Beleidsplan Recreatie,Toerisme en Evenementen. Gemeente Oldambt. pagina. Inhoudsopgave 1. Voorwoord Inleiding 3

Beleidsplan Recreatie,Toerisme en Evenementen Gemeente Oldambt

pagina Inhoudsopgave

1

Voorwoord

2

1. Inleiding

3

2. Recreatie en toerisme in de afgelopen 5 jaar

4-6

3. Marktanalyse en Doelgroepen 7-12 3.1. Marktanalyse 3.2. Trends 3.3. Doelgroepen 3.4. Cijfermateriaal over bezoekers, recreanten en toeristen in het Oldambt 4. SWOT analyse recreatie en toerisme 4.1. SWOT analyse 4.2. Conclusies

13-15

5. Beleid Recreatie en Toerisme 5.1. Inleiding 5.2. Toekomstvisie gemeente Oldambt 5.3. Blauwestad ontwikkelingsvisie 5.4. Overige beleidskaders 5.5. Doelstellingen van het beleid 5.6. Speerpunten voor beleid 5.7. Monitoring en accountmanagement

16-30

6. Uitvoeringsprogramma

31

Bijlage 1. Tabel met voorzieningen

32

1

Voorwoord Voor u ligt de beleidsnota recreatie, toerisme en evenementen van de gemeente Oldambt. Recreatie, toerisme en evenementen zijn belangrijk voor het gebied. Ze zorgen voor levendigheid, leefbaarheid, economische impulsen en werkgelegenheid. De gemeente Oldambt heeft een bijzonder gebied. “Boeren, burgers en buitenlui” kunnen er goed wonen, werken en recreëren. Er is veel afwisseling in het gebied te vinden. Grote open (cultuur-) landschappen, met dijken, monumenten en de Dollard. Rust, ruimte, weidse vergezichten en schone lucht zijn interessant voor de rust en ruimte zoeker. De gemeente heeft echter ook een stad, met stedelijke voorzieningen, een divers winkelaanbod en uitgaansmogelijkheden. Mooie dorpslinten, het Oldambtmeer en de Blauwestad. Daar is meer dynamiek en vertier te vinden. Winkelen, sportieve recreatie en culturele activiteiten nodigen de actieve recreant uit. De gemeente wil de mogelijkheden voor recreatie en toerisme optimaal benutten en versterken. In deze nota vindt u de visie en de wijze waarop de gemeente dit wil realiseren. Daarnaast is een aparte beleidsnotitie, als deelnota geschreven over evenementen & festivals en marketing & promotie. In deze nota wordt daarnaar verwezen. Beide beleidstukken horen bij elkaar.

In dit voorwoord willen wij ook ingaan op de naamgeving Oldambt, van de streek en de gemeente. De naam Oldambt. De vroegst bekende (Friese) benaming van het gebied is Alda Ombechte (jaar 1347) Van oudsher wordt met het Oldambt de landstreek Oldambt bedoeld. Deze landstreek ligt tussen de oude Ommelanden en Westerwolde in Oost-Groningen en wordt gevormd door de samenvoeging van het Klei-Oldambt en Wold-Oldambt. Tot de streek Oldambt behoort historisch gezien het grondgebied van de huidige gemeente Oldambt, het zuidoostelijke deel van de gemeente Delfzijl, een deel van de gemeente Menterwolde en een deel van de gemeente Bellingwedde. Zie kaartje Oldambt was ook de naam van een waterschap dat ongeveer het gehele gebied omvatte.

Sinds 1 januari 2010 bestaat de gemeente Oldambt. Deze gemeente heeft de gemeentegrenzen van de oude gemeenten Reiderland, Scheemda en Winschoten.

2

1. Inleiding De sector recreatie en toerisme is van groot belang voor de economische ontwikkeling, leefbaarheid en de bekendheid van de gemeente Oldambt. In de toekomstvisie van de gemeente Oldambt wordt recreatie en toerisme dan ook als één van de speerpunten van beleid gezien. Volgens cijfers van de provincie Groningen vormt deze sector zo’n 6 % van de totale werkgelegenheid. In de afgelopen jaren is door een gezamenlijke inspanning van de gemeente(n) en de provincie een groot aantal voorzieningen in het Oldambt tot stand gebracht. Blauwestad en de aanleg van het Oldambtmeer hebben de grootste veranderingen teweeg gebracht door een aanzienlijke toename van recreatiemogelijkheden. Doordat het gebied ingrijpend op de schop genomen is, was het noodzakelijk om onder andere allerlei nieuwe verkeersinfrastructuur aan te leggen. De nieuwe ontsluiting van het gebied heeft extra toeristische fiets-, wandel- en watersportmogelijkheden opgeleverd. Daarnaast zijn in een relatief korte periode veel nieuwe dagrecreatieve voorzieningen tot stand gekomen, zoals ondermeer jachthavens, een strand en horecavoorzieningen. Maar Oldambt heeft meer te bieden. • een aantrekkelijk buitengebied dat als authentiek cultuurlandschap bekend staat en inmiddels als Graanrepubliek wordt aangeduid; • een aantrekkelijk winkelcentrum in Winschoten dat voorziet in de regionale functie voor het winkelend publiek, vooral ook uit de Duitse buurregio; • Bad Nieuweschans dat zich als kuuroord stevig heeft neergezet; • de eigen regionale geschiedenis die nog in het landschap (de dijken, polders en herenboerderijen), de vele monumenten en musea terug te vinden is; • interessante thema’s, zoals ‘de Slag bij Heiligerlee’ die het begin vormde van de Tachtigjarige Oorlog’ , bieden mogelijkheden voor cultuurtoerisme; • bijzondere natuurgebieden en de Dollard, als onderdeel van de Waddenzee nu Werelderfgoed van UNESCO. Oldambt heeft daarmee veel toeristisch-recreatieve potenties, die nog meer kunnen worden uitgebuit en benut. Oldambt ligt ook in een aantrekkelijke regio met het toeristische Westerwolde in Oost-Groningen, de stad Groningen en heeft grensoverschrijdende contacten en projecten met onder andere de Duitse grensgemeenten Leer, Bunde, Emden en Papenburg. Investeringen in de toeristische infrastructuur door de overheid stimuleren de leefbaarheid in het gebied en bieden recreatiemogelijkheden voor de eigen bevolking. Ook het toeristische bedrijfsleven wordt door deze investeringen geprikkeld en versterkt. Het ‘toeristisch-recreatieve product’ in de gemeente biedt een aantrekkelijke vakantiebestemming voor toeristen van buiten de regio en daarmee wordt het economisch belang van deze sector onderstreept. In de gemeente worden tal van evenementen en activiteiten georganiseerd, die reuring geven en tot meer bezoek aan de regio aanleiding geven. De promotie en marketing van het gebied als aantrekkelijk toeristisch recreatieve bestemming wordt verder uitgebouwd in samenwerking met verschillende partijen. Onbekend maakt onbemind. Meer promotie is van groot belang om meer bezoekers naar het gebied te krijgen. Recreatie en toerisme is een belangrijk speerpunt van het gemeentelijk beleid. De rol van de gemeente is voorwaardenscheppend, stimulerend, coördinerend en faciliterend. De gemeente richt zich op de randvoorwaarden die nodig zijn voor een verdere duurzame toeristische ontwikkeling met economische impulsen en meer werkgelegenheid. Dat vereist een integrale aanpak, waarbij recreatie en toerisme, ruimtelijke ordening, milieu, economische zaken en werkgelegenheid, communicatie en kunst & cultuur in elkaar grijpen en elkaar versterken.

3

De afgelopen jaren is al veel tot stand gebracht. In de laatste vijf jaren zijn er mede door Blauwestad en de aanleg van het Oldambtmeer zo’n vijftig extra bedrijven bijgekomen waarvan de meerderheid in de sector recreatie en toerisme thuishoort. (zie hoofdstuk 2.) Het beleid is erop gericht om de bestaande verworvenheden aan recreatieve infrastructuur en toeristische bedrijvigheid te koesteren en uit te bouwen. Het gaat om goed beheer en nieuwe investeringen en om een stimulerend ondernemersklimaat. Nieuwe mogelijkheden voor aanvullend toeristisch aanbod worden onderzocht. In dit beleidsplan staat een analyse van de huidige situatie (hoofdstukken 2., 3. en 4.) en wordt een visie en beleid geformuleerd voor verdere ontwikkeling. (hoofdstuk 5.) De uitwerking staat in het meerjaren uitvoeringsprogramma met projecten en activiteiten die in samenwerking met andere partijen worden opgepakt. (hoofdstuk 6.)

2. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in de periode 2005-2010. Gemeente Oldambt bestond in 2005 nog uit drie gemeenten: Winschoten, Scheemda en Reiderland. Deze gemeenten werkten op veel terreinen samen, ondermeer op het beleidsterrein van recreatie en toerisme. Samenwerking vond ook plaats met de provincie Groningen (Blauwestad, Ring Blauwestad). De recreatievoorzieningen en de toeristische bedrijvigheid stonden in 2005 al op een behoorlijk niveau. Winschoten had een aantrekkelijke binnenstad met veel winkels, enkele hotels, jaarlijkse evenementen, het Rosarium, een stadspark en een stadscamping. Bad Nieuweschans was een dorp in ontwikkeling (Masterplan) met het bronnenbad en kuuroord Fontana als sterke trekker. Vooral Midwolda en Oostwold kregen al meer een toeristisch profiel met veel horeca, verblijfsrecreatie en dagrecreatieve bedrijven, met bijvoorbeeld Brodie, De Vicarie, Pitch en Putt. Door de jachthavens in Scheemda, Winschoten en Nieuwolda was het gebied interessant voor vaarrecreatie. Daarnaast trok het Oldambt door haar regionale geschiedenis - de polders van Reiderland en Scheemda, de monumenten en herenboerderijen - vooral dagjesmensen die op de fiets en per auto het gebied bezochten en ontdekten. Ook de diverse galerieën en kunst en cultuuractiviteiten gaven daartoe aanleiding. De grote omslag van toeristische infrastructuur en bedrijvigheid vond plaats toen de Blauwestad infrastructuur en het Oldambtmeer werden aangelegd. De drie gemeenten werkten daarbij samen met de provincie, het Rijk en particuliere projectontwikkelaars. Vooral via de gemeentelijke samenwerking met de provincie in het project Ring Blauwestad vond een aanzienlijke uitbreiding plaats van recreatieve voorzieningen en mogelijkheden voor openluchtrecreatie: zoals het strand bij Midwolda op de Noordrand. Door de aanleg van het Oldambtmeer waren bestaande wegen, fiets-, wandel- en ruiterpaden verdwenen en/of afgesneden. Vanaf 2006 zijn er nieuwe wegen en fietspaden aangelegd om de dorpen te ontsluiten en om rondom het meer te kunnen verblijven. Er is een speciaal programma Toeristische Recreatieve Infrastructuur (TRI) gestart dat gesteund werd met Europese subsidies. Het programma richtte zich op het opheffen van ontbrekende schakels tussen fietspaden, wandelpaden en aankleding met verblijfsvoorzieningen, zoals picknick tafels, watersportvoorzieningen, aanlegsteigers, surfplekken en vissteigers. Dit programma is inmiddels voor een deel gerealiseerd (TRI 1) en loopt verder door in TRI 2. Door overheidsinvesteringen is een jachthaven aan de Noordrand van het Oldambtmeer tot stand gekomen. Deze jachthaven is bescheiden begonnen met 75 aanlegplaatsen en is inmiddels uitgegroeid tot 300 aanlegplaatsen. Door de investeringen in het gebied en de positieve publiciteit rondom Blauwestad en het Oldambtmeer is ook het toeristisch bedrijfsleven in beweging gekomen. Er zijn vanaf 2005 veel nieuwe bedrijven bijgekomen. Particuliere initiatieven die gericht zijn op verschillende bedrijfstakken zoals horeca, verblijfsmogelijkheden, watersportactiviteiten en op inrichting en beheer van nieuwe natuurgebieden (Reiderwolde). Het tophotel Landgoed Westerlee 4

