BERAADS G R O E P De schuldhulpverlening in Almere 12 april 2012
Introductie Deze Beraadsgroep kent 19 deelnemers. Saskia Westerink en Jardy ten Kleij zullen informatie geven over de schuldhulpverlening in Almere. Jardy ten Kleij is de projectleider van PLANgroep Almere. Saskia Westerink is beleidsmedewerker schuldhulpverlening bij de gemeente Almere. Na de pauze is er ruimte voor de actualiteit van het minimale bestaan in Almere. Tijdens het rondje Klachten, Wensen en Verlangens krijgt iedere deelnemer de mogelijkheid om zijn eigen ervaringen met het bestaan op minimumniveau te bespreken.
Beleid Flevoland kent het hoogste aantal schuldsaneringen per inwoner. Budget Bureau Almere en PLANgroep verlenen in de eerstelijns hulp bij schulden. Saskia meldt dat de schuldhulpverlening in Almere aanvankelijk geschoeid was op een leest waarbij het doel was dat iedereen schuldvrij zou worden. De gemeenteraad heeft dat uitgangspunt veranderd in ‘wie gemotiveerd is om van zijn schulden af te komen wordt schuldenvrij als een schuldenregeling mogelijk is.’ Voor schuldenaren waarvoor dat niet mogelijk is, is het hoogst haalbare dat een situatie wordt bewerkstelligd dat er sprake is van hanteerbare schulden. De schuldenaar zal dan moeten leren leven met het inkomen dat resteert na een gelegd beslag op het inkomen. Dan kan jaarlijks worden gekeken of het deel van het inkomen dat de schuldenaar overhoudt wel correct is. Samenwerking Op dit moment werken het Budget Bureau Almere (BBA) en PLANgroep Almere samen. Het BBA is de toegangspoort tot de integrale schuldhulpverlening. Beide organisaties zijn sinds kort in een pand gehuisvest. Er komt een andere werkstructuur met een ander werkproces. Experimenten Er zijn negen projecten uitgevoerd. Dat zijn de volgende: • Een belastingconsulent die op UWV Werkplein aanwezig is; • Een budgetconsulent die op UWV Werkplein aanwezig is; • Preventieve voorlichtingsactiviteiten in de bovenbouw van basisscholen; • Workshop administratieve vaardigheden waarbij de schuldenaar een map, een perforator en tabbladen krijgt; • Nieuwe afspraken met de Gespecialiseerde Gezinsverzorging (GGV) over het toe leiden van deze doelgroep naar de schuldhulpverlening. Een keer per week is een medewerkster van de GGV aanwezig bij het BBA; 1
BERAADS G R O E P De schuldhulpverlening in Almere 12 april 2012
• Een training gesprekstechnieken voor de medewerkers; • Het detacheren van drie algemeen maatschappelijk werkers bij het BBA; • Het maken van folders over schuldhulpverlening; • Een project waarbij budget coaching direct bij intake werd ingezet. Het project waarbij een budgetadviseur bij UWV Werkplein aanwezig was wordt niet voortgezet. Schulden regelen Jardy meldt dat PLANgroep een landelijk werkende organisatie is die gespecialiseerd is in schuldhulpverlening. PLANgroep werkt in opdracht van gemeenten. PLANgroep heeft in Almere 20 medewerkers die werkzaam zijn als schuldhulpverlener. Budget beheer Op een centrale vestiging in Culemborg heeft PLANgroep een team dat belast is met het budgetbeheer van schuldenaren die in budgetbeheer zitten. De budgetcoaching en de budgetbegeleiding wordt verzorgd door de medewerkers in Almere. Klantprofielen Het traject om uit de schulden te komen blijkt voor veel schuldenaren zwaar te zijn. Er is besloten om met klantprofielen te gaan werken. Zo wordt gekeken welke soort dienstverlening het beste past bij de schuldenaar die meldt uit de schulden te willen komen. Zo kan mogelijk worden voorkomen dat veel energie gestopt wordt in schuldenaren die niet uit de schulden zullen komen. Schuldenaren kunnen bij de schuldhulpverleners terecht met vragen over hun uitgaven. Uitkomen met je inkomen Een deelneemster vraagt of het BBA schuldenaren wijst op het cursus Uitkomen met je inkomen die de Arme Kant van Almere organiseert. Dat is het geval als de schuldenaar daar iets aan heeft. Dat is aan de orde in geval van advies-gevallen. Als er budget-coaching nodig is dan is de cursus van de AKA niet effectief. Hanteerbare schulden Niet iedere problematische schuldpositie is oplosbaar. De schuldhulpverlener is slechts een intermediair en kan niets afdwingen bij de schuldeisers. Als iemand een heel erg laag inkomen heeft kan de schuldhulpverlener bij voorbeeld adviseren om een kamer te verhuren. In die situatie kan de schuldhulpverlener niet veel anders dan bekijken of de schuldenaar tenminste de beslagvrije voet van zijn of haar inkomen overhoudt. 2
BERAADS G R O E P De schuldhulpverlening in Almere 12 april 2012
