Augustus Magazine voor en door cliënten van GGZ Oost Brabant

Augustus 2014

Magazine voor en door cliënten van GGZ Oost Brabant

Kaft: Mijn stigma in beeld—door Agnes Blok

C

OLOFON

De Horizon wil cliënten aan het woord laten. De Horizon informeert elke 2 maanden over onderwerpen uit het dagelijks leven van cliënten, over ontwikkelingen binnen de Geestelijke gezondheidszorg en over de locaties van de GGZ Oost Brabant. Uw bijdrage is welkom. De redactie bepaalt wat geplaatst wordt. Artikelen kunnen ingekort worden. De Horizon is ook te vinden op intranet onder Cliëntenraad. Onder pseudoniem schrijven mag, als de naam bekend is bij de redactie. Lever uw kopij in voor

8 september 2014

Redactie Lennart van den Elsen, Jan-Anton van der Mooren, Ger van Lankvelt, Ine van Wijk, Willemien van Rixtel, Fred Fassaert, Agnes Blok en Twan Aarts.

Redactieadres [email protected] Horizon, Cliëntenraad, Kluisstraat 2 5427 EM Boekel. secretariaat en opmaak (maandag en donderdag 0492-846366) Bea van Leuken.

Wilt u de Horizon thuis ontvangen? Dat kan! Neem daarvoor contact met ons op.

Drukwerk Drukkerij Vos

Verspreiding Inloop Oss

V

OORWOORD

Prijzig Het was een prijzige week vorige week. Nee……. Ik bedoel niet dat het een dure week was, maar dat GGZ Oost Brabant in een week tijd 4 prijzen heeft gewonnen. En nog niet eens de minste ook.

Bij deze prijs een mooie oorkonde en een kunstwerk. Al met al veel om trots op te zijn. Het is niet voor niks dat GGZ deze prijzen wint op dit moment. Ondanks alle externe ontwikkelingen en veranderingen waar de zorg mee te maken heeft, lukt het om zo bezig te blijven en nieuwe kansen te zoeken voor goede en veilige zorg.

Allereerst hebben we de Gastvrijheidsprijs 2014 gewonnen voor de locatie Helmond. De Gastvrijheidsprijs is een initiatief vanuit cliëntkoepels die al enkele jaren uitgereikt wordt. Vorig jaar nog hadden we een prachtige nominatie voor de locaties CPH en Huize Padua (zelfs de tweede prijs). En nu dus een eerste prijs. Dit betekent dat voor de categorie GGZ op deze locatie de zorg en dat wat er mee samenhangt door de jury als beste beoordeeld is.

Als redactie van de Horizon willen we de organisatie van harte feliciteren met deze prijzen en erkenning voor de ingeslagen weg. De vraag is of we er nu zijn. Toen ik deze vraag stelde aan de geneesheer directeur was zijn reactie: “We zijn blij met deze resultaten, maar we zijn er nog lang niet. Het kan nog beter en we willen ons blijven inzetten voor deze verbetering als medewerkers samen met onze cliënten”.

Daarnaast binnen de Nationale Jeugdzorgprijscategorieën de cliëntenprijs. Ook wist een van de onderzoekers de internationale Francine Shapiro Award binnen te halen binnen zijn specifieke vakgebied. Dit onderzoek werd als vernieuwend en uniek binnen Europa beoordeeld. En tot slot werd een IGZ-prijs (inspectie gezondheidszorg) voor Veilige Zorg gewonnen. In de beoordeling staat te lezen: “GGZ Oost Brabant is een organisatie waar de cliënt daadwerkelijk centraal staat; waar de cliënt echt op gelijkwaardig niveau betrokken is bij alle aspecten van het veiligheidsmanagement." Daarnaast werd ook gezegd door de jury dat zij de initiatieven uit het veiligheidsprogramma een voorbeeld voor de hele sector vinden.

En voor nu? Natuurlijk eerst genieten van de prijzen, maar ook gaan genieten van de zomer. Deze staat voor de deur. Ik, wij als redactie, wensen iedereen een goede periode waar ieder ook zal zijn.

Met zomerse groet, Jan-Anton van der Mooren, eindredacteur

3

I

NHOUD

Voorwoord Inhoud Wijsheden Interview met Vivianne Viguurs Op een zwijn Nieuws van de Cliëntenraad Brabant breed tegen stigma Koken met Ine Pelgrimeren Robin Heller Eenzaamheid De eenheid van lichaam, geest en ziel Raad van Bestuur informeert Familieavond FACT Uden Hulp Inzicht na mijn depressie De zwarte ruiter Het verhaal over Kiste Trui Natural recovery Einde verzorgingsstaat Mijn stigma in beeld Haiku Oproep lotgenoten Uitnodiging ontmoeting Acceptatie Geestelijk gezond blijven Zomaar voor jou Kunst Baas in eigen leven Een beantwoord gebed Een reuze compliment Markante peelfiguren Huub van Baar Kwatta Openluchtviering Huize Padua Reis naar Wenen Nuts Ohra prijs Dichter des GGZ’s Oproep lotgenoten Activiteiten Kreet van de maand

3 4 5 6 7 8 9 10 12 14 15 16 19 20 20 21 22 24 25 26 28 29 29 29 30 30 31 32 33 33 34 35 36 37 38 38 38 39 40

4

WIJSHEDEN door Agnes Blok

Steve Jobs, de mede oprichter van Apple, zei in een toespraak voor pas afgestudeerden iets moois:

Een jonge man had al de boeken over Zen gelezen die hij kon vinden. Hij had gehoord over een grote Zen meester en was er in geslaagd een ontmoeting met de wijze man te hebben.

"Je tijd is beperkt, verspil die dus niet met het leven van een ander te leven. Laat je niet gevangen houden door dogma waar je leeft met het resultaat van andere mensen hun denken. Laat het lawaai van anderen hun mening jouw eigen innerlijke stem niet verdrinken. En, het meest belangrijke, heb de moed om jouw hart en intuïtie te volgen. Die weten op een of andere manier al wat je wilt worden. Al de rest is bijkomstig."

Zodra ze waren gaan zitten vertelde de jonge man alles wat hij tot nu toe had begrepen over Zen. Hij zei de meester dat Zen over dit ging, en over dat, en ... etc. Na een tijd stelde de meester voor om rustig een kopje thee te drinken. Hij deed de traditionele Japanse ceremonie terwijl de man vol genoegen keek hoe hij alles wat hij uit de boeken kende, zag gebeuren.

Best wel krachtige woorden van zo een ondernemer. ****************************************** Volgens Einstein:

Maar op een gegeven moment was het kopje van de bezoeker helemaal vol en begon het over te lopen.

‘The difference between Genius and Stupidity is; Genius has its limits’. ‘I want to know God’s thoughts. The rest are details’. ‘Wisdom is not a product of schooling but of the lifelong attempt to acquire it’.

De Zen meester bleef gieten. Na enkele minuten kon de gast zich niet meer houden en schreeuwde het uit: "STOP - Je ziet toch dat het vol is en er niks meer bij kan?" "AH!" Zei de meester. Net zoals het kopje, is jouw geest vol van je eigen overtuigingen en vooroordelen. Hoe kun je iets nieuws echt leren, als je niet eerst jouw kopje leeg maakt?"

5

INTERVIEW

MET

door Twan Aarts

Vandaag heb ik een interview met Vivianne Viguurs. Eigenlijk wel een beetje een bijzonder interview, want Vivianne is manager communicatie van GGZ Oost Brabant en dus een professional en ik ben als interviewer de amateur. Dus eerst maar eens even kennis maken met elkaar. Wie is Vivianne Viguurs? Vivianne is sinds 7 jaar werkzaam bij GGZ Oost Brabant. Ze is getrouwd en heeft 2 zoons. Na haar middelbare school heeft ze Nederlands gestudeerd en daarna heel even voor de klas gestaan. Hoewel lesgeven wel leuk was, was dit niet echt haar ding en is ze als bedrijfsjournalist bij een ziekenfonds gaan werken.

Maar, vraag ik, wat doet nou een hoofd Communicatie. Ik heb daar zelf vooral de gedachte bij dat het gaat over het schrijven en publiceren van stukken en berichten. Vivianne beaamt dat dit inderdaad een deel van haar werk is, maar wel een heel klein deel. Vroeger was het inderdaad zo dat communicatie vooral iets was waarbij boodschappen ‘uitgezonden’ werden. Dus informatie uitgeven. In de afgelopen jaren is dit echter heel erg veranderd. Communicatie is in de kern iets wat tussen twee partijen plaatsvindt. Samen met haar team ondersteunt Vivianne deze interne en externe communicatie. Haar doel is dat er een dialoog ontstaat tussen de boodschapper en de ontvanger. Want ook voor een organisatie is het belangrijk om terug te horen of je op het goeie spoor zit. En of het voor mensen duidelijk is waar je voor staat en je dus over aan het communiceren bent.

Daarna is ze 5 jaar woordvoerder geweest bij de Gedeputeerde Staten van de Provincie Brabant en vervolgens enkele jaren als eindverantwoordelijke voor communicatie en woordvoerder bij de politie Brabant-Noord om vervolgens bij de GGZ terecht te komen. Dat ze woordvoerder is geweest merk ik al snel want Vivianne praat heel veel en vertelt ook hééééél veel. Naast het werk bij GGZ Oost Brabant is zij ook nog yogadocent. In principe voor alle leeftijden, maar haar passie is wel yoga voor jonge kinderen en baby’s. Dit is, zo vertelt ze, voor haar een mooie balans voor de drukte en hectiek van de GGZ.

Binnen haar taken is ze vooral ondersteunend en faciliterend. Dat wil zeggen dat ze wel vaker stukken schrijft voor anderen of dat ze een presentatie maakt voor anderen om deze ergens te gebruiken. Ze doet dit altijd door deze te schrijven met de woorden die haar opdrachtgever zou kunnen gebruiken. Ofwel: Vivianne heeft geen eigen boodschap uit te dragen maar doet dit vanuit opdrachtgever(s)

6

VIVIANNE VIGUURS Ze doet dit voor directie, voor medewerkers, maar ook voor cliënten. Met plezier haalt ze tijdens het interview nog een de actie weg achter de geraniums nog eens aan die ze mee georganiseerd en gefaciliteerd heeft in opdracht van de clientenraad. Ze benadrukt tegelijkertijd ook dat cliënten (direct of indirect) haar belangrijkste opdrachtgevers zijn. Uiteindelijk is het daarvoor waar het allemaal om gaat is haar uitgangspunt.

Eindhovens Dagblad in Helmond en de Gelderlander, editie Land van Cuijk. Ook dit is een manier om de boodschap over te brengen. Doel van dit alles is om een juiste beeldvorming te krijgen over psychiatrie binnen de samenleving. Nu ze toch zo trots over het GGZ-blad vertelt, vraag ik haar tot slot wat zij als professional van ons blad de Horizon vindt? Vivianne antwoordt: een schitterend blad wat op professionele wijze ook verbinding brengt met goede informatie en een mooie lay-out. Een voorbeeld voor anderen. Met deze mooie woorden besluiten we het interview.

Ik vraag haar of PR en communicatie dan hetzelfde is. Vivianne antwoordt dat PR een onderdeel is van communicatie. Communicatie is breder. Communicatie is verbinden door middel van contact maken, informeren, voorlichten enzovoorts, enzovoorts. Om het concreet te maken vraag ik Vivianne wat wij als cliënten hebben aan een dergelijke functie en afdeling. Vivianne antwoordt dat zij met haar team te vergelijken is met de benzine in een motor. Zij zorgt ervoor dat wat gecommuniceerd wordt op een goede en duidelijke manier op de juiste plaats komt. Dus ook bij ons als cliënten. Maar dat ze dat alleen kan doen als er ook een dialoog plaats kan vinden waarop ze feedback krijgt of de uitgezonden boodschap ook overkomt en duidelijk is.

Vivianne hartelijk dank hiervoor. Mij is weer een stukje duidelijker geworden wat communicatie is en welke plek dit in het geheel heeft.

Twan Aarts, redacteur Horizon.

OP EEN ZWIJN aangeleverd door Agnes Blok

Een zwijn ging met zijn ome Joop gezellig naar de bioscoop Doch toen zijn neef hem heel benepen met een parketplaats af wou schepen sprak oom bedaard doch diep gegriefd: ‘Twee zwijnenstalles alstublieft!’

Communicatie is altijd wel een zoektocht vertelt ze ook. Het is nooit dat wat bij de ene partij werkt, ook bij de ander past. Daarom worden er verschillende manieren ingezet om te bereiken dat het bij iedereen terecht komt. Hierbij vertelt ze ook vol trots over “de Link”, het GGZ-blad, wat deze week huis aan huis verspreid is met het Brabants Dagblad,

Geschreven door Kees Stip

7

Nieuws van de Cliëntenraad Prestigieuze prijzen gewonnen

verheugd dat GGZ ons hierin niet alleen laat staan, maar ook hier weer, samen met ons naar alternatieven zoekt.

