BELEIDSPLAN PROTESTANTSE GEMEENTE TE OOSTKAPELLE
2011 - 2015
1
INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Een stukje geschiedenis Katholieke Kerk ( + 700 – +1578) Hervormde Gemeente Oostkapelle ( 1579 – 2005) Gereformeerde Kerk Oostkapelle (1890 – 2005) Samen op weg naar de fusie
blz. 3 blz. 3 blz. 3 blz. 3 blz. 3 blz. 4
2. PROFIEL Profiel van Protestantse Gemeenten Het profiel van onze gemeente
blz. 4 blz. 4 blz. 4
3. VISIE Visie op de gemeente Kerngedachten De stem van de gemeente Wij spreken ons uit / ONZE VISIE
blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 8
4. UITGANGSPUNTEN
blz. 8
5. HET PROGRAMMA VAN ONZE GEMEENTE De kerkenraad Pastoraat Diaconaat Beheer en financiën Zending, werelddiaconaat, ontwikkelingssamenwerking (ZWO) Jeugdwerk Ouderenbeleid Eredienst Vorming en toerusting
blz. 9 blz. 9 blz. 9 blz. 10 blz. 10 blz. 10 blz. 10 blz. 10 blz. 10 blz. 10
6. WAAR STAAN WE NU? / HOE NU VERDER? speerpunten sterke / zwakke kanten activiteiten die gewaardeerd worden bezorgdheid kerkdiensten
blz. 12 blz. 12 blz. 12 blz. 12 blz. 13 blz. 13
Conclusies n.a.v. het onderzoek
blz. 13
7. DOELSTELLINGEN Beleidsplannen en werkplannen Geloofsinhoudelijke discussie
blz. 14 blz. 15 blz. 15
8. EVALUATIE
blz. 16
2
1. INLEIDING Op het Zeeuwse eiland Walcheren, omgeven door zee, strand, duinen, bos en polderlandschap, ligt ons prachtige dorp Oostkapelle. In Oostkapelle staan drie kerken; twee ervan, de Dorpskerk en de Zionskerk, behoren toe aan onze Protestantse Gemeente te Oostkapelle, een dynamische protestants christelijke gemeente, ontstaan door fusie van de plaatselijke Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk. Twee gemeenten werden één. Een nieuwe weg is ingeslagen. Wat de (nabije) toekomstplannen zijn van onze gemeente, dat staat verwoord in dit Beleidsplan van de Protestantse Gemeente te Oostkapelle. Ook het profiel, de visie en uitgangspunten van de gemeente staan beschreven.
Een stukje geschiedenis Katholieke Kerk ( + 700 – +1578) In 690 landde vanuit Schotland Willibrord op onze kusten, predikte het christelijk geloof, en de tot dan toe heidense bevolking, die o.a. de godin Nehalennia (verbasterd ‘Neeltje Jans’) vereerde, bekeerde zich tot de nieuwe godsdienst. Ook in Oostkapelle zou hij een kapel hebben gesticht, op de plek waar in de late middeleeuwen de huidige forse toren werd gebouwd, met bijbehorende grote kerk, die echter in 1572 t.t.v. het beleg van Middelburg door toedoen van de geuzen werd verwoest. In een document uit 1074 wordt opdracht gegeven om voor de pastorale bearbeiding van Noord Walcheren twee parochies te stichten, een Oostcapel en een Westcapel. Gedurende + 875 jaren was men hier parochiaan van de rooms-katholieke kerk. Hervormde Gemeente Oostkapelle (1579 – 2005) Voor het ontstaan van de Hervormde Kerk der Nederlanden moet men terug gaan naar het jaar 1571. In het jaar 1578 ging een aantal steden en dorpen in de Nederlanden over tot de hervorming. In datzelfde jaar werd tegen de grote toren een houten kerk gebouwd, die op 7 maart 1582 door een zware storm werd omgeblazen; in 1585 werd opdracht gegeven tot een stenen aanbouw aan de toren van 24 x 19 voet; pas in 1610 verrees het huidige kerkgebouw. Inmiddels was op 1 augustus 1579 de eerste predikant in dienst getreden van de pas gestichte hervormde gemeente, Johan de Pourck, voormalig apotheker te Oudenaarde, die in functie bleef tot zijn overlijden in 1602; na hem kwamen er nog 36 predikanten, van wie ds. A.C. den Hollander de 37e en laatste is. Gereformeerde Kerk Oostkapelle (1890 – 2005) In de 19e eeuw ontstond er binnen de Nederlandse Hervormde kerk verzet. In 1834 kwam de Afscheiding. In Oostkapelle verlieten verschillende leden de kerk. Hun aantal was echter te gering om plaatselijk een eigen gemeenschap te vormen. Het heeft nog tot 1890 geduurd, voordat een nieuwe gemeente een feit was. Op 2 november, in datzelfde jaar, werd het eerste eigen kerkgebouw, nu Brouwerijstraat 38a, in gebruik genomen. De eerste predikant, ds. M.F. Visser, werd pas in het jaar 1899 in het ambt bevestigd. Het kerkgebouw werd al snel te klein. Op 28 oktober 1908 werd het nieuwe gebouw, nu Brouwerijstraat 3, in gebruik genomen. In december 1984 werd het huidige kerkgebouw aan de Duinweg ingewijd. Ds. M.F. Visser was de eerste predikant van de Gereformeerde Kerk te Oostkapelle; ds. N.J. Dekker de 18e en tevens laatste predikant.
