BEKOSTIGING DOOR GEMEENTEN VAN HET NIEUWE BASISPAKKET JGZ

BEKOSTIGING DOOR GEMEENTEN VAN HET NIEUWE BASISPAKKET JGZ

1.

VAN:

Paul Dam

STATUS:

Concept, versie 0.5

DATUM:

15 oktober 2014

Inleiding De staatssecretaris van VWS neemt het advies voor een nieuw basispakket JGZ1 over om de onderdelen van het huidige basistakenpakket grotendeels te handhaven en te moderniseren. Dat betekent dat de volgende taken van de JGZ behouden blijven: alle kinderen in beeld houden, monitoren en signaleren, screenen, vaccineren, inschatten zorgbehoefte en tijdig hulp inschakelen. De onderdelen die versterkt moeten worden zijn: versterken van de eigen kracht van ouders en jongeren en normaliseren, samenwerken, toeleiden tot zorg en geven van beleidsadvies en adviseren over collectieve maatregelen. Het uitvoeren van specifieke programma’s, interventies en maatregelen wordt geen onderdeel van het basispakket JGZ. De staatssecretaris van VWS stelt zich op het standpunt dat het nieuwe basispakket niet essentieel afwijkt van het huidige basistakenpakket zoals dat nu wordt uitgevoerd en daarmee geen taakverzwaring geeft. Het huidige onderscheid tussen het uniforme deel en het maatwerkdeel van het basistakenpakket vervalt. VKA voerde voor GGD GHOR Nederland en ActiZ een onafhankelijk onderzoek uit naar de premisse van de staatssecretaris, dat geen sprake zou zijn van taakverzwaring. Dit document bevat de resultaten van het onderzoek en beantwoordt de volgende vragen: 

Welk budget ontvangen de JGZ-organisaties nu van de gemeenten?



Welk effect op het benodigde budget heeft ieder van de wijzigingen in het basistakenpakket?

Om de vergelijkbaarheid en toepasselijkheid voor alle JGZ-organisaties te optimaliseren is de scope van het onderzoek: De uitvoering van het uniforme deel van de taken van de JGZ, dus exclusief de uitvoering van het rijksvaccinatieprogramma en exclusief maatwerk. 2.

Budget dat JGZ-organisaties ontvangen van gemeenten Uit gemeentebegrotingen is niet een eenduidig en compleet beeld op te halen van de bekostiging van de JGZ-taken door gemeenten. Dit deel van het onderzoek naar het huidige budget is langs twee sporen uitgevoerd: a) indexatie van het resultaat van eerder onderzoek2 naar het budget van de JGZ, en b) inventarisatie van het huidige budget door een enquête bij leden van GGD GHOR Nederland en ActiZ.

1

De Winter e.a., Een stevig fundament, Evaluatie van het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg, Den Haag:

ministerie van VWS, 2013 (zie Kamerstukken II 31 839, nr. 272). 2

Evaluatie JGZ 2006, Deelonderzoek 3 bekostiging, Woerden: Van Naem en Partners, 2006.

Copyright © 2014 Verdonck, Klooster & Associates B.V.

1/9

Bekostiging van het nieuwe basispakket jgz Concept

Voor beide sporen heeft onderzoek middels een enquête plaatsgevonden onder leden van GGD GHOR Nederland en ActiZ. Met de enquête zijn de volgende gegevens uitgevraagd voor de jaren3 2006 en 2013: 

aanduiding van het verzorgingsgebied (namen van gemeenten);



budget van elk van de gemeenten verkregen voor de uitvoering van het uniforme deel van de JGZ;



aantal 0 tot 4 jarigen in zorg en aantal 0 tot 4 jarigen in verzorgingsgebied, en



aantal 4 tot 18 jarigen in zorg en aantal 4 tot 18 jarigen in verzorgingsgebied.

