Beleggingsprincipes
Wetenswaardigheden over beleggen, risico en rendementen • De effecten van inflatie en looptijd • Balans tussen risico en rendement • De kracht van herbeleggen • Risico neemt af naarmate de looptijd langer is • Beheersen van risico
Beleggen
In de toekomst komt er een moment dat u onbezorgd wilt gaan leven van een verstandig opgebouwd vermogen. Dat stelt u in staat om bijvoorbeeld een aantal jaren eerder te stoppen met werken of uw hypotheekschuld af te lossen. Om deze behoefte in te vullen kunt u gaan sparen of beleggen. Sparen staat voor zekerheid. U weet precies hoeveel u heeft - het ingelegde geld krijgt u altijd terug - en u weet vooraf dat u altijd rente zult ontvangen. Maar de rente kan wel variëren. Bij een beleggingsrekening weet u vooraf niet wat uw belegging op termijn oplevert. Daar staat tegenover dat er een grote kans is dat u beloond wordt met een hoger rendement dan dat u op een spaarproduct zou hebben ontvangen. De keuze of beleggen iets voor u is, hangt af van een aantal factoren: • Uw houding ten aanzien van het nemen van risico; • De periode die u heeft om uw belegging te laten renderen; • De mate van afhankelijkheid van de beleggingsresultaten. Er doen veel spookverhalen de ronde over beleggen. Daarentegen worden soms ook verwachtingen geschetst waarbij de opbrengsten tot in de hemel reiken. In deze brochure leest u meer over de zin en onzin over beleggen en daarnaast treft u wetenswaardigheden over beleggen, risico en rendementen aan.
2
Beleggingsprincipe 1 - De effecten van inflatie en looptijd
Rendementen inclusief herbeleggingen voor en na inflatie 1900 - 2009 (wereldwijd)
8%
• Inflatie: dempt het rendement op beleggingen • Gemiddelde inflatie 1900-2009: 3,0% per jaar
8,6%
• Aandelen: vormen een voorbeeld van een 6%
beleggingscategorie die op lange termijn de effecten van 5,6%
0%
Aandelen
Obligaties
• Obligaties en deposito’s: met name voor de korte termijn interessant door beperkte koersrisico’s 0,9% na
voor inflatie
1,7% na
na inflatie
voor inflatie
3,9% voor inflatie
2%
inflatie en belasting compenseert
4,7%
4%
Bron: http://financieel.infonu.nl/beleggen/
Deposito’s
Wat is het risico bij beleggen? In het kort kan risico omschreven worden als de afwijking van het jaarlijkse rendement ten opzichte van het verwachte rendement. Veranderde economische omstandigheden en/of veranderde omstandigheden voor beursgenoteerde ondernemingen veroorzaken koersschommelingen. De kans op grote of kleine schommelingen is moeilijk te voorspellen. De enige zekerheid die u heeft is dat het rendement ieder jaar weer anders zal zijn. Wel zijn er enkele handvatten voor te geven. In het algemeen geldt: • Hoe hoger het verwachte risico, des te hoger het verwachte rendement; • Obligatiefondsen kennen een lager risico dan aandelenfondsen; • Beleggen in meerdere beleggingscategorieën betekent spreiding van het risico en per saldo een lager risico; • Wereldwijde spreiding verlaagt het risico; • Risico (de kans op een negatief rendement) neemt af naarmate een looptijd langer wordt; als het vermogensdoel (bijna) is bereikt, is het raadzaam niet langer in risicovolle producten te beleggen.
