Beleidsplan TOPTALENT Erkend
Basisschool
Het Mozaïek te Houten 2013-2014
1
Inhoud beleidsplan Toptalent Erkend op het Mozaïek te Houten
1. Inleiding *Voorwoord * Visie 2. Wat verstaan we onder Toptalent? * Omschrijving doelgroep 3. Signalering en diagnostisering * Stappenplan signalering. * Uitvoering van het SIDI signaleringsinstrument * Stappenplan diagnostisering 4. Begeleiding van Toptalenten. Taak en rolomschrijving. * Organisatie * Rol van de leerkracht, Intern Begeleider, Toptalentcoach * Beknopt overzicht begeleiding Toptalenten. 5. Versnellen, verdiepen, verrijken * Stappenplan compacten en verrijken. 6. Orthotheek * Wat is er aanwezig 7. Verrijkingsklas * Wat is de verrijkingsklas * Aanmelding 8. Communicatie met Ouders * Communicatie naar de ouders
2
9. Evaluatie schooljaar *Borgen *Actiepunt komend schooljaar *Plusgroep en Spaanse les schooljaar 2013-2014
3
1.Inleiding Voorwoord Het meisje met de vleugels “Er was eens een meisje dat vleugels kreeg, die groeiden uit haar schouderbladen. De buren spraken de ouders er op aan, dat ze die vleugels moesten afknippen, maar de ouders reageerden verbaasd en weigerden. Een poosje later zeiden de buren: "Als je ze dan niet wil afknippen, laat ze dan tenminste kortwieken". Weer weigerden de ouders en gingen de buren onverrichter zake naar huis. Maar enige tijd later kwamen de buren er weer op terug: "Wat doe je het kind aan?" De ouders zeiden: "We leren haar vliegen.” (peuterplace.nl, het meisje met de vleugels, 2008)
Gelukkig willen de ouders van dit meisje haar leren vliegen en niet kortwieken, zoals de buren aanraden. Dit kind mag zichzelf zijn. Dit is één van de belangrijkste voorwaarden voor een goede ontwikkeling voor kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong en leerlingen die op een of meerdere gebieden begaafd zijn. Zichzelf zijn, niet alleen thuis, maar ook op school. Ieder kind heeft een eigen persoonlijkheid en een natuurlijke ontwikkelingslijn. Goed onderwijs moet aansluiten bij de persoonlijkheid en ontwikkelingslijn van kinderen.
4
Visie
Het is onze visie dat passend onderwijs noodzakelijk is, hieronder vallen ook meer- en hoogbegaafde kinderen. Toptalenten genoemd. We onderscheiden twee typen toptalenten.
Eerste leerlijn: kinderen uitblinkend op meerdere vakgebieden (meerbegaafde leerling). Tweede leerlijn: kinderen uitblinkend op alle vakgebieden (hoogbegaafde leerling). Het is onze missie om: meer- en hoogbegaafde leerlingen te herkennen en erkennen. binnen onze school, een toepasbaar, uitdagend leeraanbod aan te bieden. deze leerlingen te LEREN leren, zodat ze zich op cognitief gebied en op sociaalemotioneel gebied optimaal kunnen ontplooien.
Binnen onze zorgstructuur signaleren we de begaafdheid van het kind. Wij ondersteunen het kind in zijn onderwijsbehoefte door aan te sluiten op zijn/haar niveau. Na de signalering gaan we middels een groeps/handelingsplan de kinderen op hun eigen niveau uitdagen. Dit in overleg met ouders en het betreffende kind.
5
2. Wat verstaan we onder Toptalent? Omschrijving doelgroep.
De kinderen die wij op school beschouwen als een toptalent zijn
kinderen die:
Bij een intelligentie onderzoek een IQ scoren van 130 of hoger. (let op, het is verplicht om een onderzoek te laten afnemen als kinderen van onze school mee gaan doen bij de verrijkingsklas) Kinderen die gedurende langere tijd, hoge A scores halen bij meerdere Cito afnames en bij meerdere vakken.
Het model van Mönks In het model van Monks is schematisch weergegeven dat niet alleen een hoge intelligentie een rol speelt. Ook doorzettingsvermogen, taakgerichtheid en creativiteit spelen een belangrijke rol.
