AOV Financiering. voor het mkb NEDERLANDS ONDERWIJS INSTITUUT

Ondernemersopleiding / AOV

Financiering voor het mkb

NEDERLANDS ONDERWIJS INSTITUUT

OPLEIDING ONDERNEMEN / AOV DE START VAN EEN ONDERNEMING Praktijkdiploma Ondernemingsplan mkb

FINANCIERING voor het mkb (leverbaar met werkboek)

Drs. P.F. Pietersen K.P. Pietersen 6e druk, 2e oplage ISBN 978 90 6355 284 8

NEDERLANDS ONDERWIJS INSTITUUT BV

DE NOI-METHODE VOOR HET ONDERNEMERSDIPLOMA De NOI-methode 'Ondernemersopleiding' bestaat uit een serie studie- en werkboeken die gebruikt worden in het cursorisch onderwijs en in het dagonderwijs. Voor wat betreft het cursorisch onderwijs is de NOI-methode op maat gesneden voor het behalen van het Associatie Praktijkdiploma Ondernemer MKB. Dit diploma wordt verkregen middels drie examens: • Ondernemingsplan; • Personeel en Organisatie; • Bedrijfsadministratie. Voor elk van deze examens wordt een afzonderlijk diploma afgegeven. De Nederlandse Associatie voor Praktijkexamens is gevestigd in Amersfoort. Voor het dagonderwijs sluit de NOI-methode nauw aan op de vereiste kwalificaties voor het Diploma Ondernemer Detailhandel (KC-Handel). PRAKTIJKDIPLOMA ONDERNEMINGSPLAN MKB Vakgebied Marketing

NOI-boek Marketing voor het mkb Werkboek Marketing voor het mkb

Financiering

Financiering voor het mkb Werkboek Financiering voor het mkb Opstellen ondernemingsplan Rekenen voor het mkb (facultatief)

PRAKTIJKDIPLOMA PERSONEEL EN ORGANISATIE MKB Vakgebied Organisatie

NOI-boek Organisatie voor het mkb Werkboek Organisatie mkb

PRAKTIJKDIPLOMA BEDRIJFSADMINISTRATIE MKB Vakgebied Administratie

NOI-boek Administratie voor het mkb

De Stichting Nederlandse Associatie voor Praktijkexamens verklaart dat in dit studieboek 'Financiering voor het mkb, 6e druk' het examenprogramma Praktijkdiploma Ondernemingsplan MKB (POP), onderdeel Financiering, vastgesteld d.d. 5 oktober 2004, volledig is verwerkt. De stichting doet hiermee geen uitspraak over de didactiek en de correcte verwerking van de vakinhoud. De beoordeling geldt alleen voor de theorie en niet voor de (oefen)examens.

WOORD VOORAF VOOR DE CURSIST De NOI-serie voor het ondernemersonderwijs is een moderne, op de praktijk afgestemde studiemethode voor (toekomstige) ondernemers, franchisenemers en filiaalchefs. Met deze leerstof zijn al meer dan 300 000 cursisten opgeleid. De methode wordt niet alleen voor zelfstudie en in het cursorisch onderwijs veel gebruikt, ook op dagscholen (ROC's) heeft de methode een vaste plaats verworven. Kernstof en verrijkingsstof Het NOI-boek Financiering voor het MKB bevat kernstof en verrijkingsstof. De kernstof is afgestemd op de exameneisen van het Associatie Praktijkdiploma Ondernemingsplan MKB. De verrijkingsstof bevat onderwerpen die voor de ondernemer van belang zijn, maar niet onder de eisen van het Associatie-examen vallen. De verrijkingsstof is aangegeven met een -, zowel in de inhoudsopgave als in de tekst. Voor dagscholen die opleiden voor het Diploma Ondernemer Detailhandel (KC-Handel) behoren zowel de kernstof als de verrijkingsstof tot de vereiste kwalificaties. Zelfwerkzaamheid Om de leerstof te kunnen onthouden, moet je 'al doende' leren. De studiemethode bestaat daarom uit: • een leerboek Financiering met: - tekst in heldere, vlot lezende zinnen, waardoor je de theorie gemakkelijk in je opneemt; - verwerkingsvragen die onmiddellijk op de tekst volgen, zodat je direct zelf kunt toetsen of je de tekst hebt begrepen. Het is niet de bedoeling om de antwoorden op te schrijven. • een werkboek met: - meerkeuzevragen; - juist-onjuistvragen; - opdrachten om de theorie te verwerken.

Ondernemingsplan Een ondernemingsplan is de basis van de bedrijfsvoering. Hoofdpunten daarin zijn de financiering en de marketingstrategie. Het NOI-boekje Opstellen ondernemingsplan is een praktijkvoorbeeld waarbij de cursist/student zelfstandig opdrachten moet verwerken om het ondernemingsplan te maken. Bij de zesde druk, tweede oplage In deze tweede oplage worden in hoofdstuk 2.2 de ondernemingsvormen VOF, CV en maatschap behandeld. De OV, SV, OVR en CVR van de vorige oplage zijn vervallen; het wetsvoorstel voor deze nieuwe ondernemingsvormen is ingetrokken.

Voor ervaringen en suggesties houden wij ons van harte aanbevolen. Ons adres is: NOI bv, Antwoordnummer 58, 3740 VB BAARN telefoon 035-5416743, fax 035-5417341, e-mail [email protected] NOI

© Copyright: NOI Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, database, computerbestand, internet of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NOI.

Omslagontwerp: Ronald Meij

INHOUD afdeling

1

hoofdstuk

paragraaf

KOSTEN EN CALCULATIES KOSTEN Directe kosten en bedrijfskosten 2 Personeel, huisvesting, overige kosten en rente 3 Afschrijvingskosten 4 Verwerkingsvragen

11

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

blz. 10 10 11 12 14

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HET EXPLOITATIEOVERZICHT Berekening van de nettowinst 2 Nettowinst en gewaardeerde kosten 3 Verwerkingsvragen

21

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31 2 3 4 5

41 2 3 4 5 6

2

PRIJSBEREKENING DETAILHANDEL De brutowinstopslag Prijsberekening met een opslagpercentage Prijsberekening met omrekenfactor Adviesprijzen Verwerkingsvragen