3
Samen op weg naar de fusie Begin jaren ’80 was er aandacht voor de “Samen op Weg”-gedachte binnen de beide gemeenten in Oostkapelle. Er werden zogenaamde SOW-diensten georganiseerd, waaraan zowel Hervormde als Gereformeerde kerkleden deelnamen. Op zondag 28 januari 1990 werd het Heilig Avondmaal voor het eerst gezamenlijk gevierd. Sinds 1 mei 2004 kennen wij een verenigde kerk: de Protestantse Kerk in Nederland. Op 26 oktober 2005 te 0.00 uur is de fusie van de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk te Oostkapelle een feit. De naam van de nieuwe gemeente, ingedeeld in de classis Walcheren, luidt: PROTESTANTSE GEMEENTE te OOSTKAPELLE De eerste predikanten van de nieuwe gemeente zijn: ds. A.C. den Hollander en ds. N.J. Dekker.
2. PROFIEL Profiel van Protestantse Gemeenten De Protestantse Kerk in Nederland is als vanouds een presbyteriaal-synodale kerk, met een sterk accent op de woordverkondiging op basis van de belijdenisgeschriften. De laatste decennia hebben de gemeenten een veranderingsproces doorgemaakt: er is een sterke nadruk op de eigen verantwoordelijkheid van de leden, verschillende geloofsopvattingen worden steeds meer zichtbaar. We kennen gemeenten in allerlei soorten en maten. We onderscheiden de volgende profielen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Het oecumenisch-apostolaire of diaconale profiel Het klassiek-gereformeerde profiel Het evangelisch profiel Het conciliaire profiel Het liturgisch profiel Het profiel van ‘kerk met een aanbod’
Het profiel van onze gemeente Als we onze gemeente ‘spiegelen’ aan de hierboven genoemde profielen, dan worden er twee het meest zichtbaar, namelijk het ‘klassiek-gereformeerde profiel’ en het ‘liturgisch profiel’. Het klassiek-gereformeerde profiel Centraal staat de woordverkondiging. Het woord laat mensen hun nood (zonde) kennen, maar ook hoe zij daaruit verlost kunnen worden door het werk van Christus. Er is veel aandacht voor het pastoraat. Ook de heiliging van het leven is belangrijk: de geboden als leefregel. Het liturgisch profiel De viering staat centraal. De werkwoorden vieren-leren-dienen-delen zijn nadrukkelijk met elkaar verbonden. Er is veel aandacht voor de functie van het kerkgebouw.
4
Mening van gemeenteleden Als eerste aanzet voor dit beleidsplan is er in september 2005 een onderzoek geweest naar de mening van leden met een functie binnen onze gemeente. De eerste vraag uit dat onderzoek was: Hoe zou u onze kerkelijke gemeente (Prot. Gem. te Oostkapelle) willen typeren? Omdat de reacties zo duidelijk weergeven hoe men denkt over de eigen gemeente én omdat het een goed beeld geeft van de startende Prot. Gem. te Oostkapelle, zijn alle reacties in dit beleidsplan opgenomen. Antwoorden van gemeenteleden op de eerste vraag van het vragenformulier: 1. Hoe zou u onze kerkelijke gemeente (Prot. Gem. Oostkapelle) willen typeren? - mensen, die van vele richtingen bij elkaar ‘moeten’ komen met één gezamenlijk doel - zeer tolerant, maar met een zeker behoud van de eigen historische achtergrond / identiteit - een gemeente waarin veel mensen met verschillende geloofsopvattingen een plaats kunnen vinden - gemengde geloofsgedachte en beleving - behoudend tot vrij modern; dus gevarieerd van samenstelling - veelkleurig / diverse stromingen van echt “Hervormd” tot echt “Gereformeerd” en alles daartussen - redelijk saamhorig - groep mensen, die zondag samenkomen om te zingen en een preek te horen. gastvrij voor gasten - velen leven nog in de oude traditie, vermoedelijk doordat de meeste leden bejaard zijn - meelevende gemeente waar op “samen-gaan-gebied” nog wat vlekjes moeten worden weggewerkt - een gemeente met verschillende geloofsopvattingen. Veel oudere conservatieve leden en weinig jeugd - een open gemeente, waarbij de inbreng van gemeenteleden groot is. een gemeente met twee heel verschillende voorgangers. een vergrijzende gemeente. toch een vrij traditionele gemeenschap. - een gemeente met een diversiteit aan opvattingen - een gemeente met een trouwe kern, maar een groot gedeelte van de gemeenteleden gedraagt zich als consument: komt iets “halen” als er behoefte aan is - midden-orthodoxe gemeente, waarin ruimte is voor “anders geloven”, zij het met mate - we zijn een pluriforme gemeente, met verschillende stromingen en achtergronden. dat deert niet, want er maakte niemand openlijk bezwaar tegen de fusie, dus belijden we één God en staan we achter onze Prot. Gem. Oostkapelle. - verschillende geloofsbeleving, vergrijzing, actief - als een gemeente die, na een goede voorlichting vanuit de kerkenraad, ruimhartig is meegegaan in de totstandkoming van de PKN in Oostkapelle. over de “leer” is weinig strijd (geweest), hoewel er wel nuanceverschillen zijn