in Westerlee en de nieuwe horeca invulling van de Oude Remise in Bad Nieuweschans zijn hiervan goede voorbeelden. Er is zelfs door een particulier een jachthaven gerealiseerd (Reiderhaven). Volgens een onderzoek van het bureau PAU (2009) is (mede) door de komst van Blauwestad en het Oldambtmeer het aantal bedrijven toegenomen. Zo’n extra 50 bedrijven, waarvan de meerderheid zich richt op horeca, en recreatie en toerisme; maar extra werkgelegenheid is ook ontstaan doordat aannemersbedrijven zich uitbreidden door zich bijvoorbeeld te richten op het onderhoud van het meer. Er zijn totaal 150 extra arbeidsplaatsen ontstaan. In het gebied bestond inmiddels een samenwerkingsverband van toeristische ondernemers rondom het Oldambtmeer: het Blauwe Lint. In eerste instantie een kleine groep met 8 deelnemers vanuit verschillende toeristische sectoren. Inmiddels is het Blauwe Lint uitgegroeid tot 30 deelnemers. De vereniging richt zich op samenwerking, promotie van het gebied en belangenbehartiging. In 2007 is door de samenwerkende gemeenten en provincie een Toeristische Aktieplankaart (APK) ‘Oldambtmeer en omgeving’ uitgebracht. Hierin wordt een beeld gegeven van het aanbod en de verscheidenheid van de toeristische bedrijvigheid. Van daaruit kunnen nieuwe particuliere initiatieven worden beoordeeld. Ook is in de APK een kaart van het gebied opgenomen met daarop de zones aangegeven waar de toeristische ontwikkeling met name bevorderd zou moeten worden. De belangrijkste zones zijn: 1)de Noordrand van het Oldambtmeer: nodig was een verdere ontwikkeling van de jachthaven, de openluchtrecreatie met o.a. het strand en horecavoorzieningen om bezoekers vast te houden. 2) het Dorp van Blauwestad (nu het Havenkwartier), daar moest via een projectmatige ontwikkeling een kerngebied van Blauwestad (à la Blokzijl) komen met watergebonden recreatie en horeca rondom het haventje. 3) de Renselkade bij Winschoten met een upgrading van de jachthaven en langs de Rensel watergebonden bedrijvigheid en aansluiting van het water op het centrum (Winschoten Waterstad). De status in 2010 is dat de Noordrand een positieve ontwikkeling doormaakt met horecavoorzieningen die een goede basis geven aan de toeristische uitstraling en gebruik van dit gebied. Steeds meer watersportactiviteiten komen tot stand en de jachthaven ontwikkelt zich voorspoedig. Het Dorp (nu Havenkwartier) is niet ontwikkeld omdat, zoals bekend, de betrokken ontwikkelpartijen geen mogelijkheden zagen om in de huidige marktsituatie tot planuitvoering te komen. Inmiddels is de Blauwestad in ander vaarwater gekomen: er is sprake van een minder snelle ontwikkeling van woningbouw. Het Havenkwartier zal voorlopig een bescheiden recreatieve functie krijgen voor horeca, watersport en evenementen. Bij Winschoten zijn de Renselkade en de jachthaven in de afgelopen periode opgeknapt en functioneert de Tramwerkplaats als cultureel centrum in afwachting van het Cultuurhuis. Het concept “Winschoten Waterstad” is meegenomen in de Centrumvisie van Winschoten. Ook andere aandachtpunten in de APK zijn voortvarend opgepakt. Genoemd kunnen worden de restauratie van de Toekomst, de planvorming voor een Watereducatie en Wad en Dollard centrum en de realisering van een jachthaven in Beerta. Kortom, er is veel ontwikkeling in het gebied. Het aanbod van toeristisch-recreatieve bedrijvigheid is langzamerhand aan het groeien. Ter illustratie worden hierna de gegevens van toeristische voorzieningen uit 2006/2007 met die van 2010 vergeleken.

5

Voorzieningen niveau: recreatie, toerisme , horeca 2007-2010 Peildatum 2006/2007

Peildatum 1-1-2010

APK Oldambtmeer en omgeving

Cijfers KvK

Hotels, groepsaccommodaties

6

7

Bed en Breakfast, vakantiewoningen, kamerverhuur

14

26

Campings (incl. minicampings)

11

14

Jachthavens

4

6

Dagattracties

39

45

Horeca

35 (exclusief Winschoten)

102 (inclusief Winschoten)

In bijlage 1. is de uitgebreide lijst opgenomen.

6

3. Marktanalyse, trends en doelgroepen Om voorwaardenscheppend toeristisch beleid te kunnen ontwikkelen is het van belang om inzicht te hebben in hoe de toeristische markt zich ontwikkeld. Waar liggen de kansen voor een verdere duurzame toeristische ontwikkeling in onze gemeente? Hieronder wordt een korte marktanalyse gegeven (3.1.) op basis van cijfermateriaal van Toerdata Noord (Trendrapport 2010) en komen trends aan bod (3.2.) en worden de bestaande doelgroepen kort belicht (3.3.).

3.1. Marktanalyse Cijfers van 2009 over Noord-Nederland en de provincie Groningen. Het totale aantal toeristische overnachtingen is in Noord-Nederland in vergelijking met het jaar 2008 met 0,8% toegenomen (170.000 overnachtingen) en bedraagt 22,1 miljoen overnachtingen in 2009. Het totaal aantal overnachtingen (alle categorieën tezamen) is in alle provincies licht gestegen: Groningen 0,6%, Friesland 0,4% en Drenthe 1,3%). Het aantal overnachtingen in de kampeersector is ook licht gestegen. Het aantal overnachtingen in de hotelsector is iets afgenomen en de overnachtingen in de watersport (jachthaven en verhuurboten) is nagenoeg gelijk gebleven. Hotels Het aantal hotelovernachtingen in de hotelsector in de drie noordelijke provincies is zo goed als gelijk gebleven (- 0,2%) tot 2.290.000 overnachtingen. In de provincie Groningen is het aantal overnachtingen gestegen (4,1%). In het Oldambt heeft vooral het hotel Fontana Bad Nieuweschans een hoge bezettingsgraad. Logies en ontbijtadressen Het aantal overnachtingen is in Noord-Nederland afgenomen (5,3%) tot 198.000. Daarentegen is in de provincie Groningen het aantal overnachtingen met bijna 2,7% toegenomen. Ongeveer één op de zes logiesverstrekkers in Noord–Nederland (hotel + logies en ontbijt) betreft een erfgoedlogies adres. In Groningen is één op de vier verstrekkers een erfgoedlogies adres. De bezettingsgraad van de erfgoedlogies adressen is nagenoeg gelijk gebleven (32,1%.) Dit is lager dan de hotelsector (37,8%), maar duidelijk hoger dan de bezettingsgraad van de reguliere logies en ontbijtadressen. In het Oldambt heeft Hermans Dijkstra in Midwolda een erfgoedlogies accommodatie. Kampeerterreinen Het totaal aantal overnachtingen (zowel op vaste als op toeristische standplaatsen) in de kampeersector is in Noord–Nederland in 2009 nagenoeg gelijk gebleven (+ 0,7%) en bedraagt 8.261.000. Recreatiewoningen Het totaal aantal recreatiewoningen (verhuurwoningen plus tweede woningen) is in Noord– Nederland in 2009 met 1,3% gestegen en bedraagt in 2009 19.318 stuks. 53% van dit aantal betreft verhuurwoningen. De rest zijn tweede woningen. Groepsaccommodaties Het aantal overnachtingen in Noord–Nederland is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven en bedraagt 1.348.000. Ook de bezettingsgraad is niet of nauwelijks veranderd en bedraagt voor NoordNederland 20,7%. Watersport In totaal zijn er in 2009 in Noord-Nederland 273 jachthavens geregistreerd waarvan 219 zich in Friesland bevinden. De verhuurgraad van vaste ligplaatsen (jachthavens) is in Noord-Nederland met 0,4 procentpunt toegenomen en bedraagt 88,1%. In het Oldambt is in 2009 het aantal jachthavens toegenomen (+1) en zijn het aantal ligplaatsen (+ 150 plaatsen) uitgebreid bij de Noordrand en bij de Reiderhaven en door de totstandkoming van de jachthaven in Beerta.

7

Dagattracties De dagattracties in Noord-Nederland hebben in 2009, gemiddeld genomen, minder bezoekers gehad dan het jaar ervoor (- 4,9%). Bestedingen De totale toeristische bestedingen in Noord-Nederland zijn in het jaar 2009 geraamd op bijna € 2,3 miljard. In Groningen is in totaal € 564 miljoen besteed, in Friesland € 1003 miljoen en in Drenthe € 729 miljoen. Groningen krijgt relatief meer inkomsten uit het dagtoerisme. Friesland en Drenthe genereren veel inkomsten uit zowel dagtoerisme als verblijfstoerisme. Bron: o.a. gegevens van Toerdata Noord Trendrapport 2010.

3.2. Trends De volgende ontwikkelingen beïnvloeden volgens het NBTC (Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen) de vraag naar toeristisch-recreatieve dienstverlening: 1) de economische ontwikkeling /crisis Door de economische crisis is het vakantiegedrag licht veranderd. De gemiddelde verblijfsduur en de vakantiebestedingen nemen in sterkere mate af dan het aantal vakanties. Daarnaast gaat de consument dichter bij huis op vakantie. Vakanties in eigen land nemen hierdoor in populariteit toe. De economische onzekerheid zorgt ervoor dat de prijs een steeds belangrijker keuzemotief is. Bestemmingen met een goede prijs/kwaliteitsverhouding hebben een groot concurrentievoordeel. Op langere termijn is de verwachting dat buitenlandse vakanties weer toenemen ten koste van het aantal binnenlandse vakanties. (Continu Vakantie Onderzoek 2010) 2) groei van het aantal senioren. Het aandeel 50plussers stijgt de komende jaren sterk. Dit is een kans voor het toerisme in Nederland. Ouderen vormen een steeds omvangrijkere doelgroep. Senioren dragen flink bij (35%) aan de totale binnenlandse vakantie en uitgaansbestedingen. De drie generatie vakantie is in opkomst: grootouders, ouders en kinderen gaan met zijn allen op vakantie. In vergelijking met 2004 worden nu 20% meer drie generatie vakanties geboekt. Aspecten als comfort, gezondheid en veiligheid zijn bij deze doelgroep belangrijk. 3) behoefte naar authentieke en sportieve belevenissen. Er is een sterke hang naar authenticiteit en belangstelling voor regionale geschiedenis en cultuurtoerisme. Ook sportieve belevenissen zijn in. Lange afstand fiets en wandelvakanties worden steeds populairder. Natuurbeleving past ook in dit rijtje. De behoefte aan beleving door toeristen biedt kansen voor aanbieders van dag- en verblijfsrecreatie. 4) gezondheid en wellness Het belang van gezondheid en daarmee de populariteit van wellness en fitness bepalen veel vrijetijdsgedrag, zoals sportieve recreatie, sporten én ontspanning; Steeds meer bedrijven ontwikkelen een aanbod in wellness en sportieve recreatie. In Bad Nieuweschans heeft het Kuuroord Fontana zich bij uitstek hierop gericht.

