Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten
2016 - 2020
Vastgesteld in de vergadering van de kerkenraad op 28 oktober 2015
Inhoudsopgave Voorwoord ................................................................................................................................. 3 1. De gemeente en haar context ........................................................................................ 4 2. Profiel en identiteit ......................................................................................................... 6 3. Missie en visie................................................................................................................. 7 4. Discipelschap .................................................................................................................. 7 5. Liturgie en prediking ....................................................................................................... 8 6. Pastoraat......................................................................................................................... 9 7. Jeugdwerk ..................................................................................................................... 10 8. Missionair werk ............................................................................................................ 11 9. Diaconaat ...................................................................................................................... 12 10. Rentmeesterschap ........................................................................................................ 13
2
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan van de Hervormde Gemeente Houten voor de periode 2016-2020. Alle plannen die we hier beschrijven, zijn vruchteloos zonder de zegen van God. Bij de uitwerking daarvan weten we ons ook afhankelijk van Hem en blijven we Zijn leiding zoeken. De gemeente is niet van ons; het beleid van de gemeente is ten diepste niet onze zaak. De gemeente is de gemeente van Christus. Dat geeft ontspanning en hoop. De kerkenraad heeft zich de afgelopen jaren bezonnen op de vraag wat het bestaansrecht is van deze gemeente e, nu en hier in Houten. We geloven en belijden dat we als gemeente door God hier geroepen zijn. Dit roept de vraag op wat dat betekent voor de taken van de gemeente, zoals pastoraat, missionair werk, eredienst, dienstbetoon en jeugdwerk. In hoofdlijnen sluit dit beleidsplan aan bij het vorige: Een nieuw gebouw op een bestaand fundament (2010-2013). Met oog voor de tijd waarin de gemeente leeft en de ontwikkelingen die zij doormaakt, geven we opnieuw de prioriteiten aan. Dat doen we vanuit het perspectief van discipelschap. We hebben er bewust voor gekozen om ons hier te beperken tot de hoofdlijnen van een zestal aandachtsgebieden. Het is niet de bedoeling om alle facetten van het gemeente-zijn te beschrijven. De uitwerking van de beleidsvoornemens is te vinden in werkplannen. Die plannen zijn opgenomen in de jaarplanning van de kerkenraad. Naast het beleidsplan kennen we ook nog de plaatselijke regeling1 en protocollen. Die zijn niet in dit beleidsplan opgenomen, maar vormen wel een integraal geheel met dit beleidsplan. Wat kerkordelijk geregeld is, wordt alleen vermeld als het de leesbaarheid ten goede komt. In de volgende hoofdstukken wordt eerst de context van de Hervormde Gemeente Houten (hoofdstuk 1) benoemd. Daarna komen haar profiel en identiteit aan de orde (hoofdstuk 2). Na haar missie en visie (hoofdstuk 3) lichten we het thema ‘Discipelschap’ toe (hoofdstuk 4). Dat wordt vervolgens uitgewerkt voor de prediking en liturgie (hoofdstuk 5), het pastoraat (hoofdstuk 6), jeugdwerk (hoofdstuk 7), missionaire werk (hoofdstuk 8), diaconaat (hoofdstuk 9) en rentmeesterschap (hoofdstuk 10).
1
Kerkorde PKN, Ordinantie 4 - 8 - 7
3
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
1. De gemeente en haar context Burgerlijke gemeente Houten Het dorp Houten is van oudsher een agrarische gemeente. Sinds 1975 is Houten, als groeikern van Utrecht, fors gegroeid. De komende jaren stabiliseert het inwonertal zich rond de 50.000 inwoners. De inwoners zijn nu voornamelijk werkzaam in de handel, zorg en zakelijke dienstverlening. Houten heeft een aantrekkelijk woon- en werkklimaat. Het huisvest gemiddeld genomen veel actieve en hoogopgeleide jongeren en gezinnen met een hoge materiële levensstandaard. Meer dan 35% van de bewoners is jonger dan 30 jaar. Houten wijkt daarmee af van de gemiddelde bevolkingssamenstelling van Nederland.2 De gemeente Houten bezint zich momenteel op een toekomstvisie voor Houten. De Toekomstagenda Houten 2025 beschrijft de belangrijkste trends, vraagstukken en dilemma’s waar Houten in de toekomst mee te maken krijgt. Belangrijke aandachtspunten zijn duurzaamheid, vergrijzing en sociale verbanden. Kerkelijke situatie Hervormde Gemeente Houten In een tijdbestek van bijna 8 jaar heeft de buitengewone wijkgemeente Sion zich ontwikkeld tot de Hervormde Gemeente Houten. Dat is goeddeels samengevallen met de ingebruikname van een eigen, nieuw kerkgebouw. De gemeente heeft sinds 2011 ook de verantwoordelijkheid gekregen voor een bestand van veelal niet meelevende leden. Daarmee staat de gemeente midden in de Houtense samenleving, in een traditie van meer dan 400 jaar. Overzicht samenstelling gemeente Uit de statistieken van de hervormde gemeente komt het volgende beeld naar voren. Leeftijdsopbouw De gemeente is qua leeftijdsopbouw een jonge gemeente. Bijna de helft van de kerkelijk meelevende leden (47,5%) is jonger dan 30 jaar, terwijl nog geen 15% ouder is dan 60 jaar.3
Leeftijdsopbouw 30,0% Herv. Gem. Houten (kerkelijk meelevend)
25,0%
Herv. Gem. Houten (kerkelijk nietmeelevend) Houten
20,0% 15,0% 10,0%
Nederland
5,0% 0,0% 0-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-80 81-90 >90
2 3
Zie U10 Monitor 2013 en Toekomstvisie; Samen naar Houten 2025. Analyse Th. van der Wende op basis van LRP dd. 08-10-2014.
