kleur Bijlage bij De ZuidOosthoeker 11 maart 2014
bekennen
Living Industry: debat in verkiezingstijd Op 19 maart zijn de verkiezingen voor de gemeenteraad. Daarom is dit hét moment om meningen, opvattingen en opinies in een goed debat naar voren te brengen. Want nu kunnen we onze politici een boodschap meegeven. En wij doen dat omdat we hart voor Emmen hebben, omdat we willen dat onze stad een vitale toekomst tegemoet gaat. En omdat wij willen dat het geluid van bewoners en ondernemers door onze volksvertegenwoordigers wordt gehoord. Zodat gemeenteraad en College van Burgemeester en Wethouders ook de ziel in dat geluid kunnen herkennen.
Ondernemers aan de Markt gaan noodgedwongen creatief om met de overlast. Foto M.A.W.
De stichting Living Industry Emmen is in 2008 opgericht. Living Industry richt zich op een goede en duurzame invulling van het stedelijk gebied. Want door krimp en economische stagnatie staat de levensvatbaarheid van zowel bedrijventerreinen, stadscentra als woonwijken onder druk. Hoe kan weer nieuw elan op deze plekken ontstaan? Gebieden kunnen vitaal blijven door goed te bekijken hoe wonen, werken en recreatie gemengd kunnen worden. Door technologische en sociale trends te herkennen en onderdeel van het gebied te laten worden. Daardoor ontstaan
leefbare gebieden met uiteenlopende woon- en werkmilieus. Dat geeft sfeer en dynamiek en zorgt ervoor dat bewoners en bedrijven stimulansen krijgen om te blijven investeren in het gebied. Een eerste oefening voor Living Industry was de transformatie van de voormalige gasopslag aan de Dordsestraat tot het Toyistisch kunstwerk De Stip. Dit kunstwerk is in 2010 onthuld. Nu wil Living Industry bijdragen aan het debat over de toekomst van de binnenstad van Emmen. Daarom dit katern, daarom de oproep om kleur te bekennen.
‘Tijd om kleur te bekennen voor stichting Living Industry doen de binnenstad’ Bestuursleden oproep voor broodnodige impulsen Emmen timmert overal hard aan de weg. Gaat dit ook een dynamisch en vitaal stadscentrum opleveren? Een stad van mensen, met hart en ziel? Dat vraagt het bestuur van de stichting Living Industry zich af. “Je kunt heel veel overhoop halen in een stad, maar het wordt pas levendig en aantrekkelijk als bewoners en ondernemers er met elkaar een goede dynamiek in weten te brengen”, vinden voorzitter Johan Stuulen en secretaris Han Wiendels. Zij werken met Living Industry aan de ‘werklandschappen van de toekomst’. “De gemeente steekt haar nek uit met de centrumvernieuwing. Dat zien we wel. De fysieke verbetering wordt opgepakt. Maar het gaat om méér dan stenen. Stenen moeten bezield worden, en dat gebeurt door mensen die leven, wonen, werken en met elkaar dynamiek creëren. Met elkaar maken zij een aantrekkelijke, gemengde omgeving, met een sfeer die uitnodigend is. Een sfeer van beleving, passie, plezier; daar zoeken wij naar. De stad moet leuk zijn. Dat is goed voor bewoners en ondernemers, dat levert een aantrekkelijke leefomgeving op en een omgeving waar winkeliers een boterham kunnen verdienen. Wij willen méér debat over hoe onze vernieuwde binnenstad ook een plezierige en warme binnenstad kan zijn voor de mensen. Dus wordt het tijd om kleur te bekennen”, zeggen Stuulen en Wiendels. Stuulen steekt van wal. “Kijk naar de winkels in de stad. De
gemeente wil die concentreren bij winkelcentrum De Weiert en Centrum-Noord. Maar er is niet over nagedacht over wat er gebeurt met de winkels die verder weg liggen, zoals in de Wilhelminastraat en de winkels ten noorden van het Noorderplein. Verliezen die hun winkelbestemming? Hoe moeten de winkeliers die verliezen opvangen? Want zo’n pand is wel hun pensioenvoorziening. En hoe worden die gebieden opnieuw ingericht?” Wiendels vult aan: “En hoe faciliteer je de winkels in het centrum zelf? Want die krijgen de ene na de andere snelle ontwikkeling voor de kiezen: consumenten die steeds meer via internet aanschaffen, bevolkingskrimp, en vergeet de economische crisis niet. Je kunt als gemeente wel zeggen: ‘We stoppen honderden miljoenen in de stad en voor de rest moet de markt z’n werk
maar doen’, maar dat is te simpel geredeneerd. Je zult het beleid aan moeten passen, partijen bij elkaar brengen, parkeertarieven en gemeentelijke belastingen verlagen en ga zo maar door. Nu wordt een winkelier die het niet meer volhoudt vaak nog opgevolgd door een andere, maar dat houdt een keer op.”
mee doen’, zegt de gemeente: ‘Ga je gang, doe maar’. De enige uitgangspunten zijn dat de structuur van het park hetzelfde blijft, dat er geen extra bebouwing bij komt en dat nieuwe bebouwing bijzonder moet zijn. Voor de rest is het: we vullen het nog niet in want we willen in de toekomst flexibel zijn.”
‘Mensenpark’ Minstens zo belangrijk vindt het tweetal dat er heel snel een visie komt op het ‘Mensenpark’, dat op de plek moet komen waar nu nog de dierentuin ligt. “Die visie had er natuurlijk al lang moeten zijn”, zeggen Stuulen en Wiendels. “Want hoe kun je nou een centrum in gaan richten terwijl je niet weet wat je met het hart ervan wilt gaan doen?”
“Dus gebeurt er niets”, stelt Wiendels. “Een park van twaalf hectare, dat gevoelsmatig altijd zo’n belangrijke plek in het midden van de stad is geweest, wordt niet ingevuld.”
“Sturing ontbreekt”, zegt Stuulen. “Als Chinese investeerders zouden zeggen: ‘Wij willen er wel iets
De Stip Het tweetal doet een voorzet aan de gemeente: verplaats kunstwerk De Stip van de Dordsestraat naar het park. “Zo’n opvallend kunstwerk op loopafstand trekt beslist bezoekers. Zeker als je het combineert met allerlei activiteiten en voorzieningen, zoals
horeca, een bezoekerscentrum of een actietuin voor kinderen. Daarmee worden mensen verleid om langer te blijven en wat meer geld te besteden”, zegt Stuulen. Maar de verplaatsing van De Stip is niets meer en minder dan een idee, benadrukken de twee. “Waar het om gaat, is dat we met z’n allen gaan nadenken over de toekomst van het centrum”, zegt Wiendels. “Zodat er veel meer ideeën komen voor een bruisend Emmen. Met de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur hopen we dat politici het gesprek over het centrum aangaan. Samen met ondernemers, consumenten, ontwikkelaars, kunstenaars, deskundigen, kinderen en iedereen die verder nog een mening heeft over het Emmen van de toekomst. Lang wachten maakt eventuele problemen alleen maar groter. We moeten het samen doen. En we moeten het nú doen. Kleur bekennen!”
Uitvoering van alle plannen rond centrumvernieuwing een uitdaging van jewelste
Emmen wil levendigheid, energie en dynamiek uitstralen
‘Emmen, een energieke gemeente van aanpakken en doen!’ Dat is de boodschap die de gemeente naar de rest van Nederland wil uitdragen. Al een paar jaar wordt die daadkracht in het centrum ook met veel ambitie in de praktijk gebracht, pas medio 2016 is alles klaar. Zes in het oog springende onderdelen van de centrumvernieuwing: Het Dierenpark denkt op een circa drie keer zo grote locatie, in Centrum-West, opnieuw op opzienbarende wijze bezoekers te inspireren.
Herinrichting Marktgebied Omdat een deel van de riolering vervangen moest worden, wordt het hele Marktgebied (Marktplein en een gedeelte van de Hoofdstraat) onderhanden genomen. Het Marktplein is van oudsher een dorpsbrink en door de nieuwe inrichting wordt het knus, groen en historisch. Er komen donkere klinkers en uiteindelijk zullen er
zo’n twaalf bomen méér staan dan voorheen. Bomen en gebouwen worden op een bijzondere manier uitgelicht. Verplaatsen Dierenpark Het Dierenpark Emmen was vele jaren spraakmakend en trendsettend, maar het concept is inmiddels door andere dierentuinen gekopieerd. Tijd voor iets nieuws!
Bouw Theater en Wereld van Ontmoeting Het Theater en de Wereld van Ontmoeting wordt het toegangsgebouw voor het nieuwe Dierenpark. Cultuur en natuur worden een mengvorm, er moet ruimte zijn voor theater in het Dierenpark en het Theater stelt ruimte beschikbaar aan het Dierenpark. Het Theater met zijn golvende, groene dak wordt op het hoogste punt 30 meter hoog, de oppervlakte beslaat ongeveer een voetbalveld. Er komen twee zalen en door het gebruik van natuurlijke materialen en veel glas wordt het Theater een blikvanger van formaat.
centrum, wordt een deel van de Hondsrugweg een 235 meter lange tunnel. Boven deze tunnel wordt het centrumplein aangelegd dat de oost- en westkant van het centrum met elkaar verbindt. Aanleg centrumplein Het centrumplein wordt circa 26.000 m², zo’n vier voetbalvelden groot. Het publiek kon uit vijf maquettes kiezen welke inrichting de voorkeur heeft, de keuze voor de huidige inrichting is bijna unaniem. Het plein wordt verlevendigd met veel groen, water, een skatebaan en een uitgestrekte ‘loungebank’ langs de looprichting naar de Markt. Het wordt ook al ‘evenementenplein’
genoemd omdat het water weg kan stromen zodat er meer ruimte is voor publiek bij het podium of ‘filmwand’ bij het Theater. Inrichting ‘Mensenpark’ Tja. De komende twee jaar moet duidelijk worden wat er met de plek van het voormalige Dierenpark gaat gebeuren. De politiek wil daar de inwoners nadrukkelijk bij betrekken. Wel zijn een paar voorwaarden gesteld. Zo moet de huidige spannende structuur gehandhaafd blijven en mag er niet meer bebouwing komen dan nu het geval is. De architectuur van de nieuwbouw moet de moeite waard zijn.
