Archeologie en Cultuurhistorie in de Kempen

Ria Berkvens Regionaal Senior Archeoloog SRE Milieudienst

Informatiebijeenkomst erfgoedkaarten- en beleid Oostelbeers, 30 september 2009

Archeologie en Cultuurhistorie in de Kempen

Onderwerpen
Archeologie in de Kempen
Toelichting opdracht en achtergrond
Onderdelen archeologiebeleid
Werkwijze archeologiekaarten
Werkwijze cultuurhistoriekaarten
Uitvoering veldwerk
Hulp

Overzichtskaart archeologie Kempen gemeenten

Ontstaan van grondsporen

Jagers en verzamelaars (10.800 – 4900 v. Chr.)

Vroege prehistorie (Oude Steentijd t/m vroege Bronstijd: tot 1800 v.Chr.)

Opgraving Westelbeers jaren 70

Impressie van een boerenerf uit de prehistorie

Bronstijd grafheuvels en IJzertijd urnenvelden (2200-500 v. Chr.)

Hoogeloon, Zwarteberg

Knegsel

Markante monumenten in het landschap

Midden Bronstijd – Late IJzertijd (1800–50 v.Chr.)

Nederland in de Romeinse tijd

Romeinen in Hoogeloon

Opgraving jaren 80 Overzichtsplattegrond bewoning Hoogeloon

Reconstructie tumulusgraf

Romeinse tijd (250 v.-450 n. Chr.)

Rituele deposities Offers voor de voorouders, goden en geesten (het bovennatuurlijke), vinden we vanaf de Nieuwe Steentijd (4000 vChr.) tot in de Romeinse tijd (450 nChr.) vooral in beekdalen en moerassen

Structuur van het landschap: wegen, akkers, nederzettingen en grafvelden

Vroege Middeleeuwen (450 – 1050 n.Chr.)

Impressie middeleeuwse boerderij rond 1200 nChr.

Late Middeleeuwen (1050 - 1500 n.Chr.)

Opgraving kerk Reusel

Opgraving Bladel Kriekeschoor

Late Middeleeuwen: landschap Vanaf late Middeleeuwen: opvallende verandering in reliëf van het landschap als gevolg van landbouwuitbreiding

Oude akkers en plaggendekken Kaart 1905

Bodemprofiel typisch Brabants plaggendek

Kempen Nieuwe Tijd Kempische woonhuizen en boerderijen

Late Middeleeuwen en Nieuwe Tijd: kapellen

Watermolens, kloosters, kastelen, herbergen, raadhuizen

Kerken

Kerk Hulsel 1825

Belegeringen in de kempen

Wet op de archeologische monumentenzorg (met ingang van 1 september 2007 in werking getreden)

1. archeologische waarden zoveel mogelijk in de bodem bewaren 2. vroeg in de ruimtelijke ordening al rekening houden met archeologie 3. bodemverstoorders betalen archeologisch onderzoek en mogelijke opgravingen

Voorheen was bescherming van archeologie vooral een taak van het rijk, nu zijn in veel gevallen gemeenten bevoegd gezag bij bescherming van archeologische waarden.

Kernbepalingen

In de Wamz (art. 41a) is een algemene vrijstelling vastgelegd voor bodemingrepen kleiner dan 100m2 ongeacht archeologische WAMZ: verwachting

- archeologische waarden (en verwachtingen) meewegen in bestemmingsplannen (art. 38a MW: de gemeenteraad houdt bij vaststelling van een bestemmingsplan als bedoeld in art. 10 van de WRO en bij de bestemming van de in het plan begrepen gronden rekening met de in de grond aanwezige dan wel te verwachten monumenten) - daartoe tijdig vooronderzoek doen bij nieuwe bestemmingsplannen of herziening van bestaande plannen, aanleg-, bouw en sloopvergunningen, m.e.r.-procedures, ontgrondingen, projectbesluiten en ontheffingen WRO - voor opgraven is een opgravingbevoegdheid nodig, bedrijven kunnen een vergunning krijgen - kwaliteitsnormen voor archeologisch onderzoek (KNA)

Gevolgen WAMZ:
Archeologie is niet langer vrijblijvend, maar een primaire gemeentelijke verantwoordelijkheid waarvoor de gemeente bij voorkeur eigen beleid ontwikkelt (provincie trekt zich terug)
Bij de vaststelling van bestemmingsplannen houdt de gemeente rekening met de in de grond aanwezige dan wel te verwachten monumenten (art. 38a)
De gemeente is verantwoordelijk voor, en aanspreekbaar op, haar archeologische beslissingen en keuzes

archeologie = cultuurhistorie

Alle overblijfselen, voorwerpen en andere sporen in het landschap die zijn ontstaan door het ingrijpen van de mens in de loop der tijden.