4
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
Verdeling doopleden-belijdende leden4 Actieve Niet-actieve leden leden Ongedoopt 7 224 Doopleden 249 645 Belijdende leden 353 133 Meegeregistreerd 2 170 611 1172
Totaal 231 894 486 172 1783
% 13,0% 50,1% 27,3% 9,6%
Ontwikkeling aantal leden
Ontwikkeling leden 2006-2014
3.000 2.500 2.000
Meegeregistreerd
1.500
Belijdend lid
1.000
Dooplid
500
Pastorale eenheden
0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
De tijd waarin wij leven De gemeente staat midden in de samenleving. Iedereen ademt de lucht van deze tijd in. De trends in de samenleving hebben ook invloed op het denken en handelen van de gemeente. Dat kan spanning geven. Bepaalde zaken zijn onopgeefbaar, maar tegelijk verandert de wereld in hoog tempo. Wat dit betekent voor de context van de gemeente, geven we hieronder kort weer, zonder daarbij volledig te willen zijn. Door de volle agenda’s (werk, sport- en muziekverenigingen, etc.) is er nauwelijks tijd voor bezinning, zingeving en het onderhouden van relaties. Een groot deel van de gemeente zit in het spitsuur van zijn bestaan. De hoge werkdruk kan ertoe leiden dat opgedane kennis van Gods Woord en een christelijke levensvisie onvoldoende blijft hangen. Rust en stilte voor persoonlijke omgang met God staan onder druk. Ook wordt het moeilijker om vrijwilligers te vinden. Taal en communicatie veranderen door internet en sociale media. Een boodschap moet kort, krachtig en interactief zijn. De ‘schermcultuur’ staat steeds meer op gespannen voet met de klassieke Woordverkondiging. In het verlengde daarvan draait het om vaardigheden en niet zozeer om kennis. Waarom zou je nog iets leren of willen weten als je alles direct kunt ‘googlen’ op je smartphone?
4
Onder ‘Meegeregistreerd’ wordt verstaan: Niet-gedoopte kinderen van een PKN-lid, vroegere geboorteleden, zgn. blijkgevers (voelen zich verbonden met de gemeente), en gezinsleden van een PKN-lid die geen lid van de gemeente zijn.
5
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
De tijdgeest is doortrokken van het individualisme. Daarbij is er een sterke nadruk op de eigen persoonlijke belangen en ontwikkeling. Je moet voor jezelf opkomen en assertief zijn. Wat iemand dan voelt, geldt als ‘goed’. Sociale verbanden, zoals een kerkelijke gemeente, zijn minder van belang. Je bent niet in tel als je jezelf wegcijfert en de minste wilt zijn. Er is een sterk geloof in de maakbaarheid van het individu. De mens gaat ervan uit dat hijzelf in staat is de wereld naar eigen inzichten in te richten en te beheersen. Er is een onbegrensd vertrouwen in de mogelijkheden van de wetenschap en techniek. Wat kwetsbaar en zwak is, is niet in tel. De uitdaging is om tijd en wegen te vinden om elkaar te helpen als leerling van Jezus Christus in de moderne cultuur staande te blijven en het Evangelie handen en voeten te geven in onze omgeving. We zoeken hierbij naar een balans tussen het verstaanbaar in de samenleving aanwezig zijn en het behouden van de waardevolle elementen uit onze traditie.