8

3.3. Doelgroepen In het Oldambt hebben we met de volgende doelgroepen te maken die gebruik maken van het toeristisch-recreatieve aanbod: 1. Eigen inwoners 2. Dagrecreanten 3. Cultuurhistorisch geïnteresseerden 4. Watersporters 5. Kort verblijf toeristen Hieronder worden deze doelgroepen en hun activiteiten kort beschreven. 1. Inwoners Gemeten naar vrije tijd doorgebracht in de gemeente zijn de eigen inwoners tot nu toe de belangrijkste doelgroep. De recreatieve behoefte van de eigen bevolking komt met name tot uiting in de wens om in de directe leefomgeving te recreëren: bijvoorbeeld om een ommetje te maken, te voet of op de fiets. In deze categorie vallen ook de behoefte aan (recreatief) winkelen, de hond uitlaten, spelen, trimmen en hardlopen, vissen, paardrijden en in toenemende mate watersport activiteiten (zeilen, bootje huren e.d.). Aansluitend op de openluchtrecreatieve activiteiten heeft de eigen bevolking behoefte aan (kleinschalige) voorzieningen voor toerisme en dagrecreatie voor ontmoeting, ontspanning en educatie, zoals horecagelegenheden, theater, evenementen en bijvoorbeeld een kinderboerderij . Op zonnige dagen is voor veel mensen c.q. gezinnen met kinderen verblijf aan het water een veel gebezigde activiteit. Onder andere het Oldambtmeer voorziet in deze behoefte. Sportactiviteiten vormen eveneens een onderdeel van het vrije tijdsgedrag van de Oldambtster bevolking. Door de Blauwestad-voorzieningen en het Oldambtmeer is de tevredenheid van de bewoners toegenomen over de vrijetijdsmogelijkheden. 2. Dagrecreanten Het betreft bezoekers afkomstig uit de omliggende regio, die hun vrijetijd in het Oldambt besteden met diverse activiteiten: fietsen, wandelen, watersportactiviteiten, winkelen en het bezoeken van evenementen en musea. Voor deze groepen heeft Oldambt nu al veel te bieden. Het product en de promotie kunnen nog wel verder verbeterd worden. Een aanzienlijke groep dagrecreanten vormt de bezoekers van wellness en gezondheidsvoorzieningen, zoals aan Kuuroord Bad Nieuweschans. 3. Cultuurhistorisch geïnteresseerden Een specifieke doelgroep ‘dagjesmensen’ vormen de cultuurhistorisch geïnteresseerden die speciaal naar het Oldambt komen voor ‘De Graanrepubliek” . Het specifieke cultuurlandschap, de monumenten (herenboerderijen, orgels) en het centrum van de stad Winschoten bieden een bijzonder decor. Verbetering van de vindbaarheid en leesbaarheid (bijvoorbeeld door informatiepanelen met uitleg van bijvoorbeeld de polders in het landschap) is voor deze doelgroep van wezenlijk belang. De musea in Bad Nieuweschans en Heiligerlee voorzien in uitleg van de regionale geschiedenis. 4. Watersporters Het Oldambt, de vaarvoorzieningen en de jachthavens zijn uitstekende voorzieningen voor het ontvangen en accommoderen van vaarpassanten en watersporters. Deze groep zal in de komende jaren in aantallen toenemen. De groep kan in het Oldambt nog beter bediend worden door het aantal passantenplaatsen uit te breiden, de relatie Winschoten (Rensel) en Oldambtmeer te versterken en de promotie te verbeteren.

9

5. Verblijfsrecreanten/ kort verblijf toeristen Er zijn veel verschillende verblijfsaccommodaties in het Oldambt. Hotels, campings, bed en breakfast en groepsaccommodaties zijn voorhanden. We hebben de indruk dat vooral bed en breakfast gasten toenemen in het gebied. Daarnaast zijn gebruikers van campers een interessante nieuwe doelgroep. . De groep neemt in aantal toe. Steeds meer Duitse toeristen verplaatsen zich met een camper. Er bestaat behoefte om in het Oldambt te kunnen verblijven met een camper. Voorzieningen zijn echter onvoldoende aanwezig. Om in deze behoefte te kunnen voorzien zullen op meer plekken camperplaatsen worden gerealiseerd.( Zie het uitvoeringsprogramma hoofdstuk 6.)

3.4. Cijfermateriaal over bezoekers, recreanten en toeristen in het Oldambt Er is nog te weinig cijfermateriaal beschikbaar over bezoekers en over recreanten en toeristen in de gemeente Oldambt. Deelonderzoeken zijn wel bekend, maar er is nog geen sprake van een systematische monitoring van bezoekers. In dit beleidsplan wordt voorgesteld om dit monitoringonderzoek om de twee jaar te organiseren. Hieronder worden de resultaten van twee deelonderzoeken weergegeven die wel beschikbaar zijn. a. Recreantenonderzoek bij Oldambtmeer/Blauwestad. In het zomerseizoen 2008 heeft de Stenden Hogeschool/ISM in Leeuwarden een recreantenonderzoek gedaan in een select gebied rondom Blauwestad /Oldambtmeer. Er zijn destijds 250 enquêtes afgenomen. Enkele belangrijke constateringen van het onderzoek zijn: - herkomst recreanten: Meer dan de helft van de bezoekers komt uit dit gebied zelf (56%). Het merendeel van de niet-bewoners van het gebied (44%) komt uit de provincie Groningen (85%), deel uit de Stad Groningen, Drenthe (3%) en Friesland (6%). Slechts een klein percentage komt uit de rest van het land en een nog kleiner deel komt uit België of Duitsland. - ondernomen recreatie activiteiten : Watersportactiviteiten op en aan het Oldambtmeer en fietsen zijn belangrijke activiteiten. - zonnen, zwemmen 30 % - fietsen 28% - uitgaan (uit eten gaan) 16% - bezienswaardigheden bezoeken 16% - wandelen in de natuur 16% - toeren in de auto 15% - toervaren met motorboot 11% - evenementen bezoeken 10%

- waardering van het gebied: Het imago wat de respondenten hebben van het gebied is vooral natuur, rust en ruimte. De fietsmogelijkheden en de vriendelijkheid van de bevolking worden goed gewaardeerd. Bewoners uit het gebied en bezoekers van buiten hebben dezelfde mening over het gebied. De slechtweerfaciliteiten worden het slechtst beoordeeld. Als verbeterpunt worden regelmatig winkelen en activiteiten voor kinderen genoemd. - reden om naar dit gebied te gaan: een deel van de ondervraagden geeft aan speciaal voor de georganiseerde evenementen naar het gebied te gaan. De promotie van deze evenementen is daarin belangrijk. In 2008 waren o.a. de watersportfair en de Dag van de Regio, trekkers. Hier ligt een relatie met het thema ‘evenementen en festivalgemeente’, dat als speerpunt van beleid in deze nota is opgenomen en in de deelnota “ Evenementen & festivals en marketing & promotie” is uitgewerkt.

10

b. Imago onderzoek Winschoten Bron: imago onderzoek Winschoten (o-meting, 2009), NDC mediagroep/Go Evenementen 2009 Er zijn 840 enquetes afgenomen. Analyse van Winschoten als winkelcentrum Winschoten staat meer bekend als winkelcentrum, centrum voor voorzieningen (theater, ziekenhuis) en als stad met veel evenementen. - bezoekgedrag aan Winschoten: Winschoten wordt naast voor het winkelen of uitgaan voornamelijk bezocht vanwege familie/vrienden bezoek en/of het theater. De zaterdagmarkt is vooral populair onder de inwoners uit het primaire verzorgingsgebied en Duitsland. Het ziekenhuis wordt het vaakst als “andere reden” genoemd om Winschoten te bezoeken. - evenementen in Winschoten: 40% van de inwoners uit het directe verzorgingsgebied bezoekt wel eens een evenement in Winschoten. Dit aantal loopt terug naarmate de afstand tot Winschoten groter wordt. 1/5 van de inwoners van de stad Groningen en Duitsland geeft aan, Winschoten wel eens te bezoeken voor een evenement. De evenementen die het best bezocht worden zijn De Nacht van Winschoten, de Adrillen en Lutje Adrillen. Deze evenementen worden te samen met de Run van Winschoten eveneens het best beoordeeld. Ten opzichte van de omliggende plaatsen Veendam, Hoogezand, Stadskanaal en Leer, scoort Winschoten als evenementen stad hoger. Aanbevelingen - communicatie en samenwerking in Winschoten: In 2008 is vanuit de citymarketing een marketing communicatieplan opgesteld. Hierin is het belang geschetst van een integrale aanpak en communicatiestrategie en worden diverse aanbevelingen gedaan. Wil Winschoten een sterk merk worden, dan moet de communicatie richting zowel interne als externe doelgroepen op orde zijn. De onderlinge samenwerking is een zwakke plek en het gebrek aan collectiviteit ondermijnt de gastvrijheid van Winschoten naar bezoekers. Alleen door de krachten te bundelen en bij elkaar versterking te zoeken, kan Winschoten zich positioneren als tweede stad van Groningen. Door middel van een consequente en frequente communicatie naar en tussen interne doelgroepen zoals ondernemers, horeca, VVV en event-organiserende partijen, creëer je draagvlak, wij-gevoel en trots, allemaal nodig om gezamenlijk een krachtige eenheid te vormen en bezoekers net dat beetje meer te bieden. Richting de externe doelgroepen, met name naar de bewoners van de gemeenten uit het secundaire verzorgingsgebied en Duitsland, zijn - een professionaliseringslag, centrale regie en consistente actiematige inzet van communicatie - de sleutelwoorden. - Winschoten scoort nu middelmatig. Dan moet meer worden. Hoe: • uitstraling binnenstad aanpakken, bewaak de diversiteit en exclusiviteit in winkelaanbod, herstructuring is nodig voor een deel van de winkelstraten(Torenstraat, De Venne) • de vindbaarheid van het centrum verbeteren, hoe zit de structuur in elkaar *) • parkeerproblemen aanpakken of beter communiceren over parkeermogelijkheden • betere communicatie nodig over uitvoeringsplannen van de gemeente • gelijk trekken winkelopeningstijden, langer open zijn bij evenementen • nieuw positioneren van Marktplein door nieuwe activiteiten • opwaarderen van evenementen - opwaarderen evenementen: Een opwaardering van evenementen kan alleen gerealiseerd worden als de gemeente initiatieven faciliteert en ondersteunt, er door alle partijen samengewerkt wordt en er ingesprongen wordt op kansen. Een actieve houding van middenstand en horeca speelt hier een belangrijke rol. Maak keuzes, nut de kracht van bestaande evenementen uit en koppel zaken aan elkaar. De integrale benadering is belangrijk: betrek de hele stad bij een evenement. 11

Deze aanbevelingen zijn in hoofdstuk 5 en de deelnota “Evenementen & festivals en marketing & promotie” nader uitgewerkt.( o.a. oprichting Bureau Uit in het Oldambt) *) In de Structuurvisie Winschoten en de aanvullende stedenbouwkundige notitie “ De Bloedsomloop” wordt sterk gepleit voor de ontwikkeling van een gepakt stadscentrum met een bloeiend hart. De stedenbouwkundige structuur van het centrum moet een overzichtelijk ordeningspatroon hebben met het Israelplein als centrumgebied met uitlopers via de Langestraat naar het Oldambtplein (“Noordpool”), het Stationsgebied (“ Zuidpool”) en de Renselkade (“Winschoten waterstad”). De structuur dan wel plattegrond van het winkelcentrum wordt daarmee voor de bezoeker van Winschoten meer overzichtelijk en vindbaar. (leesbaarheid van de stad)

12

4. SWOT analyse recreatie en toerisme Voordat de uitgangspunten voor het toeristisch beleid worden beschreven in hoofdstuk 5, wordt eerst een SWOT analyse gegeven van het toeristische profiel en aanbod in het Oldambt. Wat zijn onze sterke punten, wat is zwak en moet verbeterd worden, waar liggen de kansen en met welke bedreigingen moeten we rekening houden. Deze SWOT analyse is gebaseerd op de volgende bronnen: - de toekomstvisie “Oldambt, grenzeloos Goûd!” van de gemeente Oldambt ( de SWOT analyse van de toekomstvisie heeft voor 50 % betrekking op het beleidsveld recreatie en toerisme. De toekomstvisie is een product van uitvoerige raadpleging in 2009 van de politiek, maatschappelijke organisaties en de bevolking en heeft derhalve een groot draagvlak); - interne discussie binnen het gemeentelijk apparaat ( najaar 2010); - externe raadpleging met het toeristisch veld: 3 oplopen voor evenementen en een klankbordgroep sessie met vertegenwoordigers uit het toeristisch veld (najaar 2010). 4.1. SWOT analyse: sterke & zwakke punten en kansen & bedreigingen toerisme en recreatie Oldambt

Sterke punten

Zwakke punten

centrumstad Winschoten met winkelvoorzieningen, uitgaansleven, cultureel aanbod, knooppunt van waterwegen, potentie voor waterboulevard

een zwakke sociaal- economische regio, met veel werkloosheid 7% en relatief lage opleidingsgraad de bevolking neemt af, krimp is aan de orde

