Begeesterend einde van een eeuw

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Uitgegeven door de YrII Liberaal Vlaams Verbond. Stichting A. V8JIdefpoorten Aedactie: L8opoIdstraat 10 2000 Antwerpen HoofdIedacteur en v.aIlIwOOf~ uitgINer Fr. StrieIerra'l. H. Kennisstraat 36 2520 Edegem AdminisIraIie: Tel. 021230.37.73 EburonensIriat 33 1040 Brussel

Liberaal Vlaams Tiidschrift Maandblad ~a.rgang

111, nr. 11, december 1989

Begeesterend einde van een eeuw Nog enkele dagen en we treden het laatste decennium van de 20ste eeuw binnen. Met een maatschappfj die op elk vlak en zeker ook internationaal in volle beweging is kondigt die «Fin de siêcle» zich aan als een begeesterende periode voor wie bereid is over vastgeroeste patronen heen te kijken. In de komende jaren kan aan de opsplitsing van de wereld in twee grote ideologische blokken definitief een einde komen, op voorwaarde natuurlijk dat de gangmakers niet uit de wielen gereden worden. Helemaal nochtans valt de klok niet opmeuw terug te draaien. Wie van de vrijheid r:proefd heeft raakt de smaak niet meer kwijt. Dat bewijs IS In het voorbije jaar met terugwerkende kracht geleverd. De pessimisten die ervan overtui~d waren dat de volkeren van Oost-Europa zich definitiefblj de.Da-oor~ expansie . van het totalitaire communisme hadden neergelegcf, moeten vandaag hun vergissing erkennen. De «revisionisten» die achter de allereerste poginRen tot liberalisering stonden, in Oost-Duitsland, Hongarijë, Polen en Tsjechoslowakijë, hadden alléén maar een kwart eeuw tot 25 jaar te vroeg gelijk. De onontkoombare wet dat een maatschappij onder dwang noch ~eestelijk noch economisch in len~e van: jaren leetbaar blIjft, moest eerst in de bakermat van (Ie collectivistische heilsstaat zelf gehoor vinden. Dat is nu gebeurd met het effect van een vloedgolf. Blijkt nu uit dit alles dat aan deze kant van het Ijzeren gordijn het ideaal van de pluralistische samenleving bereikt is? De zegekreten, die alvast misplaatst zijn als we het proces in het Oosten met omzichtiglieid en begrip willen begeleiden, zijn het evenzeer vanuit de eigen situatie. Ook voor onze deur dient nog geveegd. Ook in het Westen

heersen nog armoede en - al te vaak - onmondigheid. Ook bij ons en elders wordt ideologisch overwicht nog te vaak vereenzelvigd met het recht de andere te negeren of plat te walsen. Ook in eigen land wordt de democratie aldus vaak onrecht aangedaan, doordat de zwakke plekken ervan uitgebuit worden met het ideaalbeeld als alibi. En rechtvaardigheid op mondiaal vlak wordt door het rijke Westen al evenmin beleden, al komt de noodkreet dan in hoofdzaak van landen en werelden die wit als koloniale mogendheden noodgedwongen de onatbankelijkheid schonken, maar in onvoldoende mate met erkenning van de morele plicht tot begeleiding. In dit bestek wensen wij niet nadrukkelijk te blijven stilstaan bij de politieke toestand in eigen land, waarop nochtans ook heel wat van voorgaande beschouwingen toef.asselijk zijn. Het Liberaal Vlaams Verbond deed dat we , naar aanleiding van de algemene jaarvergadering, eind november in Roeselare. Dit nummer van «Volksbelang» is grotendeels aan die samenkomst gewijd. Een ontmoeting die terugblikte op alweer een gevuld en boeiend werkingsjaar , en waarop tevens bakens naar de toekomst worden uitgezet. Want er blijft nog veel te doen om, naar het woord van voorzitter C. Paulus, het samenlevingsmodel uit te bouwen waarin verdraagzaamheid en eerbied voor andermans mening primeren. Daaraan dient verder gewerkt met volharding en vertrouwen. Mede in die geest wenst «Volksbelang» dat 1990 voor U allen een gezegend jaar zal worden. DE REDACTIE

Welkom


Als gastheer voor de jaarvergadering trad dit keer volksvertegenwoordiger Louis Bril op. Hij verwelkomde zijn vrienden van het Liberaal Vlaams Verbond met trots in Roeselare, economische hoofdstad van WestVlaanderen. En geboorteplaats van Albrecht Rodenbach, naar wie ook de feestzaal genoemd werd en «wiens bier» ter plaatse ook nog steeds gebrouwen wordt en heinde en ver 'bekend is. De gastvrijheid is er geen ijdel woord en Louis Bril mag daarvan, zo bleek, een symbool genoemd worden. Gastspreker Jan Schodts, directeur informatie bij V.T.M., de· Vlaamse Commerciële Televisie-zender, werd door Clair y sebaert in~eleid op de spitse, ludieke wijze, die de ondervoorzitter van het verbond tot een traditie heeft uitgebouwd. Enkele grepen: - Jan Schodts, 52 lentes, leefde zeer kort en onbewust in Gent; hij werd al onmiddellijk adoptief Antwerpenaar. Vandaar ging het richting Leuven waar hij universitaire compagnon werd van W. Martens. Hij wist gelukkig tijdig uit Leuven te ontsnappen: 7 van zijn andere klasgenoten waren inmiddels tot de geestelijke staat toegetreden. - Schodts werkte 27 jaar bij de BRT, eerst als journalist BRTradio, journalist BRT-TV, redactiesecretaris BRT-TV, hoofdredacteur Wereldomroep en hoofdredacteur BRT-TV. Een lange periode dus, één keer onderbroken om begin de jaren '70 via een kortstondig verlof zonder wedde, mee te helpen het Weekblad Knack op poten te zetten. Wie herinnert zich niet zijn ei~en Wetstraat-stijl, waarbij hij ZIch tegelijk ontpopte als de accurate en vlugge verslaggever. Een vakman die wist hoe hij de politieke top precies die dingen kon doen zeggen die ze NET hadden willen verzwijgen. - Bij Schodts géén kruisverhoor, geen ruwe aanpak. Wel de geduldige en onderkoelde doorduwtechniek vergezeld door het veelbetekende glimlachje. Door sommigen werd dit als subjectiviteit bestempeld. Maar dan wel alleen door diegenen die er hier te lande het handje van weg hebben niet de eigen deontologiè in vraag te stenen maar wel deze van journalisten die vraagtekens durven plaatsen. - Waarom nu kiest iemand die zevenentwintig jaar bij de BRT doorgebracht heeft plotseling voor de commerciële zender '1 Zijn antwoord aan «Humo»

CJair Ysebaert luidde: «Ik wilde in de eerste plaats voor mezelf een nieuwe dynamiek creëren. Toen VTM mij voor die job contacteerde bleken bovendien ook de voorwaarden gunstig te zijn. Dus ... », Als dat geen liberale bekentenis is. - Vandaag staat Schodts voor _nieuwe en belangrijke uitdagin-

gen. Wij behoren 'niet tot een gerenommeerd blad maar toch hadden we hem ook een en ander willen vragen. Zo bijvoorbeeld: • Hoeveel missen-België worden er - na Lyn Wesenbeek, Goedele Liekens en An De Batselier - nog aangeworven bij VTM? Is dit geen zinloze aanpak, wetende dat de BRT nog altijd zijn voorsprong in missen zal houden, nl. die van de zondag. • Zal VTM de voorschriften van Minister Dewael naleven? Met andere woorden zal VTM binnenkort bereid zijn de reklamespots even te onderbreken voor de normale programma's? • Klopt het dat m maart 1990 VTM met ontbijttelevisie komt, die telkens zal starten met een turnles voor de vierde leeftijd onder leiding van La Esterella en Tony Corsari ? - Jan Schodts vatte de essentie van VTM ooit al eens mooi samen: VTM moet op de best mogelijke manier een zo breed mogelijk publiek bedienen. Wil

Louis Bril de Kijker Echt Antwsarps Theater, Gaston en Leo of Luc Steeno? De kijker krijgt het. - Leo De Haes van Humo, vroeg zowat 1 jaar geleden aan Schodts: Ben je toch niet blij dat je eindelijk bij de BRT weg bent? Antwoord: «Néé, ik ben blij dat ik bij VTM ben».