Ondertunnelen Hondsrugweg Het nieuwe Dierenpark verhuist van de Hoofdstraat naar de andere kant van de Hondsrugweg. Om te voorkomen dat bezoekers deze drukke weg moeten oversteken én om het Dierenpark opnieuw deel uit te laten maken van het Bron: gemeente Emmen
Hoogleraar Gert-Jan Hospers hamert op belang van menselijke maat
‘Het gaat om ooghoogte en de Wet van de Aardbeienjam’ Gert-Jan Hospers weet wat een omgeving met mensen doet. Waarom ze op de ene plek blijven hangen en ze op de andere plek snel doorlopen. “Het heeft te maken met dingen als warmte, gevoel, historie, groen, water en details”, zegt hoogleraar city- en regiomarketing Hospers van de Universiteit Twente in Enschede. “En variatie en knusheid. Letterlijk kleur bekennen. Mensen houden niet van grote, grijze wanden en tochtige vlakten.”
Hoogleraar Gert-Jan Hospers: “Mensen willen een omgeving met een verhaal.” Als er iets moet veranderen in een stad, wordt er een mooi schaalmodel gemaakt. “Je zou zo’n maquette moeten bouwen door er eerst mensen neer te zetten. Daarna pas de rest”, vindt Hospers. “Nu worden de pop-
petjes er meestal op het laatst nog even aan toegevoegd, men is het verleerd om vanuit mensen te kijken. Maar houd je bij de inrichting van een stad aan de menselijke maat. Ga uit van de wandelaar, kijk op ooghoogte en beweeg met een snelheid van 5 km per uur. Ga vooral niet uit van de gebruikelijke 50 km per uur van de automobilist.” Nog zo’n inkoppertje: ga uit van wat mensen willen. “Dat klinkt logisch, maar dat is het niet”, zegt de hoogleraar. “Neem nou architecten. Die hebben jarenlang hun gang kunnen gaan, de gebouwen werden toch wel verkocht. Maar nu er minder geld te besteden is, worden architecten klantvriendelijker. Nu zie je nieuwbouw verschijnen die mensen veel meer aanspreekt.
Rijtjeswoningen bijvoorbeeld die variëren in hoogte en een andere kleur baksteen hebben.” “Over outletcenters wordt ook met de nodige kritiek gesproken, maar daar hebben ze het met die verschillende huisjes wel begrepen. Het is ‘heimwee’architectuur, nostalgisch, het doet allemaal wat warmer aan. En 70 procent van de mensen houdt nou eenmaal meer van neo-traditionele bouw met variatie dan van modern.”
Feest Volgens Hospers is een aantrekkelijke plek als een goed feest: “Je wilt er blijven hangen. Winkelen is pas leuk als je ook even lekker op een terrasje kunt zitten. Plekken zijn gevoelens, geen getallen.” Hospers pleit ervoor om met
name jongeren en ouderen te laten vertellen wat zij graag in hun stad willen zien. “Mensen willen een omgeving met een verhaal. Ze moeten zichzelf terugzien in de inrichting, de bankjes die er staan. In het Groningse Oldambt hebben ze dat begrepen, daar hebben ze letterlijk de verhalen van de mensen in beeld gebracht. Eerst hebben ze die verhalen laten tekenen door kinderen. En die tekeningen zijn verwerkt in glasmozaïek dat overal op bankjes is aangebracht. Zoiets creëert betrokkenheid.” Dunner Volgens de hoogleraar moeten beleidsmakers ook de Wet van de Aardbeienjam niet vergeten: hoe meer je het uitsmeert, hoe dunner het wordt. “Bouw compact: zeker in tijden van leegte en
krimp moet je winkels concentreren. Emmen moet inbreiden, niet uitbreiden. Wat dat betreft sta ik helemaal achter de woorden van de Scandinavische architect Jan Gehl: ‘Twijfel je? Bouw dan liever op kleine schaal dan op grote’.” Hospers vindt dat goed nagedacht moet worden over het ‘hart’ van de stad. “Wat is dat hart? Wat maakt dat mensen daar graag komen? Want ze hóeven niet in beweging te komen, door de computer kunnen mensen ook thuis spullen kopen. En anders stappen ze even in hun auto om iets te halen. De straat opgaan is een keuze geworden.”
Hoogleraar Cor Molenaar vindt dat winkeliers hun klanten moeten prikkelen
‘Een binnenstad heeft alles te maken met leefbaarheid’ “Emmen zonder winkels is een dode plaats. Mensen leven in een stad en willen daar ook wat beleven. Als steeds meer winkels noodgedwongen moeten sluiten door de opkomst van webwinkels en de economische crisis, dan moet je daar met alle betrokkenen een antwoord op bedenken.”
Tot 31 maart elke zondagmiddag open (13.00 - 16.00 uur)
Meertmaond - Streektaolmaond 16 maart:
* Eenakter ‘Allent an taofel’ * Drenthe quiz * Voorlezen voor kinderen in de streektaal
Cor Molenaar Cor Molenaar is als hoogleraar e-Marketing en Distance Selling verbonden aan de RSM/Erasmus Universiteit Rotterdam en hij heeft een aantal boeken over de bedreigingen van de detailhandel geschreven. De boodschap die hij overal in het land uitdraagt: breng een binnenstad tot leven om te voorkomen dat steeds meer winkels hun deuren moeten sluiten. Verleid mensen om toch te komen, prikkel hun zintuigen door middel van geuren, lichtshows en muziek. Gebruik nieuwe technologieën zodat het gemak van het winkelen verder toeneemt. En, heel belangrijk: bied winkeliers de
faciliteiten om te kunnen ondernemen. “Neem de bevoorrading. Het scheelt een winkelier enorm in de kosten als zijn winkeloppervlak kleiner kan zijn, met alleen artikelen die veelgevraagd zijn en vlot verkocht worden. Breng voorraden buiten het centrum onder, lever de spullen binnen een uur aan de klant. Dat geldt ook voor de leverancier; verplicht winkeliers niet tot het hebben van grote en dure voorraden, maar lever zelf snel.” Advies “Nieuwe technologieën hebben grote invloed op winkeliers”,
zegt Molenaar. “Maar dat hoeft niet alleen negatief te zijn. Veel winkeliers hebben al een website en webshop. Als klanten bovendien in de winkel kunnen zien wat er allemaal in het assortiment zit, kunnen ze ter plekke advies krijgen van de verkoper en hun keuze maken. Het product wordt dan zo snel mogelijk geleverd. Bovendien maken smartphones het mogelijk dat er informatie wordt uitgewisseld. De winkelier kan meer te weten komen over de klant, te vergelijken met de Bonuskaart van de AH, en daarmee inspelen op zijn behoeftes.” Molenaar is positief over de houding van de Emmenaren: “Toen ik hier in oktober van het afgelopen jaar was voor een lezing bij het Kenniscafé Emmen, zag ik positief ingestelde mensen die van aanpakken weten en die leuke initiatieven laten zien.” “Maar”, waarschuwt hij, “ook in Emmen moeten alle partijen, zoals winkeliers, gemeente, vastgoedeigenaren, investeerders en leveranciers met elkaar om de tafel gaan zitten. Een stad kan het namelijk alleen redden als alle neuzen dezelfde kant op staan. Iedereen moet beseffen dat het hier om lééfbaarheid gaat. Mensen willen niet alleen thuis met hun tablet of smartphone zitten. Ze willen er ook op uit, andere mensen ontmoeten, iets beleven. Emmen zal er heel hard aan moeten trekken om mensen ook daadwerkelijk iets te bieden. Het probleem wordt niet kleiner.” Pleisters plakken Een belangrijke rol ziet hij weggelegd voor de gemeente. “Een gemeente kan partijen samen brengen en met elkaar laten praten. Maar ook verder kan ze veel faciliteren, denk bijvoorbeeld aan de parkeertarieven, gemeentelijke belastingen, ruimtelijke ordening of het aanpassen van bestemmingsplannen om meer
woonfunctie toe te staan. Ouderen vinden het bijvoorbeeld prachtig om midden in de stad te wonen, dicht bij bioscopen, schouwburg en gezellige kroegjes. Laat winkeltijden overvloeien in kroegtijden, zodat het niet opeens stilvalt in het centrum. Zorg voor een goede bereikbaarheid, richt de publieke ruimte goed in en gebruik daarvoor de allernieuwste technieken, zoals lichtgordijnen of geluidswallen.” De hoogleraar pleit voor structurele maatregelen. “Zoiets als een pop-upwinkel, een tijdelijke winkel huisvesten in een leeg pand, is in feite niks anders dan pleisters plakken. Je maskeert daarmee het eigenlijke probleem. Iedereen moet zich continu afvragen: wat is ons gezamenlijke doel. Iedereen wil winkels, want winkels zijn beleving, emotie, gevoel, contact. Aanraken en ruiken. Koester dan ook elke winkeltje en elke zaak die je hebt. En ja, dat is mede de verantwoordelijkheid van de gemeente, die moet meer doen dan zorgen dat de tegels recht liggen en er bankjes staan.” Uitdaging Cor Molenaar wil de toekomst voor winkelcentra niet te somber zien. “Winkels hebben heel veel voordelen boven internet. Kijk, de ontwikkelingen gaan heel snel. Ondernemers moeten nu ook snel reageren. Dat kunnen ze doen door gezamenlijke trainingen te organiseren hoe verkopers met nieuwe technologieën om kunnen gaan. Die verkopers helpen de klant met de uitdaging: wat schaf ik waar aan. De winkeliers kunnen één bezorgdienst in het leven roepen en samen magazijnen aan de rand van het centrum beheren. Maar daarbij spelen ook de vastgoedeigenaren, gemeente leveranciers en investeerders een rol. ‘Samen’ is het woord waar het hier om draait.”
Winkelleegstand Emmen
De aandacht gaat in eerste aanleg uit naar Emmen-centrum, de Nijbracht in Emmen en naar het winkelhart van Klazienaveen.