16 16 17 18

19 19 20 - 21 - 21 22

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

PRIJSBEREKENING AMBACHT EN DIENSTVERLENING 24 Het uurtarief 24 De offerteprijs 26 Differentiële kostprijs - 27 Voor- en nacalculatie - 27 Het machine-uurtarief - 28 Verwerkingsvragen 32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ONDERNEMINGSVORMEN DE RECHTSVORM VAN DE ONDERNEMING Natuurlijke personen en rechtspersonen 2 Ondernemingsvormen 3 Het handelsregister 4 Verwerkingsvragen

11

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

ONDERNEMINGEN ZONDER RECHTSPERSOONLIJKHEID De eenmanszaak De maatschap Kenmerken vennootschap De vennootschap onder firma (VOF) De commanditaire vennootschap (CV) Verwerkingsvragen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 2 3 4 5 6

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36 36 36 38 39 41 41 43 44 45 49 51

2

3

ONDERNEMINGEN MET RECHTSPERSOONLIJKHEID De besloten vennootschap (BV) De naamloze vennootschap (NV) De coöperatieve vereniging (coöp) De vereniging De stichting Het bestuur van grote ondernemingen Verwerkingsvragen

54 54 59 - 61 - 63 - 64 65 68

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 2 3 4 5 6 7

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ONDERNEMINGSVORM EN EXPLOITATIEOVERZICHT Het exploitatieoverzicht van de eenmanszaak 2 Het exploitatieoverzicht van de BV 3 Verwerkingsvragen

41

. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

72 72 73 74

BELASTINGEN

11 2 3 4 5 6 7 8 9

INKOMSTENBELASTING (IB) De drie boxen van de Wet op de Inkomstenbelasting Het belastingtarief van box 1 Het belastingtarief van box 2 Het belastingtarief van box 3 Overzicht inkomensboxen en tarieven Persoonsgebonden aftrekposten en heffingskortingen Voorheffing loonbelasting Aangifte IB en aanslag IB Verwerkingsvragen

78 78 79 81 82 83 84 84 85 85

-

89 89 90 91 92

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

AFTREKPOSTEN VOOR ONDERNEMINGEN Aftrekposten voor alle ondernemingsvormen 2 Extra aftrekposten voor IB-ondernemers 3 De keuze eenmanszaak of BV 4 Verwerkingsvragen

21

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31 2 3 4 5

OMZETBELASTING (BTW) Directe en indirecte belastingen Hoe wordt de omzetbelasting geheven? Het aangiftebiljet De kleine-ondernemersregeling Verwerkingsvragen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

BELASTINGEN VAN GEMEENTE EN PROVINCIE Rechten, leges en heffingen 2 Verwerkingsvragen

41

93 93 93 95 - 98 98

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- 100 - 100 - 100

4

FINANCIERING EN FINANCIEEL BELEID VERMOGENSBEHOEFTE EN VERMOGENSVERKRIJGING Eigen en vreemd vermogen 2 Vormen van vreemd vermogen 3 Samenvatting 4 Verwerkingsvragen

11

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21 2 3 4 5 6

DE LIQUIDITEIT VAN EEN ONDERNEMING Liquiditeit en werkkapitaal De current ratio De quick ratio Kernen in de vlottende bedrijfsmiddelen Samenvatting Verwerkingsvragen

. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DE SOLVABILITEIT VAN EEN ONDERNEMING Wat verstaan we onder solvabiliteit? 2 Het kengetal van de solvabiliteit 3 Bewaken van de solvabiliteit 4 Verwerkingsvragen

31

. . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

CASHFLOW Cashflow bij de eenmanszaak 2 Cashflow bij de BV 3 Vergelijking cashflow eenmanszaak en BV 4 Verwerkingsvragen

41

104 104 105 107 108 110 110 111 112 112 113 113 116 116 117 117 120

122 122 - 125 - 128 128

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51 2 3 4 5

DE RENTABILITEIT VAN VERMOGEN De opbrengst van belegd vermogen De rentabiliteit van het totale vermogen (RTV) De rentabiliteit van het eigen vermogen (REV) Rentabiliteit en ondernemingsvorm Verwerkingsvragen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

BANKKREDIET Rekening-courantkrediet 2 Zekerheidstelling 3 Factoring 4 Verwerkingsvragen

61

. . . . . . . .

-

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71 2 3 4 5 6

LEVERANCIERSKREDIET Leverancierskrediet ontstaat automatisch Korting voor contante betaling Kredietbeperkingstoeslag Kosten van leverancierskrediet Leverancierskrediet en afnemerskrediet Verwerkingsvragen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

-

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

130 130 130 132 133 133 135 135 136 137 138 140 140 140 141 143 144 144

4 5

LEASING Twee vormen van leasing 2 Leasing en financiering 3 Verwerkingsvragen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

CONSUMPTIEF KREDIET Gespreide betaling 2 Verwerkingsvragen

91

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

147 147 148 149

- 150 - 150 - 152

BEDRIJFSCONTROLE

11 2 3 4 5

BEGROTEN EN BUDGETTEREN De exploitatiebegroting De liquiditeitsbegroting Investeringsbegroting en financieringsplan Planning en doelstelling Verwerkingsvragen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

BEDRIJFSVERGELIJKING Interne en externe bedrijfsvergelijking 2 Kengetallen 3 Verwerkingsvragen

21

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VERZEKERINGEN Risico 2 De schadeverzekering 3 Soorten schadeverzekeringen 4 Verwerkingsvragen

31

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41 2 3 4 5

HET BEDRIJFSMINIMUM Vaste kosten Variabele kosten Berekening van het bedrijfsminimum Kostenindelingen Verwerkingsvragen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

OVERNAME VAN EEN BEDRIJF De overnameprijs 2 Voorbeeld van een overname 3 Verwerkingsvragen

51

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

TREFWOORDENREGISTER

..............................................................

-

154 154 156 158 159 159 162 162 164 165 166 166 168 170 174 178 178 180 181 183 184 186 186 187 189

192

FORMULES EN KENGETALLEN - Financiering ............................ 201 FORMULES EN BEGRIPPEN - Rekenen ........................................ 203

Kosten en calculaties

1.1 1.2 1.3 1.4

1

AFDELING

Kosten Het exploitatieoverzicht Prijsberekening detailhandel Prijsberekening ambacht en dienstverlening

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

KOSTEN EN CALCULATIES - Afdeling 1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . .

