Beleidsplan CPOB Peuterspeelzaal Het Wimpeltje. Algemene gegevens: Stichting Christelijk Primair Onderwijs Betuwe en Bommelerwaard (CPOB), Postbus 4000 AD Tiel. Peuterspeelzaal “Het Wimpeltje, Watermolenpad 1, 4105 XA Culemborg. Aantal dagdelen open: 5 (max. 16 peuters per dagdeel) VVE-zaal: Nee Personele bezetting: Hoofdleidsters 20 uur per week, assistent leidster 10 uur per week, administratieve ondersteuning 3,5 uur per week. Er staan altijd twee leidsters voor de groep. Stichting Christelijk Primair Onderwijs Betuwe & Bommelerwaard (CPOB). De speelzaal maakt samen met tien basisscholen en een school voor speciaal basisonderwijs deel uit van de bovenstaande stichting. De stichting geeft op een eigentijdse manier invulling aan de christelijke uitgangspunten.. Van de ouders/verzorgers verwachten we dat deze uitgangspunten tenminste gerespecteerd worden. Werkgebied. Peuterspeelzaal Het Wimpeltje is gehuisvest in de wijk Goilberdingen en zit onder één dak met de Oranje Nassauschool-locatie Watermolenpad (Wamo). De peuterspeelzaal wordt bezocht door peuters uit geheel Culemborg. Organisatiestructuur. Zoals eerder genoemd maakt de speelzaal deel uit van de Stichting CPOB. Namens het bestuur vormt de directie van de Oranje Nassauschool de commissie peuterspeelzaal. Eindverantwoordelijkheid berust bij het bestuur van CPOB, de directie van de Oranje Nassauschool is mede verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken en voor de aansturing van de (hoofd)leidsters. De leidsters van de peuterspeelzaal zijn het aanspreekpunt voor de ouders en verantwoordelijk voor o.a. de inhoud van het programma en een veilige speel/leer omgeving. Commissie en leiding hebben structureel overleg waar verslagen van gemaakt worden die naar het bestuur en leiding gaan. Pedagogisch beleid Hoofdstuk 1 Inleiding
Voor u ligt het pedagogisch beleidsplan van Peuterspeelzaal “Het Wimpeltje”. Een plan dat aangeeft hoe vanuit de visie, de pedagogische uitgangspunten en de doelen naar kwaliteit wordt uitgewerkt. Peuterspeelzaal “Het Wimpeltje” werkt volgens de kwaliteitseisen zoals deze zijn vastgelegd in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen. Een beleidsplan is nooit af en daarom wordt dit pedagogisch beleidsplan jaarlijks door CPOB geëvalueerd en geactualiseerd. 1
Het pedagogisch beleid is de basis van de organisatie. Voor leidsters biedt het kaders voor het pedagogisch handelen, maakt inzichtelijk en versterkt de professionaliteit. Het beleid biedt ouders en verzorgers informatie over de organisatie waaraan zij hun kinderen toevertrouwen. Ten slotte is er de subsidieverstrekker die inzicht krijgt over de wijze waarop haar gelden besteed worden. Het pedagogisch beleidsplan is aanwezig op de peuterspeelzaal en in te zien door ouders. Hoofdstuk 2 Visie op peuterspeelzalen 1. Spelend ontwikkelen en leren: Tijdens het verblijf op de peuterspeelzaal staat spelen centraal. Het Wimpeltje wil een veilige leef- en ervaringswereld creëren voor kinderen van twee en half tot vier jaar. Het vroegtijdig signaleren is een belangrijke taak; hoe eerder signalen opgepakt en besproken worden en een adequate begeleiding wordt geboden, hoe makkelijker de overstap naar groep 1 van de basisschool wordt. De leidster kan het kind spelenderwijs uitdagen op onderdelen waarbij de achterstand gesignaleerd is. Zij kan ouders informeren, tips geven of doorverwijzen. Door een thematisch aanbod zijn er verbanden in de onderlinge activiteiten, waarbij de peuter het middelpunt vormt. Het aanbod voor peuters is rijk en ouders kunnen betrokken worden. 2. Signaleren en volgen: Ieder kind wordt op een methodische wijze gevolgd in de tijd die het doorbrengt op de peuterspeelzaal, middels gerichte observaties door de leidsters. Dit is een bron van informatie voor de leidsters. De leidsters bespreken hun ‘zorg’ onderling en stellen zo nodig een actieplan op, afgestemd op de behoeften van peuter. Na weer gerichte observaties worden eventuele zorgen met de ouders besproken. Ook kan hen gevraagd worden bepaalde activiteiten thuis te stimuleren. 3. Maatwerk: Omdat het kind centraal staat heeft dit invloed op het aanbod. Voor alle activiteiten is de beleefwereld van het kind de invalshoek. Dit betekent voor ons dat de kinderen serieus worden genomen en dat er respect is voor ieder kind. Er wordt aandacht besteed aan samen leven en samen spelen op een dusdanige manier dat ieder kind zich prettig voelt en zich in zijn eigen tempo en naar eigen mogelijkheden kan ontplooien. 4. Doorgaande ontwikkelingslijn: Een peuterspeelzaal is een schakel in het leven van een opgroeiend kind. Na de peuterspeelzaal zal het kind naar een basisschool gaan of in een enkel geval naar een meer specifieke combinatie van onderwijs en zorg. Ter afsluiting van de peuterspeelzaalperiode wordt het overdrachtsformulier met de ouders besproken en afgegeven aan de desbetreffende basisschool. Zo nodig kan de leidster een toelichting geven bij de overdracht, we noemen dit een 'warme overdracht' .
