Beleggingsanalist - Beleggingsproducten Beschrijving Klaas Jan de Graaf is analist bij effectenbank De Groot, De Jong en Jansen NV. Deze effectenbank heeft van de AFM vorig jaar een bestuurlijke boete gekregen, omdat men niet adequaat omging met de zorgplicht. Naar aanleiding van deze boete heeft de Raad van Commissarissen besloten de directie te vervangen en het dossier zorgplicht te beleggen bij een van de leden van de Raad van Bestuur. Deze heeft een commissie ingesteld waarin wekelijks cliëntdossiers worden besproken. Klaas Jan zit in deze commissie omdat hij niet alleen een goede analist is, maar ook al jarenlang meeloopt in het vak. Tijdens de crash van 1987 stond hij al op de beursvloer. Elk lid van de commissie krijgt voor de vergadering een aantal dossiers mee. Voorafgaand aan de vergadering vormt het lid een oordeel over de dossiers. Hierna volgen vijf dossiers. Stap 1: Raak in drieën? Stap 2: Voor eeuwig goed? Stap 3: Een bonus voor Hermine Stap 4: Zo vast als een huis Stap 5: Goudgerande belegging Stap 1: Raak in drieën? De heer en mevrouw Dasselaar willen risicomijdend beleggen. De beleggingsadviseur maakt voor hen een portefeuillevoorstel. In de bijgevoegde aanvullende gegevens staat dit voorstel beschreven. Hoe beoordeelt Klaas Jan dit portefeuillevoorstel in zijn geheel, waarbij het met name gaat om de drieslag? Het echtpaar Dasselaar wil risicomijdend beleggen en dringt aan op een portefeuille met alleen maar obligaties. Het door De Groot, De Jong en Jansen NV bepaalde risicoprofiel is defensief, met 90% obligaties en 10% kas. De beleggingsadviseur maakt een portefeuillevoorstel met een verdeling van 60% staatsobligaties, 20% drieslag en 20% high yield. Bij de drieslag wordt 70% van de inleg in een zerocoupon belegd. De resterende 30% wordt aangewend voor drie verschillende strategieën, namelijk high yield, valuta en duration. In de backtest heeft het model rendementen laten zien van 6% op jaarbasis. Na vijf jaar keert de drieslag de 100% van de inleg uit. Het is niet zeker dat de drieslag elk jaar een uitkering zal doen, dat hangt af van de te behalen resultaten. De volatiliteit van de high-yieldobligaties is ongeveer het dubbele van de staatsobligaties. Wat is de juiste reactie? a) Het product heeft geen gegarandeerde beleggingsopbrengst. Cijfers uit een backtest zijn nooit betrouwbaar. Het advies is negatief. Feedback: Onjuist. Op zich zijn deze argumenten juist, maar er is een beter alternatief. Denk er ook aan dat er valutarisico wordt genomen en dat de high yield een hoog risico met zich meebrengt. b) Het voorstel is in deze vorm niet passend. Snapt de cliënt de risico´s wel? En hoe zal hij reageren als de directe opbrengsten uitblijven? De suggestie dat 6% kan worden
verdiend, kan tot misverstanden leiden. Feedback: Juist. De cliënt zal zeer goed moeten worden voorgelicht. Alleen dan kan het product in de portefeuille worden opgenomen. Alleen als de cliënt bereid is een hoger beleggingsrisico te aanvaarden, kan men dit product adviseren. Mogelijk moet er een ander risicoprofiel worden opgesteld. c) Nee, een belegging met valutarisico hoort niet in een defensief profiel. Feedback: Onjuist. Het vertrekpunt is niet het risicoprofiel, maar de cliënt. Eerst moet je beoordelen of het product bij de cliënt past en of hij het ook begrijpt. Op basis van die informatie kom je tot een risicoprofiel. Dan pas kun je het adviseren binnen de context van een risicoprofiel.