Oldambt is rijzende ster als recreatiegemeente, toenemende bekendheid (door Blauwestad, Oldambtmeer en evenementen), er zijn veel toeristisch-recreatieve voorzieningen veel ondernemers van elders die het gebied als kansrijk zien voor investeringen ondernemers vinden elkaar in samenwerkingsverbanden (o.a. Blauwe Lint en Ondernemerskring Oost-Groningen) wellness is in en met Fontana Bad Nieuweschans is er een gerespecteerd bronnenbad en kuuroord ontwikkeling van Blauwestad, Oldambtmeer en de Noordrand, betekent een impuls voor toerisme en watersportmogelijkheden evenementen en festivals zetten het Oldambt goed op de kaart en brengen veel reuring voor een groot publiek rijke beeldstructuur: het landschap, de dorpslinten en de vele rijksmonumenten en monumentale boerderijen zijn van een unieke klasse

de toeristisch-recreatieve infrastructuur is nog niet af, extra nodig zijn bebording, fiets- en wandelverbindingen, watersportvoorzieningen, ruiterpaden en er is behoefte aan slechtweer voorzieningen en grotere dagattracties in potentie grote kansen voor watersportrecreatie kunnen alleen waar gemaakt worden als het Oldambtmeer aan een vaarcircuit komt te liggen, nu is het nog een doodlopend meer. (Door aanleg van de noordelijke vaarverbinding komt daar verandering in) er is gebrek aan samenhang in het centrum van Winschoten tussen de verschillende winkelconcentraties Winschoten heeft tot nu toe nog onvoldoende geprofiteerd van de waterverbindingen naar Blauwestad en de mogelijkheden om het water van de Rensel van betekenis te laten zijn voor het centrum er is momenteel te weinig coördinatie en afstemming bij de evenementen en festivals, kansen worden gemist en door minder budget zal dit een probleem worden, tenzij er meer aansturing gaat plaatsvinden

de natuur is en wordt sterk ontwikkeld, het Waddengebied (de Dollard) heeft de Werelderfgoed status van UNESCO gekregen

13

Oldambt is goed bereikbaar per A7 en openbaar vervoer Oldambt is een Waddengemeente, grensgemeente en een centrumgemeente (stad Winschoten) voor o.a. onderwijs (Campus) in de regio

Kansen

Bedreigingen

(maatschappelijke trends die kansen bieden voor Oldambt)

bevolkingskrimp zorgt voor verminderd draagvlak voor voorzieningen met het gevaar dat voorzieningen verdwijnen

De huidige trend is dat er een sterke hang naar identiteit, nostalgie en authenticiteit, de geschiedenis (de Graanrepubliek), het open en karaktervolle landschap en de monumenten (herenboerderijen) zijn een kansrijk decor natuurbeleving is belangrijk, veel nieuwe natuur en het Waddengebied bieden kansen gezondheid en wellness staan in de belangstelling, er zijn kansen door het bestaande aanbod (Bad Nieuweschans) en door hier verder op in te spelen beleving wordt steeds belangrijker, daar kan het Oldambt ruim op insteken de groei van senioren vraagt om producten met comfort, gezondheid en veiligheid, en het inspelen op drie generatie vakanties goede ontsluiting (A7) en openbaar vervoer, maar ook ligging t.o.v. de Wadden, Duitse buurgemeenten, bieden kansen voor bezoekersstromen en samenwerking door de komst van het Oldambtmeer is de watersportrecreatie in de lift gekomen en dit kan verder uitgebouwd worden als unique selling point van het Oldambt door deregulering van beleid (b.v. de nieuwe Wet ruimtelijke ordening) is er meer beleidsvrijheid om zaken voor elkaar te krijgen

leefbaarheid staat onder druk als voorzieningen verdwijnen en als er geen maatregelen worden getroffen (bv. positief is bouw van brede school) aanhoudende werkloosheid is een probleem voor participatie en inkomen stagnerende toeristische ontwikkeling door economische crisis en minder bestedingsmogelijkheden van de consument veroorzaken minder investeringsmogelijkheden en bedrijfsresultaten bij toeristische bedrijven de ontwikkeling als watersportgebied is sterk afhankelijk van de bereidheid en mogelijkheden van overheden om financiële middelen ter beschikking te stelen voor grote infrastructurele werken (vaarcircuits) de nieuwe positionering als watersportgebied kent sterke concurrentie van regio’s die al jarenlang een goede naam hebben ( maar dit is ook een kans om dat dit gebied andere kwaliteiten heeft: meer rust en ruimte) goede promotie en marketing vergt een heldere visie vanuit de gemeente en samenwerking met de regio, de continuïteit van promotie campagnes vergt aandacht relatie: beroepsvaart en recreatievaart

gemeente en provincie zijn bereid beleid te voeren en te investeren in toeristische en watersport (verbindingen) infrastructuur (TRI, NOVA, Rondje Groningen, Winschoten Waterstad, fietsknooppunten systeem)

4.2. Conclusies van de confrontatie van de SWOT onderdelen De relaties tussen en daarmee de effecten van deze relaties tussen sterke en zwakke punten en kansen en bedreigingen worden hierna weergegeven.

14

•

Winschoten heeft een profiel als winkel- en uitgaanscentrum in de regio. Nieuwe bijzondere kansen doen zich voor om dat profiel te versterken door op het snijvlak van historie (met name rond het water in de Renselzone), cultuur en watersport (knooppunt van vaarwegen) verbindingen te maken. Blijvende zorg moet besteed worden aan het niveau van de voorzieningen en de verscheidenheid van het winkelaanbod om nieuw publiek te trekken en vast te houden. Evenementen moeten gecoördineerd worden en via een goede promotie en marketingcampagne bekend worden gemaakt.

•

De versterking van Oldambt als kust- en grensgemeente is een unieke en onbedreigde kans voor nieuwe maatschappelijke trends (en recreatie en toerisme) , mits wel over de grenzen van de gemeente heen wordt gekeken.

•

Met Blauwestad en het Oldambtmeer als motor en haar prima bereikbaarheid, gooit Oldambt hoge ogen om haar recreatieve aantrekkingskracht te versterken, mits kwaliteit voor de markt wordt geboden.

•

De voorsprong als wellness-oord van het noorden van Nederland en Duitsland kan benut worden voor een verbreding in de sfeer van gezondheid, recreatie en vernieuwende zorgarrangementen.

•

Water is er in overvloed, van het Oldambtmeer tot de Waddenzee c.q. de Dollard. Door “gebrek aan traditie” hiermee in de regio, bestaat ruimte voor ongewone, nieuwe ideeën die onderscheidend werkt naar concurrerende gebieden.

•

De bestaande en snelle ontwikkeling van nieuwe natuurgebieden met ecologische kwaliteiten, versterkt de natuuridentiteit van de gemeente, waardoor er meer kansen ontstaan voor (toeristisch-recreatieve) economische activiteiten.

•

Het overzichtelijke wegennetwerk staat onder druk door verkeer van en naar de A7 en landbouwverkeer en toeristische verkeer en vraagt een betere verdeling van zwaar verkeer op daarvoor bedoelde wegen (zie aanpak Midwolda/Oostwold met aanleg van randweg)

•

Verbindingen zijn van groot belang. De realisering van bijvoorbeeld de fietsverbinding tussen Blauwestad en Winschoten (Blauwe Loper) is van belang voor de versterking en samenhang in het gebied.

15

5. Beleid recreatie en toerisme 5.1. Inleiding recreatie en toerisme beleid. Inleiding Recreatie en toerisme vormt een belangrijke pijler voor economische ontwikkeling en leefbaarheid van de gemeente. Het is een belangrijk speerpunt van beleid. Dit vinden we ook terug in twee belangrijke beleidsdocumenten: de Toekomstvisie van gemeente Oldambt (zie 5.2.) en de Ontwikkelingsvisie ‘Blauwestad in het Oldambt’ (5.3.) Gemeente Oldambt is ´de jongste watergemeente van Nederland´. Dit mission statement hanteert de gemeente om haar ambitie helder voor het voetlicht te brengen. Maar er zijn nog meer sterke dimensies van de gemeente: de historische gaafheid van het gebied (cultuur historisch erfgoed, cultuurlandschap en regionale geschiedenis), het Oldambtmeer en nieuwe waterwegen, wellnessvoorzieningen, Winschoten als een sterk winkel- en uitgaanscentrum en levendige dorpen, en Blauwestad. Gemeente Oldambt is daarnaast ook grensgemeente en waddengemeente. De toeristisch-recreatieve infrastructuur is volop in ontwikkeling (TRI) en de toeristische bedrijvigheid neemt in aantal en diversiteit toe. Evenementen moeten ‘reuring’ in het gebied brengen en zij dragen bij aan de leefbaarheid en bekendheid van het gebied. Het nieuw op te richten Bureau Uit in Oldambt zal zich richten op meer coördinatie van de evenementen en op afstemming tussen de verschillende organiserende partijen om daardoor een meer optimaal resultaat te krijgen. Het gebied is als toeristische bestemming voor onder andere rust, ruimte en sportieve activiteiten nog onvoldoende bekend. Een gerichte marketing en promotie strategie is nodig naar directe doelgroepen en naar organisaties zoals de ANWB, HISWA en RECRON. De gemeente wil samen met andere partijen een nieuwe marketingorganisatie oprichten die naast de VVV/ANWB ook het Bureau ‘Uit in Oldambt’ onder zich heeft. Rol van de gemeente De gemeente is vooral voorwaardenscheppend. Dit betekent dat zij beleidskaders stelt en de regie voert over het planvormingsproces. De gemeente treedt initiërend en coördinerend op en creëert planologisch mogelijkheden en neemt ruimtelijke maatregelen voor de ontwikkeling van toeristische functies. Zonder samenwerking met marktpartijen kunnen de toeristische doelstellingen echter niet worden waargemaakt. De overheid is daarom niet alleen een goed bestuurder en beheerder van een gebied. Zij moet actief inspelen op de mogelijkheden die de markt ziet en biedt. De overheid moet ontwikkelingskansen faciliteren en stimuleren door bijvoorbeeld partijen bij elkaar te brengen en door soms actief op zoek te gaan naar partijen die een bijzonder toeristische aanbod kunnen vormgeven. (via marktverkenning of marktconsultatie). De rol van de overheid wordt in zijn algemeenheid ook wel als volgt beschreven: de overheid neemt ruimtelijke maatregelen, organisatorische maatregelen, financiële maatregelen en promotionele maatregelen. Hieronder wordt ingegaan op de belangrijkste bevindingen uit de Toekomstvisie van gemeente Oldambt (5.2.)en de Ontwikkelingsvisie Blauwestad in het Oldambt (5.3.) voor wat betreft recreatie en toerisme. Deze documenten zijn van groot belang voor de onderbouwing en uitwerking van recreatie en toerisme beleid. In de Toekomstvisie “Oldambt, grenzeloos Goûd!” heeft de gemeente Oldambt haar beleidsvisie en uitgangspunten geformuleerd. Deze visie is in 2009 opgesteld en in samenwerking en samenspraak met het maatschappelijke veld tot stand gekomen. De raad heeft deze visie in het voorjaar 2010 16

vastgesteld. Daarnaast is de Ontwikkelingsvisie Blauwestad in het Oldambt in de eerste helft van 2010 opgesteld en inmiddels vastgesteld. Beide visiedocumenten zijn een belangrijke bron voor het recreatie en toerisme beleid. Toekomstvisie gemeente Oldambt 5.2


uitgangspunten en ambitie beleid recreatie en toerisme 5.4 Ontwikkelingsvisie Blauwestad 5.3