10 16 19 24

9

1 1

1.1 1

kosten

DIRECTE KOSTEN EN BEDRIJFSKOSTEN Als je een bedrijf hebt, maak je kosten. Die kosten houden verband met de grootte en de aard van je bedrijf. Een sanitairbedrijf heeft andere kosten dan een reisbureau en de kosten van een banketbakker wijken af van de kosten van een bloemist. Ondanks deze verschillen zijn er ook overeenkomsten. Bij elk bedrijf onderscheiden we: • directe kosten; • bedrijfskosten. Directe kosten Om een badkamer te kunnen betegelen, moet het sanitairbedrijf tegels inkopen. Als een vakantieganger een vliegreis wil boeken, moet het reisbureau vliegtickets inkopen. De banketbakker moet grondstoffen (meel, suiker e.d.) inkopen om gebak te kunnen maken. De bloemist moet bloemen inkopen voordat hij ze kan verkopen. De inkoopprijzen van tegels, vliegtickets, grondstoffen en bloemen vormen de directe kosten voor bovenstaande bedrijven.

directe kosten

Directe kosten worden gemaakt voor het leveren van een bepaald product of een bepaalde dienst. Anders gezegd, directe kosten houden rechtstreeks verband met het leveren van producten of diensten. Per verkocht product of per geleverde dienst kun je nauwkeurig vaststellen hoeveel de directe kosten bedragen.

10

KOSTEN - Hoofdstuk 1.1

Bedrijfskosten Naast de directe kosten worden er ook kosten gemaakt om het totale bedrijf in stand te houden. Bijvoorbeeld het salaris van medewerkers, de huur van het bedrijfspand, de kosten van inventaris, machines, gereedschappen en bedrijfsauto's, de kosten van reclame en van gemeentelijke belastingen. Zonder deze kosten te maken, kan een bedrijf niet bestaan. We noemen deze kosten daarom bedrijfskosten. bedrijfskosten

exploitatiekosten

Bedrijfskosten worden gemaakt om het totale bedrijf in stand te kunnen houden. Anders gezegd, bedrijfskosten houden verband met het uitoefenen van het bedrijf. De bedrijfskosten worden ook wel exploitatiekosten of indirecte kosten genoemd. In een kostenoverzicht worden de bedrijfskosten meestal als volgt ingedeeld: • personeelskosten; • huisvestingskosten; • afschrijvingskosten; • overige kosten; • rentekosten geldleningen.

1.1 2 PERSONEEL, HUISVESTING, OVERIGE KOSTEN EN RENTE personeelskosten

huisvestingskosten overige kosten

rentekosten

Tot de personeelskosten rekenen we niet alleen de loonkosten van de medewerkers. Ook kostenvergoedingen voor reizen, studie, kleding en maaltijden, de kosten van een spaarloonregeling, een pensioenverzekering en een kerstpakket behoren tot de personeelskosten. De belangrijkste kosten van huisvesting zijn huur, energie- (gas, elektra) en waterverbruik, brand- en inbraakverzekering, schoonmaak, onderhoud en gemeentelijke belastingen zoals onroerende-zaakbelasting en reinigings- en rioolrecht. Onder de overige kosten vallen kantoorkosten voor administratie, telefoon, computer en accountant, verzekeringskosten voor wettelijke aansprakelijkheid (WA) en bedrijfsschade, verkoopkosten en autokosten. (De laatste twee kosten worden ook wel als afzonderlijke kosten in het kostenoverzicht opgenomen.) Vrijwel elk bedrijf heeft een kostenpost rente vreemd vermogen voor geleend geld. Bekende voorbeelden van vreemd vermogen zijn een hypotheeklening, een familielening en een bankkrediet. Over geleend geld moet de ondernemer rente betalen.


11

1.1 3 duurzaam bedrijfsmiddel

formule jaarlijkse afschrijvingskosten

AFSCHRIJVINGSKOSTEN Elk bedrijf gebruikt duurzame bedrijfsmiddelen. Tot de duurzame bedrijfsmiddelen behoren gebouwen, machines, inventaris (vloerbedekking, verlichting enz.), bedrijfsauto's enz. Een belangrijk kenmerk van een duurzaam bedrijfsmiddel is dat er meerdere jaren gebruik van wordt gemaakt. Om die reden wordt de aankoopprijs van een duurzaam bedrijfsmiddel in de vorm van afschrijvingskosten over meerdere jaren verspreid. Je gebruikt daarvoor de volgende formule: jaarlijkse afschrijvingskosten =

aanschafprijs bedrijfsmiddel gebruiksduur in jaren

• Voorbeeld Een banketbakker koopt een koelvitrine voor 6.000,–. Hij veronderstelt dat dit duurzaam bedrijfsmiddel vijf jaar gebruikt kan worden. De afschrijvingskosten zijn dan per jaar 6.000 : 5 = 1.200,–.

Let op Bij een duurzaam bedrijfsmiddel wordt dus niet de aanschafprijs tot de kosten gerekend, maar het bedrag van de jaarlijkse afschrijving. Het afschrijvingspercentage Op de koelvitrine van ons voorbeeld wordt per jaar 20% afgeschreven. Als je de afschrijving met dat percentage berekent, kom je weer uit op 1.200,– per jaar. Controle: 20% van 6.000 = 1.200,–. Er zijn bedrijfsmiddelen die in de praktijk korter meegaan dan vijf jaar maar de Belastingdienst staat niet toe dat je de jaarlijkse afschrijving daarop afstemt. Hogere afschrijvingskosten zouden tot een lagere winst en minder belasting leiden. Daarom geldt voor alle bedrijfsmiddelen als maximum 20%. (Voor het bedrijfspand geldt overigens een nog veel lager percentage.) aanschafprijs

afschrijving

12

De aanschafprijs van de koelvitrine wordt in de administratie als boekwaarde genoteerd. De boekwaarde moet je elk jaar verminderen met de afschrijving. Hieronder zie je hoe dat in zijn werk gaat: boekwaarde (aanschafprijs) afschrijving in jaar 1 boekwaarde na 1 jaar afschrijving in jaar 2 boekwaarde na 2 jaar enz.