2. Profiel en identiteit De Hervormde Gemeente Houten is een gemeenschap die leeft van de genade van Jezus Christus. Wij zijn als gemeente in alles afhankelijk van God. We bidden om de vernieuwende werking van Zijn Geest in ons eigen leven en in de wereld om ons heen. Wij geloven dat we als individu en als gemeente God mogen ontmoeten dankzij Zijn goedheid, die zichtbaar wordt in het verzoenend lijden en sterven en in de opstanding van Jezus Christus. Wij geloven en belijden dat Jezus Christus het Hoofd is van de gemeente. Wij zijn geroepen om als volgelingen van Jezus in alle aspecten van het dagelijks leven Gods wil te zoeken en Hem te volgen. De Hervormde Gemeente Houten is een onderdeel van de wereldwijde kerk van Christus. Wij rekenen ons binnen de Protestantse Kerk in Nederland tot de modaliteit van de Gereformeerde Bond. De gemeente staat in de hervormd-gereformeerde traditie. Wij houden daarbij vast aan de Bijbel als bron van wat we over God weten (sola scriptura), het geloof als enige weg naar God (sola fide) en genade als de enige basis van onze redding (sola gratia). Tegelijk geven wij, vanuit deze basis van het gereformeerde belijden en het hervormde denken, ruimte aan de breedte en veelkleurigheid van de gemeente. We zijn aan elkaar gegeven. De gemeente weet zich gebonden aan de Schrift, de belijdenisgeschriften uit de vroeg-kerkelijke traditie, en de drie Formulieren van Enigheid 5. De gemeente wil die traditie in deze tijd verwoorden en doorgeven. Van wezenlijk belang voor de gemeente is de focus op het Woord als de stem van de levende God. Zo vormt in de erediensten de verkondiging van het Woord van God het middelpunt. Jezus Christus en die gekruisigd, staat daarin centraal, zoals dat ook in het kerkgebouw voor iedereen te zien is. In de verkondiging komt zowel het heil voor de hele gemeente, als de noodzaak tot persoonlijke bekering en geloof aan de orde. Zonder die persoonlijke omgang met God in de ontmoeting met Jezus Christus en met elkaar is het niet mogelijk Jezus na te volgen. De verkondiging beoogt verdieping van kennis en opbouw van het persoonlijk geloof. De liturgie kenmerkt zich door soberheid. Daarnaast is er rondom de erediensten ruimte voor onderlinge ontmoeting.6 Ook willen wij elkaar in bijeenkomsten door de week ontmoeten om als gemeenschap met elkaar mee te leven, samen te bidden, met elkaar de Bijbel te bestuderen, en elkaar aan te sporen en te bemoedigen. 5
Heidelberger Catechismus vraag en antwoord 21 en Zondag 33. In 2013 heeft een gemeenteadviseur van de PKN bezinningsbijeenkomsten geleid. Het klassiekcalvinistische en evangelische profiel scoorden hoog met stellingen over de persoonlijke relatie met God, pastoraat, ambt aller gelovigen, heiliging van het leven, en zonde en genade. 6
6
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
Vanuit het besef dat wij geroepen zijn een missionaire gemeente te zijn, verlangen wij ernaar om het goede nieuws van Jezus Christus in woorden en daden in Houten en onze omgeving door te geven. Wij raken er steeds meer van doordrongen dat wij als volgelingen van Jezus Christus ‘leesbare brieven’ dienen te zijn. Als gemeente moeten we toegankelijk zijn voor ieder die Jezus wil navolgen of nog op zoek is.
3. Missie en visie Wij geloven en belijden dat Jezus Christus het Hoofd is van de gemeente. Als leden van Zijn lichaam zijn wij persoonlijk met Hem en onderling met elkaar verbonden. Zijn Woord staat, als stem van de levende God, centraal in ons leven. In gehoorzaamheid aan Zijn roeping wil de Hervormde Gemeente Houten Hem volgen en dienen in alle aspecten van het leven. Wij verlangen ernaar ook anderen tot Zijn leerling te maken. Voor de gemeente is het van vitaal belang om Christus steeds meer te leren kennen, en Hem te volgen vanuit een persoonlijke geloofsrelatie met Hem. De verborgen omgang met God door Bijbellezen en gebed is daarvoor essentieel. Om in deze tijd te blijven volharden is ook de onderlinge gemeenschap van gemeenteleden nodig. Door van elkaar te leren kan het persoonlijke geloof gevoed worden en groeien. In de kerkdiensten en op de Bijbelkringen luisteren we daarom naar Gods wil voor ons leven. Het Woord van God daagt de mens uit tot een reactie. Daarom gaat het in onze gemeente behalve om luisteren ook om antwoorden. Wij geven Hem antwoord door gebed, zang en daden vanuit liefde. Zo leven we voor Hem. Als gemeente hebben we ook een taak naar buiten toe. We willen een gemeente zijn waar iedereen, oud en jong, rand en kern, zich welkom voelt. Wervend, uitnodigend voor de gemeente Houten en omgeving. Om anderen dichter bij Jezus te brengen. De Hervormde Gemeente Houten wil haar leden ook stimuleren tot het nemen van verantwoordelijkheden in de dienst naar de naaste.
