BC magazine # > info & tickets >

BC magazine #2

17.09.2010 > 30.01.2011

info & tickets > www.bruggecentraal.be

paginatwee

COLOFON

INHOUD

VOORWOORD.03

Manfred Selllink, Directeur Musea Brugge

COMPAGNIE CARABOSSE.04 Een parcours van muziek en vuur

PERCEPTIE VS REALITEIT.04

Magazine Brugge Centraal is een initiatief van Brugge Plus vzw Realisatie: Roularta Custom Media hoofdredacteur Ben Herremans > teksten Maarten Billiet, Wim De Mont, Roeland Kortleven, Anna Luyten > vormgeving Benedikt Laloo > sales director Veerle Vromman > druk: Roularta Printing V.U. Filip Strobbe, Wollestraat 53, 8000 Brugge

Fotografische visie op Centraal-Europa

UITWIJKEN.05 De buitenbeentjes van het festival

PETER VERHELST.06 De aankomst van walvissen. Imaginaire plaatsen 1

CULTUURCENTRUM.08 BRUGGE Party Šaty. De man zonder eigenschappen. Ondr j Havelka & His Melody Makers. Roby Lakatos. Balanescu Quartet

DECEMBER DANCE.10 Het festival van de dans, vierde editie

QUARTIER CENTRAL.12 De trendy kant van kant. Schatten van Mensen

BALTIC.14 Concerten van Baltische muziek

PEPERKOEK ALHIER &.15 EEN KRUIMELTJE HOOP Twee thrillerversies van Hans en Grietje

JONGEREN.16 Bahnhof Berlin. This is not Bruges Central. Destiny Tourbooking en Eye Spy. Elements

LUC TUYMANS.18 Een visie op Centraal-Europa

BRRR...UGGE.20

Winterse sfeeravonden

SLOTFEEST.20 La Machine: La Symphonie Mécanique

PROGRAMMA.22 Een overzicht

Tips.23 Lekkere en leuke adresjes in Brugge (2)

PRAKTISCHE INFO credits cover v.l.n.r.Andy Warhol, Julia Warhola, 1974, private collection > Perceptie vs realiteit © Joost Goethals > Party Saty > BALTIC, afstudeerfeest muziekschool Letland © Oliver Culmann > sfeerbeeld Brugge © Jan Darthet / Toerisme Brugge

bruggecentraal > 2.2010

Meer info en ticketverkoop www.bruggecentraal.be In&Uit Brugge [Concertgebouw], ‘t Zand (Ma > Zo: 10:00 > 18:00), 050 44 46 60 - enkel voor tentoonstellingen (Ma > Vrij: 10:00 > 17:00)


paginadrie

Brugge Centraal In het weekeinde van 17 en 18 september is het zover. Dan wordt de aftrap van Brugge Centraal gegeven. Vier maanden staat de kunst en cultuur van Centraal-Europa in de kijker. Het programma biedt een brede waaier van activiteiten, een veelzijdigheid die zowel de rijke geschiedenis als het levendige culturele aanbod van dit voor velen wat minder bekende deel van het Europese continent weerspiegelt. In het spoor van de tentoonstelling ‘Van Eyck tot Dürer’ - opgezet rond de wisselwerking tussen de Zuidelijke Nederlanden en de invloedssfeer van wat bekend staat als het Heilige Roomse Rijk - beslaat Brugge Centraal een enorm geografisch gebied met een even bewogen als (cultuur)rijke geschiedenis: van de Baltische Staten, via Polen, Tsjechië, Slowakije, grote delen van Duitsland, Oostenrijk, Hongarije tot aan het noordwesten van Roemenië en het noorden van de Balkan.

Muziek, theater, literatuur, beeldende kunst, erfgoed ..., het komt in alle vormen en gedaanten aan bod.

Muziek, theater, literatuur, beeldende kunst, erfgoed ..., het komt in alle vormen en gedaanten aan bod. Van miniaturen uit de 15de eeuw tot wat hot is in de muziekclubs van Berlijn, van de choreografieën van Josef Nadj tot aan in Brugse tradities geschoolde kantwerksters, van een kolossaal (naakt) zelfportret als zeppelin tot de eigenzinnige bewerking door Peter Verhelst van teksten van hier onbekende literatoren. Dat, en nog zoveel meer. Namens het directiecomité van Brugge Centraal (behalve ondergetekende: Filip Strobbe, directeur Brugge Plus vzw, Dieter Dewulf, toerismemanager Stad Brugge, en Steven Slos, cultuurbeleidcoördinator) en in naam van alle betrokken medewerkers en alle organisatoren bieden wij u graag het definitieve programma aan, samengevat op pagina 22. Ik ben ervan overtuigd dat u in het rijke en diverse aanbod iets zult vinden dat u boeit, verwondert en intrigeert. Veel plezier op deze culturele ontdekkingstocht door Centraal-Europa!

Manfred Sellink Directeur Musea Brugge



infopunt

paginavier

Het startschot van het stadsfestival Brugge Centraal wordt gegeven met een poëtisch en tegelijk feestelijk parcours van muziek en vuurinstallaties van het Franse gezelschap Compagnie Carabosse.

PERCEPTIE vs

realiteit

Het ziet er daar anders uit, zeggen ze

van de fotografen gaat in dialoog met onze eigen vooroordelen en deze botsing der culturen beïnvloedt ongetwijfeld onze perceptie. bewegende beelden

In drie fases zullen de twintig modules zich van de rand van de stad naar het centrum bewegen. Van 17 tot 26 september staan de beeldboxen in de (buiten)wijken, van 28 september tot 10 oktober op de Vesten en van 12 tot 29 oktober op de Burg. Op 17 september bediscussiëren fotografen, schrijvers en filosofen ‘perceptie en realiteit’ in een praatsalon.

DE VISIE VAN DE FOTOGRAAF GAAT IN DIALOOG MET ONZE EIGEN VOOROORDELEN. bruggecentraal > 2.2010

Waar? van Begijnenvest tot Minnewaterpark

© fotohuis

De fotografen behandelen twintig thema’s uit het dagelijkse leven. De oogst van deze maatschappijkritische beelden is te zien in twintig stalen constructies. In elke module komt een ander thema aan bod: schoonheid, ontspanning, eenzaamheid, asiel, ritussen, jongeren, … De visie

Wanneer? 17 en 18 september 2010, van 20u tot 23u

Gratis!

infopunt

Hoe juist is ons beeld van Centraal-Europa? Voor de reizende tentoonstelling Perceptie versus Realiteit kijken fotografen uit België en Centraal-Europa naar hun maatschappij en deze beelden testen onze perceptie.

Wat? Compagnie Carabosse: Installation de feu

Wat? Perceptie versus realiteit Wanneer? van 17 september tot 29 oktober 2010 Waar? Diverse locaties in Brugge Gratis!

info > www.bruggecentraal.be

paginavijf Het project uitWijken vormt het buitenbeentje in het stadsfestival Brugge Centraal. Terwijl het overgrote deel van het programma zich afspeelt in de oude stadskern, slaat uitWijken – letterlijk en figuurlijk – z’n tenten op buiten het centrum. “Omdat we niet alleen de incrowd willen bereiken”, vertelt Marec Zeghers van de organiserende vzw Brugge Plus.

Voor alle lagen van de bevolking

uitwijken mensen toe met een aantrekkelijk en toegankelijk programma, dat we gratis aanbieden.” kom naar de karavaan

© Janes Zeghers

Brugge Centraal heeft niet alleen oog voor artistieke kwaliteit, maar wil ook mensen samenbrengen en het sociale weefsel versterken. Hoe pak je zoiets aan? “Drempels wegwerken”, antwoordt Marec Zeghers. “Wij gaan zelf naar de

Brugge Plus vertaalde – in samenwerking met verschillende cultuurpartners - deze uitgangspunten naar vijf feestweekends op telkens een andere locatie. “Een mobiele karavaan – een kruising tussen circustent en woonwagenpark – vormt het decor van een weekend bomvol activiteiten. De verschillende wagens en caravans staan rond een centraal binnenplein, waar zich van alles afspeelt. De opbouw, in de week vooraf, lokt gegarandeerd al de nieuwsgierige blikken van de buurt. Na afloop van het stadsfestival krijgt de karavaan een tweede leven voor allerlei laagdrempelige cultuurprojecten in Brugge.” Het programma van de feestweekends zijn volgens hetzelfde stramien

opgebouwd. “Op zaterdag beginnen we met een circusvoorstelling. Dat spreekt iedereen aan. Daarna volgen met ‘Abel en Kaïn’ en ‘Een Meesterwerk’, twee familievoorstellingen die Kunstencentrum De Werf speciaal voor dit project uitwerkte. Daarnaast staan er onder andere workshops, een bal populaire, sportwedstrijdjes, demonstraties, vuurobjecten, vertelmomenten, een ontbijt en een leuk taartenmoment op het programma.” bekende ceremoniemeester

De bekende Bruggeling Kurt Defrancq neemt de taak van ceremoniemeester op zich. “Ik ben zowel presentator als gastheer en aanspreekpunt”, vertelt hij. Het project ligt hem na aan het hart. “Alle lagen van de bevolking vinden hun gading. Jong en oud. Van de gewone man tot de echte kunstkenner. En zo moet het zijn.”

