BENCHMARK ARMOEDEBELEID Meting over 2006 Kring 3

BENCHMARK ARMOEDEBELEID 2007 Meting over 2006 Kring 3

B E N C H M A R K A R M O E D E B E L E I D 2007

2

INDEX 1.

Inleiding ..................................................................3

2.

Wat vindt u in het rapport ...............................5

3.

Visie en beleid......................................................7

4.

Organisatie en samenwerking ................... 14

5.

De doelgroep.................................................... 17

6.

Participatiebevorderende maatregelen19

7.

Inkomensondersteunende maatregelen23

8.

Aanvraagprocedure ...................................... 30

9.

Resultaten ........................................................... 34

10.

Evaluatie.............................................................. 37

11.

Tot slot .................................................................. 39

Bijlage 1 Rekenmethode Laag Inkomen .......... 40 Bijlage 2 beschrijving van gemeenten .............. 43 Bijlage 3 Doelgroepbepaling per gemeente 2006

56

2


3

1. INLEIDING De gemeenten in Nederland vervullen een belangrijke rol in het armoedebeleid. Enerzijds hebben zij d e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d voor het verstrekken van uitkeringen op grond van de in 2004 ingevoerde Wet werk en bijstand (WWB), waaronder ook de bijzondere bijstand. Anderzijds ontwikkelen gemeenten in aanvulling daarop zelf initiatieven voor inkomensondersteuning en p a r t i c i p a t i e b e vordering. Gemeenten hebben bij armoedebestrijding een grote mate van beleidsvrijheid. Gemeenten leveren ook steeds meer maatwerk aan hun burgers ter aanvulling op het generiek inkomensbeleid van het rijk. De afschaffing van de mogelijkheden van categorial e bijstand, anders dan aan ouderen (65+), chronisch zieken en gehandicapten, hebben bijgedragen aan de noodzaak hiervan. De Benchmark Armoedebeleid geeft samen met u antwoord op vragen op het gebied van de aanpak van de lokale of regionale armoedeproblemat iek. Wat verstaan we onder armoede(beleid)? Bij de benchmark hanteren we een brede definitie van armoede en armoedebeleid. Armoede kent veel samenhangende dimensies zoals inkomen, maatschappelijke participatie, opleidingsniveau, gezondheid, zelfredzaamheid, wonen en leefomgeving. Het toekomstperspectief is een belangrijk onderscheidend kenmerk, vooral in situaties waarin niet of nauwelijks uitzicht is op werk of verbetering van leefsituatie. Armoede in deze brede betekenis is dus ook sociale uitsluiting. Gemeenten moeten alert zijn op de

specifieke doelgroepen zoals ouderen of

geestelijke en financiële noden van hun

gezinnen met kinderen.

inwoners en hen hiervoor ondersteuning bieden. Door het leveren van maatwerk

Maar armoede heeft ook subjectieve kanten.

kunnen de leefsituatie en het

Waarom kan het ene huishouden beter

toekomstperspectief van kwetsbare burgers

u i t komen met het inkomen dat voor handen is

verbeterd worden.

dan het andere? Hoe komt het dat armoede soms van generatie op generatie overgaat?

In de eerste p laats gebeurt dit door financiële ondersteuning. Veel voorkomende lokale

Ten slotte is armoedebeleid integraal beleid.

regelingen zijn: individuele bijzondere bijstand,

De verschillende facetten van het

kwijtschelding gemeentelijke belastingen,

armoedebeleid mogen niet los van elkaar

collectieve aanvullende

worden gezien. Hierbij wordt door gemeenten

ziektekostenverzekering, kortingspassen of een

gestreefd naar interne samenwerking tussen

declaratiefonds, maaltijdvoorziening en een

de verschillende gemeentelijke afdelingen en

regeling directe of indirecte schoolkosten.

disciplines. Ook wordt er afgestemd en

Gemeenten richten deze regelingen vaak op

overlegd met tal van externe bij armoedebestrijding betrokken organisaties

3


4

zoals welzijnsorganisat ies, kerken en

bedoeld om scoringslijsten op te stellen. Wel is

voedselbanken.

het belangrijk om

-naar aanleiding van de

v e r schillen op zoek te gaan naar Al deze aspecten komen in de benchmark

verbetermogelijkheden in uw eigen

aan de orde. In deze kringrapportage toont

organisatie en goede voorbeelden bij

de benchmarkorganisatie u de resultaten van

anderen. Gemeenten kunnen in hun

de gegevens die u — samen met de andere

vergelijkingskring van elkaar leren door

deelnemers in uw kring — heeft aangeleverd

zogenaamde ‘good practices’ te identificeren

o v e r h e t j a a r 2 0 06. Wij hebben deze gegevens

en als voorbeeld te gebruiken.

(die vooral betrekking hebben op 2006), omgezet in indicatoren, die de prestaties van

Elk m o d e l i s e e n v e r e e n v o u d i g i n g v a n d e

uw gemeente in beeld brengen.

werkelijkheid. Dat geldt ook voor de benchmark armoedebeleid. De resultaten zijn

Deze rapportage is het vertrekpunt om het

een indicatie voor de prestaties van de

verhaal achter de cijfers in uw kring op gang

gemeente en dienen als zodanig te worden

t e b r e n g e n . N a t u u r l i j k is het interessant om de

beschouwd.

prestaties van uw dienst te kunnen vergelijken. De indicatoren van de benchmark hebben echter een uitdrukkelijk leerdoel en zijn niet

4


5

2. WAT VINDT U IN HET RAPPORT In dit rapport k omen in achtereenvolgende hoofdstukken de volgende onderwerpen aan de orde:

•

Visie en beleid

•

Organisatie en samenwerking

•

De doelgroep

•

Participatiebevorderende maatregelen

•

Inkomensondersteunende maatregelen

•

De aanvraagprocedure

•

Resultaten

•

Evaluatie

Weergave De indicatoren zijn weergegeven in grafieken en tabellen. Niet alle gevraagde informatie is weergegeven, het rapport geeft de voornaamste gegevens. De gemeenten kunnen de overige informatie zelf downloaden waarbij een overzicht van de kringgemeenten gegev en wordt. Voor de grafieken geldt dat wanneer een indicator niet berekend kan worden (meestal omdat informatie ontbreekt), de betreffende gemeente niet vermeld staat. Wanneer een gemeente wel vermeld staat, maar zonder waarde, dan is de indicator voor de b etreffende gemeente wel berekend, maar komt de waarde op nul uit. Bij de tabellen is dit vergelijkbaar. Een lege cel

gemiddeldelijn. Het benchmarkgemiddelde is

betekent dat de indicator niet berekend kan

gebaseerd op de uitkomsten van alle

worden. Als de gemeente ergens ‘0’ scoort,

deelnemende gemeenten aan de benchmark

dan is de uitkomst van de berekening voor de

a r moedebeleid.

b e t r e ffende indicator ook nul. Opgemerkt wordt nog dat niet alle Het bereik van de grafieken is van te voren

deelnemende gemeenten een scherp

vastge ste l d o p g r ond v a n e r v a r ing . Ex t r eme

onderscheid maken tussen

waarden die dat bereik te buiten gaan

inkomensondersteunende en

worden gearceerd weergegeven.

participatiebevorderende regelingen. Hierdoor kunnen niet altijd kengetallen

Iedere grafiek is voorzien van het gemiddelde

worden toegekend aan een van beide

van de kring en het gemiddelde van de hele

groepen. In d ie gevallen is een nauwgezette

benchmark. Het kringgemiddelde wordt

schatting gevraagd.

weergegeven door een extra staafje in de grafiek, het benchmarkgemiddelde door een

5


6

Ook ten aanzien van de uitvoeringskosten zijn

Maar mensen met een laag inkomen kunnen

er verschillen tussen gemeenten voor wat

wel gebruik maken van meer algemene

betreft de registratie van kostensoorten. In

regelingen, bijvoorbeeld scholingskosten, die

deze benchmark gaan we uit van de som van

in andere budgetten opgenomen zijn.

d e d i r e c t b i j d e u i t v o e r i n g b e t rokken kosten, de bij de uitvoering behorende

In het rapport worden verschillende

personeelslasten, en de personeelslasten

kengetallen berekend per inwoner of waar

beleid en management en de kosten

ons dat relevant leek per huishouden met een

schuldhulpverlening. Wanneer gemeenten

inkomen tot 110% van het sociaal minimum.

hiervan afwijken is een toelichting

Hierbij hanteren we de definitie van CBS: een

opgenomen onder de betreffende tabel.

g r o e p v a n t w e e of meer personen die in huiselijk verkeer samenwoont en een

D e o p g a v e v a n b u d g e t t en is niet uitputtend.

gemeenschappelijke huishouding voert,

Veel gemeentelijk beleid is niet

alsmede een persoon > 14 jaar die alleen een

armoedespecifiek en als zodanig niet

huishouding voert. Ook gebruiken we het lage

opgenomen in budgetten armoedebeleid.

inkomen. Zie voor uitleg hierover bijlage 1.

6


7

3. VISIE EN BELEID I n dit hoofdstuk wordt ingegaan op de visie en het beleid ten aanzien van het armoedebeleid. Daarbij komen ook de budgetten aan de orde. Dit zijn de kaders waarbinnen het armoedebeleid in uw gemeente wordt uitgevoerd. Voor de gemeenten in kring 3 geldt dat het armoedebeleid alleen is vastgesteld voor de eigen gemeente. Optimisd heeft in de begroting/buraps aandacht besteed aan ontwikkelingen op dit terrein, beleidsvoornemens en cijfers over uitgaven en het aantal aanvragen voor de div. voorzieningen voor de deelnemende ISD gemeenten. In WMO beleidsplannen wordt door ISD gemeenten gewezen op positie van minima. Alleen in Drimmelen zijn meer dan 50% van de doelstellingen SMART geformuleerd. In Duiven, GemertBakel, Zevenaar en de gemeenten van Optimisd is dit minder dan 50%. Heiloo en Echt-Susteren hebben geen doelstellingen geformuleerd.

Totaal budget en financiering Gemeenten bepalen zelf het budget voor bijzonder bijstand en armoedebeleid. In het verleden werden ‘fictieve’ budgetten bijzondere bijstand per gemeente gepubliceerd door het Ministerie van BZK. Dat is met ingang van 2006 niet meer het geval. Het Rijk wil dat gemeenten daarin zelf keuzes maken. Het budget voor bijzondere bijstand is nu een onherleidbaar onderdeel van het gemeentefonds.

Uitvoeringskosten (budget)

Totaal (budget)

Duiven

21.31

25.69

47

Gemert-Bakel

25.08

6.99

32.06

Heiloo

14.15

12.68

26.82

Echt-Susteren

15.61

2.88

18.48

Zevenaar

21.53

21.6

43.13

deelnemer

Regelingskosten (budget)

Tabel 1 Budget armoedebeleid per inwoner (vraag 5A)

Uden

7


8

Optimisd *

14.81

0

14.81

Drimmelen

5.53

3.58

9.1

Kringgemiddelde

16.86

10.49

27.34

Benchmarkgemiddelde

24.97

9.19

35.76

* De uitkomst is gebaseerd op de begroting begin 2005 is gemaakt op basis van een inschatting, dat wil niet automatisch zeggen dat dit het maximaal beschikbare budget is. Voor de benchmark is uitgegaan van een totaalbedrag van € 1.219.540,- uitgegeven is € 1.237.078,-

Uitvoeringskosten (uitgavan)

Totaal (uitgaven)

% van het budget dat is uitgeven

Duiven

18.7

25.56

44.25

94 %

Gemert-Bakel

20.52

3.38

23.9

75 %

Heiloo

13.66

9.24

22.9

85 %

Echt-Susteren

10.75

2.86

13.61

74 %

Zevenaar

24

25.35

49.35

114 %

Optimisd *

14.1

5.81

19.92

135 %

Drimmelen

6.68

3.97

10.65

117 %

Kringgemiddelde

15.49

10.88

26.37

96 %

Benchmarkgemiddelde

23.57

9.67

33.40

93 %

deelnemer

Regelingskosten (uitgaven)

Tabel 2 Uitgaven armoedebeleid per inwoner (vraag 5B)

Uden

SGBO:

Alle kosten die voor het beleid en uitvoering van minimaregelingen gemaakt moeten worden: personeelskosten voor beleid management en uitvoering, administratieve kosten, ondersteunende diensten (ict, voorlichting, juridische zaken) huisvesting. Ook de kosten in verband met schuldhulpverlening worden toegerekend aan de u i t v o e r i n g s k o s t e n . H i e r b i j i s h e t n iet relevant of de schuldhulpverlening intern wordt georganiseerd of uitbesteed aan een externe partij.

