Inleiding Cambodja ligt op het vasteland van Zuidoost-Azië en is grotendeels door land omsloten. Alleen het zuiden heft een kustlijn met Sihanoukville als enige zeehaven. Het land werd lange tijd geteisterd door een bloedige burgeroorlog, maar ontwikkelt zich nu meer en meer als schakel tussen het moderne Thailand en het opkomende Vietnam. Ondanks dat heeft het haar eigen cultuur behouden en is daardoor geliefd bij een groeiend aantal toeristen. Het landschap varieert van vruchtbare vlakten in het stroomgebied van de Mekong in het centrum, tot heuvels met moessonwoud in het noordoosten en moeraskusten en zandstranden in het zuiden. Het land meet 450 km van noord naar zuid en is slechts een klein deel van het ooit machtige Khmer-rijk. Het is nu met 181.035 km2 een van de kleinste landen in Zuidoost-Azië, maar nog altijd 5x groter dan Nederland.
Dag 1 Iedereen bereidt zich op z’n eigen wijze voor op een avontuurlijke reis van Mundorado Reizen, maar het begint pas echt met het verzamelen bij de geblokte zuil op Schiphol. Toen iedereen aanwezig was begon het inchecken en gelukkig kregen we de beschikking over 2 counters en verliep het inchecken lekker vlot. Dat mocht ook wel, want we hadden een lange reis voor de boeg met een dito overstap in China en dag 1 voelde dan ook aan als dag 1 en 2. De tussenstop was niet alleen lang maar ook duur, met 9 Dollar voor 1 kopje koffie. De hulp onderweg daarentegen was fantastisch, zowel op Schiphol als in China.
Dag 2 Op de eindbestemming stond Kad Bunthoeun, onze gids al te wachten, maar met zo’n onuitspreekbare naam noemden wij hem maar Mr. Bond, James Bond. Na aankomst bij het hotel was iedereen de lange reis als bij toverslag vergeten, blij verrast met zoveel luxe en comfort. Nadat iedereen zich even had opgefrist, hebben we gezamenlijk gegeten. Een behulpzame man van de Technische Dienst van het hotel keek ondertussen 2 rolstoelen na, die niet ongeschonden uit het vliegtuig waren gekomen en waarvan 1 zonder zijn hulp niet meer bruikbaar zou zijn geweest. Ondertussen was het al zaterdagavond dus iedereen ging erg moe naar bed.
Dag 3 De volgende morgen zijn we na het ontbijt om half 9 vertrokken naar het Koninklijk paleis. Het is in 1866 door Koning Norodom gebouwd in de klassieke Khmer-stijl met oa de Zilveren pagode met 5.000 zilveren tegels en de kamer met de kroonjuwelen. De Koning zelf was er ook, want de vlag was gehesen, maar hij heeft zich helaas niet laten zien.
Terug bij de bus werd we geconfronteerd met een paar lokale invaliden en vond menigeen dat zijzelf het toch wel erg goed hadden. Daarna door naar het Nationale Museum waar we werden rondgeleid door een enthousiaste - voor sommigen iets te enthousiastegids. Het museum bezit een uitgebreide collectie Khmer-kunst met meer dan 5000 objecten, voornamelijk stenen en bronzen beelden uit verschillende stijlperiodes en delen van het land. De tentoonstelling geeft een overzicht van de ontwikkeling van de beeldhouwkunst van de 7e tot de 13e eeuw met de nadruk op de periode van Angkor. De lunch werd genoten aan het water, waarna we ons in het hotel klaarmaakten voor een cyclo-tour door de stad met ieder zijn of haar eigen fiets. Iedereen heeft er enorm van genoten en kreeg zo een goed beeld van de stad en de mierenhoop van verkeer. We waren op tijd terug voor de Happy Hour en het diner en tot nu toe is iedereen erg tevreden over het eten in Cambodja. Ondanks dat het lijkt dat we er al dagen zijn, zit de jetlag er nog goed in en gaat iedereen weer op tijd naar bed.
