Toelichting over de behandeling van: Raadsvoorstel “Kadernota Beeldkwaliteit 2013” Raadsvoorstel “Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen” Raadsvoorstel “Beleidsnota reclamebeleid” Van:
Het college van B&W van 9 april 2013
– Kadernota Beeldkwaliteit 2013 en Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen Het college van B&W van 19 februari 2013 – Beleidsnota reclamebeleid
Doel:
Behandeladvies geven voor de besluitronde
Toelichting:
1. Besluitvorming Aan de raad wordt voor gesteld om de “Kadernota Beeldkwaliteit 2013”, de notitie “Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen” en de “Beleidsnota reclamebeleid” vast te stellen. 2. Kadernota Beeldkwaliteit 2013 De laatst vastgestelde Kadernota Beeldkwaliteit” en de “Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit” dateert van 2004. Een aantal ontwikkelingen op rijks- en gemeentelijk niveau en de ontwikkelingen van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) zorgen er voor naar het oordeel van het college dat het beleid geactualiseerd moet worden en er daarbij nieuwe accenten gelegd kunnen worden. Vandaar dat het college van B&W een nieuwe kadernota Beeldkwaliteit aan de gemeenteraad voorlegt. 3. Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen In de “Kadernota Beeldkwaliteit 2013” wordt de versoepeling van het welstandstoezicht gerelateerd aan de mate waarin een gebied van invloed is op het stadsbeeld of de mate waarin een gebied gevoelig is voor verrommeling. In dat kader wordt in de notitie “Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen” de versoepeling van het welstandstoezicht geconcretiseerd en wordt gemotiveerd op welke wijze de verschillende niveaus van toetsing aan de verschillende delen van de stad zijn toegewezen. Het college van B&W geeft aan dat wanneer de notitie “Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen” gelijktijdig met de “Kadernota Beeldkwaliteit 2013” door de gemeenteraad vastgesteld wordt de in de Kadernota voorgestane versoepeling direct geformaliseerd worden. 4. Beleidsnota reclamebeleid Het college heeft in de beleidsnota Reclameboodschap zijn visie en doelen en contouren van het reclamebeleid uitgewerkt. Hierna stelt het college een Uitwerkingsnota op, waarin de onderwerpen concreet worden uitgewerkt. Het reclamebeleid gaat over elke aanduiding, van zowel commerciële als niet commerciële aard in de vorm van een opschrift, aankondiging of mededeling die vanuit de openbare ruimte zichtbaar is. 5. Reden van gezamenlijke agendering De genoemde onderwerpen hebben een sterk raakvlak met elkaar als het gaat om beeldkwaliteit. Vandaar dat deze gezamenlijke geagendeerd worden.
Naam steller: E-mail steller: Bijlagen:
J. van der Zanden en C.van Koppen Tel. steller:
[email protected] [email protected] 1. Raadsvoorstel “Kadernota Beeldkwaliteit 2013” 2. Raadsvoorstel “Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen” 3. Raadsvoorstel “Beleidsnota Reclamebeleid”
024 – 329 29 87/ 329 96 07
Ter inzage via dropbox, internet, Raadsgriffie en Informatiebalie 1. De Kadernota Beeldkwaliteit 2013 met bijbehorende plankaart Beelddragers Nijmegen 2. Inspraaknota Kadernota Beeldkwaliteit 2013 3. Meningspeiling toezicht beeldkwaliteit 4. Notitie Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen met bijbehorende plankaart 5. Inspraaknota in het kader van de notitie Versoepeling Welstandstoezicht Nijmegen 6. Reclameboodschap Beleidsnota reclame en andere uitingen
Voorstel aan de Raad
Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Collegevergadering no 47
Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel
15 mei 2013
/ 28/2013
Fatale termijn: besluitvorming vóór: Aanwezig:
N.v.t. Voorzitter
Wethouders Onderwerp
beleidsnota reclamebeleid
Gemeentesecretaris Communicatie Openbare Ruimte / 1062 Verslag
Programma / Programmanummer
Th. de Graaf P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, P. Lucassen, J. van der Meer P. Eringa A. Kuil M. Sofovic
Portefeuillehouder
T. Tankir
Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d.
19 februari 2013 Samenvatting
In de beleidsnota Reclameboodschap is onze visieinende doelen en zijn de contouren van het Aldus vastgesteld vergadering van: reclamebeleid uitgewerkt. Hierna wordt een Uitwerkingsnota opgesteld, waarin de onderwerpen concreet worden uitgewerkt. Het reclamebeleid gaat over elke aanduiding, van zowel commerciële als niet commerciële aard in de vorm van een opschrift, aankondiging of mededeling die vanuit de openbare ruimte zichtbaar is. Het betreft zowel boodschappen in de openbare ruimte, en op particulier terrein en gevels. Ons beleid dient als juridisch vangnet, we leggen meer verantwoordelijkheid bij ondernemers zelf neer. Er is een duidelijk economisch belang voor de De voorzitter, stad en een balans tussen uitstraling van de stad en uitingsvrijheid. De secretaris, Voorstel om te besluiten
1.
De beleidsnota "reclameboodschap" vast te stellen.
1
Opgesteld door, telefoonnummer, e-mail
Christel van Koppen, 00621168126,
[email protected] Raadsvoorstel beleidsnota Reclame boodschap.doc
Voorstel aan de Raad
Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1
Inleiding
In de stadsbegroting 2011-2014 is opgenomen dat we beleid voor reclame gaan ontwikkelen. We hebben op dit moment nog geen overkoepelende reclamebeleidsnota. Er is behoefte aan een integraal en actueel beleidskader om ervoor te zorgen dat reclame de sociale, economische en ruimtelijke kwaliteit van de stad ondersteunt. We willen meegaan met nieuwe (digitale) ontwikkelingen die elkaar in een hoog tempo opvolgen. Met een overkoepelende beleidsnota voor reclame, kunnen we ons aanbod voor reclamevoorzieningen in de openbare ruimte integraal op de markt zetten. De komende jaren lopen bestaande contracten af. We verwachten met deze nieuwe aanbesteding een grotere opbrengst te kunnen genereren, waarmee we de kosten ten aanzien van het faciliteren en handhaven van reclame kunnen dekken en een impuls kunnen geven aan kwaliteitsverbetering. Met ons nieuwe reclamebeleid treden we als overheid terug, en geven ondernemers ruimte om zelf verantwoordelijkheid te nemen. We willen een faciliterende rol nemen en ons opstellen als partner. Ondernemers in Nijmegen willen zelf verantwoordelijkheid nemen, mits de gemeente een juridisch vangnet inzet om excessen aan te kunnen pakken als ondernemers er zelf niet uitkomen.
1.1 Wettelijk kader of beleidskader
De wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), de algemene plaatselijke verordening (APV) en de Uitwerkingsnota beeldkwaliteit zijn de instrumenten die het juridische kader vormen om reclame en andere uitingen te reguleren. Op basis van deze beleidsnota zullen verschillende APV wijzigingen worden voorgesteld. De concrete wijzigingen zullen in de Uitwerkingsnota reclamebeleid worden uitgewerkt. Ook in de nieuwe Uitwerkingsnota beeldkwaliteit worden reclameaspecten uitgewerkt.
1.2 Relatie met programma
De beleidsnota “Reclameboodschap” hoort in meerdere portefeuilles thuis: 1. reclame in de openbare ruimte (programma openbare ruimte, portefeuille beheer openbare ruimte) 2. reclame aan gevels en op particulier terrein (programma ruimte en cultuurhistorie, portefeuille grondbeleid) 3. citymarketing, narrowcasting en evenementen (programma citymarketing, economie & toerisme, veiligheid. Portefeuille economische zaken en deels burgemeester) De relatie met het programma openbare ruimte is dat de beleidsnota en de uitvoering daarvan bijdragen aan de hoofddoelstelling van het programma openbare ruimte: een schone, hele en veilige openbare ruimte.
2
Doelstelling
Visie voor reclame: Het Gemeentebestuur van Nijmegen faciliteert burgers, ondernemers en instellingen bij het maken van reclame, het zenden van boodschappen en het uiten van hun mening. Zij biedt haar burgers een schoon, heel, veilig en fraai Nijmegen waar reclame en andere uitingen passen bij de kwaliteit van de stad. Raadsvoorstel beleidsnota Reclame boodschap.doc
Voorstel aan de Raad
Vervolgvel
2
Om de visie voor reclame te verwezenlijken, zijn de volgende drie beleidsdoelen geformuleerd: 1. Verschillende belangengroepen, zowel de “zenders” als de “ontvangers”, willen we op maat faciliteren 2. Reclame moet passen bij de stad en geen afbreuk doen aan een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad 3. De kosten die deze doelen met zich meebrengen moeten gedekt worden door de inkomsten uit reclame
3
Argumenten
3.1.1 Er is behoefte aan een integraal, actueel een overkoepelend beleidskader Tot op heden was het beleid voor reclame versnipperd opgenomen over verschillende beleidsdocumenten, die onder verschillende portefeuillehouders en gemeentelijke diensten vallen. De juridische instrumenten zoals de APV, Uitwerkingsnota beeldkwaliteit en Wabo blijven vigeren, maar het is wenselijk om één overkoepelende visie te hebben op reclame en andere uitingen zowel op openbaar terrein als op particulier terrein en aan gevels. Voor de waarnemer buiten zijn alle uitingen immers in één blikveld zichtbaar. Het oog maakt geen onderscheid tussen particulier of openbaar terrein, tussen verschillende portefeuilles en tussen gemeentelijke diensten. 3.1.2 Contracten met reclame-exploitanten lopen af De huidige contracten met verschillende reclame-exploitanten waaronder JCDecaux en CBS lopen na vele jaren af. Uit marktonderzoek is gebleken dat de opbrengsten van de huidige contracten niet meer marktconform zijn. We verwachten met een nieuwe aanbesteding een grotere opbrengst te kunnen genereren waarbij we de hoeveelheid voorzieningen kunnen verminderen en de kwaliteit van de voorzieningen kunnen verbeteren. Met deze opbrengst kunnen we de kosten dekken en meeropbrengsten inzetten voor kwaliteitsverbetering. 3.1.3 We willen dereguleren en zelfregulering bevorderen We willen als overheid terugtreden en ondernemers de ruimte geven zelf verantwoordelijkheid te nemen. We willen een faciliterende rol spelen en ons opstellen als partner. Door de beslistermijn van de Omgevingsvergunning en APV vergunning voor reclame te verkorten van acht naar vier weken, zorgen we voor meer gemak voor ondernemers. Ondernemers in Nijmegen hebben ook de wens om zelf verantwoordelijkheid nemen, mits de gemeente een juridisch vangnet heeft om illegale situaties en excessen aan te kunnen pakken als ondernemers er zelf of samen niet uitkomen.