6.000,–

- 1.200,– 4.800,–

- 1.200,– 3.600,–


boekwaarde

Door de afschrijving daalt de boekwaarde van de koelvitrine elk jaar met 1.200,–. De boekwaarde is de waarde die de koelvitrine volgens de boekhouding heeft. Werkelijke gebruiksduur en afschrijvingsperiode Als je een bedrijfsauto in vijf jaar afschrijft, is het afschrijvingspercentage 20% per jaar. De afschrijvingsperiode is dan gelijk aan de verwachte gebruiksduur. Na vijf jaar is de auto volledig afgeschreven. De boekwaarde is dan 0,– en je hebt dan geen afschrijvingskosten meer. Dat wil echter niet zeggen dat je de auto niet langer kunt gebruiken. De werkelijke gebruiksduur kan best langer zijn dan de afschrijvingsperiode. De werkelijke gebruiksduur kan natuurlijk ook korter zijn dan de afschrijvingsperiode. Bijvoorbeeld als je de auto al na twee jaar inruilt.

restwaarde

Restwaarde In de praktijk heeft een duurzaam bedrijfsmiddel aan het eind van de afschrijvingsperiode altijd nog een bepaalde restwaarde. Dat is het bedrag dat het bedrijfsmiddel bij verkoop of inruil vermoedelijk nog zal opbrengen. De inruilprijs die je na twee jaar voor de auto krijgt, kan zowel hoger als lager zijn dan de boekwaarde. Afschrijving over een gedeelte van het jaar De afschrijving wordt altijd berekend over een heel gebruiksjaar. In de praktijk moet je ook wel eens de afschrijving berekenen over een gedeelte van het jaar. • Voorbeeld Aanschaf snijmachine per 1 mei 2012 voor 4.800,–. Afschrijving 20% per jaar. a Hoeveel bedraagt de afschrijving per jaar? 20% van 4.800 = 960,–. b Hoeveel bedragen de afschrijvingskosten in het jaar 2012? Als je dit bedrijfsmiddel op 1 mei aanschaft, zijn er al vier maanden van het jaar 2012 verstreken. Er blijven dan nog acht maanden over voor de afschrijving voor dit jaar. De afschrijvingskosten voor dit jaar zijn dan 8/12 x 960 = 640,–. c Wat is de boekwaarde op 31 december 2012? 4.800 – 640 = 4.160,–.

Opmerking Soms wordt voor een duurzaam bedrijfsmiddel de aanschafprijs direct tot de kosten gerekend. Dat is het geval bij duurzame bedrijfsmiddelen met een aanschafprijs beneden 500,–. Het bedrijfsmiddel wordt dan als het ware in één keer afgeschreven. KOSTEN - Hoofdstuk 1.1

13

1.1 4

VERWERKINGSVRAGEN

1.1.1 DIRECTE KOSTEN EN BEDRIJFSKOSTEN

1 2 3 4 5

Geef een voorbeeld van directe kosten voor een banketbakker.

BLZ

10

Wat is een kenmerk van directe kosten? Waarom moeten bedrijfskosten worden gemaakt?

11

Geef twee andere namen die voor bedrijfskosten worden gebruikt? Hoe worden de bedrijfskosten meestal opgedeeld?

1.1.2 PERSONEEL EN HUISVESTING, OVERIGE KOSTEN EN RENTE

6 7 8 9

Geef naast de loonkosten een voorbeeld van personeelskosten.

11

Geef naast huur een voorbeeld van huisvestingskosten. Geef een voorbeeld van overige kosten. Geef een voorbeeld van vreemd vermogen.

1.1.3 AFSCHRIJVINGSKOSTEN

10 11 12

Geef voorbeelden van duurzame bedrijfsmiddelen.

13

De verwachte gebruiksduur van een spuitinstallatie is zes jaar. De aanschafprijs is 42.000,–. a) Bereken de afschrijvingskosten per jaar. b) Bereken de boekwaarde na twee jaar.

14

Welk gegeven heb je nodig om voor een duurzaam bedrijfsmiddel het afschrijvingspercentage vast te stellen?

15

Waardoor daalt de boekwaarde elk jaar?

12

Wat is een kenmerk van een duurzaam bedrijfsmiddel? Wat is de formule voor het berekenen van de jaarlijkse afschrijvingskosten van een bedrijfsmiddel?

14

13 KOSTEN - Hoofdstuk 1.1

16

De aanschafprijs van een machine is 16.000,–. De afschrijving is 20% per jaar. a) Bereken de afschrijvingskosten per jaar. b) Wat is de verwachte gebruiksduur van deze machine?

17

Een bedrijfsmiddel met een verwachte gebruiksduur van vijf jaar wordt aangeschaft op 1 april voor 3.500,–. a) Wat is het afschrijvingspercentage? b) Bereken de afschrijvingskosten per jaar. c) Bereken de afschrijvingskosten in het jaar van aanschaf. d) Bereken de boekwaarde per 31 december van het jaar van aanschaf.

18

In welk geval wordt de aanschafprijs van een bedrijfsmiddel in één keer als kosten geboekt?


15

13

1 2

het exploitatieoverzicht

Een exploitatieoverzicht laat zien hoeveel omzet, brutowinst en nettowinst een bedrijf heeft behaald en welke kosten het daarvoor moest maken.

1.2 1

BEREKENING VAN DE NETTOWINST EXPLOITATIEOVERZICHT

exploitatieoverzicht

OMZET directe kosten BRUTOWINST

540.000,– - 300.000,– 240.000,–

bedrijfskosten: • personeelskosten 60.000,– • huisvestingskosten - 50.000,– • afschrijvingskosten - 30.000,– • overige kosten - 20.000,– totaal bedrijfsresultaat rentekosten vreemd vermogen NETTOWINST (winst vóór belasting)

- 160.000,– 80.000,– - 20.000,– 60.000,–

Toelichting Omzet: dit is de opbrengst van de geleverde producten en/of diensten. Directe kosten: dit zijn kosten die rechtstreeks verband houden met de omzet. Bij een ambachtelijk bedrijf of een horecabedrijf bestaat dat bedrag hoofdzakelijk uit de inkoopprijzen van de verwerkte grondstoffen en materialen. Bij een handelsbedrijf zijn dat de inkoopprijzen van de verkochte artikelen (de inkoopwaarde van de omzet). Brutowinst: dit is de omzet verminderd met de directe kosten. 16

HET EXPLOITATIEOVERZICHT - Hoofdstuk 1.2

Bedrijfskosten: dit zijn kosten die gemaakt worden voor de algehele bedrijfsvoering. Ze worden ook wel exploitatiekosten of indirecte kosten genoemd. Personeelskosten: dit zijn voornamelijk de loonkosten van de medewerkers. Bedrijfsresultaat: dit is de brutowinst verminderd met de bedrijfskosten. Nettowinst: dit is het bedrijfsresultaat verminderd met de rentekosten van het vreemd vermogen. De ondernemer ontvangt geen salaris. Zijn inkomen bestaat uit de nettowinst van het bedrijf.

