Basisvorming outreach Dag 1
Inhoud
1.
Kennismaking
2.
Quickscan
3.
Definitie
4.
Visie
5.
Doel
6.
Doelgroep
7.
Participatieve basishouding
8.
De cirkel
REACH OUT! Voorgeschiedenis • Straathoekwerk kreeg vragen
• Wat is outreach? veel vormen, veel namen • Cera en Steunpunt Algemeen welzijnswerk • Nadenken over visie • Wetenschappelijk medewerkster • Bevraging projecten, cliënten, online forum, wetenschappelijke literatuur, adviesgroep, straathoekwerk • Quickscan “outreachend werken”
Quick-scan
reflectie-instrument outreach
Basisprincipes Outreachend werken
• Is een (pro-) actieve werkvorm • Is gericht op bevorderen van welzijn
• Richt zich op kwetsbare doelgroepen die niet of ontoereikend bereikt worden • Vertrekt vanuit de participatieve basishouding
• Gebeurt in de leefwereld van mensen met respect voor diens eigen waarden en normen • Overstijgt het individueel niveau (werker-cliënt), maar grijpt ook in op de directe leefomgeving, het sociale weefsel, instellingen, beleid en samenleving als geheel.
Definitie outreachend werken “Outreachend werken is een werkwijze, die uitgaat van een actieve benadering en gericht is op het bevorderen van welzijn. De werker vertrekt vanuit de participatieve basishouding en richt zich op kwetsbare doelgroepen die niet of ontoereikend bereikt worden door het huidige dienst-, hulp- en zorgverleningaanbod. Dit door zich te begeven in hun leefwereld met erkenning van de daar geldende waarden en normen. Met outreachend werken streeft men naar een wederzijdse afstemming tussen de doelgroep, hun netwerk, het maatschappelijk aanbod en de ruimere samenleving.” (Dewaele, De Maeyer & Beelen, 2012)
Visie?
Visie geeft denken en handelen vorm
Mens-en maatschappijvisie Ruimer dan outreach alleen “Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan”
3 componenten •
Sociale grondrechten
•
Individuele bestaansethiek
•
Zorgethiek
Sociale grondrechten
•
•
arbeid en vrije beroepskeuze, sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand,
•
een behoorlijke huisvesting,
•
bescherming van een gezond leefmilieu,
•
culturele en maatschappelijke ontplooiing.
•
recht op onderwijs
Zorgethiek
•
verbinding,
•
inclusie,
•
erbij horen,
•
meetellen,
•
iets betekenen.
Tegen uitsluiting: Iedereen hoort erbij
Individuele bestaansethiek •
•
Iedereen heeft het recht om het eigen leven vorm te geven volgens eigen wensen en behoeften, zelf keuzes maken
Zorgethiek BROEDERLIJKHEID
Menswaardig Bestaan
Sociale grondrechten GELIJKHEID
Individuele bestaansethiek liberalisme
VRIJHEID
Doel: quality of life
Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan.
Wat is dit?
Kwaliteit van leven is subjectief •
•
•
Mensen geven zelf vorm en inhoud aan hun bestaan Ze doen dit op zo’n manier dat ze tevreden kunnen zijn met dit bestaan. Persoonlijke beleving = subjectief
Kwaliteit van leven is multidimensioneel Schalock en Verdugo: multidimensioneel concept 3 belangrijke factoren van levenskwaliteit: •
Onafhankelijkheid
•
Sociale participatie
•
Welbevinden
Kwaliteit van leven is multidimensioneel Acht specifieke domeinen : •
Materieel welzijn (W)
•
Lichamelijk welzijn (W)
•
Psychisch welzijn (W)
•
Persoonlijke ontwikkeling (O)
•
Zelfbepaling (O)
•
Rechten (SP)
•
Sociale relaties (SP)
•
Inclusie (SP)
Kwaliteit van leven Is dynamisch Invulling kan veranderen doorheen de levensloop van mensen
•
•
Verwachtingen
•
Dromen
•
Hoop
•
Veranderende mogelijkheden
Doelgroep:
maatschappelijke kwetsbaarheid
Maatschappelijke kwetsbaarheid •
Begint op jonge leeftijd
•
Verhaal van kindje en tekeningen
•
Schema:
Maatschappelijke kwetsbaarheid
Maatschappelijke kwetsbaarheid •
•
Machtsmechanismen (cultuur) in de samenleving zorgen ervoor dat kwetsbare groepen meer in contact komen met regulerende en sanctionerende aspecten van maatschappelijke instellingen dan met de positieve aspecten Uitsluiting wordt veroorzaakt door de werking van maatschappelijke structuren en voorzieningen
Maatschappelijke kwetsbaarheid •
•
• • •
Andere voorbeelden: eerlijkheid, kledij, omgaan met conflicten, huiswerk… Leerkrachten (en andere) doen dit niet met opzet School staat symbool voor andere instellingen Middenklasse is maatstaf Middel tot integratie?