De gebieden aangegeven in het schema zijn belangrijk om tot hoogbegaafde prestaties te komen. Onder motivatie wordt verstaan: doorzettingsvermogen om een bepaalde taak tot een goed einde te brengen, zich aangetrokken voelen tot een taak. Bij creativiteit spelen productief denken, originele oplossingen vinden en bedenken een rol. Ook het bedenken van problemen is een belangrijke factor. 6
Toch zal niet ieder kind dat deze kenmerken bezit dit laten zien. Persoonlijkheidskenmerken en de sociale omgeving hangen nauw samen en beïnvloeden elkaar. Belemmerende factoren op een of meer gebieden kunnen ertoe leiden dat een hoog intelligent kind niet tot hoogbegaafde prestaties komt.
3. Signalering /diagnostisering Op het Mozaïek wordt op verschillende momenten gesignaleerd. Hieronder staan de verschillende stappen in de signaleringsketting beschreven.
Groep 1-2 Intakeformulier Het intakeformulier wordt aan ouders gestuurd, voorafgaand aan het eerste gesprek met de Intern Begeleider. (hierna verder aangeduid als IBer) Het intakeformulier wordt vergezeld van een begeleidende brief waarin een korte toelichting staat. De ingevulde formulieren worden doorgestuurd naar de groepsleerkracht.
Intakegesprek Het intakegesprek wordt met ouders van iedere nieuwe kleuter gevoerd. Het gesprek wordt gevoerd met de IBer. Inhoud van het gesprek is het intakeformulier.
Formulier peuterspeelzaal De overdracht van de peuterspeelzaal wordt (actief) gevraagd aan ouders van iedere nieuwe kleuter. Op het intakeformulier wordt aangegeven de gegevens te willen ontvangen. Indien er geen overdrachtspapieren zijn bijgevoegd tijdens het gesprek met de IBer is de leerkracht verantwoordelijk voor het navragen bij de ouders.
Observatie eerste 6 weken De eerste 6 weken vindt er geregeld gerichte observatie plaats waarbij op diverse zaken wordt gelet. Deze periode wordt afgesloten met een gesprek.
Menstekening Er wordt op twee momenten een menstekening door iedere kleuter gemaakt. Allereerst wordt aan ouders gevraagd een menstekening mee te nemen tijdens het intakegesprek. De tweede keer in de eerste week dat de leerling op school is zal aan het kind gevraagd worden een menstekening te maken. De aanwijzingen uit het SIDI protocol en de genoemde normering van Goodenough worden gehanteerd om de menstekeningen te analyseren.
7
Kleuter- volgsysteem Het volgsysteem voor kleuters wat gebruikt wordt is de methode Kijk.
Cito toetsen (groep 3-8) In de maanden januari en juni worden de Cito toetsen afgenomen.
Sociaal emotioneel instrument In de maand november wordt door de groepsleerkracht de observatielijst uit de methode Viseon ingevuld.
Groepssignalering SIDI protocol Om kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong tijdig te signaleren wordt op het Mozaïek gewerkt met een jaarlijkse vragenlijst gericht op signaleren van kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong. Deze lijst wordt jaarlijks ingevuld door de leerkracht, eenmaal in november en eenmaal in juni voor de nieuwe groep 1/2.
Stappenplan gebruik SIDI. De kinderen die in het vorige schooljaar al een eigen programma hebben gekregen, denk aan handelingsplan, eigen leerlijn, routeboekje en/of verrijking starten hier het schooljaar mee! Indien hiervan afgeweken gaat worden, moet dat in overleg met de talentcoach of IBer Stap 1 Eind oktober begin november (uiterlijk 10-11) vult iedere leerkracht de lijst van zijn/haar groep in. In geval van duo partners wordt de Sidilijst gezamenlijk ingevuld. Invullen van deze lijst is subjectief en bij een verschil is het zaak om hier aandacht aan te besteden. Bij het invullen is de eerste indruk vooral van belang. Stap 2 In november/december vinden de gesprekken plaats tussen de talentcoach en de leerkrachten. Kinderen die in een vorig schooljaar niet uit de lijst naar voren kwamen, maar dit schooljaar wel worden altijd besproken met de talentcoach Stap 3A Als kinderen opvallen in de groepsvragenlijst is de volgende stap het invullen van de oudervragenlijst. De oudervragenlijst wordt ingevuld door de ouders. Dit gebeurt eind
8
november begin december. De IBer voert het gesprek. De IBer is hiervoor verantwoordelijk op aangeven van de leerkracht. De talentcoach wordt geïnformeerd. Het gesprek vindt plaats met de ouders, de leerkracht(en) en de IBer. Gesprek na aanleiding van het oudervragenformulier.