Uitschieters zijn Emmen-centrum (15,1 procent), Klazienaveen (18,1 procent) en de Nijbracht (ruim 20 procent). Bron: Dagblad van het Noorden 18 december 2013
Die belangrijke winkelgebieden kennen relatief de grootste leegstand. Waar de leegstand van winkelvastgoed landelijk gemiddeld op 6 procent zit, scoren de winkelcentra in de gemeente Emmen gemiddeld bijna 14 procent.
Crisis Volgens Locatus, de databank voor winkelvastgoed, staan van de 220.000 winkelpanden in Nederland er op dit moment 13.259 leeg (5,96 procent). Het
aantal leegstaande panden is daarmee in twee jaar tijd met 20 procent gestegen. Deze groeiende leegstand is nog steeds te wijten aan de economische crisis en de consument die daardoor de hand op de knip houdt. De gemiddelde leegstand in Drenthe zit ongeveer op het landelijk gemiddelde, waardoor Emmen er op Drents schaalniveau ook relatief slecht voor staat.
In de krant “Al die nieuwbouwplannen! Laten ze dat geld in iets nuttigs steken. En wij hebben er niks over te zeggen: het staat al in de krant en gaat toch gebeuren.” Vrouw (42 jaar)
Verschrikkelijk! “De Stip vind ik verschrikkelijk! En dat beschilderde hotel! Dat vind ik niet alleen, hoor, mijn dochter vind dat ook.” Vrouw (38 jaar)
Bungalowpark “Belachelijk dat het Dierenpark verplaatst wordt. Het had voor al dat geld prachtig opgeknapt kunnen worden. Ik vind het ook heel erg voor de winkeliers, die verliezen daardoor natuurlijk ook aanloop. Ik heb nog nooit iemand positief over al die plannen voor het centrum horen praten. Het enige dat me wel wat lijkt, is een bungalowpark op de plek van het Dierenpark. Dan houd je tenminste mensen in de stad.” Vrouw (45 jaar)
Buitendorpen “Ik baal ervan dat er niks wordt gedaan in de buitendorpen. Ik woon in Emmer-Compascuum en daar ligt het terrein van het afgebrande café-restaurant Abeln al vier jaar lang braak. Vier jaar! En in Emmen zelf stoppen ze maar geld. Maar ja, het is Emmen, dus het mislukt.” Man (18 jaar)
Oor “Emmen is Emmen, hè? Dus alles moet nieuw en alles moet anders. Volgens mij weten ze niet waar ze met het geld naar toe moeten. Emmen is goed zoals het is, maar als je dat tegen de gemeente zegt, gaat dat het ene oor in en het andere uit. Ik had liever gezien dat het Dierenpark in het centrum was gebleven, dat zie je nergens.” Man (21 jaar)
Hangjongeren
De gemeente Emmen wil een ‘leegstandsregisseur’ aanstellen om de dreigende verpaupering van winkelgebieden te bestrijden. Deze regisseur moet komend jaar in overleg met vastgoedeigenaren en winkeliers methodes verzinnen om leegstand in winkelgebieden tegen te gaan.
Meer info: bibliotheekemmen.nl Ook te volgen op
‘Doe maar een bungalow park, beeldentuin en aandacht voor de dorpen’
Oppervlak Tegelijkertijd met de stijging van de winkelleegstand, is landelijk ook het aantal vierkante meters winkelverkoopvloeroppervlak (wvo) toegenomen. In een jaar tijd is er ruim 430.000 m² wvo bijgekomen (1,5 procent), waardoor het totaal aantal op 29.450.000 m² komt. Hiervan staat bijna 1.750.000 m² wvo (5,94 procent) leeg.
“Ik denk dat zo’n skatebaan op het nieuwe plein alleen maar hangjongeren gaat trekken. Ik vind het jammer dat er voor onze leeftijdsgroep niks wordt georganiseerd.” Man (19 jaar)
Moeilijke tijd “Het is een moeilijke tijd voor de ondernemers, zij moeten jaren van overlast zien te overbruggen. Nu weer door die ondertunneling van de Hondsrugweg. Ik zou het wel heel leuk vinden als op de plek van het Dierenpark een beeldentuin zou komen.” Vrouw (31 jaar)
Ondernemers vinden dat gemeente eigen iconen moet krijgen
‘Zorg ervoor dat Emmenaren trots zijn op hun stad!’ Ondernemers in Emmen maken zich zorgen. Ze zien wel dat de gemeente haar best doet en probeert om zoveel mogelijk belangen te behartigen. Maar ze zien ook waar het spaak dreigt te lopen. Jos Schomaker van Schomaker Mannenmode en voorzitter van De Koepel van ondernemersverenigingen in Emmen, Albert Eising van Albert Herenmode en voorzitter van ondernemersvereniging Het Oude Centrum, Henk Goslinga van Boekhandel Vermeer en Hans ten Cate van Hotel ten Cate bespreken leegstand, gepasseerde stations en iconen.
‘Balen van verkeers overlast, verkassen van Dieren park en tja, dat geld’ Groningen “Ik vind het zonde van het geld. Emmen zal nooit zo worden als Groningen. Dat lukt hier nooit. Geef dat geld maar aan mensen met een uitkering.” Man (27 jaar)
Gezelligheid
Paperback: € 24,90
“In Emmen was het donderdag op koopavond altijd druk. En kijk nou eens? Het is nu afzien om van de ene naar de andere hoek te komen, het is gewoon te uitgestrekt. Waar is hier de gezelligheid nog?” Man (32 jaar)
Hardcover: € 45,00
Toeristen “Dat nieuwe plein zal wel bedoeld zijn voor toeristen. Mensen van hier gaan daar heus niet zitten. En nog een groot park erbij? In het parkje dat ze bij het kleine kerkhof hebben aangelegd, zie je ook nooit iemand zitten. Misschien als De Stip in dat ‘Mensenpark’ komt te staan, dat lijkt me wel een goed idee.” Vrouw (70 jaar)
Jos Schomaker
THANK YOU FOR READING...
Niet gehoord Albert Eising
Henk Goslinga en Hans ten Cate
Ruimte “Beleidsmakers bedenken mooie dingen, maar vergeten de praktijk. Die praktijk is dat mensen graag dicht bij winkels willen parkeren en dat ze in Emmen niet zitten te wachten op een groot, parkachtig plein en nog een groot park. Emmen heeft al meer dan genoeg ruimte. Als de zaal te groot is, wordt het nooit een gezellig feestje. Steek die energie en het geld maar in het gezelliger en compacter maken van de stad. Kijk eens naar drukke binnensteden, met stuwing in de straten. Drukte heeft een geweldige stimulans op de consument, zo’n stad leeft. Emmen krijgt nu gewoon teveel park. We zitten hier niet in New York of Londen op achttien hoog. We wónen in een park.”
duidelijk laten zien wat ze wil. Het enige tastbare is het Masterplan 2020, en dat dateert van 2008. Ondertussen gaan de ontwikkelingen sneller dan we kunnen bijbenen. Het centrum ligt al twee jaar lang overhoop. Straks heb je een heel mooi centrum en zijn er nauwelijks nog winkels. En het kost ook nog eens een heleboel gemeenschapsgeld!”
Beleid “We hebben wel mee mogen praten, maar als het erop aankomt, zie je dat we net niet dicht genoeg bij het vuur zitten. Onder beleidsmakers is veel te weinig verstand van retail. Bovendien zit er veel te veel tijdsdruk op de plannen. Onze bezwaren worden ook niet ontkend, maar de reactie is dan: ‘Dat is een gepasseerd station’. De trein rijdt al, en wij moeten mee. We uiten nu hooguit meningen over en weer. Je ziet ook dat veel winkeliers zo hard moeten werken om te overleven dat ze de tijd en energie niet hebben om naar alle inspraakavonden te gaan. De gemeente moet een langetermijnvisie hebben,
Leegstand “Het probleem rond leegstand in de binnenstad speelt landelijk. Door internetverkopen, een krimpende bevolking en de economische crisis is er een dalende behoefte aan winkeloppervlak, maar tot anderhalf jaar geleden werd hier nog over uitbreiding gesproken. De huren zouden in overeenstemming met de dalende trend moeten zijn, dus lager moeten worden. Maar grote vastgoedeigenaren gaan daar niet in mee, die laten een pand rustig een jaar leeg staan. En de gemeente redeneert: dan moet de markt zijn werk maar doen. Het wordt niet door de gemeente uitgesproken, maar waarschijnlijk zullen panden die in de periferie van het winkelcentrum leeg komen te staan, hun bestemming ‘winkel’ verliezen. De waarde van de panden daalt daardoor, bedenk eens wat dat voor die winkeliers betekent. De komst van een grote speler als de Media Markt bij het Noorderplein is positief, die heeft aantrekkingskracht op mensen. Al lijkt het gebouw vanaf de invalswegen net een fort.”