1.2 2

NETTOWINST EN GEWAARDEERDE KOSTEN Beoordeling nettowinst

nettowinst gewaardeerd loon gewaardeerde rente economisch resultaat

De nettowinst in ons voorbeeld is 60.000,–. Op het eerste gezicht een heel hoog resultaat. Je moet er echter rekening mee houden dat in het exploitatieoverzicht geen loonkosten voor de ondernemer zijn opgenomen en ook geen rentekosten voor het eigen vermogen dat hij in de zaak heeft gestoken. Daarom moet de nettowinst een vergoeding voor deze kosten geven. Want als de ondernemer niet zelf in de zaak werkt en geen eigen geld in de zaak steekt, moet hij aan zijn vervanger loon betalen en voor het geleende geld rente vergoeden. De ondernemer moet bovendien nog een vergoeding hebben voor het risico dat hij loopt. Als het slecht gaat met het bedrijf krijgt hij geen vergoeding voor zijn arbeid en zijn vermogen. Bovendien bestaat het gevaar dat hij het eigen vermogen dat hij in de zaak heeft gestoken verliest. De nettowinst bestaat dus uit drie bestanddelen, namelijk een vergoeding voor: • de eigen arbeid van de ondernemer (het gewaardeerd loon); • het vermogen dat de ondernemer in de zaak heeft gestoken (de gewaardeerde rente over het eigen vermogen); • het ondernemersrisico (het economisch resultaat van het bedrijf). Hoewel het belangrijke kosten zijn, worden de gewaardeerde kosten niet werkelijk uitbetaald. Ze zijn alleen bedoeld om de nettowinst te beoordelen. Stellen we het gewaardeerd loon op 40.000,– en de gewaardeerde rente voor het eigen vermogen op 6.000,– dan kunnen we de winst berekenen die bedrijfseconomisch gezien juist is, het zgn. economisch resultaat:


17

60.000,–

nettowinst gewaardeerd loon gewaardeerde rente EV

40.000,–

-

6.000,–

economisch resultaat

- 46.000,– 14.000,–

Er zijn geen vaste regels die aangeven hoe hoog de gewaardeerde kosten (gewaardeerd loon en gewaardeerde rente) moeten zijn. De gewaardeerde kosten moeten de ondernemer echter een redelijke vergoeding geven. In ons voorbeeld is dat het geval. Daarnaast is het economische resultaat duidelijk positief. Het is voor elk bedrijf belangrijk om het economisch resultaat te berekenen. Zou het economisch resultaat meerdere jaren negatief zijn dan is dit een waarschuwing dat het voortbestaan van het bedrijf in gevaar is.

1.2 3

1

VERWERKINGSVRAGEN

Wat kun je aflezen uit een exploitatieoverzicht?

BLZ

16

1.2.1 BEREKENING VAN DE NETTOWINST

2 3 4 5 6 7

Waaruit bestaat de omzet?

16

Hoe noem je de kosten die rechtstreeks verband houden met de omzet? Hoe bereken je de brutowinst? Hoe noem je de kosten die voor het hele bedrijf zijn gemaakt?

17

Hoe bereken je het bedrijfsresultaat? Met welke kosten wordt het bedrijfsresultaat verminderd om de nettowinst te berekenen?

1.2.2 NETTOWINST EN GEWAARDEERDE KOSTEN

8 9

Waarvoor is de nettowinst een vergoeding?

17

a) Hoe noem je de vergoeding voor de eigen arbeid van de ondernemer? b) Hoe noem je de vergoeding voor het eigen vermogen in de onderneming? c) Hoe noem je de vergoeding voor het risico dat de ondernemer loopt? d) Hoe noem je het totaal van deze vergoedingen? 18


1 3

prijsberekening detailhandel

Veel consumenten kopen prijsbewust. Prijsbewust kopen wil níet zeggen dat je bij voorkeur de goedkoopste artikelen koopt, wél dat je probeert 'waar voor je geld' te krijgen. Een detaillist houdt hier rekening mee als hij een verkoopprijs voor een artikel vaststelt. Die verkoopprijs moet voor de consument aanvaardbaar en voor de detaillist winstgevend zijn.

1.3 1

DE BRUTOWINSTOPSLAG De exploitatiebegroting Ondernemer Donkers heeft voor het komende jaar de volgende exploitatiebegroting gemaakt. Een exploitatiebegroting is een overzicht van omzet, kosten en winst (of verlies) die de ondernemer voor het komende jaar verwacht.

exploitatiebegroting

EXPLOITATIEBEGROTING OMZET directe kosten (inkoopwaarde van de omzet) BRUTOWINST bedrijfskosten bedrijfsresultaat rente vreemd vermogen NETTOWINST

450.000,–

- 270.000,– 180.000,– - 130.000,– 50.000,– - 10.000,– 40.000,–

Het opslagpercentage voor brutowinst Volgens deze begroting worden de artikelen die Donkers voor 450.000,– verkoopt, ingekocht voor 270.000,–. Hij maakt dan een brutowinst van 180.000,–. Donkers gebruikt de begrote brutowinst om de verkoopprijzen van zijn artikelen te berekenen. Als Donkers 180.000,– brutowinst wil behalen op 270.000,– inkoop (directe kosten), dan moet hij zijn inkoopprijzen verhogen met PRIJSBEREKENING DETAILHANDEL - Hoofdstuk 1.3

19

brutowinstopslag

een opslagpercentage voor brutowinst van: 180.000 x 100% = 67% (afgerond). 270.000 Die 67% is een gemiddelde opslag. Donkers zal dit percentage niet voor ál zijn artikelen gebruiken. Hij moet dus per artikelgroep en soms zelfs per artikel afzonderlijk bekijken welk opslagpercentage hij gaat gebruiken. Bovendien moet Donkers rekening houden met zijn concurrenten. Als hij een te hoog opslagpercentage gebruikt worden zijn artikelen te duur. Gebruikt hij een te laag percentage dan behaalt hij te weinig brutowinst.