Opdracht Samenwerkende Kempengemeenten Gezamenlijke digitale gemeentelijke erfgoedkaart:
Archeologiekaart, bestaande uit:
Archeologische waarden- en verwachtingenkaart
Archeologische beleidskaart


Cultuurhistoriekaart, bestaande uit:
Cultuurhistorische waardenkaart
Cultuurhistorische beleidskaart


Inhoudelijk Rapport
Catalogus

Beleidsplan archeologie/erfgoed:










Archeologie/erfgoedverordening Bestemmingsplanparagraaf archeologische waarden en verwachtingen Handleiding archeologische en cultuurhistorische beleidskaart Belang van en werkwijze met amateurarcheologen Richtlijnen archeologisch onderzoek Publieksbereik Gebruik van archeologie en cultuurhistorie in ruimtelijke ontwikkeling Regionale onderzoeksagenda Waarderingscriteria

Doel De gemeenten de mogelijkheid geven om haar materiële archeologisch en cultuurhistorisch erfgoed erfgoed zo goed mogelijk te behouden en te beheren en waar mogelijk te ontwikkelen, en om daarin de noodzakelijke keuzes en accenten te maken

Huidige situatie: • Weinig zicht op archeologische/cultuurhistorische waarden binnen eigen grondgebied (alleen CHW en reeds uitgevoerde onderzoeken). • Visie over de wijze waarop we willen omgaan met archeologie en cultuurhistorie ontbreekt: afwegingskader en strategie ontbreken, onduidelijk is welk belang waar prioriteit krijgt. • Gebrek aan draagvlak(vergroting): kennisbeheer, communicatie, presentatie en voorlichting. • Gebrek aan archeologische en cultuurhistorische kennis binnen gemeenten om onderzoek en waarden te beoordelen of te sturen.

Gevolgen: • planinitiatieven kunnen vertraging oplopen; • er wordt onvoldoende rekening gehouden met eventuele financiële consequenties en gevolgen voor daadwerkelijke uitvoering van het oorspronkelijke plan; • er wordt geen eenduidig beleid gevoerd, waardoor initiatiefnemers niet weten waar ze aan toe zijn; • het risico bestaat dat initiatiefnemers voor nieuwbouwontwikkelingen van woningen of bedrijven zullen gaan ‘shoppen’ bij de verschillende gemeenten, en een keuze zullen maken voor de gemeente die de minste beperkingen/eisen oplegt waar het gaat om het doen van archeologische (voor)onderzoeken.

Nieuwe rol gemeente Toetsen en toezicht Opstellen en toetsen Programma’s van Eisen extern onderzoek • Beoordeling offertes en kostenbewaking • Toezicht houden op uitvoerende archeologische werkzaamheden • Controle en begeleiding: toets eindrapportage • Opstellen van selectiebesluiten • Adviseren hoe om te gaan met onverwachte vondsten

Proces Archeologische Monumentenzorg

Nieuwe rol gemeente Handhaving en toezicht


Het is de taak van de gemeente toe te zien op de naleving van voorschriften in het bestemmingsplan.




Meer bodemroerende activiteiten vergunningplichtig m.n. in agrarisch gebied is toezicht lastig (illegale ontgrondingen, egalisaties kunnen onherstelbare schade toebrengen aan archeologische monumenten).




Gemeente is ook verantwoordelijk voor behoud van archeologie bij bouwplannen.