Als Clientenraad feliciteren wij GGZ Oost Brabant met de mooie prijzen die binnengehaald zijn. Het is niet niks als je als organisatie dit weet te bereiken. Uit de prijzen blijkt ook wel dat de organisatie (en dan bedoelen we management, medewerkers, maar zeker ook cliënten) belangrijke en goede stappen maken op gebied van innovatie, veiligheid en gastvrijheid. Zelfs zo dat anderen dit ook zien en dit op het allerhoogste niveau waarderen. Is daarmee het eindstation bereikt? Nee, zeker niet. Er is altijd wel weer een vervolgstap te maken en nog verder te verbeteren. Immers stilstand zou weer achteruitgang betekenen. Maar het mooiste vinden wij toch ook wel: dat dit alles gerealiseerd is samen met cliënten. Voor dit moment is het ook een moment van trots zijn en genieten van wat bereikt is en de erkenning hiervoor.

Veranderingen in de zorg Als cliëntenraad ontvangen wij steeds vaker brieven en mails van mensen die bezorgd zijn over wat GGZ Oost Brabant wel of niet kan blijven bieden in de toekomst. We merken dat er onduidelijkheden zijn over wat nu eerstelijnszorg en wat tweedelijnszorg is. Onduidelijkheden over diensten (bijv. dagbesteding) die straks onder een andere financiering zal komen te vallen. Dit hebben wij met de Raad van Bestuur besproken en met hen afgesproken daarover goed te communiceren. Niet alleen over wat duidelijk is, maar ook wat nog niet duidelijk is en wanneer de duidelijkheid zal komen. Overleg met Raad van Toezicht In juni hebben wij wederom gesproken met de Raad van Toezicht. In dit overleg hebben wij met name gesproken over het thema veiligheid. In dit kader worden er veiligheidsronden gehouden waarbij de Raad van Bestuur en de geneesheer directeur samen met een cliënt een afdeling of team bezoeken. Met elkaar hebben we gesproken over de gehouden bezoeken en waarom het zo belangrijk is dat ook cliënten hieraan deelnemen.

Project zorgaanspraken Als clientenraad zijn we nauw betrokken bij het project zorgaanspraken. Hierin wordt bekeken wat de pakketmaatregelen van de overheid betekenen voor ons als cliënten. We weten dat er geen vergoeding meer is voor bepaalde diensten en dat GGZ die dus ook niet meer kan blijven aanbieden. Om tot een oplossing te komen voor cliënten voor bijvoorbeeld was, voeding, etc., zijn nu werkgroepen ingericht die samen met ons onderzoeken hoe dit in de toekomst opgelost kan worden. Als clientenraad zijn wij zeer

Directeur behandelzaken Tot slot hebben wij in de afgelopen periode enkele gesprekken gevoerd met kandidaten voor de functie van directeur behandelzaken. In alle gevallen konden wij een positief advies hierover geven.

8

BRABANT BREED TEGEN STIGMA door Eleonoor Willemse, Coördinator Stichting Door en Voor / Projectleider Brabant-breed Tegen Stigma

Vooroordelen en stigma’s: iedereen met psychische kwetsbaarheden zal ze herkennen. Vaak bij anderen, maar soms ook bij zichzelf. Het drukken van negatieve stempels en wegzetten van mensen als zijnde ‘onbekwaam’, ‘dom’, ‘gevaarlijk’ of ‘verantwoordelijk voor de eigen situatie’ is killing. Daarom is in 2013 in het Bestuurlijk Akkoord van VWS expliciet opgenomen dat stigmatisering moet worden aangepakt. Stigma’s leiden tot uitsluiting en belemmeren mensen om te participeren in de samenleving.

doeningen ‘normaler’ worden en mensen die eraan lijden worden geaccepteerd. Brabant-breed Tegen Stigma brengt in het najaar een krant uit met daarin achtergrondinformatie, interviews, foto’s en nog veel meer. Ook via de website www.brabantbreedtegenstigma.nl, sociale media, huis-aan-huisbladen en andere kanalen zullen de ervaringsdeskundigen van zich doen spreken. Medio mei 2015 worden in vijf Brabantse steden symposia georganiseerd. Naast deze ‘hoofdactiviteiten’ is er onder meer een voorlichtingsaanbod en wordt er een kunstwedstrijd uitgeschreven.

Stichting Door en Voor (regio Noord-Oost Brabant) start daarom, samen met Stichting Info-Méér (regio Breda) het project Brabantbreed Tegen Stigma. Een project dat gefinancierd wordt door de landelijke stichting Samen Sterk Zonder Stigma en waarmee de problematiek van stigmatisering onder de Brabantse aandacht wordt gebracht. Een project waarin veel mensen met psychische aandoeningen zélf vertellen hoe stigma’s hun leven beïnvloeden. En waarbij ook oplossingen worden aangedragen: hoe gaan we – Brabantbreed – stigma’s te lijf? Veel organisaties zullen daarbij betrokken worden: gemeenten, maatschappelijk instanties en natuurlijk zorgaanbieders, waaronder GGZ Oost Brabant. Immers: aan ‘de psychiatrie’ kleven veel vooroordelen. Ben je in behandeling, dan hang je dat meestal niet aan de grote klok. Een psychische aandoening is niet sexy. Een gebroken been snapt iedereen; een psychose of een manische episode is wat minder grijpbaar… Brabant-breed Tegen Stigma wil de problematiek van stigmatisering onder de aandacht te brengen en aanpakken. Zodat psychische aan-

Kunstwedstrijd Stigma-op-doeken In vijf Brabantse steden, waaronder Helmond en Oss, vinden medio mei 2015 vijf anti-stigma symposia plaats. Rondom deze symposia wordt een kunstexpositie georganiseerd. Hiervoor kan iedereen - in het kader van het thema Stigma-op-doeken - een kunstwerk indienen. Een deskundige jury beoordeelt de ingediende en geëxposeerde werken, waarna de prijsuitreiking plaatsvindt tijdens de symposia. Aan de wedstrijd zijn criteria verbonden, die te vinden zijn op de website www.brabantbreedtegenstigma.nl. Zo mogen alleen hangende kunstwerken van maximaal 100 x 100 cm. worden ingediend en moeten deze vergezeld worden van een korte toelichting. Via de website kunnen geïnteresseerden zich opgeven voor deelname.

9

KOKEN MET INE door Ine van Wijk

en rauw en ongepeld (500 g diepvries), ontdooid - 4 el honing

Ciabatta gegrilde kip Voorgerecht voor 8 personen Bereidingstijd: 40 min.

Bereiden: 1. Meng de helft van de sherry met de olie, knoflook en de helft van de sojasaus. Doe de varkenshaas en de garnalen in aparte schalen en verdeel de marinade erover. Laat minimaal 1 uur marineren. 2. Breng ondertussen de rest van de sherry, sojasaus en honing aan de kook en laat in ca. 7 min. inkoken tot een stroperige saus. 3. Rijg het vlees aan 8 satéprikkers en de garnalen aan 8 andere prikkers. Gril de vlees- en garnalenbrochettes op de barbecue of in de grillpan in ca. 7 min. gaar. Keer halverwege. Serveer met de saus.

Ingrediënten: 2 tl gemalen komijn (djinten) 2 tl paprikapoeder - 2 tl gedroogde oregano 12 el olijfolie - 1 kg kipfilet - 2 bakjes platte peterselie (a 20 g) - 2 bakjes koriander (a 15 g) - 2 bakjes munt (a 15 g), alleen blaadjes 2 tenen knoflook - 1 potje kappertjes (100 g) - 2 ciabattabroden (afbakbrood, a 250 g) Bereiden: 1. Meng de komijn met het paprikapoeder, de oregano, 4 el olie en 2 tl zout. Wrijf de kip in met het mengsel. Verhit de grillpan en gril de kip in ca. 15 min. gaar. Keer regelmatig. Laat iets afkoelen. 2. Doe ondertussen voor de salsa verde de rest van de olie, peterselie, koriander, munt en knoflook in de keukenmachine. Pureer tot een gladde saus. Schep de kappertjes met wat vocht uit het potje erdoor en breng op smaak met peper en zout. 3. Verhit de grillpan. Snijd de ciabatta's in 8 stukken en snijd open. Gril het brood 2 min. met de snijkant naar beneden. Snijd de kip in plakjes en beleg het brood ermee. Verdeel de salsa verde erover.

Glaasje gazpacho Voorgerecht voor 8 personen Bereidingstijd: 10 min. + 25 min. oventijd en 15 min. wachttijd

Ingrediënten: 3 rode paprika's - 1 komkommer, geschild - 1 teen knoflook - 2 pakjes tomatensaus, (tomato frito, a 350 g) - 2 el rodewijnazijn (fles 500 ml) - 6 el olijfolie extra vierge - 8 ijsblokjes - 1 bakje Hollandse garnalen (100 g)

Brochettes

Bereiden: 1. Verwarm de oven voor op 220 ° C. Leg de paprika's op een met bakpapier beklede bakplaat. Rooster de paprika's boven in de oven ca. 25 min. of tot ze zwart blakeren. Keer halverwege. Neem de paprika's uit de oven en doe ze in een pan met deksel of een afgesloten plastic zak. Laat 15 min. staan en verwijder dan het vel en de zaadlijsten. 2. Snijd de komkommer in stukken en doe in de

Bijgerecht voor 8 personen Bereidingstijd: 20 min. + 1 uur wachttijd

Ingrediënten: 250 ml cream sherry (fles 0.75 liter)- 10 el olijfolie - 2 tenen knoflook, geperst - 100 ml sojasaus (flesj250 ml) - 500 g varkenshaas, in blokjes - 1 zak reuzengarnal-

10

moenen, schoongeboend - 8 el olijfolie extra vierge - 2 el vloeibare honing - 2 bakjes munt (a 15 g), alleen de blaadjes - 2 bakjes basilicum (a 15 g), alleen de blaadjes - 2 bakjes koriander (a 15 g), alleen de blaadjes - 1 zak rucola (sla, 75 g)

blender of keukenmachine. Voeg de knoflook, paprika's, tomato frito, azijn en 4 el olie toe. Pureer ca. 1 min. Voeg de ijsblokjes toe en mix tot ze zijn opgelost. Breng de gazpacho op smaak met peper en zout. 3. Schenk de gazpacho in de glaasjes, schep er wat garnalen op en besprenkel met de rest van de olie. Serveer koud.

Bereiden: Snijd het spek in reepjes en bak 6 min. in een koekenpan zonder olie of boter knapperig. Neem uit de pan en laat uitlekken op keukenpapier. 2. Kook ondertussen de tuinboontjes gaar volgens de aanwijzingen op de verpakking. Giet af en spoel onder koud stromend water. Verwijder de lichtgroene vliesjes van de boontjes (dubbeldoppen). 3. Rasp de groene schil van de limoenen en pers de vruchten uit. Klop het rasp en het sap met de olie en de honing tot een dressing. Breng op smaak met peper en zout. Scheur de munt - en basilicumblaadjes in stukjes. Meng met de boontjes, spekjes, koriander en rucola. Besprenkel met de dressing.

Tomatenfocaccia Bijgerecht voor 8 personen Bereidingstijd: 65 min. + 20 min. oventijd

Ingrediënten: 1 kg bloem - 2 zakjes gist (pakje 3 zakjes) - 4 tl gedroogde rozemarijn 10 el olijfolie - 1 potje zongedroogde tomaten (295 g) - 4 tl zeezout grof (bus 500 g) Bereiden: 1. Meng de bloem, gist, rozemarijn en 2 tl zout in een ruime kom. Voeg al roerend met een houten lepel de olie toe en vervolgens 600 ml handwarm water. Meng alle ingrediënten en kneed het deeg 10 min. met de hand. 2. Verdeel het deeg in 2 porties en leg ze naast elkaar op een met bakpapier beklede bakplaat. Duw tot een ronde vorm van ca. 2 cm dik en 25 cm doorsnee. Dek af met een schone theedoek en laat op een warme plek 45 min. rijzen tot het deeg in omvang verdubbeld is. 3. Verwarm de oven voor op 200 °C. Verwijder de theedoek. Verdeel de tomaten over het deeg en duw ze erin. Bestrooi met het zeezout. Bak de focaccia's in de hete oven in ca. 20 min. gaar en goudbruin. Besprenkel voor serveren eventueel met extra olijfolie.

Balsamico vanille-ijs Nagerecht voor 8 personen Bereidingstijd: 10 min.

Ingrediënten: 1 bak aardbeien (500 g) - 1 bak vanilleroomijs (1 liter) - 8 el balsamicoazijn (flesje 250 ml) Bereiden: 1. Maak de aardbeien schoon, verwijder de kroontjes en snijd ze in kwarten. 2. Laat het ijs wat zachter worden en meng er 6 el balsamicoazijn door. Verdeel over de coupes en schep de aardbeien erbij. Besprenkel met de rest van de azijn.

