BERAADS G R O E P MEEDOEN volgens de WMO 10 maart 2011
Deze Beraadsgroep kent 21 deelnemers. Mevrouw Nelly Maaskant en de heer Cees Voorthuijsen van het Servicepunt Z zullen tekst en uitleg geven over de Wet maatschappelijke ondersteuning. Ze werken beiden bij het Servicepunt Z. Dat is het deel van de gemeentelijke organisatie dat de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) uitvoert. Die wet heeft als doel dat iedere burger mee kan doen aan de samenleving. Na de pauze is er ruimte voor de actualiteit van het minimale bestaan in Almere. Tijdens het rondje Klachten, Wensen en Verlangens krijgt iedere deelnemer de mogelijkheid om zijn eigen ervaringen met het bestaan op minimumniveau te bespreken.
Meedoen Het doel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) is dat ook mensen met een beperking gewoon mee kunnen doen in het maatschappelijk verkeer. Dat betekende tot op heden dat er standaard oplossingen werden geboden bij problemen. Wie niet meer met het openbaar vervoer kon reizen kreeg recht op het reizen met het collectief vervoer. Wie een rolstoel heeft en de drempel van de woning niet kan nemen kreeg een schegplaat voor de huisdeur. Er komt een nieuwe verordening en nieuwe beleidsregels. Die zullen zorgen voor een kanteling. De gemeente is intussen al bezig met de Eigen Krachtwijzer. Van WVG naar WMO De Wet voorzieningen gehandicapten was een bundeling van een aantal regelingen met voorzieningen voor gehandicapten. Het ging dan om woonvoorzieningen, vervoersvoorzieningen en sportrolstoelen. De WVG is samengevoegd met de Welzijnswet en de Huishoudelijke hulp uit de Algemene wet bijzondere ziektekosten tot de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. De WCG werd uitgevoerd door het Lokaal Indicatieorgaan Almere (LIA). Dat deed ook de indicaties voor de AWBZ. Die indicaties waren een taak van het Centraal Indicatieorgaan Zorg (CIZ) . De organisatie droeg de naam Servicepunt Z. De samenwerking tussen gemeente en CIZ is beëindigd. Het CIZ is nu te vinden in Utrecht. Het Servicepunt Z is te vinden op de Louis Armstrongweg in de Muziekwijk. Kantelen De kanteling van de WMO kent vier pijlers: • de inclusieve samenleving, • maatwerk en duurzame oplossingen, • denken in resultaten en niet in voorzieningen en • meer in gesprek raken en minder ‘iets komen halen’. 1
BERAADS G R O E P MEEDOEN volgens de WMO 10 maart 2011
Een inclusieve samenleving is een samenleving die voor iedereen toegankelijk is. In zo’n samenleving is – bijvoorbeeld - de bioscoop als vanzelfsprekend toegankelijk voor iemand met een rolstoel. De vraag ‘ik wil opgenomen worden in een verzorgingshuis’ hoeft niet te betekenen dat iemand niet meer zelfstandig kan leven. Het kan net zo goed de melding zijn dat iemand helemaal alleen is en behoefte heeft aan gezelschap. Daar kan op een andere manier wat aan gedaan worden dan door een plaatsing in een zorgcentrum. Nieuwe spelregels De WMO-raad heeft een presentatie gekregen over de nieuwe verordening. Die is afgeleid van een model van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Bij de verordening hoort een toelichting, beleidsregels en een besluit met andere regels. Halverwege 2011 moeten de nieuwe spelregels klaar zijn. Die spelregels zijn belangrijk voor rechters. Die zullen telkens vragen moeten beantwoorden als ‘Is er een probleem?‘ en ‘Heeft de gemeente het probleem opgelost volgens de gemeentelijke spelregels?‘. Opdracht aan de gemeente De gemeente heeft een brede plicht om beperkingen te compenseren. Daarbij wil de gemeente stil staan bij het vraagstuk achter de vraag om hulp. Voor de gemeente is heel belangrijk of de problemen echt zullen worden opgelost. Uiteraard zal de gemeente stil moeten staan bij de vraag of er niet iemand wordt vergeten. De gemeente kiest voor directe communicatie met de burger. De gemeente hanteert als uitgangpunt dat je het altijd eens kunt worden over de noodzakelijke kwaliteit. Regie Het is de bedoeling van de kanteling dat de burger met een beperking zelf de regie heeft. Tijdens een keukentafelgesprek zal bekeken worden wat het probleem is en wat de oplossing kan zijn. Daarbij staat verheldering van de vraag en het vinden van een goede oplossing centraal. Een keukentafelgesprek kan twee uur duren. Van het keukentafelgesprek wordt een kort verslag gemaakt. De burger heeft de regie over het gesprek en is de baas over het verslag. Als de burger niet wil dat het verslag bij iemand terecht komt, dan gebeurt dat niet. Voorbereidingen De professionals van De Schoor, Zorggroep Almere, Triade en alle organisaties die in Almere werken op het terrein van welzijn en zorg worden getraind voor de nieuwe werkwijze door de Health School Almere. Er wordt gewerkt met de Eigen Krachtwijzer. Dat is een computerprogramma waarmee een burger kan bepalen wat nodig is om een probleem op te lossen. 2