Waarom een archeologiebeleid? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Draagvlak vergroting Lastenverlichting Zonder beleid geen juridische status Basis voor gemeentelijke afwegingen Rol vrijwilligers (ook onderzoek) Financiële consequenties Kansen mbt erfgoed

Uitgangspunten archeologiebeleid
Het gemeentelijk grondgebied wordt onderverdeeld in zones met een verschillende waardering/verwachting van het bodemarchief (gebieden met archeologische verwachtingen en/of vastgestelde waarden);
Conform artikel 41a van de Monumentenwet stelt de gemeente voor deze gebieden haar eigen vrijstellingsgrenzen vast waarbinnen ruimtelijke ingrepen en bodemingrepen (tot een diepte en/of oppervlakte) worden vrijgesteld van AMZ-eisen;
Conform artikel 38 van de Monumentenwet stelt de gemeente een verordening vast waarin zij zelfstandig regels vaststelt met betrekking tot de archeologische monumentenzorg in de gemeente;
Er wordt een gemeentelijke archeologische beleidsadvieskaart vastgesteld als ruimtelijke vertaling van het beleid en de bij verordening gestelde regels;
De gemeente gaat over tot aanwijzing van terreinen als archeologisch gemeentelijk archeologisch monument (plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst).

Onderdelen archeologiebeleid            

archeologieverordening bestemmingsplanparagraaf handleiding archeologische beleidskaart stroomschema archeologisch proces onderzoeksbalans en -agenda criteria behoud in situ Inzicht in financiële gevolgen samenwerking met vrijwilligers publieksbereik kennisborging waarderingstabel archeologie richtlijnen archeologisch onderzoek

Beleidskaart en beleidskeuzen •Bepalen van ondergrenzen in oppervlakte en diepte die gelden voor archeologisch onderzoek (nu geldt een plangrens hoger dan 100 m², tenzij gemeente anders heeft vastgesteld in beleid). Ondergrenzen kunnen per gebied en per archeologische periode verschillen. •Opstellen van een lokale of regionale onderzoeksagenda. In zo'n onderzoeksagenda worden, op grond van de bestaande kennis, nieuwe onderzoeksrichtingen geformuleerd. De onvermijdelijke vraag wordt of we nog wel alles moeten of kunnen opgraven. •Bepalen wat de meest geschikte onderzoeksmethoden zijn voor de beantwoording van de vragen uit de onderzoeksagenda en bij een bepaalde archeologische verwachting. •Hoe kennisborging binnen gemeente te regelen en bijhouden van veranderingen in kaartbeeld.

Aandachtspunten gemeentelijk beleid en vrijwilligers:
Bijdrage van vrijwilligers aan het opstellen van archeologiebeleid en archeologische kaart
Wijze van samenwerking met archeologische/historische werkgroep vastleggen (informatie-uitwisseling, bestuurlijk en/of ambtelijk overleg, deelname klankbordgroepen en/of monumentencommissie).
Mogelijkheden voor archeologisch onderzoek door amateurs
Presentatie van resultaten archeologie met hulp van vrijwilligers
Bijdrage van vrijwilligers aan het zichtbaar maken van archeologie en cultuurhistorie, alsmede onderhoud en beheer

Overzicht van de huidige archeologische verwachtingen en waarden in de Kempen

Bron: Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden en Archeologische Monumentenkaart (Archis RCE) - 947 (geregistreerde) vindplaatsen - 205 monumenten (48 beschermd) - 317 archeologische onderzoeken - 40 % lage trefkans - 20 % middelhoge trefkans - 30% hoge trefkans - 10% niet geclassificeerd (bebouwde kom)

Archeologisch onderzoek in gebieden met (hoge en middelhoge) archeologische verwachting en bij projecten groter dan 100 m²

Overzicht van de huidige cultuurhistorische waarden in de Kempen

Bron: Cultuurhistorische Waardenkaart provincie Noord-Brabant

- hist. bouwkunst: 932 - hist. geografie lijn: 2275 - hist. geografie vlak: 49 - hist. groen: 90 - hist. stedebouw: 20 - hist. zichtrelaties lijn/vlak: 15 - monumentale bomen: 44

Werkwijze








1. archeologische beleidskaart; 2. archeologische verwachtingen- en waardenkaart; 3. archeologische basiskaart; 5. inhoudelijk archeologierapport met catalogus; 4. cultuurhistorische waardenkaart; 5. cultuurhistorische beleidskaart; 6. inhoudelijk cultuurhistorierapport met catalogus.