4. Discipelschap ‘Discipelschap’ verwoordt wat van levensbelang is voor de gemeente en voor de individuele gelovige. Een discipel kent Jezus Christus als Heiland en Redder en heeft een levende relatie met Hem. Een discipel leeft, als leerling van de Heere Jezus, voor Gods aangezicht en is Hem toegewijd. Het gaat hierbij om de keuze voor de ene God, die Heer is over het hele leven, en tegen de vele goden die verschillende terreinen van het leven beheersen. Het gaat er om dat de gestalte van Christus in onze levenshouding openbaar wordt. Het is de ervaring van iedere christen dat ons eigen hart ons weg trekt van God. Bovendien kost het in onze seculiere samenleving moeite en volharding om te leven voor Gods aangezicht. We leven in een cultuur waaruit God verdwenen lijkt. Voor je het weet lijkt Hij ook te zijn verdwenen uit je eigen leven. Navolging, discipelschap, is in onze tijd dan ook een gevecht tegen de secularisatie van je eigen leven, tegen een leven waarin God geen noemenswaardige plaats (meer) heeft. Jezus roept ons tot fulltime discipelschap.
7
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
Discipelschap raakt ook onze missionaire opdracht: ‘Onderwijs alle volken (…) hen lerend alles wat Ik u geboden heb in acht te nemen’.7 Een gemeente is missionair als haar leden in het dagelijks leven discipel zijn van Jezus Christus, in daad en woord. Discipelschap heeft te maken met alle aspecten van ons leven. Bij discipelschap gaat het erom dat wij gehoor geven aan de roepstem van Jezus en achter Hem aan gaan. In ons dagelijks leven laten we iets zien van Jezus en Zijn Koninkrijk, om ook anderen uit te nodigen discipel van Hem te worden. We verloochenen onszelf, vechten tegen onze ik-gerichtheid en proberen met vallen en opstaan te leven tot eer van God. We vertrouwen op Jezus Christus in alles wat we doen. Als discipelen leven we in gemeenschap met elkaar. We zijn dienstbaar aan de mensen om ons heen. We leven met elkaar mee, sporen elkaar aan en bemoedigen elkaar. Samen blijven we voortdurend leren over God en het leven in zijn Koninkrijk.
5. Liturgie en prediking In de eredienst gaat het om de ontmoeting met de levende God en om de toe-eigening van Zijn heil. In de eredienst staat het Woord centraal. In de verkondiging gaat het om méér dan schriftuitleg; het gaat ten diepste om heilsbemiddeling - dat er iets met ons gebeurt van Godswege. Dat Hij ons te sterk wordt, ons troost, ons inschakelt in Zijn Rijk. Daar bidden we om en in die verwachting zijn we bijeen. Als de eredienst vooral een ontmoeting met God is, dient de liturgie van begin tot eind daarop gericht te zijn. De dienst van het Woord is het hoogtepunt, maar liturgie en sacramenten zijn van even groot belang. De preek staat niet op zichzelf. Al vanaf votum en groet, in zingen en bidden worden wij geleid naar het geheim van God die ons aanspreekt in en door Zijn Woord. De liturgie is niet slechts een omlijsting van de verkondiging. Ze heeft ook een eigenstandige betekenis. Ook in de liturgie – met name de gemeentezang - kunnen we God ontmoeten en ervaren. Dit alles vraagt om een liturgie die recht doet aan de ontmoeting met God en dus om een zekere stijl, eerbied en orde. Daarmee drukken we iets wezenlijks uit: dat de kerkdienst niet ons eigen feestje is (expressie van de gelovige gemeente), maar dat de dienst het karakter heeft van ontmoeting met God en elkaar. Doet de huidige liturgie recht aan dit alles? Over het algemeen wel: de gang van de liturgie is qua vorm goed en doordacht. Tegelijk is het geboden om de liturgie te blijven doordenken op het punt van de verstaanbaarheid. Deze verdere doordenking is ook nodig met het oog op de leeftijdsopbouw van de gemeente. De lage gemiddelde leeftijd, brengt een extra verantwoordelijkheid met zich mee als het gaat om de inrichting van de liturgie. Afgezien van inhoudelijke overwegingen is het zo dat heel veel gemeenten die zich verwant weten met de Gereformeerde Bond in de afgelopen jaren zijn overgegaan tot liturgische vernieuwing.8 In dit kader is het goed te vermelden dat enkele Gereformeerde Bondspredikanten werken aan een nieuw liedboek met 500 á 600 liederen die kort gezegd als criterium hebben dat ze én Bijbels én geschikt voor de eredienst moeten zijn. Nadenken over de liturgie is en blijft gevoelig. Het is de kunst om in het bezinningsproces niet in te 7
Matth. 28:19: Andere vertaling volgens kanttekening: Maak alle volken tot mijn leerlingen. Zie het artikel in de Waarheidsvriend van 26/09/2014 vanuit het hoofdbestuur en de notitie Liturgiebeleid van de Hervormde Gemeente Leerdam. 8
8
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
steken op detailniveau (‘gezangenkwestie’), maar steevast in te zetten op waar het om gaat (de ontmoeting met God in Christus) en vandaaruit het gesprek te voeren over de liturgie. In de eredienst draait het primair om de ontmoeting met de levende God; maar er is ook de ontmoeting met elkaar (de gemeente). Als het gaat om de liturgie, dan moeten we elkaar binnen de gemeente ook de ruimte gunnen en behalve aan de eenheid ook recht doen aan de aanwezige verscheidenheid. Waar ’s morgens in de eredienst vooral de heilsbemiddeling centraal staat, heeft de middagdienst vaak het karakter van een leerdienst. Daarin draait het om geloofsonderricht en toerusting. De tweede dienst positioneren als leerdienst sluit ook nauw aan bij discipelschap; de gemeente is ook een lerende gemeente. Hoe dat concreet gebeurt, is secundair. Dat kan klassiek aan de hand van de Heidelberger Catechismus, of meer thematisch (bijv. series over relaties/werk/apologetiek etc.). Het voornemen is om in 2015 de tien geboden te behandelen aan de hand van de Heidelberger Catechismus. Daarbij wordt aan gastvoorgangers gevraagd of zij andere stof uit de Heidelberger Catechismus willen behandelen. De eredienst heeft zijn uitstraling naar het kringwerk. Kerkdienst en kring zijn beide plekken waar gemeenteleden leerling zijn van Jezus Christus. Het voornemen is die koppeling in de komende jaren, waar mogelijk, te versterken. Vanuit het belang van de dienst van het Woord wordt binnen de kerkenraad jaarlijks het gesprek over de prediking gevoerd.