Stap 3 B. De leerkracht vult de individuele vragenlijst in en volgt de andere stappen uit het SIDI protocol (zoals doortoetsen) om een duidelijk beeld te krijgen van de leerling. Maatregelen zoals versnellen worden in deze fase besproken de IBer en deTalentcoaches hebben regelmatig overleg over zorgleerlingen. Stap 3 C. Plan van aanpak Stap 3 D Gesprek met ouders Stap 4 De kinderen die gesignaleerd zijn krijgen/vervolgen hun programma na het gesprek met de talentcoach en de leerkracht. Nieuwe kinderen gaan werken met een plan van aanpak na het oudergesprek. In dit plan van aanpak moet ook aandacht zijn voor de sociale en emotionele ontwikkeling en welbevinden van de leerling. De uitvoering van het plan van aanpak is de verantwoordelijkheid van de leerkracht. De talentcoach kan bij het opstellen ondersteunen. Stap 5 Evalueren. Hoe het gaat met de kinderen. De talentcoach peilt begin maart of het plan van aanpak voldoende is of dat er een aanpassing nodig is.
9
4.Begeleiden van Toptalenten De kinderen die in het vorige schooljaar al een eigen programma hebben gekregen, denk aan handelingsplan, eigen leerlijn, routeboekje en/of verrijking continueren dit in het nieuwe schooljaar. Indien hiervan afgeweken gaat worden, moet dat in overleg met de talentcoach of IBer.
WAT
WIE
FORMULIER
1 Verkennend gesprek Menstekening groep 1/2 2a Groepssignalering oktober
I.B.er
Intakelijst kleuters
Leerkracht
Groepssignalering SIDI
b Tien minuten gesprekken 3 Observatie Andere gegevens Toetsen avi, cito e.d. 4 Oudergesprek
Leerkracht
Oudervragenlijst meegeven
Leerkracht
Leerkracht en I.B.- De oudervragenlijst van er ouders samen met de observaties van de leerkrachten en de groepssignalering vormen de uitgangspunten van het gesprek.
Naar aanleiding van het gesprek met de ouders, IBer en leerkracht komt een plan van aanpak. Er wordt beschreven welk passend onderwijs aan deze leerling wordt gegeven. Voortgang is belangrijk. Verantwoordelijkheid hiervan ligt bij de groepsleerkracht. De voortgang wordt gevolgd door de talentcoach in een drietal gesprekken.
10
Rol van leerkracht, Intern Begeleider, Toptalentcoach (Jaarplanning) Wanneer Groepssignalering begin november
Wie Leerkracht
Wat SIDI groepssignalering
Eind november
Leerkracht TTC
November-maart
Leerkracht
Maart
Leerkracht TTC
Juni-juli
Leerkracht TTC
Groepssignalering wordt besproken. N.a.v. gesprek is voor leerkracht duidelijk welke leerlingen een extra onderwijsbehoefte hebben. Resultaat is groepsplan/handelings plan. Groepsplan/handelings plan Eventueel bijstellen van Groepsplan/handelings plan Overdracht volgende groep. Zet in het groepsoverzicht goed wat de onderwijsbehoefte van het toptalent is.
Samenvatting Diagnostisering en begeleiding: De volgende stappen worden achtereenvolgens gezet: 1 Signaleringslijst invullen. Hiermee kan gerichter bepaald worden hoe groot de kans op meerbegaafdheid is. 2. Naar aanleiding van signalering en signaleringslijst: overleg met ouders en eventueel het kind zelf. 3 Naar aanleiding van ingevulde signaleringslijst en gesprekken met ouders en I.B.-er (doortoetsen, door de school zelf). 4. Bij kinderen die op één vakgebied uitblinken zal de begeleiding aangepast worden op dat gebied. 5. Bij zeer grote voorsprong op meerdere gebieden en/of signalen Van onderpresteren: extern laten testen om meer te weten te komen over de begaafdheid om vervolgens een passend plan op te stellen. 11
5.Versnellen, compacten, verdiepen en verrijken Stappenplan met betrekking tot compacten en verrijken
Stap 1: Bepalen didactisch niveau De leerkracht gaat uit van de laatst afgenomen cito toetsen. Natuurlijk wordt ook bekeken hoe de methode-gebonden toetsen worden gemaakt. Leerlingen die A A+ scoren komen in aanmerking voor compacten en verrijken.