Werkwijze Archeologiekaart A. Bureauonderzoek: - geologie, geomorfologie, bodemkaarten en grondwatertrappen - Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) archeologische gegevens (onderzoeksrapporten en regionaal onderzoek) - Archeologische Monumenten Kaart, IKAW, Cultuurhistorische Waardenkaart Noord-Brabant - archeologische vindplaatsen (ARCHIS-database RACM) - locale archeologische kennis (heemkundekring) - verstoringen en saneringen (leidingen, nieuwbouw, bodemsanering, ontgrondingen, opgravingen etc) - luchtfoto’s - historisch kaartmateriaal - literatuur, historische bronnen

B. Veldwerk (optioneel): - visuele inspectie buitengebied: veldlopen, foto’s nemen, grondgebruik vaststellen, oppervlakte vindplaatsen, natuurlijke grenzen, reliëf, verstoringen. - controle boringen buitengebied: met edelman vaststellen bodemopbouw, gaafheid en mate en soort van verstoring, dikte afvalpakketten en bouwvoor.

Werkwijze archeologie Klus 1. Basisatlas maken Klus 2: door te lezen literatuur opsporen Klus 3: monumentenlijsten Klus 4: Inventarisatie van vondsten Klus 5. Opstellen catalogus (database) Klus 6: Doorlezen bestaande literatuur Klus 7: beschrijving bewoningsgeschiedenis Klus 8: Basiskaart opstellen Klus 9: Verwachtingenkaarten opstellen Klus 10: Verstoringen in kaart brengen Klus 11: Veldcontrole archeologie Klus 12: bijstellen verwachtingenkaarten Klus 13: Opstellen beleidskaart

Uitgangspunten archeologiekaart
Basis is regionale kennis (inbreng van lokale kennis noodzakelijk)
Niet alleen archeologie tot 1500
Verdeling van verwachtingen in perioden
Gedegen historisch onderzoek (archief, grijze lit., amateurs)
Resultaat van regionaal archeologisch onderzoek vertalen in kaartbeeld
Verwachtingsmodel versus realiteit

Opbouw verwachtingsmodel archeologie Geomorfologie

STEEN

BRONS

IJZ

LIJZROM

ROM

VME

LMEa

LMEb

NT

TOTAAL

IN %

(Land)duinen +/bijbehorende vlakten/laagten

18

7

5

-

-

-

-

-

2

32

2,21 %

Antropogeen

22

9

9

11

12

14

19

57

29

182

12,55 %

Beekoverstromingvlakte

12

-

1

1

-

1

-

2

4

21

1,45 %

Dalvormige laagte

54

9

6

10

12

10

15

68

12

196

13,52 %

Dijk

1

-

-

-

-

-

-

-

-

1

0,07 %

Laagte moerassig

2

-

-

-

-

-

-

-

-

2

0,14 %

25

-

-

-

-

-

1

6

9

41

2,83 %

166

21

85

37

88

53

107

172

47

776

53,52 %

4

-

-

-

-

-

-

-

-

4

0,28 %

Vlakte (dek)zand

44

2

12

6

13

7

14

60

13

171

11,79 %

Vlakte veen

16

1

-

2

-

-

-

-

-

19

1,31 %

Water

2

-

-

-

-

-

-

-

-

2

0,14 %

Welvingen (zandafzettingen)

3

-

-

-

-

-

-

-

-

3

0,21 %

365

11 6

1450

100 %

Plateau Rug (dekzandrug) Veenrestrug

Totaal

369

49

118

67

125

85

156

Verwachtingsmodel SRE Geomorfologische eenheid Antropogeen en opgehoogd (bebouwing, 3F12)

Archeologische verwachting

middelhoog

Dalvormige laagte, beekdalglooiing en beekdal met veen (1R4, 2R7, 3H11, 4H11)

middelhoog Dekzandrug (3K14, 4K14, 3L5)

hoog Dekzandvlakte (2M13) middelhoog Dekzandvlakte (2M9, 2M10) laag Laagte (+/- randwal), evt. moerassig (3N4, 3N5) laag (Land)duinen +/- bijbehorende vlakten/laagten (4L8)