Directeur-informatie V.T.M. Jan Schodts:

Het succes van de familiezender «De BRT heeft gisteren niet ~estaakt. Dat is toch enigszms merkwaardig voor een instituut dat voorheen bij ambtenarenstakingen regehriatig het voortouw nam. Zou VTM daar wat mee te maken hebben 1» is de rhetorische vraag die wij in Vilvoorde stellen, aldus ter inleiding Jan Schodts. «Wij in Vilvoorde leven en werken nog altijd in een soort staat van genade, in een euforie die het gevolg is van de bereikte resultaten, van de plaats die wij op ultra korte tijd in het Vlaams medialandschap hebben ingenomen. VTM is ontegensprekelijk een fenomeen. De voorgeschiedenis duurde 6 à 7 jaar en leek wel op een 'processie van EchtemaCh. Eind '87 was VTM een juridisch feit en daarbij werd een belangrijke, zoniet beslissende rol gespeeld door enkele leden van uw vereniging. Het duurde dan nog tot mei alvorens een genera! manager aan de slag kon. Hij wierf verantwoordelijken aan voor de programmatie. Samen hadden zij nog 9 maanden om het geheel, in al zijn ingewikkelde en delicate aspecten gestalte te geven.

De verantwoordeliil~n

voor de commerciële afde . en voor de informatie waren er in september. Zij hadden nog 5 maanden. De eerste februari van dit jaar, amper 10 maanden geleden, kwam VTM op de kabel, welwillend begroet door sommigen, met argwaan door anderen en met resolute vi~digheid vanwege de tegenstanders. Wij hadden de adverteerders 20% marktaandeel beloofd, voorwaar heel nederig en voorzichtig. De eerste maand behaalden we een marktaandeel (dat is het percentage VTM-kijkers op 100 televisiefijkers) van 31,16%. Het nieuwsgierigheidseffect, ~den onze tegenstanders, daar zal wel sleet op komen. De volsende maanden was er een liclite, nauwelijks merkbare, daling. De tegenstanders kraaiden victorie. Het moment van de waarheid naderde. In september, ten laatste oktober, zou de VTM-ballon doorgeprikt worden. Ik ~ U ci~ van oktober. Marktaandeel: VfM: 36,03 BRT 1: 21,16 29,65 BRT 2: 8,49

Voorlopig ~ecumuleerd tot eergisteren ziJD dit de cijfers voor november: VfM: 36,62 +0,59 BRT 1: 20,62 -0,54 BRT 2: 8,34 status quo De verwarring bij de concurrentie en de tegenstanders is begrijlijk. ~ wordt nu bli~ van alle hout pii1en I'-tnlaakt. niet om het mèdialandschap correct te ordenen, wel om dë VfM af te remmen. Daarbij schi~t men nog altijd te vergeten dat het TV-medium er iS voor de kijkers en niet omgekeerd.


Eerst wil ik nog even teruggri]pen naar de voorgeschiedenis. Het is duidelijk dat de VTM bestaansrecht heeft gekregen van 2 politieke partijen. Hebben die eartijen hun doelstellingen bereikt? Daarover spreek ik mij niet uit. Wat ik wèl, en met nadruk, wil zeggen is dat de partijpolitiek (totnogtoe) niet speelt in de programma's van VTM. Dat geldt dus ook voor de nieuwsuitzendingen. Wellicht is dat een belangrijk g~even voor het vertrouwen dat de kijker heeft in de VTM programma's en het vrM-nieuws. '

Kijkcijfers

Hoe staat het nu met het vrMnieuws en hoe verhoudt het zich tot het BRT-joumaal. Alvorens tot enkele recente, conrete gegevens te komen, drie voorafgaande opmerkingen. 1. Nieuwsuitzendingen worden niet ~emaakt, bij ons althans niet, in functie van de concurrentie. Er is vooreerst de journalistieke deontologie en die is niet ver. schillend voor BRT en VTM. Vervolgens zijn er de opties en die zijn, wat vrM betreft, duidelijk: - aandacht voor wat dicht bij de mensen staat, voor wat direct relevant en begrijpelijk is en - aandacht voor de vlotte, ongecompliceerde, eenvoudige, dus ~jpelijke presentatie. vrM lieeft die oJ!ties duidelijk en ondubbeJzinmg kenbaar gemaakt nog vóór de start van de uitzendingen en van bij de start werden ze konsekwent toegepast. ZiJ die nog naar het BRT-journaal kijken, weten dat die opties, sedert het ontstaan van vrM en zelfs even tevoren in min of meerdere mate, met min of meer succes hun toepassing hebben gevonden }jij áe BRTcollega's. 2. DeDeoordeling van de intrinsieke waarde van een propmma ook van een nieuwswtzendin~, is een individuele en subJectieve oefe~. Het lijkt objectief Zich te baseren op kijkcijfers. Maar dan moet men wel weten waarover men het heeft. Een éénrnalig kijkcijfer zegt niets over de waarde van, wel iets over de verwachtingen betreffende een pro~a. De kijkcijfers van een redeliike periode of het gemiddelde kijlCcijfervan een redelijke penode kunnen een aanwijzing zijn voor de manier waarop de verwachtingen rond een programma woráen mselost en kunnen dus basis z~n voor een algemeen waardeoordeel. Het spreekt vanzelf dat ik het hier heb over programma's die zich richten tot een breed publiek. Voor programma's die gemaakt zijn voor een gespeetall-

seerd publiek zijn niet zozeer de kijkcijfers maar de waarderingscijfers van belang. 3. Derde voorafzaande opmerking alvorens ikkom tot enkele cijfermatige ~vens in verband met het meuws. Om een waardeoordeel te vestigen op basis van kijkcijfers moet rekening gehouden worden met het «programmatorische environment». Welke programma's gaan vooraf en volgen op de eigen zender? Wat wordt door de concurrentie uitgezonden 1 Het spreekt vanzelf dat, als het VTM-nieuws suksesrijk is, dat dit iets, ja veel, te maken heeft het sukses van de voorgaande en de volgende programma's. Daarom is het ook zo belangrijk dat het VTM-nieuws geen maat vormt, lJeen eiland, maar zich veeleer Inschakelt in het ritme en het image van de volledige vrM-programmatie. Ik geef U nu enkele cijfergegevens opdat U zich een Idee zou kunnen vormen van de manier waarop het vrM-nieuws (19u.) en hef BRT-journaal van 19u.30 zich tot elkaar verhouden. In de eerste vrM-maanden februari, maart en april haalde het VTM-nieuws tussen 1/3 en 2/3 van het kijkersaantal dat door het BRT-journaal werd geboekt. Toen kwam er een lichte inzinking, nauwelijks merkbaar. maar van augustus af, was er een duidelijke opgang. Ik heb de cijfers voor oktober laten samenstellen en dit is het: - vrM-nieuws, 1~0, gemiddeld aantal kijkers berekend over de ganse maand: 573.000 BRT-journal, 19u.30: 906.000. Wij zijn dus op nagen_oeg2/3 beland en ik heb de indruk dat wij blijven stijgen. Belangrijk om aan te stippen is dat 19u.00 erg vroeg is, dat er minder mensen TV-kijken dan om 19u.30 en dat bijgevolg de absolute cijfers fataal lager liggen. Daarom geef ik U de marIaaandelen : vrM: 36,4 BRT: 34,7 vrM scoort iets hoger. Als we deze gegevens dag per dag bekijken. geeft dit het volgende: Kijkcijfers: op 30 van de 31 dagen scoort de BRT hoger - 1 dag is er een ex-aequo. Marktaandelen: 8 dagen scoort de BRT het hoogst - 21 dagen gaan naar vrM en 2 ex-aequo's. Kijkcijfers: BRT: 322.000 VTM: 508.000 Marktaandelen: BRT: 25,1 vrM: 31,7 Hierbij moet aangestipt worden dat de kijkdichtheid van het VTM-nieuws van 22u.00 de jongste 2 maanden niet meer stijgt, vermoedelijk zelfs lichtjes daalt. Wellicht is dat te wijten aan een ietwat sterkere concurrentie tijdens de wintermaanden, én van de BRT én vooral van de buitenlandse zenders.

