AWBZ. Voor gemeenten. Luister naar burgers, via wijkraden, platforms, bijeenkomsten

Wmo / AWBZ Met actuele informatie over ontwikkelingen en activiteiten Nummer 14 - april 2010

‘Civil society' de betrokken samenleving: Onhaalbaar ideaalbeeld of gezamenlijke inspanning? Op 12 februari 2010 organiseerden Zorgbelang Gelderland en de Samenwerkende Bonden van Ouderen in Gelderland (SBOG) samen met hun wederzijdse achterbannen een bijeenkomst in het gemeentehuis van Westervoort. Vertegenwoordigers van gemeenten, Wmo-raden en belangenorganisaties uit de regio Rijn-IJssel spraken met elkaar over de haalbaarheid van een goed functionerende, betrokken samenleving, ook wel 'civil society' genoemd. Dagvoorzitter Martha van Biene, lector 'lokale dienstverlening vanuit klantperspectief' aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN), schetste een toekomstbeeld van onze samenleving in 2030. Vervolgens hebben de ongeveer zeventig aanwezigen in groepen aanbevelingen opgemaakt om tot die goed functionerende 'civil society' te komen. Deze waren gericht aan zorgvragers, gemeenten en mantelzorgers. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met regioadviseur Stef Harweg via [email protected] Voor zorgvragers ? ? ? ?

? ? ?

Blijf zelf verantwoordelijk. Blijf zelfredzaam, blijf doen wat je kunt Wees actief binnen sociale netwerken. Organiseer jezelf, door bijvoorbeeld een belangengroep op te richten. Zoek zelf actief informatie. Geef je wensen en behoeften duidelijk aan. Sta open voor hulp.

Voor gemeenten ?

?

? ? ? ? ?

Wmo / AWBZ Nieuwsbrief 14 - april 2010

Aanbevelingen Een van de aanbevelingen voor de zorgvragers was dat het belangrijk is zolang mogelijk zelf actief en verantwoordelijk te blijven. Gemeenten moeten investeren in contact met alle burgers, door te luisteren en de informatie eenvoudig te houden. Mantelzorgers is aanbevolen zich goed te organiseren. In een plenaire discussie, onder leiding van Nico Dam van adviesbureau HHM, zijn de aanbevelingen getoetst op hun haalbaarheid. Conclusie: 'civil society' is haalbaar als de aanbevelingen daadwerkelijk nagevolgd worden.

Luister naar burgers, via wijkraden, platforms, bijeenkomsten e.d. Zorg voor heldere informatie en duidelijke formulieren en stimuleer andere partners hiertoe. Ondersteun mantelzorgers. Faciliteer voorzieningen op wijkniveau. Zoek de kwetsbare groepen op en investeer daarin. Organiseer maatschappelijke stages. Faciliteer het maatschappelijk middenveld (belangenorganisaties, Wmo-raden).

Voor mantelzorgers ?

? ? ? ?

?

?

Zoek contact met elkaar (bijvoorbeeld via steunpunten). Let op elkaar. Informeer elkaar. Wees zelfbewust. Leg druk bij de werkgever voor meer aandacht en betere regelingen. ondersteun de zorgvrager om zijn vraag helder te formuleren. Luister en vraag door. Gebruik kennis van belangenorganisaties en adviesraden.

1

Compensatiebeginsel in de Wmo Gemeenten zijn verplicht burgers met beperkingen te compenseren De Wmo biedt een kader voor de gemeente om de zelfredzaamheid en de maatschappelijke participatie van burgers met beperkingen te bevorderen: het compensatiebeginsel, beschreven in artikel 4 van de Wmo. Het compensatiebeginsel houdt in dat een gemeente de plicht heeft om oplossingen te bieden aan burgers met beperkingen via het treffen van voorzieningen, het aanbieden van diensten en het geven van advies die hem in staat stellen: ? een huishouden te voeren ? zich te verplaatsen in en om de woning ? zich lokaal te verplaatsen per vervoermiddel ? medemensen te ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden aan te gaan De wet schrijft niet voor hoe gemeenten compensatie vorm moeten geven, dat is beleidsvrijheid van de gemeente.

Hierbij kan een gemeente bijvoorbeeld een afweging maken tussen individuele voorzieningen en collectieve voorzieningen, of tussen diensten en materiële voorzieningen. Goed werkbare resultaten De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad (CGRaad) en Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) zijn nagegaan hoe de compensatieplicht van artikel 4 van de Wmo geconcretiseerd kan worden. Hierbij hebben ze adviezen ingewonnen van juristen en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De vier bovengenoemde domeinen zijn vertaald in acht concrete, goed werkbare resultaten.