Tuinbonen-kruidensalade Bijgerecht voor 8 personen Bereidingstijd: 1 uur

Ingrediënten: 300 g ontbijtspek (stukje) - 2 pakken tuinbonen (a 300 g, diepvries) - 2 li-

11

PELGRIMEREN door Gerry van der Rijt-van Sinten

Wat is pelgrimeren? Bij pelgrimeren denk je al gauw aan een busreis naar Lourdes of een lange voettocht naar Santiago de Compostella. Maar laat ik letterlijk dicht bij huis blijven en vertellen wat ik hier in pelgrimsoord Wittem zie gebeuren. Je kunt thuis ook bidden zegt men, maar kennelijk gaan mensen toch graag naar een plek waar velen samen komen. Zo ook naar Wittem. Het is een komen en gaan van mensen. Vroeger met vele bussen tegelijk uit heel Nederland: De mensen komen nu meer individueel of in gezinsverband. Je ziet dat terug op onze grote parkeerplaatsen, oorspronkelijk bedoeld voor bussen; De parkeervakken zijn nu geschikt gemaakt voor auto’s. Pelgrims komen ook per fiets of te voet, alleen of samen met anderen. Zoals op de eerste zaterdag van januari: met enkele honderden vanuit Landgraaf, op de vroege morgen ruim 15 km door de winterse kou.

Ik zag een paar zondagen achtereen dezelfde mensen in de kerk. Hun wandelschoenen wezen erop dat ze een stevige wandeling achter de rug hadden. Nieuwsgierig vroeg ik wat hen naar Wittem bracht. Bij ons in de straat is iemand erg ziek. Je wilt wat doen, maar wat? We hebben de familie beloofd negen zondagen achtereen naar Wittem te lopen om daar naar de mis te gaan en een kaarsje op te steken. De mensen die door ziekte getroffen zijn worden gesterkt door deze indrukwekkende vorm van meeleven. Nog een voorbeeld. Iemand uit de Vlaamse voerstreek belde: mogen wij morgenavond met onze deken in Wittem een eucharistieviering houden? Een moeder van een jong gezin is heel ernstig ziek. Wij als dorpsgenoten willen voor haar een beeweg houden. Een mooi gebruik in de Vlaamse grensstreek. De volgende dag zag ik in de avondschemering een lange sliert van mensen door de velden aan komen lopen. Biddend trokken ze de kerk van Wittem binnen. De man en de kinderen van de zieke vrouw waren erbij en lieten hun tranen de vrije loop. Ik weet zeker: hun tranen waren niet alleen van pijn er verdriet, maar ook van ontroering over zoveel betrokkenheid.

Verstilling en solidariteit Wat beweegt al die mensen toch? Hoe komt het dat overal de kerken leeglopen en bedevaartsoorden in trek zijn? Ik denk dat het te maken heeft met de twee kernthema’s die we dit jaar aan de orde stellen: verstilling en solidariteit. Om tot verstilling te komen, is het goed om af en toe de drukte van alledag te verlaten, even afstand te nemen. Letterlijk, want je moet er de tijd voor nemen om bij dat kapelletje aan de rand van het dorp een kaarsje aan te steken, er stil te worden om tot rust of tot gebed te komen. Op bedevaart gaan kan ook uitdrukking zijn van verbondenheid en solidariteit.

Pelgrimeren draagt bij tot onderlinge verbondenheid. Dat heeft menig parochie ontdekt die een gezamenlijke reis naar Rome of Lourdes organiseert. Samen erop uit, samen bidden en zingen bij de grot van Lourdes of bij het graf van Sint Petrus, samen iets moois ervaren: het verdiept het gezamenlijk geloof, maar ook de onderlinge relaties.

12

Groepsbedevaarten naar Wittem zijn er niet zo massaal meer als tijdens het ‘Rijke Roomsche Leven’, maar het neemt weer wat toe. Het zijn nu vooral mensen in verenigingsverband: van ‘Ziekenzorg’ uit Vlaanderen bijvoorbeeld, of ouderenverenigingen. Vaak is er dan ook een processie door de kloostertuin. Het ontroert mij als ik ze zie gaan, op elkaar leunend het tuinpad omhoog. Alle intenties worden in glazen bokalen meegedragen; er worden Weesgegroetjes gebeden en er klinkt een vertrouwd Gerarduslied. “Fijn, pater, dat dat hier nog kan.” Er is sprake van een pelgrimstocht dat het leven verbeeldt: elkaar een steunende arm bieden, samen optrekken in lief en leed. Dat doet goed. Wandelen met een plus Met name in katholieke streken trekken nog altijd veel mensen, individueel of in groepjes, op eigen gelegenheid of in het kader van een jaarlijks feest, naar kapelletjes in de buurt of naar pelgrimsoorden met een grotere bekendheid. Misschien is pelgrimeren wel de oudste vorm van toerisme: op een feestdag optrekken naar een heilige plek, ook om er bekenden of geloofsgenoten te ontmoeten in een sfeer van gezelligheid. Het aantrekkelijke van een tocht te voet is, dat je niet gehaast maar in het tempo van je eigen lichaam langs mensen en landschappen trekt. Al wandelend ben je intenser met mensen en landschappen onderweg verbonden, en draag je bewuster de intenties mee waarvoor je naar een bedevaartsoord gaat. Wandelen wordt dan haast vanzelf bezinnen.

Neem nou een pelgrimswandeling op 15 augustus, een Mariafeest. Het is volop zomer en mensen komen van overal bijeen: onwennige toeristen die bij de VVV ervan gehoord hadden, fervente Maria-vereerders die alle Maria-oorden aflopen, maar ook mensen die voorlopig niet méér prijsgeven dan ‘dat ze zoiets wel gezellig vinden en het landschap onderweg zo mooi is’. Maar pelgrimeren is toch altijd ‘wandelen met een plus’. En ondertussen heeft de meneer ‘die niks met Maria heeft’ mij onderweg wel verteld over zijn zorgen over de jongste zoon, en ‘het is toch wel goed die zorg straks ergens neer te kunnen leggen’. Halverwege stoppen we bij een kapelletje tussen de korenvelden om er de ‘kroetwüsj’, een kruidenbundel, te zegenen, een oud gebruik op ‘Maria Hemelvaart’. Een mooier samengaan van religieuze, volks culturele en recreatieve elementen dan tijdens zo’n pelgrimswandeling is nauwelijks denkbaar. En iedereen mag zelf weten welk aspect voor hem of haar het belangrijkste is. Verder wandelend zegt de protestantse toerist: “Eigenlijk wel een mooi geloof, dat van die roomsen”.

Pelgrims in de Middeleeuwen baden een reisgebed, dat vrij vertaald nog altijd door pelgrims gebeden wordt. God, U gaf geborgenheid aan Abraham en Sara (Vervolg op pagina 14)

13

Robin Heller, deelnemer Open Art Helmond 2014 door Twan Aarts

Kunstenaarsgroep Stichting Art Helmond organiseert de open atelier dagen (Open Art) van Helmondse kunstenaars op hun ateliers verspreid door de stad. Dit jaar heeft Open art plaatsgevonden in de oude bieb in het centrum van Helmond. Voor het gemak van de bezoekers waren de kunstwerken dit jaar op één locatie te zien.

(Vervolg van pagina 13)

toen zijn wegtrokken uit het land Ur. En U behoedde hen op al hun wegen. U gaf uw volk Israël adem in zijn benauwdheid: Het kon midden door de droog gewaaide zee heengaan. U wees de wijzen door een ster de weg naar uw Zoon. Wij bidden U: Stimuleer onze weerbaarheid. Troost ons onderweg. Wees tijdens hitte een koele schaduw en bij regen en ontij een veilige beschutting. Draag ons op handen als wij vermoeid raken. Wees een schild tegen onze angsten en een stok op glibberige paden. Geef ons perspectief als wij de moed verliezen. Hoor onze gebeden. Mogen wij op onze levensweg uw welwillendheid ontmoeten en in de gebeurtenissen van onze reis en levensloop Uw bevrijdende aanwezigheid ervaren. Wijs ons de weg naar de vrede, naar een wereld waar ieder tot zijn recht komt. Dat wij ons ook laten leiden door woord en voorbeeld van Johannes de Doper, de Wegbereider, en zo mogen aankomen bij Hem die Hij aankondigde: Jezus Christus uw Zoon, onze Heer, Amen.

Interview met Robin Heller, deelnemer Open Art Helmond 2014.

Kun je hier iets meer over vertellen? Ik ben benaderd door de organisatie van Open Art. Toen heb ik 5 foto’s per e-mail opgestuurd naar hen. Toen hebben ze mij goed bevonden om deel te nemen.

Ik vond je werk zeker niet misstaan in vergelijking met andere kunstenaars. Vindt jezelf ook niet? Het was een verzameling van allerlei stijlen. Dit was samen een mooi en interessant geheel. Mijn werk misstond er niet bij.

Het getoonde werk, was dat een selectie uit je werk? Nee, het was mijn meest recente werk want dat vond ik het leukst.

Heb je veel positieve reacties gehad? Ja, mijn werk werd gewaardeerd. Er waren ook Helmondse stadsgezichten bij. Dit is herkenbaar dus leuk voor het publiek.

Voor u gelezen, Gerrie van der Rijt van Sinten

14

Eenzaamheid door Robert Krom

Eenzaamheid is een leeg, haast gevoelloos gevoel. Mijn gevoel kan niet naar buiten, Omdat ik mij tegenover een ander niet kan en mag uiten. Wat is het eenzaam om al het mooie voorbij te zien gaan en lopen, Terwijl je wacht, en blijft hopen. Ik ga aan het heden en de dingen voorbij, met de gedachten en de vraag, komt dit door een ander, of ligt het toch ook aan mij?! Ik laat zo nu en dan wat van mij horen, in feite klop ik aan, er is niemand thuis. Dus blijf ik toch weer in de kou van het leven staan. Men heeft haast, of men heeft geen tijd, dan is er het gevoel van eenzaamheid. Dagen loop ik te treuren, omdat er dan niemand is, die me eens op kan beuren. Ik ben alleen, ik zit te wachten, ik zit te spelen met mijn gedachten, ben ik niet goed of loop ik achter, of wat zou men dan van mij verwachten. Soms denk je dan heel even, wat is er hier nog waard om nog voor te leven. Na al dit gevoel en die gedachten Zit je toch nog op iemand te wachten. Dan denk je “oh God, wat is mijn lot”, je gevoel gaat er aan kapot. En dan ben je weer bereid, om terug te keren naar het lot van de eenzaamheid.

15

De eenheid van lichaam, geest en ziel, door Agnes Blok

De eenheid van lichaam, geest en ziel, vanuit een Indiaas perspectief—deel Twee.

Zet een kruisje bij de keuze die jou het beste beschrijft. Soms is er meer dan één antwoord mogelijk.

De constitutie van energieën, waarmee we in deze wereld geboren worden, noemen we in de ayurveda onze aangeboren constitutie of prakruti. Wat we met onze constitutie doen, bepalen we zelf. In onze prakruti staat als het ware geschreven wat goed en slecht is voor onze gezondheid en vitaliteit en ons welbehagen. De behoeften van de eigen prakruti negeren is vragen om moeilijkheden. De vijf elementen vormen samen drie basisconstituties: Vata, Pitta en Kapha. Als de constitutie wordt gedomineerd door lucht en ether, dan heeft men een Vata-aard. Overheersen vuur en water, dan is men Pitta. En als water en aarde de boventoon voeren, dan is men Kapha.

Wat is jouw constitutie?

Vata. Mager, en dat (meestal) altijd geweest. - Als kind mager - Lichte botten, duidelijke gewrichten - Moeite met meer gewicht verkrijgen - Kleine, actieve, donkere ogen - Droge huid, die snel schilvert. - Donkere huid in vergelijking met rest van familie, bruint snel Donker, ruw, stug of kroeshaar - Voorkeur voor warm klimaat, zonneschijn, vochtigheid - Variërende eetlust, soms hongerig, vaak zijn uw ogen groter dan uw maag - Onregelmatige, harde, droge stoelgang, ook constipatie mogelijk - Spijsvertering soms goed soms niet - Afkeer van routines - Creatieve denker - Wil graag lichamelijk actief blijven - Je voelt je geestelijk meer ontspannen als je lichamelijk bezig bent - Verandert gemakkelijk van gedachten - In geval van stress neig je tot angstigheid of bezorgdheid - Je droomt vaak, maar herinnert jouw dromen bijna nooit - Humeurig en wispelturig van gedachten - Je houdt van snacks en knibbelen - Wanneer je ziek bent is er grotere kans op zenuwkwalen of scherpe pijn - Lichte slaper - Geld is om uit te geven - Variërende seksuele interesse, actief fantasieleven - Broze nagels - Koude handen en voeten, weinig zweet - Lichte, snelle, variërende polsslag met koude handen - Variërende dorst.