Duiven, Drimmelen, Optimisd, Heiloo en Zevenaar hanteren bovenstaande definitie. Echt-Susteren is hierop een uitzondering. Deze gemeente kon alleen de personeelskosten en kosten huisvesting leveren.

8


9

* Optimisd hanteert voor de uitvoeringskosten de loonsom plus een opslag van 56,9% voor de componenten huisvesting, facilitair en informatisering. Voor de benchmark is uitgegaan van een bedrag van ongeveer € 510.000,-.

In tabel 3 geven we de voornaamste bronnen waaruit het armoedebeleid gefinancierd wordt. Het onderscheid tussen gemeentefonds en welzijns - en onderwijsbudgetten is niet eenduidig. De meeste gemeenten geven aan de kosten uit het gemeentefonds te voldoen, een relatief klein percentage v a n d e t o t a l e k o s t e n w o r d t u i t w e l z i j n s - en onderwijsbudgetten voldaan.

I-deel WWB*

W-deel WWB

Welzijdsbudgetten

Onderwijsbudgetten

Andere Bronnen

Duiven

94

6

0

0

0

0

Gemert-Bakel

95

5

0

0

0

0

Heiloo

89

11

0

0

0

0

Echt-Susteren

93.42

6.58

0

0

0

0

Zevenaar

96

1

2

0

1

0

Optimisd

93

7

0

0

0

0

Drimmelen

58

7

0

0

0

35

Kringgemiddelde

88.35

6.23

1

0

0.5

35

Benchmarkgemiddelde

85.13

14.51

0.60

0.33

0.50

11

deelnemer

Gemeentefonds

Tabel 3 Financieringsbronnen armoedebeleid uitgedrukt in % van het totale budget (vraag 5C)

Uden

* Het betreft hier met name de Langdurigheidstoeslag

9


10

Inkomensgrens Gemeenten kunnen zelf bepalen tot welke inkomensgrens burgers 100% van hun uitgaven vergoed krijgen.

Voor participatiebevorderende maatregelen

Duiven

120

120

Gemert-Bakel

115

115

Heiloo

100

100

Echt-Susteren

110

110

Zevenaar

100

100

Optimisd*

110

110

Drimmelen

100

120

deelnemer

Voor inkomensondersteunende maatregelen

Tabel 4 Gehanteerde inkomensgrenzen armoedebeleid in % van het sociaal minimum (vraag 6)

Uden

* voor de regeling chronisch zieken geldt 120% Mensen met een inkomen boven deze inkomensgrens kunnen in bepaalde situaties nog een (gedeeltelijke) aanspraak maken op minimaregelingen. Er wordt dan vaak in meer of mindere mate rekening gehouden met de draagkracht. In tabel 5 staat weergegeven hoe gemeenten omgaan met de aanspraak op minimaregelingen boven de inkomensgrens. Overigens geldt voor k w i j t s c h e l d i n g v a n g e m e e n t e l i j k e h e f f i n g e n e e n w e t t elijk maximum van 100% van de bijstandsnorm.

10


11


Duiven

Gedeeltelijk

Gedeeltelijk

Gemert-Bakel

Nee

Heiloo

Anders

Gedifferentieerd naar inkomensgroep Anders

Echt-Susteren

Nee

Nee

Zevenaar Optimisd

Gedifferentieerd naar inkomensgroep Anders

Gedifferentieerd naar inkomensgroep Nee

Drimmelen

Anders

Anders

deelnemer

Inkomensondersteunende maatregelen

Tabel 5 Aanspraak minimaregelingen boven de gehanteerde inkomensgrens (vraag 7)

Uden

Heiloo:

Boven de inkomensgrens wordt een draagkrachtberekening gemaakt op jaarbasis. Indien de kosten de jaarlijkse draagkracht overstijgen wordt het meerdere vergoed als bijzondere bijstand.

E c h t - Susteren: Bij bijzondere bijstand wordt boven de inkomensgrens van 110% een eigen bijdra ge bepaald van 35% van het meerinkomen ( behalve bij woonkosten, bijzondere bijstand voor levensonderhoud) Optimisd

Bij individuele bijzondere bijstand wordt boven de inkomensgrens van 110% een eigen bijdrage van 35% opgelegd.

Draagkracht B en W kan in het kader van de bijzondere bijstand rekening houden met de draagkracht van belanghebbende. Zij hebben hierbij de volledige vrijheid. Dit betekent dat zij zelf bepalen welk deel van de middelen bij de vaststelling van de draagkracht in aanmerking w o r d t g e nomen. Dat wil zeggen dat de gemeente zelf kan bepalen of de bijzondere kosten al dan niet kunnen worden voldaan uit de bijstandsnorm, het vermogen, de langdurigheidstoeslag en het inkomen voor

zover dit meer bedraagt dan de bijstandsnorm. Afstemming met andere beleidsterreinen De meest kwetsbare burgers zijn personen met een cumulatie van armoederisico’s, zoals een combinatie van slechte arbeidsmarktpositie, problematische schulden, laag opleidingsniveau, dakloosheid, en gezondheidsproblemen. Uitsluitend financiële ondersteuning is voor de meest kwetsbare burgers niet genoeg. Binnen het kader van het gemeentelijk armoedebeleid hebben gemeenten de mogelijkheid om (eventueel

11


12

gekoppeld aan activering) maatwerk te

gemeente. Hiermee kan al in het

leveren. Dit vereist een sluitende keten van

collegeprogramma rekening worden

v o o rzieningen. De gemeente is als geen ander

gehouden. In tabel 6 is weergegeven met

in staat de regie over de keten te voeren en

welke beleidsterreinen een verband is gelegd

om witte vlekken, overlap en

met het armoedebeleid. Het kan hier gaan

aansluitingsproblemen te signaleren.

om beleidsmatige of organisatorische afstemming of samenwerking.

Het is dus belangrijk dat armoedebeleid beleidsmatig en op uitvoerend niveau wordt afgestemd met andere taken van de

Activering

Kinder-opvang

Welzijn

Gezondheid (sociaaleconomische gezondheidsverschill en)

Sport

Onderwijs

Maatschappelijke opvang

Duiven

Nee

Ja

Ja

Nee

Ja

Ja

Ja

Nee

Gemert-Bakel

Ja

Ja

Nee

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Heiloo

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Echt-Susteren

Nee

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Zevenaar

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Optimisd

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Nee

Drimmelen

Nee

Nee

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Nee

Percentage ja

29%

57%

29%

29%

14%

14%

29%

0%

Percentage nee

71%

43%

71%

71%

86%

86%

71%

100%

deelnemer

Reintegratie/participa tie-banen

Tabel 6 Samenhang armoedebeleid met andere beleidsterreinen (vraag 8)

(Sociale) huisvesting

Achterstandswijken

Zelfstandig ondernemen

Openbaar vervoer

Inburgering

Duiven

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Gemert-Bakel

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

deelnemer

Vroegtijdig schoolverlaten

Uden

Uden

12


13

Heiloo

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Echt-Susteren

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Zevenaar

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Optimisd

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Drimmelen

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Percentage ja

29%

0%

0%

0%

0%

43%

Percentage nee

71%

100%

100%

100%

100%

57%

“Ja”betekent in deze tabel dat het specifiek voor armoedebeleid geldt. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) In de volgende figuur zoomen we in op de relatie armoedebeleid – Wmo. Individuele voorzieningen kunnen een grote kostenpost zijn voor burgers. Denk bijvoorbeeld aan de kosten van thuiszorg, mantelzorg, aangepast vervoer of woningaanpassing. De keuzes die gemeenten maken bij de i n v u l l i n g e n u i t v o e r i n g v an de Wmo hebben dus veel invloed op de positie van minima. De Wmo biedt ook mogelijkheden om de leefbaarheid in wijken te verbeteren en sociale uitsluiting tegen te gaan. Kortom, de Wmo en het armoedebeleid hebben vaak overlappende doelstellingen. In tabel 6 wordt aangegeven of het armoedebeleid wordt afgestemd met het Wmo-beleid en hoe deze afstemming sinds 2007 wordt vormgegeven. Daarbij wordt opgemerkt dat nog veel in ontwikkeling is in de gemeenten.

In het WMO-loket wordt informatie en advies gegeven over het armoedebeleid en inkomensondersteun ende voorzieningen aan klanten

De twee beleidsgebieden verwijzen actief naar elkaar door

Bij preventief jeugdbeleid wordt aandacht besteed aan armoede

Bij maatschappelijke opvang, openbare geestelijke gezondsheidszorg en verslavingbeleid wordt aandacht besteed aan armoede

Het verstrekken van de vergoedingen is ondergebracht in 1 organisatie of loket

Er is afstemming tussen de eigen bijdrage individuele voorzieningen en verstrekking bijzondere bijstand

Duiven

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Ja

Ja

Gemert-Bakel

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Nee

Heiloo

Ja

Ja

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Echt-Susteren

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Zevenaar

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Optimisd

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Drimmelen

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Percentage ja

100%

100%

86%

29%

14%

71%

86%

Percentage nee

0%

0%

14%

71%

86%

29%

14%

deelnemer

Armoedebeleid is afgestemd op Wmobeleid

Tabel 6 Afstemming armoedebeleid met Wmo-beleid in 2007 (vraag 9)

Uden

13


14

4. ORGANISATIE EN SAMENWERKING Dit hoofdstuk gaat in op de organisatie en de uitvoering van het armoedebeleid. Daarbij gaat het zowel om de interne samenwerking tussen verschillende afdelingen van de gemeente als de afstemming en het overleg met uitvoerende partners

Samenwerking met externe instellingen De gemeente is doorgaans de lokale regisseur

In tabel 8 wordt weergegeven met welke

van het armoedebeleid. Zij heeft bij de

e x t e r n e i nstellingen de gemeente samenwerkt

uitvoering van beleid een aantal partners die

op het terrein van armoedebeleid. In tabel 9

al of niet door de gemeente gesubsidieerd

wordt per gemeente weergegeven welke

instrumenten voor het armoedebeleid

particuliere voorzieningen c.q. fondsen

uitvoeren.

aanwezig zijn.