Raadsvoorstel beleidsnota Reclame boodschap.doc
Voorstel aan de Raad
Vervolgvel
3
3.2.1 We willen het initiatief van de Raad om meer sponsorrotondes in Nijmegen te introduceren overnemen door een experiment voor een periode van drie jaar met sponsorrotondes te starten. Hoewel de besparing op beheerkosten beperkt is indien een rotonde wordt geadopteerd (€ 500 per rotonde per jaar), is het doel van sponsorrotondes voornamelijk om lokale ondernemers te betrekken bij het beheer van de stad en om lokale ondernemers extra mogelijkheden te geven voor naamsbekendheid. Ook worden enkele rotondes in de stad opgeknapt. We gaan daarvoor in zee met een intermediair die lokale adverteerders en groenbeheerders aan een rotonde koppelt. De intermediair ontzorgt de gemeente met betrekking tot acquisitie, contractbeheer, toezicht en handhaving van beheerders en biedt Nijmeegse ondernemers de mogelijkheid om te adverteren met naamsaanduidingen op een rotonde. Gezichtsbepalende rotondes en rotondes op doorstroomwegen, invalswegen en 2x2 wegen sluiten we uit als sponsorrotondes. De intermediair verplicht zich om binnen drie jaar minimaal drie rotondes die bestond momenteel in matige staat zijn, op te knappen. De intermediair verplicht zich tevens om het beheerniveau van alle sponsorrotondes te verhogen. Reclameuitingen op rotondes mogen geen afbreuk doen aan de verkeersveiligheid en beeldkwaliteit. Met de intermediair gaan we een overeenkomst aan met afspraken tav afmeting en type reclame, beheerniveau, wijze en tijdstip van beheer, verkeersveiligheid, ontwerp en kabels en leidingen. Na de experimentele periode van drie jaar evalueren we de tevredenheid van lokale adverteerders, de beeldkwaliteit, mogelijke hinder en de kosten of baten.
Raadsvoorstel beleidsnota Reclame boodschap.doc
Voorstel aan de Raad
Vervolgvel
4
4
Klimaat
5
Risico’s
Dit reclamebeleid draagt een steentje bij aan de duurzame gemeentelijke ambitie om in 2045 een energieneutrale stad te zijn. Het gaat hierbij om verlichte reclamevoorzieningen in de openbare ruimte die moeten voldoen aan het beleid voor openbare verlichting “Zicht op Nijmeegs licht”. Dit betekent dat verlichte reclamevoorzieningen in de openbare ruimte energiezuinig en met duurzame materialen uitgevoerd moeten worden en dat de verlichting 's nachts moet worden gedoofd.
Reclame is een snelle markt, waarbij vele ontwikkelingen elkaar in steeds hoger tempo opvolgen. Met deze beleidsnota zijn deze ontwikkelingen niet bij te houden. Met deze beleidsnota zijn de contouren, het kader van de mogelijkheden in Nijmegen verwoord. Hierbij gaan we niet specifiek in op vormen van reclame, zodat het beleid flexibel is voor nieuwe ontwikkelingen. In de Uitwerkingsnota’s voor reclame en beeldkwaliteit worden onderwerpen concreter uitgewerkt. We geven bovendien ondernemers de ruimte om zelf verantwoordelijkheid te nemen, om zelf met elkaar actuele regels af te spreken.
5.1.1
Raadsvoorstel beleidsnota Reclame boodschap.doc
Voorstel aan de Raad
Vervolgvel
5
5.1.2 Ook de reclamesector heeft te lijden onder de crisis. Bovendien hebben we het uitgangspunt “Less is more” voor reclame. Een grotere opbrengst voor reclame in de openbare ruimte is niet zeker. We kunnen met nieuwe technologieën het aantal reclamevoorzieningen in de stad verminderen, zonder het aantal boodschappen (dus de reclame-inkomsten) te verminderen. Dit kan onder andere door toepassing van roterende vlakken, door digitale reclame (in kader van Narrow casting) en door te kiezen voor enkele grote reclamemasten langs de snelwegen zodat we qua opbrengsten een evenredig aantal voorzieningen in de stad kunnen verwijderen. We zullen specialistische expertise inhuren bij de aanbesteding van reclamevoorzieningen in de openbare ruimte om een marktconforme opbrengst te genereren. 5.1.3 Door als overheid terug te treden en zelfregulering te stimuleren lopen we het risico dat de stad verrommelt en verloedert met een overdaad aan uitingen. Als zelfregulatie in de praktijk niet werkt, dan zullen we de beleidsnota als juridisch vangnet hanteren, en kunnen we met de Uitwerkingsnota beeldkwaliteit, de APV en de Wabo reclame en andere uitingen reguleren. 5.2.1 De besparing op beheerkosten bij sponsorrotondes is minimaal, terwijl de kosten kunnen oplopen De besparing op beheerkosten bij het huidige beheerniveau is beperkt, indien een rotonde wordt geadopteerd scheelt dit de gemeente ca € 500,- per jaar aan beheerkosten. We verplichten de rotonde intermediair daarom om de sponsorrotondes met een hoger beheerniveau te (laten) beheren. Besparing op inrichtingskosten is mogelijk bij nieuw in te richten rotondes. Het grootste deel van onze bestaande rotondes hebben op basis van onderzoek een voldoende kwaliteitsniveau. Indien reeds ingerichte rotondes ten behoeve van adoptie opnieuw worden ingericht, betekend dit kapitaalvernietiging. We starten daarom met inrichting van nieuwe rotondes of herinrichting van een beperkt aantal rotondes dat op dit moment ook aan herinrichting toe is. De rotonde-intermediair bepaalt de (mogelijk hoge) reclametarieven voor de adverteerders. Hier kunnen we afspraken over maken in de overeenkomst met de rotonde intermediair. 5.2.2 Sponsorrotondes passen niet in ons beleid Op basis van de richtlijnen voor verkeersveiligheid zijn afleidende objecten op kritische verkeerpunten zoals rotondes sterk af te raden. We willen sponsorrotondes daarom beperken tot rotondes in woonwijken. In het beleid “Geef ze de (openbare) ruimte” ambiëren we integraal beheer. Door de uitvoering van het groenbeheer en grijsbeheer uit elkaar te trekken en bij verschillende uitvoerders onder te brengen wordt integraal beheer bemoeilijkt. Het beheer “grijs” (rotonderand en wegdek) blijft de gemeente zelf doen. Beheer door derden is minder goed te sturen en controleren. Denk aan gebruik van bestrijdingsmiddelen, tijdstip van beheren (en daardoor belemmeren van verkeersdoorstroming) en inrichting. Hierover zullen we afspraken maken in de overeenkomst met de rotonde intermediair. Na de experimentele periode van drie jaar evalueren we de tevredenheid van lokale adverteerders, de beeldkwaliteit, mogelijke hinder en de kosten of baten.
Raadsvoorstel beleidsnota Reclame boodschap.doc
Voorstel aan de Raad
Vervolgvel
6
6
Financiën
7
Communicatie
8
Uitvoering en evaluatie
De huidige inkomsten, via verschillende exploitanten, uit de reclamevoorzieningen bedragen 225.000,- euro per jaar. In 2010 is marktonderzoek verricht en dat toont aan dat de inkomsten substantieel kunnen worden verhoogd. Afhankelijk van enerzijds de eisen en voorwaarden die de gemeente stelt en anderzijds de actuele situatie van de reclamemarkt is er volgens het marktonderzoek een maximale netto extra opbrengst van 1.200.000,- euro in 2020 mogelijk. Omdat we nog lopende contracten hebben kan de verhoging van de reclame-inkomsten niet onmiddellijk worden gerealiseerd, maar een netto extra opbrengst van 500.000,- euro in 2015 wordt reëel geacht aldus het marktonderzoek. Met netto wordt in dit geval bedoeld dat met de extra kosten, die dit beleid met zich meebrengt, al is rekening gehouden. De reeds ingeboekte bezuiniging van 500.000,- euro in 2015 is dus realiseerbaar. Er is een openbare werkconferentie “De vele gezichten van Nijmegen" geweest voor burgers, ondernemers en andere betrokkenen. Er hebben daaropvolgend twee rondetafelgesprekken plaatsgevonden met externe stakeholders waaronder ondernemersverenigingen, culturele organisaties, commissie beeldkwaliteit, winkeliers, horeca, Huis voor de binnenstad, bewonersplatforms, sportverenigingen en Kamer van Koophandel. Ook hebben we een werkbezoek gebracht aan de gemeente Eindhoven en aan Stichting Eindhoven365 om te leren van de ervaring van een andere gemeente met betrekking tot het uitbesteden van het operationele reclamemanagement aan een externe stichting. We hebben de bedrijfsmakelaars in Nijmegen uitgenodigd om zelf regels te formuleren voor hun branche. Tijdens deze externe bijeenkomsten en overleggen hebben we behoeften opgehaald, nuttige feedback gekregen en kansen ontdekt. Al deze zaken zijn waar mogelijk geïntegreerd in deze nieuwe beleidsnota. Bij het streven om via een nieuw reclamebeleid de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren, dragen ook ondernemers en winkeliers een stuk verantwoordelijkheid. Ondernemers en winkeliers zullen nadrukkelijk bij het reclamebeleid betrokken blijven en uitgenodigd worden om zelf actief invulling te geven aan het nieuwe reclamebeleid. Na vaststelling van deze beleidsnota worden onderwerpen concreet uitgewerkt in deel twee; de Uitwerkingsnota reclame. Op basis hiervan wordt de APV en de Uitwerkingsnota beeldkwaliteit aangepast. Vervolgens zal het beleid geïmplementeerd en gecommuniceerd worden. De aanbesteding van reclamevoorzieningen in de openbare ruimte zal worden voorbereid. Ook willen we de mogelijkheid onderzoeken om het (delen van) operationele reclamemanagement uit te besteden aan een nog op te richten stichting. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,
De Gemeentesecretaris,
drs. H.M.F. Bruls
drs. B. van der Ploeg
Bijlage(n): Beleidsnota
Reclameboodschap Raadsvoorstel beleidsnota Reclame boodschap.doc
Reclameboodschap Beleidsnota reclame en andere uitingen
Gemeente Nijmegen 19-2-2013
Leeswijzer Het reclamebeleid wordt in twee fasen opgesteld en bestaat uit twee delen: deel één is deze beleidsnota "reclameboodschap" en deel twee is de Uitwerkingsnota reclamebeleid. Deel twee volgt als deel één is vastgesteld. Aan het begin van de nota staat de samenvatting met de 11 belangrijkste maatregelen. Onze visie op het reclamebeleid, de beleidsdoelen en een doorkijk naar de toekomst, is opgenomen in hoofdstuk twee. Hierin staat een visie op zowel korte als wat langere termijn. Ieder beleidsdoel is vervolgens apart uitgewerkt in een hoofdstuk. In hoofdstuk drie "Faciliteren" is het eerste beleidsdoel uitgewerkt. Het vierde hoofdstuk "Reclame die past bij de stad" gaat verder in op het tweede beleidsdoel. Het laatste beleidsdoel is nader uitgewerkt in hoofdstuk vijf: Financiën. Hoofdstuk zes tenslotte gaat in op de handhaving en het beheer van het reclamebeleid. Om een idee te krijgen van de vele mogelijkheden (met ieder zijn eigen aspecten) van reclame staan in de bijlage de meeste vormen van reclame weergegeven.