Totaaloverzicht

De gemiddelde kijkdichtheden kunnen niet opgeteld worden maar de marktaandelen wel. 7 dagen van oktober houden BRT en vrM mekaar in evenwicht. 12 dagen ligt BRTboven en VTM ook 12 aagen. Ogenschijnlijk evenwicht maar, zoals ik 81 zei, heeft VTM het grootste marktaandeel zowel 's avonds als in de laatavond. Zit daar nu een waardeoordeel in? Dat laat ik aan ieder van U over. Wijbij VTMzijn in elk geval erg tevreden met de situatie. Het is mij dunkt duidelijk dat wij, bij de invulling van de verwachtingen van deldjkers na 10 maanden evenver staan, wellicht verder dan de BRT na 35 jaar. Dat is de verdienste van de algemel!-e pro~~atie van VTM die vele kiJkers naar ons nieuws kanaliseert maar dat zegt waarschijnlijk ook wat over de kwéiliteit van ons nieuws. Naar mindere of minderwaardige kwaliteit blijft men niet kijken, tenzij er geen keuzemogelijkheid is. De keuzemogelijkheid is er nu wel en de kijkers schenken van langsom meer hun vertrouwen aan het vrM-nieuws, ondanks alle vooroordelen die bestonden en gedeeltelijk nog bestaan. Betekent dit nu dat wij op de vrM-nieuwsdienst op onze lauweren kunnen rusten? Geenszins. Zoals op alle redacties ter wereld zijn er ook bij ons problemen en spanningen. Ons voordeel is wellicht dat er gemakkelijker en vooral sneller oplossingen kunnen worden gevonden.

Het gevecht om de sport Er zijn ook, wat men zou kunnen noemen, minder sterke punten. Voor sommigen is de sp'ortsector onze minder sterke Zijde. Het is juist dat de BRT-sportsector beschikt over veel geld, over zeer veel technische middelen en over een ruim personeelsbestand. De sportsector zorgt er met zijn vele uitzendingen voor dat det8~ikcijfers van de BRT niet to desastreus uitvallen. Het lijkt er soms wel op dat de BRT zich als sportzender wil affirmeren. Een dergelijke bedoeling heeft VTM niet. Wij willen een familiezender zijn waar ook de sport zijn plaats heeft. Onze oorspronkelijke ambitie was aan sportverslaggeving te doen in het vrM-nieuws en in één sportm~azine op zondagavond. Daarin zouden natuurlijk _de.&rotepopulaire sporten aan bod komen. Wii zouden ook grote aandacht hebben voor de zogenoemde kleine sporten. Door de uitsluitend negatieve concurrentie-houding die de BRT aannam zijn wij nu verplicht veel geld en energie te

spenderen die relatief weinig rendement afwerpen. Wat bedoel ik met de «negatieve concurrentie-houding van de BRT»? Welnu, de BRT zet geld en energie in, niet zozeer om haar sportprogramma's te verbeteren, wef om te beletten dat vrM aan sportverslaggeving zou kunnen doen. De oorspronkelijke bedoeling was noch min noch meer een «droogleggmg»van de VTM inzake voetbal en wielerverslaggeving. Daarvoor werd een voorheen in België,en overigens ook op vele plaatsen in liet buitenland, geëerbiedigd beginsel, dat van de «vrije nieuwsgaring» doodeenvoudig losgelaten. Wat gebeurde er concreet? Voorheen werd niet betwist dat BRT, RTBF en RTI..-TV1 korte voetbal- en wielerverslagen, in de regel 3 minuten, in hun sportnieuws opnamen ook als slechts één van hen de exclusieve rechten voor rechtstreekse uitzending of uitgebreide uitzending in uitgesteld relais had verworven. Toen VTM in de running kwam, heeft de BRT dat beginsel gewoonweg genegeerd en de exclusiviteit, OOK voor de verslaggeving, opgeëist.

En het recht op informatie Dat beginsel kan men nochtans rechtstreeks of omechtstreeks terugvinden in het UNO-verdrag inzake burgerlijke en politielCerechten, in het Europees verdrag over de rechten van de mens en in een ontwerp van conventie van de Raad van Europa. Ook de EBU past het beginsel toe voor zijn aan.8eslotenleden en de BRT zelf lieeft het tot 1 februari altijd ten eigen voordele opgeëist. Nu zou het plots niet meer bestaan. U heeft de perikelen rond dit dispuut in de pers kunnen volgen. Toppunt was dat de BRT voor de omloop «Het Volk» ± 80 personeelsleden en een uitgebreide infrastructuur, onder meer 2 helikopters, naar Gent overbracht, een ganse dag repetitie hield en dan de volgende dag weigerde uit te zenden omdat de VTM, met de goedkeuring van de organisatoren, met ei~en camera een verslag van drie minuten opnam. 100.000den van de gemeenschap in het water gegooid om een negatief resultaat te bereiken. Vers in het geheugen ligt nog de hoogtewerlCerdie we naast "het Bosuil-stadion moesten plaatsen om over de rand van de kuip een drie minuten-verslag van de wedstrijd te kunnen opnemen en uit te zenden. We zullen nu zien of Superclub. Antwerp of de BRThun dreige3


ment van een proces ook uitvoeren. Een normaal gesprek, laat staan een overeenkomst met de BRT, lijkt nog altijd onmogelijk. Nochtans is het voor ons, WS familiezender die maar over één kanaal beschikt, niet de bedoeling om het sportlaken naar ons toe te halen. Wat wij willen is: 1) het recht normale verslaggeving, 2 rechtstreekse aanwezigheid op een beperkt aantal sportevenementen. Daarover moet een gesprek mogelijk zijn? Welnee. De BRT schijnt nog altijd vast te houden aan de oude idee van de volledige drooglegging inzake voetbal en wielersport. Van de weersomstuit gaan wij, meer dan we oorspronkelijk wilden, aan rechtstreekse sportuitzendingen doen, binnenkort ook in de wielersport. Dat alles kost geld, veel geld dat niet het rendement oplevert dat er mag van verwacht worden. Met dat alles heb ik niet gezegd dat ons sportverslaggeving momenteel minderwaardig zou zijn. Het sportonderdeel van onze rueuwsuitzendingen wordt druk bekeken, in me mate dat de BRT zich verplicht zag ook dit journaalonderdeel beter te verzorgen dan voorheen. Het VTM-sportmagazine op zondagavond heeft tussen de 300.000 en de 400.000 kijkers. Een sukses als men bedenkt dat het in rechtstreekse concurrentie loopt met het BRT-sport-

Of

weekend en nieuws.