Een peuterspeelzaal is een buurt- of wijkgerichte voorziening waar peuters en ouders sociale contacten kunnen opdoen. Iedere leidster zal met ouders en ieder kind een band opbouwen om, met wederzijds respect en vertrouwen, te kunnen handelen. Daarbij zullen zij respect tonen voor cultuur, geloof en opvoedingsideeën van ouders. Ouders blijven te allen tijde eindverantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind. Indien nodig en gewenst kan de leidster ouders ondersteunen in de opvoeding van hun kinderen. Belangrijke factoren zijn:
2
• het bevorderen van de zelfstandigheid van het kind; • respect voor autonomie van het kind; • aansluiten bij het niveau van het individu; • bieden van verschillende ontplooiingskansen. Kinderen die zelfvertrouwen hebben durven nieuwe uitdagingen aan te gaan en vergroten zo hun ontwikkelingskansen. Kenmerkend voor de groepen is een samenstelling van maximaal 16 peuters, onder leiding van een twee vaste leidsters. De groep is samengesteld met peuters vanaf 2,5 jaar jaar tot hun 4e verjaardag. Soms blijft een peuter iets langer op de speelzaal, bijvoorbeeld vlak voor de zomervakantie, wanneer de peuter na de vakantie naar de basisschool gaat. Een andere uitzondering is wanneer een 4 jarige op een wachtlijst staat van bijvoorbeeld een MKD, ook dan kan, in overleg, een peuter iets langer de speelzaal bezoeken. Instroom van kinderen vindt plaats op basis van het plaatsingsbeleid dat uitgevoerd wordt door SKPC. De leidsters proberen elkaar zoveel mogelijk onderling te vervangen. Indien dit niet lukt zijn er vaste invalkrachten. Dit alles ter bevordering van het hechtingsproces en gevoel van veiligheid en geborgenheid van waaruit kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. 2.1 Pedagogische basisdoelen In de Wet kinderopvang zijn de pedagogische basisdoelen in een viertal competenties vastgelegd: a. Emotionele veiligheid b. Sociale competentie c. Persoonlijke competentie d. Overdracht van waarden en normen Bij het vertalen van deze competenties naar de dagelijkse praktijk op onze peuterspeelzaal komen wij op de visie dat "peuters zich prettig moeten voelen in een veilige en vertrouwde omgeving waar zij worden uitgedaagd zodat zij zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandige, sociale mensen met een gevoel van zelfvertrouwen, competenties en verantwoordelijkheid. Met respect voor zichzelf en anderen." In hoofdstuk 3 werken we deze doelen verder uit door in te gaan op onze visie op peuter en (peuterspeelzaal)groep. Hoofdstuk 3 Visie op peuter en groep Iedere peuter heeft en krijgt op de peuterspeelzaal de gelegenheid zijn zelfvertrouwen, eigenwaarde, respect en zelfstandigheid verder te ontwikkelen. Dit bereiken wij o.a. door: • een goede begeleiding; • een afgewogen aanbod van speelgoed; • en een diversiteit aan activiteiten in een veilige omgeving. Van grote waarde is het (leren) omgaan met leeftijdsgenootjes, deelnemer zijn van de groep en de contacten met de leidster. De kernkwaliteit van het peuterspeelzaalwerk is ontwikkelingsstimulering. Aan elk ontwikkelingsgebied wordt aandacht besteed. Dit bereiken wij door een gevarieerd aanbod aan spel- en ontwikkelingsmateriaal voor de leeftijden van 2,5 tot 4 jaar. Zo worden bijvoorbeeld bij ‘werkjes’ diverse technieken aangeboden als scheuren, verven, kleien en 3D werken. Door dit aanbod middels thema's aan te bieden wordt een rijke 3