5 zaterdagen, 5 wijken, 2 voorstellingen Eva Binon en Patrick Vervueren spelen 'Een Meesterwerk' en dat gaat over ingeburgerd zijn of inwijken. Over torens bouwen en bruggen en dammen. Over zelfbouwpakketten, prefabwoningen, restauraties, renovaties, opbouwen en afbreken (telkens om 14u30 en 16u30).

infopunt

WE WERKEN DREMPELS WEG EN GAAN ZELF NAAR DE MENSEN TOE. Wat? uitWijken Waar en wanneer? 25 en 26 september 2010: Hoeve De Grendel, Sint-Jozef / Koolkerke 2 en 3 oktober 2010: speelplein Babbaertstraat, Sint-Kruis

Yahya terryn, Gilles De Schryver en Arend Pinoy spelen 'Abel en Kaïn', een explosieve vertelling over twee broers met andere dromen, visies en plannen maar aan elkaar gebonden door hun werk. Een spel van schone schijn, ongepaste uitbarstingen en veel oliebollen … (telkens om 15u30 en 17u30).

9 en 10 oktober 2010: Zandtiende, Assebroek

Voor iedereen tussen 7 en 77 jaar. De voorstellingen zijn gratis, maar reservatie is aangewezen. 050 33 05 29 of [email protected]

23 en 24 oktober: grasplein Koude Keuken, Lege Weg, Sint-Andries

16 en 17 oktober 2010: grasplein tgov. Sint-Godelievekerk, Sint-Michiels

Gratis!



paginazes

peter verhelst

Samen naar een wonder kijken

“Een ritueel” noemt hij het. In de Kartuizerinnenkerk wil Peter Verhelst tijdens Brugge Centraal een plek maken waar men samen “ingetogen een wonder kan aanschouwen”.

Hij had het bij hem thuis altijd als een teken van grote intimiteit gezien: hoe zij met hamer en beitel in een steen kon kappen, het stof deed opwaaien en weer wegblies. Hoe zij met veel geduld letters beeldhouwde en woorden maakte. Met een traagheid die de tijd uitrekt en hoe zij in dat werk verdween. En zo rijpte er een plan. “Een eredienst voor het verlangen”, zo noemt hij het. In de kerk van het vroegere Kartuizerinnenklooster, daar zal Peter Verhelst een voorstelling maken die hij omschrijft als: “verwant aan het theater, een soort liturgie maar dan zonder religie, een ritueel.” De schrijver, dichter en theatermaker zal er samenwerken met zijn vriendin Maud Bekaert die letterbeeldhouwster is. Verhelst schreef een tekst, die wordt gebracht door een danser/acteur. Bekaert zal samen met andere letterbeeldhouwers een maand lang, millimeter na millimeter, letters kappen in een zwarte leisteen. Het publiek wordt daar iedere avond deelgenoot van. Eind december zal er in de steen een zin staan. Een om nooit te vergeten. Peter Verhelst: Het stuk gaat over de manier waarop wij allen naar iets als een wonder verlangen. Desnoods beelden we er ons een in. bruggecentraal > 2.2010

legt u dat eens uit: wij verlangen allemaal naar een wonder.

Peter Verhelst: Ik zag vorige herfst in Zuid-Afrika walvissen uit de oceaan opdoemen en vlakbij de kustlijn paren en baren. Een massa mensen stond er in stilte naar te kijken. Een walvis is al een wonder op zich, maar het grootste wonder is het feit dat die mensen daar samen staan te kijken. Weet je nog hoe de helft van België samenstroomde in de velden aan de Franse grens om met een vreemd brilletje op de neus omhoog te kijken naar de zonsverduistering? Het verlangen samen iets ‘wonderlijks’ te beleven, wordt steeds relevanter in deze tijd. De gloed op die gezichten. maar dat gebeurt in een voetbalstadion toch ook?

Peter Verhelst: Natuurlijk. Bij concerten ook. Je wordt meegesleept in enthousiasme. Voetbal is meer te vergelijken met pornografie – en dat is niet pejoratief bedoeld. Ik bedoel dat de euforie onmiddellijk piekt en daarna ook vrij snel uitgewerkt is. De plek waar ik voor pleit is eerder erotisch, een euforie die zich naar binnen keert, die intimistisch is. beschrijf eens de plek die u voor mensen in brugge wil maken. waar komen ze terecht?

Peter Verhelst: Brugge heeft een aantal zeer mooie kerken, maar het vreemde is dat er nauwelijks niet-religieuze plekken zijn waar men rustig kan gaan zitten. De Kartuizerinnenkerk zal er zo een worden. Het is het Brugse oorlogsmonument. In de crypte liggen de assen van de politieke gevangenen van Dachau. Daarbij staat het beeld van een overleden soldaat, gemaakt door een priester. Aan de diepe emotie in dat beeld zie je dat het beeld met liefde is gemaakt. In die crypte zullen we iets doen. En in de grote ruimte komt de voorstelling. Het is een project over het ervaren en de waarde van dit soort oases dat Maud en info & tickets > www.bruggecentraal.be

paginazeven

IK DENK ECHT DAT HET MOGELIJK IS OM IN BRUGGE EEN CREATIEF BROEINEST TE BOUWEN.

u wil sferen scheppen, in woord, in geluid, in wat er te

© Johan Jacobs

zien is, in plekken? zoiets?

Peter Verhelst: Ja, maar het moet natuurlijk meer zijn dan een sfeer. Een ritueel van een uur. Er zal een danser zijn. Er zal ijs zijn. Licht. Muziek. Er zullen wolken zijn. Sterren. Misschien ook een koor. Het steenhouwen gebeurt live, omdat het zo’n rustgevend en archaïsch iets is. De voorstelling staat op honderd meter van de tentoonstelling "Luc Tuymans: Een visie op Centraal-Europa". Op een vreemde manier zal er op die plek een ondefinieerbare tristesse hangen en tegelijkertijd een vreemde magie. Dat is toch bedoeling. u groeide op in brugge, woonde er tot uw achttien. welke sporen heeft die stad in u achter-

ik de volgende jaren samen met Brugge en onder andere NTGent verder willen uitwerken. Het is voor mij de essentie van een bepaald soort theater: dat de plek zelf bijna het stuk is, ruimtes die een psychologische lading hebben en waar men met een paar kleine ingrepen een rustplek voor mensen van kan maken. uw project wordt gemaakt voor brugge centraal. is er ook een band met centraal-europa?

Peter Verhelst: Mensen zullen er de teksten van de vorig jaar overleden Servische schrijver Milorad Pavi kunnen lezen. Hij schreef het ‘Chazaars Woorinfo & tickets > www.bruggecentraal.be

gelaten?

Peter Verhelst: “De vanzelfsprekendheid van een historische stad. Natuurlijk heeft Brugge iets magisch als je er ‘s avonds door de straten loopt, maar dat je in die magie bent opgegroeid, besef je later pas. En dan plekken als het Groeningemuseum, de grootsheid van de OnzeLieve-Vrouwekerk en de kathedraal. De Vlaamse Primitieven waar je als kind naar kijkt. Ik herinner me nog goed hoe ik als jongen van twaalf met een vergrootglas mocht gaan kijken naar de schilderijen van Jan van Eyck. Dat was een schok, te ervaren dat schilderkunst zoveel kon.

u trok uit brugge weg om te gaan studeren. nu bent u er, na meer dan twintig jaar weg te zijn geweest, terug komen wonen.

Peter Verhelst: In de eerste plaats omdat Maud hier woont. Lange tijd trokken mensen die creatief wilden zijn hier weg. De ‘oude dingen’ zaten in Brugge, de plekken waar ‘nieuwe dingen’ werden gemaakt, lagen elders. Hugo De Greef heeft met Brugge 2002 iets in gang gezet dat nog altijd niet voldoende opgevolgd wordt, vind ik. In de schouwburg of het Concertgebouw kun je prachtige dingen zien, maar er moet meer gemaakt worden in Brugge. Letterlijk. Muzikant Jos van Immerseel heeft hier nu zijn residentie. Jan Denolf leidt nu De Werf, wat alleen maar tot nieuwe, interessante impulsen kan leiden. Het Concertgebouw is een van de mooiste plekken die er zijn. Manfred Sellink is een heel enthousiaste en competente mens en Maud en ik willen heel graag met hem praten, omdat je natuurlijk nooit de dingen die er al zijn in Brugge kunt negeren. Alles wat je doet staat in verhouding met wat er al is. En nog een reden om hier te werken: om de een of andere reden is er nog nooit een theatervoorstelling van mij in Brugge te zien geweest. Hoe meer Maud en ik met bevriende kunstenaars praten over wat we hier willen doen, hoe groter het enthousiasme wordt. Ik denk echt dat het mogelijk is om in Brugge een creatief broeinest te bouwen.

infopunt

denboek’, een meesterwerk dat niet meer in druk is. Pavi is al een tijd volledig uit de belangstelling verdwenen. Ik wil zijn boeken terug ter beschikking stellen van het publiek, ze kunnen er rustig in lezen. Er zit een soort Joegoslavische woestheid in zijn werk en tegelijkertijd een enorme melancholie.

Wat? De aankomst van walvissen. Imaginaire plaatsen 1 Wanneer? 9, 10, 11, 15, 16, 17, 18, 22, 23, 28, 29 en 30 december 2010, telkens om 20u Waar? Militaire Kapel, Kartuizerinnenstraat


paginaacht

Brugge maakt scènes

CULTUURCENTRUM BRUGGE Muziek, mode, theater … : Cultuurcentrum Brugge bespeelt tijdens Brugge Centraal een bijzonder breed repertoire. Een bloemlezing van de hoogtepunten. Daar komt de bruid!