Inhoud Samenvatting
3
1 1.1. 1.2. 1.3.
Inleiding Geschiedenis Waar hebben we het over? Waarom deze beleidsnota?
6 6 6 7
2 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.
Reclame: beleidskader, visie& doelen Beleidskader Visie en beleidsdoelen Terugtredende overheid Toekomstvisie
8 8 8 9 10
3. Beleidsdoel I Faciliteren 3.1. Faciliteren van “zenders|”van reclame 3.1.1. Gevelreclame en reclame op eigen terrein. 3.1.2. Reclamemogelijkheden in de openbare ruimte 3.2. Faciliteren van “ontvangers”van reclame
12 12 12 13 14
4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4.
Beleidsdoel II Reclame die past bij de stad Reclame moet passend zijn in de omgeving en stadsstructuur Less is more Voorkomen van verrommeling Duurzaamheid
15 15 16 16 16
5.
Beleidsdoel III Kostendekkende Financiën
17
6.
Handhaving en beheer
18
Bijlage 1 Overzicht reclamevoorbeelden
19
2
Samenvatting Het reclamebeleid wordt in twee fasen vastgesteld. De eerste fase betreft deze beleidsnota waarin visie, doelen en beleid worden vastgesteld. De tweede fase betreft de uitwerking van het beleid. Deze uitwerkingsnota volgt als de beleidsnota is vastgesteld. Visie: De Gemeente Nijmegen faciliteert burgers, ondernemers en instellingen bij het maken van reclame, het zenden van boodschappen en het uiten van hun mening. Zij biedt haar burgers een schoon, heel, veilig en fraai Nijmegen waar reclame en andere uitingen passen bij de kwaliteit van de stad. Om deze visie voor reclame te verwezenlijken, zijn de volgende drie beleidsdoelen geformuleerd: 1. Verschillende belangengroepen, zowel de “zenders” als de “ontvangers”, willen we op maat faciliteren 2. Reclame moet passen bij de stad en geen afbreuk doen aan een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad 3. De kosten die deze doelen met zich meebrengen moeten gedekt worden door de inkomsten uit reclame Beleidsdoel 1: Faciliteren, dereguleren en zelfreguleren (hoofdstuk 3) Voor het eerste beleidsdoel, het op maat faciliteren van verschillende belangengroepen, willen we vaste reclamevoorzieningen in de openbare ruimte ter beschikking stellen waar verschillende doelgroepen vergunningvrij advertentieruimte kunnen huren. Het is van belang dat ondernemers ook in de openbare ruimte reclame kunnen maken, er is een duidelijk economisch belang voor de stad. Met tariefsdifferentiatie zorgen we ervoor dat ideële organisaties en andere minder draagkrachtige doelgroepen ook ruimte hebben om hun boodschap tegen lage kosten of zelfs gratis te uiten. Het is van belang dat iedereen zijn boodschap of mening kan uiten. Ook met gevelreclame, reclame op eigen terrein of reclame op terrassen geven we doelgroepen de mogelijkheid om aandacht te trekken voor hun onderneming of boodschap. Reclame aan gevels is wel vergunningplichtig, omdat iedere gevel in zijn context anders is en daarom om maatwerk vraagt. Niet de kwaliteit van één gevelreclame-uiting maar het totale beeld van het pand, de straat en zelfs de hele stad bepaalt de kwaliteit voor de bezoeker. Voor meer gemak van ondernemers gaan we onderzoeken hoe we door vooraf standaardcriteria mee te geven, de vergunningprocedure voor gevelreclame kunnen verkorten. Ook willen we meer verantwoordelijkheid bij ondernemers leggen en ruimte geven om zelf regels af te spreken. Als gemeentelijke overheid treden we terug, we geven ruimte en nemen een faciliterende rol en bieden een juridisch kader als vangnet. De regels die we hebben moeten echter niet dogmatisch worden, ze zijn bedoeld om problemen aan te pakken. Gemeenschappelijke initiatieven en afspraken tussen ondernemers onderling willen we bevorderen, zodat zelfregulering toeneemt. We faciliteren bewoners en bezoekers van Nijmegen in hun informatiebehoefte met allerlei informatie op cultureel, commercieel en ideëel gebied, bijvoorbeeld in de vorm van aankondigingen van evenementen, open dagen, concerten, naamsaanduidingen en bewegwijzering. Ook behoeden we hen voor een overdaad aan visuele prikkels en fysieke obstakels. We willen niet dat een overdaad aan uitingen als storend wordt ervaren. Ook mag de toegankelijkheid van voetgangersgebieden en trottoirs door reclameobjecten niet in het geding komen. Beleidsdoel 2: Reclame die past bij de stad (hoofdstuk 4) Het tweede beleidsdoel is reclame die past bij de stad en geen afbreuk doet aan een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad. Reclame beïnvloedt de kwaliteit van de stad in hoge mate. Het kan, wanneer de plaatsing en vormgeving van reclames deel uitmaken van een doordacht concept, een positieve bijdrage leveren aan de uitstraling en de structuur van de stad. Reclame kan echter ook bijdragen aan verrommeling van het straatbeeld. We willen het beleid voor reclame conform de Kadernota Beeldkwaliteit gebiedsgericht differentiëren, omdat de mogelijkheden voor en de behoefte aan reclame niet overal in de stad hetzelfde zijn. Zo zullen er reclamezones en reclame arme gebieden ontstaan.
3
We gaan uit van het principe "Less is more”. We willen minder kwantiteit en meer kwaliteit. Dit kan door in woonwijken geen reclame toe te passen (met uitzondering van naamsduidingen en bij winkels of voorzieningenharten), door reclame te combineren met andere functies (geïntegreerd in straatmeubilair), door roterende en digitale voorzieningen toe te passen en door te kiezen voor enkele grote reclamemasten in plaats van vele kleinere formaten reclame- voorzieningen in de openbare ruimte Verrommeling door wildplak, bekladding en illegale uitingen willen we voorkomen. Bij het aanpakken van illegale uitingen in de openbare ruimte leggen de nadruk op beheren. We verwijderen ongewenste uitingen of poetsen ze weg. Excessen worden bestuursrechtelijk gehandhaafd. Beleidsdoel 3: Kostendekkende financiering (hoofdstuk 5) Het derde beleidsdoel is de kosten voor het faciliteren en het verhogen van de kwaliteit te dekken uit de inkomsten uit reclame. De belangrijkste inkomstenbron is de afdracht die we ontvangen van reclame-exploitanten voor reclamevoorzieningen in de openbare ruimte. We verwachten dat we de inkomsten hiervan kunnen verhogen, omdat de afdracht op dit moment niet meer marktconform is. We faciliteren reclamevoorzieningen in de openbare ruimte, passen tariefsdifferentiatie toe en dekken de kosten voor beheer en handhaving van ongewenste uitingen. De meeropbrengst willen we inzetten voor projecten in de openbare ruimte, zoals lichtprojecten. Nieuw beleid mag voor zover de gemeente dit kan beïnvloeden niet leiden tot lastenverzwaring voor lokale ondernemers.
De 11 belangrijkste maatregelen: 1. Minimaal 20% van het reclameoppervlak in de openbare ruimte wordt bestemd voor nonprofit boodschappen, waaronder ideële reclame en evenementenreclame, om ook ruimte te bieden aan minder draagkrachtige partijen. 2. Reclame aan gevels blijft vergunningplichtig. We willen de beslistermijn van vergunningen voor reclame verkorten van 8 naar 4 weken. Daarnaast willen we onderzoeken of we voor reclame die voor 100% aan door ons vooraf opgestelde standaard voorwaarden voldoet de vergunning binnen 1 week kunnen verstrekken. 3. Alle niet vergunde uitingen buiten de door de gemeente gefaciliteerde voorzieningen in de openbare ruimte zijn illegaal. In het kader van beheer van de openbare ruimte zullen deze worden verwijderd en/of bestuursrechtelijk gehandhaafd. Kleine “tijdelijke” bordjes of briefjes (maximaal A4 formaat), zoals “poes kwijt” of “kersen te koop”, zullen de eerstvolgende schoonmaakbeurt worden verwijderd. 4. Door middel van invoering van gebiedsdifferentiatie (een zonering van de stad in reclame zones en reclamearme gebieden), willen we de mogelijkheden voor reclame beter aanpassen aan de directe omgeving. 5. We willen 10% minder reclamevoorzieningen in de openbare ruimte (kwantiteit). Door gebruik te maken van o.a. digitale schermen willen we reclame aantrekkelijker maken (kwaliteit). Ook onderzoeken we de optie om langs de snelwegen (A73 en A15) een grote reclamemast te plaatsen en een, qua opbrengsten, evenredig aantal reclameobjecten te verwijderen uit de stad. 6. Om de huidige stadsentrees aantrekkelijker en minder rommelig te maken, willen we de plattegrondkasten, de infostopzuilen, de verouderde welkomstborden en de NEC-borden verwijderen. Daarvoor in de plaats komt per stadsentree één digitaal welkomstbord. 7. We starten op initiatief van de Raad een experiment van drie jaar met sponsorrotondes. 8. Neveneffecten, als verrommeling, wildplak etc willen we aanpakken. De extra kosten van dit beheer van de openbare ruimte wordt gedekt uit de opbrengsten van reclame. We hanteren de trits: Voorkomen→ Beheren→ Handhaven. We willen onder andere in gesprek gaan met veelplakkers en evenementenorganisaties, starten een pilot "schone Nuts kasten centrum”, en passen anti graffiti of anti plak coating toe op objecten in de openbare ruimte. 9. Door marktconforme prijsafspraken te maken willen we de inkomsten uit reclame in de openbare ruimte vanaf 2015 laten stijgen. De meeropbrengsten zullen naast de reeds
4
10. Bij sportvelden is naar binnen gerichte reclame (naar het veld of tribune) zonder vergunning toegestaan. Naar buiten gerichte reclame is niet toegestaan. Voor naar buiten gerichte uitingen (zichtbaar vanuit de openbare ruimte) is een vergunning vereist. Alleen naar buiten gerichte naamsduidingen die betrekking hebben op de sportclub zijn toegestaan. Voor bestaande situaties die niet aan dit beleid voldoen, geldt een overgangstermijn van een jaar. Daarna wordt handhavend opgetreden. 11. We passen de APV en andere regelgeving aan ten aanzien van de volgende punten: het opnemen in de APV dat onze vrije plakplaatsen alleen bestemd zijn voor ideële uitingen en lokaal culturele uitingen. Aanpassing van het uitstallingenbeleid, waarbij ondernemers buiten het centrum vergunningvrij één reclamebord op de stoep mogen plaatsen als aan algemene regels wordt voldaan (uitwerking in deel twee). Schrappen van het uitzonderingsbeleid voor circussen en politieke partijen voor het plaatsen van sandwichborden rond lichtmasten. Er zijn voldoende alternatieven voor beide doelgroepen beschikbaar, we willen als overheid het goede voorbeeld geven en rechtsongelijkheid voorkomen. Implementeren van reclamebeleid op relevante APV bepalingen, waaronder: objectenvergunning, terrassen, reclamevoertuigen, standplaatsen, uitstallingen, evenementen, steigers of hoogwerkers, plakken en kladden, voorwerpen of stoffen op, aan of boven de weg, reclame op onroerend goed, venten.