Wij staan dus niet aan de klaagmuur maar wij vinden dat er meer redelijkheid en meer correctie moet komen in de betrekkingen tussen de omroepen en de sportbonden en clubs en tussen de omroepen onderling.

Pioniersgeest blijft nodig

VTM heeft nog veel meer facetten dan diegene waarover ik het in dit korte bestek kan hebben. VTM is een continu-bedrijf dat voortdurend moet vernieuwd worden. Er is elke dag nieuw nieuws, tot 4 maal per dag, 365 dagen per jaar. Sucsesprogramma's zijn niet eeuwlgdiirend tenzij misschien in een monopolie-positie en die tijd is lang, dat wil zeggen 10 maanden, voorbij. De Kijker heeft zoveel keuzemogelijkheden, in het Nederlands én In andere talen, dat het geen sinecure meer is om met goede televisie iedereen te blijven boeien. Er is bijgevolg geen enkele reden voor VTM-medewerkers om naast hun schoenen te gaan lopen. Wel is er de noodzaak om soepel en dynamisch verder te werken. De prille pionierstijd is voorbij maar de pioniersgeest blijft nodig om de uitdagingen van de toekomst tegemoet te treden. 4

Wat zijn die uitdagingen? En de politiek Zij liggen concreet -op twee De VTM is politiek en wettelijk vlillen: - dat van de concurrentie tot stand kunnen komen in eèn - dat van de politiek. bepaalde politieke constellatie. Het lijdt geen twijfel dat de Ondertussen is het duidelijk geconcurrentiedruk op VTM 8!'o- worden dat niet al onze vrienden van vroeger, onze vrienden ter zal worden. De Nederlandse zijn gebleven. commerciële zenders RTL-Véronique en TV-I0 - als die er Onze vijanden zijn wel gebleven. Het zuivere principe: overkomt - zullen zich mettertijd ook op Vlaanderen afstemmen. heidsomroep met overheidsgeld en privé-omroepen met De concurrentie van al die buitenlandse zenders die nu al op eigen inkomsten wordt losgelade Vlaamse kabel zitten, zal niet ten. De commerciële reclame op is afnemen. Op dit ogenblik kijkt de overheidsradio-omroep al 15 tot 20 % van de Vlaamse een veeg teken, niet alleen voor kijkersmarkt dagelijks naar de vrije radio's maar ook voor de vrije televisie die VTM is. nfet-nederlandstallge zenders. En ook «het huis van vertrou- De VTM heeft niet alleen rechwen» zal niet eeuwigdurend de ten verworven met het decreet beste publiciteitsagent van de van 1987. De VTM heeft ook t~enover de VTM blijven. Met een dotatie verplich~en, van meer dan 6 miljard per jaar Vlaamse kijkers die spontaan en massaal hun vertrouwen is veel mogelijk, zelfs meen, per Belgische en Vlaamse defi- hebben geschonken en tegende nitie, gepolitiseerde over- over de aandeelhouders, Vlaamse uitgevers die het overheidsdienst.

grote deel van de Vlaamse pers vertegenwoordigen. Zolang de VTM over de noodzakelijke middelen beschikt, zullen me verplichtingen kunnen nagekomen worden. En op dat stuk zijn wij niet pessimistisch. Als budget voor 1989 werd voorzichtig een netto-omzetcijfer van 1,8 tot 2,1 miljard ingeschat. Welnu, ik kan U zeggen dat het nettoomzetcijfer wellicht ± 3 miljard zal bedragen. Daarmee werken VTM en zijn 130 werknemers, daarmee werken ook de verschillende produktiehuizen .en facilitaire bedrijven die nog eens 4 à 500 mensen stroomafwaarts tewerkstellen. Het overgrote gedeelte van de inkomsten gaat dus naar de programma's en dat is de VTM~arantie om nog in lengte van Jaren onze verplichtingen tegenover de aandeelhouders-uitgevers en bovenal tegenover de kijkers waar te maken.» I

Alg. secretaris Piet Van Brabant:

Liberalisme en democratie prioritair Sinds de vorige algemene vergadering op 30 maart 1988 heeft het LVV een niet aflatende activiteit aan de dag gel~d, op een niveau dat in de BelgISChe politieke wereld eerbied afdwingt en zelfs enige naijver opwekt. Het 75ste jaar van het bestaan van het LVV hebben we o.m. onderstreept met een belangrijk congres te Antwerpen, Een gebeurtenis die in het geheugen geprent blijft van al degenen me ze hebben bijgewoond. Het bestuurliad met het congres «Liberalisme vandaag» een ho~e ambitie gekoesterd. Drie commissies bogen zich over de ontwerp-conclusies. met name over «de liberalen en de vrije markt» o.v.v. Rik Daems en met prof. Schrans en prof. Vuchelen als préadviseurs ; het «liberale streven naar een open, verdraBg7.ame maatschappij», onder mijn voorzitterschap en met prof. Hannes en prof. Van Dun als préadviseurs en over «het 8OCÏme gelaat van het liberalisme», met Johan Verstraeten als voorzitter en prof. S~bol en Bouckaerdt als préadviseurs. Op de plenaire vergadering werden de besluiten voorgedràgen, maar de aanwezigen hebben vooral de gelegenheidstoespraak van minister van Staat Frans Grootjans onthouden, een ideologisch geschraagde rede, die door de ruim 200 aanwezige LVV-ers sterk gewaardeerd werd. De werkzaamheden van dit congres zullen eerstdaa~s overigens resulteren in een bijzonde-

re publicatie. Op zaterdag 5 november volgde dan een feestelijke algemene vergadering in liet CaSino te Middelkerk.e. Een academische zitting waarop prof. Dr. Prevenier eelr histonsche schets tekende van drie kwart eeuw Vlaams liberalisme. Na de slottoespraak van voorzitter Paulus werd hulde gebracht aan minister van Staat Frans Grootjans, een van de pijlers waarop het liberalisme m Vlaanderen steunt. Het programma werd afgesloten met een optreden van Ingeborg Sergeant.

•••

Dat waren twee hoogtepunten ciering van gewesten en gein het afgelopen ia~ ~an ons 75- meenschapeen, ingeleid door jarigE!LVV. Een

als Hennan-Michielsens spreekster over haar eigen voorstel. Dat was een goed gevuld jaar, waarin alle hete hangijzers en actuele politieke agendapunten aangeraakt werden. Herhaaldelijk kwam het LW in het nieuws: dank zij moties en resoluties die via de traditionele kanalen naar de media werden verspreid, maar ook dank zij interviews met onze voorzitter en bijdragen die hij in verscheidene kranten pleegde.

**.

Het LW en de PW zijn góede vrienden en bondgenoten. Wij leven in goede verstandhouding met de leiding van de artij. bat is in het verleden wel eens anders geweest en ook vandaag nog worden onze standpunten soms anders verwoord dan zulks het geval is in de partij die het liberalisme in haar vaandel draagt. Dat weten ook buitenstaanders. Wij hoeven ons daarover niet te schamen. De liberale familie in Vlaanderen beweegt van oudsher tussen twee polen: de partij en het LW... Terwijl de partij zich pragmatisch áfstemt op concrete bestuurstaken of, alS zij in de oppositie zetelt, op de 6estrijdlng van het regeringsbeleid, treedt het verbond op BIs hoeder van de Ideolçgische waarden en voorvechter van de Vlaamse belangen. Van het LVV mag verwacht worden dat het blijft pleiten voor een progressief en sociaal liberalisme. Het dagelijks bestuur en de raad van beheer van het LW heeft zich het afgelopen jaar van die edele opdracht gekWeten. Wij zullen ook in de toekomst aan de zijde blijyen staan van degenen die het liberalisme en de democratie prioritair achten. Zulks impliceert een open en positieve verdraagzaamheld en een pluralistische ingasteldheid. Wij rekenen daarvoor ook op uw vertrouwen en uw steun.