speel-leeromgeving gecreëerd. Peuters worden hierbij gestimuleerd eigen initiatieven te ontplooien. Zo leren kinderen greep te krijgen op de wereld om hen heen. Een kind leert vooral door zelf te handelen. Hierbij zal de hoeveelheid aandacht per kind per ontwikkelingsgebied verschillend zijn en afgestemd zijn op het individuele kind. Het spreekt vanzelf dat de vaardigheden en competenties van iedere leidster hierin van groot belang zijn. Door regelmatig scholingsbijeenkomsten te bezoeken houden leidsters hun vaardigheden op peil en verwerven kennis van nieuwe inzichten rond het werken met peuters. Ook de mate van betrokkenheid van de ouders kan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling. Ouderbetrokkenheid zal in de toekomst steeds meer aandacht krijgen. Ieder kind is uniek en ontwikkelt zich in zijn eigen tempo, met eigen interesses, behoeftes en wensen. De peutertijd is een bijzondere fase, waarin het kind een grote ontwikkelingsgroei doormaakt, daarbij ontdekt wat zijn mogelijkheden zijn en de mogelijkheden van zijn omgeving. Zo zal de peuter bijvoorbeeld ontdekken dat op de peuterspeelzaal andere regels worden gehanteerd dan thuis. Sociale vaardigheden worden verder ontwikkeld door de omgang met leeftijdsgenoten en het aangaan van relaties. Door naar elkaar te kijken en samen te spelen, leren zij delen en elkaar te respecteren. Zij leren om te gaan met de eigen emoties en met de emoties van een ander. Om dit samen spelen in een rustige en leuke sfeer te laten verlopen wordt er waar nodig gestimuleerd door individueel of groepsgewijs aanbieden van activiteiten of wordt ingegrepen door het maken van afspraken en opstellen van regels. Afgestemd op de behoefte zal de leidster het kind helpen met het leren omgaan en verwerken van zijn emoties. 3.1 Uitstapjes en activiteiten buiten de peuterspeelzaallocatie In de jaarplanning worden de activiteiten opgenomen die zij in dat schooljaar gepland hebben of gaan plannen. Hieronder vallen activiteiten die op de locatie worden uitgevoerd zoals de projectthema's, sinterklaasfeest etc. Daarnaast zijn er activiteiten buiten de eigen locatie, deze kunnen projectactiviteiten, bezoek aan de basisschool, kinderboerderij, supermarkt etc. zijn. Ouders worden tijdig over de uitstapjes geïnformeerd Door de leidsters wordt gezorgd voor adequaat vervoer, voldoende begeleiding en de veiligheid van peuters en begeleiders. De verzekering CPOB heeft hiervoor voldoende dekking. Hoofdstuk 4 Rol en houding van de leidster De peuterspeelzaal draagt bij aan de ontwikkeling van het kind (zie visie op peuterspeelzaal), daarbij is de rol en betrokkenheid van de leidster van grote invloed. Het spreekt voor zich dat iedere leidster kennis heeft van de ontwikkeling van het jonge kind (voor opleidingseisen en taakomschrijving zie CAO) en dat zij oog heeft voor individuele behoeftes en wensen. Leidsters begeleiden peuters bij het wennen op de peuterspeelzaal. Hierbij houden zij goed in de gaten welke behoefte het kind heeft. Zo heeft het ene kind de nabijheid van de leidster nodig en een ander kind houdt liever afstand, terwijl een derde zich makkelijk voegt tussen de andere kinderen. Ook ouders spelen een belangrijke rol in de gewenning van hun kind, zij kunnen de leidster informatie geven die haar kan helpen goed af te stemmen op hun kind. Ouders kunnen peuters voorbereiden op wat hen te wachten staat, duidelijkheid is belangrijk zodat het kind weet dat zijn ouder weggaat en straks terugkomt. Voor peuters die meer moeite hebben met wennen moet de ouder 4
bereikbaar zijn zodat bij langduriger verdriet de ouder gebeld kan worden, zo kan de gewenning in kleinere stapjes opgebouwd worden. Het komt een enkele keer voor dat de leidster adviseert om te stoppen en na enkele maanden het opnieuw te proberen, het kind is er op dat moment nog niet aan toe om naar de peuterspeelzaal te gaan. Een vertrouwensband van ouders met de leidster zorgt ervoor dat ouders hun kind makkelijker achterlaten, hierbij is een positieve houding en initiatief van de leidster van grote waarde. Peuters moeten leren omgaan met leeftijdsgenoten en met andere regels en gewoonten. Ze mogen spelen met diverse