5.2. De Toekomstvisie gemeente Oldambt geeft input voor beleid recreatie en toerisme Twee beelden in de toekomstvisie zijn van belang: waar staat de gemeente nu en waar wil de gemeenten over 10 jaar staan. Daarmee is het uitgangspunt (het profiel) gegeven van waaruit de gemeente toewerkt naar een gewenste toekomst (de visie, wat willen we bereiken). Deze beelden vormen een belangrijke basis voor het specifieke beleidsterrein recreatie en toerisme. Beeld van de gemeente nu (waar staan we nu, het profiel): Gemeente Oldambt, historische plek met oud verscheiden landschap en nieuw water, prachtige vergezichten, monumentale bebouwing onder een heldere sterrenhemel, nieuwe natuur en sterke landbouw, Waddengemeente grenzend aan Duitsland, levendige handelseconomie in stad en dorp aan een A-weg tussen west en oost, een dynamische traditie in cultuur, taal en evenementen en met karakter-mensen voor wie ja ja is en nee nee. Het beeld van waar de gemeente over 10 jaar moet staan (ambitie en visie): Gemeente Oldambt, met een zelfstandig en zelfbewust imago, een b(l)oeiende watercultuur, een toegankelijk gastvrij en gezond gebied, noordelijke tuin en een plek van bijkomen, schakel in groene kustgemeenten, herkenbare oorspronkelijkheid in stad en land, behoud van oude waarden (De Graanrepubliek), robuuste natuur, stadskracht en sterke dorp(slint)en, sociaal innovatief, zorgzaam en veilig, regionale woonkwaliteit, een dynamische starters- en pionierseconomie, en een levendig, eigenwijs cultuur- en kunstaanbod. De belangrijkste ambities uit de toekomstvisie, die een relatie hebben met het beleid voor recreatie en toerisme zijn hieronder beschreven. Ambitie: ‘Oldambt, de jongste watergemeente van Nederland’ Deze ambitie leidt tot de volgende toeristisch-recreatieve doelen: - het versterken van water en waterverbindingen- ook over de eigen grenzen- en daaraan gekoppelde recreatieve voorzieningen als nieuwe economische dragers; - het meebouwen aan een gastvrije gemeente waar het bezoeken een beleving is; Ambitie: Oldambt als ‘Eigentijdse graanrepubliek’ Deze ambitie leidt tot het volgende toeristisch-recreatieve doel - de rijke cultuurhistorie vindbaar en verklaarbaar maken (monumentaliteit en robuustheid -zware zeeklei - van het gebied) Ambitie: Oldambt met ‘Ruimte voor pionieren’ Deze ambitie leidt tot de volgende toeristisch-recreatieve doelen: - gebruik de kwaliteiten van de omgeving, zoals schone lucht, weidse vergezichten, rust, natuur, verkeersluw, wandel- en fietspaden en een rijk voorziene wellness-cultuur, voor het verder ontwikkelen van het thema zorg en gezondheid(s-arrangementen). Gezondheid is een algemeen 17

goed voor de hele bevolking , maar bij recreatie en toerisme ook een peiler voor wellness- en zorgtoerisme. - inzetten op een dynamische starters- en pionierseconomie door flexibilisering van regelgeving en een faciliterende en initiërende rol van de overheid; nieuwe bedrijven moet makkelijker kunnen starten in het Oldambt. Nodig is een goed bereikbaar(toeristisch) bedrijvenloket met accountmanagement Beleidsdoelen voor recreatie en toerisme zijn tevens af te leiden uit de meer algemene programma’s uit de Toekomstvisie van de gemeente Oldambt, namelijk : • “Leefbaar Oldambt” : belang van sportieve recreatie en openluchtrecreatie voor de bevolking • “Oldambt Werkt”: belang van nieuwe werkgelegenheid o.a. via banen in de toeristischrecreatieve sector, en • “Winschoten Mooi”, de centrumvisie en de “ bloedsomloop” ; • en de visiebrede acties zoals: de marketing en promotie van Oldambt en de samenwerking met de stad Groningen, de regio en Ostfriesland : met grensoverschrijdende toeristische infrastructuur en promotie. 5.3. Ontwikkelingsvisie ‘Blauwestad in het Oldambt’, input voor beleid recreatie en toerisme. De Blauwestad ontwikkelingsvisie is vooral geschreven om aan de gebiedsontwikkeling van Blauwestad een nieuwe impuls te geven. De stagnerende kavelverkoop maakt het noodzakelijk om te onderkennen dat voor deze peiler van de gebiedsontwikkeling een langere tijd genomen moet worden, overigens met de vaststelling dat het kwaliteitsniveau van ontwikkeling gehandhaafd blijft. Andere pijlers van de gebiedsontwikkeling , zoals recreatie en toerisme en natuurontwikkeling, verlopen zeer positief. In de afgelopen vijf jaar zijn er 55 nieuwe bedrijven bijgekomen in de leisure en dienstverleningssfeer (totaal 150 fte’s). Afgesproken is dat er meer tijd wordt genomen voor de kavelverkoop, dat in de tussenliggende periode enkele Blauwestad deelgebieden voor tijdelijke natuur en recreatie doeleinden ( o.a. evenementen) worden gereserveerd en ingericht. De ontwikkelingsvisie stelt voorts dat voor gepaste en ook wel grootschalige toeristische complexen zoals watersport, vakantieparken, wellness ressorts, in principe ruimte wordt geboden. De Blauwestad ontwikkelingsvisie is in het najaar 2010 in de gemeenteraad van gemeente Oldambt en de Provinciale Staten van de provincie Groningen besproken en vastgesteld. Naar aanleiding van deze ontwikkelingsvisie is het werkplan Ontwikkelingsvisie Blauwestad 2011 opgesteld. Daarbij zal Blauwestad gepositioneerd in en verbonden worden met de totale gemeente Oldambt. In het werkplan staan verschillende activiteiten en projecten die een nauwe relatie hebben met dit beleidsplan recreatie en toerisme. Het gaat om verdere toeristische ontsluiting en ontwikkeling van Blauwestad via het programma TRI 2 en wellicht TRI 3, de ontwikkeling van het Havenkwartier als belangrijk recreatief gebied en evenemententerrein, en bijvoorbeeld de verbinding tussen Blauwestad en Winschoten via de fietsbrug : de Blauwe Loper, en de Noordelijke vaarverbinding. De planvorming en uitvoering zijn ook in deze nota meegenomen. Deze ontwikkeling heeft een grote impact op het beleid voor recreatie en toerisme. Blauwestad, het Oldambtmeer en de directe omgeving vormen een belangrijke toeristisch-recreatieve zone waar watersport, verblijfsrecreatie, horeca en routegebonden recreatie ontwikkeld (gaan) worden. Deze ontwikkeling is al sterk op gang gekomen en wordt kwalitatief uitgebouwd. 5.4. Overige beleidskaders Belangrijke gemeentelijke beleidskaders, die aanpalend dan wel ondersteunend zijn het beleidterrein recreatie, toerisme en evenementen, zijn: - het economisch beleidsplan (in ontwikkeling), 18

- de structuurvisie (in ontwikkeling), - de centrumvisie Winschoten en de “Bloedsomloop” notitie, - het ruimtelijk beleid vorm gegeven in diverse bestemmingsplannen, - het plattelandsbeleid (in ontwikkeling) - het monumentenbeleid (in ontwikkeling) - het kunst en cultuurbeleid (in ontwikkeling) - het arbeidsmarkt beleid (in ontwikkeling) - het communicatiebeleid - het Grontmij rapport “ De Koers van Winschoten” over waterrecreatie Daar waar er dwarsverbanden zijn worden deze zoveel mogelijk in deze beleidsnota en in de verdere uitwerking van de speerpunten (paragraaf 5.5.) meegenomen. Voor de meeste dorpen is een dorpsvernieuwingsplan opgesteld. In deze plannen wordt ook aandacht gegeven aan de wensen en ambitie van dorpsbewoners voor recreatieve mogelijkheden in en om het dorp. Deze dorpsvernieuwingplannen zijn daarom een belangrijke basis voor de keuze van de speerpunten van het toeristisch-recreatief beleid (paragraaf 5.5.) én de uitwerking in concrete projecten. Een goed voorbeeld is het geïntegreerde projectplan Belevingsroute “Slag bij Heiligerlee” dat geënt is op wensen en ideeën uit het dorpsontwikkelingsplan Heiligerlee/Westerlee. Daarnaast zijn ook de ideeën van de dorpsverenigingen van Midwolda en Oostwold ( erfgoedplan), dorpsverenigingen Beerta en Finsterwolde te noemen (verbindingen met Blauwestad) en dorpsverenigingen van ’t Waar en Nieuwolda met Wagenborgen uit gemeente Delfzijl (de Groene Driehoek). Het toeristisch beleid van de provincie Groningen heeft zich jarenlang gericht op een uitbouw van de sterke punten van de provincie en een gemeenschappelijke toeristische vermarkting van Groningen. Momenteel richt de provincie zich ( POP 2) op twee speerpunten: 1) Verbindingen in de toeristisch recreatieve infrastructuur zoals vaarverbindingen, lange afstand fiets- en wandelverbindingen, invoering van het fietsknooppunten systeem, opheffen ontbrekende schakels in recreatieve verbindingen. 2) Marketing en promotie van de provincie Groningen als een aantrekkelijke toeristische bestemming. Het betreft promotie campagnes die door Marketing Groningen worden uitgevoerd. (onder andere de campagne ”Er gaat niets boven Groningen”). Gemeente Oldambt participeert in verschillende projecten van de provincie. De provincie werkt samen met de Oostgroninger gemeenten aan een driejarige regiomarketing campagne om Oost-Groningen te promoten: ‘De slimme stap’. Marketing Groningen werkt daarbij samen met partijen in deze regio. In dit kader worden ook beurspresentaties van Oost-Groningen op beurzen in Duitsland (Leer, Papenburg) georganiseerd. Tot nu toe was gemeente Winschoten en dit jaar gemeente Oldambt , trekker van deze presentaties. Bij het Rijk richtte het Ministerie van LNV zich op de ontwikkeling van het platteland (plattelandstoerisme) en het Ministerie van EZ meer op het ondernemerschap en bedrijvigheid. Door de huidige regering bestaat er nu één ministerie: het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Wellicht leidt dit tot een meer geïntegreerde beleidsmatige aanpak voor recreatie en toerisme.

19

5.5. Doelstellingen van het beleid Recreatie en Toerisme is van groot belang voor de economische ontwikkeling van het gebied en zorgt voor nieuwe arbeidsplaatsen. Oldambt heeft de toerist en recreant veel te bieden. Een belangrijke doelstelling van het beleid is om meer bezoekers naar het gebied te trekken. Meer bezoekers betekent dat er meer besteed wordt in het gebied. Hoe langer de verblijfsduur van de bezoekers, hoe meer bestedingen worden gedaan en dat komt ten goede aan de werkgelegenheid in het Oldambt. Van een aantrekkelijk toeristisch-recreatief gebied is sprake als - de toeristische infrastructuur op orde is; - het aanbod van bedrijven tegemoet komt aan de wens van de consument; - er veel te doen is in de regio bijvoorbeeld door aantrekkelijke activiteiten en evenementen; - de consument goed geïnformeerd wordt over de toeristische en recreatieve mogelijkheden. In de komende periode tot en met 2014 wil de gemeente het toerisme verder stimuleren en ontwikkelen in samenwerking met onder andere het toeristisch-recreatieve bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en de provincie Groningen. In het beleidsplan (zie paragraaf 5.6) is een keuze gemaakt voor een aanpak via zes thema’s. Deze thema’s zijn: 1. Gastvrije en complete toeristisch-recreatieve bestemming 2. Oldambt, de jongste watergemeente van Nederland 3. Karakteristiek Oldambt, De Graanrepubliek een verassend en authentiek decor voor cultuurtoerisme 4. Winschoten winkel- en uitgaansstad 5. Evenementen- en festivalgemeente 6. Welness en zorgtoerisme (Bad Nieuweschans) Door deze thema’s te benoemen kunnen, door een samenhangende aanpak van activiteiten en projecten, de hierna genoemde beleidsdoelen gerealiseerd worden. De gemeente Oldambt wenst de volgende doelen en resultaten te realiseren in de periode 20112014.