De politiek van de liefde

De Brugse Stadsschouwburg als modepaleis? Moet kunnen! Met Party Šaty

Met ‘De man zonder eigenschappen’ schreef de Oostenrijker Robert Musil een van

richt Cultuurcentrum Brugge de spots op traditionele feestkledij uit Centraal-

de grote romans van de twintigste eeuw. Het Toneelhuis maakt er theater van.

Europa.

‘De man zonder eigenschappen’ speelt zich af in 1913 in Kakanië, een fictieve

De Stadsschouwburg wordt voor de gelegenheid omgebouwd tot een modepa-

naam voor het koninklijke en keizerlijke Oostenrijk-Hongarije. De nakende ca-

leis, waar modellen in traditionele feestkledij op de catwalk zullen flaneren. Het

tastrofe van de Eerste Wereldoorlog kondigt zich aan, maar niemand lijkt er zich

ontelbare aantal huwelijkstradities over de hele wereld is een weerspiegeling van

echt van bewust te zijn.

de verschillende culturen en gebruiken. Bij ons kiest de bruid doorgaans voor wit. Hoe verschijnt een bruid uit Centraal-Europa op haar grote dag? En de gasten op het feest? En daar blijft het niet bij. De jonge ontwerpers Glenn Martens en Lucie Hoffmann gingen op zoek naar ontwerpen van hedendaagse Westerse designers die zich lieten inspireren door etnische kledij. Deze zoektocht leverde enkele boeiende cross-overs op die gezien mogen worden. Zoals gebruikelijk bij trouwfeesten in die regio gaat het hele gebeuren gepaard met opzwepende feestmuziek en dansgedruis. Trek aan, die party šaty! En voor

© KOEN BROOS

we het vergeten: party šaty, dat is Tsjechisch voor feestjurken!

Het hoofdpersonage Ulrich is de spilfiguur van twee grote verhaallijnen: een politieke satire en een liefdesverhaal. De politieke satire is een scherpe en bijtende tijdsdiagnose, het liefdesverhaal onderzoekt of je via de liefde aan de druk en de dwang van de samenleving kan ontkomen. Regisseur Guy Cassiers maakte er voor Het Toneelhuis een poëtische en ontroerende voorstelling van, dankbaar gebruik makend van visuele technologie.

infopunt Wat? Party Šaty Wanneer? 3 oktober 2010, om 15u Waar? Stadsschouwburg, Vlamingstraat 29


infopunt Wat? De man zonder eigenschappen I, regie Guy Cassiers Wanneer? 12 oktober 2010, om 20u Waar? Stadsschouwburg, Vlamingstraat 29


paginanegen Melodiemakers

Vioolvirtuoos Roby Lakatos is een van die zeldzame muzikanten die zich niet

Swing uit de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw? Bij de Tsjechische orkestleider

laten definiëren. Je mag deze Hongaars-Belgische zigeunerviolist beschouwen

Ondr j Havelka & His Melody Makers ben je aan het juiste adres.

als verschroeiend virtuoos, stilistisch buitengewoon flexibel, evengoed thuis in

Ha, die typische kapsels! Die kostuums! His Melody Makers, dat is een vijftien-

de klassieke muziek als in de jazz en de Hongaarse volksmuziek. Roby Lakatos is

koppige band op zoek naar een zo authentiek mogelijke interpretatie van de

verwant met Janos Bihary, de legendarische koning van de zigeunerviolisten. Hij

populaire muziek uit het interbellum. Van Hollywoodmusicals tot de beste big-

werkte in het verleden samen met grootheden als Vadim Repin en Stéphane Gra-

bandnummers, jazzy en swingende deuntjes, met een knipoog naar humor en

pelli. Zijn virtuoos vioolspel werd sterk bewonderd door sir Yehudi Menuhin. En

show. Een uniek spektakel. En uiteraard ontbreekt zelfs het streepje tapdans niet!

enkel grote talenten als Roby Lakatos, een echte duivelskunstenaar, hebben de eer om geregeld te kunnen samenwerken met het London Symphony Orchestra.

infopunt Wat? Roby Lakatos, The Devil’s Fiddler Wanneer? 31 oktober 2010, om 15u Waar? Stadsschouwburg, Vlamingstraat 29

Edith Piaf uit Roemenië Het Balanescu Quartet brengt met ‘Maria T’ een indrukwekkende hommage aan een Grote Dame. Het ensemble combineert nieuwe interpretaties van de liederen van Maria T nase met historische archiefopnames. Sinds de oprichting in 1987 geldt het Balanescu Quartet als een van de meest toonaangevende en innovatieve strijkerensembles ter wereld. Stichter Alexander Balanescu voelt zich vooral thuis in de hedendaagse klassieke muziek, maar ook in de experimentele pop. Hij werkte in het verleden samen met artiesten als Michael Nyman, Peter Greenaway en Kraftwerk, maar ook The Pet Shop Boys en Kate Bush. Met het project ‘Maria T’ keert Alexander Balanescu voor het eerst

infopunt

terug naar zijn Roemeense roots.

Wat? Ondr j Havelka & His Melody Makers Wanneer? 17 oktober 2010, om 15u Waar? Stadsschouwburg, Vlamingstraat 29

Maria T nase (1913-1963) is de Roemeense Edith Piaf. Ze was theater- en filmactrice, operazangeres en ook musicalster en folkzangeres. Het nieuws van haar overlijden legde in 1963 zowat het hele land lam. Honderdduizenden Roemenen waren aanwezig op haar begrafenis in de hoofdstad Boekarest.

Roby speelt de eerste viool Violist Roby Lakatos vermengt in ‘The Devil’s Fiddler’ klassieke muziek met de

© LAKATOS VZW

magie van de Hongaarse zigeuners. Het resultaat verrast en verfrist.


infopunt Wat? Balanescu Quartet Wanneer? 18 november 2010, om 20u Waar? Stadsschouwburg, Vlamingstraat 29


paginatien

DECEMBER

DANCE

Brugge danst

De vierde editie van December Dance sluit zich enthousiast aan bij Brugge Centraal. Naast twee ankerfiguren, de Duitse choreografe Sasha Waltz en de Frans-Hongaarse choreograaf Josef Nadj, brengt het festival tal van toppers uit Centraal-Europa naar Brugge. Forum. En niet te vergeten: naar goede gewoonte worden heel wat voorstellingen begeleid door livemuziek.

© Tadeusz Paczula

twee centrale choreografen

“Les Corbeaux” van choreograaf Josef Nadj was één van de hoogtepunten van het Festival van Avignon 2010.

December Dance is een samenwerking tussen Concertgebouw Brugge en Cultuurcentrum Brugge. Het festival presenteert gevestigde waarden en biedt tegelijk kansen aan jonge makers. Daarnaast maakt December Dance ook dit keer weer ruimte voor lezingen, inleidingen, nagesprekken en het December Dance

Centraal in deze editie van December Dance staan de choreografen Josef Nadj en Sasha Waltz. De Duitse Sasha Waltz neemt voor haar voorstelling in Brugge de pianocyclus ‘Impromptus’ van Franz Schubert als uitgangspunt. Intieme duetten contrasteren met dynamische groepschoreografieën op pianomuziek en live gezongen liederen van Schubert. Danser-choreograaf Juan Kruz Diaz de Garaio Esnaola, lid van het gezelschap Sasha Waltz & Guests, maakte ‘4 Elements – 4 Seasons’ op muziek van Vivaldi’s ‘De Vier Jaargetijden’ en Jean-Féry Rebels ‘Les Elements’, beide live vertolkt door de Akademie für Alte Musik Berlin met violiste Midori Seiler. Juan Kruz Diaz de Garaio Esnaola brengt in Brugge samen met Joanna Dudley ook de muzikale performance ‘My dearest ... My fairest’. Josef Nadj is aanwezig met twee voorstellingen en met een tentoonstelling van

NAAR GOEDE GEWOONTE WORDEN HEEL WAT DANSVOORSTELLINGEN BEGELEID DOOR LIVEMUZIEK. bruggecentraal > 2.2010

zijn plastisch en fotografisch werk (zie kaderstuk). Een van zijn oud-dansers, Ivan Fadjo, komt naar Brugge met ‘Mine’, een duet met Pascal Merighi van Tanztheater Wuppertal van Pina Bausch. En er is ‘Öper Öpis’, bewegingstheater (voor iedereen vanaf 12 jaar) van het Zwitserse duo Martin Zimmermann – ooit danser bij Josef Nadj – en Dimitri de Perrot. Afsluiten doet December Dance met ‘Comédy’ van de Egyptisch-Corsicaanse choreograaf Nasser Martin-Gousset, die al met Sasha Waltz en Josef Nadj werkte. ‘Comédy’ is een humoristische mix van burleske situaties en dansscènes, uitgevoerd op jazzmuziek van Dave Brubeck en Paul Desmond, live gespeeld door het Steve Arguelles Quartet.

December Dance Forum December Dance Forum biedt u op de eerste zondag van het festival de kans om de dansvoorstellingen nog intenser te beleven. Er zijn gesprekken met dansers en choreografen en vertoningen van dansfilms en -documentaires. Ter afronding van het Forum schetsen dramaturge Ana Vujanović en de Servische choreograaf Saša Asentić een beeld van de Servische en Oost-Europese dansscène, onder de titel ‘A Tiger´s Leap into the Past’.