Klanten “De klanten die wél komen, zijn het waard. Alleen al voor hen moet je positief blijven denken. Als het moeilijk wordt, moet je soms terug naar de basis: waarom ben ik hier ook alweer mee begonnen, waarom vind ik dit leuk. Dat helpt wel. Je gelooft in je product en gaat ervoor.” Regelgeving “Alleen al het naleven van regelgeving kost in de drie noordelijke provincies 2,3 miljard euro per jaar. Neem de ziektekostenpremies: vier werknemers worden ernstig ziek, de premies voor de werkgever stijgen dan met 20 procent. Niet onlogisch dat je dan flexwerkers in dienst neemt, toch? Of IBANnummers. Als ondernemer moet je overal dat rekeningnummer aanpassen, dat betekent nieuw briefpapier, nieuwe visitekaartjes en noem maar op. Politici weten niet wat zich afspeelt bij ondernemers. Die lijden echt. De kloof tussen Den Haag en ondernemend Nederland is enorm.” Mensenpark “Zet 120 vakantiebungalowtjes neer in het ‘Mensenpark’, in overleg met de bestaande aanbieders van verblijfsaccommodaties. Al die midweektoeristen lopen door het centrum naar het Dierenpark en eten ’s avonds in de stad. Dat geeft drukte en gezelligheid. Daarnaast zijn er ook andere mogelijkheden met het park: maak er een prachtige beeldentuin van met werk van allerlei kunstenaars. De
Stip in dat ‘Mensenpark’ is een heel goed idee, haal die bol in ieder geval naar het centrum. Vanuit allerlei landen komen mensen hier naar het werk van de Toyisten kijken. Dat moeten we met beide handen aangrijpen. Zorg voor een bovenregionale uitstraling van het ‘Mensenpark’, zorg dat er iconen worden geplaatst. Zie De Stip als een soort Eiffeltoren, je kunt die ook beklimmen. Zorg dat er van alles omheen gebeurt. Het is godgeklaagd dat er nog steeds geen visie ligt op dat park, het ligt nota bene in het hart van de stad!” Centrum “Mensen vliegen tegenwoordig voor een paar tientjes naar Rome of Barcelona. Waarvoor zouden ze naar Emmen komen? Over die vraag moet je nadenken. Het Dierenpark was een trendsetter en publiekstrekker, maar het ‘trucje’ werd gekopieerd door dierentuinen die centraler lagen. Zet alles op alles om in Emmen weer een topdierentuin neer te zetten. En verbind het Toyisme met het Dierenpark, plaats prullenbakken in de vorm van de Toyisten-kikker, maak glijbanen in de vorm van een giraf. Maak het centrum toekomstbestendig. Een stad moet interessant zijn, hoe aantrekkelijker, hoe meer mensen. En vergeet daarbij de Emmenaar met zijn abonnement voor de dierentuin niet. Emmen is een gezellige stad met veel mooie dingen, laten we dat vooral niet vergeten. Zorg ervoor dat de inwoners trots zijn op hun plaats!”
“Mensen gaan niet naar inspraakavonden omdat ze het idee hebben dat ze toch niet worden gehoord. Heel veel van wat inwoners willen, wordt toch niet uitgevoerd.” Vrouw (30 jaar)
Traverse “Alles verandert hier maar, en waarvoor? Ze hadden de dierentuin moeten laten waar die is. De Traverse was ook ineens verdwenen, en dat roze hotel. Zonde van het geld. Maar de parkeertarieven zijn wel in korte tijd van 1 euro naar 1,70 gegaan.” Man (50 jaar)
Afgesloten “Ze zouden niet alles in één keer moeten doen. Overal zijn ze bezig geweest aan de weg, Angelso was helemaal afgesloten. Je moest daar echt de weg kennen om er nog te kunnen komen.” Man (25 jaar)
Colofon
Druk en verspreiding: NDC Mediagroep Oplage: 50.900 Initiatief: Stichting Living Industry Tekst: Tekstbureau M.A.W. - Ellis Wiendels Bijdragen: Wim van Beek Toyisten Vormgeving: Frank de Wit Foto’s/illustraties: Toyisme Studio Gemeente Emmen
Fractievoorzitters hebben nog geen beeld van herontwikkeling ‘noorden’ en Wilhelminastraat
‘Winkeliers zien zelf wel in dat ze moeten verhuizen’
Al het om design gaat, barsten wij van het talent!
“De winkeliers ten noorden van het Noorderplein en in de Wilhelminastraat zullen de komende tijd een keuze moeten maken: stoppen of verhuizen naar het centrum. De uiteinden van het winkelcentrum zullen leger worden”, zegt fractievoorzitter Auke Oldenbeuving (CDA). “Dat zie je nu al gebeuren, het centrum wordt compacter en ligt meer om het nieuwe centrumplein heen. Winkeliers zien dat zelf ook, die beweging komt vanzelf.”
Wij hebben even een paar kandidaten op de stip gezet...
BMW 3 SERIE CABRIO
CITROËN DS3
RENAULT MÉGANE COUPE
FIAT 500 CABRIO
FIAT BARCHETTA
Aut. airco, Boordcomputer, Cruise control, Regensensor, Trekh.
Climate control, Extra getint glas, Cruise control, Radio/CD/MP3
Aut. airco, Navigatie, LM velgen Cruise control, Parkeersensor
15” LM velgen, Start/stop syst., Parkeersensor, Radio/CD/MP3
Hardtop, Centr. vergrendeling, LM velgen, Radio- CD speler
318CI EXECUTIVE 125.369 KM. | BJ. 2002
9.900,-
1.6VTI 120PK SO CHIC 45.179 KM. | BJ. 2010
13.900,-
CABRIOLET 2.0-16V PRIVILÈGE 42.172 KM. | BJ. 2008
12.500,-
TWINAIR LOUNGE RIJKLAAR 292 KM. | BJ. 2013
14.900,-
Raymond Wanders: “Ik heb nog nooit op de Hondsrugweg vastgestaan door wegwerkzaamheden.” Bron: gemeente Emmen
1.8-16V EDIZIONE2000 102.745 KM. | BJ. 1999
4.900,-
Raymond Wanders (staand), Auke Oldenbeuving (links) en Harry Leutscher: “De gemeente pakt nu ook veel tegelijk aan om subsidiestromen optimaal te benutten.” Foto M.A.W. FORD FIESTA
ALFA ROMEO 147
FORD FOCUS
MAZDA 6
MG A
Airco, Hill hold functie, Navigatiesysteem, Radio/CD/MP3
Aut. airco, Boordcomputer, Cruise control, Radio/CD-speler
Aut. airco, Audio-Nav. Full map, Parkeer- & regensensor, 20” LM velgen
Parkeersensor, Regensensor, LED dagrijverl., Radio/CD/MP3
Exclusieve Oldtimer in zeer fraaie staat.
1.0 STYLE NAVI RIJKLAAR! 5 KM. | BJ. 2014
15.250,-
3.2 V6 GTA 290PK!! 153.062 KM. | BJ. 2003
9.900,-
1.6 ECOBOOST TITANIUM 12.550 KM. | BJ. 2013
25.900,-
MAZDA MX-5
SAAB 9-3 CABRIO
TRIUMPH TR6
ABS, Achterruitverwarming, Airco, 16” LM velgen
Airco, Autotelefoon, Parkeer- en regensensor, LM-velgen 17”
Supernette en goedrijdende TR-6!
1.8 TOURING 45.304 KM. | BJ. 2006
13.900,-
2.8 V6 T AERO VOLLE AUTO! 120.734 KM. | BJ. 2006
16.900,-
TS+ LEASE PACK 28.711 KM. | BJ. 2013
TYPE 1500 24.587 KM. | OLDTIMER
28.900,-
24.000,-
SOFT TOP, OLDTIMER 69.970 KM. | BJ. 1974
15.900,-
Oldenbeuving ziet deze winkelsluitingen en -verplaatsingen als een noodgedwongen en onvermijdelijk fenomeen, net als zijn PvdA- en LEF!-collega’s Raymond Wanders en Harry Leutscher. Maar het drietal maakt zich wel zorgen over de situatie die vervolgens in de Wilhelminastraat en in het noordelijk deel van het winkelcentrum ontstaat. “Er is geen totaalplan over hoe we daarmee omgaan.” Leutscher: “Lege winkelpanden kunnen natuurlijk wel dienen als ‘kraamkamer’ voor jonge ondernemers of kunstenaars. En je moet kijken of je geinige, spe-
cifieke winkeltjes weer terug kunt krijgen.” Oldenbeuving meent dat vastgoedeigenaren zich wel bij de gemeente zullen melden voor een gesprek als zij hun panden niet meer kunnen verhuren. “Vraag is wel hoe je die uiteinden van het centrum gaat herontwikkelen.” Met een analyse van de huidige situatie in de binnenstad en feitenkennis schiet je niet veel op, meent hij. “Daarmee heb je nog geen oplossing.” Beschermend Volgens de fractievoorzitters houdt de gemeente de regie over de vorming van een compact cen-
Autobedrijf Misker, als iets wat goed is, ook mooi mag zijn! Wanneer u voor nieuwe of gebruikte auto van Misker kiest, kiest u niet alleen voor een scherpe prijs, maar ook voor kwaliteit en de best denkbare service. Alle occasions worden afgeleverd met een onderhoudsbeurt, nieuwe APK en de auto’s worden van binnen en van buiten compleet gereinigd en gepoetst. Daarnaast krijgt u nog minimaal 6 maanden garantie. Op de merken Ford en Mazda ontvangt u tevens 1 jaar mobiliteitsgarantie! Zo kunt u bij Autobedrijf Misker rekenen op een eerste klas bediening. Vind ons leuk op Facebook www.facebook.com/ AutobedrijfMisker
AUTOBEDRIJF MISKER
EMMEN: Kapitein Nemostr. 50 • Tel. 0591 - 654 789 • STADSKANAAL: Veenstraat 3a • Tel. 0599 - 613 655 • www.misker.nl
TWEE IJZERSTERKE MERKEN ONDER ÉÉN DAK
Op verschillende plaatsen in het centrum van Emmen is overlast door werkzaamheden. Foto M.A.W.