UWV

Kerken

Voedselbank

Lokale/particuliere fondsen

Scholen

Consultatiebureaus

Maatschappelijk Werk

Duiven

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Ja

Gemert-Bakel

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Heiloo

Nee

Nee

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Echt-Susteren

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Zevenaar

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Optimisd

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Drimmelen

Ja

Nee

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Percentage ja

29%

0%

43%

29%

14%

14%

0%

43%

Percentage nee

71%

100%

57%

71%

86%

86%

100%

57%

deelnemer

Belastingdienst

Tabel 8 Overzicht van instellingen waarmee gemeenten samenwerken bij het armoedebeleid (vraag 15)*

Uden

* het betreft hier vormen van structurele (dus niet incidentele) samenwerking

14

15

GGD

cliëntenraad of zelforganisaties van burgers

Anders, namelijk

Duiven

Ja

Ja

Ja

Ja

Gemert-Bakel

Nee

Nee

Ja

Nee

Heiloo

Nee

Nee

Ja

Ja

Echt-Susteren

Nee

Nee

Ja

Nee

Zevenaar

Nee

Nee

Ja

Nee

Optimisd

Nee

Nee

Nee

Ja

Drimmelen

Ja

Nee

Nee

Nee

Percentage ja

29%

14%

71%

43%

Percentage nee

71%

86%

29%

57%

deelnemer

Sociale Verzekeringsbank (SVB)

Met welke andere instellingen werkt de gemeente samen met betrekking tot armoedebeleid?


Uden Met name op het terrein van SHV Hoogheemraadschap i.v.m. kwijtschelding gemeentelijke heffingen

Cliëntenraad Optimisd

Jeugdsportfonds

Charitatief/ particuliere fondsen

Ja

Nee

Nee

Ja

Gemert-Bakel

Ja

Nee

Nee

Ja

Heiloo

Ja

Nee

Nee

Ja

Echt-Susteren

Nee

Nee

Nee

nvt

Zevenaar

Nee

Nee

Nee

Ja

Optimisd

Ja

Nee

Nee

Ja

Drimmelen

Nee

Ja

Nee

Ja

Anders

Stichting Leergeld

Duiven

deelnemer

Voedselbank

Tabel 9 Overzicht van bestaande particuliere voorzieningen binnen de gemeente (vraag 19)

Uden

Stichting Leergeld is in oprichting Cliënten kunnen terecht bij Voedselbank In de regio Voedselbank, kledingbank en Stichting Leergeld

Voedselbank in de regio

15


16

Percentage ja

57%

86%

0%

86%

Percentage nee

43%

14%

100%

14%

16


17

5. DE DOELGROEP Inzicht in de omvang en samenstelling is om twee redenen van belang. Ten eerste hebt u deze gegevens nodig om de omvang en aard van de voorzieningen te kunnen afstemmen op de doelgroep. U kunt per voorziening het gebruik ervan monitoren. Ten tweede hebt u het inzicht nodig om een reële begroting te kunnen maken. Afbakening en omvang doelgroep In de volgende tabel is per gemeente weergegeven het aantal huishoudens met een inkomen tot 100%, 105%, 110%, 120% en 130% van het sociaal minimum. Het betreft hier een raming voor 2006. De aantallen zijn weergegeven in absolute aantallen huishoudens en als % van het aantal huishoudens met 52 weken inkomen. De raming is gemaakt met de Minimascan van StimulanSZ. In de bijlage v i n d t u e e n v o l l e d i g e r aming van de doelgroep per gemeente en uitleg over de berekeningswijze. Bij de berekening is geen rekening gehouden met eventueel in een huishouden aanwezig vermogen. De berekende aantallen kunnen afwijken van de aantallen waar de gemeenten van uit gaan. Wij hebben bij het berekenen gebruik gemaakt van het lage inkomen zoals CBS dat hanteert (bewerking CBS gegevens 2004). Op deze wijze is een vergelijking van gemeenten met elkaar mogelijk.

deelnemer

<100%

<100% (% van aantal huishoudens)

<105%


<110%


<120%


<130%


Aantal inwoners

Tabel 10 Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum

Uden

793

4.83

979

5.97

1181

7.2

1939

11.82

2831

17.25

40201

Duiven

424

4.34

509

5.2

603

6.17

961

9.83

1383

14.14

25577

Gemert-Bakel

530

4.98

653

6.13

786

7.38

1253

11.77

1753

16.47

27913

Heiloo

381

4.1

461

4.96

547

5.88

868

9.34

1230

13.23

22123

Echt-Susteren

771

5.75

972

7.25

1182

8.82

1912

14.26

2680

19.99

32295

Zevenaar

657

4.86

803

5.95

955

7.07

1513

11.2

2123

15.72

31680

Optimisd

1535

4.54

1848

5.47

2189

6.48

3534

10.46

5084

15.05

87725

Drimmelen

438

4.2

525

5.04

619

5.94

972

9.32

1348

12.93

26649

Kringgemiddelde

691.13

4.7

843.75

5.75

1007.75

6.87

1619

11

2304

15.6

36770.38

17


18

18


19

6. PARTICIPATIEBEVORDERENDE MAATREGELEN Een laag inkomen kan een belemmering zijn voor maatschappelijke en culturele participatie. Onvolwaardige deelname aan de maatschappij heeft een negatieve invloed op het gevoel van eigenwaarde, waardoor mensen in een maatschappelijk en sociaal isolement terecht kunnen komen en er bijvoorbeeld gezondheidsproblemen kunnen ontstaan (bron: Doen en meedoen, Aanbevelingen van de Denktank armoedebestrijding, 2004). Ge meenten kunnen minima financieel

participatiebevordering of ‘activerend

ondersteunen. Het armoedebeleid kan zich

armoedebeleid’.

daarnaast ook richten op het vergroten van de zelfredzaamheid van minima en het

In tabel 11 zijn participatiebevorderende

tegengaan van sociale uitsluiting. Al dan niet

voorzieningen per gemeente weergegeven.

met daarbij de doelstelling dat minima

Opgemerkt wordt dat het in de categorie

u i t e i n d e l i j k z e l f in hun inkomen kunnen

v r i j w i l l i g e r s w e r k n i e t g a a t o m de vrijlatingen in

voorzien. We noemen dit

het kader van de WWB.

Kortingspas/stadspa s voor sociaalculturele en sportieve activiteiten

De gemeente organiseert sociale activiteiten voor groepen minima

Vergoeding reiskosten (algemeen of in het kader van sociale activiteiten)

Vergoeding vrijwilligerswerk

Declaratiefonds voor sociaal-culturele en sportieve activiteiten

Duiven

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Gemert-Bakel

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Heiloo

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Echt-Susteren

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Zevenaar

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Optimisd

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Drimmelen

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Nee

Percentage ja

86%

0%

0%

86%

71%

71%

Percentage nee

14%

100%

100%

14%

29%

29%

deelnemer

Declaratiefonds voor sociaal-culturele en sportieve activiteiten

Tabel 11 Overzicht van participatiebevorderende voorzieningen (vraag 25)

Uden

19

Buurtprojecten gericht op participatie van de meest kwetsbare of sociaal geisoleerde buurtbewoners

De gemeente maakt betaalbare vakanties mogelijk

De gemeente verstrekt computers en/of internetaansluiting

Subsidiering of facilitering van ontmoetingsplekken

Armoede heeft aandacht in brede scholen

Duiven

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Ja

Nee

Gemert-Bakel

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Heiloo

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Echt-Susteren

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Zevenaar

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Nee

Optimisd

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Nee

Drimmelen

Ja

Nee

Nee

Ja

Nee

Nee

Nee

Percentage ja

57%

0%

0%

14%

43%

14%

0%

Percentage nee

43%

100%

100%

86%

57%

86%

100%

deelnemer

Minima worden ingeschakeld bij voorlichting of coaching van andere minima

20

Huisbezoeken (met als doel probleemsignalering en participatiebevorderi ng)


Anders

Duiven

Ja

Nee

Gemert-Bakel

Nee

Nee

Heiloo

Ja

Nee

Echt-Susteren

Nee

Nee

Zevenaar

Ja

Nee

Optimisd

Nee

Nee

Drimmelen

Ja

Nee

Percentage ja

57%

0%

Percentage nee

43%

100%

deelnemer

Bij contacten met minima in het kader van inkomensondersteun ing wordt altijd/meestal ook gekeken of er sprake is van sociaal isolement

Uden

Uden

I n f i g u u r 1 v o l g t e e n o v e r z i c h t v a n d e b e g r o t e b u d g e t t e n v a n d e p a r t i c i pa t i e b e v o r d e r e n d e maatregelen. Bij het vaststellen van het budget voor armoedebeleid maken we in de benchmark

20


21

onderscheid tussen de kosten van vergoedingen of kwijtschelding die direct ten goede komen aan de doelgroep en de uitvoeringskosten. Sommige participatiebevorderende regelingen zoals een kortingspas of declaratieregeling worden door gemeenten als inkomensondersteuning gezien. Daarom is bij beide groepen de mogelijkheid gegeven kengetallen te leveren. Om dubbeling van b u d g e t t e n e n u i t g a v e n t e v o o r k o m en is gevraagd bedragen onder te brengen bij een van de twee groepen (tabel 12 of 13). Figuur 1a Budget van participatiebevorderende maatregelen per inwoner (vraag 26)

D e v e r t i c a l e s t r e e p g e e f t h e t b e n c h m a r k g e m i ddelde weer. Figuur 1b Uitgaven aan participatiebevorderende maatregelen per inwoner (vraag 26)

21


22

Optimisd: uitgaven aan maatschappelijke participatie zijn meegenomen bij het onderdeel inkomensondersteuning.

Organiseren sociale activiteiten

Taalcursussen voor minima

Vergoeding kinderopvang

Vergoeding reiskosten

Vergoeding vrijwilligerswerk

Huisbezoeken

Inzet bij voorlichting of coachen

Buurtprojecten

Betaalbare vakanties

Verstrekken computers/Internet

Faciliteren van ontmoetingsplekken

Aandacht in brede scholen

Aandacht voor sociaal isolement bij andere contacten

Anders


0

0

0

0.43

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

3,69

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0,91

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1,21

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1,52

0

0

0

0.17

0.16

0.32

0

0

0

0

0

0

0

0

3.62

7,2

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Drimmelen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Kringgemiddelde

1, 66

0,00

0,00

0,00

0,02

0,08

0,05

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,52

2,06

Declaratiefonds

0

Optimisd

3. 16 2. 78 1. 21 1. 52 2. 93 0

deelnemer

Kortingspas

Tabel 12 Uitsplitsing uitgaven van participatiebevorderende maatregelen per inwoner (vraag 26)

Uden Duiven GemertBakel Heiloo Echt Susteren Zevenaar

22


23

7. INKOMENSONDERSTEUNENDE MAATREGELEN

In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de vormgeving van inkomensondersteunende maatregelen. Daarbij gaat het met name om de budgetten en het bereik van de verschillende regelingen. I n f i g u u r 2 v o l g t e e n o v e r z i c h t v an de begrote budgetten en gerealiseerde uitgaven van de inkomensondersteunende regelingen (exclusief de uitvoeringskosten). Wat betreft de gerealiseerde uitgaven kunnen deze in tabel 13 per regeling worden uitgesplitst. Figuur 2a Budget van inkomensondersteunende maatregelen per inwoner (vraag 28)

De verticale streep geeft het benchmarkgemiddelde weer.

