7e Nieuwsbrief Monumenten-Archeologie-Cultuurhistorie In deze editie… • • • • • • • • • • • • • • •
Voorwoord: Er zijn belangrijke stappen gezet Dag van de Aalsmeerse Geschiedenis Boomkwekerskerkhof Braber Pad Subsidie Sint Jan Geboorte Cultuurhistorische analyse Aalsmeer Watertoren Monumentenfonds Open Monumentendag 2012 Restauratiefonds-hypotheek Barende Brug Archeologisch onderzoek Vergunningvrij bouwen rijksmonumenten Monumentencommissie Aalsmeer Adressen
“Er zijn belangrijke stappen gezet”
“In de eerste plaats wil ik Berry Philippa, die in 2011 afscheid heeft genomen als lid van de Monumentenadviescommissie, bedanken voor zijn jarenlange inzet en deskundigheid. Zijn opvolger is Joop Kok en dat betekent dat we opnieuw een persoon in de Commissie hebben gekregen met een grote kennis van zaken. In 2011 zijn belangrijke stappen gezet op het gebied van de Aalsmeerse monumenten, archeologie en cultuurhistorie. Zo werd de restauratie van de watertoren succesvol afgerond en is het Boomkwekerskerkhof grotendeels gerestaureerd. In 2011 is ook veel voorwerk gedaan waar we in 2012 resultaten van verwachten. Zo is het onderzoek uitgevoerd naar potentiële Beschermde Dorpsgezichten waarover in 2012 besluitvorming zal plaatsvinden. Ook zullen in 2012 archeologische opgravingen gaan plaatsvinden in de Zijdstraat en in Calslagen. De voorbereiding is in 2011 grotendeels afgerond en ik ben uiteraard zeer benieuwd naar de uitkomsten. Daarmee wordt 2012 dus hopelijk weer een jaar waarin archeologie, cultuurhistorie en monumenten uitgebreid in de belangstelling zullen staan.” Gertjan van der Hoeven, wethouder Cultuur
Dag van Aalsmeerse Geschiedenis
Op zaterdag 29 oktober werd voor de eerste keer de “Dag van de Aalsmeerse Geschiedenis” gehouden. Deze dag, die ruim 200 bezoekers trok, werd georganiseerd door de Stichting Oud Aalsmeer en vond plaats in de Historische Tuin. Tal van verenigingen zoals Stichting Korenmolen De Leeuw, Stichting Kunst en Cultuur Aalsmeer, Stichting De Bovenlanden en de Historische Tuin waren die dag aanwezig om een presentatie over hun activiteiten te geven. Ook de gemeente Aalsmeer was present en gaf een uiteenzetting over archeologisch onderzoek bij de toekomstige woningbouwlocaties Calslagen en Molenpad / Zijdstraat. De dag werd afgesloten met een veiling. De voorzitter van de Stichting Oud Aalsmeer, Jan Willem de Wijn, kijkt terug op een geslaagde dag die zeker voor herhaling vatbaar is.
Boomkwekerskerkhof
Het Boomkwekerskerkhof werd in 1875 in gebruik genomen en bijna 100 jaar later gesloten (op 1 januari 1970). Bij de aanleg is gebruik gemaakt van het gevarieerde sortiment van bomen van de Aalsmeerse boomkwekers. In november 2010 is het Boomkwekerskerkhof na een grondige renovatie officieel heropend. Gezien de beperkte financiële middelen konden toen helaas niet alle grafzerken worden gerenoveerd. In 2011 heeft de gemeenteraad een extra krediet beschikbaar gesteld waardoor nu ook de overige grafzerken kunnen worden gerenoveerd. Deze werkzaamheden zullen in het voorjaar van 2012 worden uitgevoerd door Snoep en Vermeer natuursteenwerken uit Amsterdam. In de komende jaren zullen stapsgewijs bomen vervangen worden. Sommige bomen verkeren in zeer slechte staat. Uitgangspunt is om de bomen zo veel mogelijk te vervangen door exemplaren die onderdeel uitmaakten van het originele beplantingsplan van het kerkhof.