© Sebastian Bolesch

edited-1

paginaelf

In “Impromptus” maakt Sasha Waltz intieme duetten op muziek van Schubert.

performances

Wie staat er voorts nog op het podium? Zsuzsa Rózsavölgyi en Tamás Bakó (Hongarije) met ‘Falling8’, een hilarische voorstelling over een scheiding. Rózsavölgyi danste vier jaar lang bij Anne Teresa De Keersmaeker. ‘My private biopolitics’ is een opmerkelijke solo van de jonge, veelbelovende Servische choreograaf Saša Asenti. De Estse performer

Mart Kangro vertaalt in ‘Can’t get no / Satisfaction’ het fenomeen van de standupcomedy naar de dans. Het Brussels-Slovaakse danscollectief Les SlovaKs – vijf dansers en een livemuzikant – vonden voor ‘Journey Home’ inspiratie bij Charlie Chaplin en Laurel & Hardy, maar ook in de Slowaakse danstraditie. Een van de oprichters van Les SlovaKs is de jonge Slovaak Milan

RAVEN EN CONTINUÜMHYPOTHESE Op de muziek van saxofonist en poly-instrumentalist Akosh Szelevényi registreert choreograaf Josef Nadj de sporen en de passage van een raaf op een groot canvas. Hij gebruikt daarvoor zijn handen, zijn gezicht en uiteindelijk zijn volledige lichaam als schilderborstel. Het resultaat is een indrukwekkend, zwart glanzend en transformerend schilderij. De voorstelling ‘Les Corbeaux’ was een van de hoogtepunten van het Festival d’Avignon 2010! De nieuwe choreografie ‘C. ou l’Hypothèse du continu’ van Josef Nadj is een voorstelling met twaalf dansers, opgedragen aan de Russische schrijver Anton Tsjechov, die 150 jaar geleden werd geboren. Een tweede inspiratiebron is de continuümhypothese van de Duitse wiskundige Georg Cantor (1845-1918). Aansluitend bij deze dansvoorstellingen toont Josef Nadj een selectie van zijn plastisch werk (in De Bond) en van recent fotografisch werk (in de kelder van de Stadsschouwburg).


Tomášik, die in Brugge zijn eerste solovoorstelling laat zien, ‘Within’. De Hongaarse, in Frankrijk opgeleide Pàl Frenàk trad al eerder op in Brugge. Dit jaar komt hij met het sensuele en indringende ‘In Time’. ‘Lili Handel’ van de Bulgaar Ivo Dimchev is een heftige en kleurrijke mengeling van performancekunst, dans, theater en muziek. De solo ‘Waiting’ van de Poolse danserchoreograaf Mikołaj Mikołajczyk is dan weer een heel intieme en aangrijpende voorstelling. In ‘Fake It’, ten slotte, presenteert de Sloveen Janez Janša ‘kopieën’ van dansvoorstellingen van dansgrootmeesters als Pina Bausch, Trisha Brown, Steve Paxton en William Forsythe.

infopunt

stand-upcomedy en

Wat? December Dance Wanneer? 1 tot en met 12 december 2010 Waar? Concertgebouw, Stadsschouwburg, MaZ en de Biekorf


paginatwaalf

De hippe en trendy kant van kant

QUARTIER

CENTRAL De drijvende kracht achter Quartier Central is tapis plein. Deze jonge organisatie groeide na de start in 2003 uit tot een expertisecentrum voor erfgoed en publieksparticipatie. “Erfgoed op een originele en toegankelijke manier naar het brede publiek brengen”, zo vertaalt coördinatrice Jorijn Neyrinck de doelstelling van de organisatie. “We werken over heel Vlaanderen, maar blijven Brugge als onze ankerstad behouden”, gaat ze verder. “Zo strijden we – samen met vele anderen - voor een rijker beeld van Brugge dan wat velen van ons hebben: een brave, maar versteende historische stad. Brugge leeft en moet zich zoals nu met het stadsfestival durven tonen als eigentijdse cultuurstad. Uiteraard met respect voor het verleden.” “Brugge heeft een rijke ambachtelijke traditie. Denk maar aan het steenhouwen, de kalligrafie en het kantklossen. Vanuit deze traditierijke achtergrond denken wij door naar vandaag: de kunstambachten. Vele jonge kunstenaars en ontwerpers voelen zich in deze tijden van globalisering en massaproductie geroepen om vernieuwend en creatief aan de slag te gaan met handwerk en oude ambachten. We merken in de geschiedenis ook dat wanneer het economisch niet goed gaat het kantklossen steeds een hoogbloei kent.”


uitstalramen voor ambachtelijke designers

Het project dat tapis plein uitwerkt voor Brugge Centraal bouwt verder op het lopende verhaal van Quartier Bricolé dat eind 2009 van start ging. “Vanuit de cel stedenbeleid kwam de vraag om voor de Langestraat–Hoogstraat een project uit te werken rond ambachtelijkheid en creatieve economie. Deze winkelstraat kampt de laatste jaren met leegstand.” tapis plein kwam met het idee om een reeks lege vitrines en winkels te gebruiken als uitstalraam voor het werk van jonge, getalenteerde, ambachtelijke designers. In de Langestraat 50 vestigde zich de winkel Quartier Bricolé. Naast infopunt voor het project kunnen bezoekers hier werkstukken van de deelnemende ontwerpers kopen. “In de winkel wordt werk aangeboden van een 18-tal ontwerpers en in de vitrines kwamen tot nu toe door de tweemaandelijkse rotatie inmiddels een 25-tal designers aan bod. Zo hadden we al porseleinen juwelen, geweven sjaals, hoedjes, T-shirts, dassen, rokjes, modeaccessoires, …

Wie aan Brugge denkt, denkt meteen aan Brugse Kant. Bij de jaarlijks miljoenen toeristen die de historische binnenstad ontdekken, haalt kant steevast het lijstje van favoriete souvenirs. Ondanks deze wereldwijde populariteit heeft kant af te rekenen met een eerder oubollig en suf imago. Het project Quartier Central – een variant van het al langer lopende Quartier Bricolé – bewijst dat kantklossen en borduren ook hip, trendy en design kunnen zijn. Telkens kiezen we voor handgemaakte, unieke en bruikbare items”, vertelt Neyrinck. voortborduren op oost-europa

Van 15 november tot 15 december verandert Quartier Bricolé ter gelegenheid van het stadsfestival in Quartier Central. “Via culturele organisaties, ambassades en uiteraard het internet zoeken we naar designers uit Oost- en Centraal-Europa die ook op een vernieuwende manier met creatieve ambachten bezig zijn. We kwamen op onze zoektocht al vele mooie dingen op het spoor. We zoeken naar Centraal-Europese ontwerpers om tijdens het project tentoon te stellen en te verkopen in de Langestraat-Hoogstraat. We zoeken ook iemand die op een eigentijdse manier met borduurwerk bezig is. Oost-Europa heeft een uitgesproken traditie op dit vlak en het zit eraan te komen dat borduurwerk de komende tijd een ware revival gaat kennen en weer

ONDER EEN STOLP HOUD JE DE TRADITIE NIET LEVEND. info > www.bruggecentraal.be

paginadertien helemaal trendy wordt. Deze ontwerper nodigen we uit om een masterclass te houden voor Vlaamse designers. Patronen en motieven uit Oost-Europa bieden hen een ongekende inspiratiebron.” niet inschrijven, alles is gratis

infopunt

Quartier Central past perfect in het stadsfestival. “Bezoekers moeten zich niet inschrijven, alles is gratis. Je kan dit initiatief mooi combineren met andere activiteiten tijdens het festival. Je wandelt gewoon door de Langestraat en Hoogstraat en geeft je ogen de kost. Op het infopunt ben je tijdens de openingsuren altijd welkom voor een folder met informatie over de ontwerpen en internetlinks naar extra info.” Wat? Quartier Central Wanneer? van 15 november tot 15 december 2010 Waar? Langestraat - Hoogstraat Infopunt: Langestraat 50 open wo, do, vr 13-18u en za 10-18u Gratis!

SCHATTEN VAN MENSEN

van oost tot west

In Brugge krijgt de expo de ondertitel ‘Sporen van kant van Oost tot West’. “Hiermee vullen we – samen met een sterke groep partners uit de erfgoed- en kantwereld – de tentoonstelling aan met een eigen verhaal rond lokale tradities en Brugse kant”, legt Neyrinck uit. “Wij vinden het belangrijk dat tradities blijven bestaan. Niet om onder een stolpje te plaatsen, maar om te evolueren en te bewegen. Een traditie die stilstaat, is dood.” De lokale invalshoek van de expo krijgt vorm in zes à zeven portretten van hedendaagse kantklossers van eigen bodem én uit Centraal- en Oost-Europa. “We zien via deze beelden hoe zij elk op hun manier bezig zijn met het verrijken en doorgeven van een oude traditie. Een boekje vertelt het verhaal van de geportretteerde mensen. Daarnaast hoor je tijdens de expo oude kantliederen of krijg je enkele bijzondere schatten te zien uit de kantgeschiedenis van Oost tot West, van Tsjechië tot Brugge ...”


infopunt

De fototentoonstelling ‘Schatten van Mensen’ van Alan Govenar reist sinds de zomer door Vlaanderen. Van 26 november tot 12 december komen de Stadshallen van Brugge aan de beurt. Vanuit het thema van het stadsfestival krijgt de tentoonstelling een extra dimensie. “Al decennialang fotografeert de Amerikaan Alan Govenar meesters in een bepaalde traditie, ambacht of kunst”, vertelt Jorijn Neyrinck van de vereniging tapis plein. “Omdat Vlaanderen een voortrekkersrol speelt in het bewaren van immaterieel erfgoed - zeg maar: het levendig houden van tradities – portretteerde Govenar voor dit project ook Vlamingen met gebruiken van hier: een carnavalist, een lid van een schuttersgilde, een kalligraaf, een beiaardier, ... De Vlaamse en Amerikaanse foto’s vormen de basis van de reizende fototentoonstelling.”