23


24

Figuur 2b Uitgaven aan inkomensondersteunende maatregelen per inwoner (vraag 28)

Categorale bijzondere bijstand

Regeling Duurzame Gebruiksgoederen

Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering

Kwijtschelding gemeentelijke belastingen

Directe en indirecte schoolkosten

Ouderen 65+

Regeling Maatschappelijke Activiteiten

Maaltijdvoorziening

Langdurigheids toeslag

Overige gemeentelijke minimaregelingen

Inkomens ondersteunende maatregelen

Duiven

5,14

1,45

0,98

0,9

4,08

0

0

0

1,19

1,37

0

15,11

Gemert-Bakel

5,45

0,06

0

0,68

3,64

0

0,09

0

0

1,63

8,06

19,61

Heiloo

2,84

1,4

0

2,76

3,46

0

0

0

0,01

1,47

0,5

12,46

Echt-Susteren

3,97

0,03

0

0

1,65

0

0,6

0

0

1,38

0

7,63

Zevenaar

8,31

1,55

0,32

0,35

4,93

0

0

0

0,38

0,96

0

16,79

Optimisd

4,72

1,05

0

0,48

0

0,3

0

3.23

0

0,8

3,53

14,10

Drimmelen

3,66

0

0

0

2,93

0

0

0

0,14

0,5

0

6,66

Kringgemiddelde

4,87

0,79

0,19

0,74

2,96

0,04

0,10

0,00

0,25

1,16

1,73

13,20

deelnemer

Individuele bijzondere bijstand

Tabel 13 Uitsplitsing van inkomensondersteunende regelingen per inwoner (vraag 28)

Uden

24


25

Bereik inkomensondersteunende regelingen In de volgende tabel is weergegeven wat het verhouding is tussen het aantal aanvragen en het aantal verstrekkingen per regeling, uitgedrukt als percentage. Aandachtspunt is het vóórkomen van ambtshalve aanvragen die vaak niet als aanvragen worden geregistreerd in gemeenten.



Collectieve aanvullende ziektekosten verzekering



Ouderen 65+


Maaltijdvoorziening



Gemert-Bakel

78.75

100

0

100

89.75

96.3

100

92.47

0

81.82

62.5

Heiloo

68.18

100

0

100

96.85

0

0

89.78

100

88.12

0

Echt-Susteren

73.19

0

0

71.05

92.21

0

0

96.69

0

71.35

0

Zevenaar

87.87

92.61

93.1

99.04

98.42

0

0

98.01

94.41

91.09

92.04

Optimisd

0

0

0

0

89.4

0

0

0

0

0

0

Drimmelen

115.32

100

0

100

91.18

0

0

0

100

100

0

deelnemer


Tabel 14 Aantal toekenningen als % van het aantal aanvragen (vraag 29)

Uden Duiven

In tabel 15A is weergegeven wat het bereik is van de inkomensondersteunende regelingen. Het aantal ontvangers is afgezet tegen het aantal huishoudens met een inkomen tot 110% v a n h e t sociaal minimum. In Tabel 15B is het aantal toekenningen afgezet tegen het aantal huishoudens met een inkomen tot 110%. We geven beiden weer, omdat een persoon meerdere toekenningen kan krijgen. De indicatoren samen geven dan het meeste inzicht in het bereik en kunnen daarom het beste in relatie worden gezien.

25


26

24.03

0

54.03

71.73

0

23.34

34.67

6.46

25.04


0

Langdurigheidstoeslag

44.97

Maaltijdvoorziening

27.79


71.81

Ouderen 65+


43.62


Collectieve aanvullende ziektekostenverzekerin g




Deelnemer

Tabel 15A Bereik inkomensondersteunende regelingen: aantal ontvangers in relatie tot het aantal huishoudens tot 110% van het sociaal minimum (vraag 30)

Uden Duiven

27.03

67.66

1.66

Gemert-Bakel Heiloo

21.94

Echt-Susteren

21.49

Zevenaar

43.46

0 0

21.47

2.72

Optimisd Drimmelen

20.03

1.62

0

44.97 2.71 64.4

0.37

18.46

0

0

16.24

0

2.51

10.58

10.99

2.1

5.82

0

46.83 0

0

0

Categorale Bijzondere Bijstand

Regeling Duurzame gebruiksgoederen

Collectieve aanvullende ziektekosten verzekering



Oudren 65+

Regeling maatschappelijke activiteiten

Maaltijd voorziening



Gemert-Bakel

44.78

3.44

0

41.6

41.22

3.31

2.54

21.88

0

12.6

1.27

Heiloo

24.68

21.94

0

27.79

44.97

0

0

44.97

0.37

16.27

0

Echt-Susteren

41.79

0

0

4.57

24.03

0

0

29.61

0

11.59

0

Zevenaar

43.98

22.3

2.83

54.03

71.73

0

0

67.02

14.14

9.63

10.89

deelnemer

Individuele Bijzondere Bijstand

Tabel 15B Bereik inkomensondersteunende regelingen: aantal toekenningen in relatie tot het aantal huishoudens tot 110% van het sociaal minimum (vraag 29)

Uden Duiven

26


27

Optimisd

0

0

0

0

34.67

0

0

0

0

0

0

Drimmelen

23.1

1.62

0

6.46

25.04

0

0

0

2.1

5.82

0

27


28

In de volgende figuur is weergegeven hoeveel procent van de huishoudens die bijzondere bijstand hebben ontvangen, op het moment van aanvraag een bijstandsuitkering had. Figuur 3 Aantal aanvragers Minimaregelingen met een WWB uitkering (uitgedrukt in %) (vraag 44)

De verticale streep geeft het benchmarkgemiddelde weer In de volgende tabel leest u hoeveel procent van de verstrekkingen bijzondere bijstand ‘in natura’ is, een periodiek ka r a k t e r h e e f t e n ‘ o m n i e t ’ i s v e r s t r e k t .

In natura

Periodiek karakter

Om niet

deelnemer

Tabel 16 % verstrekkingen bijzondere bijstand in natura, met een periodiek karakter en om niet (vraag 32,33,34)

Duiven

0

0

0

Gemert-Bakel

0

17

69

Heiloo

0

17

70

Echt-Susteren

0

0

97.5

Zevenaar

0

46

4

Optimisd

0

6

0

Drimmelen

0

40

95

Kringgemiddelde

0

25.2

67.1

Uden

28


29

Natura In artikel 57 van de WWB is bepaald dat indien en zolang er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat de klant zonder hulp niet in staat i s t o t e e n v e r a n t w o o r d e b e s t e d i n g v a n z i j n bestaansmiddelen, kan het college: 1.

aan de bijstand de verplichting verbinden dat de belanghebbende eraan meewerkt dat het college in naam van de belanghebbende noodzakelijke betalingen uit de toegekende bijstand verricht;

2.

de bijstand in natura verstrekken.

Geldlening, borgtocht of om niet I n a r t i k e l 4 8 v a n d e W W B i s b e p a a l d d a t - tenzij in deze wet anders is bepaald - de bijstand wordt verleend om niet. Bijstand kan worden verleend in de vorm van een geldlening of borgtocht indien: 1.

redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de klant op korte termijn over voldoende middelen zal beschikken om over de betreffende periode in de noodzakelijke kosten van het bestaan te voorzien;

2.

de noodzaak tot bijstandsverlening het g e v o l g i s v a n e e n t e k o r t s c h i e t e n d b e s e f v a n verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan;

3.

de aanvraag een door de klant te betalen waarborgsom betreft;

4.

het bijstand ter gedeeltelijke of volledige aflossing van een schuldenlast betreft.

H e t college kan aan het verlenen van bijstand in de vorm van een geldlening verplichtingen verbinden die zijn gericht op meerdere zekerheid voor de nakoming van de aan deze bijstand verbonden rente en aflossingsverplichtingen.

29


30

8. AANVRAAGPROCEDURE In dit hoofdstuk komen aspecten van de aanvraag aan de orde.

Drempelbedrag In de WWB is beleidsvrijheid voor het al dan niet hanteren van een drempel. De navolgende beleidsopties zijn te onderkennen. Afzien van drempelbedrag Allereerst kan de gemeente besluiten geen drempelbedragen te hanteren. De redenen hiervoor kunnen onder andere zijn dat: •

bij andere instanties vaak ook al een eigen bijdrage wordt gevraagd;

•

de psychologische barrière om bijzondere bijstand aan te vragen wordt verkleind;

•

de duidelijkheid naar de belanghebbende wordt vergroot;

•

de bijzondere bijstand de laatste voorziening is welke voor belanghebbende openstaat. De draagkracht welke belanghebbende dan nog heeft, zou als voldoende kunnen worden aangemerkt voor het vaststellen van de eigen bijdrage.

Om uitvoeringstechnische redenen is het zeer aan te bevelen om een administratieve drempel te hanteren voordat een aanvraag wordt ingenomen. Zodra iemand over de drempel heen is (met optelling van alle nota's), wordt het hele bedrag in behandeling genomen. Hiermee wordt voorkomen dat er veel administratieve kosten worden gemaakt voor vergoeding van zeer kleine bedragen. Selectieve toepassing drempelbedrag De drempel kan ook selectief worden toegepast. Dit betekent dit sommige doelgroepen wel en andere niet voor de toepassing van het drempelbedrag in aanmerking komen. De gemeente kan bijvoorbeeld besluiten belanghebbenden die langer dan een bepaald aantal jaren in de uitkering zijn geen drempel op te leggen, en overige groepen van belanghebbenden wel. Ook kan het drempelbedrag voor bepaalde kostensoorten niet van toepassing worden verklaard. Bijvoorbeeld:

30


•

31

kosten die voortvloeien uit aan bijstand verbonden verplichtingen gericht op zelfstandige voorziening in het bestaan zoals die voor: om-, her- e n b i j s c h o l i ng, kinderopvang of van rechtskundige bijstand in alimentatieprocedures (verweer);

•

kosten waarvoor bijstand in de vorm van een geldlening wordt verstrekt.

De gemeente kan er ook voor kiezen een drempelbedrag te hanteren, maar wanneer de kosten dit bedrag te boven gaan, het totale bedrag vergoeden. Een andere mogelijkheid is dat de gemeente besluit alleen een drempelbedrag te hanteren voor die situaties, waarin de (mede)oorzaak van de noodzakelijke kosten geheel of ten dele moeten worden toegeschreven aan v erwijtbare gedragingen van de belanghebbende. In de volgende tabel is weergegeven hoe gemeenten omgaan met het drempelbedrag.

Hoogte drempel (euro)

Wat is het drempelbedrag voor minimaregelingen?

deelnemer

Tabel 17 Wijze waarop gemeenten met het drempelbedrag omgaan (vraag 36)

Uden

Gemert-Bakel

Administratieve drempel Geen

Heiloo

Geen

Echt-Susteren

Geen

Zevenaar

45

Optimisd

Administratieve drempel Geen

Drimmelen

Geen

0

Duiven

45

31


32

Aanvraagprocedure In tabel 18 is weergegeven of de gemeent en gebruik maken van een verkorte aanvraagprocedure voor minimaregelingen voor mensen met een bijstandsuitkering

deelnemer

Is er een verkorte aanvraagprocedure voor armoederegelingen voor bijstandsgerechtigden

Tabel 18 Gebruik verkorte aanvraagprocedure bij gemeenten (vraag 37)

Uden Duiven

Ja

Gemert-Bakel

Ja

Heiloo

Ja

Echt-Susteren

Ja

Zevenaar

Ja

Optimisd

Ja

Drimmelen

Ja

Een belangrijke vraag voor gemeenten is hoe zij het gebruik van voorzieningen in het kader van het armoedebeleid kunnen o ptimaliseren. Niet zelden maakt minder dan 25% van de doelgroep gebruik van de regelingen waar zij recht op heeft. Hiervoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen, zoals: •

onbekendheid van de regelingen bij de doelgroep;

•

door de doelgroep ervaren ingewikkeldheid van de aanvragen;

•

gêne bij de doelgroep om een aanvraag in te dienen bij de sociale dienst;

•

de informatie bereikt niet de doelgroep;

•

taalproblemen.

Oplossingen zijn te vinden in het versimpelen van regelingen, het vergroten van de bekendheid, best andskoppeling en het ondersteunen van cliënten bij het indienen van een aanvraag. Bij deze

32


33

maatregelen ligt het voor de hand dat de gemeente informatie vraagt aan, en samenwerking zoekt met lokale maatschappelijke organisaties.