Reductie van risico over tijd Een van de belangrijkste aspecten om rekening mee te houden wanneer u besluit te gaan beleggen, is de hoeveelheid risico of beweeglijkheid van het jaarlijkse rendement die u bereid bent te accepteren. De beweeglijkheid (‘volatiliteit’) van aandelen en obligatierendementen lijkt minder te worden naarmate de periode waarin u uw beleggingen aanhoudt, langer wordt. Op lange termijn zullen perioden met hoge rendementen de perioden met lage rendementen meer dan corrigeren. Doordat goede en minder goede perioden elkaar afwisselen zal dit resulteren in het ‘uitmiddelen’ van rendementen, zodat deze zullen gaan buigen naar het verwachte, lange termijn gemiddelde. Met andere woorden, het resultaat mag op korte termijn zeer positief of zeer negatief zijn, het aanhouden van een belegging over langere perioden zal de gemiddelde jaarlijkse fluctuatie sterk doen verminderen.
3
Beleggingsprincipe 2 - Balans tussen risico en rendement Beleggingsrisico (Volatiliteit) 1987 - 2010 wereldwijd
60%
Obligaties Deposito’s Aandelen
• Risico is de beweeglijkheid van de rendementen
40%
• Beweeglijkheid aandelen >
20%
obligaties > deposito’s • Variatie jaarrendement MSCI World
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
0%
index* ligt tussen +46,8% en -37,2%
-20%
• Hoog rendement betekent meer
-40% 1987
1990
1994
1997
1999
2002
2005
2008
risico willen en kunnen nemen
2010
*De MSCI World index is een wereldwijde beursindex. De index wordt onderhouden door de onderneming MSCI, bekend als Morgan Stanley Capital International.
Beleggingsprincipe 3 - Risico van markttiming • Het grootste risico van markttiming is het missen van de beste dagen • Het missen van de beste dagen kost rendement
Grootste winsten S&P 500 op een handelsdag:
Grootste verliezen S&P 500 op een handelsdag:
1.
13 oktober 2008 (11,58%)
1.
19 oktober 1987 (-20,47%; ‘Zwarte Maandag’)
2.
28 oktober 2008 (10,79%)
2.
15 oktober 2008 (-9,03%)
3.
21 oktober 1987 (9,10%)
3.
1 december 2008 (-8,93%)
4.
23 maart 2009 (7,08%)
4.
29 september 2008 (-8,79%)
5.
13 november 2008 (6,92%)
5.
26 oktober 1987 (-8,28%)
6.
24 november 2008 (6,47%)
6.
9 oktober 2008 (-7,62%)
7.
10 maart 2009 (6,37%)
7.
27 oktober 1997 (-6,87%)
8.
21 november 2008 (6,32%)
8.
31 augustus 1998 (-6,80%)
9.
24 juli 2002 (5,73%)
9.
8 januari 1988 (-6,77%)
10. 30 september 2008 (5,42%)
10. 20 november 2008 (-6,71%)
Beleggingsprincipe 4 - De kracht van herbeleggen € 60.000 € 50.000 € 40.000
Hypothetische waarde € 1.000,- belegd in een wereldwijde aandelenbelegging Beleggingsrisico (Volatiliteit) 1987 - 2010 wereldwijd
• Herbeleggen is het opnieuw
Met herbelegging van dividend € 54.571,92
beleggen van het dividend in
Zonder herbelegging van dividend € 26.940,28
€ 30.000
dezelfde onderneming • Grote bijdrage aan het lange
€ 20.000
termijn rendement komt uit de
€ 10.000 €0
herbeleggingen 2010
1987
dec/69 mei/70 okt/70 mrt/71 aug/71 jan/72 jun/72 nov/72 apr/73 sep/73 feb/74 jul/74 dec/74 mei/75 okt/75 mrt/76 aug/76 jan/77 jun/77 nov/77 apr/78 sep/78 feb/79 jul/79 dec/79 mei/80 okt/80 mrt/81 aug/81 jan/82 jun/82 nov/82 apr/83 sep/83 feb/84 jul/84 dec/84 mei/85 okt/85 mrt/86 aug/86 jan/87 jun/87 nov/87 apr/88 sep/88 feb/89 jul/89 dec/89 mei/90 okt/90 mrt/91 aug/91 jan/92 jun/92 nov/92 apr/93 sep/93 feb/94 jul/94 dec/94 mei/95 okt/95 mrt/96 aug/96 jan/97 jun/97 nov/97 apr/98 sep/98 feb/99 jul/99 dec/99 mei/00 okt/00 mrt/01 aug/01 jan/02 jun/02 nov/02 apr/03 sep/03 feb/04 jul/04 dec/04 mei/05 okt/05 mrt/06 aug/06 jan/07 jun/07 nov/07 apr/08 sep/08 feb/09 jul/09 dec/09 mei/10 okt/10