L.V.V.-voorzitter Camille Paulus:

c.V.P.

blokkeert pluralistische samenleving Zowat een jaar geleden vond Eerste Minister Wilfried Martens in één van zijn toespraken het ~p de «Nieuwe Belgen»' uit. Hij dacht hierbij aan de burger van na de staatshervorming. Deze «nieuwe Belg» zag hij als een vreedzaam coëxisterend wezen, dat weer bereid zou zijn in een Belgisch nationaal project te geloven en eraan mee te werken. Vandaag is duidelijk hoezeer ook een Eerste Minister zich kan vergissen. Zelfs nu na de staatshervorming zijn de oude Belgen immers nog lang geen nieuwe Belgen geworden. Het communautaire leed is ver van geleden. Nauwelijks enkele maanden na de goedkeuring van de wet, die de gemeenschappen voor hun eigen financiële verantwoordelijkheid moest stellen, is met het dossier van de «achtergebleven» onderwijsfacturen, een oud, vertrouwd spook, dat van de compensaties, alweer opgedoken. En aan de vooravond van het debat omtrent de derde fase, die het sluitstuk van de hervonning van onze staat zou moeten worden, zijn sommige politici opnieuw zoveel conflictstof aan het opstapelen, dat de vraag rijst wat de vorige fasen dan wel hebben opgelost. «Dikke bult, eigen schuld» zegt het spreekwoord en dit geldt ook voor Wilfried Martens. Want, de schuld voor het falen ligt bij niemand.anders dan bij Wilfried vm zelf. Nooit voorheen, hebben wij in onze vaderlandse geschiedenis een regeringsleider en een regering meegemaakt, die zozeer en alleen maar bekommerd zijn voor hun zeltbehoud. Het enige wat zij doen, is zichzelf consolideren, ook al moeten gedane beloften en ideologisclie uit-

gangspunten onder de mat worden geveegd. Er is geen mens in dit rand die nog kan zeggen welke de doelstellingen zijn van deze coalitie en hoe zij haar toekomst ziet.

Onbewogen burger Het gevolg is de zorgwekkendste vla~ van publieke onverschilligheid die de Belgische politiek ooit heeft meegemaakt. Het politiek gebeuren kan de man in de straat nog amper beroeren. De wijze waarop de staat werd hertekend, laat de burger onbewogen. Hij kijkt er tegenaan als een werkstuk van politici die daarmee vooral de oplossing van hun eigen problemen op het oog hadden. En gelijk heeft hij, want fundamenteel is er bijzonder weinig op~alost. Integendeel. Het is allemaal nog een stuk ingewikkelder geworden en voor wat de Vlamingen betreft, een stuk nadeliger. Dat er nu, na de eerste en tweede fase, nog een derde fase moet komen, laat de mensen dan ook steenkoud. Ik zie geen tienduizenden door de straat stappen achter het bordje «derde fase nu» ! Het is deze zelf in de hand gewerkte onverschilligheid, die het politiek milieu een alibi geeft om de eindfase van de staatshervorming voor zich uit te schuiven. Dit is bijzonder betreurenswaardig. Het is immers van fundamenteel belang dat er een derde fase komt. Zij is nodig om de federale staatsstructuur verder door te drukken, maar ook en vooral om al hetgeen bij vorige fasen is verkeerd gelopen, recht te trekken en orde te brengen in de poespas die gecreëerd werd. De stelregel moet zijn: eerst corrigeren en ervoor

Een algemeen blik op de vergaderzaal,' waarin geen plaatste onbezet bleef.

zorgen dat de burger niet verder van zijn instellingen vervreemdt. Corrigeren ook om dit land niet langer te laten verworden tot een Belgische mengelmoes, waarin niemand nog weet wie voor wat bevoegd is en de versnippering van de macht tot onmacht leidt. Cqrrigeren uiteindelijk op het firiancieel vlak, om een aantal chronische budgettaire transferts ten gunste van een bepaald Waals parasitisme ongedaan te maken.

Federale vastberadenheid

Het verheugt mij als voorzitter van het Liberaal Vlaams Verbond te hebben mogen vaststellen dat, wat de verdere staatshervorming betreft, onze partij met het LVV op dezelfde golflengte zit. Het PVV-plan voor de derde fase stoelt op de beginselen die vastgelegd werden tijdens ons congres over de staatshervorming in 1986. Samen moeten wij er verder voor ijveren dat de burger inziet dat een derde fase uiterst belangrijk kan zijn, op voorwaarde evenwel dat zil' geen minifase wordt, met al een maar de creatie van een eigen rechtstreeks verkozen Parlement, maar dat zij leidt tot een grondig .debat over de vezels en de wortels van onze staat. Daarom ook mag het debat niet ontweken worden over iets wat de bevolking niet onverschillig laat: de beperking van het aantal ministers. Wat dit laatste betreft, breng ik U gralig een uitspraak van Gaston Eyskens in herinnering. Toen deze voor de eerste maal minister werd, ontmoette hij in de Kamer een oud-leerling die hem vroeg hoe hij voortaan zijn geëerde meester diende aan te spreken. Eyskens annwoordde 5


droogjes: «Jonge vriend, blijf maar Professor zeggen, want iedereen kan in dit land minister worden, maar niet iedereen hoogleraar» . Eys[ens' uitspraak toont aan dat reeds de jaren vijftig oog hadden voor de verwatering van het ministerieel ambt. Wat zou vader Eyskens nu zeggen? De Belgische burger wordt thans geregeerd door zowat 60 excellenties, die er een hofhouding van niet minder dan 3.000 man op nahouden. Wie durft beweren dat hier seen grondige snoeibeurt nodig 18? Men moet dus onverwijld aan de s182voor een ~rnstig beraad over ae aanpassing van onze staatsstructuur. Het debat dreigt evenwel bijzonder moeilijk te worden omdat sommige franstalige politici willen dat de franstali~en die in Vlaanderen wonen }jIj de verkiezing van de deelstaatparlementen voor franstaligen kunnen kiezen. Dit is regeIrechte provocatie en druist frontaal in tegen het federaal ~el zelf. Vlaamse vastberadenheid zal dan ook nodig zijn. Precies dertig jaar geleden deed één van de toenmalige LVV-getrouwen, de auteur Herman Teirlinck, een plechtige oproep tot de politie! om onder geen voorwendsel te laten tornen aan de volstrekte onaantastbaarheid van de taalgemeenschappen. Omdat men f3rtoen geen gehoor aan ~af en men sedertdien via faciliteiten, onweerl~baar vermoeden van taalkennis, een uitzondertngsregime voor Voeren en nog zoveel meer, van dit grond~el afweek, verloor dit land leads heel wat tijd en p~e. Mogen daarom deze Scherpslijpers beseffen dat indien men andermaal de onaantaStbaarheid van de deelstaat tot inzet .saat maken van politieke strijd, er geen derde fase komt en nieuwe zware politieke crisissen onafwendbaar zijn.