Methode a. Indexatie van eerder onderzoek Het merendeel van de JGZ in Nederland heeft meegewerkt en gegevens geleverd voor dit onderzoek, zie bijlage A. Uit het onderzoek komt naar voren dat het beschikbare budget per kind over de 2006 tot en met 2013 gemiddeld is gestegen. In een aantal regio’s daalt het beschikbare budget. Onderstaande figuur toont de ontwikkeling van het budget, gerekend vanaf het referentiepunt 2006. De figuur gaat ter referentie uit van een budget in 2006 van 100. De bovenste lijn toont de maximale stijging (ruim 50%, dat is gemiddeld 6% per jaar) van het budget die we hebben waargenomen in de enquête; de onderste lijn toont de maximale daling (-15,1%, dat is -2,3% per jaar) van het budget. Gemiddeld is het budget 18% gestegen (de middelste lijn in de figuur), dat is gemiddeld 2,3% per jaar. De metingen boven het gemiddelde zijn evenwichtig verdeeld over de gehele bandbreedte. Dat geldt ook voor de metingen onder het gemiddelde, behalve in het jaar 2013. In dat jaar is er één jeugdgezondheidszorgorganisatie die meer dan 11% minder budget krijgt. Alle overige metingen onder het gemiddelde blijven beperkt tot 1,2% minder budget in enig jaar. 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 2006

Afbeelding 1.

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Ontwikkeling van het minimale, maximale en gemiddelde budget per kind sinds 2006 (2006 = 100).

In 2006 is in onderzoek het budget van de JGZ vastgesteld. In dat onderzoek worden bandbreedtes gegeven voor het budget in 2005. Indien we de bovenstaande

3

Leden die geen gegevens over 2006 beschikbaar hadden, hebben gegevens van een zo vroeg mogelijk later

jaar geleverd. Waar nodig zijn die gegevens geïndexeerd.


2/9


ontwikkeling van het beschikbare budget toepassen op de in 2006 in onderzoek vastgestelde bandbreedtes, dan ontstaat het volgende beeld4: Tabel 1.

Indexatie naar 2013 van het in 2006 in onderzoek vastgestelde budget van de JGZ.

Budget per kind in 2013 Gemiddeld budget 2005 Budget 2013  Minimum  Gemiddeld  Maximum

0-4 jaar € 212

4-19 jaar € 43

0-19 jaar5 Niet benoemd

€ 180 € 249 € 366

€ 25 € 51 € 91

Niet benoemd Niet benoemd Niet benoemd

Methode b. Directe vaststelling huidig budget In dit onderzoek is tevens door inventarisatie bij jeugdgezondheidszorgorganisaties op directe wijze het beschikbare budget per kind in 2013 vastgesteld: Tabel 2.

Budget van de JGZ in 2013, uitgevraagd middels een enquête in 2014.

Budget per kind in 2013 Minimum Gemiddeld Maximum

0-4 jaar € 265 € 295 € 371

4-19 jaar € 29 € 52 € 74

0-19 jaar € 73 € 108 € 158

Deze inventarisatie toont kleinere bandbreedtes in de resultaten dan de indexatie van het in 2006 in onderzoek vastgestelde budget. Beide methoden geven uitkomsten die in grootteorde overeenkomen. Door de stapeling van onzekerheidsmarges bij indexatie van de resultaten van het onderzoek uit 2006, neemt de onzekerheidsmarge bij die methode sterk toe. Onderstaande figuur toont de spreiding in de inventarisatie van het budget:

4

Daarbij hebben we buiten beschouwing gelaten dat de maximale stijging zou kunnen plaatsvinden bij het in

2006 gevonden maximale budget. Omgekeerd hebben we ook de maximale daling van het in 2006 gevonden minimale budget buiten beschouwing gelaten. 5

In het onderzoek uit 2006 is niet apart benoemd welk budget jeugdgezondheidsorganisaties hebben die de

dienstverlening bieden aan de groep van 0 tot 19-jarigen.


3/9


Bu dge t 0 - 4 € 400

Bu dge t 4 - 1 9 € 75

€ 74,21

Bu dge t 0 - 1 9 € 200

€ 370,93 € 158,47

€ 350

€ 150 € 52 € 319,66

€ 300 € 295

€ 50 € 47,30 € 44,94

€ 306,02 € 298,60 € 292,02

€ 108

€ € € € € €

€ 100

€ 284,63 € 273,65

€ 72,86

€ 265,00

€ 250

102,31 101,56 99,11 96,52 85,72 80,53

€ 29,35

€ 25

€ 50

De spreiding in het budget voor jeugdgezondheidsorganisaties voor de zorg aan 0 tot 4-jarigen is relatief het kleinst (variatiecoëfficiënt6 is 11%). Bij de integrale uitvoering van de zorg voor 4 tot 19-jarigen is de spreiding relatief het grootst (dit zou mede veroorzaakt kunnen zijn door het geringe aantal organisaties dat daarvoor gegevens heeft aangeleverd; variatiecoëfficiënt is 38%). Daarnaast valt de grote relatieve spreiding op in het budget voor de zorg voor 0 tot 19-jarigen (variatiecoëfficiënt is 26%). 3.