Compensatieplicht in resultaten De uitwerking van de compensatieplicht in concrete resultaten, maakt duidelijk waarvoor gemeenten in het kader van de Wmo verantwoordelijk zijn. Het wordt ook helder wanneer er voor burgers sprake is van eigen verantwoordelijkheid. Het blijft een feit dat gemeenten alle beleidsvrijheid hebben om méér te doen. De acht resultaten zijn: 1.Iedere burger kan wonen in een schoon en leefbaar huis. 2. Iedere burger kan wonen in een voor hem/haar geschikt huis. Met een goed beleid zorgen gemeenten voor voldoende toegankelijke en aangepaste woningen. 3. Iedere burger kan beschikken over goederen voor primaire levensbehoeften. Hier is sprake van een uitbreiding van het ondersteuningsaanbod. 4. Iedere burger kan beschikken over schone, draagbare en doelmatige kleding. Persoonlijke begeleiding bij het kopen van kleding valt niet onder afdwingbare compensatie. De wijze waarop deze ondersteuning wel wordt geboden, is weer afhankelijk van de gezamenlijk door burger en gemeente bedachte oplossing. 5. Iedere burger kan thuis zorgen voor kinderen die tot het gezin behoren. Ondersteuning via de Wmo is alleen afdwingbaar als beide ouders hun mogelijkheden volledig gebruiken en optimaal gebruik gemaakt wordt van voorliggende voorzieningen zoals vormen van kinderopvang. Opvoedingsondersteuning en zorg voor niet gezonde kinderen vallen onder een voorliggende voorziening. 6. Iedere burger kan zich verplaatsen in, om en nabij het huis. Bij dit resultaat wordt compensatie geboden in de vorm van hulpmiddelen. De nieuwe modelverordening en beleidsregels zijn wat dit onderwerp betreft niet bedoeld om een uitbreiding te geven aan de gegroeide praktijk en jurisprudentie. Wel zal meer rekening moeten worden gehouden met de specifieke situatie van de burger. En met het doel dat bereikt moet worden: zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. 7. Iedere burger kan zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel. Eenvoudig afwijzen alleen omdat er geen medische belemmeringen zijn voor gebruik van het collectieve vervoer kan niet meer. 8. Iedere burger heeft de mogelijkheid om contacten te hebben met medemensen en deel te nemen aan recreatieve, maatschappelijke of religieuze activiteiten. Een gemeente hoeft niet altijd via een eigen voorziening de helpende hand te bieden. Voor meer informatie over compensatieplicht en resultaten zie ook: www.vng.nl


2 4

Pittige jongerendebatten over geweld, alcohol en jeugdzorg Op 25 februari en 1 maart 2010 organiseerde Zorgbelang Gelderland in samenwerking met het Bluemerscollege uit Silvolde en het Ludgercollege in Doetinchem twee jongerendebatten. Ruim vijftien VMBO-jongeren debatteerden stevig met elkaar over onderwerpen als alcohol, jeugdzorg, geweld tijdens uitgaan en loverboys. Het publiek bestond uit ruim honderd jongeren, zij moedigden de debaters van hun eigen school flink aan. In de jury die de debaters beoordeelde, participeerden wethouders, raadsleden, professionals en de Nederlandse jongerenvertegenwoordigster voor de Verenigde Naties, Elsa van de Loo. Geweld Tijdens het debat over geweld tijdens het uitgaan hadden de jongeren van het Ludgercollege de rol van voorstanders. Zij pleitten voor harder optreden door de politie. De jongeren van het Bluemerscollege (in de rol van tegenstanders) brachten juist in dat jongeren meer aangesproken moeten worden op hun eigen verantwoordelijkheid, omdat anders de kosten van beveiliging uit de hand lopen. Jeugdzorg Ook tijdens de discussie over de rol van jeugdzorg bij gezinnen waarin mishandeling plaatsvindt, vonden de leerlingen van het Bluemerscollege dat jongeren hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen en om hulp moeten vragen als zij dit nodig hebben. De jongeren van het Ludgercollege verdedigden fel dat de jeugdzorgprofessionals er niet voor niets zijn: jeugdzorg moet ingrijpen als ze beoordeelt dat het nodig is.


Enthousiaste debaters! Uiteindelijk werden de leerlingen van het Bluemerscollege tweemaal als winnaars uitgeroepen en ook de beste debater bevond zich in het 'Bluemerskamp'. De scholen zijn nu helemaal warm gedraaid voor meer debatten en de leerlingen van het Ludgercollege zijn gemotiveerd om een debat te gaan winnen. Op zoek naar jongeren? De VMBO-jongeren hebben laten horen dat ze geëngageerd kunnen meepraten, dus bent u nog op zoek naar jongeren voor Wmo-beleid? Neem dan contact op met de VMBOschool in uw regio of met uw regioconsulent van Zorgbelang Gelderland en zoek samen naar passende methodieken om met jongeren in gesprek te gaan. Voor vragen over dit artikel, kunt u contact opnemen met Liesbeth Zwanepol: liesbethzwanepol@zorgbelanggelderl and.nl , of Willeke Peeters: willekepeeters@zorgbelanggelder land.nl

3

Publicatie 'Reizen met het openbaar vervoer' Zorgbelang Gelderland heeft een panelgesprek gevoerd met mensen met een verstandelijke beperking over zelfstandig reizen met het openbaar vervoer. De deelnemers kwamen uit Ede, Arnhem en Apeldoorn. Het gesprek ging over problemen bij het zelfstandig reizen met bus en trein. De uitkomsten van dit panelgesprek zijn te vinden in de notitie 'Reizen met het openbaar vervoer'. In de notitie staat beschreven wat er mis kan gaan tijdens het reizen met het openbaar vervoer en wat anders geregeld kan worden om problemen te voorkomen. Het gaat onder andere over de toegankelijkheid van bushaltes, het gebruik van de OV Chipkaart, overstappen en informatievoorziening. In de notitie zijn aanbevelingen opgenomen van de deelnemers aan het panelgesprek en van Zorgbelang Gelderland, zoals bijvoorbeeld: ? Verenigingen Onderling Sterk kunnen met vervoersbedrijven in gesprek gaan over problemen die ervaren worden. ? Ontwikkel een 'Tom Tom' (navigatiesysteem) voor het reizen met het openbaar vervoer. ? Er moeten thema-café's voor mensen met een verstandelijke beperking georganiseerd worden over het reizen met het openbaar vervoer in de provincie Gelderland. ? Gemeenten kunnen subsidies aan organisaties geven die mensen dan leren zelfstandig te reizen met het openbaar vervoer. Mensen hoeven dan minder vaak met de Regiotaxi te gaan. ? Gemeenten kunnen de bushaltes beter toegankelijk maken. ? Gelderse gemeenten kunnen samen de provincie aansporen het reizen met het openbaar vervoer gratis toegankelijk te maken. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Selma Roos, [email protected] of Willeke Peeters, [email protected]