Dag 4 De volgende morgen stond Choeung Ek op het programma. Anders dan de vreedzame, landelijke omgeving doet vermoeden is het een van de talrijke executieterreinen van de Rode Khmer, waar het zijn vermeende vijanden liquideerden en daarna bekend is geworden als de ‘Killing Fields’. Het is ingericht om de herinnering aan de wreedheden van het Pol Pot-regime levend te houden. Het is niet goed te omschrijven wat het met ons deed, maar iedereen was erg onder de indruk door de verhalen van de gids in combinatie met de indrukken die werden opgedaan. De ‘Killing Fields’ herbergen 129 massagraven, waarvan er 43 nooit zijn geopend zonder plannen om dat ooit te doen, maar tot nu toe zijn de stoffelijke resten geborgen van 8985 mannen, vrouwen en kinderen. Diegenen die daadwerkelijk in het monument zijn geweest, kwamen daar echt ontdaan weer uit en ook de dagen er na kwam het nog regelmatig ter sprake. Terug in de stad bezochten we het Tuol Sleng Genocidemuseum, oorspronkelijk een Hogeschool
maar omgebouwd tot het grootste detentiecentrum van het land waar meer dan 17.000 mensen zijn gefolterd en omgebracht. Het was geen verrassing dat dit voor de meesten nog meer bijdroeg aan de afschuw voor de tijd van de Rode Khmer waarin naar schatting 2 miljoen mensen de dood vonden. Daarna toch genoten van een lunch in een lokaal restaurant en daarna naar de markt om de zinnen proberen te verzetten. Iedereen heeft z’n ogen uitgekeken door de kleurrijke opstellingen van fruit, groenten en bloemen, de verscheidenheid aan vis en schaaldieren en de mooie uitdossing van de lokale bevolking. Terug in het hotel was het alweer tijd voor het diner en moest er worden ingepakt voor de volgende etappe.
Dag 5 De volgende morgen moest iedereen vroeg op, want de bus vertrok al om half 8. We verlieten Pnom Penh langs rijstvelden en kleine dorpjes op weg naar Siem Reap. Onderweg zijn we gestopt in Skuon, een stadje bij de splitsing van highway 6 en 7. Voor nietsvermoedende toeristen een onbeduidende plek, maar voor de lokale bevolking dé plek om Tarantula’s te kopen. Behalve die grote, harige spinnen worden er allerhande insecten aangeboden al dan niet gefrituurd en natuurlijk kunnen die worden aangeraakt en ……… geproefd. Alle Jannen, Tineke, Ben, Anke en Yvonne hebben het geprobeerd, maar de meningen waren verdeeld. Bij het hotel hebben we afscheid genomen van de 1e groep duwers, maar die waren al snel vergeten want dit hotel was zo mogelijk nog mooier en luxueuzer.
Dag 6 De volgende morgen moesten we weer vroeg op om pasfoto’s te laten maken voor de meerdaagse-pas voor Angkor. Dit was van de 9e tot de 14e eeuw de hoofdstad van de machtige Khmer en staat sinds 1993 op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. De tempels die in deze periode in en rond de stad verrezen zijn het hoogtepunt van de bouwkunst van Zuidoost-Azië en van onze reis. De tempels waren staatstempels, bedoeld voor de cultus van de god-koning en werden daarom steeds groter en complexer gebouwd om voorgaande koningen te overtreffen, inclusief heiligdommen, hallen en galerijen al dan niet versierd met bas-reliëfs. De meer dan 100 gebouwen die bewaard zijn gebleven zijn verspreid over een gebied van 230 km2 en vormen samen een openluchtmuseum.
We begonnen het gebied te verkennen bij de ‘Temples of the Forest’, die hun naam eer aan doen door de bomen waarmee ze zijn overwoekerd en de enorme wortels die diep in de gebouwen zijn doorgedrongen. Een van de tempels is beroemd geworden door de film Tomb Raiders met Angelina Jolie in de hoofdrol. Het bezoek aan de tempels werd onderbroken met een voortreffelijke koffietafel op een prachtige plek in de schaduw van overhangende takken, waar iedereen enorm van heeft genoten. Terug in het hotel was het tijd voor de lunch en vrije tijd in het zwembad of op bed. ’s Middags werden de ruïnes en de ‘Victory Gate’ van Angkor Thom bezocht en als laatste de Jayavarman-tempel van Bayon met z’n gigantische gezichten van de Hindoeïstische oppergod Brama. Daarna gingen we weer snel op weg voor een bootreis door de grachten van Angkor en de mooiste plek voor een zonsondergang. Het inschepen had wat voeten in de aarde, want daarvoor moesten 2 trappen worden overwonnen, gevolgd door nog een hele grote stap, maar iedereen zat op tijd. Onder het genot van een hapje en een drankje ging de zon onder.