ontwikkelingsmaterialen en ontdekken allerlei mogelijkheden in zichzelf en in de ruimte. De rol van de leidster is hierbij van groot belang. Zij kan peuters stimuleren, ondersteunen en sturen. Ze kan er ook voor kiezen, wanneer de situatie het toestaat, de dingen te laten gebeuren, waardoor peuters zelf leren oplossingen te vinden, zoals kleine conflicten leren op te lossen. Van groot belang is het stimuleren van de sociale ontwikkeling, zelfredzaamheid en de taalontwikkeling. Dit wordt bereikt door peuters in hoge mate te stimuleren zelf te proberen, hen aan te moedigen om het bijvoorbeeld nog een keer te proberen en hen complimenten te geven als het (deels) lukt. Meehelpen opruimen en schoonmaken, zelf materialen uit de kast halen, voor zichzelf opkomen ("Dat vind ik niet fijn"), eigen handen wassen en zelfstandig toiletbezoek zijn voorbeelden waarbij de zelfredzaamheid kan worden gestimuleerd. Dit draagt tevens bij aan een groter gevoel van zelfvertrouwen. Als van de leidster enthousiasme, creativiteit en warmte uitgaat en zij positieve aandacht geeft aan de peuter en elk kind zo accepteert als het is en inspeelt op het ontwikkelingsniveau, zal het kind de peuterspeelzaal al snel als een vertrouwde omgeving ervaren. Leidsters zorgen voor een rijke speelleeromgeving met een breed aanbod van spelmateriaal, diverse activiteiten en een uitdagende inrichting van de binnen- en buitenruimte. Voldoende afwisseling van het aanbod daagt peuters uit te ontdekken, onderzoeken en ondernemen wanneer dit aansluit op de behoeftes van peuters. Leidsters spelen in op de leefwereld van peuters, gebeurtenissen die hen bezighouden en seizoensgebonden activiteiten, zoals Sinterklaas, Kerst, Pasen, lente, moeder- en vaderdag. Bij het aanbieden van dergelijke activiteiten zal de nadruk steeds op het spelenderwijs ontdekken en ontwikkelen liggen. Door gebruik te maken van een planning kan de leidster overzicht houden op haar werkzaamheden, zij kan voorbereidingen plannen om pieken in werkdruk zoveel mogelijk te voorkomen en zij kan ook afstemmen met collega's. De stap naar de basisschool wordt door het bezoek aan de peuterspeelzaal voor veel peuters makkelijker. Dit komt doordat peuters gewend zijn aan het functioneren in een groep, zij geleerd hebben om te gaan met leeftijdsgenoten en groepsregels, dagritme en (eenvoudige) opdrachtjes. De peuterspeelzaal is ook in deze zin een goede voorbereiding op de basisschool, waarbij de overgang van speelzaal naar groep 1 op de basisschool zo natuurlijk mogelijk moet verlopen en beide goed op elkaar aansluiten. Peuters herkennen structuren, materialen, rituelen wat hen helpt zich snel veilig te voelen. Hoofdstuk 5 Opvoedingsondersteuning Leidsters vormen een laagdrempelig aanspreekpunt voor ouders met opvoedingsvragen. Leidsters krijgen vaak tijdens het brengen of halen vragen van ouders over bijvoorbeeld zindelijkheid of gedrag. Hoewel de leidster geen hulpverlener is, heeft zij toch een belangrijke rol. Door haar ervaring en kennis van de ontwikkeling kan zij ouders vertellen welk gedrag past bij de ontwikkelingsfase en hoe je als opvoeder daar mee om kunt gaan. Zoals gezegd worden veel vragen besproken bij het brengen en halen, maar zowel de 5
ouder als de leidster kan er ook voor kiezen een afspraak te maken. Als er bij een peuter opvallend gedrag gesignaleerd wordt, wordt het kind in het team besproken. Vervolgens worden er door de hoofdleidsters (in overleg met ouders) observaties uitgevoerd, soms met ondersteuning van de IB’er van de Oranje Nassauschool. De ervaringen worden daarna met de ouders gedeeld. Eventueel wordt naast aan de IB’er van de school ook deskundig advies gevraagd aan Auris en/of de School Begeleidings en Advies Dienst. Tiel, mei 2013 H.J. Huibers, voorzitter bestuur.
6