Let op: niet alle beleggingsfondsen herbeleggen de dividenden
4
Beleggingsprincipe 5A - Risico* neemt af naarmate de looptijd langer is Risico-Rendement op korte termijn, spreiding 1-jarige beleggingsperiodes wereldwijd 1987 - 2010
• Bij een beleggingshorizon van 50%
48%
1 jaar zijn grote schommelingen 27%
30%
in rendement mogelijk
25%
• Dus: beleggers met een korte beleggingshorizon moeten zeer
10%
voorzichtig zijn met aandelen -10%
-8%
-13%
*Kans dat de doelstelling niet wordt gehaald
-30% -37% Aandelen
Neutraal profiel
Obligaties
Lange termijn beleggen is een lange adem hebben en houden Het is makkelijk om op papier een lange termijn strategie te volgen, zeker als de beurs ook nog eens mee zit. Maar wat doet u in slechte beurstijden? Heeft u dan ook uw emoties voldoende onder controle om uw beleggingen aan te houden? Als u de bezitter bent van een goed gespreide portefeuille (over en in diverse categorieën) is het idee dat u gewoon blijft zitten en niets doet. Uit onderzoek blijkt duidelijk dat spreiding juist haar vruchten afwerpt in negatieve beursjaren. Een gespreide portefeuille zal op korte termijn niet zo snel dalen als een portefeuille die alleen bestaat uit aandelen of sectorfondsen. Op langere termijn verandert dit beeld echter. Aandelen hebben over de periode 1970-2010 een superieur rendement gegenereerd. U moet hierbij niet vergeten dat dit gepaard is gegaan met aanzienlijke korte termijn fluctuaties. Alhoewel vrijwel iedereen verwacht dat meer risicovolle categorieën een hoger rendement realiseren, is het belangrijkste punt om te onthouden, dat een gespreide portefeuille helpt om op korte termijn het risico te beheersen en niet zozeer om het te vermijden.
Is het instapmoment van belang?
Beleggingsprincipe 5B - Risico neemt af naarmate de looptijd langer is Rendementsverwachting korte en lange termijn beleggen Hoogste en laagste jaarrendementen voor beleggingsportefeuille gebaseerd op wereldwijde aandelen 1987-2010
48,02
• Bij een beleggingshorizon langer 31,98
30%
24,03 20%
dan 10 jaar is de kans op een 21,10 3,52
1 jr
5 jr
-7,83
-20%
10 jr
15 jr
19,02
18,52 7,13
4,73 20 jr
25 jr
-3,29
positief rendement 97,5% • Beleggers met een lange beleggingshorizon minimaliseren de risico’s op negatieve rendementen
-30% -37,24
5
Beleggers die proberen het juiste in- en uitstapmoment te vinden om daar grote winsten mee te realiseren, zien een zeer belangrijk gegeven over het hoofd. Het risico dat zij nemen, is het missen van perioden met uitzonderlijk positieve rendementen. Deze perioden zijn noodzakelijk om uiteindelijk op lange termijn een rendement te behalen van 8% tot 12%. Uit rekenvoorbeelden over de Amerikaanse markt blijkt bijvoorbeeld het volgende. Een hypothetische belegging in 1926 van $1,zou zijn gegroeid naar $1775,- in 2002 als de belegger permanent belegd zou hebben in aandelen. Het missen van de 35 beste maanden (in de periode van 1926 tot en met 2002) door verkeerd in- en uit te stappen (timing) zou