Beheer en Onderhoud Legionella Richard Peet 1
Programma Relatie tussen Legionella en
Beheer en onderhoud Inspectierichtlijn en ILen T
Wateropleidingen
2
Legionella Aangetoond 1976, bijeenkomst Legionairs In Nederland 1999, Bovenkarspel Komen voor in: • Grondwater • Oppervlakte water • Drinkwaterinstallaties Wateropleidingen
3
4
Legionella op BCYE-medium
5
Legionella • Vermeerdering Legionella in water • Aerosolvorming met besmet water • Blootstelling (inhalatie)/infectie – intensiteit (duur, aantal bacteriën) – type organisme (serogroep) • Risicogroep (verminderde afweer) – medicijngebruik – mannen, > 50 – bovenmatig roken – alcoholgebruik
6
Eigenschappen Legionella • • • • •
Staafvormige bacteriën Groei bij 20-50°C Zuurstof nodig voor de groei Aminozuren en ijzer nodig Vermeerdering in biofilms, sediment en protozoa
7
Ziekteverschijnselen Legionella • • • •
Incubatietijd 2-10 dagen Griepachtig beeld Pontiac Fever Veteranenziekte: – hoge koorts, koude rillingen – hoesten, benauwdheid – zware longontsteking – algehele malaise • Mortaliteit: 5-10% 8
Groei Legionella
9
Factoren die vermeerdering van Legionella bevorderen • • • •
Temperatuur water 25-50°C Stilstaand water Lange verblijftijden Aanwezigheid van micro-organismen – voedingsstoffen vrij uit water en materialen – vormen biofilms en sediment • Slechte circulatie van het water 10
Dode leidingen
11
Weinig gebruikte leidingen
12
Opwarming van koud water
13
Corrigerende maatregelen • Verwijderen van dode leidingen • Verbeteren doorstroming van koud waterleidingen • Tijdelijk afkoppelen van weinig gebruikte leidingen • Verplaatsen van koud waterleidingen • Verplaatsen mengventiel
14
Beheersmaatregelen • Wekelijks spoelen warmwaterleiding (thermische desinfectie) • Wekelijks spoelen koudwaterleiding • Spoelen bij weer ingebruikname van installatiedelen • Onderhoud boiler • Periodieke monitoring temperatuur • Periodieke monitoring Legionella
15
Spoelen niet vereist
Wekelijks spoelen vereist
nietdoorstroo mde leiding
2 .
2 .
2 .
2 . ≤ 0.15m
2 .
≥ 0.15m
1 .
≤ 0.15m
1 .
≤ 0.15m
doorstroomde leiding
1 open afsluiter verzegeld 2 gesloten bedieningsafsluiter verzegeld De in de leidingwaterinstallatie geplaatste keerkleppen moeten zo zijn aangebracht dat zij gemakkelijk kunnen worden onderhouden en vervangen. Tevens moeten zij zo zijn aangebracht dat zij gemakkelijk kunnen worden gecontroleerd! De brandblusleiding moet bij het binnenkomen en verlaten van een ruimte en bij aftakkingen worden gecodeerd met “geen drinkwater’
Wateropleidingen
16
Standaard installatie < 1 liter inhoud T
Boiler koudwater
Bedieningsafsluiter douche Inlaatcombinatie
T
Thermometer
Mengtoestel 17
Installatie omloopleiding > 1 liter inhoud ND T
Boiler koudwater
Bedieningsafsluiter douche Inlaatcombinatie Mengtoestel Wateropleidingen
T
Thermometer
ND = Normaal dicht 18
Decentraal mengsysteem Inhoud < 1 liter T
Boiler koudwater
Bedieningsafsluiter douche Inlaatcombinatie
T
Thermometer
Mengtoestel (decentraal) 19
Bestrijding Legionella • Ladder van VROM (ILenT) • Thermisch=Verhogen temperatuur water >60°C minimaal 20 minuten • Fysische=UV, Ultra/microfiltratie • Elektro-Chemische anodische oxydatie koper/zilverionisatie (Alleen bij collectieve watervoorziening) 20
Anodische oxidatie Spanningsverschil in water (natriumchloride) wordt omgevormd tot desinfecterende stoffen(chloride en natrium). Chloorgas zorgt voor desinfectie. Geen smaak en reuk resten. Samenstelling water wordt gewijzigd.
21
Koper-zilver ionisatie Bij koper zilver ionisatie wordt dit met behulp van elektrolyse opgelost in het water. De koper delen tasten de celwand bacteriën aan, de zilver delen maken de kern van de bacterie onschadelijk.
