Bespreking: het leuke aan deze wijn is dat hij al meer dan 10 jaar oud is, waardoor dat we deze al kunnen openen. Deze fles kan best nog een ½ uurtje op voorrand geopend worden.
Syrah(100%)
Karaf F:
Karaf E:
Winkel : Domein
Prijs: 19€
Bespreking: dit is een van de betere Crozes Hermitages te vinden in de streek
Syrah(100%)
M. Chapoutier, La Sizeranne 2002 Hermitage
Winkel : Domein
Prijs: 35€
Bespreking: Dit is een van de Hermitage wijnen van Chapoutier. Dit is Prestige wijn, een assemblage van verschillende terroirs, en is de meest toegankelijke van het huis / jaar.
Syrah(100%)
AOC Hermitage – AOC Crozes-Hermitage
3 oktober 2006
9