de waarde van $1,- doen eindigen op $16,07. Een belegging op een Amerikaanse dollar-spaarrekening zou over dezelfde periode $17,48 hebben opgeleverd. Een niet-succesvolle belegger zou aldus minder rendement hebben gemaakt dan een spaarrekening (bron: Ibbotson Associates). Alhoewel een goede timing het rendement van een portefeuille kan verbeteren, is het in de praktijk nagenoeg onmogelijk om blijvend goed te timen. Een of twee keer kan de belegger succesvol zijn, maar welke belegger kan dit onafgebroken succesvol doen? Ook over kortere perioden kan worden berekend dat het missen van de beste maanden het rendement op aandelen aanzienlijk kan verminderen en doet dalen tot onder het niveau van een spaarrekening. Gedurende jaren waarin het rendement negatief is geweest, zal het missen van de beste maand in dat jaar het verlies alleen nog maar vergroten. Maar ook in jaren waarin het rendement positief is geweest (1984, 1987, 1994, 1999) blijkt dat het missen van de beste maand een negatief jaarrendement veroorzaakt (bron: Ibbotson Associates/SP 500). De conclusie moet dan ook zijn dat het beter is om niet steeds in- en uit te stappen, maar vol te houden. Onderdeel van het beleggen is dat u leert accepteren dat rendementen over het algemeen bescheiden tot zelfs negatief zijn. U zult het echt moeten hebben van de enkele momenten in het jaar dat de markt zich zeer positief ontwikkelt. Belegt u permanent over een langere periode, dan is het eventueel nadelige effect van het verkeerde instapmoment te verwaarlozen. Dit kan overigens ook gezegd worden van een ogenschijnlijk goed instapmoment. Uit een klassiek voorbeeld blijkt namelijk dat op langere termijn (in dit voorbeeld 34 jaar) het verschil tussen een belegger die 34 jaar lang elk jaar op het beste moment instapt en een andere belegger die 34 jaar lang elk jaar op het slechtste moment instapt, aan het einde van de beleggingsperiode van 34 jaar zo goed als te verwaarlozen is (0,2%). (bron: Dick Davis Digest). Uw vermogensadviseur legt u graag uit hoe dit mogelijk is.
Beleggingsprincipe 6 - Beheersen van risico De bepalende factoren van het rendement op lange termijn
Allocatie*
= 91%
Timing
= 2%
Aandeelkeuze
= 5%
Overig
= 2%
• Spreiding van risico betekent beleggen in verschillende beleggingscategorieën • Voordeel: meer stabiliteit • Spreiding over verschillende beleggingscategorieën bepaalt 91% van het uiteindelijk rendement
* verdeling over aandelen, obligaties en geldmarkt
6
Beleggingsprincipe 7 - Meer positieve dan negatieve beursjaren S&P index van 1825 tot 2010 (incl. herbelegging) Positieve jaren: 131 (71%) Negatieve jaren: 54 (29%)
2007
2001 1973 1966 1957 1941 1920 1917 1910 1893 1884 1873 1854 1841 1837 1831 1828 1825
2000 1990 1981 1977 1969 1962 1953 1946 1940 1939 1934 1932 1929 1914 1913 1903 1890 1887 1883 1882 1876 1861 1860 1853 1851 1845 1835 1833 1827
2005 1994 1993 1992 1987 1984 1978 1970 1960 1956 1948 1947 1923 1916 1912 1911 1906 1902 1899 1896 1895 1894 1891 1889 1887 1881 1877 1875 1874 1872 1871 1870 1869 1868 1867 1866 1865 1859 1856 1844 1842 1840 1836 1826
-20 to -10
-10 to 0
0 to 10
• 2008 was één van de slechtste beursjaren uit de historie. • Het aantal positieve beursjaren (71%) is vele malen hoger dan het aantal negatieve jaren.