5
-
-
in de leer, bijv. ten aanzien van de verzoening en de zegening van homorelaties. een traditionele, behoudende gemeente groeiend naar één Prot. Gem.. als een gemeente die steeds vrijblijvender met elkaar omgaat, met name t.o.v. zondagse erediensten een gemeente die op reis is, maar waar op dit moment meer mensen uitstappen dan instappen traditionele christelijke gemeente van behoudend tot vrijzinnig, wat het niet gemakkelijk maakt om samen door één deur te gaan en het woord begrip voor elkaar vaak ontbreekt een gemeente die al een eind op weg is één gemeente te zijn, maar toch ook nog tegen veel zaken aanloopt, wat nog wat verdeeldheid geeft bestuurlijk vol overtuiging samenwerkend. in de gemeenten nog steeds het idee twee aparte kerken die min of meer gedwongen samen te doen, maar nog niet van harte voorlopig nog een samen op weg poging een gemeente in opbouw, waar nog veel groei nodig is om één gemeente te worden gemeente – moeizaam – samen op weg, vanwege kleine gemeenschap waar iedereen iedereen kent een kerkelijke gemeente waar (vanouds) veel gebeurt. Zonder al te veel hokjesgeest: De meeste kerkgangers behoren m.i. tot de behoudende groep (versus vrijzinnig) en waarin best wel mogelijkheden gegeven wordt je “geloofsplanten” te verzorgen door allerlei activiteiten te ontplooien. Heel veel recreanten zien Oostkapelle als een kerkelijk actief dorp en waarderen dit ook!
Opvallend is de mening van velen, dat onze gemeente er één is met een diversiteit aan geloofsopvattingen (zie vet gedrukt), van behoudend tot vrijzinnig, waarin de ouderen in de meerderheid zijn; dat het een gemeente is in opbouw, op zoek naar steeds meer één-zijn. Opvallend is ook, dat er nauwelijks ‘gerept’ wordt over geloofsinhoudelijke zaken.
Het PROFIEL van onze Protestantse Gemeente Oostkapelle kan als volgt geformuleerd worden: De Protestantse Gemeente Oostkapelle is een traditionele en tevens nieuwe gemeente in opbouw, op zoek naar eenheid, waarin ruimte is voor verschillende geloofsopvattingen, van behoudend tot vrijzinnig, gevormd door steeds meer ouderen en minder jongeren én waarin de verkondiging van het Woord, het pastoraat en de viering centraal staan.
6
3. VISIE Visie op de gemeente Met het ‘profiel’ (zie boven) beschrijven we ‘hoe de gemeente is of ervaren wordt’. Met ‘visie’ trachten we te beschrijven hoe wij onze gemeente graag zien, maar bovenal hoe God Zijn Gemeente graag ziet. Daarom is er niet alleen gebruik gemaakt van de ‘inbreng’ van gemeenteleden, middels de vragenlijst, maar vooral ook van Gods ‘inbreng’, middels Zijn Woord en Geest. Verder is er dankbaar gebruik gemaakt van de notitie van de generale synode ‘Leren leven van de verwondering’, welke is uitgebracht n.a.v. de totstandkoming van de Protestantse Kerk in Nederland.
Kerngedachten -
-
-
God wil ons vernieuwen, moed geven en de weg openen naar Hem en elkaar. Hij vraagt van ons te vertrouwen op Zijn beloften en volhardend biddend te gaan in het voetspoor van Jezus. Geloof in de kracht van het Woord dient het leven van de kerk te bepalen. De kerk, de gemeente, is een gemeenschap rond het Woord. Het geloof dient gedragen te worden door een brede geloofsgemeenschap, die door Woord en sacrament wordt gevoed. Een plek waar christenen elkaar bemoedigen in de onderlinge omgang en elkaar versterken in hun persoonlijk geloof en christenzijn. De kerk leeft uit Gods genade in Jezus Christus en belijdt de Heilige Schrift als enige bron en norm van de verkondiging. De kerk heeft alleen toekomst, wanneer zij vertrouwt op Gods Geest vanuit de bede: ‘Kom, Heilige Geest, vernieuw uw kerk’. De kerk heeft de blijvende opdracht om de drie-ene God te verkondigen: God de Vader, die aan mensen geborgenheid geeft in deze zoekende wereld; Jezus Christus, die verzoening brengt in een wereld vol gewonde en verwonde mensen; de Heilige Geest, die ons mensen – en deze wereld – vernieuwt.