Beekoverstroming vlakte of dalvormige laagte en beekdal zonder veen (1M24, 2M24, 2R2, 2R6)

laag

laag

Bodemkundige eenheid

Arch verwachting

GWT

Arch verwachting

bebouwing

middelhoog

-

middelhoog

moerige eerdgronden

laag

II

laag

beekeerdgronden (pZg21 en 23)

middelhoog

II, III

middelhoog

lage enkeergronden (EZg21)

laag

III

laag

hoge zwarte enkeergronden (zEz23)

hoog

VI

hoog

veldpodzolbodems (Hn23)

middelhoog

V

middelhoog

madeveengronden (aVc)

hoog

II

middelhoog

lage enkeergronden (EZg23)

laag

III

laag

hoge zwarte enkeergronden (zEz23, zEz21)

hoog

VI, VII

hoog

hoge zwarte enkeergronden (zEz23, zEz21)

hoog

V

middelhoog

veldpodzolbodems (Hn21, Hn23)

middelhoog

VI, VII

hoog

veldpodzolbodems (Hn21, Hn23)

middelhoog

V

middelhoog

hoge bruine enkeerdgronden (bZEz23)

middelhoog

VI

hoog

haarpodzolbodems (Hd21)

middelhoog

VII

hoog

duinvaagronden (Zd21

laag

VII

middelhoog

lage enkeergronden (EZg23)

laag

III

laag

hoge zwarte enkeergronden (zEz23, zEz21)

hoog

VI, VII

hoog

hoge bruine enkeergronden (bEz21)

middelhoog

VII

middelhoog

veldpodzolbodems (Hn23)

middelhoog

III

laag

beekeerdgronden (pZg23)

middelhoog

V

laag

veldpodzolbodems (Hn21)

middelhoog

VI

middelhoog

veldpodzolbodems (Hn21)

middelhoog

V

laag

haarpodzolbodems (Hd21)

middelhoog

VII

middelhoog

duinvaaggronden (Zd21)

laag

VII

laag

beekeerdgronden (pZg21 en 23)

middelhoog

II + III

laag

veldpodzolgronden (Hn23)

middelhoog

V

laag

hoge zwarte enkeergronden (zEZ23)

hoog

VI

hoog

Archeologische beleidskaart 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Beschermde archeologische monumenten Gebied van archeologische waarde Gebied met een hoge archeologische verwachting (historische kern) Gebied met een hoge archeologische verwachting, met of zonder esdek Gebied met een middelhoge archeologische verwachting, met of zonder esdek Gebied met een lage archeologische verwachting Gebied zonder archeologische verwachting

van verwachtingen- en waardenkaart naar beleidsadvieskaart Archeologische Verwachting

Beleidsmaatregelen

Hoge en middelhoge archeologische verwachting

Gebieden waar bodemroeringen strijdig zijn met de hoge archeologische verwachtingswaarde. Bodemroeringen die tot (fysieke) aantasting van archeologische waarden leiden, dienen zoveel mogelijk vermeden te worden. In deze gebieden zijn bodemroeringen dieper dan 30 cm –mv en met een oppervlak groter dan 100 m² niet toegestaan, tenzij er sprake is van een gunstig archeologisch advies op basis van een archeologisch vooronderzoek.

Lage archeologische verwachting

Gebieden waar op archeologische gronden bodemverstoringen zijn toegestaan. In deze gebieden met een lage archeologische verwachting is archeologisch onderzoek alleen noodzakelijk bij grootschalige inrichtingsplannen en MER-plichtige projecten.

Verstoorde terreinen

Geen archeologische beperkingen. Dit zijn gebieden waar door grootschalige bodemverstoring (zoals afgraven van de bodem) geen archeologische verwachting meer aanwezig is.

Archeologische Waarden

Beleidsmaatregelen

Archeologisch waardevolle terreinen (= terreinen van zeer hoge, hoge en archeologische waarde)

Gebieden met behoudenswaardige oudheidkundige waarden. Deze gebieden zijn primair of mede bestemd voor de bescherming en het behoud van de op en/of in deze gronden voorkomende archeologische waarden.