6. Pastoraat Discipelschap stempelt ook de activiteiten in het pastoraat. Het omzien naar elkaar heeft zijn eigen functie: elkaar troosten, bemoedigen en - waar nodig - opbouwend-kritisch aanspreken. Als discipelschap de dragende kern is van het gemeente-zijn, dan betekent het pastoraat ook dat mensen uitgedaagd worden om Jezus te volgen in het dagelijks leven. Te denken valt daarbij aan vragen als: ‘Hoe volg jij Jezus na in je gezinsleven, op je werk, in de gemeente en in je sociale netwerk? Waar loop je tegenaan als je probeert Jezus te volgen? Hoe kan de gemeente jou helpen om te blijven geloven en om te volharden in het volgen van Jezus?’ Het pastoraat functioneert goed en veel zal worden voortgezet op de bestaande wijze. We willen in deze periode een drietal punten extra aandacht geven: Creativiteit / Maatwerk in het pastorale contact c.q. geloofsgesprek Naast het brengen van het reguliere huisbezoek streven we ernaar om als wijkouderling / predikant jaarlijks in de bestaande wijkkringen aandacht te besteden aan het thema discipelschap. Voor hen die hieraan niet deelnemen zal de wijkouderling naar alternatieve vormen zoeken om iedereen jaarlijks te bereiken, bijvoorbeeld door het organiseren van een groot-huisbezoek door de predikant en/of de wijkouderling. Daarnaast kan toerusting ook plaatsvinden door middel van themadiensten en preekbesprekingen. In het reguliere huisbezoek is ook aandacht voor en gesprek met de kinderen en jongeren van het gezin. Jongeren vanaf de middelbare schoolleeftijd worden daarnaast door het Jeugd Pastorale Team (JPT) bezocht. Bij de invulling van het huisbezoek kan de te bezoeken persoon of het te bezoeken gezin wellicht meer betrokken worden door vooraf thema/schriftlezing te delen en vooraf wensen/vragen te noteren. 9
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
Extra aandacht voor bepaalde onderwerpen (met grenzen) In deze tijd leven er veel vragen rondom huwelijk, opvoeding, ziekten en andersoortige relaties. Hieraan dient in het pastoraat aandacht te worden besteed. Bijzonder pastoraat blijft hoe dan ook ‘maar’ pastoraat, daarom ligt daar ook de grens. Voor hulpverlening, bijvoorbeeld bij relatieproblemen, dient te worden doorverwezen naar christelijke professionele hulpverleners. Twee bijzondere catechesegebieden krijgen extra aandacht: huwelijks- en doopcatechese. De predikant zal (samen met de ouderlingen) huwelijkscatechese aanbieden aan stellen die het voornemen hebben in het huwelijk te treden. Predikant en/of wijkouderling besteden aandacht aan het gezin na een geboorte. Voor het dopen leggen zij, zo mogelijk samen, een bezoek af voor doopcatechese. De wijkouderling bezoekt de zieken thuis, terwijl de predikant de zieken in het ziekenhuis opzoekt. De predikant bezoekt jaarlijks de ouderen boven de tachtig jaar; de ouderenbezoekbroeder bezoekt de ouderen tussen de zeventig en tachtig jaar. Scholing en bezinning Onder leiding van de predikant geven de ouderlingen met de diakenen en de bezoekbroeders aandacht aan scholing en bezinning met betrekking tot het brengen van een huisbezoek en het voeren van het geloofsgesprek.