De stem van de gemeente Hoe denken gemeenteleden erover als we hen vragen naar ‘sleutelwoorden’ (of kerngedachten) m.b.t. de visie op de gemeente? Enkele reacties: - Geloof in Jezus uitdragen. Een licht willen zijn. De opdracht van Jezus doorgeven. Liefde - Elkaar aanvaarden, dienen en verstaan - Jezus Christus; het kruis. Liefde / geloof / hoop. De blijde boodschap uitdragen. Zorg voor elkaar - Eén Heer van de kerk. Één gemeente willen zijn. Omzien naar elkaar (ook in daden) - Openheid, gemeenschap, begrip, trouw, acceptatie - Omzien naar elkaar, ontmoeting, viering, geloofsverdieping, openheid - De visie moet zijn, dat wat onze Belijdenis inhoudt. Het ware geloof in de Drieëenheid Gods, Vader, Zoon en Heilige Geest. - Omzien naar elkaar, belangstelling tonen - Vertrouwen - Jezus Christus als Heer. Jezus Christus als Hoofd van de gemeente. Jezus Christus als de enige weg tot God.
7
Wij spreken ons uit / ONZE VISIE De Protestantse Gemeente van Oostkapelle wil een krachtige geloofsgemeenschap zijn, waar mensen, samen met anderen en in het licht van Gods Woord, de zin van hun leven kunnen ontdekken, waar Gods aanwezigheid wordt gevierd in de prediking, in liederen, gebeden en in de tekenen van doop en avondmaal; een gemeenschap die staat voor de levensveranderende boodschap van het evangelie en hiervan wil getuigen; een gemeenschap van gebed, waar mensen leren beseffen dat zij hun lijden, hun schuld en hun vragen in Gods handen mogen leggen; een zorgzame gemeenschap die zich bekommert om mensen in problemen, hen bijstaat en voor hen opkomt; een gemeenschap waar mensen zich geborgen weten; een gemeenschap van hoop en verwachting.
4. UITGANGSPUNTEN In navolging van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland, kiezen we, als Protestantse Gemeente in Oostkapelle, voor de volgende uitgangspunten van beleid: 1. De Protestantse Gemeente van Oostkapelle wil een kerk van het Woord zijn. Steeds weer moeten wij leren vertrouwen op wat Christus ons leerde over zijn aanwezigheid, over de gave van de Geest en de kracht van het geloof. Johannes 10: 10 14: 12
… Ik ben gekomen, opdat zij leven hebben in overvloed. Ik zeg u, wie in Mij gelooft, de werken, die Ik doe, zal hij ook doen
Vanuit dat vertrouwen is er alle reden om telkens opnieuw de voortgang van het geloof en de groei van de gemeente voor ogen te hebben. Daarom maken wij werk van gemeenschappelijke bemoediging, liefdevolle en effectieve begeleiding en doelgericht gemeenteopbouw. Bij alles wat wij doen zullen wij het Woord en daarmee liefde, hoop en groei centraal stellen. Efeziërs 4: 15, 16:
… maar dan groeien wij, ons aan de waarheid houdende, in liefde in elk opzicht naar hem toe, die het hoofd is, Christus. En aan Hem ontleent het gehele lichaam als een welsluitend geheel en bijeengehouden door de dienst van al zijn geledingen naar de kracht, die elk lid op zijn wijze oefent, deze groei des lichaams, om zichzelf op te bouwen in liefde.
Wij erkennen onze tekorten, maar stellen ons vertrouwen op Hem die vergeeft en vernieuwt. Wij richten ons eerst op geloofsverdieping. Wij geloven dat het geloofsgesprek en de begeleiding van gemeenteleden ook kan leiden tot groei van de kerk. Niet neergang, maar geloof in de kracht van het Woord dient het leven van de kerk te bepalen. 1 Johannes 5: 5
Wie is het, die de wereld overwint, dan wie gelooft, dat Jezus de Zoon van God is?
8
2. In navolging van Christus, willen we een missionaire gemeente zijn. We willen mensen bereiken met het evangelie. We willen openstaan voor de niet gelovigen en zij die vervreemd zijn geraakt van de kerk, in en rondom Oostkapelle, en ons bezinnen op de vraag: “Hoe kunnen we hen bereiken?” Daarom leggen we nadruk op het verwerkelijken van onze missionaire roeping, zodanig dat de onderscheiden gaven van gemeenteleden worden gestimuleerd. 3. Wij willen de jeugd en jongeren binnen onze gemeente alle ruimte bieden om te groeien in geloof en hun eigen rol te kunnen spelen in het zoeken van nieuwe vormen van kerk-zijn. Jongeren hebben grote behoefte aan het geloofsgesprek; het gesprek tussen de generaties is daarbij noodzakelijk. Wij willen hier grote aandacht aan geven. 4. Wij willen naar onszelf als kerk en naar onze activiteiten kijken met de vraag wat het aansprekende, aantrekkelijke en appellerende is voor de mensen om ons heen. Wij verplichten ons tot het verbeteren van het gemeente-zijn, van het imago van de kerk en van de kwaliteit van wat wij zeggen en doen. 5. Wij vragen van elkaar om in de eigen gemeente en met andere gemeenten in gesprek te gaan over onze roeping om gemeente van Christus te zijn. 6. Belangrijk is de individuele benadering. De nieuwste communicatiemiddelen (waaronder internet) zullen intensiever moeten worden gebruikt bij het benaderen van mensen en het serieus nemen van hun vragen. 7. Het gaat ons om het zichtbaar maken van de liefde van Christus. Daarom zal de gemeente ook werk maken van haar dienst in deze multiculturele samenleving voor mensen die zij op haar weg ontmoet.