Toekomstvisie Ondernemers in Nijmegen geven nu al aan dat zij zelf afspraken willen maken over regels voor reclame in Nijmegen. Reclame in de Marikenstraat is daar een goed voorbeeld van. Zij willen elkaar daarbij aanspreken op afwijkingen (zelfregulering). Ook de bedrijfsmakelaars van Nijmegen spreken in de vorm van een gentlemens agreement onderling regels af voor borden bij bedrijfspanden die te koop of te huur zijn. Het is voorstelbaar dat een straat of gebied of een branche samen met de gemeente afspreekt waaraan de reclame moet voldoen. In dat geval is vergunningverlening gegarandeerd binnen 1 week rond. Screening en toezicht zijn dan helemaal in handen van de ondernemers. Het gemeentelijke beleid moet dan in uiterste gevallen dienen als een vangnet om in te kunnen grijpen. Op deze wijze ontstaat een “gedragen” beleid. Ook op het gebied van verlichting (lichtreclame, etalageverlichting en illuminatie van panden) willen we ondernemers meekrijgen en verleiden met goede voorbeelden, met energie besparing en met ons Lichtplan om de lichtsterkte af te stemmen op het totaalbeeld van de omgeving. Zo kunnen ondernemers er samen met de gemeente voor zorgen dat de verlichting van panden, lichtreclames, etalages en de openbare verlichting een aantrekkelijk beeld van de binnenstad en het winkelgebied opleveren in het donker. Een andere noviteit is “Narrow Casting”. Deze digitale manier om te vermaken, boodschappen te zenden en reclame te maken, maakt de komende jaren grote ontwikkelingen door. De Gemeente wil onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om de Nijmeegse ondernemers hierbij te faciliteren. In plaats van als gemeente zelf reclame in de openbare ruimte aan te besteden en te organiseren, is het ook mogelijk reclame taken uit te besteden en als overheid terug te treden. We willen de mogelijkheid onderzoeken om (delen van) het operationele reclamemanagement extern te organiseren. Dat kan bijvoorbeeld door het oprichten van een stichting. Het uitbesteden van werkzaamheden kan variëren van beheer van reclame faciliteiten tot screening van vergunningen tot evenementenorganisatie. Voordelen zijn: meer inkomsten en minder kosten, een deel van de meeropbrengst wordt geïnvesteerd in de stad Nijmegen, de stichting kan als private partij professioneler en slagvaardiger werken. Voorwaarde is dat gemeente een goed werkende overeenkomst met de stichting heeft. Absolute winstmaximalisatie is dan geen optie en de gemeente zal de afspraken ten aanzien van handhaving gestand moeten doen. De gemeente blijft verantwoordelijk voor bestuursrechtelijke handhaving en vergunningverlening.
5
1 1.1.
Inleiding Geschiedenis Reclame bestaat al zolang mensen economisch actief zijn. Er zijn reclameboodschappen teruggevonden uit het Romeinse Rijk. Reclame is dus niets nieuws. Wat permanent verandert, is de vormgeving en de presentatie. Er komen steeds meer reclamevormen bij. Wat begon met schilderingen op wanden, is via posters, borden en multifunctioneel reclamemeubilair uitgegroeid tot nieuwe (digitale) mediavormen op schermen, internet en via smartphones. De conventionele uitingen blijven ook bestaan. Reclame stapelt zich op waardoor individuele uitingen niet meer opvallen en de stad verrommelt. In Nijmegen zijn de afgelopen twintig jaar verschillende acties ondernomen om greep te krijgen op de diversiteit aan uitingen en om de wildgroei van reclame en bekladding in te perken. Zo zijn mupi's, vrije plakplaatsen en evenementenborden in de stad geïntroduceerd, zijn reclamecriteria opgenomen in de nota beeldkwaliteit en heeft in het centrum een opschoonactie voor reclame plaatsgevonden.
1.2.
Waar hebben we het over? Definitie reclame: elke aanduiding van zowel commerciële als niet commerciële aard in de vorm van opschrift, aankondiging of mededeling, al dan niet in combinatie met een attentie-element (object of een uitstalling), die vanuit de openbare ruimte zichtbaar is. Overal in Nijmegen hangen en staan borden: reclameborden, evenementenborden, verwijzingsborden, mupi's, billboards, abri’s, uithangborden, gevelreclame, makelaarsborden... Deze beleidsnota gaat over het beleid voor alle buiten zichtbare reclame of uitingen. Ze kunnen voorkomen op borden, maar ook op spandoeken, vlaggen, lichtprojecties, flyers, samples en straatmeubilair, in de openbare ruimte en op particulier terrein en aan gevels. In bijlage 1 staat een foto overzicht van de uitingen die we bedoelen in het reclamebeleid en die we voor het gemak als geheel “reclame” noemen in deze notitie. Reclame is niet alleen maar commercieel. Er wordt ook veelvuldig aandacht gevraagd voor lokale publieksevenementen, sociaal culturele activiteiten, citymarketing, tentoonstellingen, sportevenementen, kermissen, beurzen, open dagen, dance events en dergelijke. Juist deze uitingen dragen bij aan het imago van Nijmegen; een culturele, dynamische, veelzijdige en ondernemende stad. Reclame geeft ondernemers, bedrijven en de culturele en non-profit sector de mogelijkheid om aandacht te trekken voor hun product, evenement, onderneming of (ideële) boodschap. Als er sprake is van panden en plekken met een fraaie architectuur, of zelfs monumenten, kan reclame echter als storend worden ervaren. Naast dit effect op de beeldkwaliteit van de stad kan een overdaad aan vooral illegaal aangebrachte uitingen (wildplak en bekladding) leiden tot verrommeling, verloedering en (een gevoel van) onveiligheid. Deze beleidsnota is tot stand gekomen met een multidisciplinair intern projectteam. Er is een uitgebreide inventarisatie uitgevoerd en er is een marktonderzoek uitgevoerd door een externe deskundige partij. Ook externe partijen, waaronder ondernemersverenigingen, bewoners, het Huis voor de binnenstad, culturele organisaties en bedrijven zijn betrokken bij de ontwikkeling van deze beleidsnota. Er is een gezamenlijke openbare werkconferentie in Lux georganiseerd voor de beleidsnota reclamebeleid en de Kadernota beeldkwaliteit. Daaropvolgend hebben twee verdiepende rondetafelgesprekken plaatsgevonden met externe stakeholders. Ook hebben we een werkbezoek gebracht aan de gemeente Eindhoven en aan Stichting Eindhoven 365, om te leren van de ervaring van een andere gemeente met betrekking tot het uitbesteden van het operationele reclame management aan een extern stichting. Het initiatief om meer sponsorrotondes in Nijmegen te introduceren is door de Raad ingebracht. We hebben de bedrijfsmakelaars in Nijmegen uitgenodigd om zelf regels te formuleren voor hun branche. Tijdens deze externe bijeenkomsten en overleggen hebben we behoefte opgehaald, nuttige feedback gekregen en kansen ontdekt. Al deze zaken zijn waar mogelijk geïntegreerd in deze nieuwe beleidsnota. Uiteindelijk gaat het hier om een
6
beleidskader, bedoeld als informatiebron voor ondernemers, adverteerders en organisaties en als ambtelijk kader voor de aanpassing van de APV en andere beleidsdocumenten en processen. Nadat het beleidskader is vastgesteld door de Raad, zullen de bijbehorende uitvoeringsmaatregelen ter hand worden genomen (Uitwerkingsnota Reclame).
1.3.
Waarom deze beleidsnota? Er is behoefte aan een integraal en actueel beleidskader Het huidige reclameaanbod in de openbare ruimte is geleidelijk en zonder overkoepelende gemeentelijke toekomstvisie ontstaan op basis van ad hoc behoeften van de markt en de politiek. Ook is het versnipperd over verschillende beleidsdocumenten, die ook nog eens onder verschillende portefeuillehouders en gemeentelijke diensten vallen. Het reclamebeleid is daardoor voor ondernemers en andere partijen niet duidelijk. Door het gebrek aan handhaving blijven er enerzijds kansen liggen om het beleid duidelijk te maken en ontstaat er anderzijds een vorm van rechtsongelijkheid door oude afspraken en uitzonderingssituaties. Er is behoefte aan een integraal reclamebeleid om ervoor te zorgen dat reclame de sociale, economische en ruimtelijke kwaliteit van de stad ondersteunt. We willen meegaan met nieuwe (digitale) ontwikkelingen en inspelen op ontwikkelingen, zoals de groeiende trend van festiviteiten en evenementen. Vanwege de vele ontwikkelingen die elkaar in een steeds hoger tempo opvolgen, moet het beleid ook flexibel zijn. Contracten met reclame-exploitanten lopen af In de loop der jaren is er in Nijmegen een te groot aanbod ontstaan van exploitanten die zich met reclame in de openbare ruimte bezighouden. Vrijwel elk bedrijf heeft zijn eigen voorwaarden, contractvormen en al dan niet stilzwijgende verlenging hiervan met meerdere jaren. Dit maakt contractbeheer ingewikkeld. De komende jaren gaan deze contracten aflopen. We willen ons aanbod integraal op de markt zetten. Daarvoor is een visie op reclame nodig. Bovendien is uit marktonderzoek gebleken dat de opbrengsten van de huidige contracten niet meer marktconform zijn. We verwachten met een nieuwe aanbesteding een grotere opbrengst te kunnen genereren, waarmee we de kosten ten aanzien van het faciliteren en handhaven van reclame kunnen dekken en meeropbrengst in kunnen zetten voor kwaliteitsverbetering in de openbare ruimte, bijvoorbeeld projecten in het kader van het Lichtplan. Deregulering en zelfregulering We willen als overheid terugtreden en ondernemers de ruimte geven zelf verantwoordelijkheid te nemen. We willen een faciliterende rol spelen en ons opstellen als partner. Ondernemers in Nijmegen willen zelf verantwoordelijkheid nemen, mits de gemeente een juridisch vangnet heeft om ongewenste situaties en excessen aan te kunnen pakken als ondernemers er zelf of samen niet uitkomen.
