Beroerte en een TIA zijn spoedeisende ziekten Rob Bernsen en Marian van Zagten Neurologen JBZ
TIA – CVA: inhoud +
TIA: Rob Bernsen
+
CVA: Marian van Zagten
+
Rijbewijs : Rob Bernsen
Voorlichting Hartstichting
TIA +
Wat is een TIA?
+
Hoe te handelen bij een TIA?
+
Hoe is een TIA te voorkomen?
Wat is een TIA?
+
+
TIA = transient ischemic attack = uitvalsverschijnselen < 24 uur
Meestal agv. tijdelijke afsluiting bloedvat
TIA
+
Een TIA is een waarschuwing!!
Hoe te handelen bij een TIA? 112
Als al snel over: zelfde dag contact met huisarts Huisarts neemt meteen contact op met TIA-poli
Analyse TIA Spoed (streven binnen 1 dag) dagopname + + + + +
bloedonderzoek ECG duplexonderzoek halsvaten CT-scan hersenen zelfde dag uitslagen
Waarom snelle analyse TIA?
+
+
Infarct voorkómen Bij ernstige vernauwing halsslagader binnen 2 weken na TIA operatie (zie CVA)
TIA-poli
+
Ziektegeschiedenis via neuroloog
+
Andere oorzaken van tijdelijke uitval: • • •
• •
Migraine Epilepsie Te lage suiker Flauwvallen Hyperventilatie
TIA-poli vervolg
+
U start met medicijnen
+
Vervolgonderzoek halsslagaders
+
Controle bij neuroloog
+
Afspraak bij vaatchirurg
Hoe is een TIA te voorkomen?
+
Medicatie
+
Risicofactoren behandelen
Hoe is een TIA te voorkomen? Medicatie: +
+
Clopidogrel (voorheen acetylsalicylzuur/persantin) Acenocoumarol/fenprocoumon via trombosedienst
Hoe is een TIA te voorkomen? Risicofactoren behandelen: + + + + + +
Hoge bloeddruk Suikerziekte Roken Verhoogd cholesterol Weinig bewegen Stress
Hoe is een TIA te voorkomen? + + + + +
Gezonde leefstijl Eet gezond: veel groente en fruit, weinig vet Neem regelmatig lichaamsbeweging (min. 30 min/dag) Drink niet meer dan 2 glazen alcohol (mannen) en 1 glas (vrouwen) Niet roken!!!
Conclusie TIA
+
TIA is een waarschuwing
+
Zo spoedig mogelijk TIA-poli
+
Preventieve maatregelen/leefstijl
+
Medicijnen
CVA
+
Wat is een CVA?
+
Hoe te handelen?
+
Wat zijn de gevolgen voor de patient en zijn naasten?
+
Wat zijn de mogelijkheden van behandeling?
Wat is een CVA? = cerebrovasculaire accident = beroerte, beslag = stroke = aandoening door een probleem in de bloedvaten van de hersenen.
Twee vormen: + +
herseninfarct (80%) hersenbloeding (20%)
Gevolgen van CVA
+
70% heeft na CVA cognitieve, emotionele en/of gedragsproblemen
+
41% houdt beperkingen in het dagelijks leven: 10% ernstig
+
CVA is belangrijkste oorzaak van invaliditeit in NL
Beroerte: infarct Afsluiting van een bloedvat (slagader) in de hersenen. Gevolg: zuurstofgebrek.
Gevolg zuurstofgebrek: afsterven hersenweefsel.