5. HET PROGRAMMA VAN ONZE GEMEENTE Hoe de gemeente is georganiseerd, welke geledingen er zijn en welke activiteiten er worden ontplooid, dat beschrijven we, zeer beknopt, in deze paragraaf. De kerkenraad Het bestuur van de gemeente en de verantwoordelijkheid voor alles wat er in de gemeente gebeurt, ligt bij de kerkenraad. De kerkenraad wordt gevormd door de predikant, de diakenen, de ouderlingen, de jeugdouderlingen en de ouderlingen kerkrentmeesters. In het dagelijks bestuur (het moderamen) hebben zitting: de predikant, de preses en de scriba van de kerkenraad, een afgevaardigde van de diaconie en de kerkrentmeesters (meestal de preses). Pastoraat Onze kerkelijke gemeente te Oostkapelle is, met het oog op de pastorale zorg, opgedeeld in vier wijken (Noord, Oost, Zuid, West). De predikant heeft de (pastorale) zorg voor de wijken. Binnen de wijken zijn tevens de zogenaamde ‘wijkteams’ actief. De taak van het wijkteam is de (pastorale) zorg voor gemeenteleden binnen de wijk, bijvoorbeeld in ziekenbezoek of (groot)huisbezoek.
9
Een wijkteam bestaat uit twee wijkouderlingen, twee of drie pastoraal werkers, één wijkdiaken en vier wijkdames. Diaconaat Pastoraat (zie boven) vindt zijn ingang bij de levens- en geloofsvragen van mensen, bij diaconaat gaat het in de eerste plaats om de fysieke, materiële en sociale noden. Het college van diakenen heeft haar zorg en taken naar gemeente, samenleving en wereld. Het college beheert de diaconale gelden en goederen én is o.a. verantwoordelijk voor de diaconale collecten en organisatie van het avondmaal. Beheer en financiën Inkomsten en uitgaven ten behoeve van het functioneren in materiële en financiële zin van onze gemeente, uitgezonderd de diaconale en missionaire zaken, worden door het College van kerkrentmeesters beheerd, onder verantwoordelijkheid van de Kerkenraad. Het college is verantwoordelijk voor een deel van de collecten. Zending, werelddiaconaat, ontwikkelingssamenwerking (ZWO) De ZWO-commissie (of wel zendingscommissie) heeft tot taak de gemeente op de hoogte te houden op het gebied van zending, werelddiaconaat, ontwikkelingssamenwerking én, zo mogelijk, (financiële) hulp en ondersteuning te bieden, bij (zendings)projecten. Jeugdwerk De Jeugdraad heeft als taak: het uitstippelen, uitwerken en uitvoeren van beleid ten aanzien van jeugd- en jongerenzaken, het stimuleren en coördineren van het kerkelijk jeugdwerk en ondersteunen van het jeugdpastoraat. Behalve de jeugdouderlingen, zijn de verschillende geledingen binnen het jeugdwerk in de jeugdraad vertegenwoordigd: de catechese, de jeugdclubs, de kindernevendienst, de tienerdienst en het zomerkamp. Eredienst Ten aanzien van de zondagse eredienst, heeft de kerkenraad de ‘Taakgroep Eredienst’ ingesteld. Het doel van de commissie is: de kerkenraad adviseren over een verantwoorde wijze van vieren van de eredienst in samenkomsten van de gemeente en te trachten hierbij zoveel mogelijk leden van de gemeente te betrekken. Daarbij onderhoud zij de contacten met de predikanten, organisten, de kosters, de jeugdraad, de commissie kindernevendienst en andere personen en groepen die betrokken zijn bij de viering van de liturgie in de erediensten. Vorming en toerusting Binnen onze gemeente kennen we de GTO-commissie. Deze commissie ziet het als haar taak de gemeenteleden, door middel van gespreksgroepen, lezingen en informatie in het kerkblad, toe te rusten tot mondige christenen, tot opbouw van de gemeente van Christus. Het doel is te komen tot eenheid in verscheidenheid.
Niet beschreven zijn: de commissie instapdiensten, evangelisatie en recreatiecommissie, de rommelmarktcommissie.
10
6. WAAR STAAN WE NU? / HOE NU VERDER? Geschiedenis, profiel, visie, uitgangspunten, organisatie van de gemeente, allemaal prachtig, maar de belangrijke vraag blijft: Welke doelen hebben we, als gemeente, voor de (nabije) toekomst? Belangrijk is te weten, waar we nu staan en hoe onze leden de gemeente ervaren en hoe zij de toekomst zien. Daartoe hebben we middels het onderzoek (sept. 2005) de volgende vragen aan gemeenteleden (met functie) voorgelegd: -
Wat zouden, volgens u, de SPEERPUNTEN voor de komende jaren moeten zijn? Wat zijn, volgens u, de sterke kanten van onze gemeente? Wat zijn, volgens u, de zwakke kanten van onze gemeente en hoe zouden die verbeterd kunnen worden? Welke activiteiten waardeert u binnen onze gemeente? Waarvoor is er, volgens u, te weinig aandacht binnen onze gemeente? Waarover maakt u zich bezorgd m.b.t. onze gemeente? Hoe ervaart u de kerkdiensten? Welke diensten spreekt u het meest/minst aan? Heeft u nog suggesties voor de (invulling van) de kerkdiensten?