Hoe kun je achter je constitutie komen? Het zou ideaal zijn als een ayurvedische arts jouw pols kon voelen en hij vervolgens iets over jouw prakruti zei. Een ayurvedische arts kan aan jouw polsslag aflezen welke elementen wel en welke niet in evenwicht verkeren en wat er gedaan kan worden. In de ayurveda speelt de pols een gelijksoortige rol als in de Tibetaanse en Chinese geneeskunst. Een begenadigd beoefenaar van de Ayurveda is van onschatbare waarde. Maar wat nu, als er in de omgeving geen ayurvedische arts te vinden is? Iedere constitutie heeft bepaalde karakteristieke lichamelijke, emotionele en geestelijke kenmerken, waaruit we kunnen opmaken welke elementen een rol van betekenis spelen. Met behulp van de volgende vragenlijst kan je een beter idee krijgen van jouw constitutietype.

16

vanuit een Indiaas perspectief Pitta Middelgroot, goed geportioneerde lichaamsbouw - Als kind ‘normaal’ gewicht - Botstructuur tussen licht en zwaar in - Kan, door inspanning, gemakkelijk in gewicht toe- of afnemen - Doordringende lichtgroene, grijze of amberkleurige ogen - Vettige huid en haren Lichte huid, bruint snel in vergelijking met familieleden - Licht, fijn, vettig, blond, rood of vroeg grijs wordend haar - Voorkeur voor koele, goed geventileerde plaatsen - Geprikkeld als u een maaltijd mist of niet kunt eten als u honger hebt; goede eetlust - Regelmatige stoelgang; minstens tweemaal per dag zachte, vettige, soepele stoelgang - Gewoonlijk goede spijsvertering Geniet van plannen en routines, vooral wanneer ze van jouzelf komen Goede leider en initiatiefnemer - Geniet van lichamelijke activiteiten, vooral als er wedijver bij komt kijken - Lichamelijke activiteit voorkomt dat gevoelens uit de hand lopen - Je hebt een mening en laat die graag horen - In geval van stress neig je naar woede, frustratie of prikkelbaarheid - Je herinnert jouw dromen vrij gemakkelijk, je droomt vaak in kleur - Je uit gedachten en gevoelens met kracht - Je bent dol op eiwitrijk voedsel zoals kip, vis, eieren, bonen Wanneer je ziek bent is er grotere kans op huiduitslag, ontstekingen, koorts - Slaapt gewoonlijk goed - Geld is voor specifieke dingen die jou verder brengen - Snel gewekte seksuele interesse en lust - Soepele nagels, maar vrij sterk - Goede bloedsomloop, regelmatig zweten - Sterke volle polsslag, warme handen - Gewoonlijk dorstig

Kapha Neigt naar een stevige bouw - Als kind mollig of enigszins gezet - Zware botten - Wordt gemakkelijk zwaarder, heeft moeite met afvallen - Grote aantrekkelijke ogen met zware oogleden - Dikke, koele, goede gesmeerde huid - Bruint traag maar gelijkmatig, huid blijft langer koel dan bij de meeste mensen Dik golvend haar, wat vettig, donker of licht Elk klimaat is prima, zolang het maar niet te vochtig is - Houdt van eten, goede eetlust, kan zo nodig maaltijden overslaan (niet graag!) - Regelmatige dagelijkse stoelgang; soepel, dik, zwaar - Spijsvertering goed, soms wat traag - Goed in het vlot laten lopen van een organisatie of project - Geniet het meest van ontspannen bezigheden - Lichamelijke activiteit houdt je gewicht laag, wat met dieet niet gaat - Je verandert niet snel van mening - Je hebt de neiging om lastige situaties te vermijden - Je herinnert je dromen meestal alleen als ze zeer heftig of belangrijk waren - Regelmatig en betrouwbaar - Je bent dol op vet voedsel, brood, zetmeel - Wanneer je ziek bent is er grotere kans op vocht vasthouden en slijmvorming - Zware, gezonde slaper - Geld is om te sparen - Regelmatige seksuele interesse en libido - Sterke dikke nagels - Gematigd zweten - Regelmatige, langzame en ritmische polsslag, koele handen - Zelden dorstig Tel alle kruisjes op. De constitutie met de meeste kruisjes wijst in de regel op jouw dominerende constitutie. (Vervolg op pagina 18)

17

specerijen. Leg de nadruk op verse vruchten en groenten. Nuttig flinke hoeveelheden melk, kwark en volkorengranen. Laat bij de keuze van jouw voedsel jouw oog vooral vallen op zoete, bittere en wrange smaken. Zorg voor meer dan voldoende frisse lucht. Vertrouw op jouw gevoelens en uit ze zodanig, dat jij en de mensen om jou heen er iets aan hebben.

(Vervolg van pagina 17)

Scoren twee constituties ongeveer even sterk, dan heb je mogelijk een dubbele dosha: Vata-Pitta, Pitta-Kapha, enz. Zelden zullen alle drie de constituties even sterk scoren, wat jou overigens tot een tridosha zou maken: Vata-Pitta-Kapha. Heb je kruisjes gezet bij een dosha die afwijkt van jouw constitutie, dan bestaat er misschien in die dosha een evenwichtsstoornis. Heb je bijvoorbeeld voornamelijk kruisjes bij Pitta-dimensies gezet, maar ook bij ‘broze nagels’ of ‘lichte slaper’ , dan kan dit er op duiden dat je wel een Pitta bent, maar dat het Vata-evenwicht verstoord is.

Wat je kunt doen ten gunste van het Kaphaevenwicht Zorg iedere dag voor voldoende lichaamsbeweging. Consumeer zo weinig mogelijk vet, ook zo weinig mogelijk gefrituurde producten. Vermijd ijskoud voedsel en ijskoude dranken, zoet en te veel brood. Kies voedsel dat warm, licht en droog is. Drink per dag niet meer dan 1 liter vocht. Kies vooral voor eten en kruiden met een scherpe, bittere en wrange smaak. Eet veel verse groenten, kruiden en smaakmakers. Zorg voor voldoende koolhydraten, zodat je voldoende energie binnenkrijgt. Zorg dat je zoveel mogelijk opwinding, uitdagingen en veranderingen meemaakt.

Wat je kunt doen ten gunste van het Vataevenwicht. Blijf warm. Kies voor verwarmende producten en specerijen of smaakmakers. Vermijd extreme kou en koud of bevroren voedsel of drankjes. Eet zo min mogelijk rauw voedsel, vooral weinig appels of kool. Doe voorzichtig met de meeste bonen, op een paar soorten na. Zorg ervoor dat jouw eten warm, vochtig en goed ‘gesmeerd’ is. Neem bijvoorbeeld soep, warme drankjes en rijst met een beetje olie of boter. Leg bij de keuze van jouw voedsel de nadruk op de smaken zoet, zuur en zoutig. Zorg voor regelmaat. Probeer een geborgen, rustige en stabiele omgeving voor jouzelf te creëren.

door Agnes Blok, gebruik gemaakt van verschillende bronnen

Wat je kunt doen ten gunste van het Pittaevenwicht. Blijf koel. Vermijd extreme hitte, stoom en vochtigheid. Vermijd overdadige hoeveelheden oliën, gefrituurde (gebakken) producten, cafeïne, zout, alcohol, rood vlees en hete

18

DE RVB INFORMEERT door Vivianne Viguurs

voor de beste publicatie op het traumabehandelaanbod. Het initiatief laat volgens de jury zien “waar

Bevlogen gerealiseerd in 2013, op weg naar 2014 Vanuit eigen kracht en expertise anticiperen wij op de veranderende zorgvraag door onze specialistische GGZ anders, slimmer en nog meer in de wijk te organiseren. Hoe en met welke positieve resultaten we dat afgelopen anderhalf jaar hebben gerealiseerd, brengt we via een speciale, interactieve Jaarverslag-Link in beeld. “Anders dan an-

het om gaat en draait in de gezondheidszorg: een cultuur waar veilige menslievende zorg wordt geboden en waarin wordt geleerd van elkaar.”

deren zijn wij met elkaar in staat goede kwaliteit van zorg te blijven leveren ook al staat er een straffe financiële tegenwind door overheidsbezuinigingen Daarin onderscheiden we ons,” zeggen de trotse bestuurders Oscar Lees er meer over op www.ggzoostbrabant.nl

Dekker en Fred Pijls. De Jaarverslag-Link bevat onder andere de belangrijkste resultaten, meningen hierover van relaties én linkjes naar webinfo, achtergrondartikelen en filmpjes die in de afgelopen periode zijn ontwikkeld. Wil je ons laten weten wat je van deze speciale Linkeditie vindt? Mail het ons via [email protected] Hier kun je ook terecht voor papieren exemplaren van het verslag.

Nieuwe Jeugd-Link al gelezen? Met het oog op de transitie in de Jeugdzorg is in juni een speciale Jeugd-Link bij de regionale krant verschenen. Op deze manier hopen we vooral ook de gemeenteraadsleden in onze regiogemeenten op een laagdrempelige manier te bereiken. De vierde editie van dit gratis blad verscheen bij het regionaal dagblad in regio’s Den Bosch, Helmond, Land van Cuijk en Oss/Uden/Veghel. Het is nog steeds verkrijgbaar op onze hoofdlocaties en digitaal via onze website.

In één week vier prestigieuze prijzen winnen GGZ Oost Brabant heeft met het initiatief ‘Gangmakers en veiligheidsoverleggen’ de IGZ ZorgVeiligPrijs 2014 gewonnen. Dat werd bekend tijdens het jaarlijkse patiëntveiligheidscongres van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Eerder die week won onze organisatie al de Nationale Jeugdzorg Prijs, de Gastvrijheidszorg Award en een prijs

19

FAMILIEAVOND FACT UDEN door Henk Driessen

naar lotgenotencontact voor Anoiksis. Zij wilde meer over psychoses aan de weet komen. Beide personen heb ik ook mijn telefoonnummer doorgegeven voor het geval ze nadere informatie willen hebben over Anoiksis.

FACT-Team Uden organiseerde een cliënten/ familieavond. Op donderdag 5 juni was er een cliënten/ familieavond in D’n Inloop in Uden georganiseerd door het FACT-Team van Uden. Het FACT-Team Uden werkt nu 2 jaar samen en begint nu een echt team te worden met ook een ervaringswerker in hun gelederen. Er was een zeer emotioneel betoog van ervaringsdeskundige Marion van de Ven. Met vallen en opstaan bracht ze het na vele jaren tot ervaringsdeskundige binnen de psychiatrie. Toen zij haar verhaal deed werd er op sommige plekken binnen het gebouw een traantje geplengd.

Ik verkocht 3 boekjes van “Verliefd op een Borderliner”, dat viel mij niet tegen. Verder gaf ik de jongeman het boek Zwemmen naar het Paradijs cadeau, dat was vroeger een welkomstcadeau van Anoiksis. Toevallig had ik nog een setje voorhanden. Later ontmoette ik Chris, ondersteuner van de familieraad. Hij woont bij mij in de buurt en hij bracht mij naar huis. Dat scheelde mij een lange reis. Een geslaagde avond. Chapeau FACT-Team Uden!!!!!

Ons standje stond wat verkeerd opgesteld, ik heb daar bij de organisatie ook een opmerking over gemaakt. Er zou de volgende keer rekening mee worden gehouden.

HULP

Er kwam een jongeman praten over dat hij graag lid wilde worden van Anoiksis. Ik gaf hem een inschrijfformulier mee en een boekje over psychosegevoeligheid. De jongeman vertelde dat hij nog verscheidene jaren in het bedrijfsleven had gewerkt. Hij werkte nu in WSW-verband 4 uur per dag doordeweeks. Als hij thuiskwam moest hij daarna wel een uurtje slapen.

aangeleverd door Willemien van Rixtel

Gevangen in mijn verdriet helpen kan men mij niet. Ik moet het doorstaan en zijn gang laten gaan. Wat ik ook vaak hoor het leven gaat door. Ik weet dat je het kunt rouwen wordt mij nauwelijks gegund. Het is allemaal zo goed bedoeld maar ik kan er niets mee. Totdat iemand zegt ik weet een beetje van je pijn je mag gewoon verdrietig zijn.