1.3 2

PRIJSBEREKENING MET EEN OPSLAGPERCENTAGE Het gemiddelde opslagpercentage voor brutowinst ligt bij de meeste detailhandelszaken tussen 40% en 80%. De verschillen hebben te maken met de branche en met het niveau van de zaak. Supermarkten hanteren lagere marges dan kledingzaken en discounters gebruiken lagere marges dan luxe speciaalzaken. In het volgende voorbeeld laten we zien hoe je met behulp van het opslagpercentage de verkoopprijs berekent. Voorlopige verkoopprijs Johan Gardenier, eigenaar van een tuincentrum, hanteert voor de artikelgroep tuinmeubelen een brutowinstopslag van 70%. Met behulp van dit opslagpercentage berekent Gardenier de verkoopprijzen van zijn artikelen. Deze prijzen moeten daarna nog worden verhoogd met 19% BTW. • Voorbeeld inkoopprijs tuinbank brutowinstopslag 70% verkoopprijs exclusief BTW BTW 19% verkoopprijs inclusief BTW

voorlopige verkoopprijs

200, –

- 140, – + 340, –

-

64,60 + 404,60

Deze berekende verkoopprijs is een voorlopige verkoopprijs. Definitieve verkoopprijs Als Gardenier verwacht dat de tuinbank uit het voorbeeld bijzonder in trek zal zijn en niet bij concurrenten te koop is, zal hij de prijs hoger stellen, bijvoorbeeld op 419,–. Als hij een minder vlotte verkoop verwacht, zal hij de prijs lager stellen, bijvoorbeeld op 389,–.

20

PRIJSBEREKENING DETAILHANDEL - Hoofdstuk 1.3

consumentenprijs

Voor dit bijstellen zijn geen vaste richtlijnen. De detaillist weet uit ervaring wat met betrekking tot de prijs van een artikel kan en wat niet kan. Hieruit volgt dat het vaststellen van de definitieve verkoopprijs in twee 'stappen' verloopt: • eerste stap: de inkoopprijs verhogen met een percentage voor brutowinst en een percentage voor BTW; • tweede stap: de voorlopige verkoopprijs bijstellen. De definitieve verkoopprijs noemen we de winkelprijs of consumentenprijs.

1.3 3

PRIJSBEREKENING MET OMREKENFACTOR

vaststellen verkoopprijs

omrekenfactor

-

Veel detaillisten gebruiken voor het bepalen van de voorlopige verkoopprijs een omrekenfactor. In de omrekenfactor is zowel het opslagpercentage voor brutowinst als het percentage voor BTW begrepen. Gardenier heeft de omrekenfactor voor zijn assortiment tuinmeubelen als volgt berekend: inkoopprijs van een artikel 100% brutowinstopslag 70% + 70% verkoopprijs exclusief BTW 170% BTW 19% van 170% + 32% (afgerond) voorlopige verkoopprijs inclusief BTW 202% van de inkoopprijs De voorlopige verkoopprijs inclusief BTW is 202% van de inkoopprijs. Hiervan leidt hij een omrekenfactor af van: 202 = 2,0 (afgerond op één decimaal). 100 Door de inkoopprijs van een artikel te vermenigvuldigen met 2,0 vindt hij dus in één keer de voorlopige verkoopprijs.

Toepassing: inkoopprijs tuinbank 200,–; omrekenfactor 2,0; voorlopige verkoopprijs: 200 x 2,0 = 400,–.

1.3 4 adviesprijs

-

ADVIESPRIJZEN

Een adviesprijs is een door de fabrikant geadviseerde consumentenprijs. Gardenier heeft in zijn assortiment ook merkartikelen met adviesprijzen. Bij de inkoop van deze artikelen controleert hij of de adviesprijs overeenstemt met de consumentenprijs die hij met zijn omrekenfactor aan zijn klanten zou berekenen.


21

controleberekening adviesprijs

• Voorbeeld Prijslijst fabrikant: tuintafel: inkoopprijs exclusief BTW 175,–; adviesprijs inclusief 19% BTW 329,–. Controleberekening Gardenier: voorlopige verkoopprijs tuintafel: 175 x 2,0 = 350,–. Uit deze controleberekening blijkt dat Gardenier op een hogere winkelprijs uitkomt. Hij is niet verplicht zich aan de adviesprijs te houden, maar hij kan moeilijk een prijs van 350,– vragen als een concurrent dezelfde tuintafel voor 329,– aanbiedt. Gardenier moet nu afwegen of hij de tuintafel wel of niet in zijn assortiment opneemt. Het kan zijn dat het om een bekend merk gaat dat niet in zijn assortiment mag ontbreken. In dat geval zal hij de tafel opnemen.

1.3 5

VERWERKINGSVRAGEN

1.3.1 DE BRUTOWINSTOPSLAG

1 2 3

Wat is een exploitatiebegroting?

BLZ

19

Wat gebruik je als je de verkoopprijs van een artikel berekent? Wat is het gevolg van het hanteren van een te laag opslagpercentage?

20

1.3.2 PRIJSBEREKENING MET EEN OPSLAGPERCENTAGE

4

Inkoopprijs 188,–; brutowinstopslag 120%; BTW 19%. Bereken de verkoopprijs afgerond op 10,–.

5

In welk geval zal de detaillist de consumentenprijs hoger stellen dan de voorlopige verkoopprijs?

6

In welk geval zal de detaillist de winkelprijs lager stellen dan de voorlopige verkoopprijs?

7

In welke twee stappen wordt de consumentenprijs vastgesteld?

1.3.3 PRIJSBEREKENING MET OMREKENFACTOR

8

Welke twee opslagpercentages bevat de omrekenfactor? 22

20

21 -

21


9 10

Wat is het praktische voordeel van het gebruik van een omrekenfactor?

21

Opslagpercentage voor brutowinst 40%; BTW 6%. a) Bereken de omrekenfactor afgerond op twee decimalen. De inkoopprijs van een artikel is 12,–. b) Bereken de winkelprijs naar boven afgerond op vijf cent. -

1.3.4 ADVIESPRIJZEN

11 12

Wat verstaan we onder een adviesprijs?

21

Waarom zal een detaillist niet gemakkelijk boven de adviesprijs gaan zitten?

22

13

Noem een reden waarom een detaillist een artikel waarop hij weinig winst maakt, toch in zijn assortiment opneemt.


23

1 4 arbeidsintensief

1.4 1

directe kosten

exploitatiebegroting

prijsberekening ambacht en dienstverlening

Ambachtelijke en dienstverlenende bedrijven behalen hun omzet uit het verrichten van gespecialiseerde werkzaamheden. Die werkzaamheden zijn arbeidsintensief, dat wil zeggen dat ze veel werktijd vergen. Daarom gebruiken deze bedrijven een uurtarief om de prijs van hun werkzaamheden aan klanten door te berekenen. Schoonmaakbedrijven, kapsalons, accountantskantoren en reclamebureaus behalen hun omzet vrijwel volledig uit de in rekening gebrachte uurtarieven. De omzet door verkoop van materialen of producten is bijzaak. Bij bedrijven als de loodgieter en de hovenier kan een belangrijk deel van de omzet ook worden behaald uit de verkoop van materialen of producten. Deze materialen of producten zijn dan onderdeel van het verrichte werk.