Veranderingen in de zorg 2010 Wtcg Heeft u extra kosten omdat u ziek of gehandicapt bent? Dan kunt u hiervoor een vergoeding krijgen. Dit staat in de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg). De Wtcg regelt ook financiële compensatie voor ouderen en arbeidsongeschikten. Wat moet u doen? Heeft u in 2009 recht op een tegemoetkoming? Dan krijgt u in het najaar van 2010 een brief van het CAK. Het CAK betaalt de tegemoetkoming eind 2010 uit. U hoeft dus niets te doen. Hoe hoog het bedrag is, hangt af van uw situatie. Bent u ouder dan 65 jaar? Dan kan het bedrag 150 of 350 euro zijn. Bent u jonger dan 65 jaar? Dan kan het bedrag 300 of 500 euro zijn. Deze bedragen gelden ook in het jaar waarin u 65 wordt. Wat kunt u nog meer krijgen? De Wtcg regelt ook korting op de eigen bijdrage Wmo en AWBZ, en korting op de eigen bijdrage Persoons Gebonden Budget. Belastingaangifte Bij de aangifte inkomstenbelasting over 2009 kunt u geen buitengewone uitgaven meer aftrekken. Alleen sommige specifieke zorgkosten zijn, onder bepaalde voorwaarden, aftrekbaar. Voor meer informatie zie: www.minvws.nl


4

Zo kan het ook… In deze rubriek benoemen we Wmo-ervaringen van burgers met gemeenten in Gelderland, zoals gemeld bij de afdeling Informatie en Klachtopvang van Zorgbelang Gelderland.

De afdeling Informatie en Klachtopvang heeft als taak informatievoorziening aan zorgvragers te organiseren en te verbeteren en individuele ondersteuning aan zorgvragers te bieden bij het indienen van klachten. Op basis van deze individuele klachten en informatievragen, worden knelpunten in de zorg gesignaleerd.

Welke voorzieningen staan op de verstrekkingenlijst van de gemeente? Mevrouw Sietsma verhuist naar een nieuwbouwwoning in de gemeente Arnhem. Daar zij lichamelijk beperkt is, heeft zij diverse aanpassingen in huis nodig, zoals een aangepaste keuken, een verhoogd toilet en steunen en beugels. Omdat de aannemer het indicatiebesluit voor deze aanpassingen niet op tijd heeft ontvangen van mevrouw Sietsma, zijn deze aanpassingen niet uitgevoerd. Echter, mevrouw Sietsma had het indicatiebesluit zelf nog niet ontvangen van de gemeente, zodat zij het ook niet tijdig op had kunnen sturen. Een medewerker van de afdeling Informatie en Klachtopvang, waar mevrouw Sietsma naar aanleiding van haar probleem contact mee heeft gezocht, belt daarover met de gemeente en spreekt met een juridisch medewerker van het Wmo-loket Arnhem. Het blijkt dat mevrouw Sietsma geïndiceerd wordt voor een aangepaste keuken, beugels en steunen. Deze zijn na het telefoontje binnen een week geplaatst. Maar hoe kan mevrouw Sietsma nu nog aanspraak maken op een mengkraan en een verhoogd toilet, waarvoor zij ook geïndiceerd is? Verstrekkingenlijst Iedere gemeente hanteert een verstrekkingenlijst, die niet limitatief is. De gemeente Arnhem hanteert de regel dat als een voorziening in de reguliere handel verkrijgbaar is en niet veel meerkosten met zich meebrengt, deze voorziening buiten de verstrekkingenlijst valt. Een verhoogd toilet en een mengkraan zijn in de handel te verkrijgen tegen nauwelijks veel meerkosten, en dus valt dit niet meer onder verstrekkingen van de Wmo. Om deze gegevens terug te kunnen vinden als burger (zodat je van te voren weet of je ergens überhaupt aanspraak op zou kunnen maken, los van de indicatie) is dat een hele zoektocht, die de juridisch medewerker van het Wmo-loket zelf ook eerst moest maken voordat ze uitsluitsel kon geven. Alle aanpassingen geregeld De medewerker van de afdeling Informatie en Klachtopvang confronteert de gemeente met deze moeilijke zoektocht voor cliënten. De contactpersoon van de gemeente regelt hierop alsnog voor mevrouw Sietsma dat zij alle aanpassingen krijgt waarvoor zij geïndiceerd is. Hopelijk kan mevrouw Sietsma nu met plezier gaan wonen in haar nieuwbouwwoning. De naam mevrouw Sietsma is gefingeerd