Wat? Schatten van mensen/ Sporen van kant van Oost tot West Wanneer? van 26 november tot 12 december 2010, van 10u tot 17u Waar? Stadshallen (Jan Garemijnzaal), Markt Gratis!


paginaveertien

De Baltische landen staan bekend om hun rijke koortraditie. Dat bewijst de zogenaamde zingende revolutie (1987-1990), die tot de onafhankelijkheid van Estland, Letland en Litouwen leidde. Het Concertgebouw organiseert vier concertavonden en een dag over de poëtische film.

De schoonheid van harmonie

BALTIC Het Estonian Philharmonic Chamber Choir zingt naast ‘Magnificat’ en ‘Da pacem’ van de mysticus Arvo Pärt, psalmen van Felix Mendelssohn en de Estse componist Cyrillus Kreek. Volgens dirigent Daniel Reuss denken en schrijven beide componisten uiterst vocaal, maar slagen ze erin haast instrumentale kleuren uit een koorklank te puren. klassiekers en traditionals

Baiba Skride was in 2001 laureaat van de Koningin Elisabethwedstrijd voor viool.


De Letse Baiba Skride won in 2001 de Koningin Elisabethwedstrijd voor viool. Samen met haar zus, de pianiste Lauma Skride, vertolkt ze nu vioolsonates van Mozart, Schumann en Prokofiev, naast de Romance van de Letse componist Jazeps Vitols. Deze laatste combineert een laatromantisch idioom met elementen uit de traditionele Letse muziek. De Poolse sterpianist Piotr Anderszewski combineert twee van de zogenaamde Engelse Suites van Bach met de onaards mooie ‘Gesänge der Frühe’ van Schumann. Het Lets Radio Koor, twee jaar geleden al te gast in Brugge, brengt deze keer naast muziek van Litouwse, Letse en

Estse componisten, klassiekers als ‘Four’ van John Cage en ‘Lux Aeterna’ van György Ligeti. Van de Finse componiste Kaija Saariaho weerklinkt ‘Tag des Jahrs’, een werk voor koor en electronics op gedichten van Friedrich Hölderlin. van polyfonie tot laptopkwartet

Op de Litouwse avond van dit festival serveren Daiva Vy iniené en Trys Keturiose sutartinès, traditionele polyfone liederen uit de zestiende eeuw. Door samen te werken met videokunstenaars en met een gloednieuw werk van de Litouwse componist Rytis Mažulis legt de groep de link tussen traditie en experimentele vernieuwing. Het Litouwse laptopkwartet Twentytwentyone sluit de avond af met een multimediaconcert.

infopunt

Traditie en folklore volstaan niet om de uitzonderlijke populariteit en kwaliteit van de Baltische koorzang te verklaren. Het Concertgebouw pakt uit met een reeks van concerten die de grandeur van de Baltische muziek onderstrepen.

© KAUPO KIKKAS

Het Estonian Philharmonic Chamber Choir vertolkt uiterst vocale componisten als Pärt, Mendelssohn en Kreek.

Wat? BALTIC Festival Wanneer ? 11 tot en met 19 november 2010 Waar ? Concertgebouw, 't Zand


paginavijftien

peperkoek alhier & EEN

kruimeltje HOOP

Twee thrillerversies van Hans en Grietje

HANS EN GRIETJE GAAT OVER OPGROEIEN EN LEREN WAT ONVEILIG IS. info & tickets > www.bruggecentraal.be

Hans en Grietje als luguber sprookje.

een gevaarlijke speeltuin

‘Hans en Grietje’ gaat volgens regisseur Hollevoet over het loskomen van de veilige context, over opgroeien, leren wat onveilig is en hoe hiermee om te gaan. Net als bij vorige bewerkingen schuwt ze de al te zoete invulling. ‘Peperkoek alhier’ begint als een avonturentocht. Hollevoet: “Het eerste deel is zo speels omdat het net lijkt alsof Hans en Grietje op wereldreis zijn, ze worden achtergelaten in het bos en beginnen te ontdekken, eten de verkeerde planten. In het verhaal is de wereld één grote speeltuin, maar je moet uiteraard wel opletten waar je loopt …” De twee thrillers worden op hetzelfde moment opgevoerd op een geheime plek. De twee kleine groepen toeschouwers vertrekken van de Groenplaats: “De

locaties die we gebruiken laten sowieso minder volk toe dan een grote theaterzaal, maar bij deze voorstellingen is dat bevorderlijk voor de intimiteit. Deze plek wordt een geschiedkundig bos waarin allerlei dingen te ontdekken vallen, perfect voor Hans en Grietje. Het is een plaats waar veel mensen dagelijks passeren, maar niet kunnen vermoeden wat er zich achter de gevel afspeelt.”

infopunt

“Dimitri Leue verwerkte zijn versie van het verhaal tot ‘Een kruimeltje hoop’, een monoloog van de vader. Wat zijn de beweegredenen om je kinderen in het bos achter te laten? En wat met schuldgevoelens achteraf?” Zelf beschreef Mieja Hollevoet met ‘Peperkoek alhier’ het antwoord van de kinderen. De teksten bewerken het oorspronkelijke sprookje met de nodige humor en geven er extra vaart aan door het in thrillervorm te gieten.

© ELLEN VRIJSEN

Vanaf 13 oktober spelen Ilse de Koe, Sus Slaets en Michael Vergauwen twee thrillerversies van Hans en Grietje. ‘Peperkoek alhier’ vertelt het verhaal vanuit het standpunt van de kinderen. ‘Een kruimeltje hoop’ bekijkt de gebeurtenissen langs de gedachtenkronkels van de vader. Deze bewerkingen spelen op een geheime locatie in de binnenstad. Regisseur Mieja Hollevoet licht toe.

Wat? Peperkoek alhier (5+) & Een kruimeltje hoop (9+) Wanneer? 13, 15, 16, 17, 20, 22, 23, 24, 27, 29, 30 en 31 oktober 2010, om 15u of om 19u Waar? vertrek vanuit De Groenplaats, Groenestraat 19b


paginazestien

Berlijn meets Brugge

JONGEREN

Cultuur in Brugge is er van alle leeftijden. Specifiek voor de jongeren lichten we er enkele evenementen uit: gekooide beeldende kunstenaars, te luide gitaren en een festival van elektronische muziek.

STATION BERLIJN Stap binnen in de wondere wereld van Bahnhof Berlin. Cactus Muziekcentrum, de iniatiefnemer van dit project, geeft je tijdens 3 club nights een inkijk in de actuele Berlijnse muziekscène. Op 23 oktober is Karl Bartos de centrale figuur. Als lid van Kraftwerk was hij betrokken bij de creatie van een aantal klassiekers uit de elektronische muziek zoals ‘Radio-Activity’, ‘Trans-Europe Express’, ‘Tour de France’, … en stond hij tevens aan de wieg van VJ-ing, het gebruik van live gemanipuleerde beelden tijdens optredens. Op Bahnhof Berlin stelt hij z’n nieuwste project ‘LiveCinema’ voor: een auditieve én visuele sneltrein. Verder laat onder meer dj Pro-Zeiko die avond zien waarom hij drievoudig wereldkampioen turntablism is, gevolgd door een dj-set vol funk, breakbeats en oldskool hip hop. De tweede clubnight, georganiseerd in samenwerking met Heads High, heeft het MORR MUSIC-platenlabel als focus. Met een aantal livegroepen en djsets toont het label op 20 november waarom het mee toonaangevend is binnen de Europese indie-scène. The Go Find, Isan en Tarwater zullen er alvast bij zijn. Kortom: een snelcursus originele muziek uit één van de hipste steden van Europa. Tijdens de 3de clubnight komt de muziek uit de boxen van Shitkatapult, een ander trendsettend label uit Berlijn. Onder meer labelbaas T. Raumschmiere, de koning van de elektro-punk, komt naar Brugge voor een opwindende liveset. Verder zijn er die avond ook concerten gepland van Fenin, Soul Center, Raz Ohara & The Odd Orchestra en Daniel Meteo (dj-set).

infopunt Wat? Bahnhof Berlin Wanneer? 23 oktober, 20 november en 18 december 2010 Waar? Concertgebouw, ’t Zand 34



paginazeventien DIT IS GEEN GEWONE EXPOSITIE Als een stel volleerde hangjongeren stoort This is not Bruges Central de binnenstad: tien containers met kunst en kunstenaar liggen in de weg. Tussen al de tentoonstellingen met gearriveerde artiesten tonen tien jonge deelnemers hun werk: van beeldende kunsten tot live performance, alles kan en mag, zolang het in een container past. Deze bonte collectie komt niet enkel van Centraal-Europa, ook Vlaamse kunstenaars krijgen hier hun kans, met als bindend thema: wat is dat, jong zijn? De deelnemers tussen 18 en 35 jaar zullen aanwezig zijn in hun container, zo wordt deze tentoonstelling meer dan enkel kijken naar kunst, het is een regelrechte confrontatie. Brochures om je weg uit te stippelen om vooral niet met jonge kunst te worden geconfronteerd, zijn gelukkig verkrijgbaar. Check de website van het Entrepot voor feestelijke openingen en meer.

infopunt Wat? Destiny Tourbooking & Eye Spy Records Wanneer? nog te bepalen Waar? locatie nog te bepalen

ELEMENTAIRE BEATS Op 25 september is het tijd voor Elements: een stedelijk dj-festival in het landelijke Sint-Andries. Muziekliefhebbers worden in een prachtige setting verwend door meer dan 50 dj’s uit België, Duitsland, Frankrijk, Verenigde Staten, GrootBrittannië, Nederland, Israël, Tsjechië, Polen, Portugal en Hongarije. De bijhorende camping gaat open op vrijdagavond en je hebt tot zondagnamiddag om je tent weer af te breken. Het festival laat een uitgebreide staalkaart zien van vier muziekgenres. Het Elektropedia podium zorgt voor de elektrofans, de muSickstage vertroetelt de oren van de dubstep en drum-’n-bassliefhebbers, de diehards van Hardtechno komen stevig aan bod bij het Suburb Soundz podium. Op de planken van de Cliché stage vind je de zwoelere RnB dj’s. Bussen van en naar het station vervoeren de muziekliefhebbers in relatieve stilte.

infopunt Wat? This is not Bruges Central Wanneer? van 29 oktober tot 5 november 2010 Waar? Tien locaties in de Brugse binnenstad Gratis!