7
2
Reclame: beleidskader, visie & doelen
2.1.
Beleidskader Er zijn verschillende overkoepelende en aanverwante wet- en beleidskaders die van toepassing zijn op reclame en andere uitingen. Het betreft onder andere de Nederlandse Grondwet, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), de algemene plaatselijke verordening (APV) met daarin de terrassennotitie en het uitstallingenbeleid, de Kadernota- en Uitwerkingsnota beeldkwaliteit, het beleid voor openbare verlichting en het beleid openbare ruimte. In de uitwerkingsnota zijn deze kaders beschreven. De meest voorkomende reclame-uitingen kunnen op basis van de Wabo, de APV en de Uitwerkingsnota beeldkwaliteit worden gereguleerd. Deze instrumenten vormen daarmee het juridische kader om reclame en andere uitingen te reguleren. De Wabo is van toepassing voor reclame in de vorm van bouwkundige constructies. In de praktijk betreft dit 95% van alle uitingen. Alleen reclame-uitingen die je gemakkelijk kunt oppakken en verplaatsen, kunt oprollen, opvouwen of die kunnen wapperen, zijn geen bouwkundige constructies. Voor dergelijke reclame-uitingen, die op particulier terrein of openbaar terrein worden aangebracht en zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte, is de APV van toepassing. Voor de toetsing van beeldkwaliteitsaspecten aan de APV en de Wabo wordt verwezen naar de Uitwerkingsnota beeldkwaliteit. In de uitwerkingsnota zijn de actuele regels voor reclame-uitingen uitgebreid weergegeven. Voor bestaande reclameuitingen die niet passen binnen het reclamebeleid geldt een overgangstermijn van 1 jaar. In de Uitwerkingsnota Reclame is dit nader uitgewerkt.
B e le id sn o ta R ec la m eb o o ds c ha p
:: AP V vo or u iting en in de vorm va n niet-bou wku nd ig e co nstruc tie s en tijd elijk e ob je cten
W ab o vo or uitin gen in d e vo rm va n blijv en de bo uwk und ige co ns truc tie s
te rras se nno titie
uits tallin genb eleid
Kad ern ota / Uitw erking sn ota Bee ld kw a liteit
2.2.
Visie en beleidsdoelen Visie: De Gemeente Nijmegen faciliteert burgers, ondernemers en instellingen bij het maken van reclame, het zenden van boodschappen en het uiten van hun mening. Zij biedt haar burgers een schoon, heel, veilig en fraai Nijmegen waar reclame en andere uitingen passen bij de kwaliteit van de stad.
8
Om de visie voor reclame te verwezenlijken, zijn de volgende drie beleidsdoelen geformuleerd: 1. Verschillende belangengroepen, zowel de “zenders” als de “ontvangers”, willen we op maat faciliteren 2. Reclame moet passen bij de stad en geen afbreuk doen aan een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad 3. De kosten die deze doelen met zich meebrengen moeten gedekt worden door de inkomsten uit reclame We willen dat (lokale)ondernemers en andere partijen de mogelijkheid hebben om aandacht te trekken voor hun producten, evenementen, bedrijf, dienst, beroep of (ideële) boodschappen. Er is een duidelijk economisch belang voor de stad. Daarnaast willen we bewoners en bezoekers van Nijmegen voorzien in hun informatiebehoefte, maar beschermen tegen een overdaad aan prikkels en fysieke obstakels. Bovendien willen we dat de stad levendig, kleurrijk en fraai is, zonder dat het een rommeltje wordt. We willen dat reclame geen afbreuk doet aan, maar past bij het imago van Nijmegen: historisch met een rijk verleden, ondernemend, dynamisch, cultureel, duurzaam, innovatief en verzorgd. We zoeken een balans tussen uitstraling van de stad en uitingsvrijheid. We willen tegemoet blijven komen aan non-profit instellingen en minder draagkrachtige adverteerders. We ontvangen van reclame-exploitanten jaarlijks een bedrag aan afdracht. Hiermee willen we de kosten voor het faciliteren, beheren en handhaven van reclame dekken.
2.3.
Terugtredende overheid De rolverdeling tussen de gemeente en haar bewoners en ondernemers verandert. Bewoners, bedrijven en instellingen worden meer aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheden. De gemeente wil zich minder regelend en verzorgend opstellen en burgers en ondernemers de ruimte geven om zelf verantwoordelijkheid te nemen: actief burgerschap. Van de gemeente wordt een faciliterende rol verwacht die alle partijen enthousiast maakt en daarnaast oog heeft voor partijen die minder zelfredzaam zijn. Belangrijk in dit proces is een verschuiving van individueel denken naar groepsdenken. Immers niet de kwaliteit van één pand, maar de totale kwaliteit van de straat of het plein maakt de kwaliteit. Ondernemers kunnen samen afspraken maken over hoe ze reclame maken op straatniveau en perceel niveau. Deze afspraken kan men vervolgens afstemmen met de gemeente. "Op een fraaie manier opvallen" is niet volledig in regels te gieten. Het is een benadering die de gemeente samen met de ondernemers wil delen. De gemeente wil zich opstellen als partner. Als ondernemers samen afspraken maken over reclame ontstaat er eenduidigheid en een rustig straatbeeld. Het proces zoals in De Marikenstraat is daar een uitgesproken voorbeeld van. Als ondernemers met elkaar afspraken hebben gemaakt zullen zij elkaar eerder aanspreken op afwijkingen daarvan en zullen ze elkaar met goede voorbeelden stimuleren (zelfregulering). Het is voorstelbaar dat een straat of gebied of een branche samen met de gemeente afspreekt waaraan de reclame moet voldoen. In dat geval is vergunningverlening gegarandeerd binnen 1 week rond. Screening en toezicht zijn dan helemaal in handen van de ondernemers. In de praktijk is dit effectiever dan handhaving door de gemeente zelf. In Nijmegen zijn de meeste ondernemers ervan doordrongen dat naleving van het reclamebeleid beter is voor een onderneming, voor een bedrijventerrein of winkelgebied en voor de stad. Convenanten met eigenarenverenigingen of winkeliersverenigingen blijken goed te werken. Vooral in gevallen waar het eigendom of beheer van een winkelgebied voor een groot deel in handen is van vastgoedeigenaars, blijkt de gewenste situatie zonder noemenswaardige gemeentelijke bemoeienis in stand gehouden te kunnen worden. Door versnipperd pandbezit en freeriders die zich niet houden aan afspraken is 100% zelfregulering niet haalbaar. Reclame is een branche met grote commerciële belangen, waarbij het opzoeken en overschrijden van grenzen voor partijen lucratief kan zijn. Soms leidt dat tot ongewenste situaties of zelfs excessen. Om het mogelijk te maken dergelijke excessen te kunnen handhaven, is een duidelijk juridisch kader nodig. Dit kader willen we vooral als vangnet toepassen als ondernemers er samen niet (meer) uitkomen. In zo’n situatie biedt de gemeentelijke handhaving de welkome steun in de rug voor ondernemers die van goede wil zijn en gezamenlijk op willen trekken.
9
In Nijmegen is de laatste jaren al op verschillende beleidsterreinen gedereguleerd. -Het uitstallingenbeleid is daar een voorbeeld van. Door het stellen van algemene regels, in plaats van vergunningverlening, wordt regeldruk verminderd. Er vindt een verschuiving plaats van toetsing en handhaving naar voorlichting en zelfregulering. -Ook de invoering van de Wabo in 2010 heeft geleid tot minder regeldruk. De beslistermijn onder de Wabo voor reclame in de vorm van bouwkundige constructies is verkort. De beslistermijn bedraagt maximaal acht weken. Deze termijn willen we nog verder inkorten naar vier weken. Ook willen we onderzoeken of we vergunningen voor gevelreclames die voldoen aan voorwaarden (uitgewerkt in deel twee) binnen een week kunnen verstrekken. -Recent is de flyervergunning en de samplevergunning afgeschaft. Nijmegen kent geen reclamebelasting, wat scheelt in regels en kosten voor ondernemers. Ook met deze beleidsnota worden publiekrechtelijke regels geschrapt: zie de uitwerking in deel twee. Om ongewenste situaties of excessen te vermijden, blijven regels noodzakelijk als vangnet. In deze beleidsnota en de Uitwerkingsnota zijn die publiekrechtelijke regels opgenomen. Deze regels zijn streng genoeg om ongewenste situaties aan te pakken. In de vierdaagseweek treden wij als gemeente al terug: alle reclamezaken zijn dan uitbesteed aan de Nijmeegse stichting ACBN. Zij regelt zelf de privaatrechtelijke zaken, zoals reclameborden, spandoeken, etcetera. Reclame-inkomsten worden aangewend voor de financiering van de feesten. Publiekrechtelijke zaken (vergunningaanvragen) worden voorgedragen aan de gemeente. Hierin heeft de stichting een adviserende rol naar de ondernemers.
2.4. Toekomstvisie In plaats van als gemeente zelf reclame in de openbare ruimte aan te besteden, is het ook mogelijk reclame uit te besteden en als overheid terug te treden. We willen de mogelijkheid onderzoeken om (delen van) het operationele reclamemanagement extern te organiseren. Dat kan bijvoorbeeld door het oprichten van een stichting. Het onderwerp reclame in een stichting kent verschillende aspecten die op dit moment in meerdere portefeuilles thuis horen en waarbij sprake is van heel verschillende geldstromen. Het gaat hierbij om: 1. reclame in de openbare ruimte (portefeuille beheer openbare ruimte) 2. reclame aan gevels en op particulier terrein (portefeuille grondbeleid) 3. citymarketing, Narrow casting en evenementen (portefeuille economische zaken en deels burgemeester) De werkzaamheden worden dan in de vorm van een concessie bij de stichting die voor de uitvoering zorgt, weggezet. In de bijbehorende basisovereenkomst moeten de spelregels en wederzijdse verantwoordelijkheden zorgvuldig worden vastgelegd. De stichting opereert helemaal binnen de regels van het Nijmeegse beleidskader. Deze werkwijze zou veel voordelen kunnen bieden. Een gegarandeerd deel van de opbrengsten uit reclamevoorzieningen in de openbare ruimte is dan bestemd voor de gemeente. Bovendien kan de gemeente dan nog afspraken maken om voor een deel in de extra opbrengsten mee te profiteren (percentage). Een deel van de opbrengst is bestemd om de kosten van de Stichting zelf te dekken en het overblijvende deel wordt geïnvesteerd in de stad Nijmegen.