1931
1937
2002 1974 1930 1907 1857 1839
-50 to -40
-40 to -30
-30 to -20
2008
2010 2006 2004 1988 1986 1979 1972 1971 1968 1965 1964 1959 1952 1949 1944 1926 1921 1919 1918 1905 1904 1898 1897 1892 1886 1878 1864 1858 1855 1850 1849 1848 1847 1838 1834 1832 1829
10 to 20
2009 2003 1999 1998 1996 1983 1982 1976 1967 1963 1961 1951 1943 1942 1925 1924 1922 1915 1909 1901 1900 1880 1852 1846
1997 1995 1991 1989 1985 1980 1975 1955 1950 1945 1938 1936 1927 1908 1830
1958 1935 1928 1863 1843
1954 1933 1885 1879 1862
20 to 30
30 to 40
40 to 50
50 to 60
Bron: Yale University
Uw vermogensadviseur Het is verstandig dat u zich door uw adviseur goed laat informeren over de mogelijkheden zodat u een weloverwogen beleggingskeuze kunt maken. De administratie van uw beleggingen loopt via de beleggingsrekening van uw aanbieder. Uw beleggingsrekening heeft vaak een langere looptijd. Dit betekent dat uw keuze bij het aangaan van de beleggingsrekening belangrijk is. U maakt uiteraard zelf de keuze voor een passende belegging die u gedurende de gehele looptijd naar eigen inzicht kunt wijzigen. Uw vermogensadviseur kan u helpen uw doelstellingen te realiseren door de juiste procentuele weging in aandelen, obligaties, vastgoed en deposito’s te berekenen. Deze weging zal voor 90% uw uiteindelijke rendement bepalen. De overige 10% wordt bepaald door de exacte invulling met beleggingsfondsen.
7
Over Legal & General
Legal & General Nederland
Conclusies
is een 100 procent dochter
• Een belegging in aandelen is de enige beleggingsvorm die op lange
van de Legal & General
termijn de effecten van inflatie en belasting compenseert.
Group Plc., een
• Hoog rendement betekent meer risico kunnen en willen nemen.
internationale groep met een
• Aandelen hebben wel de grootste volatiliteit.
toonaangevende positie. De
• Een grote bijdrage aan het lange termijn rendement komt uit de
groep is opgericht in 1836.
herbelegging van dividenden.
Legal & General Group Plc
• Risico neemt af naarmate de looptijd langer is.
heeft wereldwijd 5,75
• Spreiding over verschillende beleggingscategorieën bepaalt voor 91%
miljoen klanten. En beheert
het uiteindelijke rendement.
meer dan 400 miljard euro voor haar klanten.
Legal & General Nederland is een volledig Nederlandse financiële instelling. Wij vallen onder Nederlandse wet- en regelgeving. Dat betekent dat wij ook onder toezicht staan van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
Legal & General Nederland Beleggingen B.V. maakt deel uit van Legal & General Nederland.
Let op! Beleggen brengt risico’s met zich mee. Rendementen kunnen hoger, maar ook lager uitvallen en zullen meer schommelen naarmate de beleggingsvorm risicovoller is. Stel vooraf samen met uw adviseur een risicoprofiel op. Op basis van dit profiel kunt u zelf bepalen op welke wijze u wilt beleggen.
Bezoekadres: Laapersveld 68, 1213 VB Hilversum Postadres: Postbus 4, 1200 AA Hilversum Telefoon 035-6252525 / www.LandG.nl
Hoewel Legal & General de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht heeft genomen bij de samenstelling van deze brochure, kan Legal & General niet garanderen dat de in deze brochure vervatte informatie altijd volledig juist, compleet en actueel is. Legal & General aanvaardt dan ook geen aansprakelijkheid voor enige schade welke ontstaat door gebruikmaking van, het vertrouwen op of handelingen verricht naar aanleiding van de in deze brochure verstrekte informatie. Legal & General actualiseert de brochures regelmatig. De nieuwe brochures komen in dat geval in plaats van de oude brochures. Legal & General is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. BroCo/BelPrincipes/11-02-01