Wat de SPEERPUNTEN voor de komende jaren betreft, worden er vele genoemd; de drie volgende het meest: 1. Eenheid 2. Jeugdbeleid 3. Betrokkenheid 1. Eenheid Heel belangrijk vindt men, dat er gewerkt wordt aan de eenheid binnen de gemeente, zoals uit de volgende reacties mag blijken: eenheid scheppen samenhang diverse stromingen; EENHEID maken samen één gemeente zijn. gericht werken aan eenheid/samenhang in de gemeente. samen 1 gemeente meer samenhang tussen gemeenteleden 1 God, één gemeente samen kerk zijn in Oostkapelle, voor jong en oud eén Heer van de kerk. Één gemeente willen zijn. samen groeien tot een eenheid. Niet achterom kijken, vooruit kijken en de schouders eronder zetten.
2. Jeugdbeleid Gezien de volgende reacties, vindt men het ook belangrijk, dat er een actief beleid wordt gevoerd om meer jeugd, meer bij de kerk te betrekken: de jeugd binnen de kerk weten te houden jeugd die er nog is vasthouden + richten op ouders
11
samen één gemeente zijn. Aandacht voor de jeugd en jonge gezinnen. de vraag: hoe kunnen we jongeren meer aanspreken met het evangelie en hun betrokkenheid vergroten aandacht aan jongeren, kinderen, catechisatie, clubs goed actief jeugdbeleid jeugd, maar zeker ook de middenmoot en ouderen niet vergeten trachten meer jeugd te (her)interesseren voor de kerk en het kerkelijk leven
3. Betrokkenheid Uit de antwoorden blijkt ook, dat er behoefte is aan een grotere betrokkenheid, tussen mensen onderling én tussen God en zijn gemeente: de gemeente zoveel mogelijk bij Gods Woord en bij elkaar betrokken houden op zoveel mogelijk verschillende manieren het echt gemeente zijn in en door Christus versterken van de betrokkenheid Vasthouden aan Gods Woord, zoals wij dat opgetekend vinden in de bijbel Luisteren naar elkaar en elkaar ondersteunen waar dat nodig is Trachten meer mensen opmerkzaam te maken voor de kerk, door buiten de kerk om positief en goed bezig te zijn, in ons dorp. warme belangstelling, zowel binnen de gemeente als naar buiten Betrokkenheid, ook vooral naar de jeugd. Omzien naar elkaar.
Wat betreft de STERKE KANTEN van de gemeente, geeft het onderzoek onder gemeenteleden een heel duidelijk beeld. Men vindt dat er sterk wordt meegeleefd met gemeenteleden, die door ziekte of andere problemen getroffen zijn of een blijde gebeurtenis meemaakten. Het medeleven is groot. Direct daarmee samenhangend wordt ook het pastoraat als positief ervaren en de opzet en het functioneren van de wijkteams. Positief vindt men ook dat velen actief betrokken zijn bij de gemeente; vele vervullen een functie binnen de verschillende commissies of werken anderszins mee. Er is een grote groep actieve gemeenteleden. Wat betreft de ZWAKKE KANTEN van de gemeente, wordt veelvuldig genoemd, dat men nog teveel vasthoudt aan het oude, zoals het was voor de fusie (SOW), én teveel blijft steken bij traditie en eigen ideeën; dat belemmert het proces naar één gemeente-zijn. We zijn nog niet een hechte geloofsgemeenschap. Ook het kerken in twee gebouwen wordt in dat verband genoemd. Een oplossing voor dit ‘probleem’ wordt niet aangedragen. ACTIVITEITEN die gewaardeerd worden zijn: samen dingen doen (bijv. rommelmarkt), cantorij, jaarlijkse rommelmarkt, startweekend, bijbelse gesprekskring en uitleg, nieuwsbrief, GTO, instapdiensten, kerkdiensten, kindernevendienst, jeugdclubs, zorg voor elkaar, alles wat tot dienst van de gemeente staat, crêche, zending bijv. kraam op de zomermarkt, jongerendiensten goed georganiseerd, wijkwerk, vele mogelijkheden tot contact met elkaar, speciale advents- en paasprojecten, alle activiteiten (voor elk wat wils), tienerdiensten, catechese, kerkblad, jaarboekje, startzondag, jeugdwerk, pastoraat, groothuisbezoek, persoonlijke bezoeken, koffiedrinken, diensten in de stille week, openheid naar de gemeente toe in de zondagse nieuwsbrief en in het kerkblad, Oostkappel zingt, gespreksgroepen, de
12
vrijwilligers voor Simnia, mogelijkheid dat het kerkgebouw ook voor andere kerkelijke (en niet-kerkelijke) activiteiten open gaat. Kortom: Vele activiteiten, zo niet alle, worden gewaardeerd. Uit de opsomming blijkt, dat er velerlei verschillende activiteiten plaatsvinden, gericht op een ‘breed publiek’. BEZORGDHEID binnen de gemeente is er over: - de financiën - jeugd en jonge gezinnen - meerderheid en minderheid in het stemmen - teruglopend kerkbezoek - vergrijzing / veroudering actieve groep - in twee kerken tegelijk kerken - veel randzaken, steeds minder kernzaken (liefde van God) - oppervlakkigheid van het geloof (geen diepgang)
Ten aanzien van de KERKDIENSTEN kan het volgende worden opgemerkt: De kerkdiensten worden over het algemeen positief gewaardeerd, een moment van samenzijn, die als plezierig wordt ervaren. Wel wordt aangegeven, dat de mate van tevredenheid afhankelijk is van het soort dienst, de invulling ervan en de voorganger. De één houdt meer van traditionele diensten, de ander meer van bijzondere diensten. Belangrijk vindt men wel, dat de boodschap wordt verkondigd. Enkele suggesties die nog gedaan worden: nog meer betrekken van gemeenteleden/kinderen tijdens de dienst, aandacht voor het lied (niet te moeilijk, andere liederen (Opwek. Joh. de Heer), voor de dienst meer zingen), meer themadiensten.