Dag 7 De volgende morgen was het geen verrassing meer dat we weer vroeg uit bed moesten. Ditmaal was het voor de zonsopkomst bij Angkor Wat, de grootste en beroemdste tempelberg van het Rijk met z’n 5 kenmerkende torens. Het bouwwerk is een van de meest volmaakte bouwwerken ter wereld en wordt in een adem genoemd met de Indiase Taj Mahal. De piramide in het centrum staat voor de heilige berg Meru, de woonplaats van de goden. De torens symboliseren de pieken rond de berg, de binnenplaatsen zijn de continenten en de buitenmuren de bergen aan de rand van de wereld. De gracht rond het complex geldt als symbool voor de kosmische oceaan. Terug bij het hotel was het tijd voor het ontbijt en onderweg naar de bus nog even gestopt bij een klooster op het terrein, waar we uitleg kregen over de oudere, kaalgeschoren vrouwen (en mannen). Vanwege het gebrek aan ouderenvoorzieningen doen mensen afstand van al hun aardse bezittingen, inclusief haar en gaan in het klooster wonen. ’s Middags zijn we eerst gestopt bij de vlindertuin, waar we
helaas niet werden getrakteerd op de beloofde 1000 vrij-vliegende vlinders en hebben daarna een bezoek gebracht aan Banteay Srei, ofwel de ‘Roze Tempel’ vanwege het gebruikte steensoort. Het is de citadel van de vrouwen en van beperkte afmetingen, maar staat bekend vanwege z’n minutieuze gebeeldhouwde timpaan en bijzonder gedetailleerde bas-reliëfs van adembenemende schoonheid.
Dag 8 Het tekort aan vlinders werd de volgende dag ruimschoots goedgemaakt door een bezoek aan de zijdeboerderij. We kregen een uitgebreide uitleg over het hele proces van het begin tot eind van de productie van zijde en mochten alles zien en aanraken. Van het kleinste rupsje tot het uiteindelijke eindproduct. Na de lunch en wat vrije tijd werd in de namiddag een bezoek gebracht aan het Nationaal Museum Angkor met de beroemde galerij van de 100 boeddha’s, waar we helaas geen foto’s mochten nemen. ’s Avonds stond er een traditionele dansavond met buffet op het programma, waar iedereen enorm van heeft genoten. Iedereen was onder de indruk van de fysieke mogelijkheden van handen en polsen van de danseressen.
Dag 9 Na iets minder vroeg opstaan, stond er nu een boottocht op het programma op het Tonle Sap meer. De bewoners hebben hun huizen op het water gebouwd, waarvan de meeste drijvend op bamboe. Onderweg hebben we gezien hoe ‘sticky rice in bamboo’ werd gemaakt, dat op die manier 4 dagen bewaard kan blijven en daardoor veel wordt verkocht aan reizigers en mensen die op de velden werken. Ook nu beloofde het inschepen weer een hele onderneming te worden, want de aanlegplaats lag recht onder een hele steile trap, waarmee zelfs valide reizigers de nodige problemen hadden en door anderen moesten worden geholpen. De begeleiding heeft het gelukkig samen met de gids kunnen oplossen door de boot te laten omvaren naar een laaggelegen gedeelte
tussen een paar huizen. Anke werd ‘gebruikt’ als proefkonijn, maar toen dat zonder problemen lukte, was de rest van de groep ook snel aan boord. De meegebrachte lunch hebben we toch maar in het hotel opgegeten, want de geuren op het water nodigde daar echt niet toe uit, doordat de rivier voor letterlijk alle behoeften wordt gebruikt. Die avond werden we getrakteerd op een heerlijk diner in restaurant Chandara, dat is opgezet voor en met de dorpsbewoners en de opbrengst is ook voor hen. Het restaurant is idyllisch gelegen buiten het dorp en biedt een prachtig uitzicht over de rijstvelden en moestuinen. De dorpsbewoners verzorgden de muzikale omlijsting met zoveel enthousiasme dat sommigen er zelfs een dansje aan waagden.
Dag 10 De laatste dag bezochten we de ‘Artisans Angkor’, waar dove mensen worden opgeleid tot vaklieden op elk gebied, van zilver tot steen en van zijde tot hout. Het levert zoveel expertise, op dat zij ook gebruikt worden bij de restauratie van tempels in Angkor. “s Middags werd natuurlijk gebruikt om nog de laatste
souvenirs te kopen op de markt van Siem Reap en de reis werd op veler verzoek afgesloten met nog een bezoek aan de traditionele dans- en buffetavond.
Dag 11/12 De lange terugreis begon met aanzienlijke vertraging op de luchthaven van Siem Reap, waardoor de tussenstop in China zó kort werd, dat de groep in delen werd overgebracht naar het volgende vliegtuig, dat direct daarna het luchtruim koos. Dit verslag is natuurlijk te klein om alle ruim 600 foto’s die we gemaakt hebben te plaatsen, maar die zijn op aanvraag ter beschikking gesteld. Deze voor ieder geslaagde vakantie werd mogelijk gemaakt door: Ben de Geest Jan de Priester Tineke Heeres Anke Smits Joke Klaassen Emilia Stöppler Jan Koekhoven Paul van Voorden Jan Post Gerda Vermeer (coördinator) Etienne Post Yvonne Vis (begeleidster)