HET UURTARIEF Installatiebedrijf Bos plaatst in opdracht van keukencentrums keukens met de daarbij behorende apparatuur. De kosten die daarbij worden gemaakt, bestaan uit directe kosten en installatiekosten. De directe kosten worden gevormd door de inkoopprijzen van de pijpleidingen, diverse materialen enz. Uit het overzicht blijkt dat deze kosten op 30.000,– worden begroot. EXPLOITATIEBEGROTING OMZET directe kosten BRUTOWINST bedrijfskosten bedrijfsresultaat rentekosten vreemd vermogen NETTOWINST

240.000,– 30.000,– 210.000,– 150.000,– 60.000,– 10.000,– 50.000,–

De installatiekosten voor het plaatsen van keukens en keukenapparatuur bestaan uit de bedrijfskosten, de rentekosten vreemd vermogen en de nettowinst (voor de gewaardeerde kosten en het ondernemersrisico). Deze kosten brengt Bos zijn klanten via uurtarieven in rekening. 24

PRIJSBEREKENING AMBACHT EN DIENSTVERLENING - Hoofdstuk 1.4

Het totaalbedrag hiervan is 150.000 + 10.000 + 50.000 = 210.000,–. Voor het berekenen van het uurtarief moet Bos de 'inzetbare uren' van zijn bedrijf vaststellen. inzetbare uren loonuren: 4 monteurs x 52 weken x 36 uur = niet inzetbare uren monteurs inzetbare uren monteurs inzetbare uren ondernemer totaal inzetbare uren (directe arbeidsuren) loonuren leegloop

inzetbare uren directe arbeidsuren

7 488 per jaar 2 288 per jaar 5 200 per jaar 800 per jaar 6 000 per jaar

Loonuren zijn de uren waarvoor de medewerkers loon ontvangen. Niet inzetbare uren worden veroorzaakt door vakantie, ziekteverzuim, werkoverleg en leegloop. Onder leegloop verstaan we 'verloren' uren waarin geen productief werk verricht wordt. Het aantal van 2 288 niet inzetbare uren staat voor een deel vast (bv. vakantiedagen) en is voor een deel een schatting. De inzetbare uren zijn de uren die voor werkzaamheden bij klanten in rekening kunnen worden gebracht. Bos zelf besteedt een deel van zijn beschikbare tijd ook aan werkzaamheden bij klanten. Die tijd bestaat uit inzetbare uren ondernemer. Inzetbare uren worden ook wel directe arbeidsuren genoemd. Berekening uurtarief Wil Bos zijn geplande brutowinst behalen, dan moet hij zijn uurtarief daarop afstemmen. Hij moet dan de geplande brutowinst van 210.000,– delen door 6 000 inzetbare uren. Het uurtarief kan dan worden berekend met de formule:

formule uurtarief

uurtarief =

brutowinst inzetbare uren

In ons voorbeeld is het uurtarief dan

210.000 = 35,–. 6 000 uren

Bij het uurtarief dat Bos hanteert moet hij ook rekening houden met de uurtarieven die in de branche gebruikelijk zijn. Hij kan niet te veel afwijken van de uurtarieven van zijn concurrenten.

Opmerking Een installatiebedrijf dat ook apparaten verkoopt, behaalt ook brutowinst op deze apparaten (kranen, boilers enz.). Daar moet de ondernemer bij het berekenen van zijn uurtarief rekening mee houden. Hij moet de brutowinst op zijn uurtarieven en zijn apparaten dan apart berekenen. PRIJSBEREKENING AMBACHT EN DIENSTVERLENING - Hoofdstuk 1.4

25

• Voorbeeld van een factuur Bos brengt met behulp van het uurtarief na afloop van de werkzaamheden onmiddellijk de kosten in rekening. Daarbij wordt onderstaand formulier gebruikt. De klant kan de rekening dan controleren en desgewenst contant betalen. Bos berekent deze klant een uurtarief van 35,–.

Installatiebedrijf W. Bos ENERGIEWEG 77 - 4464 XJ

GOES

0113-222962

. . . . .februari . . . . . . . . . .2012 ....... datum: 22 aankomst: 8 uur vertrek: 12 uur . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

naam monteur:

G. Zegers

..........................................

PRIJSBEREKENING voorrijkosten arbeidsuren: . . .4. . . à materiaal:

35,–

..........

6 m pijp à 17,80 diverse onderdelen

20, – 140, –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

-

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

106,80 12, –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

BTW 19%

-

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

TE BETALEN

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

278,80 52,97 331,77

Contant / niet contant Handtekening klant:

A. Vestdijk

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.4 2

DE OFFERTEPRIJS Bos moet vaak een offerte maken (prijsopgave doen) voor het verrichten van een bepaald karwei. Het is van groot belang dat hij daarbij nauwkeurig te werk gaat want hij moet er rekening mee houden dat de klant ook bij een concurrent een offerte zal vragen en de offerteprijzen zal vergelijken. Rekent Bos een te hoog uurtarief of schat hij het aantal benodigde arbeidsuren te hoog in, dan is de kans groot dat hij de opdracht misloopt. Maar als zijn prijsopgave te laag is en de klant accepteert deze, dan kan Bos de prijs later niet meer aanpassen en lijdt hij verlies op de order.

26


• Voorbeeld offerteberekening Totaal onderdelen en materiaalverbruik Installatie 100 arbeidsuren à 35,– Offerteprijs exclusief BTW BTW 19% Totaalbedrag inclusief BTW

1.4 3

500,– 3.500,– 4.000,– 760,– 4.760,– -

-

DIFFERENTIËLE KOSTPRIJS

Wil Bos per se bovenstaande opdracht binnenhalen, dan kan hij overwegen om de offerteprijs te verlagen. Hij zou het uurtarief bijvoorbeeld op 25,– kunnen stellen. Dat is veel lager dan het gecalculeerde uurtarief. Bos calculeert in dat geval met een differentiële kostprijs. Bos moet een goede reden hebben om zijn offerte te baseren op een differentiële kostprijs. Zo'n reden kan bijvoorbeeld zijn dat hij 'om werk zit te springen' of omdat hij met deze opdracht een belangrijke nieuwe klant kan winnen.

