Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Ministerie van Economische Zaken
Bedrijfsfinanciering: “Van subsidie naar overheidsinstrumenten anno 2014”
Roland Starmans Manager Product Ontwikkeling Bancair, Investment en Revolverende Instrumenten
20 maart 2014
Inhoud “Start” Revolverende instrumenten bij EZ. Aanpassingen in de EZ instrumenten: minder subsidies. Meer inzet op “revolverende instrumenten” gericht op verschaffen toegang bedrijven tot adequate financiering. Keuze Financieringsinstrumenten en rendementen afhankelijk van “ondernemingsfase” Discussie
‘Start’ Revolving Funds bij EZ
Visie kabinet Rutte/ Verhagen op Revolving Fund Rutte: "We stoppen met het rondpompen van subsidies. Alleen de subsidieadviseurs worden daar beter van." De innovatiesubsidies die blijven bestaan, krijgen het karakter van een revolving fund: de overheid participeert in projecten en deelt in de opbrengst als die succesvol zijn.
Kabinet Rutte 2 Kamp bij inauguratie in FD:'het heeft voor mij prioriteit om de kredietverlening aan het bedrijfsleven op gang te helpen‘ Doel EZ blijft: toegang levensvatbare projecten tot voldoende financiering stimuleren.
3
Van subsidie naar revolverende instrumenten
Regeerakkoord (= internationale tendens): meer “kosten neutraal” te stimuleren en terugbrengen kosten van het overheidsapparaat. Schrappen van subsidies en inzet revolverende instrumenten vraagt nieuwe manier van denken, werken en competenties in de organisatie. In deze presentatie worden enige hoofdvormen van revolverende instrumenten besproken (kredieten, garanties, fondsvorming, etc). Voor individuele vraagstukken is maatwerk mogelijk: combinatie van “inregel” mogelijkheden en mix van hoofdvormen.
Belangrijke elementen van Instrumenten:
onze Revolving Fund
Toegang tot voldoende financiering, in de vorm van eigen en vreemd vermogen mogelijk maken, voor bedrijven met levensvatbare onderneming plannen. --------------------------------------------Hoe: Delen van risico’s met commerciële financiële partners: (VC, informal investors, family houses, banken). Door middel van uitvoeren van instrumenten gericht op project en ondernemingsfinanciering. Vooral gericht op (innovatieve), startende en snel groeiende bedrijven. Expertise opbouwen (zowel bij RVO als nieuwe marktpartijen) voor het verstrekken en beheren van deze risicodragende financieringen. Gaat om beoordelen van project & ondernemingsplannen inclusief beoordeling management, markt perspectief, technische risico’s, haalbaarheid van roadbook inclusief mijlpalen en budget. Vaak 1e investeerder met katalysator functie. 6
Keuze financieringsinstrument: Een onderneming die wil investeren, heeft verschillende mogelijkheden om dit te financieren: • Interne financiering • Kredieten • Privaat risicokapitaal • Aandelenkapitaal • Subsidie • Combinatie van bovenstaande Onderneming heeft meestal voorkeur voor interne of bancaire financiering, maar dit laatste is vaak moeilijk of geheel onmogelijk voor startende & jonge ondernemingen met weinig kasstromen of (nog) geen winst.
Investeringsbeslissing: risico versus Keuze financieringsinstrument: afwegingen Financier:
rendement
Durfinvesteerder
rendement
gevoelig voor ‘upward potential’, accepteert geen laag rendement
risicokapitaal
krediet
Bank gevoelig voor ‘downside risk’, accepteert geen hoog risico
risico
grootst in ‘valley of death’, met name voor jonge DEProblemen VALLEI DES DOODS innovatieve of exporterende ondernemingen die (snel) willen doorgroeien. Behoefte aan kapitaal is groot in de bijv. de ‘market entry’ fase, maar beschikbaarheid is laag, want: • Geen kasstromen, geen zekerheden -> banken zeggen nee • Risico’s vaak nog te groot voor durfinvesteerders, in verhouding tot mogelijk rendement
Keuze financieringsinstrument:
Verschil in rendementsdoelstelling instrumenten: afhankelijk van “afstand” tot de markt of gecreëerde ‘toegevoegde waarde” in het project of de onderneming: keuze voor subsidie of ‘revolverend’ instrument.