Doelstelling 1. Nulmeting van het toeristisch aanbod en onderzoek naar de bezoekers van het gebied. realisatie : In het seizoen 2011 wordt een bedrijvenonderzoek (1) en een consumentenonderzoek (2) uitgevoerd. Resultaat 1 : Er is inzicht in het aanbod van het toeristisch-recreatieve bedrijfsleven naar type bedrijven, aantal arbeidsplaatsen, bezetting, kwantiteit en kwaliteit. Resultaat 2 : Er is kennis over de bezoekers van het gebied: herkomst van toeristen en recreanten, welke kenmerken (leeftijd, gezinssituatie, inkomen), argumenten om naar het gebied te komen, wat doet men in het gebied, wat is de verblijfsduur en hoe hoog zijn bestedingen, en er wordt gevraagd naar de waardering van het toeristisch aanbod. Het consumenten onderzoek vindt plaats in het de periode mei- augustus 2011 (nulmeting) en het bedrijvenonderzoek gedurende het jaar. De onderzoeken worden om de twee jaar herhaald. De resultaten worden in het najaar bekend gemaakt.

20

Doelstelling 2. Vergroten van de toeristische bestedingen in het gebied. realisatie: Op basis van de nulmeting in 2011 is het mogelijk om de stijging van het aantal bezoekers te registreren en de ontwikkeling van omzet, bezettingsgraad en het aantal arbeidsplaatsen bij het bedrijfsleven. De gemeente zet in op de vergroting van de toeristische bestedingen in het gebied. In 2013 zal opnieuw een onderzoek worden gehouden onder de consumenten en het bedrijfsleven. De bestedingen in het gebied zijn het resultaat van: Het aantal bezoekers x de verblijfsduur x de bestedingen M.a.w. vergroting van bestedingen is afhankelijk van de toename van bezoekers, hoe lang men in het gebied is en wat het uitgave patroon is gedurende de tijd dat men in het Oldambt verblijft. De resultaten zijn natuurlijk ook afhankelijk van de weersomstandigheden, een slecht seizoen heeft direct effect op het aantal bezoekers en de verblijfsduur. Ook de ´staart´van de economische crisis heeft effect op de bestedingsmogelijkheden. In 2013 zouden wij graag afhankelijk van de externe omstandigheden minimaal een gelijkblijvend resultaat, maar liever een groei zien van het aantal bezoekers, bestedingen en toename van arbeidsplaatsen in de sector met 5 %.

Doelstelling 3. Realiseren van een aantrekkelijke en volledige toeristische infrastructuur en interessante evenementen Het resultaat: (zie ook het uitvoeringsprogramma 2011-2014) In samenwerking met de provincie wordt via het Investeringsprogramma TRI(2) in 2011 een aantal extra fietspaden, pontjes, bruggen, parkeerplaatsen gerealiseerd. In 2011 wordt een nieuw investeringsprogramma voorbereid ,TRI 3, waarin noodzakelijke infrastructuur wordt meegenomen voor fietsverbindingen, informatievoorzieningen, ruiterpaden, waterverbindingen. In 2011 wordt een plan van aanpak gemaakt voor het project Winschoten aan het Water. In 2011 wordt de eerste fase aanbesteed van de Noordelijke Vaarverbinding, in 2013 wordt de gehele vaarverbinding opgeleverd. In 2011 wordt een inventarisatie onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor realisatie van het project Rondje Groningen (verbinding van het Oldambtmeer met het Schildmeer). In 2011 wordt het fietsknooppunten systeem opgeleverd. In 2011 wordt het waddenproject, Waddenwandelen, opgeleverd en start het project Kiek over Diek. In 2011 start de uitvoering van de belevenisroute ‘Slag bij Heiligerlee’ en wordt gestart met de fondswerving voor de vernieuwing van de musea in Heiligerlee. Dit leidt tot een verbouwing in 2011/2012. In 2011 wordt een plan gemaakt voor de doorontwikkeling van TIP’s en TOP’s (Toeristische Informatiepunten en Toeristische Overstappunten). De TOP ontwikkeling wordt meegenomen in het TRI programma. In 2011 start het project Peddel en Pedaal in samenwerking met het Blauwe Lint. In de periode 2011/2014 coördineert en stimuleert het Bureau Uit in Oldambt evenementen in het Oldambt (zie daarvoor de beleidsnota Evenementen en Festivals, kleuring en reuring in het Oldambt)

21

Doelstelling 4. Vergroten toeristische naamsbekendheid door marketing en promotie. Realisatie: In samenwerking met het bedrijfsleven en Blauwestad wordt in 2011 een marketingplan opgesteld om het gebied als aantrekkelijke toeristische bestemming te positioneren. In de periode 2011 /2014 moet dit leiden tot een aantal promotieactiviteiten. De promotie strategie wordt afgestemd op het beleid en de plannen van verschillende partijen zoals: het georganiseerd bedrijfsleven in het Oldambt, Marketing Groningen, Blauwestad, de VVV’s en het toeristisch bedrijfsleven in Oost-Groningen. Intern wordt de afdeling Communicatie betrokken en Economische Zaken. Doel van het marketingplan en de promotieactiviteiten is dat er meer toeristen naar het gebied komen. Niet alleen de ( Noord-) Nederlandse markt is belangrijk, ook de naburige Duitse markt is interessant voor het gebied. De toeristisch-recreatieve informatie wordt aangeboden via diverse media: website, promotiefolders, rekreatiekaart etc. In 2011 komt een intensieve samenwerking tussen de VVVANWB Oldambt en het Uitbureau tot stand, waarbij wordt toegewerkt naar een Stichting Marketing Oldambt. Voor de presentaties op toeristische en vakbeurzen wordt samengewerkt met de Blauwestad, het Blauwe Lint en de georganiseerde ondernemers in Oost-Groningen (TROG). In 2011 worden onder andere de volgende beurzen bezocht: de HISWA, de EmslandSchau en in 2012 de Ostfriesland Schau in Leer. Binnen het internationale samenwerkingsverband EDR werkt gemeente Oldambt samen in het project `Netzwerk Toekomst` aan het deelproject Waterwegennavigator. Doel is via moderne communicatiemiddelen en innovatieve technologie toeristische informatie te ontsluiten. Het project wordt in 2013 opgeleverd.

22

5.6. Speerpunten beleid recreatie en toerisme. Voor de komende beleidsperiode 2011- 2014 wordt een aantal speerpunten van het toeristisch beleid uitgewerkt. Met de definitie van deze speerpunten wordt ingespeeld op de kansen die er zijn om het toerisme in de gemeente Oldambt verder te ontwikkelen. De speerpunten zijn gebaseerd op de voorgaande hoofdstukken: • hoofdstuk 2. Terugblik afgelopen 5 jaar, • hoofdstuk 3. Marktanalyse/trends/doelgroepen, • hoofdstuk 4. SWOT analyse en • de bovenstaande beleidsvisies in hoofdstuk 5.1/5.5. De speerpunten van beleid maken een kansrijke toeristische gebiedsontwikkeling mogelijk. De speerpunten zijn gebaseerd op een combinatie van eigenschappen van het gebied (authenticiteit, regionale geschiedenis, cultuurlandschappen) en onderscheidende aantrekkingskracht voor eigen inwoners en bezoekers van het gebied. Het gaat daarbij om de unique selling points van het aanbod in de gemeente. Met specifieke bezoekersstromen wordt gedacht aan winkelend publiek naar Winschoten, watersporters en recreanten naar het Oldambtmeer, cultuurzoekers naar de Graanrepubliek en wellnessbezoekers naar Bad Nieuweschans. Per speerpunt dient beleid te worden ontwikkeld en activiteiten te worden georganiseerd. Het gaat daarbij om een combinatie van investeren in infrastructuur, ondernemerschap en samenwerking, productverbetering en promotie. De volgende thema’s zijn speerpunten van het beleid: I. “De gastvrije en complete toeristisch-recreatieve bestemming Oldambt” II. “Oldambt, de jongste watergemeente van Nederland” III. “Karakteristiek Oldambt, een verrassend en authentiek decor voor cultuurtoerisme”. IV. “Winschoten winkel- en uitgaansstad” V. “Evenementen en Festival gemeente” VI. “Wellness en zorgtoerisme” Deze centrale thema’s zijn hieronder uitgewerkt in actiepunten voor beleid en deze worden in hoofdstuk 6 in een uitvoeringsprogramma nader uitgewerkt. Het is wenselijk dat jaarlijks een werkplan wordt opgesteld met de concrete activiteiten van dat jaar.

Thema I: “de gastvrije, verrassende en complete toeristisch-recreatieve bestemming Oldambt” Toelichting: De regio Oldambt heeft van oudsher een goede naam op het gebied van recreatie en toerisme. In de afgelopen jaren is, mede ingegeven door de ontwikkeling van Blauwestad en het Oldambtmeer, het aanbod van toeristisch-recreatieve bedrijven fors uitgebreid. Ook de recreatieve infrastructuur voor routegebonden recreatie (wandelen, fietsen e.d.) is aanzienlijk versterkt. Er liggen kansen om het toeristische profiel van het Oldambt verder te versterken door aandacht te schenken aan een evenwichting aanbod van verschillende categorieën bedrijven. Daarnaast is het zaak ontbrekende schakels in de infrastructuur en dienstverlening op te sporen en in te vullen. Actiepunten van beleid: • een compleet aanbod bieden van routegebonden recreatie: voor fietsen, wandelen, watersport, ruiterpaden. Via het programme TRI (Toeristisch Recreatief Infrastructuur) werken gemeente en 23

provincie samen aan het wegwerken van ontbrekende schakels in de infrastructuur. Het gaat om planvoorbereiding en uitvoering. Inmiddels is TRI 1 uitgevoerd. Er zijn in de afgelopen 2 jaar diverse fietspaden, wandelpaden, vissteigers, surfsteigers en boot inlaadpunten gerealiseerd. Momenteel wordt TRI fase 2 voorbereid: o.a. aanleg van pontjes, fietspaden en ruiterpaden. TRI wordt gefinancierd door bijdragen van de gemeente, provincie en SNN (Europese subsidies). In het Uitvoeringsprogramma (hoofdstuk 6) worden de diverse projecten benoemd. Onderzocht wordt deze aanpak een vervolg krijgt in TRI 3 met bijvoorbeeld maatregelen voor de ontsluiting van het Havenkwartier, natuurgebieden en dorpen. Daarnaast heeft de gemeente in samenwerking met Staatsbosbeheer, de dorpsverenigingen Heiligerlee en Westerlee en de musea in Heiligerlee een plan ontwikkeld voor aanleg van een belevenisroute door de natuurgebieden de Garst en de Hoogte. Wandelpaden worden aangelegd en verbeterd, speeltoestellen aangelegd en informatiepanelen ontwikkeld om de belevenisroute ‘Slag bij Heiligerlee’ vorm te geven. •

een divers en kwalitatief aanbod bieden aan verblijfsrecreatie: zoals hotels, campings, groepsaccommodaties en bed en breakfast, alsmede horeca Het aanbod van bedrijven die zich op overnachtingsmogelijkheden richten is afhankelijk van particuliere initiatieven. De rol van de gemeente is om de wet en regelgeving te handhaven en vestigingsmogelijkheden te beoordelen binnen de vastgestelde planologische kaders. De gemeente stelt zich positief op bij vestigingsverzoeken die een toegevoegde waarde hebben voor het toeristische aanbod in de gemeente. Facilitering van startende bedrijven vindt plaats door advisering over vergunningen (WABO) en subsidies. (zie punt 5.6.2.) De gemeente wil in de komende periode meer inzicht krijgen in de balans van vraag en aanbod op de toeristische markt, door meer systematische monitoring van gegevens van bezoekers en bezettingsgraad van de overnachtingsmogelijkheden. (zie punt 5.6.1.)

•

een verrassend aanbod bieden aan dagrecreatieve voorzieningen : zoals het strand aan de Noordrand bij Midwolda, musea, galerieën, monumenten, bezoekerscentra, wellness en zorgtoerisme Het aanbod van dagrecreatieve bedrijven is afhankelijk van particuliere initiatieven. De overheid heeft een belangrijke verantwoordelijkheid voor het aanleggen en onderhoud van dagrecreatieve en openluchtvoorzieningen. Aanleg van het strand aan de Noordrand, sportvelden, subsidiering van musea en ondersteuning bij behoud van monumenten zijn overheidstaken, waarbij de gemeente via diverse beleidsvelden betrokken is. Ook kan stimulerend beleid worden gevoerd voor wenselijke ontwikkelingen. Dan kan de gemeente naast voorwaardenscheppend ruimtelijk en planologisch beleid ook bestuurlijk ontwikkelingen steunen. Voorbeeld: de restauratie van De Toekomst en het ondersteunen van particuliere initiatieven voor realiseren van het bedrijfsconcept voor een bezoekerscentrum Wad en Dollard en Watereducatie.