Braber Pad Eind 2010 heeft de gemeente in samenwerking met de gemeentelijke monumentencommissie besloten om het pad, dat is gelegen tussen de Dorpsstraat en de toegang tot de Dorpskerk, een straatnaam te geven. Doel van deze naamgeving was de cultuurhistorische waarde van dit gebied te versterken en het pad een naam te geven die verbonden is met de geschiedenis van het dorp. Door middel van een prijsvraag konden mensen een voorstel doen. De prijsvraag was een groot succes en in totaal zijn er 284 suggesties ingediend. De straatnaamcommissie heeft haar keuze laten vallen op het C.J. Braber Pad. Deze naam is door zijn weduwe, mevrouw Braber-Maarse, ingediend. De heer Braber is lange tijd werkzaam geweest in het Oude Raadhuis als ambtenaar van de burgerlijke stand. Maar hij was bovenal een bekend verzetsman en hielp veel onderduikers aan een identiteitsbewijs. Hiervoor is hij destijds nog door Prins Bernhard gedecoreerd. Op 8 maart 2011 heeft mevrouw Braber-Maarse (101 jaar oud) het straatnaambord in het bijzijn van wethouder Van der Hoeven officieel onthuld.
Het C.J. Braber Pad
Subsidie Sint Jan Geboorte
De gemeente Aalsmeer heeft een eenmalige subsidie van 7500 toegekend aan het bestuur van de R.K. Kerk Sint Jan Geboorte voor de restauratie van de toren. Het kerkbestuur is in 2011 een succesvolle fondsenwerving gestart om de noodzakelijke kosten (geraamd op ruim 150.000) te kunnen dekken. De kerk is een beeldbepalend gebouw voor het dorpsgezicht van Kudelstaart en enkele jaren geleden aangewezen als gemeentelijk monument. De restauratie is inmiddels succesvol afgerond.
Cultuurhistorische analyse Aalsmeer
Door Cultuur Compagnie Noord-Holland, een samenvoeging van Cultureel Erfgoed Noord-Holland en Kunst en Cultuur Noord-Holland, is een ontwerp “Cultuurhistorische analyse gemeente Aalsmeer” opgesteld. Deze analyse is in nauwe samenwerking met de Stichting Oud Aalsmeer tot stand gekomen. Doel van deze analyse is de cultuurhistorische waarden in de gemeente Aalsmeer te benoemen en deze waarden zoveel mogelijk te behouden of te versterken. Deze cultuurhistorische elementen dragen immers bij aan de identiteit van onze gemeente. Inmiddels is er ook een wettelijke verplichting, in het kader van de Modernisering Monumentenzorg (MoMo), om bij het opstellen van bestemmingsplannen cultuurhistorische belangen te betrekken. Al in het begin van 2008 hebben de Stichting Kunst en Cultuur Aalsmeer en de Stichting Oud Aalsmeer gezamenlijk een verzoek ingediend om twee gebieden in Aalsmeer aan te wijzen als Gemeentelijk beschermd dorpsgezicht. Het betreft de historische kern van Aalsmeer en de ontginningsas tussen de Ringvaart en de Stommeerweg. In de concept Cultuurhistorische analyse worden beide gebieden nu daadwerkelijk benoemd als potentiële beschermde dorpsgezichten. In het rapport wordt geadviseerd om naast deze twee gebieden ook de “landarbeidersplaatsjes in de Stommeer”, “de jaren ’30 middenstand in de Stommeer”, “Machineweg Rooie Dorp” en de “Mr. Jac. Takkade” (als landschapsgezicht) aan te wijzen. Het college heeft op 6 december ingestemd met deze analyse, met uitzondering van het “Rooie Dorp”, waarvoor al geruime tijd nieuwbouwplannen bestaan. De ontwerp “Cultuurhistorische analyse gemeente Aalsmeer” heeft vanaf 9 december gedurende zes weken ter inzage gelegen waarbij iedereen in de gelegenheid is gesteld om een zienswijze in te dienen. Na vaststelling door de gemeenteraad zal een bouwhistorisch onderzoek worden uitgevoerd naar de verschillende gebieden, voordat deze gebieden daadwerkelijk tot gemeentelijk beschermd dorpsgezicht kunnen worden aangewezen.