I n d e v o l g e n d e t a b e l i s w e e rgegeven welke maatregelen gemeenten nemen om het niet -gebruik van voorzieningen tegen te gaan.

Huisbezoek en/of formulierenbrigade

Persoonlijk schrijven aan potentiele client

Telefonisch spreekuur

Folders bij verschillende instanties

Folders breed verspreid bij externe instanties

Publicaties in lokale media

Posters

Duiven

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Gemert-Bakel

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Heiloo

Nee

Ja

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Echt-Susteren

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Zevenaar

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Nee

Ja

Nee

Optimisd

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Ja

Nee

Drimmelen

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Nee

Ja

Nee

Percentage ja

43%

71%

57%

71%

86%

43%

100%

14%

Percentage nee

57%

29%

43%

29%

14%

57%

0%

86%

deelnemer

Intermediairs worden getraind in het signaleren en/of het bieden van hulp (verstrekken informatie, formulieren invullen, hulp bij schulden, doorverwijzing)

Tabel 19 Maatregelen tegengaan niet-gebruik van voorzieningen (vraag 38)

Inloopspreekuren

Internet (aanvragen en informeren)

Mondelinge voorlichting aan intermediairs van bv. maatschappelijk werk, voedselbank, e.d.

Er zijn afspraken gemaakt met schuldeisers over doorverwijzing naar gemeente/schuldhulp verlening

Budgetteringscursus sen voor mensen om te leren met geld om te gaan

DVD

Actief doorverwijzen door consulenten Werk en Inkomen

Duiven

Nee

Ja

Nee

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Gemert-Bakel

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Ja

Nee

Ja

Heiloo

Nee

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Echt-Susteren

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Ja

Nee

Ja

Zevenaar

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Nee

Ja

deelnemer

Voorlichtingsbijeenkomsten voor risicogroepen

Uden

Uden

33


34

Optimisd

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Drimmelen

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Ja

Percentage ja

14%

57%

57%

57%

57%

57%

0%

100%

Percentage nee

86%

43%

43%

43%

43%

43%

100%

0%

9. RESULTATEN

W a t z i j n d e r e s u l t a t e n v a n h e t a r m o e d e beleid in uw gemeente, hoeveel personen hebben gebruik gemaakt van de minimaregelingen ? In figuur 4 wordt een overzicht gegeven van de gemiddelde doorlooptijd van aanvragen in het kader van het armoedebeleid. Hierbij gaan we uit van de tijd tussen het indienen van een aanvraag en het versturen van de beschikking. Figuur 4 Gemiddelde doorlooptijd van aanvragen armoedebeleid in kalenderdagen uitgedrukt (vraag 42)

In dit hoofdstuk staan we ook kort stil bij het

Een geslaagde schuldregeling is een regeling

onderwerp schuldhulpverlening. In de

waarbij een minnelijk akkoord tot stand is

volgende figuur is weergegeven het aantal

gekomen over de aflossing en/of

geslaagde minnelijke regelingen per 1.000

kwi jtschelding van de schulden. Dat betekent

inwoners.

34


35

overigens niet automatisch dat de aflossing

In figuur 5 geven we het aantal geslaagde

ook goed verlopen is.

schuldregelingen.

Figuur 5 Het aantal geslaagde schuldregelingen per 1000 inwoners (vraag 48.1)

De verticale lijn is het benchmarkgemiddelde. Wanneer we het aantal geslaagde schuldregelingstrajecten (vraag 48.1) relateren aan het aantal opgestarte trajecten (vraag 47) hebben we het slagingspercentage. Deze i s v o o r : -

Duiven 25%

-

Gemert -B a k e l 4 4 %

-

Heiloo 78%

-

Echt -S u s t e r e n 2 1 %

-

Zevenaar 100%

-

I S D-O p t i m i s d 1 3 %

-

Drimmelen 44%

35


36

Er zijn vele factoren die een positieve invloed kunnen hebben op de slagingskans. We noemen er een paar: •

Een goede relatie met schuldeisers. Beschouw de schuldeiser (ook) als klant van uw organisatie.

•

Beschikking over een noodfonds.

•

De mate waarin uw organisatie erin slaagt de cliënt te motiveren.

•

Laagdrempeligheid van uw organisatie. Als schuldenaren op tijd uw organisatie weten te vinden, dan zi jn de schulden nog niet hoog opgelopen en is het aantal schuldeisers beperkt.

•

Toepassing van budgetbeheer.

•

Geven van achtergrondinformatie over de cliënt.

•

Toepassing van dwangakkoord.

•

Screenen in voorfase (‘fase 1’).

•

Moment waarop schuldregelingsovereenkomst wordt ondertekend.

36


37

10. EVALUATIE Bij evaluatie gaat het om de resultaatmeting van het armoedebeleid. Het betreft hier vragen als: •

Vindt er resultaatmeting plaats ten aanzien van de doeltreffendheid van het beleid (niet gebruik, terugdringing armoede, etc)?

•

Vindt er resultaatmeting plaats ten aanzien van de doelmatigheid (kosten per klant, doorlooptijden, etc.)?

•

Worden de resultaten van het armoedebeleid getoetst aan de doelstellingen van het beleid?

•

Wordt het effect van het minimabeleid naar de aparte doelgroepen gemeten?

Gemeentebesturen worden op verschillende manieren geïnformeerd over de resultaten van het beleid. Dit gebeurt onder andere via Managementrapportages (MARAP’s), die echter vaak een hoog aggregatieniveau kennen. Via aparte beleidsrapportages wordt op gedetailleerder niveau over het armoedebeleid gerapporteerd. In de volgende tabel wordt weergegeven of en in welke mate de doeltreffendheid en doelmatigheid van het armoedebeleid wordt gemeten.

Resultaatmeting doeltreffendheid

Resultaatmeting doelmatigheid

deelnemer

Tabel 20 Resultaatmeting t.a.v. doeltreffendheid en doelmatigheid van armoedebeleid (vragen 49 en 50)

Niet systematisch of minder dan eens per jaar Niet sy stematisch of minder dan eens per jaar Nee

Niet systematisch of minder dan eens per jaar Nee

Uden Duiven Gemert-Bakel Heiloo

Nee

37


Echt-Susteren Zevenaar

38

Niet systematisch of minder dan eens per jaar Nee

Nee

Nee

Nee

Niet systematisch of minder dan eens per jaar

Optimisd Drimmelen

38


39

11. T OT SLOT Wij hopen dat u na het lezen van deze rapportage een beter beeld hebt gekregen van de situatie waar uw gemeente zich in bevindt. Vergelijken met andere gemeenten is belangrijk om die situatie op waarde te kunnen schatten. Dat geeft steun bij het zoeken naar mogelijkheden om uw organisatie te verbeteren. Naast de kringrapportage zal ook een managementsamenvatting beschikbaar worden gemaakt. U kunt de samenvatting gebruiken voor rapportage aan het gemeentebestuur.

39


40

BIJLAGE 1 REKENMETHODE LAAG INKOMEN Rekenmethode en verantwoording tabe l 1 0 Tabel 10, het aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum, is gebaseerd o p g e g e v e n s u i t d e S t i m u l a n S Z-minimasite. De berekening volgt de methode van het boekje Kengetallen gemeentelijk armoedebeleid van het COELO (M.A. Allers en F.J. Sijtsma, VNG-Uitgeverij, 1997). Landelijk is bekend hoeveel huishoudens van een minimuminkomen moeten rondkomen. Op gemeenteniveau is dit anders. Gemeenten kunnen onderling sterk verschillen, en de situatie in een bepaalde gemeente kan sterk afwijken van het gemiddelde landelijke beeld. Daarom kunnen landelijke cijfers niet direct worden vertaald naar gemeenteniveau. Het CBS publiceert gegevens over het aantal huishoudens met een 'laag inkomen' en huishoudens m e t e e n i n k o m e n t o t 1 0 5 % v a n h e t s o c i aal minimum per gemeente. Socaal minimum is volgens de gehanteerde definitie van het CBS de bijstandsnorm voor een echtpaar aangevuld met de (leeftijdsafhankelijke) kinderbijslag. Op basis van deze gegevens kan het aantal minimumhuishoudens worden geschat. De berekeningen worden uitgevoerd per sociaal economische groep (pensioenontvangers, werklozen e.d.). In de praktijk van het gemeentelijk beleid worden deze groepen veelvuldig gehanteerd. De bepaling van het aantal minima in een afzonderlijke gemeente gebeurt in drie stappen:

1. Er wordt uitgegaan van zo recent mogelijke CBS gegevens (2004) over het aantal huishoudens met een laag inkomen en huishoudens met een inkomen tot 105% van het sociaal minimum in de gemeente.

2 . Per sociaal economische categorie wordt d e v e r h o u d i n g v a s t g e s t e l d t u s s e n h e t a a n t a l huishoudens met een minimuminkomen en het aantal huishoudens met een laag inkomen. Dit (landelijke) kengetal wordt toegepast op de gemeentelijke gegevens over laag inkomen. D i t l e v e r t e e n s c h a t t i n g o p v a n h e t a a ntal minimumhuishoudens in de gemeente, uitgesplitst naar sociaal -e c o n o m i s c h e g r o e p , v o o r 2 0 0 4 .

Landelijke verhoudingen ten opzichte van 105%-grens (bron: door StimulanSZ bewerkte CBS-cijfers 2004)

Landelijke verhoudingen ten opzichte van 105%-grens (bron: door StimulanSZ bewerkte CBS-cijfers 2004) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum

40


Zelfstandigen Werknemers WWB+WW Arbeidsongeschikte n Pensioenontvanger s Niet ingedeeld Totaal

41

101% 95% 87% 86% 71%

105% 100% 100% 100% 100%

110% 106% 118% 111% 124%

minimum 115% 121% 167% 121% 161%

120% 138% 231% 128% 195%

125% 155% 317% 133% 231%

130% 170% 435% 137% 266%

57%

100%

144%

236%

320%

397%

469%

53% 78%

100% 100%

173% 122%

220% 162%

247% 202%

260% 243%

280% 286%

3 . Op basis van de toe- of afname van de omvang van de verschillende sociaal -economische groepen in de gemeente wordt het aantal minimumhui shoudens in een recent jaar geraamd (na 2004).

De tabel hieronder laat zien aan de hand van welke gegevens de schatting voor begin 2004 wordt geactualiseerd. Het aantal minimumhuishoudens met een bijstands -, W W - of arbeidsongeschiktheidsuitkering wordt g eactualiseerd aan de hand van de mutatie in het aantal uitkeringen. Bij pensioenontvangers wordt gebruik gemaakt van het aantal 65-plussers. Actuele gegevens over zelfstandigen en werknemers per gemeente zijn niet beschikbaar. Daarom gaan we uit van de mut atie van het aantal inwoners, voor zover die niet behoren tot een van de hiervoor genoemde groepen.