Participatieve basishouding ‘Als je een vraag of een probleem hebt, en je wilt er met iemand over praten, wat vind je dan belangrijk aan die persoon?’ Onderzoeksresultaten vanuit Integrale jeugdhulp bij minderjarigen en hun ouders
Participatieve basishouding •
Echtheid (authenticiteit)
•
Betrokkenheid (empathie)
•
Gelijkwaardigheid
•
Openheid
•
Onvoorwaardelijkheid
•
Positieve attitude
•
Professionele nabijheid
•
Betrouwbaarheid
•
Respect
Werkrelatie Werkrelatie (werker – cliënt ) schuift op 3 assen: As 1: Afstand – nabijheid
•
•
Probleem focus – focus op inspanningen, positieve punten
•
Werkers die zich gedragen als gewone mensen As 2: Bureaucratisch – op maat
•
•
Onpersoonlijk, zakelijk, specialistisch – betrokken, bereidwillig en beschikbaar As 3: Betuttelend – emancipatorisch
•
•
Heeft te maken met de mate waarin mensen betrokken zijn bij en inspraak hebben in het proces
“positieve werkrelatie”
Noodzakelijk om te komen tot volwaardig partnerschap Ideaal: nabije, persoonlijke en emancipatorische werkrelatie •
De relatie is gericht op dialoog en samenwerking
•
Er is spraken van een affectieve band
•
Werker en cliënt kunnen tot een gemeenschappelijk doel komen
Realiteit: vaak een heen en waar schipperen op de assen •
Tempo van de cliënt
Hoe participatief werken? Participatieve hulpverlening is niet te herleiden tot het inzetten van participatieve methodieken en technieken
•
Participatief werken is het proces van delen van beslissingen die iemands leven/dat van zijn omgeving raken
•
•
Mee nadenken, mee beslissen, mee verantwoordelijkheid dragen
•
Feedback krijgen én feedback geven
De cirkel:
De Cirkel… Reflectie-instrument • • •
Zicht krijgen op verschillende dimensies van outreachend werken Reflecteren op de eigen manier van werken Reflecteren op de werking van je organisatie
Overzicht van de: • •
•
Opdrachten Doelstellingen Mogelijke acties
Niet los zien van visie en theoretische kaders!!!