•

een gastvrije en klantvriendelijke toeristisch-recreatieve gemeente Bezoekers die naar het gebied komen moeten zich “te gast” voelen. Dit betekent dat de overheid en de toeristische bedrijven zich verantwoordelijk voelen voor: - een goede informatie voorziening: bezoekers moeten zich van te voren goed kunnen informeren over het toeristische en recreatieve aanbod en wat waar en wanneer te bezoeken is (promotie websites, VVV) - tijdens het bezoek aan de gemeente moet de bewegwijzering naar bedrijven en voorzieningen op orde zijn (object en bedrijvenbewegwijzering) 24

-

•

openbare voorzieningen zoals fiets en wandelpaden, parkeerplaatsen, Toeristische Opstap Plaatsen (TOP), informatiepanelen zorgen ervoor dat de ontsluiting van het gebied goed is.

een goede promotie en marketing om het toeristisch-recreatieve product “Oldambt” bekend en bemind te maken Het beeld van gastvrijheid, en het complete en verrassende aanbod moet goed gecommuniceerd en promoot worden. Deze promotie komt als centraal onderwerp bij alle hieronder beschreven thema’s terug. Het toerisme staat echter ook onder druk door concurrentie van andere regio´s. Het gedrag van de klant verandert onder invloed van de nieuwe media. Het internet beinvloedt de wijze van communiceren tussen de toeristische aanbieders en hun doelgroep en dwingt de sector na te denken over hun positie ten opzichte van de potentiele klanten. De informatie- en communicatietechnologie biedt nieuwe strategieen om toeristisch producten en projecten te promoten. Het is gewenst dat een marketing en promotieplan wordt opgesteld waarbij de mogelijkheden van de nieuwe communicatie technieken worden onderzocht en meegenomen. Het toeristisch marktconcept begint in eerste instantie bij de unique selling points van gemeente Oldambt. In het marketing en promotieplan komen de diverse productmarkt-combinaties aan de orde en de te bereiken doelgroepen worden gedefinieerd. Daarop geënt kunnen promotiecampagnes uitgewerkt en uitgevoerd worden. Dit zal de gemeente in samenwerking met het bedrijfsleven, de VVV/ANWB Oldambt, het Plattelandshuis Oost-Groningen en Marketing Groningen oppakken in 2011.

Thema II: “Oldambt, de jongste watergemeente van Nederland” Toelichting: De Blauwestad en het Oldambtmeer hebben de watersport in het Oldambt als nieuw thema op de kaart gezet. Watersport biedt nieuwe mogelijkheden voor de vrijetijdseconomie en de ontwikkeling van stad en dorpen. Waterverbindingen zijn van belang en toervaartmogelijkheden bieden kansen om meer passanten en gebruikers naar het gebied te trekken. Een goede infrastructuur en dienstverlening is daarbij van groot belang en ook bron voor werkgelegenheid. De watersportgebieden zoals het Oldambtmeer, het Hondshalstermeer, de Beersterplas, de Dollard en de kanalen bieden dichtbij huis veel mogelijkheden voor waterrecreatie en oeverrecreatie. Zwemmen, zonnen, vissen, snorkelen, kanoën, zeilen en toervaren zijn daarbij de activiteiten. Belangrijk daarbij is dat de meren en de oevers direct vanuit de omliggende dorpen toegankelijk zijn. Speelweiden en het strand aan het Oldambtmeer moeten voor recreatie worden ingericht. (afvalbakken, picknick tafels, speeltoestellen). Door een goede ontsluiting via paden en het aanleggen van parkeervoorzieningen worden gebruiksmogelijkheden vergroot. Voor botenbezitters zijn goede vaarwegen en gezellige haventjes in het gebied nodig en aantrekkelijk, daarnaast zijn reparatie en (winter)opslagfaciliteiten gewenst. Actiepunten van beleid: • inzetten op versterken van de watersportcultuur en - activiteiten, laten organiseren van watergerelateerde evenementen In de gemeente Oldambt is het fenomeen watersport redelijk jong. Door de aanleg van het Oldambtmeer zijn in de afgelopen 3 jaar steeds meer bewoners in aanraking gekomen met watersport. Door de aanschaf van boten of het huren daarvan, door het volgen van zeilcursussen, en door allerlei watersportactiviteiten zoals: surfen, zwemmen, vissen. 25

De watersportcultuur moet verder uitgebouwd worden. ‘Gemeente Oldambt, de jongste watergemeente van Nederland’ is een mooie slogan om diverse watersportgerelateerde evenementen en activiteiten aan op te hangen. Ook voor bezoekers van elders moet dit gebied bekend worden als watersportregio. Evenementen en een goede promotie zijn middelen om op te vallen. De gemeente bevordert daarom het organiseren van watersportevenementen en activiteiten. Daarbij valt te denken aan de watersportfair, een programma rond de opening van het vaarseizoen, zeilwedstrijden, sloepenrace, e.d. •

inzetten op versterken aanbod van watersportbedrijven en watergebonden bedrijvigheid (werven, onderhoud , botenbouw etc.) Op dit moment kent de gemeente een aantal jachthavens, ondernemers die boten en kano’s verhuren en watersportactiviteiten aanbieden. Er is een zeilschool. Tevens zijn er mogelijkheden voor stalling van boten. Voor onderhoud en boot reparatiewerkzaamheden zijn nog weinig mogelijkheden. Er is een ondernemersinitiatief om het project Peddel en Pedaal in het Oldambt te starten. Dit project functioneert al meerdere jaren met succes in Duitsland (Landkreis Leer). Grote groepen Duitse toeristen varen deeltrajecten met kano’s en canadezen en stappen vervolgens over op fietsen. De marketing van Peddel en Pedaal is professioneel opgezet. Door dit ‘merk’ te hanteren in het Oldambt verwachten de ondernemers te kunnen profiteren van het marktaandeel Duitse toeristen. De gemeente ondersteunt dit initiatief.

•

verbeteren van watersportmogelijkheden door uitbouw van waterinfrastructuur, waterverbindingen (vaarcircuits in aansluiting op de omliggende regio en Duitsland) en jachthavens De verbetering van de watersportinfrastructuur heeft ondermeer te maken met een goed beheer en onderhoud van de jachthavens in de gemeente. De meeste jachthavens zijn in eigendom van de gemeente. Om de kwaliteit van de dienstverlening en infrastructuur te verbeteren zal een plan van aanpak worden opgesteld met daarin aandacht voor het beheer en onderhoud maar ook de service verlening en informatievoorziening van de jachthavens. De gemeente hecht aan goede vaarverbindingen om de toervaart te bevorderen. In de navolgende volgorde van prioriteit wil de gemeente in samenwerking met andere partijen en overheden vaarverbindingen realiseren: 1. de noordelijke vaarverbinding 2. de verbinding Beersterdiep naar de Dollard 3. de oostelijke vaarverbinding richting Leer (Duitsland) 4. de verbinding van de meren Oldambt, Hondshalstermeer, Schildmeer, Meerstad (Rondje Groningen) 5. de vaarverbinding Finsterwolde

•

promotie en marketing om gemeente Oldambt als watersportgebied op de kaart te zetten Het aanbod van watersportrecreatiemogelijkheden moet in de algehele marketing en promotie van gemeente Oldambt een belangrijke plek krijgen. In de Eems-Dollard Regio werkt de gemeente met verschillende partijen samen in het project Waterwegennavigator (Interreg project). Door inzet van nieuwe informatie- en communicatietechnologie wordt digitale toeristische informatie aan vaarrecreanten beschikbaar gesteld.

26

Thema III: “Karakteristiek Oldambt, een authentiek en verrassend decor voor cultuurtoerisme”. Toelichting: Sterke dimensies van de gemeente Oldambt zijn de historische gaafheid van het gebied met zijn herkenbare oude waarden, het cultuurhistorisch erfgoed, het cultuurlandschap en de regionale geschiedenis. Die herkenbare oorspronkelijkheid in stad en land, de robuuste natuur, en sterke dorp(slint)en, herenboerderijen, monumentale orgels, polders, dijken, rust en ruimte, en imposante wolkenpartijen vormen een belangrijk decor voor de beleving van de authenticiteit van het gebied. Daarnaast zijn er veel galerieën en wonen er veel kunstenaars in het gebied die veel activiteiten ontwikkelen, bijvoorbeeld via de Stichting “ Kunst en Cultuur De Graanrepubliek”. Deze belevingsmogelijkheden zijn van groot belang voor recreatie en toerisme. De Graanrepubliek als peiler voor de ontwikkeling van cultuurtoerisme is interessant en biedt kansen. Ook het thema ‘Slag bij Heiligerlee’ biedt de mogelijkheid om een specifiek cultuurtoeristisch product te ontwikkelen. Bad Nieuweschans en Winschoten zijn vestingen geweest ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog. Actiepunten van beleid: •

het eigen karakter van het Oldambt, met de rijke en bewogen geschiedenis, haar monumentale boerderijen en landschap, rust en ruimte ontsluiten en benutten voor cultuurtoerisme en beleving In samenwerking met het toeristisch bedrijfsleven, de verenigingen van dorpsbelangen, historische verenigingen en musea kunnen activiteiten worden georganiseerd voor de geïnteresseerde recreant en toerist. Speciale arrangementen, aantrekkelijk informatiemateriaal via brochures en informatiepanelen kunnen ervoor zorgen dat de bezoeker wijs wordt gemaakt in het gebied. De regionale geschiedenis en de karakteristieken van het cultuurlandschap zijn dragers voor een interessant en onderscheidend toeristisch product.

•

ontsluiting door goede toeristische routes: auto, fiets en wandelroutes. Voorbeelden van projecten die in uitvoering gaan: - Project ‘Wadden Wandelen’: in het buitengebied van Reiderland worden nieuwe wandelroutes gerealiseerd in samenwerking met Landschapbeheer Groningen; - Project ‘Kiek over Diek’: langs de Waddendijk worden fietspaden en voorzieningen gemaakt; - Project ‘Belevenisroute Slag bij Heiligerlee’: in de natuurgebieden van Westerlee en Heiligerlee worden nieuwe paden aangelegd met toeristische informatiepanelen; - Project ‘vernieuwing van musea in Heiligerlee’: beide musea krijgen een nieuwe inrichting. - Project Erfgoedplan ´Erfgoed in Beeld´van de dorpsverenigingen Midwolda en Oostwold.