Destiny Tourbooking en Eye Spy present Eye Spy Records en het Berlijnse Destiny Tourbooking brengen een exclusieve showcase naar Brugge, de Amerikaanse Ska-punkrockgroep Mad Caddies. Destiny Tourbooking programmeert al meer dan 20 jaar Europese en Amerikaanse punkrockgroepen over gans Europa. Eye Spy Records is bekend van de Persistence Tour en ze brengen ook platen uit van lokaal en internationaal hardcoreen punkrocktalent. De Mad Caddies staan altijd garant voor een dijk van een optreden dat op heel wat bijval kan rekenen. Mad Caddies is de headliner maar er volgen nog andere groepen waaronder een speciale act uit Duitsland.


Deliciaz

infopunt Wat? Elements Wanneer? 25 september 2010 Waar? Stal Tillegem, Torhoutse Steenweg 446


paginaachttien

Een visie op Centraal-Europa

luc tuymans Op vraag van Brugge Centraal stelde Luc Tuymans een kunstparcours samen met werk van een veertigtal internationale kunstenaars. In hun werkwijze en visie komen thema’s naar boven die we ook kennen uit het werk van Luc Tuymans zelf: geschiedenis, identiteit, oorlog en trauma.

Brugge werpt zich almaar meer op als actuele cultuurstad en mag zich niet beperken tot grote kunsthistorische tentoonstellingen. De stad schakelde Luc Tuymans in als 'artist curator', als bezieler en inspirator van een hedendaagse kunstparcours binnen Brugge Centraal. De voorbije jaren reisde Tuymans’ oeuvre geregeld oostwaarts en de kunstenaar heeft al geruime tijd interesse voor Centraal-Europa. Zijn contacten met curatoren en kunstenaars daar gaven vorm aan de tentoonstelling ‘Luc Tuymans: Een visie op Centraal-Europa’. conflict en trauma

Hoe spelen kunstenaars uit Polen, OostDuitsland, Tsjechië, Servië, Albanië, Estland, Letland en de andere CentraalEuropese landen sinds de tweede helft bruggecentraal > 2.2010

© THOMAS SCHURMANS

DE TENTOONSTELLING ZAL SCHERP EN HEEL VISUEEL ZIJN. ZE LEEFT NIET VAN DE MUURTEKSTEN.


paginanegentien

Olga an Priit Pärn Still from the film 'Divers in the Rain' - 2010

van de twintigste eeuw in op hun eigen identiteit en op de geschiedenis van hun streek? De Tweede Wereldoorlog en later het IJzeren Gordijn veranderden Europa in een conflictzone. De val van de Berlijnse Muur in 1989 leidde tot openheid, maar gaf tegelijk ruimte aan oude spanningen. Tuymans nodigde kunstenaars uit met een duidelijke visie op de hedendaagse maatschappij. Het realisme speelt daarin een grote rol. “Ik verwijs graag naar een citaat van Tadeusz Kantor”, zegt Luc Tuymans. “Die zei ooit van zijn eigen kunst dat het de werkelijkheid van de laagste norm is. Op die manier zijn er referenties te maken met werk uit de Pop Art – Andy Warhol was van Slowaakse afkomst – en met het werk van Marcel Duchamp, maar dan niet bekeken vanuit Amerikaans standpunt. Het is geen arte povera, maar toch ...” historische banden

Identiteit is niet de enige constante in deze tentoonstelling. Een tweede rode draad is de vergelijking tussen Brugge en info & tickets > www.bruggecentraal.be

Centraal-Europese steden. “De verarming van Brugge was de beste vorm van conservatie voor deze stad”, zegt Luc Tuymans. “Op aangeven van de Engelsen is de stad omgevormd tot een toeristische trekpleister. De stad werd gespaard tijdens beide wereldoorlogen. Vergelijk dat met Warschau: drie keer platgeschoten. Trek die lijn door naar de Balkan: de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog

was daar te vinden, de wereldoorlogen lieten hun invloed na en eigenlijk is het geweld daar nooit gestopt.” Toch wil Tuymans weg van de vooroordelen. “Ik heb die landen nog bezocht tijdens de oude regimes”, zegt de kunstenaar. “Sindsdien had ik er tentoonstellingen en sloot ik er vriendschappen. Te weinig bekend is dat in u

BIO LUC TUYMANS Luc Tuymans (Mortsel, 1958) woont en werkt in Antwerpen. Hij combineert een voorliefde voor olieverf met een grote interesse voor historische figuren en gebeurtenissen. De meeste van zijn werken zijn gebaseerd op bestaand materiaal, zoals tekeningen, zelfgemaakte foto’s, gevonden afbeeldingen en stills – ook film interesseert hem. Bekende werken van Tuymans refereren aan de Tweede Wereldoorlog, het koloniale verleden van België en allerhande historische figuren. Werk van Tuymans bevindt zich in grote musea in New York, Parijs en Los Angeles en is prominent aanwezig in tal van Belgische collecties. In 2004 was hij de eerste levende Belg die een overzichtstentoonstelling kreeg in Tate Modern in Londen. Zijn werk was ook te zien op Documenta IX (1992) en de biënnales van Sydney (2000), Venetië (1997 en 2001) en São Paulo (2004). De grote solotentoonstelling die sinds het najaar van 2009 in de Verenigde Staten rondreist is in het voorjaar van 2011 te zien in BOZAR in Brussel.


paginatwintig u die landen in de jaren twintig een belangrijke avant-garde actief is geweest. In Brugge breng ik werk van kunstenaars uit die periode samen met dat van hedendaagse kunstenaars en van mensen van de tussengeneratie, die ook op die onderbouw werkten.” Met de hulp van het architectenduo Robbrecht en Daem - bekend van het Brugse Concertgebouw - bedachten Luc Tuymans en zijn medewerker Tommy Simoens een scenografie op vijf plekken in de stad waarbij elke plek op zich het idee achter de tentoonstelling moet uitstralen.

Night Vision: Central EuropE In Centraal-Europa boogt de animatiekunst op een rijke traditie. Op vraag van Luc Tuymans stelde Edwin Carels, onderzoeker en docent aan KASK/HoGent, een animatiefilmprogramma samen. Hij inviteert animatiekunstenaars uit Centraal-Europa die binnen het internationale animatiecircuit erg gewaardeerd worden. Sommige namen hebben naast hun filmwerk ook een plastisch oeuvre dat volwaardig deel uitmaakt van Tuymans' expositie. Daarnaast zullen er in Cinema Lumière enkele projecties met introductie doorgaan. Verschillende generaties en nationaliteiten komen aan bod: van de grootmeester van het Tsjechische surrealisme Jan vankmajer over Igor Kovalyov met zijn lynchiaanse ficties tot jong talent. Stilistisch verschillen deze filmers sterk van elkaar. In dialoog met de trefwoorden die aan de basis van Tuymans' tentoonstelling liggen, zijn thema's als oorlog, geweld en trauma terugkerende begrippen in hun werk. De film Steps (1987, 26') van Zbig Rybczynski wordt dagelijks om 19u vertoond op het grote scherm van het Concertgebouw. De film toont een vrij blasfemische integratie van een kijklustige groep Amerikaanse toeristen op wandel in een historische scène uit Eisensteins klassieker ‘Potemkin’.

wie komt?

Rauch, zijn door Tuymans uitgenodigd om werk in Brugge te tonen. Daarnaast is er ruimte voor kritiek en zelfspot op deze hype van Oost-Duitse figuratieve schilderkunst in de persoon van Andreas Slominski. Die woont en werkt in de buurt van Berlijn en is vooral bekend om zijn installaties en performances vol bijtende humor. Een ander werk vol humor en ironie is de enorme ‘Balloon’ van de Poolse kunstenaar Pawel Althamer die een week boven Brugge zal zweven en nadien wordt ondergebracht in Memling in Sint-Jan. België is vertegenwoordigd door Luc Tuymans zelf en door Guillaume Bijl, wiens moeder uit Montenegro komt.

© A. CIESLAWSKI

realisme als bindmiddel

Andrzej Wróblewski “Mother with killed son”.


Hoe legt Luc Tuymans de band tussen zijn eigen werk, deze tentoonstelling en het werk van de oude meesters dat in Brugge te zien is op plekken als het Groeningemuseum? “De band tussen dat alles is het realisme”, verrast de kunstenaar. “Voor mij is Jan van Eyck veel belangrijker dan iemand als Rubens. Van Eyck stapte af van het christelijk mimetisme en koos voor het realisme. Tegelijk was hij zeer ambitieus. Iemand die ‘Als ic can’ als motto koos, zichzelf afbeeldde op het schilderij van de Arnolfini’s en er ook nog eens bijschreef dat hij het schilderij heeft gemaakt, dat is toch geen valse bescheidenheid? België wordt te vaak geassocieerd met het groteske van Ensor, met het surrealisme van Magritte.