Extrapolatie van het budget naar geheel Nederland Indien we het gemiddelde budget per kind extrapoleren naar Nederland, dan zouden de bestedingen van gemeenten aan de JGZ circa € 402 miljoen bedragen. Daarbij hebben we rekening gehouden met de stand in 2013 ten aanzien van de gemeenten waar integrale uitvoering wordt gegeven aan de jeugdgezondheidszorg en gemeenten waar de uitvoering gesplitst plaatsvindt. Tabel 3.

Vergelijking tussen de ontvangsten en de uitgaven van gemeenten voor de JGZ.

Uitgaven uniform deel jgz Budget per kind (gemiddeld) Aantal kinderen per 1 jan. 20137 Uitgaven

6

Niet-geïntegreerd 0-4 jaar 4-19 jaar € 295 € 52 248 duizend 1.108 duizend € 73 miljoen € 57 miljoen

Wel geïntegreerd 0-19 jaar € 108 2.515 duizend € 272 miljoen

De variatiecoëfficiënt is een maat voor de relatieve spreiding. Deze zet de door de steekproef gevonden

standaarddeviatie af tegen het gemiddelde. 7

Op basis van inwoners per gemeente naar leeftijd per 1 januari 2013 (CBS).


4/9


Totaal uitgaven gemeenten

4.

€ 402 miljoen

Effecten van wijzigingen in het basistakenpakket op het budget Door kennishebbers in de JGZ is een overzicht gemaakt van concrete verschillen tussen het huidige basistakenpakket JGZ en het basispakket JGZ vanaf 2015 zoals voorgesteld in het standpunt van de staatssecretaris. Het gaat dan om de volgende nieuwe taken: 1. Screening heupafwijkingen (werd feitelijk al uitgevoerd door de JGZ), 2. Gezondheidsbevordering bij over- en ondergewicht, 3. Internet- en sociale media gebruik, 4. Bevorderen psychosociale en emotionele gezondheid en voorkomen van opvoedproblemen bij discriminatie en geweld, 5. Zorgcoördinatie, inclusief toeleiden naar voor- en vroegschoolse opvang, 6. Voorkomen van schoolverzuim en schooluitval, en 7. Epidemiologisch onderzoek en beleidsadvisering, mede op basis van het DD JGZ. Het kwantitatief effect op de taakomvang door bovenstaande nieuwe taken, berekenen we met een zogenoemde P x Q-berekening, waarbij P de inzet van de JGZorganisatie per geval voorstelt en Q het aantal maal dat een handeling wordt uitgevoerd. Dit wordt in euro’s uitgedrukt. Daarbij maken we gebruik van gegevens uit eerder (wetenschappelijk) onderzoek en waar nodig onderbouwde aannamen. 1. Heupafwijkingen – Voor screening op heupafwijkingen verwachten we geen extra benodigd budget. Deze taak werd feitelijk al binnen het basistakenpakket uitgevoerd door de JGZ. 2. Gezondheidsbevordering bij over- en ondergewicht – In eerder onderzoek naar de interventie Door Dik en Dun8 (gericht op overgewicht en obesitas bij 8 tot 12 jarigen) stelden we vast dat de uitvoering van deze interventie circa € 1.050 per kind kost, inclusief de kosten van psycholoog, diëtist, sportinstructeur en fysiotherapeut. Bij een prevalentie van overgewicht van 15% onder 4-15 jarigen en van obesitas van 3% onder 4-15 jarigen, zouden de kosten voor uitvoering van dit programma in geheel Nederland circa € 35 miljoen bedragen. De taken van de JGZ in genoemd programma bestaan uit signalering en toeleiding. Deze vormen onderdeel van de reeds aangeboden zorg van de JGZ gedurende de contactmomenten. Het aandeel van de JGZ in de kosten is daardoor marginaal. De activiteiten gaan op in het geheel van de individuele risicotaxatie die de JGZ inherent aan haar taak uitvoert. Dat betekent dat de aandacht voor over- en ondergewicht concurreert met aandacht voor andere problematiek bij het kind. Indien de JGZ een groter deel van de taken voor haar rekening neemt, moet rekening worden gehouden met maximaal genoemde € 35 miljoen aan kosten voor de uitvoering.