22
Organisatie Controle en Inspectie • Ministerie Infrastructuur en Milieu borg voor gezond drinkwater • Inspectie Leefomgeving en Transport handhaaft de wetgeving • Controle DWI door Drinkwaterbedrijf Invulling controletaak vlgs art.24 DWW Wateropleidingen
23
Waarom controle en inspectie • Borg voor gezondheid en kwaliteit • Drinkwaterbedrijven controleren art. 24 ‘ op gevaar voor verontreiniging’ • Drinkwaterbedrijf controletaak • Toezicht en handhaving ILenT • Doelgroep Legionella • Risico’s beperken • Verantwoordelijkheid
Wateropleidingen
24
Regelgeving Drinkwaterwet
Woningwet
Drinkwaterbesluit
Bouwbesluit
NEN 1006 Waterwerkbladen
Overig
Wateropleidingen
25
Wetten Drinkwaterbesluit Controle drinkwaterinstallatie Art. 21.3b Toezicht op het leidingnet Art. 24.1 Aangeslotene, geen gevaar verontreiniging leidingnet Art. 24.2 Drinkwaterbedrijf controleert op gevaar voor verontreiniging van aan derden geleverd drinkwater (collectieve installaties)
Wateropleidingen
26
Controlebeleid • Geen gevaar voor volksgezondheid • Inspectierichtlijn 2012 • Aan de hand van Risico klasse • Interventie strategie -> Naleving legionella regelgeving • Drinkwaterbedrijf bepaald de Risico klasse 1 t/m 5
Wateropleidingen
27
Inspectierichtlijn 2012 • Ministerie Infrastructuur en Milieu borg voor gezond drinkwater • Inspectie Leefomgeving en Transport Handhaaft de wetgeving • Controle DWI door Drinkwaterbedrijf Invulling controletaak vlgs art.24 DWW Wateropleidingen
28
Uitvoering Controles • Standaard werkwijze, uniform • Geen interpretatieverschillen (geen discussie met klanten) • Eenduidige rapportage aan ILenT
Wateropleidingen
29
Wettelijke plichten eigenaar • Zorgdragen, geen gevaar volksgezondheid • Blijvend voldoen aan NEN 1006 • Beheersmaatregelen uitvoeren(als nodig) • Zorg voor goed beheer -> controleren, onderhouden, documenteren • Zorgplicht • Hulpmiddel:Waterwerkblad 1.4 G met beheerspakketten Wateropleidingen
30
Beheerspakketten • Grote uitgebreide installaties pakket A Watermeter > Qn 6 aanvullend beheer verplicht • Prioritaire installatie Legionellapreventie en beheerspakket C • Beheerspakket D toepassen bij wettelijk meetprogramma
Wateropleidingen
31
Frequentie van controles Risico’s • Hoe hoger risico, hoe hoger klasse • Hoe hoger risico klasse, hoe hoger bezoek frequentie Klasse 3 -> 1 x per 9 jaar Klasse 4 -> 1 x per 6 jaar Klasse 5 -> 1 x per 3 jaar Wateropleidingen
32
Risicoklassenindeling Waterleidingbedrijf: • Bepaalt per klant frequentie van controle • Doel: eigenaar kan ook zelf bepalen • Ingredienten: • Vloeistofklasse • Andere waterleidingnetten • Kans op wijzigen • Kwetsbaarheid gebruikers • Grootte 33
Object matrix
Wateropleidingen
34
Vloeistofklasse 1 water menselijk consumptie, drinkwater 2 vloeibaar, geen schade mens, geschikt als drinkwater 3 vloeibaar, enige mate van schade, toxische stof, LD 50 >200mg/kg lichaamsgewicht proefdier 4 vloeibaar, gevaar zeer toxische stof, LD 50 ≤200mg/kg lichaamsgewicht proefdier 5 vloeibaar, gevaar aanwezigheid pathogene bacterie of virus Wateropleidingen
35
Extra risico Andere waterleidingnetten : • Onthard water Kans op wijzigen : • Wordt vooral gekeken naar het risicoverhogende effect van wijzigingen • Groot bij ontoereikend beheer
36
Kwetsbaarheid gebruikers • Geen kennisdomein watersector • Dus: volgend (ILenT, GGD) • Bestaande indeling (LCI-lijst):
37
Doelgroepen bij legionellapreventie. •
Hoofdgroep
• • • • • • • • • •
Ziekenhuizen hoog Zorginstellingen middelmatig Logiesverblijven middelmatig Asielzoekerscentra middelmatig Cel complexen middelmatig Badinrichting middelmatig Campings middelmatig Jachthavens middelmatig Truckstops middelmatig Locaties waar verneveld water laag aan derden wordt geleverd.(zorgplicht) Wateropleidingen
Kwetsbaarheid gebruikers
38
Conclusie • Er is meer dan alleen Legionella
• Beheer, controle en onderhoud van een drinkwaterinstallatie is belangrijk • Overheid handhaaft • Iedereen heeft verantwoordelijkheid.
39
