Baarmoederkanker
Roy Kruitwagen MUMC+
Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven • •
Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
GEEN Bedrijfsnamen
Grants KWF
Baarmoederkanker voordracht Epidemiologie Risicofactoren Diagnostiek Behandeling Nieuwe ontwikkelingen
Gezamenlijke besluitvorming
Epidemiologie
Baarmoederkanker epidemiologie 350 300 250
incidentie
200
(absoluut)
150
n=1890
100 50 0 0-4
5-9 10-14 16-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+
leeftijd VIKC - 2012
Baarmoederkanker epidemiologie 350 300 250
incidentie
200
(absoluut)
150
n=1890
100 50 0 0-4
5-9 10-14 16-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+
leeftijd
sterfte: n=455 VIKC - 2012
Baarmoederkanker epidemiologie Vergrijzing Obesitas
2100 1900 1700
incident ie
1500
(absoluut ) 1300 1100 900 1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
2013
j aart al www.IKNL.nl
Baarmoederkanker diagnostiek
Abnormaal vaginaal bloedverlies Postmenopauzaal vaginaal bloedverlies
Baarmoederkanker diagnostiek Echoscopie (transvaginaal)
Baarmoederkanker diagnostiek Endometriumhistologie • endometriumsampling
• hysteroscopie (+ biopten)
Baarmoederkanker FIGO stadium (2009) Stadium I
Tumor beperkt tot de baarmoederholte
Stadium II
Tumor breidt groeit door tot in de baarmoedermond
Stadium III
Tumor breidt zich uit in het bekken Tumor breidt zich uit in de lymfklieren in de buik
Stadium IV
Tumor groeit in blaas en/of dikke darm Tumor geeft uitzaaiingen op afstand (bv longen)
Behandeling
Baarmoederkanker behandeling
Chirurgie: •
Laparotomie versus laparoscopie
Baarmoederkanker behandeling
Chirurgie: • •
Laparotomie versus laparoscopie Uitgebreidheid
Wel / geen aanvullende bestraling Wel / geen aanvullende chemotherapie
Baarmoederkanker PORTEC studies (1, 2, 3, 4)
P O R T E C
- ost - perative - adio - herapy - ndometrial - ancer
Baarmoederkanker PORTEC-1 – studie-opzet wel uitwendige bestraling
R
geen uitwendige bestraling Groningen Waddenzee Friesland
Noord Holland
Drenthe
Ijsselmeer
Flevoland
Zuid Holland
Overijssel
Gelderland
Utrecht
Noord Brabant
Zeeland
Limburg
Baarmoederkanker resultaten PORTEC-1 - recidiefkans
Baarmoederkanker Resultaten PORTEC-1 - overleving
Baarmoederkanker resultaten PORTEC-1 - recidiefkans 5-jaars kans op recidief ~ differentiatiegraad ~ ingroei spierwand ~ leeftijd < 60 jaar > Regel twee van drie
Baarmoederkanker PORTEC-2
– studie-opzet uitwendige bestraling
R
inwendige bestraling Groningen Waddenzee Friesland
Noord Holland
Drenthe
Ijsselmeer
Flevoland
Zuid Holland
Overijssel
Gelderland
Utrecht
Noord Brabant
Zeeland
Limburg
Baarmoederkanker resultaten PORTEC-2 - recidiefkans
Baarmoederkanker resultaten PORTEC-2 - overleving
Baarmoederkanker PORTEC-4 inwendige bestraling
R
hoge / lage dosis (1:1)
geen bestraling Groningen Waddenzee Friesland
Noord Holland
Drenthe
Ijsselmeer
Flevoland
ON HOLD
Zuid Holland
Overijssel
Gelderland
Utrecht
Noord Brabant
Zeeland
Limburg
Evidence Based Medicine
Individuele klinische expertise
Beste externe bewijs
EBM
Wensen, voorkeuren, verwachtingen van de patiënt
Voorkeuren in behandeling • Wie beslist de patient • Wat is daarvoor nodig informatie
Voorkeuren in behandeling • Wie beslist de patient • Wat is daarvoor nodig informatie • Wie verstrekt informatie
Arts
Voorkeuren in behandeling • Wie beslist patient • Wat is daarvoor nodig informatie • Wie verstrekt informatie
Arts Verpleegkundig specialist Pte-vereniging
Voorkeuren in behandeling • Wie beslist patient • Wat is daarvoor nodig informatie • Wie verstrekt informatie
Arts Verpleegkundig specialist Pte-vereniging Internet
Voorkeuren in behandeling • Wie beslist patient • Wat is daarvoor nodig informatie • Wie verstrekt informatie
Arts Verpleegkundig specialist Pte-vereniging Internet ......