trum, maar is daar ook volgend in. “Marktpartijen geven aan wat ze willen en kunnen, de gemeente faciliteert en is beschermend naar wat ze belangrijk vindt”, legt het drietal uit. Hoewel Leutscher vindt dat de gemeente niet alles ‘ondernemersrisico’ hoeft te noemen. “Als ondernemers klagen over de bouwput tegenover hun zaak, kun je daar als gemeente ook tussenin gaan zitten.” “Je weet ook niet in hoeverre de omzet te lijden heeft van het feit dat het centrum op de kop staat”, zegt Oldenbeuving. “Inderdaad”, zegt Wanders, “dit was sommige ondernemers ook overkomen als de Hondsrugweg niet werd ondertunneld of het parkeerterrein niet vast stond. Trouwens, ik heb nog geen één keer door werkzaamheden vastgestaan op de Hondsrugweg.” Leutscher kijkt bedenkelijk. “Dat is toch eng? Het zou veel drukker moeten zijn.” Bescheiden De politici beamen dat er op dit moment in het kader van de centrumvernieuwing, project Atalanta, wel veel bouwprojecten tegelijk wordt aangepakt. “Dat is de voortrekkersrol van de gemeente”, zegt Oldenbeuving. “Maar dan
ben je ook eerder van de overlast af”, zegt Wanders. “Bovendien worden de subsidiestromen nu optimaal benut.” Leutscher: “We hoeven er ook niet te bescheiden over te doen: we investeren met z’n allen honderden miljoenen en helpen daarmee onder andere de lokale bouw. Daar hoor je niemand over.” Dat vindt Wanders ook. “We moeten de plannen en de bouw zelf meer naar de mensen brengen.” Ze opperen projecties op wanden en gestapelde containers met glazen wanden bij het nieuwe Dierenpark, zodat mensen de ontwikkelingen van dichtbij kunnen volgen. “Laat maar zien dat er hard gewerkt wordt en wat er allemaal gebeurt”, zegt Wanders. De fractievoorzitters erkennen dat er nog geen visie is over wat er met de unieke locatie van het huidige Dierenpark moet gebeuren. “Daar zullen we de komende twee jaar met de inwoners aan moeten werken’”, meent Wanders. De politici beseffen dat het verplaatsen van het Dierenpark pijn doet bij de Emmenaren. “Je draagt een stuk nostalgie weg. Maar het
hart ging dood. Als je dan alles probeert te houden zoals het is, heb je uiteindelijk niks”, zegt Auke Oldenbeuving. Zijn PvdA-collega knikt: “Wil je het sterkste punt van Drenthe behouden, dan moet je een stap vooruit.” En nostalgie moet je omzetten in trots, vindt LEF!-voorman Harry Leutscher. “De mensen zullen trots worden op het nieuwe park en het Theater, dat weet ik zeker.” Sluitpost Leutscher is voorstander van het verplaatsen van kunstwerk De Stip naar het ‘Mensenpark’. “Dan heb je een publiekstrekker en hou je de loop erin.” Ook Oldenbeuving vindt dat er iets aantrekkelijks moet komen. “Of dat nou een theetuin, een dependance van het Drents Museum of een attractiepark wordt, dat moeten we nog zien.” “Als we er maar voor zorgen dat het ‘Mensenpark’ geen sluitpost wordt, waardoor we iets opgedrongen krijgen wat we niet willen”, waarschuwt Leutscher. “Die kans zit erin als straks de energie en het geld op is. We moeten zorgen dat we het enthousiasme vasthouden!”
De Stip is op elke plek een plaatje! De Stip als een vreemdsoortige zwam in een holle boomstam, als planeet zwevend in de ruimte of simpelweg als sloopkogel, geplaatst in idyllische landschappen, in de zee of in het centrum van wereldsteden: in allerlei formaten en in soms verbijsterende decors kwam De Stip voorbij. Plaats De Stip, vroegen we. Tientallen mensen namen de uitdaging aan en gaven De Stip op originele wijze een nieuwe plek. Onze conclusie: De Stip ziet er overal geweldig uit! Op deze pagina’s een selectie. De drie meest aansprekende en creatieve inzendingen winnen een prachtige zeefdruk van DE STIP (t.w.v. € 550, 00)
Geïnspireerd? De smaak te pakken? Wij in elk geval wel! We zien De Stip graag op nog veel meer opvallende, hartverwarmende plaatsen. Tot 4 juni kunt u De Stip afhalen van www.toyisten.nl en in een eigen foto zetten. Uw creatie kunt u plaatsen op de Facebookpagina van de Toyisten https://www.facebook.com/toyismolophy Elke inzending krijgt een plekje op de websites van de Toyisten en stichting Living Industry.
https://www.facebook.com/toyismolophy
Lector Fontys Hogescholen Cees-Jan Pen benadrukt belang van uitgebreide feitenkennis
‘Nieuw college moet actuele visie op het centrum hebben’ “Als gemeente heb je feiten nodig om te weten waar je over praat. Als een actuele visie op een binnenstad ontbreekt, is het dweilen met de kraan open. Je hebt een kader nodig om te kunnen bepalen waar je je geld aan besteedt. En binnen zo’n kader kun je ook de gezamenlijke agenda vaststellen: welke publieke en private partij doet wat.” mers moeten die rol snel overnemen. En als gemeente moet je tegelijkertijd voorkomen dat je gelijksoortige winkelplannen ook op een andere plek toestaat, want dat gaat ten koste van alle plannen. Het huidige overaanbod is ontstaan door planoptimisme, dus stevig realisme is nodig.” De rol van de provincie moet volgens Pen ook niet uitgevlakt worden. “De provincie moet samen met ondernemers zwaar inzetten op de binnenstad, dat is wezenlijk. Daarbij moet het belang van de hele regio in het oog worden gehouden. Kijk eens naar Engeland en Frankrijk. Daar zijn steden helemaal uitgehold omdat er allerlei nieuwe ontwikkelingen werden toegestaan aan de rand van de stad.”
Cees-Jan Pen: “Het park haal je weg uit het hart van de stad, dus dat is een verschraling van dat gebied.” Eigen foto. Cees-Jan Pen klinkt vastberaden. De lector aan Fontys Hogescholen in Eindhoven en programmamanager van Platform31 houdt zich bezig met werklocaties (bedrijventerreinen, winkels en vastgoed), stedelijke en regionale economie en innovatie. Hij blijft hameren op het belang van kennis. “Zelfkennis, want je moet als gemeente natuurlijk weten wat je sterke en zwakke punten zijn. Maar vooral ook feiten: welke sectoren hebben versterking nodig, waar ontstaat leegstand, wat wil het winkelend publiek, welke partijen hebben investeringsplannen. Stel samen de agenda vast, want anders ga je ad hoc reageren en krijg je beleid dat gebaseerd is op incidenten. Het vaststellen van het kader met private partijen is topprioriteit 1 van een nieuw college.” Realistisch Pen begrijpt de ambities van Emmen, maar zegt simpelweg: houd het realistisch. “Emmen is geen Amsterdam. De stad trekt geen filialen van internationale winkelketens die zich willen profileren. Je moet kijken naar wat je hebt aan ketens en vooral ook MKB. Emmen heeft veel ruimte en grote plannen met het Dierenpark. Hoe ga je die invullen? Daar moet je over nadenken en daar moet je werk van maken. Het is goed dat Emmen inwoners en andere betrokkenen vraagt om mee te denken, om mensen met een creatief en nieuwsgierig oog naar de ruimte te laten kijken. Dat is de basis voor beleid.” Mensen van buiten de regio komen met name naar Emmen vanwege het Dierenpark en de aantrekkelijke Drentse omgeving, meent Pen. “Het park haal je weg uit het hart van de stad, dus dat is
een verschraling van dat gebied. Daarbij: volgens mij komen mensen naar het Dierenpark, niet voor de binnenstad . Besef dat dit een lastige regio is. Bouw niet optimistisch, maar biedt kwaliteit en diversiteit. Het scheelt al enorm in de aanblik als een stad schoon is, er niet overal onkruid staat en de leegstand slim uit het oog is gehaald. Als het mooi oogt, is dat veel waard.” Industriepark “Wat het ‘Mensenpark’ op de plek van het voormalige Dierenpark betreft: het is een aardig idee om daar een kunstwerk als De Stip te plaatsen. Misschien zijn er meer spannende iconen die je daar neer kunt zetten? Maak er bijvoorbeeld een industriepark van, iets dat de moeite waard is om er een kijkje te gaan nemen. Speel slim in op de regionale geschiedenis en betrek de toeristische mogelijkheden van de regio erbij. Er kan op deze plek een gevarieerde, kwalitatief hoogwaardige ruimte komen! Schakel rijke ondernemers en familiebedrijven in die binding hebben met de regio, misschien willen zij wel investeren in een dergelijk park. Wat zouden CenterParcs en Landal willen en kunnen doen?” De economisch geograaf wijst op het risico dat Emmen mensen en functies naar het centrum van de stad wil halen. “Dat is natuurlijk logisch, want een stad heeft een vitaal hart nodig. Maar dat betekent dat je iets anders leeg trekt. Hier erbij, daar eraf. Nieuwbouw in het centrum betekent dat je ergens anders moet transformeren of zelfs slopen. In Emmen zal het thema ‘sloop’ ook op de agenda moeten. Alleen al daarom zou je onderzoek moeten doen: zit er groei in de stad? In
welke bedrijfssectoren? Wat zijn de niches? Deze markt is echter beperkt, want steeds meer gebieden hebben te maken met krimp. De Duitse markt in dit deel van het land is ook beperkt, maar misschien nog niet helemaal benut. Is er in de regio ruimte voor een concept dat zich richt op ontspanningsactiviteiten, gekoppeld aan de mooie, groene omgeving, enkele publiekstrekkers en bestaande verblijfsaccommodaties? Maar nogmaals: blijf realistisch en bezint eer ge begint.”
“Doemdenken hoeft niet, dat is nergens voor nodig. Daarvoor zijn mensen in het noorden ook nuchter genoeg. Kijk als gemeente gewoon naar de feiten, maak een gedegen analyse van de eigen situatie. Zo’n analyse kun je binnen een paar maanden klaar hebben. De rapporten die onlangs zijn verschenen over de detailhandel, zoals van de ABN-Amro, Platform31, Detailhandel Nederland en INretail, laten zien dat er beslist kansen zijn voor winkels. Maar de slotconclusie is ook heel duidelijk: sla de handen ineen, werk
Uitgehold Een tip: kijk naar andere steden en regio’s die het knap moeilijk hebben. Hoe pakken zij de problemen aan? Bedenken ze oplossingen die ook bruikbaar zijn voor Emmen? In Zaanstad is onlangs ook een groot binnenstad afgerond, vergelijkbaar met de Dierenparkoperatie in Emmen. Zeker in krimpregio’s wordt onder druk veel vloeibaar, ook binnen weten regelgeving. “Landelijk klinkt de roep om samenwerking. Alle partijen die betrokken zijn bij de inkleuring van het centrum zou je bij elkaar moeten brengen. Zo’n gesprek moet door de gemeente worden aangejaagd, maar vastgoedeigenaren en ondernefoto: M.A.W.
samen aan een mooie, boeiende en aantrekkelijke binnenstad. Zorg ervoor dat mensen willen zien wat er nu weer allemaal te beleven valt.” Drie bier Over beleven gesproken: Pen vindt dat de totale winkelbeleving anders moet. “Probeer nieuwe winkelconcepten uit. ‘Drie bier en een kapper!’, zoiets. Daarmee bedoel ik dat er een mix van functies gewenst is, oude structuren moeten doorbroken worden. Er zit een grote vernieuwing aan te komen. Maar vergeet niet: mensen willen elkaar ontmoeten, in een centrum dat kwaliteit heeft en waar geen onrust of verloedering heerst. Schoon en heel is heilig. Maak centra wat kleiner, zodat het niet te anoniem is. Gebruik groen en water. Daar houden mensen van en het zorgt voor waarde. En zorg dat er dingen gebeuren, vermeng cultuur, evenementen en horeca met winkels, veroorzaak reuring.” Want: “Je moet oppassen met te veel luchtbellen. Investeer je geld in mensen, niet alleen in parkeergarages en het ondertunnelen van een weg. Organiseer festivals en evenementen. En bedenk: ook als je niet zo veel erfgoed en historie in je centrum hebt, kun je toch interessant en spannend zijn!”