Klus 1: Om welke gemeenten gaat het? Klus 2. Basisatlas maken Klus 3: kadaster 1832 in de basisatlas brengen Klus 4: door te lezen lokale literatuur opsporen Klus 5: Maken van A3-werkkaarten Klus 6: gemeentelijke monumentenlijsten Klus 7: rijksmonumentenlijst Klus 8: het oude MIP-onderzoek Klus 9: CHW-Noord-Brabant Klus 10: Inventarisatie oude kaarten Klus 11. Lokale en regionale (heemkundige) musea Klus 12. Doorlezen bestaande literatuur Klus 13. Bezit Bossche Godshuizen en Klus 14: Lokale en regionale (heemkundige) musea bezoeken Klus 15: Veldcontrole monumenten Klus 16. Reconstructie natuurlijk landschap Klus 17. Hoe zit dit dorp in elkaar? Klus 18: Bestudering oude kaarten Klus 19: Kaartinterpretatie Klus 20. Hoe zit de streek in elkaar? Klus 21. Veldcontrole Relicten Klus 22: Fatsoeneren teksten. Klus 23: Cultuurhistorische waardering uitvoeren

Werkwijze cultuurhistorie

Kaartlagen en themaindeling
reconstructie fysisch landschap
reconstructie historisch landschap
relictenkaart
beleidskaart Thematische indeling fysisch landschap 01 Lage zandgronden

04 Duinen en stuifkoppen

07 Beken

10 Hei in 1650

02 Lage dekzandruggen

05 Laagte op het Hoge

08 Moeren op het Hoge

11 Restbossen

03 Hoge dekzandruggen

06 Dalen op het Hoge

09 Hei in 1794

Thematische indeling historisch landschap 12 Oude infrastructuur

16 Molens

20 Bosbouw

24 Bestuurlijk

28 Grondstofwinning

13 Doorgaande wegen

17 Gehuchten

21 De oude akkers

25 Militair

29 Industrieel

14 Lokale wegen

18 Heerlijkheden

22 Ontginningssystemen

26 Kerkelijk

30 Woonwijken

15 Gegraven waterlopen

19 Landgoederen

23 De beemden

27 Meubilair

31 Gebouwde monumenten

Bronnen - Actuele topografie: Top10kaart van Topografische Dienst Nederland; - Hoogtekaart: AHN nieuwe versie 2005; - Geologische kaart; - Geomorfologische kaart (schaal 1:50.000); - Bodemkaart (schaal 1:50.000 en 1:10.000/25.000); -Rijks- en gemeentelijke monumenten - Cultuurhistorische Waardenkaart Noord-Brabant, editie 2006; - 1832: kadaster 1832; -1838: topografie 1837-1840. Uit de reproductie Wolters-Noordhoff. Grote Historische Atlas van Nederland 1:50.000. Deel 4: Zuid Nederland 1838-1857. Groningen 1990. - 1845: Topografie ca 1845: Voordt-Pieck, L. van der, M. Kuijl. - 1900: Topografie ca 1900 Wieberdink, G.L. (samensteller). Historische Atlas van Noord-Brabant. Chromotopografische Kaart des Rijks 1:25.000. Den Ilp, 1989. - 1950: Topografie ca 1948 (Topografische Kaart 1:50.000); - 1985: Topografie ca 1985: Wolters-Noordhoff. Grote Provincie Atlas 1:25.000. Noord-Brabant/Oost. Groningen, 1990; - 2004: Topografie 2004: ANWB Topografische Atlas 1:25.000. Noord-Brabant. Den Haag, 2005 (2e druk); - Archis-bestanden: Overzicht van archeologische vondsten; reeds aanwezig en geupdate; - Beschermde landgoederen en stads- en dorpsgezichten (RCE); - Kaart van Verhees, 1794; - Luchtfoto’s TDN Emmen; - hoogtekaarten van voor de ruilverkaveling; - esdekkenkaarten geologische kaart.

Landschappen

Kaart 1832

Geestelijke goederen in de Middeleeuwen Bladel

hoeve

De Hooiberg

Postel

abdij Postel

Bladel

hoeve

Nijgen

Postel

abdij Postel

Bladel

hoeve

't Vorkens Hoeve

Postel

abdij Postel

Bladel

hoeve

Ter Hofstad

Postel

abdij Postel

Bladel

hoeve

Ter Koijen

Postel

abdij Postel

Bladel

hoeve

Vorssel

Postel

abdij Postel

Bladel

hoeve

Wolfswinkel

Postel

abdij Postel

Bladel

watermolen

Casteren

Postel

abdij Postel

Bladel

watermolen

Ter Koijen

Postel

abdij Postel

Zoektocht naar oude kaarten

Bebouwing 1. 2. 3. 4. 5.