10
Een stichting zou als private partij professioneler en slagvaardiger kunnen werken. Bijvoorbeeld aanbestedingen zijn voor private partijen niet verplicht. De stichting zou ook een selectie/beoordeling vooraf kunnen doen met betrekking tot reclame aan gevels, zoals dat ook tijdens de vierdaagse gebeurt. De stichting neemt dan een deel van de gemeentelijke werkzaamheden over. Lokale ondernemers die aan een dergelijke stichting verbonden kunnen zijn, zouden meer dan nu kunnen profiteren. Niet alleen direct in de vorm van inkomsten, maar ook doordat ze actief meewerken om de eigen winkelgebieden aantrekkelijker te maken. De gemeente Eindhoven heeft goede ervaringen met een dergelijke constructie. De inkomsten van de gemeente zijn fors toegenomen en komen ten goede aan beheer, handhaving en promotie van de stad. De stichting kan als private partij professioneler en slagvaardiger werken dan de gemeente. Werkzaamheden hoeven niet meer door de lokale overheid te worden georganiseerd, er is meer kwaliteit door een eenduidige uitstraling, de lokale ondernemers zijn zeer tevreden en de belangen van ideële instellingen en minder draagkrachtige ondernemers en eigen evenementen worden gemakkelijker behartigd, soms tegen extreem lage prijzen. Voorwaarde is dat gemeente een goed werkende overeenkomst met de stichting heeft. Absolute winstmaximalisatie is dan geen optie en de gemeente zal de afspraken ten aanzien van handhaving gestand moeten doen. De gemeente blijft verantwoordelijk voor bestuursrechtelijke handhaving en vergunningverlening. Een andere noviteit is “Narrow Casting”. Deze digitale manier om te vermaken, boodschappen te zenden en reclame te maken, maakt de komende jaren grote ontwikkelingen door. De Gemeente wil onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om de Nijmeegse ondernemers hierbij te faciliteren. Narrow casting geeft moderne digitale mogelijkheden voor het adverteren door ondernemers en kan daarmee een deel van de conventionele borden, spandoeken en sponsoring vervangen. Een volgend voorbeeld van samenwerking tussen gemeente en ondernemers gebeurt op het gebied van verlichting (lichtreclame, aanlichting van panden en etalageverlichting). Ook op het gebied van verlichting willen we ondernemers meekrijgen en verleiden met goede voorbeelden, met ons Lichtplan en met energie besparing om de lichtsterkte af te stemmen op het totaalbeeld van de omgeving. Zo kunnen ondernemers er samen met de gemeente voor zorgen dat de verlichting van panden, lichtreclames, etalages en de openbare verlichting een aantrekkelijk beeld van de binnenstad en het winkelgebied opleveren in het donker. Net als de bedrijfsmakelaars van Nijmegen, die in de vorm van een gentlemens agreement onderling regels afspreken voor borden bij bedrijfspanden die te koop of te huur zijn, zou dit voor verschillende andere branches kunnen werken.
11
3
Beleidsdoel 1
Faciliteren
Beleidsdoel 1: Verschillende belangengroepen, zowel de "zenders" als de "ontvangers", willen we op maat faciliteren. We willen dat (lokale) ondernemers en andere partijen de mogelijkheid hebben om aandacht te trekken voor hun producten, evenementen, onderneming of (ideële) boodschappen. Er is een duidelijk economisch belang voor de stad. Daarnaast willen we bewoners en bezoekers van Nijmegen voorzien in hun informatiebehoefte maar beschermen tegen een overdaad aan prikkels, obstakels en informatie.
3.1.
Faciliteren van “zenders” van reclame Met "zenders" bedoelen we alle partijen die in de vorm van een opschrift, aankondiging of mededeling een boodschap willen verspreiden die zichtbaar is in de openbare ruimte. Ondernemers, bedrijven, burgers en de culturele en de non-profit sector hebben verschillende mogelijkheden om in Nijmegen aandacht te trekken voor hun product, evenement, onderneming of (ideële) boodschap. We maken daarbij onderscheid naar reclame op gevels en op particulier terrein en reclame in de openbare ruimte.
3.1.1 Gevelreclame en reclame op eigen terrein Met gevelreclame en reclame op eigen terrein bedoelen we elke actuele aanduiding op of aan vastgoed of particulier terrein voor zover dit vanuit de openbare ruimte zichtbaar is. Voorbeelden van gevelreclame en reclame op eigen terrein zijn opgenomen in fotobijlage 1 Aan gevels is een zorgvuldige inpassing van reclame van belang. Omschrijvingen als ‘terughoudend’, ‘zorgvuldige inpassing’ of ‘passend bij de omgeving’ zijn echter weinig concreet. Dergelijke uitgangspunten zijn moeilijk in objectieve criteria uit te drukken. Voor gevelreclame en reclame op particulier terrein wordt dan ook getoetst op maat met een vergunningprocedure. Iedere situatie is uniek in zijn eigen context en moet daarop beoordeeld worden. Dit gebeurt in de procedure van de vergunningaanvraag door ambtenaren of de commissie beeldkwaliteit. Door zich op te stellen als partner en goede voorbeelden te geven, wil de gemeente dit proces vergemakkelijken en verkorten. Uitgangspunten op hoofdlijnen: 1. Voor reclame en andere uitingen op en aan onroerend goed is een vergunning nodig op basis van artikel 4.6.2 van de APV (als het gaat om niet-bouwkundige constructies) of op basis van de Wabo (bij bouwkundige constructies). 2. We willen de beslistermijn van de omgevingsvergunning en APV vergunning voor reclame verkorten van 8 naar 4 weken en we willen bepaalde uitingen (waaronder reclame op bedrijventerreinen, uitgewerkt in deel twee), welstandvrij maken. Daarnaast willen we onderzoeken of we voor reclame die voor 100% aan door ons vooraf opgestelde standaard voorwaarden voldoet de vergunning binnen 1 week kunnen verstrekken. 3. Reclame moet voldoen aan het gebiedsgedifferentieerde beleid voor reclame, zie hoofdstuk 4. Door middel van invoering van gebiedsdifferentiatie (een zonering van de stad in reclame zones en reclamearme gebieden), willen we de mogelijkheden voor reclame beter aanpassen aan de directe omgeving. 4. We maken bij reclame een onderscheid tussen naamsaanduiding en merkreclame. Het vermarkten 1 van oppervlakken op particulier terrein willen we tegengaan. 5. Er zijn uitzonderingen, afwijkingen en vrijstellingen mogelijk. Kleine naamplaatjes zijn bijvoorbeeld vergunning vrij, de maten zijn opgenomen in de APV.
1
Met het vermarkten van oppervlakken bedoelen we het aanbieden van particuliere terreinen of oppervlakken voor reclame van derden in ruil voor inkomsten of andere opbrengsten. Een voorbeeld is de bewoner die in ruil voor circuskaartjes aankondigingen van het circus op zijn perceel plaatst. Een ander voorbeeld is de sportclub die op op het perceel of de omheining ervan naar buiten gerichte reclame van een ondernemer in de binnenstad heeft aangebracht, voor een financiële vergoeding. Dit leidt tot verrommeling van de openbare ruimte, en concurrentie voor reclame in de omgeving.
12
3.1.2 Reclamemogelijkheden in de openbare ruimte We hebben in Nijmegen op gemeentegrond een breed aanbod aan reclamevoorzieningen beschikbaar, waar adverteerders advertentieruimte kunnen huren of vrij kunnen aanplakken. Deze reclamevoorzieningen staan er permanent, maar de boodschap erin kan wisselen (zie voorbeelden in bijlage 1 ). Hiermee faciliteren we adverteerders zodat die ook in de openbare ruimte aandacht ku zich nnen trekken voor hun boodschap. Door het aanbod voor reclame in de openbare ruimte te beperken tot deze voorzieningen, is de gemeente in staat haar kerntaken uit te voeren en de stad schoon, heel, veilig en fraai houden. Er is voldoende aanbod voor elk type adverteerder en ieder budget, voor commerciële en ideële uitingen, vrijheid van meningsuiting, verkiezingscampagnes en evenementen. Van groot formaat op bijvoorbeeld billboards, 2 m² formaat op bijvoorbeeld mupi's en abri's tot kleiner formaat evenementenborden, lichtmastreclames en objectbewegwijzeringsbordjes. In deel twee zijn alle mogelijkheden beknopt uitgewerkt. Het actuele aanbod van reclamedragers in de openbare ruimte is te vinden op internet. Door reclame zoveel mogelijk privaatrechtelijk te organiseren in contracten, kunnen publiekrechtelijke regels en procedures worden geschrapt. De exploitant vraagt eenmalig bij de plaatsing (of verplaatsing) van de voorziening een omgevingsvergunning aan. Hierbij wordt mede getoetst op het gebiedsgedifferentieerde beleid om de kwaliteit van de omgeving te behouden en de structuur van de stad te ondersteunen. Partijen die in deze gefaciliteerde voorzieningen in de openbare ruimte willen adverteren, kunnen rechtstreeks bij de exploitant vlakken huren. Ons aanbod van reclamevoorzieningen in de openbare ruimte wordt gemoderniseerd, waarbij mogelijk ook nieuwe voorzieningen worden geïntroduceerd waaronder voorzieningen ten behoeve van Narrow casting. Dit is uitgewerkt in de Uitwerkingsnota. Reclame maken op rotondes in ruil voor het beheer en de inrichting van een rotonde, zogeheten "sponsorrotondes" gaan we in Nijmegen als experiment voor een periode van drie jaar intensiveren. Hiervoor gaan we in gesprek met een partij die als intermediair zal fungeren tussen gemeente, lokale hoveniers die de inrichting en het onderhoud verzorgen en lokale adverteerders die een reclamebord wensen op de rotonde. We willen daarbij dat het onderhoudsniveau van de rotondes hoger wordt, de beheerskosten zullen dalen, sponsorrotondes niet concurreren met andere reclamevoorzieningen en dat de participatie van bedrijven (hoveniers) aan het beheer van onze stad toeneemt. Reclame uitingen op rotondes bestaan uit naamsaanduiding van lokale Nijmeegse ondernemingen, niet uit product reclame. Deze uitingen mogen geen afbreuk doen aan de verkeersveiligheid en beeldkwaliteit. Met de rotonde intermediair gaan we een overeenkomst aan met afspraken ten aanzien van afmeting en typen reclame, beheerniveau, wijze van beheer, verkeersveiligheid en ontwerp. Gezichtsbepalende rotondes en rotondes op de doorgaande verkeersaders sluiten we uit als sponsorrotonde. In de Uitwerkingsnota wordt de inhoud van de overeenkomst opgenomen. Na de experimentele periode van drie jaar evalueren we de tevredenheid van lokale adverteerders, de beeldkwaliteit, mogelijke hinder en de kosten of baten. Naast gevelreclame en reclame in de door de gemeente gefaciliteerde voorzieningen in de openbare ruimte, bestaan er verschillende andere mogelijkheden in Nijmegen. Het gaat onder meer om reclame op terrassen, tijdens evenementen, op bouwplaatsen, bouwwerken, steigers en winkeluitstallingen. Deze mogelijkheden zijn uitgewerkt in deel twee. Voor bepaalde uitzonderingen (zie Uitwerkingsnota reclame) kan een vergunning worden verleend voor reclame op openbaar terrein, bijvoorbeeld voor reclamezuilen met brandstofprijzen bij tankstations. Alle overige uitingen waar geen vergunning voor is verleend en die niet onder de genoemde mogelijkheden vallen, zijn illegaal en zullen worden verwijderd of bestuursrechtelijk gehandhaafd. Voorbeelden hiervan zijn illegale spandoeken of reclameborden, bekladding, wildplak, graffiti, green graffiti en aanhangers met reclame. Uitgangspunten op hoofdlijnen zijn: 1. In de openbare ruimte is een divers aanbod van voorzieningen beschikbaar waarin adverteerders ruimte kunnen huren. De tarieven variëren van gratis (21 vrije plakplaatsen voor ideële uitingen en lokaal culturele activiteiten) tot duurder (grotere billboards) en duur (reclamemasten voor handelsreclame). 2. Minimaal 20% van het reclameoppervlak in de openbare ruimte is bestemd voor non-profit boodschappen, waaronder ideële reclame en evenementenreclame, om ook ruimte te bieden
13
3. We willen een afname van het aantal reclamevoorzieningen in de openbare ruimte met minimaal 10%. 4. Bij plaatsing of verplaatsing van de reclame voorzieningen is, in het kader van de Wabo, een omgevingsvergunning nodig. Adverteerders die ruimte huren in de voorzieningen hebben geen vergunning nodig. 5. Exploitatie en beheer van reclamevoorzieningen in de openbare ruimte willen we professioneel, slagvaardig, marktconform en klantgericht regelen. Dit willen we privaatrechtelijk organiseren. We gaan onderzoeken of we alle reclametaken bij één partij kunnen onderbrengen. 6. In uitzonderingssituaties kan, afhankelijk van de locatie en het maatschappelijk belang van de uiting, een vergunning verleend worden voor reclame op openbaar terrein, zoals bijvoorbeeld een informatiezuil bij een tankstation met de brandstofprijzen. 7. Alle reclame buiten de door de gemeente gefaciliteerde voorzieningen en vergunde objecten in de openbare ruimte is illegaal. In het kader van beheer van de openbare ruimte zullen deze worden verwijderd of bestuursrechtelijk gehandhaafd. Kleine “tijdelijke” bordjes (max A4), zoals “poes kwijt” of “kersen te koop”, zullen tot de volgende schoonmaakactie worden gedoogd.