‘Emmen krijgt eindelijk ook z’n andere centrumhelft’ Als het over de ‘loop’ van mensen in de binnenstad van Emmen gaat, kan Ton de Sevren Jacquet daar als geen ander over meepraten. Als centrummanager van winkeliersvereniging Emmen Centrum heeft hij vanuit zijn kantoor in de Informatiehof naast het huidige Dierenpark een geweldig uitzicht op alles wat er op en rondom de Markt gebeurt.
EMMENSE ONDERNEMERSBEURS Woensdag 26 maart 2014 Vanaf 18.00 uur Locatie: Sligro Nijbracht 85 7821 CB Emmen
Centrummanager Ton de Sevren Jacquet bij de maquette van het toekomstige centrumplein. “Deze versie van het plein is bijna unaniem gekozen.” Foto M.A.W. “Die ‘loop’ is erg belangrijk”, legt hij uit. “Nu gaan bezoekers van het Dierenpark nog als vanzelfsprekend naar de winkels in het noordelijk deel van de binnenstad of naar winkelcentrum De Weiert. En er is ook onderzoek gedaan naar het winkelgedrag van inwoners. Zij lopen vaak in de vorm van een acht, een rondje in het ene deel van het centrum en vervolgens een rondje in het andere deel. De Markt vormt als het ware een aorta, een levensader, tussen die twee. Maar er moet bewust gewerkt worden aan een nieuwe ‘loop’ als het Dierenpark aan de andere kant van de Hondsrugweg ligt.” Hij haalt er een onderzoek bij dat zijn winkeliersvereniging samen met de gemeente in 2012 liet verrichten door onderzoeksbureau Conceptis. “Hier zie je die ‘acht’ door het winkelcentrum. En dat daar moet een tweede ‘acht’ worden als het Dierenpark klaar
is. Mensen lopen dan vanuit het Theater over het centrumplein en de Markt naar het ‘Mensenpark’.” “De aanbevelingen die in dit rapport zijn gedaan aan de gemeente, worden overgenomen. Dat betekent dat de looplijnen worden geaccentueerd. Zo krijgt de Markt een ander soort klinkers op die gewenste looprichting, zodat mensen als het ware gestuurd worden. En ook de belichting wordt daarop aangepast. Er komen lichtkabels in de juiste richting. Die kabels worden door de bomen geleid, zodat er op de grond een levendig schaduwspel van takken en bladeren ontstaat. Want in het rapport staat ook dat de stad sfeer en beleving moet hebben.” Groene long Een ander onderzoek werd recent verricht in opdracht van de Rabobank. Een belangrijke aanbeveling uit dat rapport wordt ook
door de gemeente overgenomen, vertelt De Sevren Jacquet. “Daarbij gaat het om het realiseren van een ‘groene long ‘ dwars door de stad, van de Es via de Markt en het ‘Mensenpark’ naar de Emmerdennen. De Markt krijgt meer bomen en gras, het krijgt de uitstraling van een aantrekkelijke brink zoals dorpen die hebben.” De centrummanager is het niet eens met de bewering dat het Dierenpark buiten het centrum komt te liggen. “In feite vormt de huidige binnenstad maar een half centrum, met de rest van de stad er als een halve schil omheen, omdat er aan de andere kant van de Hondsrugweg nooit gebouwd mocht worden. Nu wordt er door het nieuwe centrumplein eindelijk een verbinding gemaakt met de andere helft. Het Dierenpark blijft gewoon in het centrum, aan de andere kant van het nieuwe centrumplein.” Gouden plakken Ton de Sevren Jacquet is erg enthousiast over dat nieuwe centrumplein. “Ook daar zie je de looplijn, diagonaal over het plein. Er komt een lange loungebank langs die lijn, en een skatebaan
die voldoet aan internationale normen.” Hij glimlacht: “Als Emmen over tien jaar ineens gouden plakken gaat halen met skaten, weten we waardoor het komt.” Inwoners hebben zelf mee kunnen beslissen over de inhoud van dit plein, gaat hij verder. “Na brainstormsessie konden mensen kiezen uit vijf maquettes. Bijna unaniem is gekozen voor deze uitvoering, met het vele groen en met water. Dat water kan trouwens wegstromen als er iets te doen is op het plein.” Kaders Over de invulling van het toekomstige ‘Mensenpark’ kan ook de centrummanager nog niet veel zeggen. “Het is nog niet duidelijk wat daar precies mee gaat gebeuren. Een attractiepark met behulp van Chinese investeerders? Of een Vondelparkachtige invulling voor de bewoners? Maar de inwoners van Emmen zijn bij wijze van spreken al in het bos als ze hun straat uitlopen. Verblijfsaccommodaties, al dan niet in combinatie met een beeldentuin of andere kunst? Leuk, maar hier in Emmen zijn we niet zo goed in kunstuitingen. Of het een goed
idee is om De Stip naar het park te verplaatsen? Misschien, maar in dit stadium is het te vroeg om te zeggen: we beginnen met De Stip.” Pas in de tweede helft van 2016 zal duidelijk zijn wat er met het ‘Mensenpark’ gaat gebeuren. “Een paar dingen zijn wel bekend. Zo wordt de huidige structuur van het park gehandhaafd en wordt er alleen gebouwd op plekken waar nu ook bebouwing is. Er komen dus niet meer gebouwen bij. Maar er wordt wel gekeken wat je eraan kunt toevoegen, iets wat extra ‘reuring’ brengt.” Zo heeft het Geopark in Borger al geïnformeerd naar de mogelijkheden van een dependance. De gemeente is heel hard bezig met het stellen van kaders. Emmen is een ‘new town’, in relatief weinig tijd uitgegroeid van dorpje tot stad. De gemeente streeft ernaar om de stad een echt centrum te geven. Daarbij worden ideeën gevraagd van studenten van universiteiten en van inwoners zelf. Zoals gezegd: er wordt nog niets vastgelegd, alleen kaders aangegeven. Maar we hebben wel mensen nodig die hun nek uit durven te steken.”
“De Markt moet met veel bomen, gras en klinkers de sfeer van een dorpsbrink krijgen.” Bron: gemeente Emmen
Platform31 legt verkiezingsprogramma’s van dertien steden naast elkaar
Lokale politiek wil werk maken van leegstand Leegstand scoort hoog op de agenda van politieke partijen. Het besef is doorgedrongen dat erg veel winkels en kantoorpanden leeg staan en dat er dringend actie moet worden ondernomen.
vpb-emmen.nl offi
[email protected] 0591-653454
Platform31 heeft de partijprogramma’s van dertien steden, waaronder Emmen, bekeken op het thema leegstand. Platform31 is een landelijke organisatie die praktijk, politiek en wetenschap met elkaar verbindt op sociaal en economisch gebied en op het gebied van ruimte en wonen. Uit de vergelijking bleek dat ‘leegstand’ in negen van de dertien steden als urgent vraagstuk in partijprogramma’s terugkomt. Platform31 noemt het zorgelijk dat veel partijen onderschatten hoe groot het probleem al is, hoe snel het toeneemt en hoe ernstig de situatie op sommige locaties al is. Veel lokale politici spreken juist over de kansen die leegstand
biedt. Dat optimisme is goed, maar hiermee wordt wel gemakkelijk voorbij gegaan aan het feit dat leegstand gewoon erg is voor de gebruiker, de eigenaar, de gemeente en de consument. Die groeiende leegstand heeft er wel toe geleid dat de politiek zich optimistisch en actief in wil zetten voor het behoud en het versterken van de binnensteden en bestaande winkelgebieden. Duurzame verstedelijking heeft de politiek bereikt.
Waarde Duurzaamheid wil zeggen dat het bestaande op waarde wordt geschat. Volgens de vergelijking van Platform31 leggen veel
partijprogramma’s hier het accent op, in tegenstelling tot vorige raadsperiodes, en dat wordt ronduit positief genoemd. Want als je waardeert wat je hebt, doe je ook je best om daar een goede invulling aan te geven. En dan weet je ook wanneer een pand echt niet bruikbaar meer is en beter gesloopt kan worden. Daarnaast kun je niet blijven ontwikkelen en bouwen als er al zoveel (leegstaande) voorraad is. Dat verband wordt in menig verkiezingsprogramma en stad nauwelijks gelegd. Gemeenten zullen zich moeten voorbereiden op een moderne rol in de vastgoedmarkt, vooral gericht op faciliteren en regisseren.
Ook moet beseft worden dat één betrokken partij een stad niet kan verduurzamen. Zaken als overbewinkeling, leegstand van kantoren en veroudering van bedrijventerreinen vragen om een regionale aanpak, maar vooral om samenwerking met ondernemers die in die gebieden hun boterham moeten verdienen.
Proeftuin De lokale partijen opperen ‘nieuwe’ ideeën over de aanpak van leegstand. Die variëren van een leegstandsverordening en actieplannen tot task-forces en mkb-vriendelijk aanbesteden. Platform31 signaleert dat – tegen de verwachting in – weinig wordt
gesproken over stadslandbouw en groen in lege gebouwen. In Emmen ligt een mooie uitdaging. Want behalve met lege panden moet de politiek, samen met de inwoners, nog gaan bedenken wat er precies met die twaalf hectare grond van het Dierenpark moet gebeuren die midden in de stad liggen Dat gebied moet maatschappelijk en economisch rendabel worden gemaakt. En soms kunnen kleine, tijdelijke functies, zoals wellicht een Stadskas, aanjagers zijn voor robuustere ontwikkelingen die bijdragen aan de vitaliteit van de binnenstad.