BERAADS G R O E P MEEDOEN volgens de WMO 10 maart 2011
Servicepunt Z is bezig met de uitvoering van een projectplan en een businesscase. Daardoor zullen de medewerkers van Servicepunt Z komen te werken in een gereorganiseerde en gekantelde organisatie. Servicepunt Z zal weer terug gaan naar het Stadhuis. Net als andere gemeentelijke diensten is Servicepunt Z telefonisch bereikbaar via het nummer 14036. Het is de bedoeling dat de afhandelroutes zo kort mogelijk worden. Er moet worden gedacht aan alternatieve oplossingen. Om alles soepel te laten verlopen, moeten de organisaties gaan samenwerken om hun rol in het WMO-loket goed te vervullen. Effecten De gemeente verwacht dat de medewerkers meer ruimte krijgen om op een creatieve manier problemen op te lossen. Door de burger meer zelf te laten kiezen zal de burger meer tevreden zijn over de oplossing. Daardoor zal die oplossing naar verwachting ook duurzamer blijken. De gemeente verwacht dat de diversiteit en de eigen kracht van de organisaties die betrokkene zullen zijn bij de uitvoering van de WMO voor meer waardering van die organisaties zal zorgen. Zo is Zorggroep Almere bezig met ‘de betere balie’. Het gevolg van dat alles is dan dat er effectiever gebruik wordt gemaakt van de beschikbare financiële middelen. Vaak blijkt dat er minder nodig is dan wat er geleverd wordt. Een deelneemster merkt op dat Zorggroep Almere en De Schoor niet voldoende beschikbaar personeel hebben voor een uitgebreid keukentafelgesprek. Dat zal nog even wennen zijn. Basis De Vereniging van Nederlands Gemeenten (VNG) heeft een verordening gemaakt voor de gekantelde uitvoering van de WMO. Dat is een goede basis voor wat Almere wil gaan doen. Die gekantelde verordening is tot stand gekomen in samenwerking met de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad, het Platform Cliëntenperspectief, de VNG zelf, Mezza en anderen. Er is goed gekeken naar de vraag of die verordening voldoende ruimte biedt aan wat Almere wil gaan doen en of het voldoende duidelijk is wat er gedaan moet worden. ‘Wegwijzer’ De komende verordening is een wegwijzer voor individuele arrangementen en maatwerk-oplossingen als het gaat om de uitvoering van de WMO. Het compensatiebeginsel is daarbij leidend voor wat er nodig is. Er zal gekeken worden naar wat er allemaal aan voorzieningen is. Samenhang is belangrijk. Er moet ruimte zijn voor creatieve oplossingen van problemen. Er moet zo min mogelijk met het stellen van indicaties worden in gewerkt. Bij grote problemen is het de bedoeling dat de burger met een beperking een 3
BERAADS G R O E P MEEDOEN volgens de WMO 10 maart 2011
keukentafelgesprek heeft. Tijdens dat gesprek wordt in samenspraak bekeken wat het probleem is en welke oplossing het beste is. De oplossingen worden zo dicht mogelijk bij huis gezocht. Het is eigenlijk de bedoeling dat de ’vraag’ al in beeld is nog voor er echt een probleem is. Dat alles moet leiden tot tevreden burgers. Belangrijke aspecten In het verslag van het keukentafelgesprek wordt vastgelegd wat het probleem is en welke oplossing benut wordt om het probleem op te lossen. Bij het bepalen van de oplossing wordt gekeken naar de zelfredzaamheid van de burger, de eigen kracht van de burger en de ondersteuning die nodig is. De gemeente hoeft niet voor alles te zorgen. Er zijn zaken die algemeen zijn en dus voor een ieder toegankelijk. Als iets algemeen gebruikelijk is, dan hoeft de gemeente daar niet voor te zorgen. Dat betekent bijvoorbeeld dat de gemeente in principe geen centrale verwarming hoeft te laten aanleggen. Die zijn in Almere algemeen gebruikelijk. Het kan ook zijn dat er een voorliggende voorziening is die oplossingen biedt voor het probleem. Dan is er voor de gemeente geen taak weggelegd. Vrijwilligers en mantelzorgers kunnen soms ook bijdragen aan het oplossen van een probleem. Daar is de Vrijwilligers- en Mantelzorgcentrale Almere (VMCA) voor. Werkwijze Een voorbereidingsgroep met daarin leden van de WMO-raad heeft eerst naar de nieuwe manier van uitvoeren gekeken. Uiterlijk in mei zal een concept aan de WMOraad worden voorgelegd. Het college van burgemeester en wethouders kan dan in