Het zelfde Een deelnemer vraagt of BBA en PLANgroep niet eigenlijk het zelfde doen. Gemeld wordt dat de intake veel overeenkomst vertoont. Het BBA doet een eerste intake. Na uiterlijk zes tot zeven weken is PLANgroep aan zet. Daar is weer een intake. Toch is die intake niet altijd dubbel. Van de 2.400 intakes van het BBA komen er 900 bij PLANgroep terecht. Een organisatie Het is de bedoeling om de totale schuldhulpverlening in Almere in een organisatie onder te brengen. Daarvoor moet nog een en ander worden voorbereid. Op 1 januari 2013 moet er een organisatie zijn. Vooruitlopend op die ene organisatie zijn BBA en PLANgroep in een gebouw gehuisvest. Er wordt gekeken of BBA en PLANgroep gezamenlijk gesprekken kunnen houden met de schuldenaren. Budgetbeheer Een deelnemer merkt op dat communicatie met PLANgroep Culemborg over budgetbeheer zeer moeizaam is. Gemeld wordt dat dit soort problemen dan met Almere besproken kan worden. Almere is er voor de begeleiding van de schuldenaar. Moeilijke vragen kunnen via Almere aan Culemborg gesteld worden. Culemborg is alleen direct toegankelijk voor eenvoudige vragen. Vanwege de klachten over communicatie denkt de gemeente Almere na over het vestigen van het budgetbeheer in Almere. Daar zit wel een kostenplaatje aan vast. Gedrag Een deelnemer merkt op dat een WAO’er met schulden in januari 2011 niet geholpen werd door het BBA. Gemeld wordt dat gedrag van een schuldenaar aanleiding kan zijn om hem of haar niet te helpen. Wie bijvoorbeeld een (aanvullende) uitkering kan aanvragen en dat niet doet, zal niet geholpen worden. Problematisch Een deelnemer vraagt of er met slechts een schuld ook sprake kan zijn van een problematische schuld. Gemeld wordt dat dat het geval kan zijn. Het gaat er om of de schuld – gegeven het inkomen – binnen een redelijke termijn betaald kan worden. Als dat niet het geval is, is er een probleem en ligt er in principe een taak voor BBA en PLANgroep.
3
BERAADS G R O E P De schuldhulpverlening in Almere 12 april 2012
Verantwoordelijkheid De schuldenaar is zelf verantwoordelijk voor het resultaat. Hij of zij moet zich maximaal inzetten om de schuldeisers zoveel mogelijk te voldoen. Dat betekent onder andere dat de schuldenaar met een bijstandsuitkering werk moet zoeken. GGV en Humanitas kunnen worden ingezet om de schuldenaar weer zelfstandig te leveren zijn. Gebleken is dat het vaak niet voldoende is om schuldenaren eenmalig te informeren. Vaak is herhaling van de boodschap nodig. Schuldhulpverlening kan voorwaardelijk zijn. Dat wil zeggen dat de schuldenaar moet voldoen aan voorwaarden voordat BBA gaat helpen. Behandeling vanwege verslaving of ander probleemgedrag kan dan als voorwaarde worden gesteld. Bij psychische problemen is niet iedereen schuldregelbaar.
KLACHTEN, WENSEN EN VERLANGENS Griffierechten Een deelneemster wijst op het uitstel van de verhoging van de griffierechten. Het is de vraag of die verhoging nog doorgaat. Aangifte Een deelnemer vraagt of het mogelijk is zijn aangifte voor de inkomstenbelasting te laten verzorgen door de Sociaal Raadslieden. Opgemerkt wordt dat hij daar bij de Sociaal Raadslieden een afspraak voor kan maken. Verzakken en ophogen Een deelneemster is blij met de informatie over het ophogen van tuintjes en paden bij een huurwoning. Opgemerkt wordt dat de uitspraak van de Hoge Raad er is, maar dat het huurrecht van de ene plek in het wetboek naar een andere is gegaan. De vraag is of dat verandering heeft gebracht in de rechten en plichten. Huurcommissie Een deelneemster meldt dat de kozijnen van haar woning verrot zijn. De verhuurder heeft de dakgoten niet goed gereinigd, daardoor is er lekkage gekomen en is het kozijn verrot. 4
BERAADS G R O E P De schuldhulpverlening in Almere 12 april 2012
Opgemerkt wordt dat de huurder de verhuurder schriftelijk kan melden dat er een onderhoudsgebrek is aan de woning. De verhuurder heeft dan zes weken de tijd om het gebrek te verhelpen. Als de verhuurder dat niet doet kan de huurder de Huurcommissie vragen een onderzoek in te stellen. Als de Huurcommissie vaststelt dat er een gebrek is, dan kan de verhuurder geen huurverhoging meer doorvoeren. De huurder kan dan ook naar de rechter stappen om te eisen dat de verhuurder het gebrek verhelpt. Agis Een deelneemster laat weten dat Agis nog maar 12 behandelingen fysiotherapie vergoedt. Opgemerkt wordt dat het mogelijk is om bijzondere bijstand aan te vragen voor medisch noodzakelijke behandelingen als de vergoeding vanwege financiële redenen buiten de dekking van de zorgverzekering is gehouden.
5