De politiek der bel~e.,-oepen

Ik.zei liet daarnet reeds. Van het grote, nieuwe project, dat Wilfried Martens in het vooruitzicht stelde en dat de Nieuwe Belgen zou dienen te begeesteren, is voorlopig niets terechtgekomen. De staatshervorming werd een misluJddng. Zo ook het herstelbeleid, ter wille waarvan de premier czogeze&d» op zijn commandopost 6leef. «Zogezegd» ! Inderdaad. In zijn Wetstraat-boek «Sire,.8eeft me honderd dagen» onthult jounalist Hugo De Ridder de echte reden, die schokkend is, maar die wij liberalen al langer vermoedden. Wat er ook van zij, de verdere gezondmaking van de openbare financiën is totaal stilgevallen. Met het strenge oordeel van het Internationaal Monetair Fonds in het achterhoofd had men nochtans mogen verwachten 6

dat dit kabinet zich zou hebben ingespannen om de koers voort te zetten, die door de liberalen in de vorige regering was aangegeven om de staat verder te rationaliseren. Maar neen, niets daarvan! BeWOtingsminister Schiltz faalde Jammerlijk. Het is opnieuw heel donker geworden in de tunnel. De uitgang is lang niet meer in zicht. De openbare schuld is opnieuw tot een absurde hoogte gestegen. Kon dit echter wel anders met een regering als deze die volledig in de greep zit van sterke belangengróepén Dat door derçelijke belangengroepen, die Vlaprofitariaat uitsluitend de Instandhouding van hun macht op het oog hebben, het ~e in een toestand van chronische zwakte wordt gehouden moet door ons, liberalen, krachtig worden aangeklaazd, Wij moeten voortdurend' blijven benadrukken dat de pijn ial blijven duren zolang de Ziekte niet genezen wordt. De kwaal huist in het systeem van de ui~aven die vast gebakken zitten m het bestel en waar de regeerders niet durven aan raken. Aldus is er een belangrijk stuk braakland blijven liggen, waar de ploeg van de sanering nog nooit is overgegaan. De ministers beseffen wel dat tientallen miljarden aan overbodige dingen worden verspild, maar de Schrik om ze aan te pakken zit er diep in. Men blijft dan ook zomaar wat peuteren in de marge. Daarom is er, evenzeer als er een volledig nieuwe aanpak nodig is op het stuk van de staatshervorming, ook dringend een budgettaire ommekeer vereist, die er eindelijk mee gedaan maakt dat bepaalde voorzieningen blijven saan naar personen en organisaties die ze niet nodig hebben, een ommekeer die de sociale zekerheid eindelijk socialer en de ziekteverzekering eindelijk gezonder maakt. î

Snoeien

Trouwens, de bewindvoerders in dit land zouden toch stilaan zelf moeten inzien dat hun budgettaire laksheid hen op korte termijn in de grootste moeiliikheden zal doen verzeilen. De belege!'ing van hun kabinetten door het personeel in overheidsdienst, dat kl~ over een ontoereikende arbèidsvergoe~, is immers volop ingezet. Het openbaar ambt hoopt na jaren loonblokkerïng einaelijk op een :!fbmene herwaardermg. En terecht! De beloning die een ambtenaar voor zijn arbeid ontvangt, ligt inderdaad op een laag niveau. Een inhaalbeweging is dan ook verantwoord, maar de financiële m~lijkheden ontbreken. De enkele miljarden die werden toegezegd aan het paramedisch en educatief personeel hebben de schatkist 8.1. zoveel pijn ge-

daan. Er is dan ook maar één oplossing voor dit probleem, nl. snoeien in zinloze, voorbijgestreefde dingen en snoeien ook in het aantal personen in overheidsdienst, m.a.w. minder ambtenaren maar beter betaald. Deze slogan krijgt steeds meer aanhangers, maar zal hij ook daadwerkelijk worden inSevuld? Zulks zal een grondige mentaliteitswijzi~g vergen en het verleden IS m dit verband niet. bijzonder hoopgevend, Precies daarom dreigt op sociaal vlak een woelige periode, temeer daar ook de leerkrachten, die zowat één derde van het personeel in de overheidssector vertegenwoordigen, een verbetering van hun statuut verwachten.

Onderwijs moreel herwaarderen

Dit brengt mij meteen bij die sector, die mij erg nauw aan het hart ligt: het onderwijs. Dit haált de jongste tijd weer de krantekop~n ingevolge t~enstrijdige wtlatingen van Minister Coens in verband met de algemene malaise die in de onderwijswereld zou heersen. Volgens Coens is er maar één uitweg om het huidiRe gevoel van mOedeloosheid bij de leerkrachten weg te werken en dat is «meer geld voor meer uren». De recente verklarinsen van de onderwijsminister Zijn spijtig. Ze hebben immers grote onrust gecreëerd en bovendien de indruk gewekt dat alle leraars volledig gedemotiveerd zijn. Dit is oveidfeven. Wie de dagelijkse onderwijspraktijk kent, weet beter en kan verzekeren dat er ook vandaag nog heelwat leerkrachten zijn die hun taak met veel overtuiging en toewijding uitoefenen. Dit betekent evenwel niet dat er helemaal geen problemen zijn in de onderwijswereld. Er moet inderdaad dnnaend wat gedaan worden om hetlerarenberoep te revaloriseren. Jonge, bekwame afgestudeerden opteren immers steeds minder voor een loopbaan in het onderwijs en de pogingen van diegenen die een carrière in het onderwijs kiezen, om na enige tiid naar een ander, beter betaald beroep buiten de school over te stappen, worden steeds talrijker. Coens' diagnose is echter te eenzijdig. Een financiële opkikker is ongetwijfeld nodig, maar het huidige ongenoegen IS zeker niet alleen eenbestie van centen. Wat er ook en vooral moet komen, is een «morele hcrwaardering» van het lerarenambt. Wermemers worden immers niet uitsluitend door .geld gedreven, maar wel door liet besef dat hun inspanningen niet onopgemerkt blijven. Dit geldt ook voor leraars. Met de werbroep onderwijs van het schad'uwbbinet hebben wij een aantal maatregelen uitgewerkt, waarvan wij den-

ken dat ze het beroep van leraar weer aantrekkelijker kunnen maken. Wij zullen ons plan eerstdaags bekend maken. Hopelijk zullen onze suggesties de onderwijsminister inspireren. Hij mag niet langer talmen, Het is hoog tijd om tot de actie over te Baan omwille van deze onderwijskrachten die nog in het apostolaat geloven, maar vooraf in het belang van onze jeugd. De jeugd en haar vorming, dat blijft inderdaad onze eerste zorg. Een kwalitatief hoogstaande vorming is echter enkel mogelijk metleraren die gemotiveerd Zlin en geloven in hun belangrijke opdracht.

De eenheidsstructuur

Met betrekking tot de vorming van onze jongeren is er recent :~Je deining ontstaan naar eiding van de invoering van de zgn. eenheidsstructuur in het secundair onderwijs op initiatief van Minister Coens en de vernietiging van deze beslissing door de Raad van State. De PW heeft over dit dossier een debat ge~d in de Vlaamse Raad. Ik.hoop oprecht dat onze partij zich in dit debat duidelijk zal opstellen als verdediger van het Gemeenschapsonderwijs en een stellirig inzake het eenheidstype zal innemen die dit Gemeenschapsonderwijs baat kan bijbrengen. Wij, liberalen, mogen niet meeheulen met dit!8enen die de discussie willen lierleiden tot het zoveelste gekrakeel rond traditioneel onderwijs en VSO. Het heeft Been enkele zin in deze voorbijgestreefde termen te blijven spreken. Het VSO, zoals het ooit werd Ingevoerd, bestaat immers lang met meer. En wie, buiten enkelen voor wie de tijd is blijven stilstaan, wil nog terug naar de toestand op school van zovele jaren geleden? Waar het vandaag op aankoinst is dat een algemeen wettelijk kader wordt ontworpen, waaraan alle netten zich te houden hebben en dat dus ook voor het vrij katholiek onderwijs moet gelden. Dit is de enige manier om eindelijk komaf te maken met de concurrentievervalsing, die al te lang heeft geduurd. Het weze evenwel beklemtoond dat een de~elijk wettelijk kader voor ons alleen maar aanvaardbaar is, wanneer het de autonomie van de scholen niet beknot en deze de mogelijkhid behouden eigen accenten te leggen en zich afdus te proflleren, Dit immers is essentieeel voor de keuzevrijheid, waaraan wij zo zwaar tillen. Het nieuwe wettelijk kader mag evenmin aan het Gemeenschapsonderwijs de kans ontnemen om een nieuw pedagogisch project uit te werken, dat de aantrekkingskracht van dit onderwijsnet opnieuw kan vergroten.


te doen is om de mens, om diens verwachtingen en zorgen, om diens materiële en geestelijke ontplooting. Door haar politiek handelen moet onze partij de burger klaar doen inzien wat het liberaal denken echt is. Daarom moet in de toekomst wellicht meer nog dan vandaag onze aandacht uitgaan naar de culturele en zedelijke aspecten van het politiek hédrijf. Krachtig moeten wij de huidige gang van zaken in de BelgiSche politiek aanklagen, waar alles zich afspeelt in het geheim met kasteel8fspraken en canapé-politiek. De morele dimensie van het liberalisme moeten wij ook duidelijk maken door belangstelling oJ! te brengen en liberale oplossmgen voor te stellen voor problemen die de mensen echt belan~jk vinden en beroeren. Ik denk hier aan gezondheid, veiligheid en zorg voor milieu en natuur.

