18-‐04-‐2010
Special needs adop3es Denkkaders voor
vergunninghouders Gera ter Meulen
[email protected]
Indeling Special Needs volgens afspraken VH en SAV -‐ % 2009 A. Verhoogd medisch risico (hepa33s, HIV-‐besmeHng, prematuur, erns3g ondervoed, etc.) (8%) B. Operabel probleem < 4 te verwachten opera3es (8%) C. Operabel probleem + therapie (16%) D. Blijvende aandoening (15%) E. Belaste sociaal/emo3onele achtergrond (11%) F. Gezond (42%) In deze indeling geen siblings, oudere kinderen of moeilijk ontstaansverhaal
Bespreking n.a.v. literatuur • Plaatsingsproblema3ek – Lee[ijd – Meerlingplaatsingen
• Lichamelijke problema3ek • Risico-‐problema3ek • Sociaal-‐emo3onele problema3ek
1
18-‐04-‐2010
Plaatsingsproblema3ek • Lee[ijd: Ouder kind kan meer hebben meegemaakt: Risicofactor! • Meerlingsplaatsingen Risicofactor maar kan ook beschermend werken Risico’s: – Gedwongen aandachtsverdeling van de ouders – Als ene kind zulke grote behoe[es hee[ dat die de behoe[es van de sibling overstelpen – Als het oudere kind het heel moeilijk vindt om de ‘ouderlijke verantwoordelijkheid’ voor de jongere sibling los te laten
Literatuur over Special needs adop3es • Literatuur over special needs adop3es gaat bijna al3jd over sociaal-‐emo3onele problema3ek of risico-‐ problema3ek • ‘Fysieke handicaps zijn minder waarschijnlijk voor een beëindiging van een adop3e, waarschijnlijk omdat ouders realis3schere verwach3ngen hebben’ • De grootste kans op beëindiging van een adop3e ligt in het niet aankunnen van de gedragsproblemen van het kind • Goede voorlich3ng aan de ouders voorafgaand aan de adop3e is essen3eel
Lichamelijke problema3ek • Verwach3ng: klopt de gekregen informa3e? • Zichtbaarheid/ onzichtbaarheid: accepta3e familie, sociaal s3gma • Effecten op gehechtheid en emo3onele en gedragsproblemen • Invloed op levenss3jl • Beschikbaarheid benodigde exper3se en faciliteiten • Financiële mogelijkheden (verzekering en buiten verzekering vallende kosten) • Kosten in 3jd • Afspraken en mogelijkheden school Gelukkig is in Nederland veel mogelijk
2
18-‐04-‐2010
Risicoproblema3ek • Gene3sch – Verstandelijke beperking in biologische familie – Psychiatrische aandoening in de biologische familie
• Pre-‐ of perinatale problema3ek – Blootstelling voor geboorte (alcohol, drugs, tabak) – Prematuriteit
• Ondervoeding • Infec3eziektes (HIV, Hepa33s B) • Ontwikkelingsachterstand
Effecten risicoproblema3ek • Onzekerheden • Kennis aanwezig op algemeen niveau, maar niet voor jouw kind • Hoe gaat de omgeving hiermee om • Wat vertel je wanneer • Leg het maar uit?
Prematuriteit en ondervoeding • Ontwikkelingsachterstand • Effecten op het brein, waardoor risico’s op gedrags-‐ en leerstoornissen
risicoproblema3ek
3
18-‐04-‐2010
Middelengebruik 3jdens zwangerschap • Alcohol, drugs, roken • Vaak gebruik in combina3e • Bijna al3jd meer gebruikt dan aangegeven • Erfelijke factor: gevoeligheid voor verslaving
risicoproblema3ek
Effecten blootstelling: alcohol Alcohol; bij erns3g alcoholmisbruik:FAS(D) – Groeireduc3e (lager geboortegewicht) – Zichtbaar in gezicht (sommige gelaatstrekken minder) – Centraal Zenuw stelsel: • Ontwikkelingsachterstand • IQ (55-‐85; gem. rond 70!) • gedragsstoornissen
risicoproblema3ek
Effecten blootstelling drugs • Effecten anankelijk van type drug – maar meestal is er gebruik van meerdere middelen en alcohol en roken • Mogelijke effecten: prematuriteit, groeivertraging, neurologische problemen, terugtrekken, irrita3e, rusteloosheid • Als het kind deels is opgegroeid bij verslaafde moeder: extra problema3ek, zoals verwaarlozing • Iets meer kans op gedrags-‐, cogni3eve, emo3onele en verslavingsproblema3ek • Maar: lange termijn effecten prenatale blootstelling na verandering van omgeving rela3ef mild – adop3e beschermende factor risicoproblema3ek
4
18-‐04-‐2010
Roken Roken meestal niet gemeld, maar onherstelbare gevolgen door veranderde chemie brein Gevolgen: Gedragsproblemen, milde leerproblemen, aandachtsregula3e
Chronische infec3eziektes: Hepa33s B • Vaak drager zonder symptomen; RIVM adviseert inen3ng asp adop3ef ouders tegen hep A/B • Sommige kinderen ac3eve Hep B, maar kunnen behandeld • BesmeHngsrisico omgeving, maar vaccina3e mogelijk (minder effec3ef obesitas, roken, lee[ijd > 40jr) • Risico overlijden aan leverkanker • Soms verdwijnt het, maar kan opnieuw beginnen • S3gma; angst omgeving • Nega3eve testen in tehuizen bieden geen garan3e • Extra zorg voor verantwoord gedrag/medica3etrouw risicoproblema3ek
Chronische infec3eziektes: HIV • Minder besmeHngsrisico dan hepa33s B • Symptomen slecht te onderscheiden van andere tehuisproblema3ek (‘failure to thrive’, ontwikkelingsachterstand, infec3es) • Effec3eve medica3e aanwezig, maar al3jd risico • • • •
S3gma; angst omgeving, geheim Nega3eve testen in tehuizen bieden geen garan3e Extra zorg voor verantwoord gedrag/medica3etrouw Wanneer vertel je wat?