Europese aanbesteding thuiszorg niet verplicht Na de Tweede Kamer heeft ook de regering benadrukt dat de uitgebreide Europese aanbesteding van thuiszorg niet verplicht is. De staatssecretaris overweegt de voorlichting naar gemeenten op dit punt aan te passen zodat dit duidelijk wordt. Of gemeenten daarbij ook een subsidierelatie mogen aangaan is nog een punt van discussie. Bij een subsidierelatie gaat de gemeente voor lange termijn een relatie aan met een thuiszorginstelling. Bron: ministerie VWS


5 3

Bijeenkomst over de pakketmaatregelen AWBZ in de regio Nijmegen Professionals en ervaringsdeskundigen maken zich zorgen over de gevolgen van de pakketmaatregelen AWBZ. Zij uitten hun zorgen tijdens de door de Seniorenraad Nijmegen, Wmoraad West Maas en Waal, Programma Versterking CliëntenPositie (VCP) en Zorgbelang Gelderland georganiseerde bijeenkomst hierover op 29 januari 2010. ''Ouderen dreigen te vereenzamen en mensen met een psychiatrische beperking dreigen af te glijden,'' aldus de aanwezigen. Uit de hele regio Nijmegen waren ruim 75 mensen naar de bijeenkomst gekomen, waaronder wethouders, beleidsmedewerkers Wmo en belangenbehartigers. Na uitleg over de pakketmaatregelen door Leonie Braks, beleidsmedewerker Wmo Nijmegen, werd ingezoomd op drie cases. Begeleidende ondersteuning Marjolijn Ankum van de Nederlandse Vereniging voor Autisme vertelde over de moeilijkheden van een gezin om een juiste school te vinden voor één van de kinderen met autisme. Door het wegvallen van ondersteunende begeleiding kan de jongere zichzelf niet redden op school en in de maatschappij. Dagbesteding Dymphy Barten van Stichting Welzijn Ouderen Nijmegen verhaalde over twee cases waarbij ouderen dreigen te vereenzamen door het wegvallen van dagbesteding. Begeleiding Mariëtte van de Zwet van De Kentering Nijmegen gaf een kort interview, waaruit bleek dat mensen met een psychiatrische beperking dreigen af te glijden als de begeleiding wegvalt. Eye-openers Wethouders van de gemeenten Nijmegen, West Maas en Waal en Groesbeek reageerden op deze verhalen. Voor de gemeenten waren er eye-openers: ? De burger weet niet dat hij naar de gemeente kan voor hulp; ? Er zijn burgers die hun post verscheuren of niet openmaken, helemaal als het van de gemeente komt; ? Gemeenten moeten op een andere manier deze burgers zien te bereiken. En dat is nieuw voor veel gemeenten. Voor vragen over de pakketmaatregelen AWBZ kunt u contact opnemen met Willeke Peeters of Liesbeth Zwanepol, [email protected] of [email protected]


Voor wie is het PGB geschikt? Staatssecretaris Bussemaker (VWS) heeft de regelgeving met betrekking tot het overmaken van Persoons Gebonden Budgetten (PGB's) gewijzigd. Een PGB is bedoeld voor mensen die zelf de regie willen en kunnen voeren over hun eigen leven. Het zelf organiseren van zorg is hier een belangrijk onderdeel van, evenals het beheren van de eigen financiën. Mensen die geen bankrekening kunnen openen dan wel beheren, lijken deze regie niet te kunnen voeren. Het is dan ook de vraag of het PGB een geschikt instrument is voor alle mensen. Op korte termijn zal Bussemaker laten onderzoeken voor wie het PGB in de toekomst beschikbaar moet zijn en voor wie niet. Bron: ministerie VWS

Met één beperking naar verschillende loketten Ondersteuning voor wassen en aankleden of wondverzorging valt onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Maar als je een rolstoel nodig hebt of hulp bij het huishouden valt dat onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Speciaal vervoer naar het werk valt onder weer een andere regeling. Onderzoeksbureau NIVEL onderzocht hoeveel mensen met een chronische ziekte of een lichamelijke beperking gebruik maken van ondersteunende voorzieningen die zij bij verschillende loketten moeten aanvragen en of dit verandert met het vorderen van iemands leeftijd. Uit het onderzoek blijkt dat ruim 40% van de mensen met een chronische ziekte of beperking ondersteuning heeft bij zowel wonen, persoonlijke verzorging als vervoer. Ondersteuning die dus bij verschillende loketten moet worden aangevraagd. Van de mensen boven de 75 jaar moet zelfs 66% naar meerdere loketten voor ondersteuning. Bron: ministerie VWS

6 4

Impressie Wmo-debat Lochem Op 10 februari 2010 organiseerde de Wmo-raad Lochem een debat met als centrale vraag 'Hoe staat de Lochemse Wmo er over vier jaar voor als het aan u ligt?' In de zaal was een afspiegeling van de Lochemse samenleving aanwezig. Een goede basis voor uitvoering van de Wmo zoals deze is bedoeld: meedoen en samen doen. Vertegenwoordigers van dorpsraden, kerken, welzijnsinstellingen, huisartsen en belangenorganisaties zoals de ANBO en de Turkse vrouwenraad, waren aanwezig. Debatleider Marga Miltenburg introduceerde politici van VVD, PvdA, CDA, Groen Links, D'66 en Gemeente Belangen. De woordvoerders van de politieke partijen raakten goed op dreef en wilden graag de microfoon. Over de volgende vier onderwerpen vonden pittige discussies plaats: ? De burger met beperkingen als volwaardig burger ? Mantelzorgers en vrijwilligers als het cement van de samenleving complexiteit van regelingen en het gebruik ervan ? ? Sociale samenhang en leefbaarheid in dorpskernen