De jonge Brusselse harpiste Ingrid Kaufman verzorgde enkele gesmaBlde intermezzi. Ik.hoop uit de grond van mijn hart dat het deze taal zal zijn die door onze mandatarissen Zalgesproken worden tijdens het tomende debat in de Vlaamse Raad. Zoals ik ook hoop dat onze partij niet zal nalaten druk te blijven uitoefenen op Minister Coens, opdat deze emdelijk de nu haast een jaar functionerende Autonome Raad voor het Gemeenschapsonderwijs de middelen ter besch!kldng zou stellen, die de ARGO moet toelaten de stimulerende rol te spelen, die ervan verwacht werd, Er moet dringend een einde komen aan het subtiele boycotspelletje van Coens en zijn handlangers binnen de Autonome Raad, spelletje dat met de instemming van de socialisten nu reeds al te lang heeft geduurd.

Niet te stuiten

De zwakheid van de huidige rooms-rode coalitie, die zorgt voor een wazig politiek klimaat en alles behalve kan begeesteren, doet velen opnieuw verlangen naar een kordaat, duidelijk beleid met liberalen. Deze tendens schijnt sommige commentatoren uit het CVPkamp te beangstigen, wat hen ertoe brengt onze partij een gebrek aan oppositie te verwijten. Een dergelijke aantijging is niet ernstig. Ik ben goed geplaatst om te weten hoe hard in de PVV wordt gewerkt. Onze vorm van oppositie is er evenwel één die men in dit land niet gewend is. Wij willen inderdaad niet in de eerste plaats opvallen door luid geschreeuw, negativisme en stemmingmakerij. Wel is het onze bedoeling rustig en doordacht met alternatieven voor het huidige beleid - ik zou eigenlijk van non-beleid moe-

ten spreken - uit te pakken, Guy Verhofstadt mag zich door dergelijke journalistieke aanvalfen dan ook niet laten ontmoedigen. De verdere opgang van het liberaal gedachte~oed is immers toch niet te stuiten. Kijk maar naar het gebeuren in het Oostblok, dat zonder enige overdrijving wereldhistorisch mag worden genoemd. Nu hij voor het eerst de kans kreeg zijn mening te uiten, schreeuwde de gewone burger in de Sovjet-Unie het uit dat het communisme, waarop zijn staat gebouwd is, niet beantwoordt aan zijn behoeften, m.a.w. dat het politieke en economische systeem volledig heeft gefaald. Ook het fameuze ijzeren gordijn tussen Oost- en West is bezweken en door zijn opengeslagen bressen stroomden de mensen naar buiten, met verlangens die de oudste zijn van de wereld: zelf hun leven inrichten en het een beetje goed hebben. De beelden die over dit alles op het televisiescherm werden vertoond, hebben ongetwijfeld tot nadenken gestemd en ontelbaren de superioriteit van de liberale, creatieve, pluralistische democratie opnieuw scherp doen inzien. Het is de taak van onze beweging op dit gunstig klimaat in te spelen, want velen voelen zich op dit ogenblik ongetwijfeld geroepen om onze rangen te vervoegen. Laten wij hen niet teleurstellen en laten wii hen ~.ui~eliik blijken hoe anders WIJZIJnaan de anderen. Anders, omdat wat voor ons telt niet de macht is, louter en alleen maar omwille van de macht. Dat het ons daarentegen

Groen verzoenen met vooruitgang Onze bezorgheid voor het leefmilieu moeten wij evenwel laten blijken op een eigen specifieke wijze. Ditbetel(ent : afstand nemen van het sentimenteel gedoe rond milieu en natuur en het bekijken als een economisch en mvesteringsdossier. Het is hoogtijd dat liet door nostalgie ingegeven geweeklaag plaats ma8lct:voor een echt ecolögische herstelbeleid. Bekommerd zijn voor het groen en voor een gezonde omgeving, betekent ecliter niet dat, zoals sommigen blijkbaar willen, elke vooruitgang een kordaat halt moet worden toegeroepen. Ik denk in dit verband aan het dossier met betrekking tot de TGV, de zogenaamde supersnelle trein. Voor het LVVis het ondenkbaar dat ons land, middelpunt van Europa, geen TGVverbmdin~ zou hebben. Naar onze menmg is het perfect mogelijk mits enige creativiteit in deze reeds al te lang aanslepende kwestie economische welvaart en zorg voor het leefmilieu hand in hand te laten gaan. Laten wij a.u.b. niet het risico lopen dat straks onze hoofdstad, die ook deze van Europa is, verstikt geraakt en ons land nog maar eens de lachlust van velen opwekt, omdat eens te meer communautaire afdreiging het gehaald heeft op toekomstvisie en overleg. Om dit alles waar te kunnen maken, zal de liberale beweging ook morgen verder op het LVV kunnen rekenen. Wij willen de denktank blijven de parti], zoals wij ons ook verder zullen inzetten voor het benadrukken van de sociale dimensie van het liberalisme door permanent aandacht te vragen voor de zwaksten in de samenleving.

Abortus en de macht van de CVP Voor een organisatie als de onze valt nog veel te doen. Nog zoveel thema's liggen open. Nog zoveel frustraties en onvrijheden moeten worden bestreden. Er is dus nog werk op de plank. En hard gewerkt wordt er in het LVV,nu aan het komende congres over «Pluralisme en verdraagzaamheid in het nieuwe Vlaanderen», waarvan het voorzitterschap zal waargenomen door Mw. A. Neyts. Wij hadden voor onze komende studiebijeenkomst geen actueler thema kunnen kiezen. Het abortusdebat heeft inderdaad schrijnend aangetoond hoever wij ook vandaag nog steeds verwijderd zijn van een maatschappij waarin verdraagzaamheid,en resJ>ectvoor andermans memng pnmeren. De CVP blijft zich tegen een dergelijke samenleving verzetten. Nog steeds weigert deze partij in te zien dat wanneer wij e~oor pleiten ~i;ltde burger de zmgever van ZIJn eigen leven moet kunnen zijn, zulks niets te maken heeft met morele losbandigheid, maar wel met het scheppen van de nodige ruimte voor liet persoonlijk geluk. Elke dag meer ~it miin over~ dat het hoogtijd wordt dat de cluisten-democraten in dit land een tijdlang van macht verstoken bliJVen. Het is wellicht de enige remedie om een echt pluralistische ~emeenschap tot stand te tirengen, waarin iM!grip opgebracht wordt voor de opva~ van de andere en waarin bereidheid heerst om elkaars verschillen te aanvaarden.