Projectontwikkelaar Peter Van Dijk is positief over de toekomst
‘Wij zorgen met sfeer en mooie architectuur voor meer belevenis’ Zijn bedrijf bezit zo’n 120 winkelpanden in Emmen en omringende dorpen, waaronder het overgrote deel van winkelcentrum De Weiert. Projectontwikkelaar Peter van Dijk kan daardoor meepraten als het gaat om ontwikkelingen in winkelland. “Ik zie de toekomst niet somber in, integendeel. Ik ben juist heel positief. Ik ga gewoon door met ontwikkelen. Uitspraken zoals hoogleraar Cor Molenaar doet, dat 30 tot 50 procent van de
winkels op termijn gesloten moet worden vanwege de economische crisis en doordat steeds meer mensen via internet kopen, zul je mij niet horen doen. Van mijn winkels staan er drie of vier
leeg, dat is een heel normaal aantal. Daar komen ook wel weer nieuwe huurders voor.” Van Dijk zegt ook geen signalen te ontvangen van winkeliers dat ze een lagere huurprijs willen omdat ze het anders niet kunnen bolwerken. “Nee hoor. Vorig jaar heb ik een pand van 13.000 m2 aan het Noorderplein geopend waar onder andere de Media Markt in zit. Die keten heeft een contract voor tien jaar en betaalt een standaard huurbedrag. Ook van anderen krijg ik niet de vraag of ik wil zakken met de huur. We zetten heel veel in op de kwaliteit
van de gebouwen. We proberen attractieve gebouwen te maken op goede locaties. Ook werken we aan de sfeer en organiseren activiteiten. Daar staan fatsoenlijke huren tegenover.” Overleg Van Dijks bedrijf, Peter van Dijk Projects & Investments, overlegt regelmatig met de gemeente over ontwikkelingen in de stad. “Hoe meer overleg er is, hoe beter. De gemeente is heel erg bezig met het faciliteren van winkeliers. Maar ik weet niet hoe de toekomst eruit gaat zien. Ik heb in elk geval geen last van de ontwik-
kelingen zoals ze door anderen worden geschetst.” Wel voorziet hij dat de Wilhelminastraat en het gebied ten noorden van het Noorderplein leger zullen worden. “Er wordt meer geconcentreerd rond het nieuwe centrumplein en bij het ‘Mensenpark’ aan de Hoofdstraat.”
Aantrekkelijk Van Dijk is met andere eigenaren van winkelpanden langs het huidige Willinkplein in gesprek om een mooie gevelwand met aantrekkelijke winkels te realiseren langs het nieuwe centrumplein, zodat bezoekers van het Dierenpark in de toekomst naar de binnenstad worden ‘getrokken’. Daar hoort ook een imponerende entree naar De Weiert bij. “Met ons bedrijf bouwen we nieuwe winkels, halen we grote namen binnen en laten we mooie architectuur zien. We moeten vooruit, niet krampachtig vasthouden aan wat er is. Breng leven op dat plein. Er wordt tegenwoordig veel gepraat over belevenis in binnensteden. Daar zorgen we voor.” In leegstaande winkelpanden verschijnt soms een ‘pop-upwinkel’ zoals hier in winkelcentrum De Weiert: een tijdelijke winkel om bijvoorbeeld restpartijen te verkopen. Foto M.A.W.
Brancheorganisaties zien legio mogelijkheden voor detailhandelaren om internet te benutten
Bezorg de verse spullen thuis en start met studentenwinkels en parkeer-app Je zit lekker onderuitgezakt op de bank met je tablet en speurt naar een leuke vakantie. Yes, geslaagd, inclusief vliegtickets! Je besluit om meteen maar een paar spannende detectives bij Bol te bestellen voor op het strand en te kijken of Zalando nog wat must-have zomerjurkjes heeft. Ow, en kijk eens naar die kekke zonnebrillen en hippe sjaaltjes! En een nieuwe portemonnee is ook niet verkeerd. Hup, in het winkelwagentje, morgen wordt alles thuisbezorgd. Nou ja, het is duidelijk. Internet heeft de afgelopen jaren heel veel terrein gewonnen van de fysieke winkels, met een golf aan faillissementen als gevolg. Ondernemers die de bui al zagen hangen, hebben de bakens verzet. Anderen zoeken nog naar een manier om de uitdaging aan te gaan. In de rapporten die brancheorganisaties INretail en Detailhandel Nederland een maand geleden presenteerden, worden manieren genoemd waarop winkeliers de bedreigingen het hoofd kunnen bieden. Wifi If you can’t beat them, join them! Oftewel: begeef je zelf op het digitale pad. Waar internetwinkels beseffen dat het toch wel voordelen heeft om een fysieke vestiging
te hebben, halen steeds meer bestaande winkels hun omzet van internet, meldt INretail. Neem Media Markt, dat van plan lijkt te zijn om verkopers rond te laten lopen met een tablet. Samen met de klant kunnen ze dan op zoek naar de laagste prijs voor het begeerde product, waarbij die prijs ter plekke in de winkel aangepast kan worden. Om de bewoners en bezoekers van winkelgebieden terwille te zijn, installeren steden als Tiel en Heerlen grote wifi-netwerken. Mensen kunnen dan overal gebruik maken van internet, maar ontvangen in de toekomst ook aanbiedingen van hun favoriete winkels zodra ze daar in de buurt zijn. Ook handig voor de ondernemer: alle info die afkomstig is van de smartphones van hun klanten
laten precies zien welke afdelingen en schappen het drukst bezocht zijn. Oftewel: je wordt exact gevolgd op je route door de winkel. Het Nieuwe Winkelen is nog zo’n project waarbij het mobieltje een centrale rol speelt. Daar doen middenstanders uit steden als Deventer, Enschede, Arnhem, Alkmaar en Leeuwarden aan mee. Samen een site Het gemak dient de mens, en dat merken slagers, bakkers en groenteboeren. Als klanten toch in de supermarkt zijn, grijpen ze al gauw een brood of bosje radijsjes mee om zich een tochtje naar een andere winkel te besparen. Maar de brancheorganisaties verwachten niet dat alle verswinkels daardoor verdwijnen. En ook hier
speelt internet weer een rol. Maak gewoon een gezamenlijke website waarmee klanten online hun bestelling kunnen plaatsen bij hun eigen, vertrouwde kaasboer, slager, vishandel en wijnspecialist. De gebundelde bestelling wordt dan keurig afgeleverd of kan op een afgesproken tijdstip worden opgehaald bij een van de aangesloten winkels. Een aantal verswinkeliers werkt op dit moment al op deze manier samen in het netwerk Regiovers, onder meer in Hengelo , Houten en Wijchen. Budget Er zijn klanten die liever niet naar een winkelcentrum gaan. Omdat ze er geen tijd voor hebben, het winkelcentrum te druk vinden of de parkeertarieven te hoog. Om die klanten voor zich te winnen,
gaan steeds meer winkeliers met een vestiging naar de plek waar dat handig is voor die klanten. Steeds meer detailhandelaren vestigen zich daarom in de buurt van ziekenhuizen, in de buurt van grote bedrijventerreinen, op knooppunten van het openbaar vervoer of op de campus van een universiteit of hogeschool. Zo heeft supermarktketen Spar twee winkels bij de universiteitsgebouwen van Amsterdam en Utrecht geopend, met artikelen die passen bij het budget van studenten. En wat die parkeertarieven betreft: er wordt al gewerkt aan websites en apps die aangeven waar je het beste kunt parkeren, hoe je daar komt en hoeveel het kost. Zodat de klanten vooral ook de weg naar de winkels blijven vinden.
Word symbolisch eigenaar van 1 m² kunst
Vernieuwing kunstwerk De Stip De Stip – het Toyistische kunstwerk dat ‘Leven met energie’ als thema heeft – is in 2010 onthuld. De totstandkoming van het werk was bijna letterlijk een verhaal van ‘bloed, zweet en tranen’. Want wie bedenkt het nou om op een voormalige gasopslag een kunstwerk aan te brengen? Hoe moet je dat nou praktisch, organisatorisch en financieel regelen? Er waren veel vragen, knelpunten en obstakels. Het grootste probleem gedurende het project was de kwaliteit van de steiger en de afdekking van het kunstwerk in wording. Opmerkelijk genoeg was de realisatie van het kunstwerk het minste probleem, want de Toyisten hebben er met veel inventiviteit, creativiteit en doorzettingsvermogen voor gezorgd dat het werk ‘Leven met energie’ piekfijn op de bol werd aangebracht.
“DE STIP OP DE SAVANNE ZORGT VOOR EEN TOELOOP VAN TOERISTEN”
“GOED VOOR DE OMZET VAN DE MIDDENSTAND EN DE WERKGELEGENHEID”
DE STIP AAN DE HEB JIJ
TOERISTISCHE HORIZON LEF?
LEF! gelooft in de kracht en de mogelijkheden van Emmen zelf. Met haar bos- en waterrijke ruimte, de paarsgekleurde heide, het groene platteland en de economische bedrijvigheid. En over twee jaar met een nog mooier dierenpark en een spraakmakend theater. Met hoop, optimisme en visie heeft LEF! vertrouwen in de toekomst. Het glas is voor ons dan ook altijd halfvol. Ook heeft LEF! de durf om vandaag al aan de toekomst te bouwen.
Samenwerking LEF! vindt dat na het realiseren van het nieuwe dierenpark en stadstheater het denken over de toekomst niet mag stoppen. Voortbouwen op de ingeslagen weg, maar ook moed tonen door sommige bakens te verzetten. Niet alleen maar samen met anderen. Samenwerken dus! Met de buren Borger-Odoorn en Coevorden, maar ook met onze oosterburen. Het Emsland heeft ons veel te bieden en wij hen. En toch is gemeenschappelijk optrekken nog niet vanzelfsprekend.