7. Jeugdwerk In de huidige cultuur leven generaties soms langs elkaar heen. Het is een uitdaging om als gemeente juist op dit punt anders te zijn. Daar moeten we wel ons best voor doen. We zien de jeugd als een integraal onderdeel van de gemeente en niet als een speciale groep. Een gemeente zien we als een gemeenschap van jong én oud. Juist het (geloofs)gesprek tussen de verschillende generaties kan vruchtbaar zijn in het leren volgen van Christus. Toch vormt het jeugdwerk een apart aandachtsgebied in dit beleidsplan. Onze gemeente kent naar verhouding veel kinderen en jongeren, en kinderen en jongeren verkeren in een bijzondere levensfase. De jongeren vormen ook het toekomstig kader van de gemeente. Al in het jeugdbeleidsplan is verwoord en vastgelegd hoe we jongeren en doopleden kunnen helpen in het groeien naar volwassen discipelen. Binnen die kaders zijn er drie speerpunten voor de komende beleidsperiode. Jeugd en eredienst De hele gemeente is betrokken bij de eredienst met als doel om tot geloof te komen en te groeien in de kennis van het geloof. De jeugd behoort hierin ook haar eigen plek te hebben. De kerkenraad bezint zich, samen met de Jeugdraad, op manieren om jongeren en kinderen (meer) te betrekken bij de erediensten (bijv. jongerendiensten), en (meer) aan te spreken door de prediking. Gezinnen De huisgodsdienst in de gezinnen staat onder druk, als gevolg van allerlei verplichtingen zoals sport, muziek, werk en soms ook kerkelijke activiteiten. Juist het gezin met zijn geborgenheid geeft onze kinderen en jongeren een stabiele basis om in kerk en samenleving hun plek te vinden. De tijd waarin we leven, vraagt om praktische Bijbelse toerusting op het gebied van het huwelijk, de opvoeding, de waarde van de kinderdoop (het vertrekpunt van het groeiplan9) en de omgang met de sociale media. 9
In de vorige beleidsperiode heeft de Jeugdraad in samenwerking met de HGJB dit zogeheten groeiplan ontwikkeld. Daarin wordt aangegeven hoe we als gemeente een jongere van doop tot belijdeniscatechisatie begeleiden.
10
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
Omzien naar kinderen en jongeren Voor kinderen en jongeren is het belangrijk dat volwassen gemeenteleden, clubleiders en mentoren een brede betrokkenheid tonen in de onderlinge omgang. Zij leven jongeren voor in de navolging van Christus. Wij zoeken naar wegen om clubleiders, mentoren en leden van het Jeugd Pastoraal Team toe te rusten, en om het geloofsgesprek tussen de generaties te stimuleren.
8. Missionair werk In onze erediensten worden wij opgeroepen volgeling van Christus te zijn. Zijn discipel zijn betekent voor alles leven van genade. Ook als wij geroepen worden Hem na te volgen in het leven van iedere dag. Daarom is het gebed om Gods leiding (bij bezoeken, vergaderingen en activiteiten) ook onmisbaar, persoonlijk en als gemeente, als de houding waarin we steeds weer leren leven van Gods genade. Juist deze boodschap van genade is ook een boodschap van hoop in een wereld die zucht onder alles wat ‘moet’. Het logo van onze gemeente verwoordt dat ook.10 Wij beseffen dat het heil van deze wereld en van mensen in de eerste plaats Gods zaak is. De missie van de kerk en haar leden is begonnen omdat God een missie heeft. Als leden van Zijn gemeente mogen we ons mee laten nemen in de beweging die Zijn Heilige Geest maakt. Vanuit dat besef en in gehoorzame navolging van Mattheus 28: 1911 verlangen we ernaar onszelf en anderen te stimuleren om Christus dagelijks na te volgen en Hem uit te dragen in het leven van alledag. Het missionaire werk is primair een roeping van de hele gemeente. Daarmee is ze meer dan het werk van taakgroepen alleen. Als gemeente en als individuele leden willen we toegankelijk zijn, oog hebben voor (nieuwe) mensen en hun geborgenheid en rust bieden. De leden van de gemeente staan midden in de samenleving en hebben ieder hun eigen (online) sociale netwerk (school, buurt, werk, sportverenigingen etc.). Om de gemeente goed toe te kunnen rusten richten we ons op: Meer verbindingen tussen de activiteiten, meer missionaire focus Gezien de hoeveelheid activiteiten die nu al georganiseerd worden, kiezen we ervoor het bestaande werk te continueren en voorzichtig te zijn met nieuwe activiteiten. Ook streven we ernaar meer verbinding aan te brengen tussen de activiteiten. Zo bezinnen we ons met de taakgroepen over doorstroming van bezoekers van de Waaieractiviteiten naar andere activiteiten (bijv. de Alphacursus of Bijbelkring). De ouders en verzorgers van de kinderen van de Schatzoekers en het Vakantie Bijbel Feest willen we meer betrekken bij het bestaande missionaire werk. Toegankelijkheid Wij verwelkomen ‘zoekers’ in onze erediensten, door welkomstwoorden aan het begin van bijzondere diensten en een open houding voor, tijdens en na de dienst. Ook zorgen we ervoor dat de website (als middel om in contact te komen met de gemeente) up to date is. Ouderlingen of gemeenteleden bezoeken nieuw ingekomenen binnen één week na inschrijving in de gemeente. Binnen twee weken wordt geregistreerd wat de gewenste relatie met onze gemeente is. Zo voorkomen we het ontstaan van een nieuwe groep leden die we niet kennen en die dan maar als ‘administratieve’ leden te boek blijven staan. Met de taakgroep Presentie denken we na over hoe we het Evangelie en onze gemeente via bestaande activiteiten (nog meer) onder de aandacht kunnen brengen in Houten.