Conclusies n.a.v. het onderzoek: Er heerst tevredenheid onder de ondervraagde gemeenteleden wat betreft het medeleven, het pastoraat en de wijkteams. Ook de kerkdiensten worden over het algemeen positief gewaardeerd. Verder is men uitgesproken positief over de vele verschillende activiteiten binnen de gemeente en de inzet van vele gemeenteleden, al dan niet in commissies. Bezorgdheid is er ook, bijvoorbeeld over de verdeeldheid die er nog heerst binnen de gemeente. Als belangrijk speerpunt voor de komende tijd wordt dan ook de ‘EENHEID’ genoemd. Er is ook bezorgdheid over het teruglopend aantal kerkgangers, met name onder de jeugd. Eén van de doelstellingen van het toekomstig beleid zal ook moeten zijn: meer jongeren in de kerk en een grotere betrokkenheid en inbreng. Als derde belangrijk speerpunt voor de toekomst wordt genoemd de ‘betrokkenheid’ als Gemeente van Christus, waarin geloof, vertrouwen en Gods Woord de basis vormen, hetgeen veel verder gaat dan het ‘meeleven met’. De financiën vormt een reden van bezorgdheid bij de direct betrokkenen. Het zal de nodige aandacht vragen.
13
7. DOELSTELLINGEN Op basis van de resultaten en conclusies, n.a.v. het onderzoek onder gemeenteleden (sept. 2005), hebben we de volgende algemene doelstellingen geformuleerd:
-
-
-
-
-
In de periode 2011-2015 zal de Protestantse Gemeente te Oostkapelle een flinke stap gezet moeten hebben naar meer eenheid binnen de gemeente. De kerkenraad zal een stappenplan moeten ontwikkelen en volgen, waarin in ieder geval aan het begin van de periode en aan het eind van de periode de mening van alle gemeenteleden gevraagd wordt over het onderwerp “Eenheid binnen de gemeente”. Nadat de gemeente de mogelijkheid heeft gekregen om zich uit te spreken over het gevoerde beleid, zal de kerkenraad de verdere koers bepalen. Tevens zal er, wat het gebruik van de beide kerkgebouwen betreft, volgens een van tevoren afgesproken en vastgesteld plan, een acceptabele oplossing gevonden moeten worden voor het huidige ‘probleem’, dat de gemeente zich op vele zondagochtenden opsplitst om in één van beide gebouwen de kerkdienst te volgen, met als doel de eenheid te bevorderen. Aan het eind van de periode zal er een geleidelijke overgang naar de nieuwe en meer bevredigende situatie plaats gevonden moeten hebben. Onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad, zal de jeugdraad een “Jeugdplan” moeten ontwikkelen, met als doel de jeugd die er is, binnen de eigen gemeente te houden en meer jongeren (en hun ouders) te bereiken met de boodschap van God, zodat zij kiezen voor een Christelijke gemeenschap, zoals de onze (zie ook derde uitgangspunt). Binnen dat jeugdplan zullen er verschillende activiteiten beproefd moeten worden, die mogelijk tot het gewenste resultaat leiden. Belangrijk binnen dit proces is het gesprek tussen volwassenen en jongeren én de jongeren onderling. Wat is de reden dat steeds meer kerkleden afhaken? Wat kunnen we als gemeente daaraan doen? Ook dat zal eerst onderzocht moeten worden. In 2006 zal het onderzoek plaatsvinden. De onderzoekscommissie zal eind 2006 haar bevindingen en aanbevelingen overleggen aan de kerkenraad. Vervolgens worden stappen en activiteiten ondernomen, met als doel de terugloop een halt toe te roepen en wellicht het kerkbezoek te vergroten (zie ook tweede en vierde uitgangspunt). Eind 2015 volgt de evaluatie en wordt het beleid in dezen opnieuw vastgesteld en beschreven in het beleidsplan. De bezorgdheid ten aanzien van de financiën ligt, zoals eerder genoemd, m.n. bij de direct betrokkenen (het college van kerkrentmeesters). Belangrijk is, dat het college een duidelijke toekomstvisie heeft voor zowel korte als lange termijn. De visie zal een onderdeel moeten zijn van het beleidsplan. Omdat de financiën onder de verantwoordelijkheid van de kerkenraad valt, stellen we het volgende voor: Het college van kerkrentmeesters licht de kerkenraad in over “de stand van zaken en de bezorgdheid” en komen met plannen voor de (nabije) toekomst. De kerkenraad zal zich er vervolgens over uitspreken.