Watertoren
Open Monumentendag 2012
Op 27 januari 2011 is de Watertoren officieel heropend door burgemeester Pieter Litjens. De watertoren heeft een ingrijpende renovatie ondergaan: het betonwerk is op veel plaatsen hersteld en er zijn diverse schilderwerkzaamheden uitgevoerd. Op de begane grond van de toren is een pantry en een toiletgroep geplaatst. Inmiddels is ook het voorterrein opnieuw ingericht en is de verlichting vervangen en uitgebreid. Naast een aanzienlijke investering van de gemeente Aalsmeer zijn deze werkzaamheden mede mogelijk gemaakt door bijdragen van de Stichting Aalsmeer 2000, de provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
De Open Monumentendag 2012 wordt gehouden op zaterdag 8 en zondag 9 september 2012 en heeft als landelijk thema “monumenten en groen”. Het thema houdt in dat aandacht wordt geschonken aan groene monumenten, zoals historische buitenplaatsen, boerderijen, stadsparken en begraafplaatsen.
Restauratiefonds-hypotheek Vlnr. Burgemeester Pieter Litjens, Dirk van Leeuwen en dorpsdichter Marcel Harting
Monumentenfonds Op 14 juli 2011 is door de fractie van Aalsmeerse Belangen een motie ingediend over het instellen van een gemeentelijk monumentenfonds. Inmiddels is het college gestart met het opstellen van een notitie over dit onderwerp. Het doel is te kijken op welke wijze het monumentenfonds eigenaren van gemeentelijke monumenten tegemoet kan komen in de kosten voor onderhoud en restauratie. In 2010 schafte het college al de legeskosten voor verbouwingen en restauraties van monumentale panden af. Naar verwachting zal hierover in het eerste kwartaal van 2012 meer duidelijkheid komen.
Onlangs heeft het ministerie van OCW besloten om grootschalige restauraties en herbestemmen van rijksmonumenten financieel te ondersteunen. In de komende zes jaar wordt hiervoor jaarlijks 100 miljoen euro vrijgemaakt. Vanaf 1 januari 2012 kan de Restauratiefondsplus-hypotheek worden aangevraagd. Deze nieuwe lening met een aantrekkelijke lage rente is bestemd voor rijksmonumenten die niet zijn aangemerkt als woonhuis. Voor nadere informatie: Nationaal Restauratiefonds, telefoonnummer 033-253 94 39.
Barende Brug De Barende Brug in de Dorpsstraat is enkele jaren geleden aangewezen als gemeentelijk monument en in 2011 noodgedwongen gedeeltelijk gedemonteerd. De bovenbouw is verwijderd en wordt opgeknapt. Medio 2011 is een noodbrug aangebracht omdat de dragende constructie van de brug gebreken vertoonde. Het bleek niet langer verantwoord om verkeer over deze oude brug te laten rijden. Nadat het bouwplan aan het Molenpad / Zijdstraat (bestaande uit een parkeergarage met daarboven winkels en appartementen) is gerealiseerd, zullen de bruggenhoofden worden vervangen en kan de gerestaureerde bovenbouw weer worden teruggeplaatst. Naar verwachting zal dit nog wel twee jaar duren.