De oude bebouwingsconcentraties De oude gehuchten Rijksmonumenten Gemeentelijke monumenten Beeldbepalende panden

Wisselwerking archeologie en cultuurhistorie

Wat rest er nog?
0: onbekend
1: niets
2: er zijn sporen te zien (bijv: perceelsgrens markeert oud wegbeloop); of huidig object is een "rechte" versie van een “krom” origineel.
3: er is ter plaatse nog een (vergelijkbaar) object.

Voorbeeld CHI Breda

infra en nederzettingen

Voorbeeld CHI Breda

landgoed, kerk,beemd

Voorbeeld CHI Breda

ontginningen

Voorbeeld CHI Breda

akkers, heide

Voorbeeld CHI Breda

militair

Waarderingscriteria
Gaafheid/volledigheid
Zeldzaamheid
Ouderdom
Relaties
Herkenbaarheid
Kenmerkendheid
Emotionele waarde
Wettelijke status
Kunsthistorische waarde

Indeling rapportage
Inleiding - toelichting op werkwijze en gebruikte bronnen
De inventarisatie zal niet een kale lijst zijn, maar per object een “verhaaltje” vertellen dat duidelijk maakt wat er zo bijzonder aan is. De structuur van de inventarisatie maakt dat we teksten krijgen op een aantal niveaus: 1 Het hele studiegebied: daarbij wordt gebruik gemaakt van de verkenning “hoe zit de streek in elkaar” 2 De gemeenten van 2009. 3 De oude dorpen: daarbij wordt gebruik gemaakt van de verkenningen “hoe zit dorp X in elkaar” 4 De thema’s 5 De ensembles 6 De objecten


Verder GIS catalogus

Veldwerk
Veldbezoek musea en werkruimten
Veldcontrole monumenten
Veldcontrole cultuurhistorische relicten
Veldcontrole archeologie (veldkartering, boringen en …)

Hulp
Alle gegevens tbv archeologie en cultuurhistorie (aanvulling) is meer dan welkom, ook info over verstoringen!
Hulp bij controle van gegevens archeologie en cultuurhistorie
Hulp bij veldwerk en inspectie Contactpersonen SRE: Ria Berkvens (040-2594780 / [email protected]) Michiel Wagemans ([email protected])

Samenstelling team
Seniorarcheologen
Cultuurhistoricus/historisch-geograaf
Archivaris en archiefmedewerkers RHCe
GIS medewerkers
Archeologisch bureau voor deel veldwerk
Externe deskundigen voor sturing en toetsing en inhoudelijke aanvulling

Begeleidingscommissie
Universiteit van Amsterdam: prof. dr. Frans Theuws
Vrije universiteit: prof. dr. Jan Kolen en prof. Dr. Nico Roymans
Universiteit Utrecht: dr. Hans Renes
Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed: dr. Theo Spek en dr. Bert Groenewoudt
Provincie Noord-Brabant: dr. Martin Meffert (adviseur)
Gemeente Eindhoven: drs. Nico Arts
Archeologische Vereniging Kempen- en Peelland: dr. Tonnie van de Rijdt Doel: -mee invulling en sturing geven aan de ontwikkeling van de archeologie- en cultuurhistoriekaarten en het bijbehorende beleid. - afstemming van beleid mbt richtlijnen voor archeologisch onderzoek, provinciale attentiegebieden en kansen voor ontwikkeling van erfgoed.

Planning project Geplande stap

Tijdstip

Vaststelling startdocument (communicatieplan en werkplan archeologie/cultuurhistorie) door Stuurgroep Cultuurhistorie Samenwerkende Kempengemeenten

September/oktober 2009

Oplevering eerste concepten kaart en beleid per gemeente

December – Maart 2009

Inspraak informeel via ambtelijke werkgroep, stuurgroep en interne en externe klankbordgroep

Januari – maart 2010

Oplevering definitieve kaarten en rapporten

Voorjaar 2010

Vaststelling door college

Juni 2010

Inspraak (wettelijke verplichting) + verwerking van eventuele inspraakreacties

Juni/juli 2010

Vaststelling door gemeenteraad

2e helft 2010

Dank voor uw aandacht

Vragen