Ook kwam een vrouw praten over het feit dat zij een éénmalige psychose had gehad waarschijnlijk door haar drugsverleden. Zij vroeg of Anoiksis voor haar wel de juiste plek was. Ik zei tegen haar dat ook als mensen éénmalig een psychose hebben meegemaakt ze toch welkom zijn bij Anoiksis. Ze had met name oor

20

INZICHT NA MIJN DEPRESSIE door Harrie de Koning

Ik ben Harrie de Koning. Ik woon in Uden; ben getrouwd en heb 3 kinderen. Van 2007 tot 2013 was ik zwaar depressief. Ik lag vaak op bed of was ergens opgenomen. Mijn vrouw en kinderen bleven gedurende die tijd op hun post. Ik had ook suïcide neigingen. Fietste dan van huis naar de flats, voelde me al in die donkere geïsoleerde dimensie die ik het voorportaal van de dood noem. Wanneer ik op de 5e verdieping stond kwamen er 2 gedachten in mijn bewustzijn: de eerste niet springen Harrie, dit lost niets op; en de ziel van mijn jongste zoon (ong. 15 jaar) drong door de zwarte mist in die eenzame dimensie: hij zei ‘papa niet doen; dat kan ik niet verwerken.’ Dan ging ik weer terug naar mijn fiets en reed huiswaarts. Achteraf prijs ik me gelukkig dat ik niet gesprongen ben. In december 2013 ontsteeg ik de depressie en was ik weer gezond. Het voelde als een wedergeboorte. Nu gaat het goed met mij; elke dag dank ik dat ik leef en dat ik gezond ben.

de behandelaars ook blijven uitgaan van de kracht en mogelijkheden van de cliënt/ patiënt; niet te gauw opgeven om daarnaar te zoeken en die weer te ontdekken. Ik was al die tijd fijngevoelig en nu ik eruit ben voel ik dat dat mijn kracht is en dat ik die behouden heb, omdat verschillende mensen, ook van GGZ, me daarin bleven steunen; ook al was ik bijv. suïcidaal. Fijngevoeligheid is sociale intelligentie; is het aanvoelen van zaken (al wat er zich tussen mensen afspeelt). Het kan als de psychiatrische ziekte over is zeer zeker benut worden in allerlei maatschappelijke mogelijkheden. 2) Ik heb ervaren dat deskundigen soms woorden gebruikten die ik niet kon snappen in mijn ziekte. Bijvoorbeeld.’ Medicatie resistent.’ Ik was zo ver heen dat ik het ook niet navroeg; wel bleef ik met onduidelijkheid zitten. Deze toespraak is dan ook een pleidooi voor helder taalgebruik en navragen door deskundigen: begrijp je het? Voel je het aan? Snap je mijn bedoeling?

Ik bereidde een korte inzicht- toespraak voor tijdens de bijeenkomst van het FACT in Uden, omdat ik het belangrijk vind dat in psychiatrie meer wordt uitgegaan van de kracht van de cliënt. Ik ben fijngevoelig en zachtmoedig (was ik altijd al).

3) Het is mijn ervaring dat het goed is om als cliënt inzicht te krijgen in de relatie tussen mijn kracht (fijngevoeligheid) en mijn zware depressie. Bij mij was de fijngevoeligheid een van de oorzaken van mijn aandoening. Nu ik eruit ben is het mijn kracht!!! Dus niet alleen dit door deskundigen constateren: depressie, psychose enz.

Mijn inzicht na mijn depressie in 3 stukjes: 1) inzicht in de kracht van de cliënt en maatschappelijke mogelijkheden 2) duidelijk taalgebruik 3) inzicht 1) Ik vind het belangrijk dat psychiaters, psychologen, casemanagers, spv-ers, en vooral

21

DE ZWARTE RUITER door Ger van Lankvelt

ouders in Beek en Donk en breidde "zijn werkterrein” uit tot plm. 120 km. rond Boekel. Hij kwam in de sluikhandel terecht en regelmatig werd hij betrapt en gestraft voor diefstal ondanks dat hij soms lang uit de handen van de politie wist te blijven. Zo stal hij 4000 gulden uit de pastorie bij de pastoor in Volkel. Hij werd weer eens gearresteerd voor 29 feiten waarvan hij er 27 bekende. Na de oorlog trouwde hij met een meisje uit Mierlo-Hout, bij wie hij introk, en hij stortte zich direct op de wildste vorm van smokkelarij, met beschieting en achtervolging. Mettertijd kreeg de politie hier steeds beter vat op, waardoor Hans noodgedwongen switchte naar de zwarte handel in auto's. Een leger van sjacheraars stond hiervoor in de regio paraat, maar pingelen ging hem niet goed af en hij specialiseerde zich met succes in seriële inbraken. Met de politie constant op zijn hielen hing hij steeds openlijker de ongrijpbare bandiet uit. Een volksheld die buurtkinderen met zijn pistool liet spelen en in zijn stamcafé in Helmond rondjes weggaf. In de wijde omtrek wist iedereen dat hij een dief was, maar hij spaarde zijn achterban en gedroeg zich hoffelijk en joviaal: een gentleman die boven de massa uitstak. Zijn bijnaam ontleende hij aan zijn zwarte haar en zijn voorliefde voor de kleur zwart in zijn kleding. Tijdens de Mierlose Kersenoptocht bereed hij eens een zwart paard, met een zwarte leren jas om, zwarte laarzen aan en een zwarte cowboyhoed op. Het publiek

Op 28 april 1925 werd hij in het Brabantse Boekel geboren als een van de jongste kinderen van twintig broers en zussen in een groot gezin. Later verhuisden ze naar Beek en Donk, waar zijn vader werk vond bij van Thiel draadindustrie. Omdat er in Boekel helaas geen werk was voor zo'n groot gezin verhuisde ze naar elders. Wie wilde er nu in Boekel wonen. Hij werd later bekend als "De Zwarte Ruiter", een man die wijd en zijd berucht was om zijn misdaden. Ook in het land van Maas en Waal. In zijn jeugd na de lagere school en mislukte ambachtsschool opleiding werkte- Hans Gruijters alias "De Zwarte Ruiter"-, als knecht bij een groenten en een kolenboer, waarna hij in Helmond in de motorhandel terecht kwam. Hans ontwikkelde zich als opportunist zo, dat hij steeds weer de ruimte pakte die een ander hem toeliet. Op zijn vijftiende werkte hij in Duitsland in een metaalfabriek en kwam daar na 13 maanden in 1941 van terug met een Duitse legerpet op en met rangonderscheidingstekens en een legerriem. In een Duits uniform hield hij zelfs auto's aan en stal hij daarna enkele malen een fiets. Hij werd gepakt en moest naar een opvoedingsgesticht in Doetinchem waarna hij te werk werd gesteld in een hotel in 's Hertogenbosch. Dit is ook de tijd dat hij de motorcrosser Henri Rietman (De leeuw van Doetinchem) leerde kennen in het opvoedingsgesticht. In september 1944 ging hij terug naar zijn

22

BRABANTSE FIGUREN schreeuwde: "Daar heb je de Zwarte Ruiter". Het ging mis op het moment dat hij ter bekostiging van zijn grote levensstijl een van de eerste gewapende overvallen uit de geschiedenis wilde plegen. Op het postkantoor in Ravenstein, met een doek half voor zijn gezicht, zat hij geknield voor de brandkast toen de beheerder binnenkwam. Een schot volgde, en de dag daarna was de goeie man dood, vermoord door het wapen van de verdachte. Zo'n tragedie had Brabant, ja heel Nederland, nog nooit meegemaakt. Amper een week later schepte Hans met zijn auto een fietser, wederom fataal. Hij reed door, maar via getuigenissen kwam de politie bij hem terecht en uit de ene aanwijzing volgde de andere. In januari 1955 overviel hij een bank in Oss en op 4 januari verborg hij zich in de bossen bij Berkel-Enschot. Op 5 januari wilde de Zwarte Ruiter een auto stelen bij café Casino, maar hij werd door de eigenaar betrapt, waarbij hij gericht op zijn achtervolger schoot. Gruijters pakte een fiets in de Oisterwijksebaan en vluchtte. Op 6 januari werd hij gearresteerd in hotel Schuermans, het huidige "Wapen van Tilburg", aan de Spoorlaan in Tilburg. Hij werd veroordeeld tot vijftien jaar cel wegens doodslag in Ravenstein.

bol van stonden. Hij werd gepakt en moest zijn straf nog helemaal uitzitten. Interessant is dat Hans steeds heeft volgehouden dat hij de beheerder van het postkantoor niet zelf had neergeschoten. Hij kreeg daarin bijval van zijn tweede vrouw en zelfs een kapelaan van zijn parochiekerk in MierloHout, waar hij zich nooit meer durfde te vertonen. Als om zijn onschuld te illustreren nam hij na zijn invrijheidstelling een gevoelig plaatje op: "Mijn moeder", en startte hij een schoonmaakbedrijf in de Betuwe. Zijn biografie laat echter over zijn daderschap geen twijfel bestaan. Waarom bleef Hans dan toch zijn standpunt uitdragen? Omdat hij als een fatsoenlijke schurk herinnerd wilde worden, zoals zijn vroegere omgeving had verlangd. Dat hij met een knipoog naar zijn oude stiel overleed, namelijk zittend op een paard en nauwelijks 55 jaar oud, vergrootte in elk geval weer de sympathie voor hem, zodat mensen in Helmond en omstreken nog tijdenlang konden menen dat er zoiets als een sociaal asociaal bestaat. Hij trouwde in 1970 voor de derde maal en ging in het Gelderse Rumpt wonen waar hij in 1980 aan een hartaanval overleed. In 1994 werd er nog een toneelstuk aan zijn leven gewijd. Een crimineel met filmische trekjes die na zijn vrijlating als mislukte zakenman in zijn levensonderhoud moest voorzien. Een man over wiens leven een zekere romantische zweem hangt, hoewel we daar met de ogen van nu waarschijnlijk anders tegenaan kijken. Tegenwoordig heet de Zwarte Ruiter een draaideurcrimineel, een veelpleger die waarschijnlijk langdurig onder behandeling zo zijn gesteld in een TBS kliniek.

Al tijdens zijn rechtszaak was hij tot een nationaal figuur uitgegroeid. De pers boog zich over de vraag, of hij een ouderwetse boef dan wel een moderne gangster genoemd moest worden. Het idee van een ouderwetse boef won nadat hij uit de gevangenis wist te ontsnappen op de meest ouderwetse manier: met behulp van een touwladder. Een week durende klopjacht volgde, waar de kranten

23

HET VERHAAL OVER KISTE TRUI door Ger van Lankvelt Het verhaal van Kiste Trui zit ingepakt tussen het visioen dat de vijf wachters op de Utrechtse wallen op de voorhand zouden hebben gehad over de slag op de Mookerheide in het jaar 1574 en het visioen van een blinde ziener Johannes die in de toekomst geweldige slag ziet op diezelfde heide waaraan Spaanse ruiters zullen deelnemen en "roodrokken", zwarten uit Afrika en heidenen uit het oosten. Een koning zal op zijn ros vluchten over de brug in Mook, de ros verliest een van zijn hoefijzers, een smid wil het gaan beslaan, maar de vijand zit de koning zo dicht op zijn hielen dat hij moet vluchten, voordat de hoefsmid zijn werk kan doen.

dood ontsnapt was en ook getuige was geweest van het verdonkermanen van de zware kist met goudstukken en geroofde schatten. Nog tijdens de slag probeerde hij de kist uit de grond te halen, maar hij werd bij zijn graafwerk door de Spanjaarden betrapt. Zij knoopten hem aan een boom. zonder dat ze hem de kans gaven te vertellen wat hij aan het zoeken was. Zij hoorden ook het verhaal over een man, die vele jaren als lid der schatgravers op zoek was naar de kist. Hij had succes, want op een gegeven ogenblik stiet hij met een snerpend geluid zijn spade op een ijzeren beslag dat de houten kist omvatte. Maar in zijn enthousiasme vergat hij de strenge wet die voor schatgravers gold: bij het graven mocht er geen woord gesproken worden. Hij riep uit: "ik heb ze in de hand." Toen verscheen daar een rood mannetje (het moet wel een duiveltje geweest zijn) dat schamper antwoordde: "Maar ik heb ze in de tand" en hij trok de kist verder de diepte in. Door Trui (heeft ze in de vorige eeuw geleefd of vroeger?) werd een werkgroep gevormd die dag en nacht niet meer verstomde. Bij tij en ontij trok ze erop uit, met in haar hand de spade en in haar hart het verlangen naar goud en rijkdom. De wereld rondom interesseerde haar niet meer, zij versimpelde en werd alleen nog maar Kiste Trui. Iedereen kende haar zo en iedereen zag haar zo, met de spade in de hand turend naar de lokkende grond rondom de Riethorst. Zij groef hier en speurde daar, met telkens in haar binnenste

Het leven van Kiste Trui, een Middelaarse, is helemaal opgegaan aan het verhaal over een kist, een schatkist waarin de krijgskas van Lodewijk en Hendrik van Nassau zou zijn opgeborgen. Toen de nederlaag van de Nassauers zich al aankondigde, werd de kist in de grond begraven en dat zou zijn gebeurd rond een MookMiddelaarse wijk, die de naam Riethorst draagt. Bij Kiste Trui thuis werden bovenstaande verhalen 's avonds als het gezin bij de vuurkuil, de huiselijke haard, was gezeten verteld bij voorkeur als de donkere wolken zich samenpakten aan de hemel en donder en bliksem hun angstaanjagend spel speelden boven de behuizingen van het dorp. Zij hoorden ook het verhaal over soldaten, die op hun vlucht jammerlijk verzonken waren in de nabije moerassen en die niets meer konden vertellen over een begraven schatkist. Toch was er een man, die aan de

24

NATURAL RECOVERY door John van den Elzen

De meeste trouwe lezers van de Horizon hebben de afgelopen jaren al heel wat artikelen over Natural Recovery kunnen lezen. Het prachtige samenwerkings- en scholingsproject met Helicon Opleidingen voor cliënten van de GGZ oost Brabant.

de vrees voor het rode mannetje, dat de kist nauwlettend bewaakte. Wist ze maar iemand die dat mannetje zou kunnen bezweren!! Als de pastoor eens zou willen meegraven, voor hem zou dat duiveltje toch wel bang zijn? Ze toog naar de pastorie, voorzichtigheidshalve zonder spade en stelde schuchter haar vraag. Maar de overigens vriendelijke, pastoor ging niet op haar verzoek in. Hij wist niet of zijn vroomheid toereikend was om de macht van de boze te keren en, zo zei hij, zijn handen stonden niet naar graafwerk en hij was daartoe ook niet opgeleid.