Barende Brug
Archeologisch onderzoek Binnen de gemeente Aalsmeer zijn twee locaties aangewezen waarin - naar verwachting in 2012 - nader archeologisch onderzoek zal worden uitgevoerd. Het betreft de locaties Calslagen en Molenpad / Zijdstraat. Deze gebieden staan op de “Beleidskaart archeologie gemeente Aalsmeer” aangegeven als gebieden met een hoge archeologische verwachtingswaarde. Voordat er nieuwbouw kan worden gerealiseerd moet bij Calslagen een sleuvenonderzoek worden uitgevoerd. Bij de nieuwbouw Molenpad / Zijdstraat gaat het om een algehele opgraving. De gemeente Aalsmeer laat zich hierbij adviseren door de archeoloog van Cultuur Compagnie van de Provincie NoordHolland. Archeologische vondsten worden uiteindelijk opgeslagen in het provinciaal depot van de provincie NoordHolland in Wormer. Maar eerst worden de vondsten tentoongesteld in Aalsmeer. Hierover wordt u nog via de lokale media geïnformeerd.
Vergunningvrij bouwen rijksmonumenten De Rijksoverheid werkt aan een regeling om vergunningvrij bouwen bij rijksmonumenten mogelijk te maken. Dit gebeurt in het kader van de Modernisering Monumentenzorg die toeziet op vereenvoudiging van de regelgeving. Deze vermindering van regeldruk krijgt vorm via: • Meer ruimte voor vergunningvrij bouwen: dit wordt geregeld via een wijziging van het Besluit omgevingsrecht (Bor). Deze heeft de afgelopen maand voorgelegen bij de Tweede en Eerste kamer en is voor advies gezonden naar de Raad van State. • Vereenvoudiging vergunningprocedure: dit vormt een onderdeel van het wetsvoorstel. Het voorstel is om twee categorieën vergunningvrij te maken voor rijksmonumenten, te weten: 1. Wijzigingen waarbij materiaalsoort, kleur, vormgeving, detaillering en profilering niet wijzigen; 2. Inpandige wijzigingen van onderdelen zonder monumentale waarden. In veel gevallen gaat het hierbij om moderne toevoegingen (dus onderdelen die ten tijde van de aanwijzing als beschermd monument nog niet bestonden). Deze wet is op 1 januari 2012 in werking getreden.
'Het dorp Aalsmeer. 1736 van de Oostkant
Monumentencommissie Aalsmeer
Adressen
Aalsmeer beschikt over een gemeentelijke monumentencommissie. Deze commissie komt vier keer per jaar bij elkaar en bestaat uit: • Jan Willem de Wijn, Stichting Oud Aalsmeer • Hans Alderden, Stichting Oud Aalsmeer • Joop Kok, Kunst en Cultuur Aalsmeer (opvolger van Berry Philippa) • Gertjan van der Hoeven, wethouder • Leo Kiep en Huig Snel, gemeente Aalsmeer
Nationaal Restauratiefonds Postbus 15 3870 DA Hoevelaken Telefoon: 033-253 94 39 E-mail:
[email protected] www.restauratiefonds.nl
Contactgegevens Monumentencommissie Gemeente Aalsmeer Postbus 253 1430 AG Aalsmeer Telefoon: 0297 – 387 708 E-mail:
[email protected]
RestauratieWijzer Telefoon: 033-253 93 00 E-mail:
[email protected] www.restauratiewijzer.nl Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort Telefoon: 033-421 74 21 InfoDesk: 033-421 74 56 E-mail:
[email protected] www.cultureelerfgoed.nl Belastingdienst Utrecht-Gooi Kantoor Amersfoort/Bureau Monumentenpanden Postbus 4050 3800 EB Amersfoort Telefoon: 033-450 52 77
Nederlands Hervormde Kerk met pontje op de Ringvaart
Algemene informatie, brochures, folders en het formulier Verzoek vaststelling aftrekbaarheid onderhoudskosten voor rijksmonumenten kunt u bekijken en downloaden van www.belastingdienst.nl of bestellen bij de Belastingtelefoon: 0800-0543.
Colofon Redactie: Lay-out:
Leo Kiep, Gemeente Aalsmeer Afdeling Communicatie
Aalsmeer, januari 2012
Eindredactie: Drukwerk:
Afdeling Communicatie REPRO / Ben Veelenturf