Actualisering van de minimaschatting voor 2004 Sociaaleconomische groep:

Actualisering via mutatie van aantal:

Bijstandsontvangers WW-ontvangers Arbeidsongeschikten Pensioenontvangers Zelfstandigen

Bijstandsuitkeringen WW-uitkeringen WAO-uitkeringen 65-plussers Overige inwoners (totaalbovengenoemde groepen) Inwoners (idem)

Werknemers

Laag inkomen (CBS) De lage-inkomensgrens is vastgesteld op 9.249 euro. Dit bedrag komt in koopkracht ongeveer overeen met de koopkracht van een bijstandsuitkering voor een alleenstaande in 1979, toen deze

41


42

op zijn hoogst was. Het inkomensbegrip dat in deze publicatie wordt gehanteerd, is het besteedbaar inkomen verminderd met eventueel ontvangen huursubsidie. Om te bepalen hoe het inkomen van een huishouden zich verhoudt tot de lage-inkomensgrens, wordt het inkomen van een huishouden gecorrigeerd voor verschillen in huishoudenssamenstelling en voor de prijsontwikkeling. De correctie voor verschillen in samenstelling vindt plaats met behulp van equivalentiefactoren. In de equivalentiefactor komen de schaalvoordelen tot u itdrukking die het gevolg zijn van het voeren van een gemeenschappelijke huishouding. Met behulp van de equivalentiefactoren worden alle inkomens herleid tot het inkomen van een eenpersoonshuishouden. Op deze wijze zijn de inkomensniveaus van huishoudens on d e r l i n g v e r g e l i j k b a a r g e m a a k t . V e r v o l g e n s w o r d t d i t gestandaardiseerde inkomen (met consumentenprijsindices) herleid naar het prijspeil in 2000. Het resulterende inkomen is laag wanneer het minder is dan 9.249 euro.

42


BIJLAGE 2

43

BESCHRIJVING VAN GEMEENTEN

Zevenaar Inleiding Om de effecten van het gemeentelijk minimabeleid te te meten zijn in 2006 een tweetal onderzoeken verricht. Door het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) is een Minima-effectrapportage uitgebracht en het SGBO (het onderzoeksinstituut van de VNG) heeft onderzoek gedaan naar de doelgroep en het bereik van het minimabeleid in Zevenaar. Op basis van de uitkomsten van beide onderzoeken is vastgesteld dat het gemeentelijk minimabeleid adequaat voorziet in het financieel ondersteunen van mensen met een laag inkomen. Verder is geconstateerd dat de gemeentelijke vormen van inkomensondersteuning het beleid gericht op het verkrijgen van werk niet doorkruist. Door zowel het Nibud als het SGBO zijn tevens een aantal aanbevelingen uitgebracht. Dit heeft geleid tot aanpassing van het beleid. Naast een aantal inhoudelijke aanpassingen is het accent van het nieuwe beleid vooral gericht op het terugdringen van het niet-gebruik van voorzieningen én een verdergaande efficiëntere uitvoering v an het gemeentelijk minima beleid. Het nieuwe beleid beoogt een helderder / transparanter gemeentelijk minimabeleid voor de inwoners van Zevenaar en een eenvoudiger uitvoering van het beleid. Doelstellingen Het doel van het gemeentelijk minimabeleid is het bevorderen van maatschappelijke participatie en inkomensondersteuning voor mensen met een laag inkomen. Doelgroepen in 2007 Bewoners van Zevenaar met een laag inkomen. Bestuurlijk draagvlak Kaderstelling door de gemeenteraad, nadere invulling door het college.

Succesfactoren/Activiteiten - Een aanvraagformulier: Er wordt gewerkt met één formulier waarmee in één keer een beroep gedaan kan worden op alle inkomensondersteunende voorzieningen. - Experiment Vereenvoudigde Afhandeling Plus: De Liemerse gemeenten (Duiven, Rijnwaarden, Westervoort en Zevenaar) zijn gestart met een onderzoek om de vereenvoudigde afhandeling bijzondere bijstand uit te breiden. De bedoeling is om in één werkproces op een zo eenvoudig mogelijke wijze zo veel mogelijk inkomensondersteunende regelingen te beoordelen. De gemeenten hebben als eindresultaat voor ogen dat burgers proactief benaderd worden als zij in aanmerking kunnen komen voor een of meerdere regelingen. Omdat voor de realisatie van het project specifieke kennis nodig is om een geautomatiseerd programma te realiseren is Kluwer Overheid (leverancier van MRE en Schulinck) gevragd om mee te denken en te ontwikkelen. Voor de uitvoering van dit project is een subsidie ontvangen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Toekomstbeeld In de toekomst doet een inwoner een aanvraag. De aanvrager kan de aanvraag zowel schriftelijk als digitaal indienen. Als daarbij inkomensgegevens bekend zijn, dan wordt parallel aan het werkproces van de aanvraag beoordeeld of er ook andere voorzieningen zijn waar betrokkene een beroep op kan doen. Als voor de beoordeling van het recht op die voorzieningen al voldoende informatie aanwezig is, dan worden de besluiten direct genomen. Als specifieke informatie nodig is, dan wordt die opgevraagd bij de desbetreffende inwoner. Via het DKD wordt nagegaan of er inwoners zijn die geen aanvraag hebben gedaan, maar die wel in aanmerking komen voor voorzieningen. Zij krijgen een beschikking thuisgestuurd met het verzoek om hun rekeningnummer door te geven als zij de voorziening willen ontvangen.

43


44

Valkuilen en knelpunten Het experiment vraagt behoorlijke investeringen van alle deelnemende partijen. Regelingen (inkomensondersteunend) Regeling Individuele Bb Categoriale BB voor chronisch zieken en ouderen Regeling duurzame goederen CAZ Kwijtschelding gemeentelijke belasting Ouderen 65+ Regeling maatschappelijke activiteiten Maaltijdvoorziening Langdurigheidstoeslag

Zevenaar Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja

Regelingen of activiteiten gericht op participatie in 2007 Regeling Declaratiefonds Taalcursussen Vergoeding Kinderopvang Vergoeding reiskosten Vergoeding vrijwiligerswerk Huisbezoeken Vetgoeding computers/internet Subsidiëring ontmoetingsplekken

Zevenaar Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja

44


45

Heiloo Organisatiestructuur armoedebeleid • Gemeente: Binnen de gemeente vindt het grootste deel van de uitvoering minimabeleid plaats binnen de afdeling Sociale Zaken, dit is een onderdeel van de sector Welzijn en Burgerij. Binnen deze afdeling wordt onderscheid gemaakt tussen team Werk en Inkomen (front office), team Administratie (back office) en een werkbegeleider (toetsing). Binnen de sector zijn tevens een beleidsmedewerker en een kwaliteitsmedewerker aanwezig. De uitvoering van kwijtschelding van gemeentelijke belastingen ligt bij team Financiën, dit is een onderdeel van de sector Bestuur- en Organisatieondersteuning. • Externen: De uitvoering van schuldhulpverlening (20 uur per week) ligt bij Plangroep. • Netwerken: Binnen de regio Noord Kennemerland wordt het beleid van de gemeenten periodiek afgestemd. Doelstellingen Ondersteuning bieden aan de sociale minima. Doelstellingen en doelgroepen zijn niet SMART geformuleerd. Doelgroepen in 2007 Bewoners van Heiloo met een inkomen lager dan 120% van de bijstandsnorm en een vermogen lager dan het bedrag genoemd in artikel 34, lid 3. Regelingen (inkomensondersteunend) individuele bijzondere bijstand categoriale bijzondere bijstand: o 65 jaar of ouder, chronisch zieken en gehandicapten: € 225,00 per persoon per jaar. o collectieve aanvullende ziektekostenverzekering: collectiviteitskorting op de basisverzekering en volledige vergoeding van de aanvulllende premie. schuldhulpverlening kwijtschelding gemeentelijke belastingen Regelingen of activiteiten gericht op participatie in 2007 1. Deelname maatschappelijk verkeer vergoeding abonnement internet, telefoon, krant of tijdschrift, maximaal € 75,00 per huishouden voordeelurenkaart NS: € 55,00 per persoon lidmaatschap bibliotheek 16-17 jaar € 18,00 18-26 jaar € 20,00 > 26 jaar € 25,00 >= 65 jaar € 20,00 2. Deelname vereniging Per persoon wordt maximaal € 150,00 per jaar beschikbaar gesteld. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen volwassenen en kinderen. In dit bedrag is begrepen een bedrag voor accessoires (b.v. sportkleding). Ook zwemles wordt beschouwd als deelname aan een vereniging. 3. Bijdrage schoolgaande kinderen Bij de start van het middelbare schoolbezoek kan een startbijdrage worden verstrekt van maximaal € 300,00 per kind. In de hierop volgende jaren kan een bijdrage worden verstrekt van maximaal € 100,00 per kind in de middelbare schoolleeftijd voor alle extra kosten. Bestuurlijk draagvlak Kaderstelling door de gemeenteraad, nadere invulling door het college. Succesfactoren - Royaal beleid op het gebied van collectieve aanvullende ziektekostenverzekering. De aanvullende premie w ordt volledig vergoed. Dit leidt tot weinig aanvragen om bijzondere bijstand voor medische kosten. - Daarnaast worden tandartskosten, ongeacht de aard van de behandeling, vergoed tot maximaal € 500,00 per jaar. Op deze manier wordt veel juridisch uitzoekwerk door de klantmanagers voorkomen. - Indien het een uitkeringsgerechtigde betreft worden de premies voor ziektekostenverzekering ingehouden op de uitkering. Het risico van onverzekerd zijn wordt hiermee voorkomen. - De categoriale bijzondere bijstand voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen wordt, indien dit in het voorgaande jaar al is verstrekt, automatisch uitbetaald. Het is niet nodig dat elk jaar een aanvraag moet worden ingediend. Wel wordt jaarlijks aan de cliënt gevraagd of er sprake is van gewijzigde omstandigheden.

45


46

Valkuilen en knelpunten - Het tegengaan van niet-gebruik minimabeleid. Alleen een artikel in de plaatselijke krant en het verspreiden van folders is niet voldoende om niet-gebruik van minimabeleid tegen te gaan. Een directe benadering is noodzakelijk. Hierin schiet de gemeente Heiloo momenteel tekort. Wij zijn geïnteresseerd in de mogelijkheden om bestanden te koppelen. - Er zijn cliënten met een bijstandsuitkering die parttime werken en met dat werk aan hun ‘max’ zitten (om medische redenen of i.v.m. zorg voor kinderen). Deze cliënten hebben geen recht op de langdurigheidstoeslag. We zijn op zoek naar mogelijkheden om deze mensen toch te compenseren. - De Wet Werk en Bijstand en de jurisprudentie hieromtrent is vrij strikt. Echter, vanuit de landelijke en lokale politiek wordt aangedrongen op het verstrekken van categoriale bijstand op allerlei gebieden (duurzame gebruiksartikelen, maatschappelijke participatie). Gemeenten worden hierdoor gedwongen om buitenwettelijk bijzondere bijstand te verstrekken.