10
Kom naar Mij toe, allen die vermoeid en belast bent, en Ik zal u rust geven. (Matth. 11:28). Ga dan heen, onderwijs al de volken, hen dopend in de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, hun lerend alles wat Ik u geboden heb, in acht te nemen. 11
11
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
Minder activiteiten, meer toerusting Het blijkt moeilijk om voor langdurige missionaire taken vrijwilligers te vinden. Dat mensen zich niet toegerust voelen voor hun taak, versterkt dat. Door middel van preken, preekbesprekingen, toerustingsavonden etc. willen we gemeenteleden bemoedigen en toerusten om in het eigen netwerk mensen te bereiken met het Evangelie. In samenwerking met de diaconie brengt de Missionaire Commissie in kaart wat de diaconale en missionaire kansen of lacunes zijn. Daarbij bespreken zij wat de wenselijkheid is van en de kaders zijn voor het aanstellen van een Diaconaal-Missionair werker.
9. Diaconaat ‘Diakonia’ betekent ‘zich dienstbaar opstellen’, d.w.z. hulp bieden aan allen die dit nodig hebben. Dit aspect van discipelschap is gericht op de ander. We betonen aan onze naaste woorden en daden van barmhartigheid en gerechtigheid. Niet af en toe, maar als een roeping voor het leven. Het diaconale werk is een roeping voor de hele gemeente. Het naar elkaar en/of onze naaste omzien kan niet worden gemist in de gemeente. De gemeente vervult haar diaconale roeping in de kerk en in de wereld door in de dienst van barmhartigheid en gerechtigheid te delen wat haar aan gaven geschonken is, te helpen waar geen helper is en te getuigen van de gerechtigheid van God waar onrecht geschiedt.12 Als leden van Gods gemeente geven we hier handen en voeten aan. Het is daarbij de taak van de diakenen de gemeenteleden daarin te stimuleren, toe te rusten en te coördineren. De diakenen weten zich ‘in het bijzonder geroepen tot de dienst aan de Tafel des Heeren en het inzamelen en het uitdelen van de gaven, de dienst van barmhartigheid en gerechtigheid in gemeente en wereld, de toerusting van de gemeente tot het vervullen van haar diaconale roeping en de verzorging van de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de gemeente van diaconale aard’.13 Vanuit het Bijbelse begrip rentmeesterschap zijn de zorg voor de schepping en het streven naar gerechtigheid daarmee onlosmakelijk verbonden. Vanuit deze roeping richten de diakenen zich op een viertal aandachtsgebieden van diaconale betrokkenheid: Diaconaat en eredienst De eredienst is het hart is van ‘het gemeente-zijn’. De diaconale en maatschappelijke roeping van de kerk is hier onlosmakelijk mee verbonden. We willen deze roeping in de verkondiging van het Woord en in de beleving van het geloof in de eredienst verder ontwikkelen. Dit zal vooral tot uiting komen in de voorbeden en in de collecten. Diaconaat in de Hervormde Gemeente van Houten Het helpen van gemeenteleden in geestelijke, sociale, en maatschappelijke problemen is een wezenskenmerk voor de gemeente. De diaconie wil de leden daarin voorgaan en hen toerusten en stimuleren. Zo zetten de diakenen in samenwerking met de Hervormde Vrouwendienst het wijkgericht werken voort en gaan zij samen met de wijkouderling op huisbezoek. In samenwerking met de Missionaire Commissie en de kerkenraad ontwikkelen de diakenen een strategie om het missionair-diaconale bewustzijn van de gemeente verder te ontwikkelen.14
12 13 14
Kerkorde PKN, Artikel X – 2. Kerkorde PKN, Artikel V - 3 en Ordinantie 3 - 11. Zie rapport CHE 2010.