In de afgelopen jaren hebben we dan ook zo’n 25 leerlingen naar het MBO diploma AKA niveau 1 mogen begeleiden. Een enkeling is zelfs doorgegaan naar een opleiding op MBO niveau 2. We hadden het goede voornemen om in 2014 weer met een nieuwe lesgroep te starten. Door een tekort aan aanmeldingen (en dus leerlingen) kan dat helaas niet doorgaan. Dat wil niet zeggen dat we onze waardevolle samenwerking met Helicon Opleidingen gaan stoppen.

Trui ging naar huis, nam de spade weer op en hervatte, alleen, haar graafwerk. Teleurgesteld, maar niet ontmoedigd. Trui groef door en zij is tot haar dood door blijven graven. Vlak voor haar heengaan zou zij hebben gezegd: "Nu komt het rode mannetje niet meer." Daarmee stelde zij het sein op groen voor allen: Mookenaren en vreemdelingen die verder willen graven en zoeken. Zij kunnen het ongestoord doen. De kist is er nog en het duiveltje komt niet meer. Trui heeft het zelf gezegd.

We blijven zoeken naar mogelijke vormen van samenwerking en scholing/opleiding van cliënten van de GGZ. Huize Padua, De Pandelaar en Coudewater zijn hiervoor gecertificeerd als erkend leer-/werkbedrijf voor Aequor. We houden jullie via de Horizon op de hoogte als er weer nieuws is of ontwikkelingen zijn over Natural Recovery.

Maar als je op een stille avond in de zomer rond wandelt op de Mookerheide, dan hoor je nog steeds het gevloek en het gekreun van de gravende Kiste Trui, die nu nog steeds na zoveel eeuwen het maar niet kan laten de schat op te graven, want ze moet en zal die verborgen schat gevonden krijgen. Maar lieve mensen als je daar toch soms eens in de buurt komt, ga dat lieve mens eens meehelpen met graven, misschien dat je er zelf ook rijker van kunt worden.

Met vriendelijke groet, John van den Elzen Rogier van der Linden Projectleiders Natural recovery

25

EINDE VERZORGINGSSTAAT... door Agnes Blok

Vandaag woensdag 28 mei 2014 was de herhaling van het programma RADAR op TV, met als een van de onderwerpen Dementie. Vele voorbeelden werden er gegeven van ouderen in verpleegtehuizen, die worden gedrogeerd met medicatie. Enkele verpleeghuizen hebben een ander beleid en wel zonder of met heel weinig medicatie. Ook is bij deze laatste het financiële plaatje en de bureaucratie aangepakt. Weinig kosten, minder managers, en minder administratie. De opleidingen van verplegend personeel worden door een meerderheid aan verpleeghuizen als reden aangegeven van het moeten drogeren van ouderen. Want alleen een hoogopgeleide kan er voor zorgen, dat dementerenden zich de gehele dag prettig voelen, zonder of met heel weinig medicatie. Volgens betreffende overgrote meerderheid aan beleidsmedewerkers. De staatssecretaris denkt daar anders over en ziet meer mogelijkheden in weinig kosten, minder managers en minder administratie. In mijn directe omgeving zijn er ouderen die in een verpleegtehuis dagelijks door hun kinderen worden begeleid, om én een helpende hand toe te steken én hun ouders niet afhankelijk te laten zijn van rustgevende en drogerende medicatie. En met succes. Maar deze zijn niet altijd hoogopgeleid. Ook in kringen van verpleegkundigen gaan stemmen op, dat zij het zo erg vinden om mensen met een slaappilletje achter te moeten laten, terwijl zij zeker zijn van hun capaciteiten om anders met deze ouderen om te kunnen gaan. Deze verpleegkundigen hebben vanuit zichzelf een liefdevolle benadering vanuit hun eigen levenservaring. Al zijn de opleidingen die de basis vormen in de zorg voor jonge

mensen vergeleken bij vroeger, nu meer gericht om hen onder toezicht, naar eigen inzichten en gevoelswaarde, in het belang van de patiënt, te laten verzorgen. En dat klinkt als muziek. Ook in de psychiatrie zijn er grote veranderingen gaande. Voorheen werd in algemene psychiatrie enkel en alleen medicatie voorgeschreven, zodat nadere bekendheid met de werkelijke problematiek werd onderdrukt en men een rustige cliënt ervoer. Dat kon jaren duren, zonder enige poging medicatie af te bouwen. De problematiek van patiënten is dan ook altijd in handen van hoogopgeleiden geweest, ter diagnose, genezing en/of een prettig leven, maar zo ook de inzichten en welwillendheid van de cliënt tijdens dat proces. Er gaan nu niet voor niets tegengestelde stemmen op over een te veel en te lang aan medicatie en tevens is de lichamelijke gesteldheid van de cliënt meer van belang geworden. Het fysieke van de mens werd vaak onderkend, ervan uitgaande, dat alles vanuit de psyche ontstaat. In de wirwar aan medicaties en het ontbreken van de nodige kennis, kan het voor de patiënt eindeloos zoeken zijn om de juiste knop te vinden om dat roer om te gooien en de geestelijke gezondheid van jezelf te bevorderen. De macht bleef hierdoor jarenlang bij de eindverantwoordelijke en hoogopgeleide, veelal de psychiater. Er wordt sinds 2013 bij GGZ Nederland breed, vaker op gehamerd in overleg met de cliënt te zijn en meer naar de cliënt gericht te handelen. Het hele systeem van medicatie is hiermee in een ander daglicht komen te staan en sinds begin dit jaar wordt tevens de

26

ter vermindering van klachten. Een prettige werksfeer doet wonderen.

voeding voor een heel belangrijk deel onder de aandacht gebracht. Vooral het voedsel waar geen toevoegingen in voorkomen, dus verse en zuivere producten, daar goede voeding van grote invloed kan zijn op de geestelijke, maar ook lichamelijke gezondheid. Onlangs is er een site geopend vanuit regeringswege, waarin wordt aangegeven welke bedrijven goede voedingsproducten leveren. Er wordt gewerkt aan een ander leefklimaat en een goede gezondheid.

Zijn we op de goede weg naar het participeren in deze samenleving? Er wordt meer aandacht aan het klimaat besteed, zoals duurzaamheid, andere energiebronnen, ander voedsel. Dat doet je beseffen dat er veel praktische kanten zijn, die om een andere reële en menselijke aanpak vragen, nu de extreme vorm aan luxe niet meer wordt geaccepteerd en iedereen bemerkt, dat er een einde is gekomen aan de grove verspillingen. Waar doen we moeilijk over! Gewone praktische zaken vragen om een andere oplossing en een andere aanpak aan creativiteit en hopelijk daardoor het behoudt van werkgelegenheid. Mogelijk gaan we over naar een ander muntenstelsel! Men spreekt daarbij latent in de EU over een algehele kwijtschelding van schulden, ontstaan door de huidige crisis. Dat zal velen geruststellen als dat plaats zal gaan vinden.

Er zijn wetten, die niet doorbroken kunnen worden en waarmee het zorgstelsel te maken heeft in algemeenheid. De patiënt kan bij ter zake doende ongenoegen zijn klacht(en) kenbaar maken. Al is rechtspreken niet altijd de juiste weg om veranderingen te bewerkstelligen, maar gelukkig zijn er grote veranderingen gaande. Steeds vaker komt het voor, dat moet worden gewacht totdat problemen zijn geëscaleerd, en adequate hulp uitblijft of vaker naar anderen wordt geschoven, met schrijnende voorbeelden. Maar daardoor wel onder algemene aandacht worden gebracht en oplossingen ten goede uiteindelijk het resultaat blijken. Zoals het plotseling vinden van een meevaller vanuit regeringswege en daarmee de oplossing aandragen om ouderenzorg veilig te kunnen stellen.

En blijven zorginstellingen bestaan en kunnen we in de toekomst nog raad vragen aan een dokter? Want als de werksfeer en werkdruk algemeen niet worden aangepakt, en met name de gezondheidszorg blijft escaleren, en de bureaucratie niet afneemt, dan zijn we op den duur allemaal capabel en hoogopgeleid.

Maar de werkdruk algemeen en daarmee de enorme stress die overal merkbaar is, speelt eveneens een grote rol in het psychisch en fysieke welzijn. Een andere benadering en zienswijze van deze werkdruk zou ook bevorderlijk zijn voor het welzijn van de mens en

27

MIJN STIGMA IN BEELD door Agnes Blok

Nog steeds is het vreemd, om bij de GGZ in behandeling te zijn en dus als een psychiatrisch patiënt bekend te staan. Voornamelijk in de nabije omgeving en in algemeenheid door de maatschappij. Verward raken door het beleven van psychisch lijden, vormt voor menige buitenstaander een vreemd en angstig beeld. Een mens met een fysieke aandoening zal men altijd op een andere wijze benaderen, dan een mens in behandeling van de psychiatrie. Toch zijn ziektes op lichamelijk gebied eveneens te wijten aan de psychische gesteldheid van de mens. De mens heeft met zijn psyche grote invloed op heel zijn lichaam en zelfs botbreuken en ongevallen hebben een aanleiding vanuit deze invloeden. Erfelijkheid en opvoeding is een factor dat mede oorzaak is van het ontstaan van lichamelijke ziektes, maar evenzo van psychische pijnen. Alles komt voort uit de psyche van de mens.

‘het vinden van de juiste knop’ om deze ziekte en ziektes in algemeenheid een halt toe te roepen of te laten genezen, een hele opgave en lukt niet altijd. Liefde en de juiste aandacht voor jezelf, staan hierbij voorop. De diagnose van een psychische aandoening kan jarenlange achtervolging zijn, door het etiketje dat aan de diagnose wordt gehangen. De behandeling staat centraal en kan jaren oorzaak zijn van verwarring en concentratiestoornissen, met alle gevolgen om ‘normaal’ te kunnen functioneren. Mede, omdat een behandeling en passende geneeswijze voorheen zelden met de patiënt werden besproken en pas sinds kort vooraf gaan aan een behandeling. En er zijn in mijn leven altijd mensen bereid geweest om bij het weten van dat etiketje, dat alles te pas en te onpas te gebruiken, en sinds de mogelijkheid nadere informatie op te vragen via internet. Vervolgens een bevestiging te zoeken om het negatieve beeld vorm te geven, en dat uitgebreid bespreken, liefst in mijn aanwezigheid, maar zo ook van vele anderen. Deze vorm van betutteling komt overal voor, als men weet dat de problemen die je hebt, psychisch zijn. Het GROTE stigma hieraan is, dat men nog steeds op algemeen maatschappelijk gebied, mensen met een lichamelijke beperking of psychische problemen uitsluit, hetzij op de arbeidsmarkt, of bij een maatschappelijk gebeuren, omdat zij een risico vormen om vaker ziek te kunnen worden, omdat de belasting voor deze mensen vaak te hoog is en daardoor deze risico’s te duur zijn. Men is nog niet toe aan de individuele mogelijkheden, om de kwaliteiten te leren gebruiken,

Als je als diagnose kanker hebt gekregen, (dat is ook mijn ervaring) leeft iedereen intens met je mee, want deze ziekte is levensbedreigend en zwaar. Het zware aan deze ziekte zijn de operaties, bestralingen en chemokuren. En natuurlijk zijn er meer vormen van ziektes te noemen, maar bij het woord kanker heeft men er een duidelijk schrikbeeld bij, omdat in vele gestelde diagnoses van kanker deze worden geassocieerd met het levenseinde en het verdriet wat dat met zich meebrengt. Maar ook kanker ontstaat door de psychische gesteldheid van de mens en legio voorbeelden zijn er voorhanden van een herstel zonder operaties, chemokuren en bestralingen. Natuurlijk is

28

Uitnodiging voor Ontmoeting met thema ‘Acceptatie’ Op woensdag 24 september ben je welkom op de 3e Ontmoeting, dit keer met als thema ‘Acceptatie’. De bijeenkomst vindt plaats in het restaurant van ’t Warant in Helmond, van 19.30 tot 21.30 uur.

die er voor mensen met deze achtergronden zijn. De maatschappij is in het geheel nog niet ingesteld op een vermindering van stress en werkdruk en mogelijkheden per individu. En steeds meer mensen geraken hierdoor in de hulpverlening.