Verslag debat? Op de website van de Wmo-raad Lochem is een compleet verslag van het debat te vinden. www.wmoraadlochem.nl. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Harm Bouwman, via [email protected] Door Erma Prins, voorzitter WmoRaad Lochem

Leefbaarheid en voldoende basisvoorzieningen in alle kernen, samen met ondersteuning aan vrijwilligers en mantelzorgers staan met stip bovenaan de lijst van zaken waar niet op bezuinigd mag worden volgens de gemeenteraadsleden. Noaberschap is in de gemeente Lochem een groot goed. Een stevig competentieprofiel voor de functie van kernenwethouder blijkt hoog op het verlanglijstje van een aantal burgers te staan. Ook de regierol van de gemeente moet beter ingevuld worden.

Mezzo en Zorgbelang Gelderland maken zich samen sterk voor mantelzorgers Op donderdag 14 januari 2010 ondertekenden Mezzo, de Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg en Zorgbelang Gelderland in bijzijn van het Gelders Platform Belangenbehartiging Mantelzorg een partnerovereenkomst. Onder het motto 'Samen sta je sterker' gaan beide organisaties hun krachten bundelen voor effectieve belangenbehartiging en ondersteuning van mantelzorgers in de provincie Gelderland.


De samenwerking moet ook leiden tot duidelijkheid over wat de vele partijen die zich in Gelderland met mantelzorg bezighouden van elkaar kunnen verwachten en wie waarop een beroep kan doen. Mezzo en Zorgbelang Gelderland gaan hierbij gebruik maken van elkaars netwerken, informatie en signalen uitwisselen en gezamenlijk specifieke mantelzorgthema's oppakken. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Heleen den Breeker via heleendenbreeker@zorgbelanggelder land.nl.

7 3

Hoe voelt het om een lichamelijke beperking te hebben? Elise Wesselink en Martine Uiterweerd lopen stage bij Zorgbelang Gelderland en doen een onderzoek naar de toegankelijkheid van openbare gebouwen voor mensen met een beperking. Om te kunnen participeren in de samenleving is het van belang dat je overal kunt komen. Dit is ook een van de uitgangspunten van de Wmo. Voordat Elise en Martine hun onderzoek startten, gingen ze zelf met een rolstoel op pad om te ervaren hoe het is om een lichamelijke beperking te hebben. Elise: ''In het centrum van Nijmegen kwamen we de nodige problemen tegen. De stoplichten stonden heel kort op groen waardoor we meerdere keren nodig hadden om brede straten over te steken. Ook was ieder hobbeltje in de weg voelbaar en soms bleven we met onze rolstoel vastzitten achter een stoeprandje of putdeksel.''

Als de toegankelijkheid namelijk slecht is, is het heel moeilijk om op de plek van je bestemming te komen. Wij zaten slechts een middag in een rolstoel. Mensen met een beperking ervaren altijd de obstakels waar wij mee te maken kregen.'' Het onderzoek van Elise en Martine duurt tot eind juni. Heeft u vragen of ideeën? Neem dan contact op met Elise en Martine via [email protected].

Altijd obstakels Martine: ''We kunnen concluderen dat goede toegankelijkheid erg belangrijk is voor mensen in een rolstoel om te kunnen deelnemen aan de samenleving.

Mensen met een verstandelijke beperking: een zinvolle plek in de Wmo-raad? Op 9 februari 2010 organiseerde Movisie in Utrecht de conferentie 'Kwetsbare groepen in beeld en beleid'. Zorgbelang Gelderland verzorgde de door de bezoekers best gewaardeerde workshop over het functioneren van mensen met een verstandelijke beperking in Wmo-raden. Stef Harweg van Zorgbelang Gelderland stond samen met ervaringsdeskundigen Marcel van der Kracht, Harald Kniest en Guus van den Dungen stil bij aspecten die belangrijk zijn om deze vorm van participatie mogelijk te maken. Marcel, Harald en Guus hebben ervaring als lid van een Wmo-raad in de Achterhoek.

Geen dikke nota's Zij vinden het belangrijk dat gemeenten mét hen praten en niet óver hen. Zo krijgen gemeenten uit eerste hand inzicht in wensen en behoeften van mensen met een verstandelijke beperking. Belangrijke eigenschappen hiervoor zijn: kunnen lezen, mondig zijn en het belang van de hele doelgroep kunnen zien. Zo vertelden zij de ongeveer twintig bezoekers van de workshop. Van de overige leden van de Wmo-raad verwachten zij begrijpelijk taalgebruik, niet te veel onderwerpen tijdens één vergadering en het werken met samenvattingen in plaats van dikke nota's. De heren gaven aan veel baat te hebben bij de ondersteuning door een coach. Kortom, met wat inspanning van alle partijen is deelname van mensen met een verstandelijk beperking aan Wmo-raden zeker mogelijk!


8

Estafettecolumn (5) In deze rubriek vertelt een belangenbehartiger een persoonlijk verhaal aan de hand van een gerichte vraag. De pen wordt nadien weer doorgegeven aan een ander.