De revolutie van de}ongeren Opdat wij ook morgen als LVV onze taak met evenveel succes zouden kunnen. vervullen, doe ik een oproep tot de jongere generatie. Naast de wijsheid van de ouderen hebben wij hun verbeelding en durf om nieuw te denken broodnodig. Onze maatschappij behoeft op vele domeinen een echte revolutie. Deze revolutie moet gevoed en voortgestuwd worden door jonge mensen. Dat is zo voor de federalisering van de staat en eveneens voor alles wat aan nieuwe vragen, nieuwe gedachten en nieuwe verlangens heeft. De samenleving veranderen is vooral het werk van de jongeren. Ik hoop daarom ook in het LVVop de Jeugd te mogen rekenen, zöals ik ook op haar reken om politiek te gaan bedrijven, zoalS het hoort en zoals het vandaag al te weinig wordt gedaan: liet betrachten van harmonie tussen droom en realiteit, tussen hart en verstand. 7

F I LnI.I: (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Met Thys, Deruddere en Claus

8

Vlaamse film «goes international» In de literatuur en de muziek hoort men vaak spreken over «een nieuwe lente en een nieuw geluid». Op het terrein van de 7e kurist ligt dat anders. Er was wel eens een (Franse) Nouvelle Vague maar die is al lang helemaal uitgedeindd en meuwe golven komen er voorlopig niet aangerold! Met des te meer voldoening hebben we vastgesteld dat er, wat de Vlaamse film betreft, nu kan geseroken worden van «een wtzonderlijke herfst en een nieuwe trend». De Vlaamse film is inderdaad meer volwassen geworden en dringt blijkbaar ook door in het bultenland. Het verwerven van die internationale allure is een niet geringe prestatie, zeker als men weet dat er zo beschamend weinig middelen ter beschikking zijn om op een eerlijke manier te kunnen concurreren! Om te beginnen was er «Cruel Horizon», zowat de «Apocalypse Now»-versie van Guy Lee Thys, thans volgens de geijkte publicitaire bellenblazenj «years in the making» maar in feite èèn jarenlange calvarie van geldschaarste, verbroken contracten, niet nagekomen beloften en allerlei andere tegenslagen, te lang om te melden maar onvoldoende om een taaie doorzetter als de maker van de ook al met eigen middelen gefinancierde «Potloodmoorden» - zijn debuutfilm - tot opgave te dwingen. Guy Lee Thys nam het tragische lot van de Vietnamese bootvluchtelingen als vertrekpunt voor een spectaculaire actieprent, die eerst «Het Kràbbëneiland» zou heten, dan herdoopt werd tot «Koh Kra» en «Tlie Search», om ten slotte na een ~estatieproces van ruim 8 Jaar als «Cruel Horizon» op onze bioskoop schermen open te barsten. Men wordt hier geconfronteerd met een onvervalste «exploitation»prent, waarin Thys zich een bevlogen «regisseur» van sex, geweld en sensatie toont. Toch laat de film een onbevredigende indruk, die moeilijk nader te omschri]ven vált maar waarschijnlijk wel wat te maken heeft met het schaamteloos optrekken van een schijnheilige façade; méér bepaald. het plengen

Vlaamse Piëta: Frank Aendenboom (Deedee) en Carl Ridders (Claude) in Claus' verfilmde zedenschets

van krokodillentranen over het drama van «the boatpeople» met het geluid van het ïinkelen van de kassa in het achterhoofd. Met de «bescheidenheid» die hem kenmerkt, noemt G.L. Thijs zijn «Cruel Horizon» de «grootste superproduktie op Europees niveau» en voor de rest zijn al degenen die er anders over denken «zakken, die er geen zaken mee hebben» ! Voegen wi] daar nog aan toe dat Guy tijdens delocatie-opnamen op' de Filippijnen niet alleen ZIjn [mooie] hoofdvedette ontdekte maar ook zijn levensgezellin want toen de camera's opgeborgen werden, volgde zij haar «boss» naar diens ondankbare heimat. Trok Thys naar de Filippijnen voor zijn levensproject, dan kreeg Dominique Deruddere zijn grote kans in Amerika. De deur werd ontsloten door niemand minder dan Bukovsky. via de schitterende verfilming van «Crazy Love». Zelfs Francis F. Coppola was er zó van onder de Indruk, dat hij de beloftevolle jonçe Belgische cineast onder zijn vleugels nam én alle mogelijke faciliteiten verleende. Met deze Coppola-

zegen had Deruddere meteen veel minder moeite met het aantrekken van internationale sterren, zoals Ornella Muti, Faye Dunaway en Joe Mantegna. Maar de auteur die hem de stof leverde voor zijn scenario, wijlen [ohn Fante, behoort helaas niet tot de Amerikaanse literaire reuzen en met het rauwe schrijftalent van de onverbeterlijke vrouwenversierder en zuipschuit, die Charles BukovsIcy wereldvermaard heeft gemaakt, heeft hij geen enkele binding. Fante's «Wait until Spring, Bandini» is het enigszins geïdealiseerd en poëtisch vertekend portret van een Italiaanse immigrantenfamilie. die de touwtjes nauwelijks aan elkaar krijgt. Vader gaat (bijna?) vreemd met een rijke weduwe, en moeder. een typische Italiaanse huissloor (de beeldschone Muti!) verwaarloost haar gezin. Het oudste zoontje poogt te redden wat er nog te redden valt en is zowat de enige. die het kompas nauwlettend in de gaten houdt. opdat niet iedereen het Noorden zou verliezen. In een haast ongekende solidariteit heeft de Vlaamse filmkritiek een harmonieus koor ge-

vormd om de kwaliteiten van «WaituntiISpring, Bandini» zowat de hemel in te prijzen. De nuchtere waarheid getuigt ons te zeggen dat Deruddere alleszins een fraai prentjesboek afleverde, waarin men met genoegen bladert, evenwel zonder enige hoop op een verrassende uitschieter. Men krijgt ook raar of zelden persoonlijke voeling met de personages, uitgezonderd met het vroegrijpe jongetje dat zijn rol als «go between» tussen zijn sukkelaars van ouders aangrijpend speelt. De zoete verhaaltrant kabbelt rustig verder, zó rustig, dat men vaak een gevoel van verveling nauwelijks van zich kan afzetten. Dát gevoel heeft men zeker niet bij het kijken naar «Het Sakrament», de jongste film van Hugo Claus, naar zijn eigen destijds ophefmakende roman «Omtrent Deedee». Claus mag dan al Vlaanderen's meest gelauwerde auteur zijn, van zijn filmisch talent heeft hij ons nooit kunnen overtuigen. Konden «De Vijanden» en «Vrijdag» nog verschoond worden als «jeugdzonden», dan kwamen we met «De Leeuw Van Vlaanderen» haast in de bodemloze leegte terecht... Met «Het Sakrament» zitten we dan opeens op een internationaal niveau. Inhoudelijk, stylistisch en ook qua vertolking kan er gewaagd worden van een zeer knap werkstuk, waarin ons een waarheidsgetrouw, e~ onbehagelijk stemmend beeld wordt opgehangen van de Vlaamse bourgeoisie. geportretteerd in de familie Heylen. De jaarlijkse zielemis voor moeder zàliger is telkens een gelegenheid tot schransen en zuipen en de beest uit te hangen. Opgekropte frustraties, meestal als resultaat van clericale dwingelandij en een hypocriete «opvoeding». breken los in een climax. die uiteindelijk de tragedie niet meer kan ontwijken. Claude, de jonge homo. die om liefde en begrip schreeuwt en die zelfs niet bij Deedee, de in wezen laffe dorpsherder. krijgt. pleegt zelfmoord. De ontnuchtering èn ontmaskering is volledig. F. PAPON

Begeesterend einde van een eeuw

Recommend Documents