Stap 2: Compacting: opstellen leerlijnen Eerste leerlijn: Vijftig procent van de oefenstof kan weggelaten worden.
Tweede leerlijn: Doelgroep: hoog intelligente kinderen/ hoogbegaafde kinderen en kinderen met een grote didactische voorsprong op meer vak-vormingsgebieden. Van de oefenstof kan eventueel 75 procent geschrapt worden. Altijd aanbieden:
Introductie van nieuwe elementen Opdrachten met een probleemoplossend karakter Groepsgerichte activiteiten Methodetoetsen Uitdagende verrijkingsstof uit de methode.
Stap 3: keuze verrijkingsstof
Leermaterialen speciaal ontwikkeld voor hoogbegaafde leerlingen, bijvoorbeeld: Vooruit, Somplex, Plustaak Taal, Plustaak Leermaterialen ontwikkeld voor A en A+ kinderen, bijvoorbeeld: Rekentoppers, Taaltoppers, Uitdragers, Cryptologisch. Inhoudelijk interessant materiaal. Extra vakken of onderwerpen, bijvoorbeeld: informatica, sterrenkunde, cursus Engels, Spaans. Verrijkingsprojecten.
12
Aandachtspunten m.b.t. verrijking:
De leerkracht beschrijft in een (groeps)handelingsplan wat een leerling extra doet. We richten ons in eerste instantie op rekenen, lezen en taal. De verrijkingsstof is niet vrijblijvend. Het moet worden nagekeken, het kind moet feedback krijgen, het werk moet beoordeeld worden en het moet in het rapport/ schoolverslag worden opgenomen. Aan het eind van het schooljaar wordt beschreven wat de leerling aan verrijkingsstof en extra uitdaging heeft gedaan. Dit gaat over de leerlingen die gesignaleerd zijn vanuit het Sidi-protocol.
Stap 4: (overweging) vervroegde doorstroming (de Versnellingswenselijkheidslijst is op school aanwezig; indien nodig schakel de Toptalentcoach in). Vervroegde doorstroming vindt plaats na uitvoerig overleg met zorgteam en ouders. Waarbij goed bekeken moet worden of voor de betrokken leerling het op het sociaal emotioneel vlak verantwoord is. Criteria:
Hoge intellectuele capaciteiten Didactische voorsprong 6 maanden Didactische voorsprong op meerdere leerstofgebieden Sociaal-emotioneel minimaal leeftijdsadequaat
Secundaire criteria:
Geboortemaand Eerdere vervroegde doorstroming Houding leerling Houding ouders
Schoolgebonden criteria:
Voldoende begeleidingsmogelijkheden en nazorg Juiste pedagogische klimaat in de nieuwe groep Er zijn geen andere opties meer
6. Orthotheek Rekentijgers groep 3 t/m 8 Topklassers cultuur wetenschap groep 7/8 Oefenblok logisch denken groep 5-8 Kapla 13
Slimme taal, kranten en tijdschriften over kinderliteratuur. Zeven mappen VOORUIT Drie blauwe mappen De duiventil Boeken Nieuwsbegrip XL
Projecten Belangstellingsthema Zo doe je dat.