Compensatie versoberingen in de AWBZ Het is bekend dat het beroep dat wij met z'n allen doen op de AWBZ te groot wordt ten opzichte van de premie die door ons allen moet worden opgebracht. De wijze waarop het Ministerie van VWS denkt de kosten te kunnen beperken, baart mij zorgen. Natuurlijk wordt er nu ondersteuning vergoed die wellicht ook door iemands netwerk gegeven kan worden. Maar dat netwerk is vaak al zwaar belast. Binnen de Wmo wordt al een zwaar beroep gedaan op mantelzorgers en vrijwilligers terwijl in de praktijk blijkt dat de spoeling steeds dunner wordt. De bereidheid van mensen om zich voor anderen in te zetten neemt af: we zijn al zo druk met een baan en het eigen gezin. Belang voorzieningen onderschat Zeker wanneer ik denk aan dagbesteding voor ouderen en de ondersteunende begeleiding voor mensen met een lichte verstandelijke beperking, vind ik dat het belang van deze voorzieningen wordt onderschat. Als gemeenten zich niet verantwoordelijk voelen om de gaten die hier gaan vallen vanuit de Wmo op te vullen, dan heeft dit (te) grote consequenties voor de kwaliteit van leven. Bovendien is het wel erg tegenstrijdig met de doelstelling van de Wmo die beoogt dat iedereen moet kunnen meedoen in onze samenleving.

Onderzoek naar begrijpelijkheid van beschikkingen CAK Nationale Ombudsman, Alex Brenninkmeijer, start naar aanleiding van klachten van burgers een onderzoek naar de begrijpelijkheid van beschikkingen die burgers ontvangen van het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Het CAK berekent en incasseert de eigen bijdrage voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Iemand die zorg ontvangt, krijgt van het CAK een beschikking waarin staat welk bedrag die persoon maximaal zelf moet bijdragen aan de zorg. De ombudsman wil op basis van zijn onderzoek eisen formuleren waaraan een begrijpelijke beschikking van het CAK moet voldoen. Hij vindt het belangrijk dat de beschikkingen van het CAK helder zijn en voor iedereen te begrijpen. Te meer omdat de ontvangers ervan (zorg)afhankelijke mensen zijn in een kwetsbare positie. Naar verwachting zal het onderzoek in april zijn afgerond. Bron: ministerie VWS


Onzorgvuldige overgang Het kunnen opvangen van de problemen door gemeenten wordt nog bemoeilijkt doordat er geen 'warme' overdracht is geregeld voor mensen die hun indicatie gaan verliezen. Door de privacyregels krijgt een gemeente geen inzicht in wie er mogelijk geen recht meer hebben op een AWBZvoorziening, men weet hooguit om hoeveel mensen het gaat. Een deel van de mensen die dit treft kan wellicht worden geholpen met goede collectieve voorzieningen. Echter, er zullen zeker mensen tussen de wal en het schip vallen. Ik vind dit een onzorgvuldige overgang en ik hoop van harte dat gemeenten zich verantwoordelijk voelen voor deze groep mensen en niet alleen maar zullen verwijzen naar vrijwilligers die de zoveelste leemte die de overheid heeft gecreëerd maar op moeten vullen. Patricia van Bladel, Gehandicaptenraad Westervoort Graag zou ik de pen doorgeven aan Hans Egtberts. Ik wil weten hoe hij moeilijk bereikbare doelgroepen zoals GGz-cliënten en jongeren wil betrekken bij de cliëntenparticipatie binnen de Wmo.

Minder mantelzorg voor oudere met verstandelijke beperking Onderzoekbureau NIVEL onderzocht hoeveel mensen met een verstandelijke beperking gebruikmaken van ondersteunende voorzieningen en of de vraag daarnaar verandert met het vorderen van iemands leeftijd. Mensen met een verstandelijke beperking worden tegenwoordig ouder dan vroeger. Vaak overleven ze hun ouders. Mogelijk verklaart dit dat oudere mensen met een verstandelijke beperking minder mantelzorg krijgen dan jongeren, terwijl de professionele hulp niet toeneemt en zij daar waarschijnlijk wel behoefte aan hebben. Bron: ministerie VWS

9 9

Interview met Kees Koolschijn Het is de eerste zonnige dag na een lange koude winter. Een mooie dag in maart. Een goede dag voor een gesprek met Kees Koolschijn, lid van de Wmo-raad in Berkelland. Een man met een missie en een visie op de werkwijze van de Wmo-raad, zoals ook blijkt uit een door hem geschreven document: 'Notitie Welzijnsraad Berkelland'. Tijd voor een paar vragen. Kees, wat heeft jou zo'n tweeënhalf jaar geleden doen besluiten te solliciteren naar de vacature van Wmo-raadslid? Al jaren werkte ik als opbouwwerker. Ik ben min of meer vergroeid met de thema's leefbaarheid en participatie. Ik geloof er erg in dat als je mensen ergens verantwoordelijk voor wilt maken, dat je ze er dan in een zo vroeg mogelijk stadium bij moet betrekken. Toen ik daarom een vacature zag voor een Wmo-raadslid verantwoordelijk voor prestatieveld 'leefbaarheid en duurzaamheid', besloot ik te solliciteren. Kun je een beeld schetsen van de werkwijze van de Wmoraad? De Wmo-raad Berkelland is opgedeeld in de prestatievelden van de Wmo. De Wmo is zo'n brede wet, dat eerst gekozen is voor het verdiepen in elkaars prestatieveld. Ik geloof in het verbinden van kennis, intern in de Wmo-raad, zodat het advies van de raad een meer samenhangend geheel vormt. Ik wist bijvoorbeeld heus wel iets over mantelzorg en vrijwilligerswerk, maar meer specifieke informatie over waar mantelzorgers nu met name tegenaan lopen en welke rol de gemeente daarin kan spelen was mij onbekend. De ontdekkingstocht naar de kennis en expertise van andere Wmo-raadsleden maakt dat de Wmo-raad meer samenhangend en daarmee slagvaardiger wordt. Prestatieveld-overstijgend Ik denk dat het belangrijk is dat Wmo-raadsleden presatieveldoverstijgend kunnen werken en denken met daarbij een open en kritische houding. Hierdoor kun je alle leden betrekken en betrokken houden. De Wmo-raad Berkelland zie je hierdoor groeien en er ontstaat een efficiente bundeling van krachten. Binnen de Wmo-raad Berkelland is hierin de afgelopen jaren geïnvesteerd. Ik merk dan ook dat er een stijgende lijn in ons werk zit; wat erin zit, komt er nu, zogezegd, uit.