8

Dam, P. en Prinsen, B., Investeren in opvoeden en opgroeien loont! Kosteneffectiviteit van de preventie van

pedagogische, psychosociale en psychosomatische problematiek door de jeugdgezondheidszorg, juli 2013.


5/9


3. Internet- en sociale media gebruik – Momenteel zijn er allerlei initiatieven gaande om sociale en digitale media in te bedden in de jeugdgezondheidszorg, variërend van aandacht voor mediagebruik tijdens het (reguliere) contactmoment tot specifieke (collectieve) programma’s gericht op mediagebruik. Door de veelheid aan verschijningsvormen in deze fase is (nog) niet duidelijk in welke mate dit onderwerp de taakomvang van de JGZ zal laten toenemen. 4. Bevorderen psychosociale en emotionele gezondheid en voorkomen van opvoedproblemen bij discriminatie en geweld – Monitoring van en voorlichting met betrekking tot discriminatie en geweld behoorden al tot het basistakenpakket van de JGZ9. De verdere ontwikkeling van de taakomvang van de JGZ op dit gebied is nog niet in te schatten. 5. Zorgcoördinatie, inclusief toeleiding naar voor- en vroegschoolse educatie - We beschouwen hier de taakomvang voor de JGZ van de zorgcoördinatie ten aanzien van en de toeleiding naar voor- en vroegschoolse educatie. Uit onderzoek blijkt dat gemeenten circa 15% van de peuterpopulatie10 tot de doelgroep voor voor- en vroegschoolse opvang rekent en dat zij 86%11 daarvan weten te bereiken met hun aanbod van voor- en vroegschoolse educatie. Door enkele JGZ-organisatie wordt de taakomvang ingeschat op € 30 tot € 90 per doorverwezen kind. Indien we uitgaan van een gemiddeld geboortecohort van 181 duizend kinderen in een jaar, dan resulteert een taakomvang van € 700 duizend tot € 2,1 miljoen structureel voor dit deel van de zorgcoördinatie. 6. Voorkomen van schoolverzuim en schooluitval – Verschillende preventieve programma’s richten zich op het voorkomen van schoolverzuim en schooluitval. Eén van de programma’s analyseerden we eerder8: M@ZL - sociaal-medische advisering van ziekgemelde leerlingen. De kosten voor dit programma bedragen € 17 per leerling in het voortgezet onderwijs (dat wil zeggen: omgeslagen over alle leerlingen in het voortgezet onderwijs), waarvan € 6 per leerling aan kosten door de JGZ wordt gemaakt. De overige kosten worden door de scholen gedragen. Bij 950 duizend leerlingen in het voortgezet onderwijs, komt de taakomvang van de JGZ uit op € 5,7 miljoen structureel. 7. Epidemiologisch onderzoek en beleidsadvisering, mede op basis van het DD JGZ – Epidemiologisch onderzoek en beleidsadvisering worden reeds uitgevoerd door de JGZ. Bij de GGD’en waren in 2008 onder andere circa 153 epidemiologen (circa 108 fte) in dienst.12 Verdere versterking van de functie epidemiologisch onderzoek en

9

Basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar, Ministerie van VWS, 2002, p. 23, 24 en 37.

10

Beekhoven, S. et al., Landelijke Monitor Voor- en Vroegschoolse Educatie 2011, Sardes, p. 23

11

A.w., p. 26.

12

Arbeidsmarktbeleid GGD, Kiwa Prismant, oktober 2011, p. 22.


6/9


beleidsadvisering zal een grotere taakomvang voor de JGZ betekenen. Niet duidelijk is in welke mate deze functie versterkt zal worden. 5.

Conclusies en aanbevelingen Welk budget ontvangen de JGZ-organisaties van gemeenten? Uit dit onderzoek blijkt dat jeugdgezondheidszorgorganisaties gemiddelde het volgende budget van gemeenten krijgen: Tabel 4.

Budget van de JGZ in 2013, uitgevraagd middels een enquête in 2014.