46


47

Echt-Susteren Organisatiestructuur armoedebeleid • Gemeente (afdelingen) Afdeling Frontoffice: inname aanvragen van alle regelingen Afdeling Sociale en maatschappelijke voorzieningen: afhandeling aanvragen Afdelingen Vergunningen en Heffingen: afhandeling aanvragen kwijtschelding belasting en heffingen • Externen Kredietbank Limburg ( per 1 januari 2008 Plangroep) • Netwerken SWE AMW Cliëntenraad Sociale Voorzieningen Doelstellingen Onderbesteding van het begrote budget voor het gemeentelijk minimabeleid tegengaan: door beter bereik van doelgroep uitbreiding van een aantal regelingen Doelgroepen Op dit moment heeft de gemeente Echt-Susteren haar doelgroep niet voldoende in beeld. Als de gemeente weet hoe de samenstelling is van de doelgroep, kan zij hier het beleid op af stemmen door het vaststellen van specifieke regelingen voor de doelgroep. KWIZ uit Groningen zal een onderzoek doen naar de grootte en samenstelling van de doelgroep van het minimabeleid en een adressenbestand verzorgen van huishoudens die in aanmerking komen voor de diverse minimaregelingen. Met dit bestand kan de gemeente de aanschrijving aan de doelgroep verzorgen. De aanschrijvingen aan de doelgroep zullen begin 2008 gaan plaatsvinden. Regelingen (inkomensondersteunend)

• •

Individuele bijzondere bijstand Categoriale inkomensondersteuning voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. Invoering per 01.01.2008: Mensen met een chronische ziekte of handicap en ouderen hebben als gevolg van hun omstandigheden vaak meerkosten, die niet of slechts gedeeltelijk door bijzondere of andere regelingen worden vergoed. Het gaat dan vooral om de zogenaamde “verborgen kosten”. Verborgen (onzichtbare) kosten worden niet via individuele bijzondere bijstand vergoed, want kosten moeten voor de bijzondere bijstand direct aantoonbaar zijn. We noemen een aantal voorbeelden van meerkosten veroorzaakt door handicap of ziekte die minder ‘hard’ te maken zijn:

-

hogere telefoon- en portokosten; het bezorgen van boodschappen; extra kosten ivm voedingsmiddelen; extra kosten ivm energiegebruik; extra kledingslijtage; extra bijdrage ivm klusjes rondom huis; extra kosten taxivervoer; lidmaatschapskosten van belangenverenigingen en/of patiëntenorganisaties. Voorgesteld wordt om voor deze verborgen kosten per kalenderjaar een bedrag van € 100,- te betalen. De draagkrachtregels voor individuele bijzondere bijstand zijn hier eveneens van toepassing: Draagkracht uit inkomen: 110% van de toepasselijke bijstandsnorm inclusief vakantietoeslag. Draagkracht uit vermogen 100% van het in aanmerking ten nemen vermogen.

• •

Langdurigheidstoeslag Collectieve zorgverzekering bij CZ: premie korting van 6% op basisverzekering en aanvullende verzekeringen

•

47


•

48

Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en heffingen. In onze gemeente kunnen minima in aanmerking komen voor kwijtschelding van de volgende belastingen:

•

Afvalstoffenheffing voor het vast recht

•

Rioolrechten

•

Onroerende zaakbelasting (eigenaar)

Regelingen of activiteiten (gericht op participatie)

•

Categoriale inkomensondersteuning voor maatschappelijke participatie. De huidige regeling kent een vergoeding van € 115,- per persoon op declaratiebasis. Beleid per 01.01.2008: Om deelname aan sociale en culturele activiteiten daadwerkelijk te bevorderen is een hogere vergoeding noodzakelijk. Gelet op bijvoorbeeld de kosten van sportverenigingen, muziekonderwijs- en verenigingen kan een vergoeding van € 150,- per gezinslid redelijk worden geacht. Deze vergoeding zal niet langer op declaratiebasis vergoed worden. Het bedrag van de vergoeding zal bij toekenning van de tegemoetkoming, meteen worden overgemaakt. Aanvragers worden er in de beschikking op gewezen dat de gemeente steekproefsgewijs, aan het begin van het volgende kalenderjaar, controleert of de vergoeding ook daadwerkelijk aan sociale en culturele activiteiten wordt uitgegeven. 5% van de toekenningen zal achteraf steekproefsgewijs worden gecontroleerd. In een toelichting bij de beschikking zal worden ingegaan op de diverse kosten waarvoor vergoeding mogelijk is. Aan de belanghebbenden zal worden gevraagd om de benodigde bewijsstukken te bewaren. De draagkrachtregels voor individuele bijzondere bijstand zijn hier eveneens van toepassing. Draagkracht uit inkomen: 110% van de toepasselijke bijstandsnorm inclusief vakantietoeslag. Draagkracht uit vermogen 100% van het in aanmerking ten nemen vermogen.

Bestuurlijk draagvlak In de Commissievergadering is uitgesproken dat het begrote budget naar de doelgroep moet gaan. Voor uitbreiding van de minimaregelingen en beter bereik van de doelgroep is bestuurlijk draagvlak aanwezig. Succesfactoren Betere dienstverlening aan cliënten ( door het gebruiken van één aanvraagformulier voor alle regelingen) Valkuilen en knelpunten Cultuuromslag bij medewerkers

48


49

ISD-Optimisd Wat willen we bereiken Treffen van maatregelen tot het handhaven van de minimaal noodzakelijke koopkracht en welzijn van inwoners en het bieden van mogelijkheden om in de samenleving te participeren. Tegengaan van sociale uitsluiting als gevolg van een langdurig laag inkomen, ondersteuning in noodzakelijke kosten van het bestaan/levensbehoefte, voorkomen dat kinderen de dupe zijn van het gegeven dat hun ouders een inkomen op minimumniveau hebben en het bieden van hulpverlening in problematische schuldsituaties. Korte inventarisatie bestaand minimabeleid/armoedebeleid Optimisd Onderdeel Werk/reintegratie Het motto van Optimisd is: “Werk boven uitkering voor alle cliënten die kunnen werken”. Van uitkeringsgerechtigden wordt daarom verwacht dat zij actief naar werk zoeken en er alles aan doen om een betaalde baan te vinden. Optimisd heeft daarom een aantal instrumenten ontwikkeld. Ook organiseert Optimisd werkgelegenheidsprojecten zodat een klant werkervaring en werkritme op kan doen. Instrumenten • opstapbaan met behoud van uitkering -proefplaatsing -werkritme opdoen -vrijwilligerswerk -opstapbaan met subsidie • premies • scholing • persoonsgebonden budget Premies Optimisd kent 4 soorten premies: uitstroompremie, scholingspremie, premie vrijwilligerswerk, premie proefplaatsing. Sociale activering Wanneer een betaalde baan nog niet of niet meer tot de mogelijkheden behoort, kan een klant via sociale activering toch een bijdrage leveren aan de gemeenschap. Onder bepaalde voorwaarden is dit mogelijk met behoud van uitkering. Een aantal activiteiten die hier onder kunnen vallen zijn: • Vrijwilligerswerk • Maatschappelijk nuttige taken • Actief worden in eigen omgeving • Mantelzorg • Sociaal culturele activiteiten • Taallessen Kinderopvang Onder bepaalde voorwaarden kan een bijdrage in de kosten van kinderopvang worden verstrekt indien een klant werkt of een reintegratietraject volgt. Onderdeel Inkomen Langdurigheidstoeslag Naast uitvoering van de div. wettelijke regelingen WWB, Ioaw, Ioaz, Bbz, wordt uitvoering gegeven aan de langdurigheidstoeslag. Dit is een toeslag voor mensen die langdurig van een minimuminkomen leven en die geen vooruitzicht hebben op betaald werk. Voorwaarden: * Uw leeftijd moet tussen de 23 en 65 jaar liggen; * Gedurende de afgelopen vijf jaar mag aan inkomsten uit arbeid niet meer zijn ontvangen dan een bedrag van € 1.062,--; * Gedurende de afgelopen vijf jaar mag geen WW-uitkering zijn ontvangen; * Er moet sprake zijn van het ontbreken van arbeidsmarktperspectief; * Eventueel vermogen mag niet hoger zijn dan de vermogensgrens van de Wet werk en bijstand (€ 5.325,-voor een alleenstaande/€ 10.650,-- voor een alleenstaande ouder/gehuwde); * Wanneer een bijstandsuitkering is ontvangen dient u zich de afgelopen vijf jaar aan de opgelegde arbeidsverplichtingen te hebben gehouden.

49


50

Onderdeel Minimabeleid Bijzondere bijstand Optimisd draagt zorg voor uitvoering van de bijzondere bijstand. Een klant/inwoner komt in aanmerking voor bijzondere bijstand als hij/zij door bijzondere omstandigheden hogere kosten heeft die men niet (geheel) zelf kan betalen. Voor kosten die iedereen heeft zoals voor boodschappen, huur- en woonkosten, premies van ziektekostenverzekeringen, kleding en schoenen, kan geen bijzondere bijstand worden aangevraagd. Bijzondere kosten zijn niet de gebruikelijke kosten van levensonderhoud, maar wel de kosten voor bijvoorbeeld: - Aanschaf van een bril, gebitsprothese - Extra kosten door handicap of ziekte (Regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen) - Eigen bijdrage voor thuiszorg, kosten (tand-)arts - Werk en werkverwerving (kosten van oppas, studie bij een door Optimisd goedgekeurd traject) - Wonen (hoge huur, verhuizen, eigen woning) - Schoolkosten kinderen (12-18 jaar) - Computerregeling (schoolgaande kinderen 12-18 jaar) - Vervanging duurzame gebruiksgoederen in uitzonderlijke situaties Er wordt geen drempelbedrag gehanteerd. De inkomensgrens is bepaald op 110% van het sociaal minimum. Er zijn 3 speciale regelingen: a. Regeling bijzondere bijstand schoolkosten van kinderen in het voortgezet onderwijs Ouders met schoolgaande kinderen in de leeftijd van 12 tot 18 jaar in het voortgezet onderwijs moeten over het algemeen aanzienlijke kosten maken, o.a. boeken/leermiddelen, aanschaf schooltas, schoolreisje/schoolactiviteiten, reiskosten, ouderbijdrage, sportkleding en lesgeld. Voor mensen die rond moeten komen van een minimuminkomen is het bijna niet mogelijk om deze kosten te betalen uit het inkomen of voorliggende voorzieningen. Optimisd verstrekt daarom in bepaalde situaties een bijdrage/tegemoetkoming in de schoolkosten van € 150,-- per schooljaar per kind in het voortgezet onderwijs. b. Regeling bijzondere bijstand voor aanschafkosten computers voor kinderen in het voortgezet onderwijs De regeling is bedoeld voor degenen die drie jaar of langer op een minimum (bijstands-)uitkering of een ander minimuminkomen aangewezen zijn en daarnaast niet over meer vermogen beschikken dan volgens de WWB is toegestaan. Aan hen kan zonodig een tegemoetkoming gegeven worden van maximaal € 1.000,-- voor de aanschaf van een computer/printer. Waarvan 60% gratis en 40% als lening. Inkomensgrens voor deze regeling 100% c. Regeling bijzondere bijstand chronisch zieken gehandicapten en ouderen Optimisd verstrekt een bedrag van € 200,-- per jaar bijzondere bijstand aan chronisch zieken, gehandicapten en ouderen (per gezinseenheid), omdat zij, als gevolg van hun omstandigheden, vaak verborgen méérkosten hebben, die niet of slechts gedeeltelijk door andere regelingen worden vergoed. Bij verborgen méérkosten moet men bijvoorbeeld denken aan: hogere telefoon- en portikosten i.v.m. het regelen van aangelegenheden rondom de beperking of ziekte, extra kosten in verband met voedingsmiddelen, energieverbruik of extra kledingslijtage; verhoogde (risico)premies; extra kosten in verband met klusjes rondom huis; lidmaatschapskosten van belangenverenigingen en/of patiëntenorganisaties. Voorwaarden waaraan een aanvrager moet voldoen: • langdurig aangewezen zijn op thuiszorg (minimaal 6 maanden), en/ of • aangewezen zijn op hulpmiddelen voor wonen, werk of vervoer, en /of • een arbeidsongeschiktheid(suitkering) hebben van 80-100%, en /of • 65 jaar of ouder zijn • het netto inkomen is gedurende de laatste twaalf maanden gelijk aan of minder dan 120% van de geldende bijstandsnorm • men beschikt niet over meer vermogen dan men volgens de WWB mag hebben. Maatschappelijke participatie WIE MOET RONDKOMEN VA N EEN MINIMUMINKOMEN LAAT HET LIDMAATSCHAP VAN EEN VERENIGING , KOSTEN VAN ABONNEMENTEN OF CURSUSSEN VAAK WIJKEN VOOR ANDERE , MEER NOODZAKELIJKE UITGAVEN. OPTIMISD KAN MENSEN MET EEN MINIMUMINKOMEN PER KALENDERJAAR EEN BIJDRAGE GEVEN VOOR DIT SOORT KOSTEN . D E BIJDRAGE IS € 150,-- PER GEZINSLID PER JA AR. VOORBEELDEN HIERVAN ZIJN : • abonnementen en (seizoen-)kaartjes voor: zwembaden, schouwburg, bioscoop, bibliotheek, musea en kunstuitleen • contributies voor sport-, zang-, ouderen- en buurtverenigingen, jeugd- en jongerenwerk, politieke partijen en vakbonden, hobbyclub en kosten sportattributen