We werken nu met werkgroepen en vrijwel alle leden hebben zitting in een werkgroep. Belangrijk is dat een werkgroep ook het vertrouwen krijgt om haar werk te doen en zelfstandig een advies voor te bereiden. Natuurlijk wordt dat wel plenair besproken, niet iedereen kan zich immers met alles van de Wmo bezig houden. Valkuil Een valkuil van de Wmo-raad is wel dat zij zich teveel laat leiden door de waan van de dag, door dat wat de gemeente vraagt. Ik denk dat het belangrijk is als Wmo-raad zelf een agenda te hebben, zelf te bepalen welke onderwerpen je aan bod wilt laten komen. Ik denk dat een ondersteuningsinstelling als Zorgbelang Gelderland daar een rol in kan vervullen. Tot slot, Kees, heb je nog tips voor andere Wmo-raden? Ten eerste, een Wmo-raad is geen 'eenheidsworst'; in elke gemeente is de cliëntenparticipatie weer anders geregeld. Ik denk dat Wmo-raden zeker van elkaar kunnen leren, maar dan meer op het vlak van uitwisseling; waar lopen jullie tegenaan en hoe lossen jullie dat op? Samenvattend is de kern van mijn verhaal: Investeer als Wmo-raad in elkaars kennis en bundel daarmee expertise en krachten! Als u wilt reageren op dit interview, dan kunt u mailen naar liesbeth [email protected]

Jaaroverzicht 2009 Actief in gemeenten! In 2009 heeft Zorgbelang Gelderland op vele manieren gemeenten, belangenbehartigers en Wmo-raden ondersteund bij hun werk.

In deze Wmo-nieuwsbrief extra kunt u een overzicht van deze werkzaamheden lezen. Ter lering en inspiratie voor de toekomst! Vervolg jaaroverzicht op blz. 11 en 12

E-panel Nieuwsbrief 10 - december 2008

10 10

4

Vanaf 1 januari 2009 biedt Zorgbelang Gelderland elke gemeente een standaardpakket aan ter ondersteuning voor lokale participatie. In 2009 bestaat het ondersteuningsaanbod (van in totaal 35 uur per gemeente) uit een keuze van onderstaande onderdelen: ?Deskundigheidsbevordering ?Bevragen van specifieke groepen ?Positiebepaling Wmo-raad Vanzelfsprekend is de mogelijkheid om ondersteuning op maat aan te bieden, afhankelijk van de lokale wensen en behoeftes. In 2009 wordt dit aanbod aan gemeenten gefinancierd door de provincie Gelderland. Uit de eerste evaluatie van dit aanbod blijkt dat veel gemeenten en Wmo-raden positief gestemd zijn over de door Zorgbelang Gelderland geboden ondersteuning. Ook in 2010 kan er, dankzij de financiële ondersteuning van de provincie Gelderland, een vergelijkbaar aanbod worden gedaan.

Resultaat Met alle gemeenten en/of Wmo-raden in Gelderland is door medewerkers van Zorgbelang Gelderland contact gelegd. In Gelderland gaat het om ongeveer 55 gemeenten (Rheden en Rozendaal werken samen in het kader van de Wmo). Hiervan hebben we aan 32 gemeenten en/of Wmo-raden ondersteuning mogen bieden. Ongeveer vier gemeenten en/of Wmo-raden gaven aan geen behoefte te hebben aan ondersteuning. Met de overige negentien gemeenten zijn voorbereidende gesprekken gevoerd zonder dat dit tot concrete ondersteuning heeft geleid. Hiervoor waren verschillende redenen. Zo kwam het voor dat Wmo-raden net al een training achter de rug hadden. Soms gaven beleidsmedewerkers aan het te druk te hebben; de interne afstemming bij een gemeente kost soms veel tijd. In de praktijk bleek ook het concretiseren van wensen en ideeën met veel tijd gemoeid te gaan. Gemaakte afspraken met enkele mensen van een Wmo-raad werden na terugkoppeling in de raad bijgesteld. De vergaderfrequentie van raden kan laag zijn, waardoor afstemming nog meer tijd kost. Welke ondersteuning? Veelal bestond de ondersteuning van Zorgbelang Gelderland in 2009 uit scholingsbijeenkomsten voor Wmo-raden. Tijdens deze bijeenkomsten werden verschillende onderwerpen behandeld. Hieronder ziet u de top drie van onderwerpen waar in 2009 het meeste behoefte aan was: 1. Achterbanraadpleging 2. Samenwerking 3. Wensen en behoeften van GGz-cliënten


Achterbanraadpleging Leden van Wmo-raden werken hard en vol enthousiasme aan hun opdrachten. Graag komen ze in contact met de mensen waar ze voor werken, de zogenaamde Wmoklanten. De leden vinden het belangrijk om te weten wat hun wensen en behoeften zijn, ook door met elkaar in contact te staan wordt achterhaald wat het daad- werkelijke effect is van het Wmo-beleid. Het blijkt niet altijd even helder wie deze Wmo-klanten zijn. Zorgbelang Gelderland heeft verschillende methodieken ontwikkeld om met diverse Wmo-doelgroepen in contact te komen. Daarnaast worden de Wmo-raden ondersteund met het organiseren en uitvoeren van bijvoorbeeld bijeenkomsten voor een specifieke doelgroep, zoals mantelzorgers.