Voorkeuren in behandeling voorbeeld: aanvullende bestraling Uitgangspunten: o Met inw. bestraling: 2% kans op recidief
Bijwerkingen inw. bestraling: –
25% kans op vaginale droogheid, stug
o Zonder inw. bestraling: 14% kans op recidief
bij recidief: uitw. bestraling bijwerkingen uitw. bestraling: – – –
25% kans vaginale droogheid, stug 25% kans op darmproblematiek 15% kans op blaasproblematiek
Behandeling 1. U ondergaat een operatie waarbij de baarmoeder en eierstokken verwijderd worden
Behandeling 2. U ondergaat een operatie waarbij de baarmoeder en eierstokken verwijderd worden. Na de operatie wordt u op drie verschillende dagen (eenmaal per week) inwendig bestraald. U hebt een grotere kans op vaginale droogheid, en op het stugger worden van de vagina. U moet drie keer naar het ziekenhuis komen en er wordt een bestralingscilinder in de vagina geplaatst. Sommige vrouwen geven aan dit ongemakkelijk te vinden.
Bij 86 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina NIET terug binnen vijf jaar
Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina NIET terug binnen vijf jaar
Bij 14 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar
Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar
Alleen als de ziekte in de vagina terug komt, dus bij 14 van de 100 vrouwen: U wordt zowel inwendig als uitwendig bestraald. U hebt een grotere kans op vaginale droogheid, en op het stugger worden van de vagina. U moet drie keer naar het ziekenhuis komen en er wordt een bestralingscilinder in de vagina geplaatst. Sommige vrouwen geven aan dit ongemakkelijk te vinden. U hebt een grotere kans op darm- en blaasklachten Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina NIET terug binnen vijf jaar
Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina NIET terug binnen vijf jaar
Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar
Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar
Alleen als de ziekte in de vagina terug komt, dus bij 14 van de 100 vrouwen: U wordt zowel inwendig als uitwendig bestraald. U hebt een grotere kans op vaginale droogheid, en op het stugger worden van de vagina. U moet drie keer naar het ziekenhuis komen en er wordt een bestralingscilinder in de vagina geplaatst. Sommige vrouwen geven aan dit ongemakkelijk te vinden. U hebt een grotere kans op darm- en blaasklachten Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina NIET terug binnen vijf jaar
Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina NIET terug binnen vijf jaar
Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar
Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar
Behandeling 1
Behandeling 2
Alleen bij recidief in vagina (14 / 100) bestraling (inw.+ uitw.)
Iedereen (100 / 100) bestraling (inw.) ……...
Alleen bij recidief (14 / 100) grotere kans op • Vaginale droogheid en stugheid (3-4 / 100) • Darmklachten (3-4 / 100) • Blaasklachten (2 / 100)
Iedereen (100 / 100) grotere kans op •Vaginale droogheid en stugheid (25 / 100)
Preferenties behandeling
Preferenties behandeling
Preferenties behandeling
Preferenties behandeling
Baarmoederkanker Behandeling
Chirurgie: • •
Laparotomie versus laparoscopie Uitgebreidheid
Wel / geen aanvullende bestraling •
Inwendig – uitwendig
Wel / geen aanvullende chemotherapie
Baarmoederkanker Van belang zijnde factoren Stadium I
Tumor beperkt tot de baarmoederholte
Stadium II
Tumor breidt groeit door tot in de baarmoedermond
Stadium III
Tumor breidt zich uit in het bekken Tumor breidt zich uit in de lymfklieren in de buik
Stadium IV
Tumor groeit in blaas en/of rectum Tumor geeft uitzaaiingen op afstand (bv longen)
Baarmoederkanker Van belang zijnde factoren • FIGO • FIGO IA/B, II, IIIA/B/C1/C2, IVA/B
• Differentiatiegraad • Type tumor • LVSI • Moleculair-genetische aspecten • ………………
Vragen ?