Thema IV. “Winschoten winkel- en uitgaansstad” Toelichting: Winschoten heeft een sterk profiel als winkel- en uitgaanscentrum in de regio. Nieuwe bijzondere kansen doen zich voor om dat profiel te versterken door op het snijvlak van historie, cultuur en watersport (Renselzone) verbindingen te maken. Winschoten waterstad richt zich op het verbinden van het centrum met het water van de Rensel. Blijvende zorg moet besteed worden aan 27

het niveau van de voorzieningen en de verscheidenheid van het winkelaanbod om nieuw publiek te trekken en vast te houden. Het winkelcentrum trekt veel winkelend publiek uit de regio en van over de Duitse grens. Voor toeristen is het een aantrekkelijke stad voor funshoppen, recreëren en het bezoeken van horecagelegenheden en evenementen. Enkele belangrijke toeristische trekkers zijn het Rosarium, het park en de molens. De gemeente spant zich in om in 2015 de binnenstad van Winschoten te laten uitroepen tot “Beste Binnenstad van Nederland”. Daarvoor wordt een plan van aanpak opgesteld via het EZ beleid. Op basis van de Centrumvisie Winschoten en de notitie “bloedsomloop” worden in de komende jaren maatregelen genomen om de fysieke structuur van de binnenstad te versterken en weer te verbinden met het water van de Rensel. Actiepunten van beleid: • door citymanagement het voorzieningenniveau versterken in de samenwerking met de middenstand en horecabedrijven •

door een gericht evenementenbeleid de aantrekkelijkheid van het winkelcentrum vergroten

•

activiteiten die bevorderen dat het centrum van Winschoten kan worden uitgeroepen tot “Beste Binnenstad van Nederland ”in 2015

Thema V. “Evenementen en Festival gemeente” Dit speerpunt is in een aparte beleidsnotitie uitgewerkt: de beleidsnota “Evenementen& festivals, marketing &promotie” gemeente Oldambt” Hieronder wordt volstaan met een korte omschrijving. Toelichting: het Oldambt staat bekend om zijn vele onderscheidende en streekgebonden festivals en evenementen. De jaarlijkse evenementen in de binnenstad van Winschoten (Nacht van Winschoten, RUN, Adrillen e.d.), de evenementen bij Blauwestad en het Oldambtmeer (PURA VIDA, Watersportfair e.d.), het Keltisch Festival in Bad Nieuweschans, de Airshow in Oostwold en diverse locale activiteiten in de dorpen vragen om meer organisatorische aandacht. De gemeente heeft daartoe een apart evenementen en festival beleid ontwikkeld. Meer coördinatie en afstemming tussen de verschillende evenementen biedt meerwaarde. Nodig is samenwerking, bundeling van subsidieaanvragen, spreiding van het aanbod via een centrale programmering. Het Bureau Uit in Oldambt zal hierin een ondersteunende en coördinerende functie krijgen. Ook de promotie en marketing vanuit 1 centraal punt is van groot belang. Daarvoor wordt een stichting Marketing Oldambt opgericht waaronder de VVV/ANWB en het Uitbureau gaan ressorteren. Actiepunten voor beleid: •

oprichting van een Bureau uit in Oldambt als onderdeel van de Stichting Marketing Oldambt waarin ook de VVV/ANWB is ondergebracht

•

beschikbaar stellen van formatie en budgetten

Thema VI. “Bad Nieuweschans Wellness en Kunstdorp” Toelichting: In Bad Nieuweschans bestaat een interessant aanbod in de combinatie van Fontana Bad 28

Nieuweschans met wellness en gezondheid) en diverse kunstenaarsinitiatieven en galerieën o.a. in de Oude Remise en in de Voorstraat. Fontana trekt een eigen publiek (200.000 betalende bezoekers) en weet zich als voorziening verder kwalitatief en kwantitatief te ontwikkelen. Door de vestiging van Stichting Kunst en Cultuur “De Graanrepubliek” in de Oude Remise ontstaan interessante samenwerkingsverbanden tussen het kunst en wellness aanbod. Het beleid moet zich richten gericht zijn op de ondersteuning van de kansen en initiatieven. Actiepunten voor beleid: • de opgave is om in samenwerking met locale partijen zoals Fontana Bad Nieuweschans, Stichting Bruisend Bad Nieuweschans, Stichting Promotie Bad Nieuweschans en de vereniging dorpsbelangen Bad Nieuweschans te komen tot een plan van aanpak om de kansen die er zijn voor versterking van het toeristisch profiel te benoemen en te realiseren. •

ondersteunen van kunstenaars en particuliere initiatieven

•

ondersteunen initiatieven gebiedsontwikkeling omgeving Oude Remise/Silo

•

ondersteuning in organisatie van evenementen en promotie

5.7. Monitoring en accountmanagement Naast de speerpunten van beleid, zoals hierboven beschreven in de verschillende thema’s , richt het beleid zich tevens op de volgende onderdelen.

5.7.1. Monitoring van bedrijfsontwikkelingen en toeristische bezoekersaantallen Er moet meer inzicht komen in het aantal en de verscheidenheid van de bezoekers, recreanten en toeristen die naar het Oldambt komen. De onderzoeksgegevens die beschikbaar zijn via Toerdata Noord zijn niet specifiek genoeg voor onze gemeente. Nodig is dat inzicht wordt verkregen in herkomst van bezoekers, motivatie, wat men hier aan activiteiten doet en aan geld besteedt, wat men van het gebied vindt. Tevens is meer inzicht nodig van de bedrijfsontwikkelingen in de toeristisch- recreatieve sector. Door verschillende data te vergelijken is een redelijk inzicht mogelijk. Maar meer structureel aangeleverde informatie is wenselijk over bijvoorbeeld bezettingspercentages van de overnachtingsmogelijkheden bij hotels, campings en bed en breakfasts. We willen daarom om de twee jaar een onderzoek verrichten onder de bezoekers van , en naar toeristische bedrijfsontwikkelingen in het gebied. Het eerste onderzoek zal in 2011 plaatsvinden. In 2008 is reeds op een kleine schaal onderzoek verricht in het gebied bij Blauwestad en het Oldambtmeer en in 2009 naar bezoekers van het winkelcentrum in Winschoten. Er is nu behoefte aan een onderzoek dat voor de gehele gemeente geldt. De gegevens die verzameld worden in het kader van de heffing van toeristenbelasting bij overnachtingadressen, kunnen hier tevens voor gebruikt worden. De vraagstelling van dit onderzoek is als volgt: Doelstelling: Meten en analyseren van bezoekersstromen naar het Oldambt (kwantiteit, kwalitiet) herkomst gezinssituatie leeftijd inkomensgroep recreatiegedrag: verblijfstoeristen, dagtoeristen, watersporters, etc

29

voorkeuren, waarom in het Oldambt (fietsen, natuur, cultuurhistorie etc) beoordeling van het aanbod wat mist u nog meetmethode: representatieve steekproef via enquetes locaties afnemen enquetes (centrum Winschoten, Blauwestadinfocentrum, Noordrand, Bad Nieuweschans, tijdens festivals etc) Doelstelling: Registreren en beoordelen aantal toeristisch-recreatieve bedrijven. (kwantiteit en kwaliteit) welke bedrijven zijn er naar typen/ welke verscheidenheid omvang van bedrijf (fte’s) bezettingsgraad omzet kwaliteit meetmethode: gegevens van Kamer van Koophandel gegevens RECRON gegevens van ‘basisadministratie’ en toeristenbelasting gemeente Oldambt onderzoek met o.a. digitale enquetes bezoek om kwaliteit in beeld te krijgen

In het eerste kwartaal 2011 wordt de onderzoeksvraagstelling uitgewerkt en wordt een onderzoeksbureau geselecteerd. Gedurende 2011 vinden de onderzoeken plaats. De oplevering in van de onderzoeksresultaten vindt in het najaar 2011 plaats. In het seizoen 2013 vindt het tweede onderzoek plaats. Het is dan mogelijk om de resultaten van 2011 en 2013 te vergelijken.

5.7.2. Stimuleren ondernemersklimaat, accountmanagement Vanuit de gemeentelijke afdelingen Ruimte en Economie en Werk en Inkomen wordt een ondernemersloket ingericht en zijn er accountmanagers/bedrijfscontact functionarissen actief richting het bedrijfsleven. Tevens zal een digitaal ondernemersloket van start gaan. Vanuit het beleidsveld recreatie en toerisme wordt ook formatie uren beschikbaar gesteld voor het accountmanagement toerisme. Deze functie werkt nauw samen met de eerder genoemde accountmanagers. De accountmanager toerisme biedt ondersteunende en adviserende werkzaamheden aan het toeristisch bedrijfsleven. Voor een deel zal het gaan om bedrijven die reeds gevestigd zijn in het gebied en die hun bedrijf wensen uit te breiden dan wel die andere verzoeken voor informatie of ondersteuning hebben. Zo heeft de accountmanager toerisme informatie beschikbaar over subsidiemogelijkheden voor verschillende soorten van bedrijfsinvesteringen. Maar ook nieuw particuliere initiatieven en projectontwikkelaars melden zich. Deze worden bediend met informatie en advies over de vestigingsmogelijkheden in het gebied en de ontwikkeling van de toeristische markt. In de periode 2011- 2014 moet de aanpak leiden tot het versterken van het ondernemingsklimaat en vestiging of uitbreiding van meerdere bedrijven in het gebied. Per jaar wordt ingezet op een toename van 2 á 3 bedrijven en in de periode 2011- 2014 een groei van arbeidsplaatsen met 5 %.

30

Bijlage 1. Voorzieningen niveau: recreatie, toerisme, horeca 2007-2010 Peildatum 2006/2007

Peildatum 1-1-2010

APK Oldambtmeer en omgeving

Cijfers KvK

Hotels, groepsaccommodaties

6

7

Hotel Fontana Bad Nieuweschans Hotel In den Stallen Winschoten Hotel Royal York Winschoten Hotel Jan Dekker Winschoten Blauwestadhoeve Midwolda Stay Okee Esborg Scheemda

Hotel Fontana Bad Nieuweschans Hotel In den Stallen Winschoten Hotel Royal York Winschoten Hotel Jan Dekker Winschoten Resort Landgoed Westerlee Blauwestadhoeve Midwolda Stay Okee Esborg Scheemda

Bed en Breakfast, vakantiewoningen

14

26

H. Dijkhuis Winschoten De Olde Stoeve Nieuwolda Juliana Winschoten Th. Aarten Winschoten Kanonnier Bad Nieuweschans Hamrikhof Nieuw Scheemda Koetshuis Oostwold Dollard Sud Finsterwolde Kostverloren 11 Finsterwolde Blauwestadhoeve Midwolda Hermans Dijkstra Midwolda Brodie Midwolda De Oude Kazerne, Nieuwolda Thijen, Winschoten

EsSenzo Oostwold (+) Ceres Nieuwolda (+) H. Dijkhuis Winschoten De Olde Stoeve Nieuwolda Juliana Winschoten Th. Aarten Winschoten Kanonnier Bad Nieuweschans Hamrikhof Nieuw Scheemda Koetshuis Oostwold Dollard Sud Finsterwolde Kostverloren 11 Finsterwolde Blauwestadhoeve Midwolda Hermans Dijkstra Midwolda Brodie Midwolda Diedel Oostwold (+) Vogelzang Scheemda (+) Moushouk Oostwold (+) De Rode Koe, Beerta (+) Jager, Winschoten Annema, Winschoten Thijen, Winschoten Geertsema, Winschoten De Oude Kazerne, Nieuwolda Hoeve Ceres, Nieuwolda BlauwestadBookBedBreakfast, Finsterwolde Erfgoedlogies De Vesting Bad Nieuweschans

Campings (incl. minicampings)

11

14

Camping de Bouwte Midwolda Mini Camping De Kolk Midwolda Camping De Hoeve Westerlee Mini Camping Meerland Oostwold Camping De Boskamp Nieuwolda Mini Camping Charleston Nieuwolda Mini Camping Kopaf Nieuwolda *) Mini Camping Blauwestadhoeve Midwolda Camping De Burcht Winschoten *) Mini Camping Job in t Oldambt Beerta Mini Camping Kostverloren 11 Finsterwolde

Camping de Bouwte Midwolda Mini Camping De Kolk Midwolda Camping De Leeuwenborg Nieuw Scheemda (+) Camping De Hoeve Westerlee Mini Camping Meerland Oostwold Camping De Boskamp Nieuwolda Mini Camping Charleston Nieuwolda Mini Camping Blauwestadhoeve Midwolda Mini Camping Job in t Oldambt Beerta Mini Camping Kostverloren 11 Finsterwolde Mini camping Green Coast Beerta (+) Mini camping De Kikkerberg Oostwold (+) Rekreatiepark Oldambt, Finsterwolde Mini Camping In ’t Oldambt, Finsterwolde

*)(opgeheven)

31

Camping Holland Poort Westerveld, Bad Nieuweschans

Jachthavens

Dagattracties

4

6

Jachthaven Scheemda, Jachthaven Nieuwolda, Jachthaven Winschoten, Jachthaven Noordrand

Jachthaven Scheemda, Jachthaven Nieuwolda, Jachthaven Winschoten, Jachthaven Noordrand Jachthaven Reiderhaven, Jachthaven Beerta, ( + ligplaatsen Blauwestad)

39

45

Galerieën, zwembaden, maneges, musea, strand, tuinen, etc. (zie bijlage 3)

Horeca

35 (exclusief Winschoten)

102 (inclusief Winschoten)

19 restaurants, 12 cafés,koffie/theehuizen 4 cafetaria’s

30 restaurants 36 cafés, koffie/theehuizen 36 cafetaria’s/lunchrooms

32