Beleid screening asielzoekers en immigranten
Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Dr. S. (Susan) van den Hof, epidemioloog, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Drs. M.A.H. (Margreet) Kamphorst (voorzitter), arts maatschappij en gezondheid, GGD Rotterdam-Rijnmond, Rotterdam Drs. S.T. (Sytze) Keizer, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam, Amsterdam Drs. J. (Job) van Rest (secretaris), datamanager, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag
Vastgesteld op 11 december 2015 door de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding. Revisie december 2020
KNCV Tuberculosefonds Den Haag, januari 2016
© KNCV Tuberculosefonds Overname en/of openbaarmaking van gedeelten van deze uitgave is toegestaan, mits dat gebeurt met bronvermelding. KNCV TUBERCULOSEFONDS POSTBUS 146 2501 CC DEN HAAG TELEFOON 070 - 416 72 22 E-MAIL
[email protected] WWW.KNCVTBC.ORG
1
Lijst met afkortingen:
BCG COA GGD IND IGRA LTBI MSR THT WHO
: Bacille Calmette-Guérin : Centraal Orgaan opvang Asielzoekers : Gemeentelijke gezondheidsdienst : Immigratie en Naturalisatiedienst : Interferon Gamma Release Assay : Latente tuberculose-infectie : Monitoring Screening Immigranten : Tuberculinehuidtest (mantoux) : World Health Organization
2
1.
Asielzoekers
Asielzoekers worden bij binnenkomst in Nederland gescreend op tuberculose. Het betreft een verplicht onderzoek, vastgelegd in de Vreemdelingenwet. Het is tevens een verplicht onderdeel van de asielaanvraag. Asielzoekers vormen één van de belangrijkste risicogroepen in Nederlandi. De prevalentie is afhankelijk van de instroom van asielzoekers uit hoogendemische gebieden. In de periode 2008-2010 was de prevalentie gemiddeld 300 per 100.000 personen, en in 2012, 2013 en 2014 respectievelijk 130, 91 en 85 per 100.000. De hoogste prevalentie werd de afgelopen jaren gevonden onder asielzoekers afkomstig uit Somalië en Eritrea. De incidentie is het hoogst in de eerste twee jaren van verblijf in Nederland. Onder personen uit hoogendemische gebieden (WHO incidentie > 200 per100.000 inwoners) is de incidentie zelfs tot 10 jaar na binnenkomst verhoogdii. De ontwikkeling van actieve tuberculose kan worden voorkomen door asielzoekers te onderzoeken op een latente tuberculose infectie (LTBI) en indien geïnfecteerd, preventief te behandelen. Bij kinderen onder de vijf jaar, die het hoogste risico hebben op het ontwikkelen van tuberculose na infectie, is dit een kosteneffectieve interventie. In de leeftijdsgroep 12-17 jaar worden met deze interventie de meeste gevallen van tuberculose voorkomen. Echter het aantal preventief te behandelen kinderen om één geval van tuberculose te voorkomen is in deze leeftijdsgroep groter dan in de leeftijdsgroep < 5 jaar (iii iv v vien bijlage 1). Doel Het doel van de screening van asielzoekers is: 1) vroege diagnose en adequate behandeling van tuberculose (individueel belang); 2) voorkomen van transmissie van tuberculose in de opvangcentra, in de doelgroep van asielzoekers en in de algemene populatie in Nederland (publiek belang); 3) voorkomen van tuberculose ziekte en infectie door BCG-vaccinatie van kinderen jonger dan 12 jaar en/of preventieve behandeling van latent geïnfecteerden. Praktische beschrijving van de interventie: Kinderen < 18 jaar: Longfoto bij binnenkomst (wettelijke verplicht); Screening op LTBI volgens Richtlijn IGRA bij verwacht verblijf > 6 maanden in Nederland1 Behandeling van LTBI volgens Richtlijn Behandeling latente tuberculose-infectie, tenzij contra-indicaties; BCG vaccinatie volgens Richtlijn BCG vaccinatie indien: < 12 jaar, geen BCG litteken of BCG vaccinatiebewijs en tuberculine huidtest negatief Asielzoekers ≥ 18 jaar: Longfoto bij binnenkomst (wettelijk verplicht); , Halfjaarlijks röntgenonderzoek gedurende 2 jaar na binnenkomst op vrijwillige basis indien: afkomstig uit een land met incidentie >200/100.000 of afwijkende longfoto bij binnenkomst (indien geen preventieve behandeling wordt gestart2) De screening wordt in opdracht van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) uitgevoerd door de GGD. De (rand)voorwaarden en de organisatie van de screening zijn vastgelegd in een centraal contract van GGD Nederland namens tbc-regio’s met het COA3.