Maar het realisme is eigenlijk altijd veel belangrijker geweest. Denk ook aan de vele belangrijke Belgische documentairemakers. Op die manier is er een band tussen de kunstenaars die ik selecteerde en Jan van Eyck. Ook visueel zal er in de tentoonstelling een link worden gelegd.”

infopunt

“Het wordt een groot en scherp project”, belooft Luc Tuymans. “De tentoonstelling zal trouwens heel visueel zijn, ze leeft niet van de muurteksten.” Internationaal gewaardeerde kunstenaars als Miroslaw Balka, Deimantas Narkevi ius en Takashi Murakami krijgen een plaats naast minder bekende namen uit de twintigste eeuw zoals Bruno Schulz, Andrzej Wróblewski en Alina Szapocznikow. Daarnaast komt de jongste generatie van zogenaamde amokmakers uit CentraalEuropa aan bod. Ook kunstenaars die hun opleiding in het communistische Oost-Duitsland hebben genoten en nadien deze regio op de kaart van de hedendaagse kunst hebben gezet, zoals Sigmar Polke, Gerhard Richter en Neo

Wat? Luc Tuymans: Een visie op Centraal-Europa (tentoonstelling) Wanneer? van 22 oktober 2010 tot 23 januari 2011 (gesloten op maandag) Waar? Forum+ [Concertgebouw] - Arentshuis - Memling in Sint-Jan Stadshallen - Grootseminarie Tickets? voor deze tentoonstelling kunnen zowel online als telefonisch tickets gereserveerd worden: 050 44 46 60 (ma > vrij: 10:00 > 17:00) Wat? Night Vision (animatiefilm) Wanneer? 4, 18 en 25 november, 2, 9 en 16 december 2010, 6, 13 en 20 januari 2011, om 20u Waar? Cinema Lumière, Sint-Jakobsstraat 36 Wat? Pawel Althamer: Balloon Wanneer? van 13 tot 19 oktober 2010 op ’t Zand van 22 oktober 2010 tot 23 januari 2011 in Memling in Sint-Jan, Mariastraat 38 (gesloten op maandag)


paginaeenentwintig

Winterse sfeeravonden

BRRR...UGGE

infopunt

Elke maandag en woensdag kan je in het Arentshof of op het Gruuthuseplein terecht voor een gratis portie cultuur in openlucht. Vzw Brugge Plus organiseert er dan feeërieke sfeeravonden. Dat betekent je opwarmen aan sfeervol straattheater of gloedvolle muziek. De site wordt verlicht met stemmige kaarsen en vuurobjecten.

Wat? Brrr...ugge, winterse sfeeravonden Wanneer? 15, 17, 22, 24 en 29 november, 1, 6, 8, 13, 15, 20 en 22 december 2010, om 19u30 Waar? Arentshof / Gruuthuseplein, Dijver Gratis!

SLOTFEEST

van lokale muzikanten brengen ze twee avonden na elkaar een bijzonder slotconcert voor Brugge Centraal. Wat? La Machine: La Symphonie Mécanique

Waar? Burg Gratis!

TIP.SOUNDSCAPE VAN BRUGSE KLOKKENGELUIDEN N.a.v. het feestprogramma ‘500 jaar beiaard’ gaven Stad Brugge, Brugge Plus vzw en het Concertgebouw de opdracht aan geluidskunstenaar Aernoudt Jacobs om een interactieve installatie te ontwerpen met de geluidsopnames van Brugse klokken. Het publiek kan een selectie van afzonderlijke geluiden activeren, geluidcombinaties beluisteren, maar ook zelf op een intuïtieve, speelse en toegankelijke manier de installatie ‘bespelen’. Op die manier maakt het publiek opnieuw kennis met het vergeten Brugse klokkenerfgoed.


© Jordi Bover

Wanneer? 2 en 3 januari 2011, om 17u

infopunt

infopunt

Op 2 januari wordt iedereen uitgenodigd op de nieuwjaarsdrink van Stad Brugge, gevolgd door het muzikaal spektakel La Symphonie Mécanique. Vormgever François Delarozière - van het Franse collectief La Machine (huisleveranciers van het vermaarde straattheater Royal de Luxe) - en componist Mino Milan brengen met La Symphonie Mécanique een adembenemend muzikaal project. Een hoop oud ijzer wordt omgetoverd tot waanzinnige instrumenten. Met de hulp

Instrumenten van oud ijzer

Wat? Klankentoren Wanneer? van 27 september 2010 tot 23 januari 2011 Waar? binnenplein Hallen, Markt Gratis!


paginatweeëntwintig

programma-overzicht datum

titel - uitvoerder

locatie

wat?

Voorstellingen en evenementen 17 & 18.09

Installation de feu - Compagnie Carabosse

Begijnenvest / Minnewaterpark

straattheater

18.09

Margot, memories of an unhappy queen - The Goran Bregovic Wedding and Funeral Ensemble

Concertgebouw

muziek

25.09

Elements Festival

Stal Tillegem, Sint-Michiels

muziek

25 & 26.09

uitWijken

Hoeve De Grendel, Sint-Jozef

buurtfeest

30.09 > 03.10

Jazz Brugge

Concertgebouw / Memling in Sint-Jan

muziek

2 & 3.10

uitWijken

Babbaertstraat, Sint-Kruis

buurtfeest

3.10

Party Šaty

Stadsschouwburg

mode

9.10

Groot Muziekdictee van Brugge

Markt

muziek

10.10

slotfeest 500 jaar beiaard (met o.a. Scala & Kolacny Brothers)

Markt

muziek

9 & 10.10

uitWijken

Zandtiende, Assebroek

buurtfeest theater

12.10

De Man Zonder Eigenschappen - Toneelhuis

Stadsschouwburg

13 > 31.10

Peperkoek alhier & Een kruimeltje hoop

De Groenplaats

theater

16 & 17.10

uitWijken

Sint-Godelievekerk, Sint-Michiels

buurtfeest

17.10

Ondrej Havelka & His Melody Makers

Stadsschouwburg

muziek

19.10

Brugge Centraal Literair (met Robert Menasse & Tomáš Zmeškal)

Concertgebouw

literatuur

23.10

Bahnhof Berlin: Live Cinema - Karl Bartos, Mathias Black & Thomas Baumann

Concertgebouw

muziek

23 & 24.10

uitWijken

Koude Keuken, Sint-Andries

buurtfeest

n.t.b.

Destiny Tourbooking en Eye Spy

nog te bepalen

muziek

31.10

The Devil's Fiddler - Roby Lakatos

Stadsschouwburg

muziek

4, 18 & 25.11

Night Vision: Central Europe

Cinema Lumière

film

10 > 14.11

[ENTER]

o.a. Stadsschouwburg en De Biekorf

sociaal-artistiek

11.11

Brugge Bucharest Express

Stadsschouwburg

muziek

11 > 19.11

BALTIC

Concertgebouw

muziek

15.11 > 15.12

Quartier Central

Langestraat - Hoogstraat

design

15, 17, 22, 24 & 29.11

Brrr…ugge, winterse sfeeravonden

Arentshof / binnenplein Gruuthuse

straattheater

18.11

Maria T - Balanescu Quartet

Stadsschouwburg

muziek

20.11

Bahnhof Berlin: MORR clubnight

Concertgebouw

muziek

25 & 26.11

Aleksej - Frank Adam & HETPALEIS

Stadsschouwburg

theater

1, 6, 8, 13, 15, 20 & 22.12

Brrr…ugge, winterse sfeeravonden

Arentshof / binnenplein Gruuthuse

straattheater

2, 9 & 16.12


Cinema Lumière

film

1 > 12.12

December Dance

Concertgebouw, MaZ, Stadsschouwburg

dans

9 > 30.12

De aankomst van walvissen. Imaginaire plaatsen 1 (naar een concept van Peter Verhelst)

Kartuizerinnenkapel

theater

18.12

Bahnhof Berlin: Shitkatapul clubnight

Concertgebouw

muziek

2 & 3.01

La Symphonie Mécanique - La Machine

Burg

muziek

6, 13 & 20.01


Cinema Lumière

film

fotografie

tentoonstellingen en permanente installaties 17.09 > 29.10

Perceptie versus Realiteit

diverse locaties (outdoor)

17.09 > 30.01

Metaalgrenzen (naar een concept van Brody Neuenschwander)

langs de Vesten

literatuur

24.09 > 19.12

Van Ostaijen en De bankroet jazz

Bruggemuseum - Gezelle

literatuur

25.09 > 03.10

Laurier op de Markt (naar een concept van Daniël Ost)

Markt

groen

27.09 > 23.01

Klankentoren

binnenplein Hallen

installatie

13 > 19.10

Balloon - Pawel Althamer

't Zand

installatie

22.10 > 23.01

Luc Tuymans: Een visie op Centraal - Europa

diverse locaties (indoor)

hedendaagse kunst

22.10 > 23.01

Steps van Zbig Rybczynski

Concertgebouw (outdoor)

film

29.10 > 30.01

Van Eyck tot Dürer

Groeningemuseum

beeldende kunst

29.10 > 7.11

This is not Bruges Central

diverse locaties (outdoor)

hedendaagse kunst

26.11 > 12.12

Schatten van mensen / sporen van kant van Oost tot West

Stadshallen

fotografie

4.12 > 31.01

Les Corbeaux - Josef Nadj

De Bond, Stadsschouwburg

tekeningen en fotografie



paginadrieëntwintig

TIPS.LEUKE EN LEKKERE PLEKJES IN BRUGGE (2) Shopping

Restaurants

Bars & nightlife

Inzicht Inzicht

Cafedraal

't Risico

In een rustige sfeer kan je een boek inkijken vóór je het koopt, iets drinken, een stukje gebak nuttigen of de krant lezen. Ruim aanbod boeken, wenskaarten en geschenkjes met een poëtisch karakter. Genthof 24 > www.boekencafe-inzicht.be