CT-scan van een herseninfarct +
+ + +
CT na 19 uur
Man, 70 jaar Linkszijdig verlamd Op CT-scan groot herseninfarct rechts
Re
Li
Oorzaken herseninfarct
+
+
Afsluiting bloedvat in hersenen: • embolie=prop van elders: hart, halsslagader (70%) • aderverkalking in bloedvat in hersenen (25%) Hart: • hartritmestoornissen • afwijkingen aan hartkleppen
Oorzaken herseninfarct
Ernstige vernauwing halsslagader
+
Mannen vernauwing meer dan 50% Vrouwen vernauwing meer dan 70%
+
Operatie door vaatchirurg
+
Oorzaak hersenbloeding
+ +
+ +
Hoge bloeddruk Gebruik bloedverdunners van trombosedienst Suikerziekte Teveel alcohol/cocaine
CT-scan van een hersenbloeding
Wat gebeurt er met een CVA-patient? Huisarts belt neuroloog:
+
TIA →
dagopname binnen 1 dag of meteen opname
+
blijvende verschijnselen → SEH (spoedeisende hulp)
Zorg voor acute CVA-patiënt Neuro care-unit = gespecialiseerde afdeling binnen afdeling neurologie: + Gespecialiseerde verpleegkundigen, continu aanwezig + Bewaking + Voordeel: • •
snelle analyse minder complicaties
Behandeling van hersenbloeding
+
Bij gebruik bloedverdunners van trombosedienst: bloedstolling corrigeren
+
Revalidatie
+
Risicofactoren behandelen
Behandeling van herseninfarct +
+
Behandeling acuut herseninfarct: • Trombolyse • Stolsel verwijderen uit bloedvat bij hersenen
Voorkomen nieuwe herseninfarcten • Medicijnen: clopidogrel • Bij hartritmestoornissen of afwijkingen aan hartkleppen: bloedverdunners van trombosedienst • Bij vernauwing halsslagader: operatie binnen 2 weken • Revalidatie • Behandelen risicofactoren
Beroerte?! Herken een beroerte en handel direct
Be FAST Tijdverlies = Hersenverlies
Acute behandeling beroerte
Beroerte is een spoedeisende aandoening, net zoals het hartinfarct
“Time is brain”
Herseninfarct:Trombolyse Binnen 4.5 uur stolseloplosser via infuus → → → → →
oplossing stolsel herstel bloedtoevoer getroffen deel zuurstof naar hersenen schade beperkt mogelijk compleet herstel
Effectiviteit trombolyse +
+
45% minder kans op overlijden of invaliditeit Men moet 7 patiënten behandelen met trombolyse om bij 1 patiënt overlijden of invaliditeit te voorkomen
Een beroerte herkennen: de FAST-test
Face (gezicht): vraag de persoon om te lachen of de tanden te laten zien. Let op of de mond scheef staat en een mondhoek naar beneden hangt.
Arm: vraag de persoon om beide armen tegelijkertijd horizontaal naar voren te strekken en de binnenzijde van de handen naar boven te draaien. Let opeen arm wegzakt of rondzwalkt.
Speech (spreken): Vraag aan de persoon of aan de familieleden of er veranderingen zijn in het spreken (onduidelijk spreken of niet meer uit de woorden kunnen komen).
Time (tijd): Stel vast hoe laat de klachten bij de persoon zijn begonnen. Dit is van belang voor de behandeling. Bel onmiddellijk naar huisarts of 112.
Stappen van begin symptomen tot ziekenhuis
Herken een beroerte (FAST-test)
Bel direct de huisarts; wacht niet Komst van ambulance Vervoer naar ziekenhuis
Opname op stroke unit van het ziekenhuis
Feiten over een beroerte
+
47.000 patiënten per jaar
+
8-15% krijgt trombolyse 20% is mogelijk (dus niet bij iedereen)
+
1/3 binnen 2,5 uur op de spoedeisende hulp + Publiek kent niet de symptomen van een beroerte + Publiek slaat geen of te laat alarm + Publiek weet niet dat er een medicijn is bij een herseninfarct
Tijdverlies = hersenverlies
Help mee tijdverlies te voorkomen! be FAST
Acute behandeling van herseninfarct, 2 +
+
Stolsel verwijderen uit bloedvat in hersenen = intra-arteriele trombectomie Catheterisatie via lies naar verstopt bloedvat in hersenen
Film
Intra –arteriele trombectomie: voor wie?
+
+
Indien mogelijk eerst gewone medicijnen via infuus om stolsel op te lossen Binnen 6 uur na klachten
Revalidatie +
Kans op herstel het grootst in de eerste weken na een beroerte
+
Oefenen met fysio/ergotherapeut en logopediste
+
Zelf oefenen heel belangrijk
CVA-keten +
+
+
Afspraken tussen JBZ, revalidatie-artsen, verpleeghuizen, thuiszorg, huisartsen Revalidatie volgens richtlijn in revalidatiecentrum de Tolbrug of op revalidatie-afdeling in verpleeghuis. Snelle doorstroom: juiste zorg op juiste plaats
Dus……….. +
TIA en een beroerte zijn spoedeisende aandoeningen
+
Probeer dit te voorkomen door gezonde levensstijl
Rijbewijs na TIA/beroerte Groep 1 +
+
2 weken niet rijden • Als dan geen uitval/klachten: weer rijden • Als wel uitval/klachten: 3 mnd niet rijden Na 3 mnd keuring neuroloog/revalidatie-arts • Evt rijtest. • Evt max 5 jaar
Rijbewijs na TIA/beroerte Groep 2
+
+
+
4 weken niet rijden, daarna keuring keurend arts Er mogen dan geen met de rijvaardigheid interfererende lichamelijke of geestelijke functiestoornissen zijn Max 3 jaar