1
Op een nog in overleg met COA nader af te stemmen tijdstip. Zie: Leidraad voor beleid bij fibrotische afwijkingen die bij radiologische screening worden vastgesteld. 3 Zie ook Protocol tbc-screening, -behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers (september 2014) 2
3
2.
Immigranten met beoogd verblijf > 3 maanden
De verplichte screening op tuberculose van immigranten bij binnenkomst in Nederland wordt uitgevoerd in het kader van de Vreemdelingenwet. Met ingang van 1 januari 2015 is screening alleen vereist voor personen afkomstig uit landen met een geschatte incidentie van tuberculose van meer dan 50 per 100.000 inwoners. EU landen die aan dit criterium voldoen zijn uitgezonderd van deze maatregel. De overige landen die volgens de wet uitgezonderd zijn hebben allen een geschatte incidentie volgens WHO <50/100.000. In Nederland is de incidentie van tuberculose onder personen niet in Nederland geboren, grofweg 20 maal hoger dan de incidentie onder in Nederland geboren personeni. De incidentie is het hoogste in de eerste jaren van verblijf in Nederland. Onder personen uit hoogendemische gebieden (WHO incidentie > 200 per100.000 inwoners) is de incidentie zelfs tot 10 jaar na binnenkomst verhoogdii. Door het opsporen van infecties en preventieve behandeling kunnen (ernstige) gevallen van tuberculose voorkomen worden. De ontwikkeling van actieve tuberculose kan worden voorkomen door immigranten te onderzoeken op een latente tuberculose infectie (LTBI) en indien geïnfecteerd, preventief te behandelen. Bij kinderen onder de vijf jaar, die het hoogste risico hebben op het ontwikkelen van tuberculose na infectie, is dit een kosteneffectieve interventie. In de leeftijdsgroep 12-17 jaar worden met deze interventie de meeste gevallen van tuberculose voorkomen. Echter het aantal preventief te behandelen kinderen om één geval van tuberculose te voorkomen is in deze leeftijdsgroep groter dan in de leeftijdsgroep < 5 jaar(iii-vi en bijlage 2). Doel Het doel van de screening van immigranten is: 1) vroege diagnose en adequate behandeling van tuberculose (individueel belang); 2) voorkomen van transmissie van tuberculose in de doelgroep van immigranten en de algemene populatie in Nederland (publiek belang); 3) voorkomen van tuberculose ziekte en infectie door BCG-vaccinatie van kinderen < 12jaar en/of preventieve behandeling van latent geïnfecteerden. PRAKTISCHE BESCHRIJVING VAN DE INTERVENTIE: Kinderen < 18 jaar: Screenen op LTBI volgens Richtlijn IGRA; Behandeling van LTBI volgens Richtlijn Behandeling latente tuberculose-infectie, tenzij contra-indicaties of andere bezwaren; BCG vaccinatie volgens Richtlijn BCG vaccinatie indien: < 12 jaar, geen BCG litteken of BCG vaccinatiebewijs en tuberculine huidtest negatief Immigranten ≥ 18 jaar: Longfoto bij binnenkomst (wettelijk verplicht); Halfjaarlijks röntgenonderzoek gedurende 2 jaar na binnenkomst op vrijwillige basis indien: afkomstig uit een land met incidentie >200/100.000 of afwijkende longfoto bij binnenkomst (indien geen preventieve behandeling wordt gestart4)
4
Zie: Leidraad voor beleid bij fibrotische afwijkingen die bij radiologische screening worden vastgesteld. 4
Bijlage 1 – Werkinstructie screening op LTBI van kinderen van immigranten< 18 jaar uit tuberculose endemische landen (incidentie volgens WHO >50 per 100.000) bij binnenkomst in Nederland 1. 2. 3. 4.
5. 6.
7. 8.
9.
10.