De Cirkel… 3 concentrische cirkels •
Gemeenschappelijk middelpunt: positieve werkrelatie en participatieve basishouding
Outreachend werken op 3 niveaus: • • •
De ruimere samenleving De leefwereld van de doelgroep Relaties met individuele cliënten
Drie strategische doelstellingen: • • •
Inzicht verwerven Het streven naar een inclusieve samenleving Het bevorderen van de toegankelijkheid van de hulp- en dienstverlening
Inzicht verwerven Microniveau
Opdracht:
•
•
Zicht krijgen op de verschillende levensdomeinen, sterktes en risicosituaties van je cliënt
Doelstellingen:
•
• • •
•
Aansluiten bij de individuele leefsituatie van de cliënt Integraal werken Zicht krijgen op de hulpvragen van de cliënt
Acties: • •
Tijd nemen en actief luisteren Verdiepen van contacten, …
Inzicht verwerven Mesoniveau •
Opdracht: •
•
Doelstellingen: • •
•
Zicht krijgen op de noden en de leefwereld van de doelgroep
Aanbod afstemmen op de noden van de doelgroep De doelgroep betrekken bij het uitwerken van het aanbod
Acties: •
Signalen terugkoppelen naar de organisatie, …
Inzicht verwerven Macroniveau •
Opdracht: •
•
Doelstellingen: •
•
•
Zicht krijgen op maatschappelijke tendensen
De individuele ondersteuning laten aansluiten bij de maatschappelijke context Een evenwicht zoeken tussen het “algemene goed” en de individuele noden en behoeften van je cliënt
Acties: • •
Participerende observatie Opvolgen van actuele, maatschappelijke tendensen, …
Inclusieve samenleving Microniveau •
Opdracht: •
•
Doelstellingen: •
• •
•
•
De cliënt hoort erbij
In kaart brengen, mobiliseren en versterken van het sociaal netwerk Bemiddelen Het ontwikkelen van een sociale identiteit en aanleren van sociale vaardigheden Zelfredzaamheid bevorderen
Acties: • •
•
Zelfreflecteren Spiegelen
Reflecteren op niveau van de omgeving, …
Inclusieve samenleving Mesoniveau •
Opdracht: •
•
Doelstellingen: •
•
•
Inwerken op de leefomgeving
Bevorderen van het deel uitmaken van de doelgroep in de directe leefomgeving (buurt, wijk) Vertolken van de leefwereld
Acties: • • •
Stimuleren van buurtgebonden activiteiten Activeren Communicatie verbeteren, …
Inclusieve samenleving Macroniveau •
Opdracht: •
•
Doelstellingen: • •
•
Diversiteit en inclusie bevorderen
Stimuleren van een verdraagzame maatschappij Mogelijkheden tot participatie stimuleren
Acties: • • •
Sensibiliseren Opzetten van sociale acties Breder draagvlak creëren, …
Toegankelijkheid: WAT? 7 parameters van toegankelijkheid (De Bie, 2005; Sels, 2009): • • • • • • •
Bekendheid Bereikbaarheid Beschikbaarheid Bruikbaarheid Betaalbaarheid Begrijpbaarheid Betrouwbaarheid
Toegankelijkheid Microniveau •
Opdracht: •
•
Doelstellingen: •
•
•
Toegankelijkheid bevorderen van de hulp-, zorg en dienstverlening op microniveau
Cliënten individueel ondersteunen in het krijgen van een duurzame band met maatschappelijke voorzieningen Cliënten linken aan het aanbod dat beantwoordt aan hun noden
Acties: • •
• • •
Informeren Adviseren Doorverwijzen Toeleiden en begeleiden naar diensten Belangenbehartiging, …
Toegankelijkheid Mesoniveau •
Opdracht: •
•
Doelstellingen: • •
•
Toegankelijkheid bevorderen van de hulp-, zorg en dienstverlening op mesoniveau
Goede kennis van de sociale kaart Bekendheid van jouw functie en de samenhangende doelstellingen
Acties: • • • •
Samenwerken op niveau van de doelgroep en netwerk Uitbouwen en onderhouden van contacten met netwerk Ondersteunen van het netwerk Belangenbehartiging, …
Toegankelijkheid Macroniveau •
Opdracht: •
•
Doelstellingen: •
• • •
•
Toegankelijkheid bevorderen van de hulp-, zorg en dienstverlening op macroniveau
Hulpverleningsaanbod bekendmaken bij de bredere bevolking Noodzaak van outreachend werken in de verf zetten Beleid adviseren Signaleren
Acties: • •
Signalen rapporteren Belangenbehartiging, …
Conclusie •
•
Zicht krijgen op comfort – en non-comfortzones Stof voor interne werkbesprekingen en functioneringsgesprekken
•
Positionering als organisatie
•
Niet noodzakelijk op elke dimensie actief te zijn
•
•
Wél belangrijk om inzicht te krijgen op de verschillende niveaus (micro, meso en macro) en werkterreinen Belang van samenwerking en netwerken uit te bouwen
Reach Out!
[email protected] Cis Dewaele Marie Van der Cam Sandra Beelen
www.reachout.be