14
Beleidsplannen en werkplannen Dit beleidsplan is een eerste aanzet tot het totale (en definitieve) beleidsplan van de gemeente, waarin opgenomen de beleidsplannen van alle commissies. Verschillende commissies hebben al het een en ander op papier staan aan doelstellingen en taken; de jeugdraad heeft zelfs een uitgebreid en goed beleidsplan. Ons voorstel is om er enige structuur in aan te brengen en te komen tot een overzichtelijk en inhoudelijk goed onderbouwd geheel. Wij stellen voor om een Beleidscommissie in het leven te roepen, die de verschillende processen aanstuurt en begeleidt. Tevens zal deze commissie de verantwoordelijkheid hebben dit beleidsplan verder te ontwikkelen en te evalueren. De nieuwe Beleidscommissie zal komen met een indeling voor de afzonderlijke beleidsplannen van de commissies. De commissies gaan vervolgens aan de slag om een beleidsplan voor hun geleding te schrijven. Sommige zullen slechts hun huidige plan wat moeten aanpassen, andere zullen meer werk hebben. Deze afzonderlijke beleidsplannen zullen aan de kerkenraad voorgelegd worden en worden vastgesteld. Behalve de (meerjaren)beleidsplannen, zullen er ook werkplannen moeten komen. Het werkplan beschrijft de doelen voor één seizoen. Het werkplan bevat de concrete uitwerking: Wat gaan we doen? Wie gaat wat doen? Wanneer? Met welke middelen? Ook dat proces zal de Beleidscommissie moeten aansturen en begeleiden. De uitvoering ligt bij de verschillende commissies. Wellicht dat sommige commissies al met een jaarlijks werkplan werken. Aan het eind van het seizoen moet het werkplan geëvalueerd worden en zullen de commissies verantwoording af moeten leggen aan de kerkenraad. Dat kan middels een jaarverslag.
Geloofsinhoudelijke discussie Behalve de hierboven genoemde doelen voor de periode 2011-2015, achten we het als commissie van ‘levens’belang, dat de kerkenraad en de gemeente het gesprek met elkaar aangaan over de ‘VISIE en UITGANGSPUNTEN’ van de Protestantse Gemeente te Oostkapelle, dus een geloofsinhoudelijke discussie. Is de visie, zoals eerder beschreven, ons aller visie? Hoe geven we inhoud aan die visie? Hoe brengen we onze uitgangspunten in de praktijk? Wat houdt het in om een gemeente van Christus te zijn? Op deze en meerdere vragen dienen we een antwoord te vinden. Het is een proces van jaren. Een proces van gesprek en gebed. Ook deze moeilijke taak van ontwikkelen en begeleiden van de ‘geloofsdiscussie’, ligt in eerste instantie bij de nieuwe beleidscommissie. Zij komen met plannen, brengen het proces op gang, sturen, evalueren en leggen regelmatig verantwoording af bij de kerkenraad. Het verdient aanbeveling, dat de predikant zitting neemt in de beleidscommissie, dan wel adviserend lid is. De betrokkenheid van de predikant m.b.t. beleid is belangrijk.
15
8. EVALUATIE Dit beleidsplan geldt voor een periode van vier jaar. Aan het eind van de periode volgt de evaluatie: Zijn de gestelde doelen voor die periode gerealiseerd? / Is er een ontwikkeling gaande, die het beoogde resultaat positief beïnvloeden? / Zijn er doelen, die wellicht bijgesteld moeten worden? / Zullen er nieuwe doelstellingen vastgesteld moeten worden? etc. Aan de hand van de evaluatie, wordt het beleidsplan aangepast en vastgesteld voor een nieuwe periode van vier jaar. Tevens zal “het Beleidsplan” onderwerp van gesprek moeten blijven binnen de kerkenraad. Minstens één maal per jaar (eind van het seizoen), zal het Beleidsplan op de agenda van de kerkenraadsvergadering moeten staan. In het besef, dat er veel werk op ons wacht en dat het beleidsplan nog lang niet klaar is en ook nooit klaar zal zijn, besluiten we met de kerngedachte:
God wil ons vernieuwen, moed geven en de weg openen naar Hem en elkaar. Hij vraagt van ons te vertrouwen op Zijn beloften en volhardend biddend te gaan in het voetspoor van Jezus. Geloof in de kracht van het Woord dient het leven van de kerk te bepalen.
De kerkenraad van de Protestantse Gemeente te Oostkapelle Oostkapelle, 8 maart 2012
16