Kind < 18 jaar meldt zich volgens de aanwijzingen van de IND (afhankelijk van de werkwijze van de GGD) met of zonder afspraak bij de GGD. De ouders worden middels voorlichtingsmateriaal in eigen taal geïnformeerd over de procedure. Op afspraak bij de GGD worden klachten passend bij tuberculose, comorbiditeit en tuberculosecontacten met behulp van de gezondheidsvragenlijst nagevraagd. Indien de gezondheidsvragenlijst geen bijzonderheden vermeldt, wordt cliënt(e) onderzocht op LTBI volgens de richtlijn IGRA . (Voor het uitvoeren van diagnostiek op LTBI hoeft niet gewacht te worden tot het moment dat een kind langer dan 8 weken in Nederland is. De kans dat het kind minder dan 8 weken voor vertrek geïnfecteerd is geraakt is (indien geen bekend tuberculosecontact is) zeer klein (bij ARI van 1% < 0.16%). Het IND formulier wordt verstuurd wanneer de diagnostiek is afgerond. Bij een tuberculinehuidreactie van ≥ 5mm wordt een X-thorax (ter uitsluiting van actieve tuberculose) en een IGRA verricht. Bij een positieve uitslag van de IGRA wordt de diagnose LTBI gesteld. Bij ongevaccineerde kinderen < 5 jaar met een THT≥ 10 mm kan, na het uitsluiten van actieve tuberculose middels een X-thorax, direct de diagnose LTBI worden vastgesteld. Na het stellen van de diagnose LTBI, worden de ouders geïnformeerd, ontvangen zij een folder (in eigen taal / Engels) en wordt het kind een preventieve behandeling aangeboden. Bij ongevaccineerde kinderen < 5 jaar dient de preventieve behandeling z.s.m te worden gestart i.v.m. een verhoogd risico op het ontwikkelen van ernstige vormen van tuberculose. Bij de overige kinderen kan de preventieve behandeling eventueel nog enkele weken worden uitgesteld totdat de ziektekostenverzekering is geregeld. Bij de ouders en gezinsleden van kinderen met een LTBI dient bronopsporing te worden verricht. Veelal zullen de gezinsleden reeds gescreend zijn middels een X-thorax. Omdat zij mogelijk zijn blootgesteld aan dezelfde bron kan men overwegen ook de gezinsleden op LTBI te screenen en zo nodig preventief te behandelen. Diagnostiek op LTBI dient alleen te worden ingezet indien de gezinsleden vooraf aangeven bij een vastgestelde LTBI behandeld te willen worden. Indien gezinsleden geen LTBI behandeling wensen dan volstaat een eenmalige longfoto (ook in geval van positieve IGRA). Voor gezinsleden afkomstig uit een hoog endemisch land volgt normale vervolgscreening. De LTBI behandeling en begeleiding worden uitgevoerd conform de aanbevelingen in de richtlijn behandeling LTBI.
Referenties
i
Van Burg JL, Verver S, Borgdorff MW. The epidemiology of tuberculosis among asylum seekers in the Netherlands: implications for screening. Int J Tuberc Lung Dis 2003;7(2):139-144. ii Vos AM, Meima A, Verver S, Looman CWN, Bos V, Borgdorff MW, Habbema DF. High incidence of pulmonary tuberculosis persists a decade after immigration, the Netherlands. Emerg Infect Dis 2004;10(4):736-9. iii Nienhaus A, Schablon A, Costa JT, Diel R. Systematic review of cost and cost-effectiveness of different TB-screening strategies. BMC Health Serv Res. 2011;11:247. iv Hardy AB, Varma R, Collyns T, Moffitt SJ, Mullarkey C, Watson JP. Cost-effectiveness of the NICE guidelines for screening for latent tuberculosis infection: the QuantiFERON-TB Gold IGRA alone is more cost-effective for immigrants from high burden countries. Thorax. 2010 Feb;65(2):178-80. v Pareek M, Watson JP, Ormerod LP, Kon OM, Woltmann G, White PJ, et al. Screening of immigrants in the UK for imported latent tuberculosis: a multicentre cohort study and cost-effectiveness analysis. Lancet Infect Dis. 2011 Jun;11(6):435-44. vi Erkens CG, de Vries G, Keizer ST, Slump E, van den Hof S. The epidemiology of childhood tuberculosis in the Netherlands: still room for prevention. BMC Infect Dis. 2014;14:295
5
B E N O O R D E N H O U T S E W E G 46 2596 BC DEN HAAG
TELEFOON (070) 416 72 22
[email protected]
POSTBUS 146 WWW.KNCVTBC.ORG 2501 CC DEN HAAG