Heide hart LEF! streeft daarom naar een economische regio die wordt gevormd door Zuidoost Drenthe en het Emsland: het Heide Hart. Zoals de paarse heide geen rekening houdt met grenzen, moet dat ook niet het geval zijn met ons denken en economisch handelen. Het Heide Hart als een kloppend en bruisend gebied waar over grenzen heen samen wordt gewerkt aan een welvarende en aantrekkelijke samenleving.
Emmen als toeristische trekpleister LEF! is niet bang voor de toekomst. Wij hebben dan ook nagedacht over wat er in de gemeente tot 2020 moet gebeuren. Vanuit het besef dat de toekomst begint met de keuzes van vandaag. LEF! durft het aan om die keuzes te maken. Toerisme zien wij als bron van werkgelegenheid. Emmen moet zich daarom gaan ontwikkelen en profileren als fietsstad van Europa en als Toyistenstad.
Toyisme LEF! durft het dus aan toyisme te omarmen. Een kunststroming die in de gemeente Emmen is ontstaan, zich heeft ontwikkeld en inmiddels internationaal aan het doorbreken is. Zoals Gaudi het beeld en het karakter van Barcelona bepaalt, zo moet het toyisme dat bij ons doen. Waar gaat LEF! voor? De Stip (gasbol) in het centrum van Emmen Toyisme prullenbakken Toyisme-bewegwijzering Museum voor hedendaagse kunst (Nederlands en Duitse kunst)
KIJK DAN OP DE LEFMETER
LEF-EMMEN.NL
LID WORDEN OF MEER INFORMATIE? KIJK OP WWW.LEF-EMMEN.NL OF VOLG ONS OP
Waarom is dan nu al vernieuwing van het kunstwerk aan de orde? Uiteindelijk hebben de Toyisten door alle aanloopproblemen het kunstwerk moeten realiseren in een periode die erg ongunstig was voor het goed opdrogen van de verf, namelijk de late herfst, de winter en de vroege lente. Misschien herinnert u zich nog de forse sneeuwval in die winter; wij van Living Industry in ieder geval wel! Al met al is er veel water in de verflagen blijven zitten, en dat komt er nu uit, met negatieve gevolgen voor de kwaliteit van het werk. Omdat we De Stip in goede staat willen behouden voor Emmen, willen we in de zomer van dit jaar de schade aan het kunstwerk herstellen. Voor de vernieuwing van het kunstwerk roepen we uw hulp in, want we willen het opknappen van De Stip door middel van crowdfunding bekostigen. Doneer een bedrag en word symbolisch mede-eigenaar van De Stip! Gebruik uw vierkante meter als logo,
briefhoofd of zet hem op uw website Het opknappen van De Stip kost minstens 40.000 euro. Dat is veel geld, maar als u en veel andere mensen een klein(er) bedrag geven, komen we er wel. Laat uw kunst-hart spreken!
zelschap tot 20 personen, leuk voor een verjaardag of als onderdeel van een verenigings- of bedrijfsuitje).
Doe mee aan onze crowdfundingactie! Doneer een bedrag en ontvang een waanzinnige, kunstzinnige attentie.
Voor € 75,- ontvangt u het schitterende kunstboek Behind the Mask over de kunststroming Toyisme. Voor € 50,- krijgt u het boek Uppspretta over het Toyistisch kunstwerk in IJsland. Voor € 35,- kunt u drie setjes met Toyistische kaarten versturen.
Voor € 100,- bent u al symbolisch mede-eigenaar van De Stip. U wordt symbolisch eigenaar van 1 m2 van De Stip, ontvangt een certificaat en kunt vrij beschikken over een afbeelding van ‘uw’ vierkante meter. Leuk voor briefpapier, wenskaart of website. Uiteraard kunt u natuurlijk nog meer meters kopen en een groter detail van het kunstwerk benutten. Zo zou u de afbeelding van de ‘zon’ in z’n geheel kunnen kopen! Voor € 250,- krijgt u een privé-rondleiding op én in De Stip (voor een ge-
Voor € 1.000,- kunt u kiezen tussen een zeefdruk van De Stip of Dromen als Ontbijt.
Doet u mee? U kunt zich aanmelden via
[email protected] onder vermelding van Behoud De Stip en het bedrag dat u wilt doneren. Bij voldoende aanmeldingen wordt de praktische organisatie van de actie vervolgens door het professionele crowdfunding-platform CrowdAboutNow overgenomen. Laat De Stip niet barsten!
TOYISME
Scoren doen we met z’n allen!
Kaders stellen. Het speelveld bepalen. Heldere afspraken maken. Overtreders aanspreken op hun gedrag en handelwijze, of erger nog: hen beboeten wegens spelbederf. Dat klinkt nogal streng en formeel en wordt dus meestal als vervelend ervaren. Maar toch: samen spelen is vooral leuk als iedereen de spelregels kent en zich daaraan houdt. Regels scheppen duidelijkheid en voorkomen dat in het heetst van de strijd alles compleet uit de hand loopt. Maar veel belangrijker: als het goed is, verhogen ze de spelvreugde. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, hoeven vaste afspraken en regels niet belemmerend te werken voor het plezier en het creatieve proces. Het zoeken van de grenzen van het spel en het speelveld, op creatieve wijze omgaan met gegeven beperkingen, pogingen om het maximale rendement te halen uit jezelf en uit het spel, dat zijn Door Wim van der Beek zaken waar de Toyisten alles van af weten. Sterker nog: ze doen niet anders.
T
oyisten? Wie zijn dat? Het woord Toyisme laat zich lastig vertalen. Letterlijk vertaald betekent de eerste lettergreep: speelgoed. En het achtervoegsel -isme refereert aan brede bewegingen of stromingen die zowel in de kunstwereld als in religies bestaan. Impressionisme en expressionisme, surrealisme, tachisme, boeddhisme, hindoeïsme, taoïsme en confucianisme. Ook politieke verschijnselen, karaktereigenschappen of maatschappelijke fenomenen die breed gedragen worden of in ruime mate voorkomen, worden soms verheven tot de status van een -isme. Simplisme is daar een sterk voorbeeld van. Maar ook begrippen als protectionisme en dualisme zijn ingeburgerd. Op zoek naar kunsthistorische kaders waarbinnen het werk en het gedachtegoed van de Toyisten geplaatst kan worden, zijn verwijzingen naar de Pop Art (die vanuit Amerika in de jaren zestig de wereld veroverde) en naar New Image Painting, Keith Haring en Graffiti (die in de jaren ‘80 en ‘90 het postmodernistische tijdperk inluidden) onontkoombaar. Maar in het rijtje namen van groeperingen waartoe zij niet gerekend willen worden, hebben ze de Graffitibeweging steeds buiten beschouwing gelaten. Verwonderlijk is dat natuurlijk niet. De geestverwantschap met
voorzien en geen enkel standpunt wordt zomaar klakkeloos overgenomen. Het is met Toyisme als met voetbal. De regels zijn helder. What you see, is what you get. Iedereen weet hoe het spelletje gespeeld moet worden en toch lopen de stadions keer op keer vol met duizenden mensen die zich graag laten verrassen door flitsende acties, doordacht samenspel, creatieve balbehandeling, teamgeest, de kracht van het collectief en individuele hoogstandjes. Zelfs over de uiterlijke herkenbaarheid van de club is nagedacht. Wat het clubshirt betekent voor de voetballers, is het masker voor de Toyisten. Herkenbaarheid is voor hen een geheimzinnig
toonaangevende vertegenwoordigers van die beweging is groot. Eén van de meest in het oog springende overeenkomsten is het gebruik van pseudoniemen. Ook de bewuste keuze voor anonimiteit, ontindividualisering, de voorkeur voor een guerrillaachtige aanpak, voorliefde voor de openbare ruimte als podium en een anti-establishment mentaliteit verbindt de Toyisten met graffitikunstenaars. Minder opvallend zijn de overeenkomsten in de beeldtaal en in het handschrift. De meeste Toyisten zijn echte verhalenvertellers. Soms nemen hun beeldverhalen zelfs epische proporties aan. Een verhalend hoogstandje is ongetwijfeld ‘Leven met energie’ (het hoofdthema van De Stip), maar ook ‘Dromen als ontbijt’ op Hotel Ten Cate in Emmen en de watertank Uppspretta in IJsland bezitten ongekende epische kwaliteiten waarbij sensuele componenten en gekke uitspattingen eerder regel dan uitzondering zijn. De verhalen schieten alle kanten op. Dat maakt ze grillig en houdt de spanning er in. Allerlei aspecten en deelaspecten van een thema worden in het beeldverhaal betrokken. Het associatieve vermogen van de ‘vertellers’ levert extra dimensies, speelse invallen en onverwachte invalshoeken op die het verhaal verlevendigen. In de onderwerpkeuze gaan de Toyisten geen enkel taboe uit de
weg. Elk onderwerp is salonfähig en speelse rebellie wordt niet geschuwd. De maatschappijvisie die zij etaleren, kan soms lichtjes wringen of schuren, maar humor is nooit ver weg. In hun benadering van gevoelige onderwerpen volgen de Toyisten het pad van de striptekenaars die de comic strip in Amerika populair hebben gemaakt. Hun werk is vrolijk, uitbundig zelfs, maar nooit plat of kritiekloos. Elk statement wordt van spitsvondige kanttekeningen
en paradoxaal gegeven. Overal waar ze in de openbaarheid optreden, zijn de Toyisten van andere mensen te onderscheiden door het masker dat hun Toyistenstatus bevestigt en tegelijk hun anonimiteit waarborgt, maar de sporen die zij nalaten in hun werk verraden onmiddellijk dat ze Toyisten zijn. Het statement is glashelder: niet het individu telt, maar het collectief. Toyisten willen beoordeeld worden op de oorspronkelijkheid en authenticiteit van hun werk en op het gedachtegoed dat daaraan ten grondslag ligt. Dat is universeel en tijdloos en daarbij past niet de kortstondige roem van de eenling. Het is als met ware clubliefde die voorschrijft: scoren doen we met z’n allen!