12
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
Diaconaat in de samenleving waarin we wonen Wij leven midden in de burgerlijke gemeente Houten. In Houten (en daarbuiten) heeft ieder lid zijn of haar eigen netwerk (gezin, schoolbestuur, sportvereniging, gemeenteraad etc.). De gemeente heeft zo via haar leden en diakenen oog voor mensen of groepen mensen die problemen hebben. Samen met andere Houtense kerken blijft de diaconie de hulppost van Siriz in Houten ondersteunen. In deze tijd van economische crisis wordt de burgerlijke gemeente verantwoordelijk voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Budgetten van burgerlijke gemeenten zijn niet toereikend om aan de toenemende vraag om hulp te voldoen. De diaconie signaleert al een toenemende vraag om vooral financiële hulp. We houden er rekening mee dat in de toekomst een zwaarder accent komt te liggen op de diaconale zorg van onze gemeente (mantel- en thuiszorg, armoede, jeugdzorg etc.). De diakenen volgen de ontwikkelingen rond de WMO-wetgeving dan ook nauwlettend. In nauwe samenwerking met de Missionaire Commissie onderzoekt de diaconie zorgvuldig hoe zij het tot haar beschikking gestelde vermogen het beste kan inzetten. De gemeente Houten houdt in haar toekomstvisie 2025 rekening met vergrijzing en vereenzaming in de Houtense samenleving. Hier liggen (diaconale én missionaire) kansen om ouderen en eenzamen met elkaar en met leden van de kerkelijke gemeente in contact te brengen. Diaconaat in de wereld waarin we leven De gemeente is ook geroepen om (onderdrukte) christenen en bij rampen in deze wereld te helpen. Dit komt vooral tot uiting in voorbeden en financiële ondersteuning. Op basis van de goede ervaringen met Egypte blijven de diakenen een deel van het diaconale vermogen inzetten voor microfinanciering van christelijke bedrijven/organisaties in deze wereld.
10. Rentmeesterschap Ieder gemeentelid is rentmeester over het geld, de talenten en de bezittingen die ons door God zijn toevertrouwd. Als discipelen leren we hoe we met geld, talenten en bezittingen kunnen omgaan om Hem en onze omgeving te dienen. Vrijwilligers Voor de praktische taken in de gemeente blijft de bijdrage van vrijwilligers van wezenlijk belang. De kerkrentmeesters werven vrijwilligers en sturen hen aan. De kerkrentmeesters onderkennen daarbij dat de beschikbare tijd van de gemeenteleden onder druk staat. Waar praktische taken in de knel komen, onderzoeken de kerkrentmeesters de mogelijkheden van betaalde alternatieven of van verbeteren van de efficiëntie. Daarbij moet worden aangemerkt dat de term ‘vrijwilliger’ niet te vrijblijvend moet worden geïnterpreteerd. Als het gaat om het werk in Gods Koninkrijk zijn we ‘geroepenen’, geen ‘vrijwilligers’. Financiën De kerkrentmeesters stellen zich ten doel jaarlijks een neutrale tot positieve exploitatie te realiseren. Met het oog op de volgende generatie wordt het beleid van aflossing van de leningen voortgezet. Gegeven de lasten van rente en aflossing ligt daarbij de nadruk op het intensiveren van de geldwerving, en zo verantwoord mogelijk omgaan met de beschikbare middelen. De belangrijkste inkomsten van de gemeente worden gevormd door de actie Kerkbalans, opbrengsten van collecten, en acties. De nadruk ligt op het verbreden van het draagvlak van Kerkbalans onder de gemeenteleden. De kerkrentmeesters informeren zo duidelijk mogelijk over de noodzaak en benaderen gemeenteleden zo gericht mogelijk om naar vermogen bij te dragen.
13
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020
In overleg met de diaconie worden de criteria voor de verdeling van diaconale en kerkrentmeesterlijke collectedoeleinden vastgesteld. De kerkrentmeesters leggen over de toevertrouwde middelen transparant verantwoording af. De administrateur verzorgt de financiële administratie. Deskundige gemeenteleden controleren de jaarrekening. Goederen De kerkrentmeesters zijn belast met het beheer van de gebouwen en goederen van de gemeente.15 Zij dragen zorg voor het reguliere onderhoud (al dan niet met behulp van vrijwilligers) voor de Sionkerk, de pastorie aan het Goudmos en het W. van Leeuwen-orgel. Ook beoordelen zij jaarlijks welke aanpassingen vereist zijn door het huidige en toekomstige gebruik. Daarnaast investeren zij in de verduurzaming van de gebouwen. De kerkrentmeesters werken de afspraken met de HHK over het onderhoud van de Pleinkerk en het Van Oeckelen-orgel nader uit. Organisatie De kerkrentmeesters laten de ledenadministratie en financiële administratie onder hun verantwoordelijkheid door deskundige gemeenteleden uitvoeren. Met het oog op het belang van stijl en kwaliteit in de eredienst bezinnen de kerkrentmeesters zich op de vraag hoe we de continuïteit en de professionaliteit van de organisten kunnen waarborgen. Vanuit het verlangen om een toegankelijke gemeente te zijn bezinnen de kerkrentmeesters zich op aanpassingen aan de website (functionaliteit, toegankelijkheid en lay-out). De kerkrentmeesters geven vorm aan de richtlijnen van de PKN inzake het archiefbeheer van het Hervormde Gemeente Houten.
15
Dat gaat om de gebouwen in eigendom (Sionkerk, pastorieën en het W. van Leeuwen-orgel), en de gebouwen en goederen die in erfpacht/bruikleen gegeven zijn aan de HHK (Pleinkerk en inventaris).
14
Beleidsplan Hervormde Gemeente Houten 2016 - 2020