Stap 2: Voor eeuwig goed? De heer en mevrouw Verboom willen risicomijdend beleggen. Ze overleggen met de private banker en de beleggingsspecialist over het inrichten van hun beleggingsportefeuille. De commissie wordt gevraagd een oordeel te geven over de inrichting van deze portefeuille. Het echtpaar Verboom wil risicomijdend beleggen en dringt aan op een portefeuille met alleen maar obligaties. De heer Verboom vraagt of minstens 30% met eeuwigdurende obligaties kan worden ingevuld. Dan ligt de rente tenminste vast en is het inkomen zeker. De rest gaat in obligaties met minimaal een AAA-rating en een duration conform de benchmark. Dit dossier wordt bij de vergadering besproken. Aan de commissie wordt gevraagd om uitsluitend een oordeel te geven over de inrichting van de portefeuille voor wat betreft de perpetuele leningen. Welke mening van Klaas Jan is JUIST? a) Hij vindt het een prima voorstel. De cliënt weet wat zijn inkomsten zijn en kan zijn planning daarop inrichten. Het geeft rust. Als de koersen dalen, is dat niet erg. Dat zijn alleen maar papieren verliezen. Feedback: Onjuist. Er wordt een groot aantal risico´s binnengehaald. Naast de gebruikelijke risico´s van obligaties is er het risico dat de cliënt wordt geconfronteerd met aflossingen. Dat zal gebeuren als de rente laag is. b) Dit is niet zo´n goed idee. De cliënt moet rekening houden met het risico van vervroegde aflossing en het hoge renterisico. Feedback: Onjuist. Dit zijn maar twee van de risico's. Er is dus een beter antwoord mogelijk. c) Dit zou kunnen, maar de cliënt moet wel worden gewezen op de specifieke risico's van dergelijke producten in samenhang met andere obligaties en op het renterisico van de portefeuille.
Feedback: Juist. Het gaat om het feit dat een portefeuille die geheel uit obligaties bestaat risicovoller is dan een over aandelen en obligaties gespreide portefeuille. Bovendien is er het risico dat de cliënt wordt geconfronteerd met aflossingen.
Stap 3: Een bonus voor Hermine Hermine Weiland wil het geld uit een erfenis beleggen. Een vriendin van haar beleggingsclub geeft haar advies. In de aanvullende gegevens is hierover meer te lezen. Klaas Jan moet aangeven of hij dit een geschikt product voor Hermine Weiland vindt, gezien haar voorkeuren. Hermine Weiland is 40 jaar. Zij heeft kortgeleden een bescheiden erfenis gekregen. Mevrouw Weiland wil dit geld graag beleggen. Ze heeft geen ervaring met beleggen en wil daarom het liefst zo veel mogelijk in risicovrije producten beleggen. Haar doel is om de extra rente-inkomsten te gebruiken als aanvulling op haar inkomen. Nu stelt zij vast dat de rente erg laag is. Een vriendin van haar beleggingsclub De Kaskrakers adviseert haar de 8% bonus notes. In de e-mail van haar vriendin staan de kenmerken. Wat is het juiste advies? a) Nee, deze informatie is te summier en er is een hoofdsomrisico. Dat is niet passend bij haar risicoprofiel. Feedback: Juist. Ze gaat in aandelen beleggen, waarbij er op een ondoorzichtige manier met risico´s wordt geschoven. De kans op verlies is reëel. b) Ja, mevrouw moet dit product gewoon drie jaar vasthouden. Dan ontvangt ze 8% per jaar. Na drie jaar verkoopt ze de note. Feedback: Onjuist. Het is duidelijk dat, als de aandelenmarkt tegenzit, er na drie jaar al een groot verlies moet worden genomen. Mevrouw loopt hoe dan ook een risico over de hoofdsom. Het is een risicovol product dat weliswaar een kans biedt op een tijdelijk hoog rendement, maar ook zeer nadelig kan uitpakken. c) Ja, maar ze moet wel een putoptie op de AEX kopen. Alleen dan kan ze zich indekken tegen een koersdaling. Feedback: Onjuist. Als zij zich met een putoptie probeert in te dekken, zijn de kosten daarvan waarschijnlijk zo hoog dat de te realiseren baten daar niet tegenop wegen. Het is een risicovol product dat weliswaar een kans biedt op een tijdelijk hoog rendement, maar ook zeer nadelig kan uitpakken.
Stap 4: Zo vast als een huis De heer Harmsen wil zijn portefeuille wat meer risicomijdend samenstellen. Een vriend van hem (de heer Lenstra) doet Harmsen een voorstel. In de bijgevoegde aanvullende gegevens staat hierover meer beschreven. Aan Klaas Jan wordt gevraagd wat hij van dit voorstel vindt.