Grens subsidie & revolverende instrumenten
Phase of innovation process and added economic value High
Added economic value
subsidies
Low
Science
Research
conditionele/soft loans/equity Garanties/mezzanine/funds
Development
Innovation
Market Entry Sales & Economic Growth
Overzicht Financierings-Instrumenten
SEED FONDSEN technostarters
INNOVATIEKREDIET ontwikkelingstrajecten
Risico Kap. ProjectFondsfinanciering financiering Max. 50% < 2,5 mln.
Max 1/3 < 5,0 mln.
BMKB
MKB Bancair < 1,5 mln. garantie
GROEIFACILITEIT
GO
FIB
Bedrijven
bedrijven
bedrijven
MKB
Risicodragend vermogen
Bancair
Internationale Expansie
< 5 mln. Bank < 25 mln. PPM
1,5 mln. < 150 mln.
DVI Fund of FUNDS
1/3 max. 875 K
Risico Kap. Fonds
MKB + fondsen 7 in pijplijn
Start-up Consolidatie
Teruggang
Groei omzet Start-up
• Geen track record/omzet • Beperkt eigen middelen beschikbaar • Sterk negatieve cashflow
cashflow
Mogelijke regelingen: • Innovatiekrediet • Innovatief borgstellingskrediet • Seed capital regeling 13
Financiers: • Venture capital • Informal investors • Friends & Family
Groei Consolidatie
Teruggang
Groei omzet Start-up
• • • • •
Geen track record/ stijgende omzetten Beperkte eigen middelen Geen track record/omzet Beperkt eigen middelen beschikbaar Eerst sterk negatieve cashflow
cashflow
Mogelijke regelingen: • Innovatiekrediet • Borgstellingskrediet • Seed capital regeling • Groeifaciliteit 14
Financiers: • Venture capital/private equity • Informal investors • Bank voor werkkapitaal • Friends & Family
Consolidatie Consolidatie
Teruggang
Groei omzet Start-up
• • • • •
Track record/ stabiele omzet omzet Groei vaak uit eigen middelen mogelijk Cashflow positief Balansoptimalisatie Opvolgingsproblematiek
cashflow
Mogelijke regelingen: • Innovatiekrediet • Borgstellingskrediet • Groeifaciliteit • Go regeling 15
Financiers: • Private equity • Informal investors • Bank
Internationaal Consolidatie
Teruggang
Groei omzet Start-up
• Voelt/lijkt soms start-up • Geen track-record/omzet in buitenland • Moet vaak met eigen middelen gefinancierd
cashflow
Mogelijke regelingen: • Borgstellingskrediet • Groeifaciliteit • Go regeling • FIB • Ondersteuning EEN 16
Financiers: • Venture capital/private equity • Informal investors • Bank voor werkkapitaal ???
Reorganisatie Consolidatie
Teruggang
Groei omzet Start-up
• Dalende omzet en cashflow • Eerst nog cashflow positief door lager werkkapitaal • Herfinanciering nodig • Operationele herstructurering
cashflow
Mogelijke regelingen: • Borgstellingskrediet ??? • Groeifaciliteit • Go regeling 17
Financiers: • Restructuring funds • Informal investors • Bank (bijzonder beheer)
Vragen
18
Contact details Annemieke Busch T. +31 (0) 88 602 1726 E.
[email protected] Dave de haas T. +31 (0) 88 602 5459 E.
[email protected] Roland Starmans T +31 (0) 88602 5974 E.
[email protected] www.rvo.nl/groeifaciliteit www.rvo.nl/fib www.rvo./seed-capital 19
www.rvo.nl/innovatiekrediet www.rvo.nl/bmkb www.rvo.nl/go