Budget per kind in 2013 Minimum Gemiddeld Maximum

0-4 jaar € 265 € 295 € 371

4-19 jaar € 29 € 52 € 74

0-19 jaar € 73 € 108 € 158

De spreiding in het budget voor jeugdgezondheidsorganisaties voor de zorg aan 0 tot 4-jarigen is relatief het kleinst (variatiecoëfficiënt is 11%). Bij de integrale uitvoering van de zorg voor 4 tot 19-jarigen is de spreiding relatief het grootst (dit zou mede veroorzaakt kunnen zijn door het geringe aantal organisaties dat daarvoor gegevens heeft aangeleverd; variatiecoëfficiënt is 38%). Daarnaast valt de grote relatieve spreiding op in het budget voor de zorg voor 0 tot 19-jarigen (variatiecoëfficiënt is 26%). De gemeenten bekostigen de uitvoering van het uniforme deel van het basistakenpakket met een bedrag van circa € 402 miljoen structureel. Daarnaast valt de spreiding op in het budget dat gemeenten beschikbaar stellen. Het hoogste budget voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg voor 0 tot 19 jarigen bedraagt meer dan het dubbele van het laagste budget. Dit geldt ook voor het budget voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg voor 4 tot 19 jarigen. De spreiding in het budget voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg voor 0 tot 4 jarigen is veel minder groot. Welk effect op het benodigde budget heeft ieder van de wijzigingen in het basistakenpakket? De uitvoering van het basispakket JGZ, zoals dat vanaf 2015 van kracht zal zijn, brengt een aantal nieuwe en versterkte activiteiten met zich mee. De volgende tabel toont de geschatte kosten van deze activiteiten: Tabel 5.

Raming van benodigde bekostiging voor nieuwe taken in het basispakket JGZ.

Nieuwe activiteit basispakket JGZ Kosten (structureel) 1. Screening heupafwijkingen Nvt. 2. Gezondheidsbevordering bij over- en ondergewicht Nihil tot € 35 miljoen 3. Internet- en sociale mediagebruik PM 4. Bevorderen psychosociale en emotionele gezondheid en PM voorkomen van opvoedproblemen bij discriminatie en geweld 5. Zorgcoördinatie, inclusief toeleiding naar voor- en € 700 duizend tot € 2,1 miljoen vroegschoolse educatie


7/9


6. Voorkomen van schoolverzuim en schooluitval € 5,7 miljoen 7. Epidemiologisch onderzoek en beleidsadvisering, mede op PM basis van het DD JGZ Totaal € 6,4 miljoen tot € 42,8 miljoen + 3x PM

Bovengenoemde nieuwe en versterkte activiteiten behoeven bekostiging. Aanbevelingen Het eerste deel van dit onderzoek richt zich op het huidige budget voor de jeugdgezondheidszorg. Daarvoor is inventarisatie gedaan, gericht op het peiljaar 2013. Recente bezuinigingen op het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg zijn daardoor niet meegenomen. Bekend is uit een aantal begrotingen van jeugdgezondheidszorgorganisaties dat na 2013 bezuinigingen gepland zijn. Het verdient dus aanbeveling om dit onderzoek periodiek te herhalen. De nieuwe taken in het basispakket jeugdgezondheidszorg brengen extra kosten met zich mee. Daarvoor moet bekostiging worden gevonden. Gezien de hoogte van de kosten van de nieuwe taken in relatie tot het huidige budget is niet op voorhand aannemelijk dat deze kosten binnen het huidige budget kunnen worden opgevangen zonder gevolgen voor uitvoering van – wat nu nog heet - het uniforme deel van het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg.


8/9


Bijlage A. Deelnemende organisaties De volgende organisaties hebben middels een schriftelijke enquête gegevens geleverd voor dit onderzoek (op alfabetische volgorde): 

Careyn



GGD West-Brabant



CJG Rijnmond



GGD Zuid Limburg



GGD Amsterdam



JGZ Kennemerland



GGD Brabant Zuid-Oost



Jong Florence



GGD Drenthe



Orbis



GGD Flevoland



RDOG Hollands Midden



GGD Gelderland-Zuid



Rivas



GGD Gooi & Vechtstreek



STMG



GGD Haaglanden



STMR



GGD Hollands Noorden



Verian



GGD Ijsselland



VGGM



GGD Kennemerland



Zorgbeheer De Zellingen



GGD Noord- en Oost-Gelderland



Zorggroep Almere



GGD Regio Utrecht



Zorggroep ONL



GGD Twente



Zuidzorg


9/9

BEKOSTIGING DOOR GEMEENTEN VAN HET NIEUWE BASISPAKKET JGZ

Recommend Documents