Dit schitterend gerenoveerd pand uit de 15de eeuw vertolkt de verdoken romantiek van de Brugse binnenstad. Schaaldieren, klassieke vis- en vleesgerechten zijn dé specialiteit. Met sprookjesachtig tuinterras. Zilverstraat 38 > www.cafedraal.be

Gezellige kroeg in de schaduw van de Jeruzalemkerk. Het interieur staat vol met allerhande prachtige oude objecten, affiches uit de oude doos (met zelfs een heuse tarievenlijst van de diensten van de madames van destijds). De tijd uit het oog verliezen is hier geen geldig excuus met een uurwerk met een doorsnede van zowat 1 meter. Jeruzalemstraat 53 > www.trisico.be

Alles begint met een idee! Bij Plan B vind je een uitgebreid gamma originele geschenken, interieurartikelen, gadgets, postkaarten en op de eerste verdieping een galerie met wisselende tentoonstellingen. Geldmuntstraat 17 > www.hetplanb.com

Museumshop

Cookie's In het kleinste straatje van Brugge keert men jazzy terug in de tijd. Diverse tapa's met mix van Spaanse, Italiaanse en Belgische producten. Ruim assortiment wijnen, whisky en bieren. De Garre 2 > www.cookiescafe.be

Ben je op zoek naar een origineel geschenk of een reproductie van een kunstwerk, heb je zin in artistieke lectuur of wil je kind een puzzel en het museumkleurboek? Kom dan zeker eens langs in de Museumshop in het Arentshof. Dijver 16 > www.brugge.be/internet/nl/musea/ museumshop.htm

Mojo

Quartier Bricolé

Heer HalewIJn

Bij Quartier Bricolé proef je van uniek handgemaakt design van diverse jonge Vlaamse ontwerpers. Laat je verleiden door mooie materialen en frisse ontwerpen: kledij, handtassen, juwelen, sjaals, T-shirts, kinderspullen ... De winkel is eveneens infopunt en uitvalsbasis voor het vitrineproject Quartier Bricolé in de Langestraat-Hoogstraat waar afwisselend nog meer design wordt tentoongesteld. Langestraat 50 > www.quartierbricole.be

Een eerlijke keuken met heerlijk gegrild vlees, in de zomer op het terras en in de winter gezellig bij het haardvuur. De wijnkaart is ronduit indrukwekkend, met zowel courante landwijnen als betere, exclusieve wijnen. Walplein 10

Restaurant Resto Mojo ligt op een boogscheut van het Brugse stadscentrum. Hier serveert het Mojoteam voor elk wat wils, van wereldkeuken tot de Vlaamse klassiekers. Maandelijks veranderende suggesties naar marktaanbod. Schaarstraat 4 > www.restomojo.tk

Tanuki

Vino Vino is een bruine kroeg om de hoek van de Stadsschouwburg. Kroegbaas Rick is altijd aanwezig. Terwijl hij een babbeltje slaat met de toogklanten houdt hij de gelagzaal in het oog. De bierkaart is goed gestoffeerd en er is ook een originele selectie van kwalitatieve en betaalbare wereldwijnen. Je hoort er vooral folk, blues en jazzmuziek. De sixties en de seventies zijn nooit veraf. Grauwwerkersstraat 15

Concertgebouwcafé Het rookvrije café met uitzicht op 't Zand is een goede plek om even te verpozen met een hapje, een verwenkoffie van het huis of iets sterkers. Beluister aan je tafel de cd-selectie als voor- of naproefje van een concert of lees er een goed boek … van het Concertgebouw. Bij voorstellingen is het café open vanaf een uur voor aanvang. Het is dan ook het trefpunt bij uitstek om bij te praten en na te genieten. ’t Zand 34 > www.concertgebouw.be

De echte Japanse keuken in een traditioneel kader. In de open keuken worden sushi's, sashimi en Teppan yaki klaargemaakt. Tijdens de winter wordt er ook Sukiyaki, Shabu-Shabu en Yosenabe bereid. In het restaurant bevindt zich eveneens een klein winkelhoekje. Hier kan je diverse specialiteiten voor het bereiden van Japanse gerechten bekomen evenals Japans porselein en klein keukenmateriaal. Oude Gentweg 1-3 > www.tanuki.be

TIP.Op verkenning langs de Brugse vesten … (Taal)grenzen zijn zowel in Centraal-Europa als bij ons bepalend geweest voor de geschiedenis. De Brugse kalligraaf Brody Neuenschwander stelt er een aantal pertinente vragen over, door de namen van drie Centraal-Europese grensverleggers rond de stad te plaatsen: Copernicus, Moses Mendelssohn en Jan Palach. De namen worden als reusachtige en kalligrafische handtekeningen in grote metalen letters geplaatst op de vesten naast de middeleeuwse poorten. Niet toevallig waren de vesten de oude stadsgrenzen …


Vino Vino

infopunt

Plan B Gifts & Ideas

Wat? Metaalgrenzen Wanneer? van 17 september 2010 tot 30 januari 2011 Waar? Vesten, nabij Katelijnebrug, Gentpoort en Kruispoort Gratis!


paginazestien paginazestien paginazestien paginazestien paginazestien Met paginazestien Met dank dank

aan aan Met dank aan Met dank aan Partners Met dank aan Partners Met dank aan met dank Partners Partners Partners Partners

Subsidiënten Subsidiënten Subsidiënten Subsidiënten Subsidiënten Subsidiënten

Hoofdsponsors Hoofdsponsors Hoofdsponsors Hoofdsponsors Hoofdsponsors Hoofdsponsors

Sponsors Sponsors Sponsors Sponsors Sponsors Sponsors

Mediapartners Mediapartners Mediapartners Mediapartners Mediapartners Mediapartners

Met de steun van Met de steun van Met de steun van Met de steun van Met de steun van Met de steun van

bruggecentraal > 2.2010 bruggecentraal > 2.2010 bruggecentraal > 2.2010

aan

Union européenne - Fonds Européen de Développement Union européenne - Fonds Européen de Développement Union européenne - Fonds Européen de Développement Union européenne - Fonds Européen de Développement Interreg efface lesRégional frontières Union - Fonds Européen de Développement Union européenne - Fonds Européen de Développement Régional Union européenne - Fonds Européen de européenne Développement Régional Interreg efface les frontières Interreg doet grenzen Union - Fonds Européen devervagen Développement Union européenne - Fonds Européen de Développement Régional UnionEuropéen européenne - Fonds Européen de européenne Développement Régional Interreg efface les frontières Union européenne - Fonds de Développement Régional Interreg doet grenzen Interreg efface les Union - Fonds Européen devervagen Développement Union européenne - Fonds Européen de Développement Régional UnionEuropéen européenne - Fonds Européen de européenne Développement Régional Interreg efface lesfrontières frontières Union européenne - Fonds de Développement Régional

Régional Régional Régional Régional Régional Régional

Interreg doet grenzen vervagen Interreg efface les Interreg doet grenzen vervagen Union européenne - Fonds Européen de Développement Régional UnionEuropéen européenne - Fonds Européen de Développement Régional Interreg efface lesfrontières frontières Union européenne - Fonds de Développement Régional Interreg doet grenzen vervagenOntwikkeling Interreg efface les frontières Interreg doet grenzen vervagen Europese Unie - Europees Fonds voor Regionale Union européenne - Fonds Européen de Développement Régional UnionEuropéen européenne - Fonds Européen de Développement Régional Interreg efface les frontières Union européenne - Fonds de Développement Régional Interreg doet grenzen vervagenOntwikkeling Interreg efface lesvoor frontières Interreg doet grenzen vervagen Unie voor - Europees Fonds Regionale Europese -Europese Europees Fonds Regionale Ontwikkeling UnionEuropéen européenne - FondsUnie Européen de Développement Régional Union européenne - Fonds de Développement Régional Interreg doet grenzen vervagenOntwikkeling Interreg efface les frontières Interreg doet grenzen vervagen Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Union européenne - Fonds Européen Développement Régional Europese Unie -de Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Interreg efface les frontières Interreg doet grenzen vervagen Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Europese voor Regionale Ontwikkeling Europese Unie - Europees FondsUnie voor- Europees RegionaleFonds Ontwikkeling Interreg doet grenzen vervagen UnieOntwikkeling - Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Europese Fonds Unie -Europese Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Europese voor Regionale Europese Unie - Europees FondsUnie voor- Europees Regionale Ontwikkeling UnieOntwikkeling - Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Europese Fonds Unie -Europese Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Europese voor Regionale Europese Unie - Europees FondsUnie voor- Europees Regionale Ontwikkeling Europese Fonds Unie - voor Europees Fonds Ontwikkeling voor Regionale Ontwikkeling Europese Regionale Europese Unie - Europees FondsUnie voor- Europees Regionale Ontwikkeling Europese voor Regionale Ontwikkeling Europese Unie - Europees FondsUnie voor- Europees RegionaleFonds Ontwikkeling Europese Unie - Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

BC magazine # > info & tickets >

Recommend Documents