3.2.
Faciliteren van "ontvangers" van reclame Met "ontvangers" bedoelen we alle mensen die in Nijmegen wonen of die Nijmegen bezoeken, of dat nu is voor hun werk, om uit te gaan, te winkelen of te recreëren. Bewoners en bezoekers van Nijmegen komen op hun pad allerlei reclameboodschappen en uitingen tegen. Zo kan men bijvoorbeeld zien welke voorstellingen worden aangeboden door de Keizer Karel podia, dat het ROC een open dag heeft, waar het uitgaansgebied is, dat NEC thuis speelt dit weekend, dat het uitverkoop is bij een warenhuis, dat dat leuke huis te koop staat en dat kinderen na hun vakantie weer naar school gaan. We faciliteren bezoekers en bewoners van Nijmegen dus met allerlei informatie op cultureel, commercieel en ideëel gebied. Met ons uitgangspunt "less is more” (zie 4.2) willen we bezoekers en bewoners van Nijmegen behoeden voor een overdaad aan visuele prikkels en fysieke obstakels. De toegankelijkheid van voetgangersgebieden en trottoirs mag, in het bijzonder voor mindervaliden, rolstoelen en kinderwagens, niet door reclame objecten in het geding komen. Met het gebiedsgerichte beleid (hoofdstuk 4) stemmen we de reclame af op de structuur van de stad en op de behoefte aan reclame. Hiermee bevorderen we visuele rust in reclamearme gebieden zoals parken en groengebieden, woonwijken en beschermde stadsgezichten. In gebieden waar levendigheid en naamsaanduidingen van winkels, horeca en bedrijven juist gewenst is, de reclamezones, is meer reclame mogelijk. Uitgangspunten op hoofdlijnen: 1. Voorzien in de informatiebehoefte van bewoners en bezoekers 2. Less is more; bewoners en bezoekers van Nijmegen beschermen tegen een overdaad aan visuele prikkels en fysieke obstakels in de vorm van reclame (borden) en andere uitingen (zie § 4.2).
14
4
Beleidsdoel 2
Reclame die past bij de stad
Het tweede beleidsdoel om de visie voor reclame te verwezenlijken, is reclame die past bij de stad en geen afbreuk doet aan een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad. Reclame is een onlosmakelijk onderdeel van een dynamische, ondernemende en culturele stad. Goed uitgevoerde reclame kan een toegevoegde waarde hebben voor de leesbaarheid en levendigheid van Nijmegen en draagt bij aan de belevingswaarde van de openbare ruimte. Een beperking van reclame kan leiden tot een omgeving die als saai, niet openbaar en onherkenbaar wordt ervaren. Reclame vraagt vanuit zijn doelstelling aandacht en kan daardoor in hoge mate het aanzien en de beleving van een gebied beïnvloeden. Wanneer de plaatsing en de vormgeving deel uitmaken van een doordacht concept, kan reclame een positieve uitstraling hebben. Is dit niet het geval, dan wordt het snel als storend ervaren en is het contraproductief. Bij het aanbrengen van reclame moet rekening worden gehouden met de omgeving, met de architectuur van de gebouwen en met de functie van het pand of perceel. Dat geldt te meer als reclame wordt aangebracht op of nabij monumenten, stadsbeeldobjecten, in het gebied van het Beschermd Stadsgezicht of Beschermde Stadsbeelden en bij het plaatsen van reclame op zichtlocaties zoals pleinen en invalswegen. Met betrekking tot reclame in het stadsbeeld hanteren we vier uitgangspunten: 1. Reclame moet een relatie hebben met de functie van het pand of perceel, moet passend zijn in de omgeving en in de structuur van de stad en is daarom gebiedsgericht uitgewerkt. 2. Less is more; een afname van het aantal reclameborden in de openbare ruimte met minimaal 10% gemiddeld over heel Nijmegen 3. Verrommeling door reclame voorkomen 4. Duurzaamheid: energiezuinige reclameverlichting en duurzaam materiaalgebruik
4.1.
Reclame moet passend zijn in de omgeving en in de stadsstructuur Reclame is geslaagd, wanneer deze een geïntegreerd onderdeel vormt van het totale ruimtelijke en/of architectonische ontwerp. Reclame-uitingen op particuliere terreinen moeten afgestemd zijn op de architectuur, de bestemming (functie) en de terreininrichting. Bij de plaatsing van reclame in de openbare ruimte moet rekening gehouden worden met het straatbeeld. De (directe) omgeving is dan ook bepalend voor wat ‘passend’ is. Er zijn in Nijmegen gebieden waar reclame beter past dan in andere gebieden. Te denken valt aan winkelgebieden, bedrijventerreinen en de grotere openbaarvervoer knooppunten. Er zijn ook gebieden waar reclame minder goed in het straatbeeld past. Dit geldt bijvoorbeeld voor de beschermde Stadsbeelden en voor gebieden met grote landschappelijke kwaliteiten. Daarom wordt er in het reclamebeleid onderscheid gemaakt tussen reclamezones en reclamearme gebieden. Wat kan en niet kan is hierbij gebiedsgericht uitgewerkt, zowel voor reclame-uitingen in de openbare ruimte als op particulier terrein. De indeling van de verschillende gebiedstypen komt voort uit de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit. Onder reclamezones verstaan we gebieden als de binnenstad, (buurt)winkelcentra, detailhandelslocaties, werkgebieden, de stedelijke hoofdwegen en de ‘stedelijke knopen’ uit de 2 structuurvisie Nijmegen . Reclamearme gebieden zijn bijvoorbeeld de beschermde stadsgezichten en stadsbeelden, de woongebieden, de parken, bossen en landelijke gebieden. De gebiedsgerichte differentiatie is verder uitgewerkt in de Uitwerkingsnota Reclame.
2
Onder ‘stedelijke knopen’ wordt verstaan: die locaties waar verschillende (openbaar) vervoerstypen en een diversiteit aan functies samenkomen in een compact stedelijke setting.
15
Reclame-uitingen in de openbare ruimte kunnen een positieve bijdrage aan de stad leveren als ze de structuur van de stad ondersteunen. Uitgangspunt zijn uniformiteit en een afstemming op de omgeving qua maat, schaal en inpassing (bijv. grootschalig langs snelwegen, kleinere maatvoering in historische stadsdelen). De structuur van Nijmegen en de wijze waarop reclameobjecten hierop afgestemd kunnen worden, wordt in de Uitwerkingsnota Reclame beschreven.
4.2.
Less is more Uit vergelijking met andere steden is gebleken dat er in Nijmegen in de openbare ruimte erg veel reclameobjecten van het 2m2-formaat aanwezig zijn (in de zogenaamde mupi’s en abri’s). Dit leidt op een aantal plaatsen in de stad tot een hoge reclamedruk, hetgeen zichtbaar is doordat er veel reclameobjecten dicht bij elkaar staan. Deze opeenhoping van reclame zorgt voor een onrustig en weinig aantrekkelijk beeld. Het is dan ook wenselijk om op een aantal plaatsen de reclamedruk te verminderen door het aantal reclameobjecten terug te brengen. Door toepassing van roterende vlakken in deze reclamevoorzieningen is het mogelijk het aantal locaties met reclame-uitingen te verminderen én tegelijkertijd de reclame-inkomsten te vergroten. Bij gebruik van roterende vlakken kunnen er namelijk zes in plaats van twee reclamevlakken in een reclameobject aangeboden worden. Less is more! Ook onderzoeken we de optie om langs de snelwegen (A73 en A15) een grote reclamemast te plaatsen en een, qua opbrengsten, evenredig aantal reclameobjecten te verwijderen uit de stad. Een derde manier om de reclamedruk te verminderen is de objecten meer evenredig over de stad te verspreiden. Dit houdt in dat er op locaties reclame wordt verwijderd en op andere locaties wordt toegevoegd. Om de huidige stadsentrees aantrekkelijker en minder rommelig te maken, willen we de plattegrondkasten, de infostopzuilen, de verouderde welkomstborden en de NEC-borden verwijderen. Daarvoor in de plaats komt per stadsentree één digitaal welkomstbord als onderdeel van Narrow casting en kunnen waar wenselijk stadsplattegronden in bestaande reclamevoorzieningen zoals de achterzijde van 2 m² informatiepanelen (onze huidige mupi's) worden geplaatst. Met behoud van de informatie ogen de stadsentrees aantrekkelijker, moderner, minder rommelig, en worden de uitingen beter gezien.