De heer Harmsen is cliënt van de financiële instelling waar Klaas Jan werkt. De heer Harmsen heeft een eigen onderneming, een keten garagebedrijven. Harmsen is nu 55 jaar oud. Hij heeft zijn pensioen in eigen beheer opgebouwd. De afgelopen 20 jaar heeft hij overwegend in aandelen belegd. Nu hij wat ouder wordt en de pensioendatum nadert, wil hij - mede op advies van zijn accountant - zijn portefeuille wat meer risicomijdend samenstellen en wat meer het accent leggen op inkomen in plaats van koerswinst. De heer Harmsen is goed bevriend met een eigenaar van een vastgoedbedrijf, de heer Lenstra. De heer Lenstra heeft hem benaderd met een voorstel om deel te nemen in een vastgoed-CV. De looptijd van de CV is 10 jaar, met een optie op verlenging na 10 jaar. Het prognoserendement is 8% op jaarbasis. Er zijn twee mogelijkheden om uit te stappen: na 5 jaar en na 10 jaar. Wat is JUIST? a) Klaas Jan heeft twijfels. Voordat hij advies kan geven, wil hij antwoord op de volgende vragen: Wat zijn de rechten van de eigenaar bij verkoop? Hoe wordt de waarde bepaald? Wat is de kwaliteit van de huurders? Wat gebeurt er bij overlijden? Feedback: Onjuist. Dit gaat de goede kant op, maar er zijn nog andere, belangrijkere vragen. b) Bij vastgoed-CV's moet men in ieder geval wijzen op het risico dat de waardestijging onzeker is en dat de belegging illiquide kan zijn. Ook moet er worden gekeken naar de voorwaarden waartegen de CV wordt afgewikkeld. Daarnaast is het zaak te beoordelen of het product bij de cliënt past en of hij het begrijpt. Feedback: Juist. CV's zijn ingewikkelde producten en de risico´s zijn niet altijd inzichtelijk. Minstens even belangrijk is het om na te gaan of het wel bij de cliënt past en of deze het heeft begrepen. c) De cliënt weet wat hij doet, want hij is een ervaren belegger. Hij zal zijn advocaat even naar de juridische aspecten moeten laten kijken. Feedback: Onjuist. Zo maak je je er wel erg gemakkelijk vanaf. Advocaten weten niet per definitie iets van beleggingsrisico´s af. Bovendien denk je wel heel snel dat de cliënt het heeft begrepen. Dat zal moeten worden beoordeeld door de relatiemanager.
Stap 5: Goudgerande belegging De huisbankier van Tom Schipper biedt hem een speciaal product aan. Tom besluit om nog maar iets meer informatie in te winnen. In de aanvullende gegevens staat meer over de situatie van Tom en het aanbod beschreven. De heer Tom Schipper is een oud-collega van De Groot, De Jong en Jansen NV. Hij heeft lange tijd bij de bank gewerkt als hoofd van de interne audit. Nadat zijn functie door een fusie is komen te vervallen, is hij voor zichzelf begonnen. Hij is samen met een aantal medewerkers een compliancebureau begonnen. De zaken gaan voorspoedig en veel eerder dan verwacht kan Tom al gaan denken aan zijn pensioenopbouw.
Zijn nieuwe huisbankier, Algemene Gelderse Bank, heeft hem een speciaal product aangeboden. Het gaat om de Golden AAZ note. Met dit product wordt belegd in goudmijnen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. De waarde van de note wordt gevormd door de intrinsieke waarde van de onderliggende aandelen. De dividenden worden gebruikt om putopties op de aandelen te kopen. Hierdoor kan aan het einde van de looptijd 90% van de ingelegde hoofdsom worden gegarandeerd. De looptijd van het product is 10 jaar. De heer Schipper is 56 en zal over 9 jaar stoppen met werken. Hij is van plan via zijn pensioen-BV een bedrag van EUR 50.000,- in te leggen. Tom heeft gehoord van de commissie zorgplicht van zijn oude werkgever en legt hen uit nieuwsgierigheid zijn dossier nog eens voor. Welk advies van Klaas Jan is JUIST? a) Dit is een mooi product. Er zitten overzichtelijke risico's aan. Schipper is een ervaren belegger en Klaas Jan verwacht dat de goudprijs fors zal gaan stijgen. Hij is positief. Feedback: Onjuist. Klaas Jan weet niet welk deel van het vermogen in deze belegging wordt gestopt. Tevens weet hij niet wat de kosten zijn. Pas als hij meer informatie heeft, kan hij iets zinnigs zeggen. b) Klaas Jan heeft twijfels. Wat zijn de kosten en past het wel bij deze cliënt? Feedback: Juist. Hij zal meer informatie moeten vragen. Nu kan hij geen afgewogen advies geven. Welk deel van het vermogen moet worden belegd? Wat gebeurt er bij tussentijds stoppen? Is de note verhandelbaar? c) Het is een mooi product met een goede bescherming. Als aanvullende informatie zou Klaas Jan kunnen vragen naar de kosten. Toch is hij negatief, want voor een pensioen-BV mag je niet zo'n groot bedrag in aandelen steken. Feedback: Onjuist. Natuurlijk moet je voorzichtig zijn als het gaat om aandelen in pensioen BV's. Dit is echter te algemeen gesteld. Klaas Jan zal eerst meer informatie moeten verzamelen.