50


51

•

cursusgelden voor her-, omen bijscholing, volwasseneneducatie, kunstzinnige vorming, club- en buurthuisactiviteiten, emancipatieactiviteiten en ouderbijdragen • éénmalige activiteiten voor schoolreisjes en kampen, werkweken, excursies, uitstapjes zoals bezoek aan dierentuin en pretpark INKOMENSGRENS 110% Aanverwante regelingen Uitvoering van de Wet voorzieningen gehandicapten, een Gehandicaptenparkeerkaart, Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen, en een Verklaring omtrent inkomen en vermogen voor rechtsbijstand, vindt plaats door de ISD gemeenten. Onderdeel Schuldhulpverlening Schuldhulpverlening Rondkomen met een uitkering op minimumniveau is voor veel mensen passen en meten. Huur, energie, belastingen enzovoorts moeten op tijd worden betaald. Zeker voor mensen die langdurig van een uitkering moeten leven is het soms moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Schulden zijn dan zo gemaakt. Lukt het niet om geldzaken op orde te krijgen dan kan contact worden opgenomen met het Meldpunt Schuldhulpverlening van Optimisd. Project preventieve bewustwording armoede Het project is er op gericht om armoede binnen huishoudens te voorkomen of hanteerbaar te maken door middel van voorlichting en huisbezoeken bij verschillende doelgroepen. Daarmee kan worden voorkomen dat inwoners van de drie gemeenten in het werkgebied van Optimisd in een problematische schuldensituatie terecht komen. Het gaat er om een bewustwordingsproces tot stand te brengen bij de doelgroepen om met hun financieel budget rond te komen. Optimisd wil met het project bereiken: • beter gebruik van (financiële) regelingen waar inwoners recht op hebben • een betere samenwerking met hulpverleningsinstanties om armoede te voorkomen of te beheersen • het bieden van meer inzicht bij de doelgroepen over mogelijkheden om schulden te voorkomen en over beschikbare (schuld)hulpverlening • hulpverleners en vrijwilligers die door hun werk met financiële problemen van inwoners in aanraking komen, meer inzicht en oplossingsmogelijkheden bieden • jongeren op middelbare scholen leren bewuster om te gaan met geld Aanpak van het project Optimisd wil via drie verschillende kanalen diverse doelgroepen bereiken: • We geven onze klantmanagers, uitvoeringsmedewerkers en schuldhulpverleners extra informatie waar ze op moeten letten om te zien bij welke klanten hulp nodig is op het gebied van financiële administratie. • We benaderen hulpverlenende instanties en welzijnsinstellingen in het werkgebied van Optimisd, die bij diverse gezinnen/inwoners thuiskomen. Deze hulpverleners geven we voorlichting hoe ze klanten kunnen helpen in moeilijke financiële omstandigheden. Mocht dat niet baten dan kunnen deze hulpverleners ook een huisbezoek aanvragen als de klant dit wenst. Op deze manier bereiken we doelgroepen zoals ouderen, probleemgezinnen en mensen met een psychosociale problematiek. • We richten ons op de jeugd op middelbare scholen. Dit omdat er steeds meer jongeren om schuldhulpverlening vragen, en vaak al problematische schulden hebben op jonge leeftijd. Op alle scholen van voortgezet onderwijs in Schijndel, Sint Michielsgestel en Veghel bieden we daarom een korte financiële voorlichtingscursus aan voor de leeftijdsgroep 15 tot 18 jaar. Ondersteuning Voedselbank De Voedselbank dient een maatschappelijk belang voor een zeer kwetsbare groep inwoners, waaronder een aantal personen die in een schuldregelingstraject zijn opgenomen bij Optimisd, die niet rond kunnen komen, ondanks het bestaande minimabeleid. De Voedselbanken in Nederland zijn ontstaan op basis van particuliere initiatieven. Er is in deze feitelijk geen overheidstaak. Wel worden hiervoor vaak door gemeenten financiële middelen ter beschikking gesteld ter ondersteuning en wordt meegezocht naar geschikte locaties. De Voedselbank is toegankelijk voor alle inwoners van het werkgebied van Optimisd. Realisatie is mogelijk door te werken vanuit het bestaande Steunpunt in Veghel, en door intensieve samenwerking met de Vincentiusvereniging in Schijndel/Den Dungen Optimsid ondersteunt de Voedselbank financieel middels jaarlijkse subsidie. De ISD gemeenten stellen locaties beschikbaar voor uitgifte van voedselpakketten. Onderdeel Collectieve ziektekostenverzekering voor minima

51


52

Inwoners van de gemeenten Schijndel, Sint Michielsgestel en Veghel met een inkomen lager dan 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm, kunnen deelnemen aan een collectieve ziektekostenverzekering voor minima. Optimisd heeft hiertoe een contract afgesloten met zorgverzekeraars CZ en VGZ. Deelname betekent een aanzienlijke uitbreiding van het standaard ziektekostenpakket en een korting op de premie van aanvullende verzekeringen bij deze verzekeraars. Overige activiteiten Middels o.a voorlichting, publicaties, ontwikkeling van de website www.optimisd.nl en het digitaal loket op de website, wordt getracht het beroep op minimaregelingen te stimuleren ( tegengaan niet-gebruik). Voor een aantal regelingen zijn eenvoudige aanv raagprocedures van toepassing.

52


53

Drimmelen

53


54

Gemert-Bakel

54


55

Duiven

55


56

BIJLAGE 3 DOELGROEPBEPALING PER GEMEENTE 2006 Nederland Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid 2004 (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum

Zelfstandigen

101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

120.257

125.930

133.872

152.024

173.579

195.135

214.421

Werknemers

77.186

88.460

104.071

147.433

204.672

280.123

385.061

Bijstand/WW

167.865

194.420

215.285

236.149

248.478

258.911

266.498

Arbeidsongeschikten

42.121

59.170

73.210

95.274

115.331

136.392

157.452

Pensioenontvangers

45.485

80.210

115.424

189.276

256.770

318.395

376.107

Niet ingedeeld

11.776

22.080

38.272

48.576

54.464

57.408

61.824

Totaal

447.015

570.270

694.393

926.146

1.152.692

1.383.577

1.633.559

Bron: CBS ©

56


57

Uden Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

230

241

256

291

332

373

410

Werknemers

201

231

272

385

534

731

1.005

Bijstand/WW

180

208

231

253

266

277

285

Arbeidsongeschikten

68

96

119

155

187

221

255

Pensioenontvangers

92

163

234

384

521

646

764

Niet ingedeeld

21

40

70

88

99

104

112

Totaal

793

979

1.181

1.555

1.939

2.353

2.831

Bron: StimulanSZ ©

57


58

Echt-Susteren Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

201

211

224

254

290

326

359

Werknemers

123

140

165

234

325

445

611

Bijstand/WW

234

271

300

329

347

361

372

Arbeidsongeschikten

79

111

137

178

216

255

295

Pensioenontvangers

113

199

286

469

636

788

931

Niet ingedeeld

21

40

70

88

99

104

112

Totaal

771

972

1.182

1.553

1.912

2.280

2.680

Bron: StimulanSZ ©

58


59

Zevenaar Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

223

234

249

282

322

362

398

Werknemers

106

122

144

203

282

386

531

Bijstand/WW

177

205

227

249

262

273

281

Arbeidsongeschikten

64

91

112

146

177

209

241

Pensioenontvangers

74

131

189

309

420

520

615

Niet ingedeeld

11

20

35

45

50

53

57

Totaal

657

803

955

1.235

1.513

1.804

2.123

Bron: StimulanSZ ©

59


60

Gemert-Bakel Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

211

221

234

266

304

342

376

Werknemers

79

90

106

150

209

286

393

Bijstand/WW

97

112

124

136

143

149

154

Arbeidsongeschikten

68

95

118

154

186

220

254

Pensioenontvangers

60

105

151

248

336

417

493

Niet ingedeeld

16

30

52

66

74

78

84

Totaal

530

653

786

1.021

1.253

1.492

1.753

Bron: StimulanSZ ©

60


61

Drimmelen Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

229

240

255

290

331

372

408

Werknemers

52

60

71

100

139

190

261

Bijstand/WW

63

73

81

88

93

97

100

Arbeidsongeschikten

39

54

67

87

106

125

144

Pensioenontvangers

48

84

121

198

269

334

394

Niet ingedeeld

8

14

25

32

36

37

40

Totaal

438

525

619

795

972

1.154

1.348

Bron: StimulanSZ ©

61


62

Duiven Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum

Zelfstandigen

101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

151

159

169

191

219

246

270

Werknemers

95

109

128

182

252

345

474

Bijstand/WW

102

118

131

143

151

157

162

Arbeidsongeschikten

26

37

46

60

73

86

99

Pensioenontvangers

40

71

103

168

229

283

335

Niet ingedeeld

8

15

27

34

38

40

43

Totaal

424

509

603

779

961

1.157

1.383

Bron: StimulanSZ ©

62


63

Heiloo Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

153

160

171

194

221

249

273

Werknemers

70

80

94

134

186

254

349

Bijstand/WW

81

94

104

115

121

126

129

Arbeidsongeschikten

29

41

51

66

80

94

109

Pensioenontvangers

40

70

101

165

224

277

327

Niet ingedeeld

8

15

26

33

37

39

42

Totaal

381

461

547

706

868

1.039

1.230

Bron: StimulanSZ ©

63


64

Schijndel Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

188

197

209

237

271

305

335

Werknemers

86

98

116

164

228

311

428

Bijstand/WW

82

95

105

116

122

127

130

Arbeidsongeschikten

21

30

37

49

59

69

80

Pensioenontvangers

55

96

138

227

308

382

451

Niet ingedeeld

8

15

27

34

38

40

43

Totaal

440

532

633

826

1.025

1.234

1.468

Bron: StimulanSZ ©

64


65

Sint-Michielsgestel Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief)

Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

249

261

278

315

360

405

445

Werknemers

96

111

130

184

256

350

481

Bijstand/WW

61

71

78

86

91

94

97

Arbeidsongeschikten

11

15

19

24

29

35

40

Pensioenontvangers

49

87

126

206

279

346

409

Niet ingedeeld

6

12

21

27

30

31

34

Totaal

474

557

651

842

1.045

1.261

1.506

Bron: StimulanSZ ©

65


66

Veghel Omvang en samenstelling doelgroep armoedebeleid (cumulatief) Aantal huishoudens met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

Zelfstandigen

219

230

244

277

317

356

391

Werknemers

131

150

176

250

347

475

652

Bijstand/WW

121

140

155

170

179

186

192

Arbeidsongeschikten

74

104

128

167

202

239

276

Pensioenontvangers

66

116

167

273

370

459

543

Niet ingedeeld

11

20

35

44

49

52

56

Totaal

621

759

905

1.181

1.464

1.767

2.110

Bron: StimulanSZ ©

66


67

67

BENCHMARK ARMOEDEBELEID Meting over 2006 Kring 3

Recommend Documents