4.3.
Voorkómen van verrommeling Verrommeling door wildplak en bekladding willen we in eerste instantie voorkomen met preventieve maatregelen en in tweede instantie door beheren. Daarmee bedoelen we het verwijderen en schoonmaken van ongewenste uitingen. De laatste optie om verrommeling te voorkomen is bestuursrechtelijk handhaving. Een schone omgeving draagt positief bij aan de kwaliteitbeleving van onze stad.
4.4.
Duurzaamheid De gemeentelijke ambitie is om in 2045 een energieneutrale stad te zijn. Daarvoor moeten we waar mogelijk energie besparen. Met het reclamebeleid willen we ook een steentje bijdragen aan de duurzame gemeentelijke ambities. Verlichte reclamevoorzieningen in de openbare ruimte dienen daarvoor energiezuinig en met duurzame materialen uitgevoerd worden en 's nachts te worden gedoofd. Door in de openbare ruimte het goede voorbeeld te geven met energiezuinige verlichting (LED), willen we stimuleren dat ook op niet-openbaar terrein energie zuinige reclameverlichting wordt toegepast.
16
5
Beleidsdoel 3
Kostendekkende Financiën
De derde doelstelling van het reclamebeleid is dat de kosten die de doelen voor reclame met zich meebrengen, moeten worden gedekt uit de inkomsten uit reclame. Uitgangspunten: 1. We willen marktconforme opbrengsten genereren uit de reclamevoorzieningen in de openbare ruimte, waarbij we de hoeveelheid voorzieningen verminderen en de kwaliteit verbeteren. 2. De kosten voor infrastructuur van reclame, toezicht, handhaving en beheer moeten in ieder geval worden gedekt uit de opbrengsten van reclame in de openbare ruimte. 3. We willen tariefsdifferentiatie voor de reclamevoorzieningen in de openbare ruimte, zodat ideële en minder draagkrachtige organisaties ook de mogelijkheid hebben om te adverteren. Deze tariefsdifferentiatie willen we dekken uit de inkomsten voor de reclamevoorzieningen in de openbare ruimte. 4. Meeropbrengsten willen we onder andere inzetten voor projecten in de openbare ruimte, waaronder bijvoorbeeld lichtprojecten, evenementen en vaste afdracht. 5. Het contractbeheer van reclame in de openbare ruimte moet professioneel, slagvaardig, marktconform en klantgericht geregeld worden. Hierbij gaan we de mogelijkheid onderzoeken om dit uit te besteden aan een externe stichting. De inkomsten zijn onder te verdelen in privaatrechtelijke inkomsten en publiekrechtelijke inkomsten. De publiekrechtelijke inkomsten bestaan uit leges en precario. Nijmegen int geen reclamebelasting. Privaatrechtelijke inkomsten ontvangen we van reclame-exploitanten waarmee we contracten hebben voor reclamedragers in de openbare ruimte. De aanbesteding van concessies moet nog plaatsvinden. Nu is dus nog niet bekend wat de contracten zullen opbrengen. Op basis van marktonderzoek is gebleken dat we tegelijkertijd de inkomsten van de reclamevoorzieningen in de openbare ruimte kunnen verhogen, de hoeveelheid reclamevoorzieningen in de openbare ruimte kunnen verminderen en de kwaliteit van buitenreclame kunnen verbeteren. Bij reclamecontracten is er geen sprake van kopen van producten of van diensten, maar verkoopt de gemeente concessies. Het aanbestedingsrecht is niet van toepassing. Wel is het verstandig om de verkoop te regelen via regels die gebruikelijk zijn bij een aanbesteding. Dit lijkt nog het meest op het veilen zoals bijvoorbeeld gebruikelijk is bij het verdelen van radiofrequenties. In de reclamewereld spreekt men over een "tender". Bij een dergelijke tender kan de gemeente zelf de regels vaststellen. Zo kunnen ook andere criteria benoemd worden dan uitsluitend opbrengst in euro's, bijvoorbeeld kwaliteitsaspecten en duurzaamheid. We verwachten de opbrengsten voor reclame in de openbare ruimte te verhogen door integrale aanbesteding van concessies, door het toepassen van roterende of digitale uitingen waardoor meer uitingen mogelijk zijn in minder voorzieningen en door het toepassen van enkele grote reclamemasten. Dit betekent dat we na de aanbesteding meer middelen zullen hebben om onze doelen te verwezenlijken. De huidige opbrengsten voor reclame bedragen € 225.000 per jaar. We schatten in dat dit tot meer dan € 500.000 per jaar zal stijgen. Dit bedrag is vanaf 2015 reeds als bezuiniging ingeboekt in de begroting. Voor zover we invloed hebben als gemeente, willen we dat Nijmeegse ondernemers en adverteerders geen hogere lasten krijgen voor reclame. Op de markt van externe reclame-exploitanten, die advertentie ruimte te huur aanbieden in de reclamevoorzieningen in de openbare ruimte (vooral gebruikt door landelijke ketens) hebben wij als gemeente beperkt invloed. Bij de aanbesteding van concessies kunnen we hier voorwaarden aan verbinden. Alle inkomsten van reclame-exploitanten (buiten de vierdaagseweek) komen te vallen binnen het programma openbare ruimte. Hieruit kunnen de volgende kosten worden betaald: 1. faciliteren van reclame voorzieningen in de openbare ruimte 2. kosten voor beheer van reclame en andere (ongewenste) uitingen 3. projectmatige handhaving op openbaar en particulier terrein. 4. Bijdragen aan bezuiniging 5. Overige projecten ten behoeve van promotie van de stad, zoals lichtprojecten.
17
6
Handhaving en beheer Om te voorkomen dat reclame afbreuk doet aan een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad (ons tweede beleidsdoel) en om als gemeente consequent, betrouwbaar en geloofwaardig te handelen en rechtsongelijkheid te voorkomen, is beheer en handhaving belangrijk. Uitgangspunten hierbij zijn: 1. in de eerste plaats voorkomen van ongewenste uitingen, vervolgens (laten) verwijderen van ongewenste uitingen en als allerlaatste optie pas bestuursrechtelijk handhaven. 2. Meer eigen verantwoordelijkheid, zelfregulatie en onderling aanspreken van ondernemers. 3. bestuursrechtelijk vangnet, vooral voor excessen. We willen minder regels en meer gemak. De regels die we hebben, willen we ook handhaven. In principe willen we ongewenste uitingen voorkomen. De volgende stap is het consequent verwijderen van ongewenste uitingen en als allerlaatste willen we pas bestuursrechtelijk handhaven. We hanteren de trits voorkomen, (laten) verwijderen, bestuursrechtelijk handhaven. We gaan overlastgevende feiten meer projectmatig aanpakken. De gemeentelijke handhaving is alleen nog nodig als vangnet. Bij het beheer leggen we de nadruk op het snel verwijderen van wildplak, bekladding en andere ongewenste en illegale uitingen. Het tijdig verwijderen demotiveert nieuwe uitingen. Tijd en geld investeren in posters of borden die maar beperkte tijd hangen, is immers niet effectief. We bekostigen dit uit de opbrengst van reclame in de openbare ruimte. Zie hoofdstuk 5. Er is onderscheid in de wijze van handhaving van ongewenste uitingen op openbaar terrein en op particulier terrein. Als eigenaar en beheerder van de openbare ruimte heeft de gemeente zelf meer vrijheden om bijvoorbeeld ongewenste uitingen te verwijderen. Tegen reclames op particulier terrein kan de gemeente slechts bestuursrechtelijk optreden. De gemeente kan wel middels bestuursrechtelijke handhaving de eigenaar aanzetten om illegale uitingen, wildplak, kwetsende uitingen en graffiti te verwijderen. Bestuursrechtelijke handhaving is vooral bedoeld voor excessen of klachten. De meest voorkomende illegale uitingen kunnen op basis van de Wabo, de APV en de Uitwerkingsnota beeldkwaliteit worden gehandhaafd. In deel twee is opgenomen hoe en door wie bestuursrechtelijke handhaving plaatsvindt binnen de gemeente. De regels die we hebben moeten echter niet dogmatisch worden. Handhaven van uitingen die niet aan de regels voldoen is aan de orde als de uiting een probleem vormt. Een klein en tijdelijk bordje (max. A4-formaat) met bijvoorbeeld kerstbomen of kersen te koop, of een A4'tje met poes vermist, moet tijdelijk kunnen hangen. De bordjes worden de eerstvolgende schoonmaakbeurt verwijderd. Wordt er echter geklaagd of komt de verkeersveiligheid of de toegankelijkheid in het geding, dan hebben we wel een juridische grondslag om te kunnen handhaven. Voor reclame-uitingen die niet passen binnen het reclamebeleid, maar ooit wel via een vergunning zijn gelegaliseerd, geldt het overgangsrecht. Het proces van bestuursrechtelijke handhaving op particulier terrein op basis van de algemene wet bestuursrecht is tijdrovend en kan wel een jaar in beslag nemen. Toch staat of valt ons reclamebeleid met een consequent handhavingsbeleid. We willen rechtsongelijkheid voorkomen, kansen benutten om het reclamebeleid duidelijk te maken en als gemeente geloofwaardig en betrouwbaar overkomen. Dit is mede belangrijk omdat we ook een inspanning vragen van ondernemers zelf en goedwillende partijen willen faciliteren. Hiervoor zijn in de Uitwerkingsnota Reclame een aantal actiepunten opgenomen.
18
Bijlage 1 Overzicht Mupi’s (2 m²- informatiepanelen)
A-zijde (commercieel)
Sanisettes
Evenementenborden
Abri’s
B-zijde (niet commercieel)
Kiosken
Spandoeken
Billboards
Lichtmastreclame
Verkiezingsborden
19
Vlaggenmasten/banners
Flyeren/samplen
Infostopzuilen
Vrije plakplaatsen
Aankondigings-/welkomstborden
Plattegrondkasten
Objectbewegwijzering
Toeristische bewegwijzering
NEC-borden
Industriebewegwijzering
Stoepborden
20
Illegale reclame
Bekladding
Green graffiti
Gevelreclame
Uitstallingen
Reclame op particulier terrein
21