Tijdens de Ontmoeting vertellen drie sprekers hun persoonlijke verhaal rondom een van tevoren gekozen thema. Deze verhalen worden omlijst met muziek en gedichten, dit alles in een intieme sfeer.

De vormen van behandeling zijn nu merkbaar aan het veranderen en dat is wat de GGZ nu gelukkig voorstaat te gaan doen: een behandeling en een proces op gang brengen, en dat alles in overleg met de cliënt. Dat in vergelijking met voorheen, waarin men niet werd geïnformeerd over de gang van zaken en vormen van behandeling. Men moest alles lijdelijk ondergaan en was afhankelijk van opgeleiden die geen nadere mededelingen gaven. De cliënt wordt nu betrokken bij het behandelproces en dat is een zeer goede vooruitgang.

De eerste twee Ontmoetingen (over ‘Hoop’ en ‘Kracht’) zijn positief gewaardeerd door de aanwezigen. Aanmelden is niet verplicht, maar wel fijn i.v.m. catering: via [email protected]. Graag tot ziens op 24 september!

OPROEP LOTGENOTEN Ik heb zelf schizofrenie, zou graag met mensen die dat ook hebben of zoiets, willen praten over gevoelens, over belevenis en zo. (evt. in een groep). Graag in Uden, kan niet naar een andere plaats, dat is te vermoeiend voor mij.

Mijn troost in al die jaren in de psychiatrie, is de Goddelijke wereld. Vandaar mijn collage over Mijn Stigma in Mijn Wereld, op de cover van deze Horizon. Met dank aan de redactie voor deze plaatsing.

HAIKU

Als u interesse hebt graag contact opnemen met GRIP, via 0492-505741 of via de mail [email protected].

aangeleverd door Agnes Blok

Wie links of rechts denkt spaart de helft van zijn hersens Maar het hart zit links. Geschreven door Kees Stip

29

GEESTELIJK GEZOND BLIJVEN Aangeleverd door Lotte

Door voeding en beweging je lichaam in conditie houden, daar kunnen we ons iets bij voorstellen. Minder bekend is dat je ook aan stemmingen en gevoelens concreet kunt werken. Zowel met fysieke als mentale oefeningen kun je je geestelijk welbevinden beïnvloeden, weet Carien Karsten, psychotherapeut en publicist.

daadwerkelijk aan besteedt. Wat valt je op? Waar ga je meer tijd voor uittrekken? Let op kwaliteit Goede zelfhulpmethodes maken vaak gebruik van cognitieve gedragstherapie. Je leert anders te denken, waardoor je minder sombert, piekert of angstig bent. Cognitieve gedragstherapie gaat ervan uit dat je de gebeurtenissen niet kunt veranderen, maar wel de manier waarop je ernaar kijkt.

Zorg voor een goede nachtrust Slaap staat aan de basis van geestelijk welbevinden. De meeste mensen voelen zich het best bij zeven tot acht uur slaap per nacht met liefst vaste bedtijden. Alcohol verstoort je nachtrust en maakt bovendien labiel.

Doe wat je kunt Verlies je aandacht en energie niet aan alles waarbij je je betrokken voelt, maar richt je vooral op zaken waarop je werkelijk zelf invloed kunt uitoefenen. Zet daarbij je talenten in.

Maak pas op de plaats Neem dagelijks je rustmomenten. Ga bijvoorbeeld even op een stoel zitten en haal rustig adem, luister naar muziek die je prettig vindt. Neem ook geregeld tijd om na te denken: wat vreet energie, wat geeft je energie?

Kom in beweging Psychische klachten verdwijnen meestal niet vanzelf. Zoek hulp en ga aan de slag. Soms helpt het om letterlijk in beweging te komen. Zo kan hardlopen depressieve gevoelens verminderen en kunnen gerichte ademhalingsoefeningen helpen bij concentratieproblemen.

Zorg voor voldoende geluk ervaringen Carien Karsten hoort het geregeld in haar praktijk: “ik kan alles en heb alles maar toch voel ik een leegte”. Het zijn geluk ervaringen die je leven zin geven, momenten waarop je betrokkenheid voelt. Iets doen voor een ander maakt nog gelukkiger dan zelf iets leuks doen.

Zomaar voor jou door Willemien van Rixtel

Soms kan een woord een wonder doen Een goede gedachte een mens genezen

Let op de balans Maak eens een cirkel en deel die in met onderwerpen die je belangrijk vindt. Het belangrijkste krijgt de meeste ruimte. Nu een tweede cirkel, met waar je je tijd

30

K

UNST

“Rembrandt—Fragment de stenen brug” door Lennart van den Elsen

31

BAAS IN EIGEN LEVEN door Mieke Smits

Baas in eigen leven was het thema van de week van de psychiatrie 2014 die is gehouden van 24 t/m 30 maart. Tijdens deze week vroegen wij cliënten een vragenlijst in te vullen om een zo goed mogelijk beeld te krijgen wat cliënten belangrijk inden om grip op hun eigen leven te krijgen en/of te houden. Ook de ervaring van een familielid of naaste kon worden gemeld. In dit artikel de uitkomsten van de enquête: Ingevuld door 37 (ex)cliënten, 1 aspirant cliënt en 2 familieleden/naastbetrokkenen.

1x 3x

Iets anders: Jezus, huisdieren en jezelf openstellen iets, op dit moment voel ik me verloren en alleen

Wat mis je op dit moment het meest ? Wat heb je nodig om meer van het leven te maken? (meerdere antwoorden mogelijk) 10 x Mijn eigen inzet en eigen initiatief, kracht, doorzettingsvermogen 8 x Hulp/ondersteuning van mijn familie 1 x Hulp/ondersteuning van mijn buren/ vrienden 4 x Hulp/ondersteuning van mijn hulpverlener 3 x Hulp/ondersteuning van de huisartsen praktijk 2 x Ambulante begeleiding 4 x Medicijnen 2 x Lotgenotencontact 12 x Sociale contacten 9 x Hobby’s 7 x Betaald werk 9 x Voldoende geld 2 x Vrijwilligerswerk 6 x Dagbesteding 2 x Studie 1 x Geloof/religie 4 x Een goed huis Iets anders: alleen gaan wandelen en veel weg, sport, geestelijke familie. Sommige begeleiders luisteren vaak maar half en zeggen dat iets goed bedoeld is maar vaak raakt dat kant nog wal. 4 x Niets, ik heb afgeleerd om te dromen

Waar heeft een cliënt het meeste houvast aan (meerdere antwoorden mogelijk) 30 x Mijn eigen inzet en eigen initiatief, kracht, doorzettingsvermogen 22 x Hulp/ondersteuning van mijn familie/ gezin/partner 11 x Hulp/ondersteuning van mijn buren/ vrienden 16 x Hulp/ondersteuning van de hulpverle ner 8 x Hulp/ondersteuning van de huisartsen praktijk 3 x Opname/verblijf in een ggz instelling 12 x Ambulante begeleiding 20 x Medicijnen 6 x Lotgenotencontact 21 x Sociale contacten 24 x Hobby’s 5 x Betaald werk 18 x Vrijwilligerswerk 18 x Dagbesteding 4 x Studie 7 x Geloof/religie 11 x Een goed huis

32

EEN BEANTWOORD GEBED

EEN REUZE COMPLIMENT door Fred Fassaert

door Fred Fassaert

Vaak zijn wij geneigd in een gebed van alles te vragen in de hoop het ook te krijgen. Soms krijgen we er iets voor in de plaats wat veel belangrijker is dan hetgeen we gevraagd hebben of voor hetgeen we gebeden hebben getuige dit gedicht:

Het was een paar weken voor de bruiloft van mijn inmiddels getrouwde zoon Ewout. Hij kwam op die bewuste avond langs om over zijn huwelijk te praten. En toen kwam het. Op een gegeven moment zei hij tegen mij “Voor ik ga trouwen wou ik jou nog bedanken voor de fijne en goede opvoeding die je mij al die jaren hebt gegeven. Je hebt het heel goed gedaan”. Probeer het dan maar eens droog te houden. Ik vond dit een geweldig compliment van hem en was dan ook heel erg geëmotioneerd. Zo zie je wat een welgemeend compliment met je kan doen. Ik kan er nog steeds intens van genieten temeer ik heel lang geworsteld heb met een hele moeilijke scheiding waar hij het ook heel moeilijk mee heeft gehad.

Ik vroeg om kracht en God gaf mij moeilijkheden om mij sterk te maken Ik vroeg om wijsheid en God gaf me problemen om me te leren ze op te lossen. Ik vroeg om voorspoed en God gaf me hersens en spieren om mee te werken Ik vroeg om moed en God gaf me angsten om ze te overwinnen Ik vroeg om liefde en God gaf me mensen met moeilijkheden om ze te helpen Ik vroeg om gunsten en God gaf me kansen Ik kreeg niets waarom ik vroeg Ik kreeg alles wat ik nodig had.

Redactie Horizon wil jullie attenderen op de

NAJAARSBRADERIE IN COUDEWATER OP WOENSDAG 3 SEPTEMBER VAN 10 TOT 16 UUR Het adres is Berlicumseweg 8 in Rosmalen

33

HUUB VAN BAAR 1894-1992 door Ger van Lankvelt

Markante Peelfiguren, De Kunstschilder Huub van Baar (1894-1992)

stelling en hij interesseerde zich ook voor filosofie. Nostalgie was hem niet vreemd. "Waarom moest de Peel ontgonnen worden? Wij in Deurne hadden die Peel willen behouden als een heerlijk gebied met een unieke natuur en al die verrukkelijke vogels en vlinders", verzuchtte hij op latere leeftijd. Hij heeft de Peel nog geschilderd toen het water er zo schoon was, zo schoon dat je er van kon drinken.

Huub van Baar werd te Deurne in het woonhuis van brouwerij De Pelikaan geboren als zoon van brouwer Frans van Baar op 24 maart 1894. Hij stamt uit een familie die al generaties lang in Deurne gewoond heeft. Zijn grootvader was er burgemeester en zijn overgrootvader dokter. Als kind zwierf hij in het ongerepte Peelgebied met de schaapskooien, de plaatsen waar oude dennen stonden met kraaiennesten in de kruin. De Peel was wijd en woest van oorsprong en toch schitterend schoon. Op tienjarige leeftijd verhuisde Huub naar Venray waar zijn vader brouwerij De Keizer had overgenomen, maar hij zou zijn hele leven putten uit de herinneringen en gevoelens van zijn kinderjaren.

Hij heeft geprotesteerd tegen de vooruitgang, die achteruitgang betekende in zuiverheid. Hij zocht zijn inspiratie in de vrije natuur. Naast de Peel werd het riviertje de Dommel zijn grote liefde. Zijn bijna honderdjarige leven markeert de transformatie van het landschap en de greep van de mens op zijn omgeving in de 20ste eeuw. Hij stierf op 12 januari 1992 te Eindhoven, verhalen en schilderijen heeft hij nagelaten. Stille getuigen van wat ooit eens was, maar nog meer de uitdrukking van zijn protest tegen een economische groei die geen halte kon houden.