5
18-‐04-‐2010
Sociaal-‐emo3onele problema3ek • • • • •
Verwaarlozing Mishandeling Misbruik Meerdere plaatsingen Trauma
Early life stress! Ontwikkelingsachterstand, gehechtheidsproblema3ek, gedragsproblema3ek, leerproblema3ek
Early life stress
Naar lezing R. Bruggemans, Studiedag adop3evoorzieningen 2009
• Defini3e: Omstandigheden die de meeste mensen stresserend vinden, plaatsvindend voor de puberteit
• Effecten: Reac3e in Centraal Zenuw Stelsel (neurologisch, op (stress)hormoonsysteem, op immuunsysteem) • Dit zijn systemen om bescherming te bieden tegen dreiging of om aan te passen aan dreiging. De aanpassing kan in veranderde omstandigheden niet meer handig zijn • Vroeg, lang, onoverkomelijk en niet te behappen: meeste impact
Effecten ELS op stress systemen (naar lezing R. Bruggemans, WAN-‐studiedag)
Stress neuro Biologie cor3sol
Stress reflex reac3e
Regulering van gedrag en emo3e
6
18-‐04-‐2010
Windows of tolerance bij stress Naar: drs A.L. Struik, Traumacentrum Centrum voor kinder-‐ en jeugdpsychiatrie Herlaarhof
Window of Tolerance
Hyperarrousal
Stress
Fight Flight Freeze
‘Beheersbaar’
Hypoarrousal
Effecten ELS op stress systemen (naar lezing R. Bruggemans, WAN-‐studiedag) Genen – kwetsbaarheid voor emotionele en gedragsstoornissen
Stress neuro Biologie cor3sol
Omgeving
Stress reflex reac3e
Regulering van gedrag en emo3e
Verzorging – regulatie en buffersysteem
Meest opvallende ELS Uit: R. Bruggemans • • • • • • • • •
seksueel misbruik fysieke mishandeling emo3onele mishandeling verlies van een ouder ongevallen chirurgie prematuriteit/laag geboortegewicht chronische ziekten Natuurrampen
• Maar denk ook aan • instabiele families • gebrek aan ouderlijke zorg fysieke/psychische ziekte ouder • verstoorde ouder-‐kindrela3e • armoede
7
18-‐04-‐2010
Gevolgen bij verwaarlozing ( naar Brilleslijper-‐Kater en Juffer)
• Lichamelijke stoornissen – Voedingsstoornissen, motorische stoornissen, non-‐organic failure to thrive
• Psychische gevolgen
– Cogni3eve ontwikkeling – Taalontwikkeling – Sociale ontwikkeling ( gehechtheid)
• Gevonden bij tehuiskinderen:
– Meer onveilige gehechtheid, quasi au3s3sch gedrag, allemansvriendjes gedrag – Verstoorde fysiologische stress-‐reac3es: afwijkende cor3sol dagcurve Sociaal-‐emo3onele problema3ek
Mogelijke effecten van vroege slechte ervaringen op kinderen • Verhindering van normale aanpassing en vermogen tot vertrouwen: gehechtheidsproblema3ek • Trauma: hindering normale ontwikkeling en mogelijkheid tot vertrouwen • Mishandeling: hindering gehechtheid, ontwikkeling geweten, mogelijkheid tot empathie • Sexueel misbruik: hindering mogelijkheid tot in3miteit, gedragsstoornissen • Misbruik en verwaarlozing: – Het kind hee[ een gevoel van onmacht, gebrek aan controle. Hierdoor kan het een sterke behoe[e aan controle hebben
• Externaliserend: Liegen, stelen, uitdaging, verzet, vandalisme, sexueel ac3ng out • Internaliserend: teruggetrokken, depressie, PTS, verdrie3g, dissocia3ef (mogelijk veel kinderen in tehuizen depressief)
Kinderen moeten begeleid worden in zelfrespect en omgaan met hun verleden
Sociaal-‐emo3onele problema3ek
EN TOCH …Wijst onderzoek uit dat het met de meeste geadopteerden goed gaat – kijk naar de resultaten van de meta-‐analyses ‘Nergens in de kindergeneeskunde is de ongelooflijke veerkracht in kinderen zo zichtbaar als in internationale adoptie.’
(L.C. Miller, 2005)
Maar: While most adoptions work well, no adoption is simple. (Douglas & Philpot, 2003).
8