Samenwerken Tijdens bijeenkomsten wordt regelmatig aandacht besteed aan samenwerking. Soms gaat het over de samenwerking binnen een Wmoraad en over de samenwerking met bijvoorbeeld de gemeente. Een Wmo-raad bestaat uit een groep mensen die op vele manieren betrokken zijn bij de Wmo en de gemeente. Vanuit een gemêleerd gezelschap is het nog niet zo eenvoudig om een hecht en goed samenwerkend team te worden. Af en toe is hierbij ondersteuning nodig. Verder is er aandacht voor de visie en de rol van de Wmo-raad in het 'Wmospel' tussen gemeente, politiek, aanbieders van zorgen welzijnsdiensten, en lokale gehandicapten-, ouderen-, en patiëntenorganisaties. Een spannend spel!

11 9

9

Wensen en behoeften van GGz-cliënten Mensen met een psychische beperking zijn vaak voor veel gemeenten en Wmo-raden onzichtbaar. Terwijl onderzoek juist uitwijst dat het om een grote groep gaat. Ongeveer vier procent van de bevolking kampt met ernstige tot zeer ernstige psychische of psychiatrische problematiek. In centrumgemeenten zijn er voorzieningen voor deze doelgroep, maar wat zijn de wensen en behoeften van deze doelgroep in uw gemeente? Zorgbelang Gelderland gebruikt verschillende methoden om dit onder de aandacht te brengen van gemeenten en Wmo-raden. Andere onderwerpen Natuurlijk zijn er meer onderwerpen aan bod gekomen tijdens de bijeenkomsten met Wmo-raden. Zo hebben medewerkers van Zorgbelang Gelderland informatie gegeven over de Pakketmaatregelen AWBZ, de Wmo in het algemeen, de Wmobeleidsplannen, de monitoring van Wmo-beleid en hoe men als Wmo-raad zich hoorbaar kan maken voor de gemeentelijke verkiezingen. Diverse werkwijzen Naast scholingsbijeenkomsten is er ook op andere manieren ondersteuning geboden aan gemeenten en/of Wmo-raden. Zoals bij een evaluatie van de Wmo-raad, bij het voorbereiden van een thema-bijeenkomst, bij onderzoek rondom de Wmo, en bij het opstarten van een Wmo-raad.

Informele participatie Naast het betrekken van burgers bij de Wmo door het instellen van een Wmo-raad, zijn er nog tal van manieren om te participeren, de zogenaamde informele participatie. ?

Monitoring van beleid De meeste gemeenten zijn druk bezig met het uitvoeren van het Wmobeleid, maar op welke wijze kan men als raad nu volgen/monitoren of het gaat zoals bedoeld is? ?

Bijzondere burgers In (bijna) elke gemeente wonen mensen met een verstandelijke beperking, mantelzorgers, dak- en thuisloze, allochtone zorgvragers, jongeren en ouders die van de Centra voor Jeugd en Gezin gebruik gaan maken. Op tal van manieren kunnen de gemeenten en of Wmo-raden ondersteund worden om de stem van deze burgers te laten horen. ?

Meer weten? Geïnteresseerd in de werkzaamheden van Zorgbelang Gelderland? Neem contact met onze regioadviseur! Via telefoonnummer 026 384 28 22 of e-mail-adres [email protected] Kijk ook op onze website www.zorgbelanggelderland.nl bij 'Vergelijk gemeenten'. Daar vindt u informatie over elke regio en gemeente in Gelderland, onze regioplannen en onze regioadviseurs. ?

Waardering Op verschillende manieren wordt telkens getracht te achterhalen hoe de ondersteuning van Zorgbelang Gelderland wordt gewaardeerd. Met trots kan er gezegd worden dat de waardering voor de ondersteuning over het algemeen hoog is en in 2009 gemiddeld een 7,9 scoorde! Toekomst In 2010 wordt weer met veel plezier aan alle Gelderse gemeentenen Wmo-raden ondersteuning geboden. Natuurlijk zal er behoefte zijn aan de eerder beschreven ondersteuning, maar graag brengen we nog enkele andere items onder uw aandacht:

Colofon Deze Nieuwsbrief is een uitgave van Zorgbelang Gelderland Redactie en informatie: Joke Stoffelen, Liesbeth Zwanepol, Willeke Peeters (Eind)redactie: Marit van der Goot Zorgbelang Gelderland Postbus 5310 6802 EH Arnhem IJsselburcht 4 6825 BP Arnhem Telefoon 026 384 28 22 Fax 026 384 28 23 www.zorgbelanggelderland.nl [email protected]

. .


12 10

4

AWBZ. Voor gemeenten. Luister naar burgers, via wijkraden, platforms, bijeenkomsten

Recommend Documents