Creatief schrijven Hoe verzin je het? Zelf fantastische verhalen schrijven Avonturen in Letterland Zelf spannende verhalen schrijven De vliegende reporter Zelf informatieve teksten schrijven
Ruth Thomson Penny King Ruth Thomson Penny King Ruth Thomson
In de taalmethode taal actief zit al veel differentiatie. De oefeningen 3 en 4 zijn geschikt als verrijkings Daarnaast is er als verdiepingsmateriaal van elk leerjaar een plusboek. Werkmap: Slimme kleuters
7. Verrijkingsklas In Houten is een verrijkingsklas voor de scholen die deelnemen aan het traject Toptalent Erkend. Deze verrijkingsklas wordt bekostigd uit het samenwerkingsverband. Deze verrijkingsklas is er voor de leerlingen vanaf groep 5 tot en met 8. De leerlingen kunnen een dagdeel per week onderwijs krijgen. Deze klas is bedoeld voor die leerlingen waarvoor de school onvoldoende handelingsbekwaam is. Dat betekent dat de leerling extra begeleiding nodig heeft op sociaal/emotioneel gebied zoals zelfreflectie, omgaan met frustratie en samenwerking. Op het cognitieve vlak leren plannen en organiseren, leren dat bij echt leren doorgezet moet worden en leren middels uitdaging. Om geplaatst te worden in de verrijkingsklas, is er een intelligentieonderzoek nodig. Waarbij het IQ 130 of hoger moet zijn. De verrijkingsklas is een tijdelijke oplossing. Het is niet vanzelfsprekend dat een leerling die eenmaal geplaatst is tot de middelbare school een plek heeft op de verrijkingsklas. Elk jaar wordt opnieuw bekeken of de leerling op zijn/haar plek is in de verrijkingsklas of dat er binnen de eigen school passend onderwijs gegeven kan worden. 14
Aanmelding. De leerling wordt door de school aangemeld bij de verrijkingsklas. De talentcoach begeleidt dit proces, waarbij ouders betrokken zullen worden.
8. Communicatie naar ouders We hebben op de volgende momenten contacten met de ouders:
Vermelding van het traject toptalent en een samenvatting van het beleidsplan in de schoolgids.
Op de informatieavond aan het begin van het schooljaar wordt door de leerkrachten aangegeven op welke manier toptalenten worden gesignaleerd en begeleid.
Na de eerste SIDI- signalering volgt er een gesprek met ouders en I.B.-er, waarbij het plan van aanpak wordt besproken.
Tijdens de reguliere tienminutengesprekken wordt de voortgang van de kinderen besproken.
Als blijkt dat er bij de begeleiding van de toptalenten vragen zijn (van ouders, leerkracht of leerling) is er altijd ruimte voor een gesprek hierover met de talentcoach.
Tijdens het proces van aanmelding bij plaatsing naar de verrijkingsklas zullen er meerdere gesprekken plaatsvinden. De talentcoach zal dit proces begeleiden.
Informatie naar de ouders van het Mozaïek wordt gegeven middels de informatiebrief. We willen dit op drie momenten in het schooljaar doen. In november, februari en rond de meivakantie.
15
9. Evaluatie Om de energie en opbrengsten van het driejarige traject TopTalent erkend te bewaren en verder uit te bouwen, hebben we de volgende borgingselementen geformuleerd. *Stuurgroep: vier keer per jaar om de jaarlijkse actiepunten van de talentcoaches te monitoren. *Aandacht op de (algemene) teamvergaderingen *Ten minste vier keer per jaar staat het punt TopTalent op de agenda. Inhoud is afhankelijk van de actiepunten. De verantwoordelijkheid voor de vulling ligt in principe bij de talentcoaches. *Overleg leerkracht- talentcoach. De talentcoaches spreken met hun collega’s ten minste twee keer per jaar *Overleg IB- talentcoach *Actiepunten voor de komende jaren: 1. Leerkrachten leren werken met digitale leeromgeving Acadin 2. Op zoek gaan naar materialen die een toegevoegde waarde hebben voor de toptalenten. Daar bedoelen we mee zowel materialen/ leerstrategieën waarbinnen zelfbeeld, omgang en werkhoudingsaspecten aan bod komen, als op het vlak van de verschillende vakgebieden. 3. Dossier aanleggen waarin is opgenomen waarmee de toptalentkinderen aan de slag zijn geweest. 4. Het invoeren van de reflectiemeester. De leerlingen leren zo te reflecteren op hun eigen werk. Minimaal jaarlijks zullen de talentcoaches in samenwerking met de stuurgroep een (meer)ja(a)rplan opstellen waarin de doelstellingen en activiteiten per schooljaar zijn opgenomen..
Bovenstaande afspraken zijn op genomen in de jaaragenda om continuïteit te borgen.
16