Zijn academische vorming ontving hij in Amsterdam waar hij lessen volgde bij Der Kinderen. Na zijn opleiding werkte hij aanvankelijk vrij kunstenaar, maar omwille van een vast inkomen werd hij leraar aan de ambachtsschool te Eindhoven. Maar hij bleef schilderen. Opgegroeid en opgeleid in de nadagen van de Haagse school, schilderde hij voornamelijk stillevens portretten en landschappen. Als Peellands kunstenaar bleef Huub zich steeds voor de Peel interesseren. Hij had een grotere bewondering voor Herman Maas dan voor Antoon Coolen, omdat Maas zijn schrijverschap dienbaar wilde maken aan de maatschappij. Deze wilde door de fouten aan te wijzen de maatschappij verbeteren. Overigens had Van Baar een brede belang-

Al sedert onheuglijke tijden heeft de Peel de mensen uitdagingen geboden. Degenen

34

stoomd onder leiding van het ervaren personeel uit de inrichting. Een leerling verpleger die al enkele maanden in dienst was op Huize Padua, die op een afdeling werkte waar minder zware patiënten zaten, werd door broeder overste gevraagd of hij met enkele bewoners een stukje wilde gaan wandelen in de omgeving van het kerkdorp Handel. Daar had hij wel zin in, in plaats van de hele dag op zo'n duffe afdeling rond te hangen. Hij kreeg een paar gulden mee van broeder overste om als hij een snoepwinkel zag iets lekkers voor de patiënten te kopen, dan hadden ze ook weer eens een versnapering die ze anders nooit kregen. Zo gezegd zo gedaan. Hij liep van Huize Padua richting de kom van Handel. Daar aangekomen stopte hij bij een winkel waar ze ook snoep verkochten en ging daar naar binnen toe, de patiënten liet hij buiten staan.

die de uitdaging aangingen, merkten spoedig dat zij moesten overleven. Die strijd haalde de beste eigenschappen in hen naar boven. Het is dan ook geen wonder dat dit stukje Nederland veel personen heeft gekend die boven het maaiveld uitstaken. Bekende personen zoals dokter Wiegersma, Antoon Coolen, Jan en Nicolaas van de Griendt, Hendrik Ouwerling, Toon Kortooms en nog vele anderen. Maar als echte liefhebber van personen die in en rond de Peel hebben gewoond en waar ik de laatste tijd over geschreven heb, mensen die minder bekend zijn. "Ten onrechte" vond ik, daarom heb ik enkele mensen geselecteerd, mannen en zelfs een vrouw, de Baakster Hanna Bongers uit Boekel. Daarmee is overigens niets gezegd ten nadelen van de vrouwen in de Peel die haar zware taak binnen en buitenshuis en buiten de schijnwerpers verricht hebben.

Nu was broeder overste er niet gerust op dat hij een leerling verpleger met weinig ervaring alleen op pad had gestuurd met enkele patiënten. Hij stapte op zijn fiets en reed Linéa recta richting het dorp Handel. Daar aangekomen zag hij een complete chaos voor de winkel. Hij zag al zijn patiënten over elkaar met bloedende wonden, haren uitgetrokken, en het vel van hun armen en benen, en kapotte kleren langs de kant van de weg liggen. De leerling verpleger kwam naar buiten toe omdat hij broeder overste vanuit de winkelruit had zien afstappen. Wat heb je nu weer gedaan zei broeder overste tegen de verpleger, kan ik je dan ook helemaal niet vertrouwen om even een rondje te maken met mijn bewoners, "wat is er gebeurd!" nou zeg op. Ja zei de leerling verpleger, het zit zo broeder overste, ik had met een krijtje een streep over de weg getrokken en had hun verteld wie het eerste onder de streep door was die kreeg een Kwatta van mij.

KWATTA door Ger van Lankvelt

Het zal zo ongeveer eind jaren vijftig zijn geweest dat de eerste burgerleken verplegers zich vestigden op huize Padua in Boekel. Voor die tijd waren de religieuze broeders de aangewezen personen die de zorg over mensen met een psychiatrische afwijking in hun zalige handen hadden, en dat deden ze voortreffelijk. De eerste leerling verplegers werden in dienst genomen en er werd voor gezorgd dat er binnen enkele jaren goede verplegers werden klaarge-

35

OPENLUCHTVIERING HUIZE PADUA door Gerry van der Rijt-van Sinten

Zoals elk jaar, mits het mooi weer is, was er op zondag 15 juni een openluchtviering. Er waren weer een flink aantal bezoekers aanwezig. De mis werd ondersteund door het huiskoor “Krek zo as ’t guh”, ouderenkoor “Levenslust” uit Handel en het dameskoor uit Boekel. Zoals we gewend zijn van voorgaande jaren was het weer een eensgezindheid, een verbinding met elkaar, zoals het thema was van de Heilige Mis. We hebben samen met de koren voorgangers mogen meeleven, waaruit je dan ook veel devotie kon halen. Bij binnenkomst werd het lied “Kumbaya” gezongen met als opnemingslied “Wij zijn samen onderweg”. De voorganger sprak het gedicht uit van Pieter G. Buckinx: “Er is iets in de dingen dat ontroert”. Daarna volgde het Kyrie en dan het Gloria. De eerste lezing was: “Ik koester een droom” (vrij naar de redevoering van Martin Lugher King). Het tussenlied was geef mij kracht met als refrein: Voor de mens wil ik leven heer, Voor de mens wil ik geven heer, Voor de mens wil ik werken heer, O geef mij kracht.

Het getij is voelen en weten, Een deel van de keten ben jij. Onder de collecte werd het offerandelied gezongen “Handen heb je om te geven” Daarna werd het Sanctus gezongen en kon ieder die wilde ter communie gaan. Als vanouds werd het “Onze vader” gezongen door 2 koorleden waar ze een emotioneel toontje in legden. Ook werd het Agnus Dei luidkeels meegezongen door de kerkgangers samen met het koor. Het gedicht: groeien in stilte van Marinus van den Berg, werd ook voorgedragen door een persoon van het koor. Daarna werd uit volle borst het lied Glorie Glorie Halleluja gezongen door iedereen die aanwezig was. Als slot nog de zegenwens en het slotlied “Samen vieren”.

Het evangelie was uit het evangelie volgens Lucas 10: 30-35. Daarna kwam de overweging uitgesproken door de pastor. Na deze overweging sprak een cliënt van Huize Padua de voorbeden uit. Deze werden afgewisseld met de woorden: Jij bent een deel van de keten, De keten bepaalt het getij,

Fred Peters en Gerry van der Rijt-van Sinten kunnen jullie aanbevelen om in de toekomst ook eens de openluchtviering bij te wonen.

Na de H. Mis was er gelegenheid om koffie of thee te drinken en voor de kinderen ranja en een plak cake. Hier werd gretig gebruik van gemaakt om zodoende met elkaar de verbinding uit te dragen en door te geven. Dank hiervoor. De pastorale groep en het team vrije tijd & welzijn kan op een geslaagde zondagmorgen 15 juni terugkijken.

36

REIS NAAR WENEN door Lennart van den Elsen

We reizen naar Wenen voor 4 dagen verblijf. We nemen het vliegtuig vanaf Düsseldorf. Het is een heldere avond. Het hostel ligt aan West-Bahnhof. Er is ook een oost en hoofd station, wat aangeeft hoe groot de stad wel is. Het hostel is niet duur. Van de kleine 2persoonskamer hebben ze een 3 persoonskamer gemaakt door er nog een bed bij te zetten. We verkennen Wenen te voet. Eerst naar de Donau. Deze rivier ligt heel mooi met terrassen en straatkunst. We eten er een hotdog. Wenen heeft ongeveer 1,7 miljoen inwoners en is de 2e grootste Duits sprekende stad van de wereld. Na een wandeling door het stadspark zien we ergens een foto expositie van Andreas Rhomberg. In het centrum staat de kathedraal Stephansdom. We beginnen de volgende dag met een bezoek aan het Leopold museum. De ster is Egon Schiele. Veel donkere kleuren bruin, zwart en geel. Hij is in 1915 opgeroepen voor militaire dienst maar niet oud geworden. Er zijn tekeningen van (gewonde) soldaten door Albin Egger. Een Klimt en Kokoschka. De volgende dag. Voor het ontbijt moet je wat bij betalen. Ik krijg het verzoek om de aardbeienjam eerst in een klein glazen bakje te doen en dan op de boterham. Niet zoals ik gister deed gelijk met de lepel op het brood.

Dat is voor de hygiëne. We zoeken de rust op. De Kahlenberg is een eindje de stad uit. Daar is het uitzicht over Wenen. We houden halt in een klein plaatsje Grinzing voor wat kebab met cola. Terug in de stad moeten we schuilen voor een onweersbui. Het geeft een prachtig lichteffect voor een foto. Silhouetten met paraplu. Laatste dag bezoeken we museum Mumok.

Dan terug naar huis. We nemen de eerste bus die ochtend naar het vliegveld. De bus doet er langer over dan verwacht. Bij het inchecken van onze koffers krijgen we te horen dat we laat zijn en dat we naar de gate moeten rennen, puff !! Onze koffers komen met een vlucht later. Was weer een leuke vakantie.

Groet, Lennart

37

Nuts Ohra Prijs

GEDICHT

Onlangs heeft GGZ Oost Brabant een bedrag van € 20.000 euro mogen ontvangen van Fonds Nuts Ohra in het kader van Verwenzorg. Dit bedrag is bedoeld voor alle cliënten binnen de LGGZ. Dit bedrag is berekend op € 25,- per cliënt.

door Johan Hijzelaar Dichter des GGZ’s

Ik geef alleen aan jou de sleutel die de poorten naar een ideale wereld doet ontsluiten

Vanuit de organisatie is er een werkgroep samengesteld. Hierin zijn de Cliëntenraad, Familieraad, Verpleging, Vrijwilligers en Vrije tijd & Welzijn betrokken. De werkgroep wil middels het Fonds Nuts Ohra Prijs jonge, enthousiaste verpleegkundige stimuleren en motiveren. Door het inzetten van minikrediet kunnen zij initiatieven ontplooien en daarmee voor cliënten iets toevoegen aan de reguliere zorg op het gebied van vrije tijd en welzijn.

OPROEP LOTGENOTEN door Bridget van Hoorn

Ik heb al diverse pogingen gedaan om een lotgenotengroep op te starten maar ik probeer het nog maar eens.

Wij zijn op dit moment op zoek naar leuke, spontane, creatieve, originele initiatieven en ideeën om dit geld op een goede en duurzame manier te besteden. Zodra er meer concreet is zult u zult hier in een latere Horizon over worden geïnformeerd.

Ik ben Bridget van Hoorn, woonachtig in Oss en moeder van een uitwonende dochter van inmiddels 15 jaar. Ik woon samen met een vriend en 3 katers en een aquarium vol guppen. Vorig jaar heb ik een waterschildpad gekregen van mijn dochter.

Zijn er nog vragen, neem dan gerust even contact op met team Vrije Tijd & Welzijn, telefoon 0492-846124 of 073-8447727.

Ik word nu al ruim 12 jaar geholpen door GGZ Oost Brabant en ben 4 psychiaters verder en een stuk of 3 diagnoses.

Met vriendelijke groet, Commissie Fonds Nuts Ohra Prijs

Als je interesse hebt voor het starten van een lotgenotengroep kun je contact opnemen via mijn e-mail met [email protected]

38

VRIJE TIJD EN WELZIJN Huize Padua en Coudewater Donderdag 21 aug.

Dansavond om 19.00 uur in Brouwershof Huize Padua Zomerbingo om 14.00 uur in de Kopstoot Coudewater

Donderdag 28 aug.

Zomerbingo om 19.00 uur in Brouwershof Huize Padua

Zaterdag 30 aug.

Lionscondert in de Martinihal in Vught, opgeven t/m 15 aug.

Woensdag 3 sept.

Najaarsbraderie Coudewater van 10 tot 16 uur. Vanaf Huize Padua vertrekt de stickerbus, opgeven t/m 20 aug.

Donderdag 11 sept.

Dagje Efteling, opgeven t/m 28 aug.

Donderdag 18 sept.

Bingo om 19.00 uur in Brouwershof

Zaterdag 20 sept.

Padualoop om 15.30 uur bij de Carrousel

Maandag 22 t/m 24 sept. Avond Wandel driedaagse. Vertrek om 19.00 uur vanaf de Carrousel Opgeven t/m 8 september Dinsdag 30 sept.

Ouderenactiviteit Muziekbingo in het Buurthuis om 9.30 uur

Donderdag 2 okt.

Filmavond om 19.00 uur in Brouwershof Huize Padua

Donderdag 9 okt.

Dansavond om 19.00 uur in Brouwershof Huize Padua Beauty verwendag in de Kopstoot van 10-12 uur en van 14-16 uur

Vrijdag 17 okt.

Ouderenactiviteit workshop herfstmaterialen in het Buurthuis om 9.30

Donderdag 23 okt.

Najaarsmodeshow om 19.00 uur in Brouwershof Huize Padua Stickerbus vanuit Coudewater op aanvraag

Donderdag 30 okt.

Halloweenbingo om 19.00 uur in Brouwershof Huize Padua

Fijne vakantie !

39

K

REET VAN DE MAAND

God moet toch wel heel veel humor hebben, hij schiep immers jou.

door Fred Fassaert

I

NFO

Cliëntenraad: Postbus 3, 5427 ZG Boekel Intern postvak 01.034 [email protected] 0492-846366 of via de ondersteuners; 06-12946525 Jan-Anton van der Mooren of 06-12709361 Karin Smits

Familieraad: Ondersteuner Chris de Haas 06-53242920 e-mail: [email protected] of [email protected] Landelijke Stichting Familievertrouwenspersonen 0900-3332222 (10 eurocent per minuut) www.lsfvp.nl

Stichting Patiëntenvertrouwenspersoon: Ton Nijhof e-mail: [email protected] Marc Frankevyle e-mail: [email protected] De Helpdesk Patiëntenvertrouwenspersoon is er voor cliënten van instellingen voor geestelijke gezondheidszorg. 0900 444 8888 (10 eurocent per minuut) www.pvp.nl