juni 2011 de voorstellen vaststellen. Die gaan vervolgens naar de gemeenteraad. Huisarts Een deelneemster meldt dat ze een aanvraag voor collectief vervoer en hulp in de huishouding heeft ingediend. Ze moest naar een controlerend geneeskundige. Die heeft de aanvraag afgewezen. Nu wordt nog gekeken naar wat iemand niet kan. Als er aan de voorwaarden is voldaan krijgt de aanvrager collectief vervoer. In de toekomst gaat het niet meer over de afstand die iemand nog wel kan afleggen, maar om de vraag wat er nodig is. Gehandicaptenparkeerkaart Een andere deelneemster merkt op dat zij en haar man beide volledig arbeidsongeschikt zijn en behoorlijke op leeftijd. Ze hebben een gehandicaptenparkeerkaart aangevraagd. Ze kregen een kaart voor zes maanden. Dat kost geld. Volgens de arts was het niet duidelijk dat er sprake was van een stabiele situatie. 4
BERAADS G R O E P MEEDOEN volgens de WMO 10 maart 2011
Voor het aanvragen van een definitieve moet het echtpaar weer geld betalen. Het duurt al weer een behoorlijke tijd. De arts heeft informatie gevraagd aan de behandelaars. Gewezen wordt op de Wet dwangsom. Als de beslistermijn verstrijkt kan de aanvrager de gemeente in gebreke stellen. Dan heeft de gemeente nog twee weken de tijd om een besluit te nemen. Als dat uitblijft, moet de gemeente een dwangsom betalen. Huisarts Een deelneemster vraagt waarom het niet voldoende is als de huisarts zegt dat er en voorziening nodig is? Het nemen van besluiten op aanvragen is een eigen verantwoordelijkheid van de gemeente. Als het goed is si er wel overleg met de huisarts. Op jaarbasis komen zo’n 8.000 aanvragen bij Servicepunt Z binnen. Bij tien procent van die aanvragen moet Servicepunt Z een medisch advies vragen. Argonaut Advies verzorgt die adviezen. Argonaut is gespecialiseerd in het geven van WMO-adviezen. Vervolgaanvraag Een deelneemster adviseert om bij tijdelijke toekenningen een einddatum te vermelden
KLACHTEN, WENSEN EN VERLANGENS
Verjaringstermijn Een deelneemster vraagt of uitkeringsfraude kan verjaren. Opgemerkt wordt dat een uitkeringsinstantie eerst moet weten dat er gefraudeerd is of dat er teveel uitkering is betaald. Pas als dat aan de uitkeringsinstantie duidelijk is kan een verjaringstermijn gaan lopen. Als het uitkeringsorgaan een besluit heeft genomen om uitkering terug te vorderen kan dat besluit verjaren net als dat het geval is met een vonnis van de rechter. De verjaringstermijn voor een vonnis is vijf jaar. Het is mogelijk om verjaring te stuiten door een daad waaruit blijkt dat de uitkeringsinstantie de uitkering terug wil krijgen Verhuizen Een deelnemer vraagt of het mogelijk is om bijzondere bijstand te krijgen voor de dubbele huur in de maand waarin iemand aan het verhuizen is. Opgemerkt wordt dat dit afhangt van de vraag of de verhuizing noodzakelijk was. De verhuizende burger kan slechts voor een woning huurtoeslag krijgen. Daarom is 5
BERAADS G R O E P MEEDOEN volgens de WMO 10 maart 2011
woonkostentoeslag voor de nieuwe woning mogelijk. Een deelneemster laat weten dat zij heeft ervaren dat het mogelijk is om leenbijstand te krijgen voor de dubbele huur. Minimum Een deelneemster wil weten wat het minimum is. Dat wil ze weten omdat ze wil kijken of de andere ouder een onderhoudsbijdrage kan betalen voor het kind. Bij het antwoord op de vraag of een ouder een onderhoudsbijdrage moet betalen is van belang wat de draagkracht is en wat de behoefte is. De behoefte valt vast te stellen aan de hand van een tabel die het Nibud heeft gemaakt voor de rechters. Die tabel maakt duidelijk wat de meerkosten zijn van een kind in een bepaald gezien. De draagkracht van de ouder is niet alleen afhankelijk van het inkomen van de ouder. Ook lasten als woonkosten, ziektekosten, kosten van een omgangsregeling en de aflossing van schulden zijn van belang. Draagkrachtmeting Een deelneemster laat weten dat ze een studieschuld terug met betalen. Ze heeft niet genoeg geld om dat te kunnen. Opgemerkt wordt dat een voormalige student kan vragen om draagkrachtmeting. Dan rekent de Dienst Uitvoering Onderwijs uit wat de oud student kan betalen. Als DUO uitrekent dat de oud student niets kan betalen hoeft de voormalige student niets af te lossen van de studieschuld. De verlaging van het aflossingsbedrag gaat pas de maand nadat daar om is gevraagd in. De aanvraag moet jaarlijks worden herhaald. Woonlastenfonds Handtekeningen voor de protestactie Woonlastenfonds kunnen waarschijnlijk nog tot de volgende Beraadsgroep worden ingeleverd.
6