1.4 4

voorcalculatie nacalculatie

efficiencyverschil prijsverschil

-

VOOR- EN NACALCULATIE

Bij prijsberekeningen moeten we onderscheid maken tussen de voorcalculatie en de nacalculatie. De voorcalculatie is de berekening die wordt gemaakt vóórdat met een opdracht wordt begonnen. Een voorcalculatie wordt gebruikt voor het berekenen van de aanbiedingsprijs (offerte). De nacalculatie is de berekening die wordt opgesteld als het werk af is. De nacalculatie wordt gemaakt om het werkelijk verbruik van materiaal en arbeidsuren en de werkelijk betaalde prijzen vast te stellen. Tussen voor- en nacalculatie worden altijd wel verschillen geconstateerd. We noemen: • efficiencyverschillen. Dit zijn 'hoeveelheidsverschillen' door meer/minder materiaalverbruik of meer/minder gewerkte uren dan bij de voorcalculatie was berekend; • prijsverschillen. Deze ontstaan doordat de gebruikte materialen en grondstoffen tegen een hogere of lagere prijs worden ingekocht dan bij de voorcalculatie was berekend. De verschillen tussen voor- en nacalculatie kunnen zowel voor- als nadelig zijn.


27

• Voorbeeld voorcalculatie

materiaalkosten: 25 m materiaal A à 40 80 m materiaal B à 25 bedrijfskosten: 40 arbeidsuren à 30 voorcalculatie

nacalculatie 1.000,–

- 2.000,– 3.000,– - 1.200,– 4.200,–

materiaalkosten: 25 m materiaal A à 38 74 m materiaal B à 25 bedrijfskosten: 45 arbeidsuren à 30 nacalculatie

950,– - 1.850,– 2.800,– - 1.350,– 4.150,–

Beoordeling Tussen de totaalbedragen van voor- en nacalculatie zit een voordelig verschil van 50,–. Het lijkt erop dat de ondernemer tevreden kan zijn. Toch is nader onderzoek nodig: • materiaal A geeft een voordelig prijsverschil te zien van 25 m x 2 = 50,–; • materiaal B geeft een voordelig efficiencyverschil te zien van 6 m x 25 = 150,–; • de arbeidsuren geven een nadelig efficiencyverschil te zien van 5 uur x 30 = 150,–. De ondernemer komt het nadelig efficiencyverschil in de arbeidsuren pas op het spoor als hij de nacalculatie zorgvuldig bekijkt. Het nadelig verschil van 150,– is namelijk in de totaaltelling van de nacalculatie weggevallen tegen de twee voordelige verschillen. nadelige efficiencyverschillen

Efficiencyverschillen zijn voor de ondernemer het meest leerzaam. Nadelige efficiencyverschillen kunnen een gevolg zijn van slechte werkvoorbereiding, onvoldoende begeleiding, slordig materiaalgebruik, weinig teamgeest enz.

voordelige efficiencyverschillen

Voordelige efficiencyverschillen ontstaan als minder materiaal of arbeidsuren nodig waren dan in de voorcalculatie was berekend. Prijsverschillen ontstaan doordat de prijzen hoger of lager blijken te zijn dan was voorzien. De ondernemer heeft daar in de regel weinig invloed op.

1.4 5

HET MACHINE-UURTARIEF

-

In bedrijven die hun omzet hoofdzakelijk behalen uit het gebruik van machines wordt gecalculeerd met een machine-uurtarief. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn in een drukkerij. Als er verschillende typen drukpersen zijn, wordt voor elk type een afzonderlijk machine-uurtarief vastgesteld. 28


-

De kostenverdeelstaat

Om voor elke machine een eigen uurtarief te kunnen vaststellen, wordt eerst een kostenverdeelstaat gemaakt. Daarin worden de begrote bedrijfskosten over de verschillende machines verdeeld. • Voorbeeld KOSTENVERDEELSTAAT DRUKKERIJ DUERINCK kostengroep afschr./onderhoud/rente energie loonkosten huisvestingskosten overige kosten

verdeelsleutels

totaal

zetmachine drukpers A drukpers B

177.000 6.000 - 189.000 - 60.000 - 44.000 476.000

55.000 1.000 73.000 6.000 15.000 150.000

-

-

77.000 3.000 68.000 30.000 20.000 198.000

45.000 2.000 48.000 24.000 9.000 128.000

Toelichting De kosten van afschrijving, onderhoud, rente en energie zijn verdeeld op basis van bekende gegevens: aanschafprijs, levensduur, energieverbruik enz. Bij het verdelen van de loonkosten, de huisvestingskosten en de overige kosten is gebruikgemaakt van verdeelsleutels. Verdeelsleutels zijn o.a. de geschatte omzet per machine, het aantal uren dat de machine wordt gebruikt en de gebruikte vloeroppervlakte. Zo zijn de huisvestingskosten verdeeld op basis van het aantal m2 dat voor elke machine in gebruik is. Dat is voor de zetmachine 20 m², voor drukpers A 100 m² en voor drukpers B 80 m². Totaal 200 m². De huisvestingskosten worden daardoor als volgt verdeeld: 20 x 60.000 = 6.000,– zetmachine: 200 100 drukpers A: x 60.000 = - 30.000,– 200 80 x 60.000 = - 24.000,– drukpers B: 200 totaal 60.000,– -

De uurkostprijs per machine

normale bezetting

De kostenverdeelstaat geeft aan wat de jaarkosten per machine bedragen. Om daaruit de uurkostprijs te kunnen berekenen, moet je eerst per machine de normale bezetting weten. Dat is het aantal uren dat de machine onder normale omstandigheden per jaar in bedrijf is. Voor de zet-


29

machine is dat 1 500 uur, voor drukpers A 1 800 uur en voor drukpers B 1 600 uur.

Berekening: formule uurkostprijs machine

zetmachine:

begrote kosten normale bezetting

of

drukpers A:


of

drukpers B:


of

150.000

1 500 198.000

1 800 128.000

1 600

= 100,–.

= 110,–. = 80,–. -

De machine-uurtarieven berekening machineuurtarief

Voor het berekenen van de machine-uurtarieven moet je de uurkostprijzen nog verhogen met een winstopslag. Voor ons voorbeeld stellen we die op 15%.

Berekening: uurkostprijs winstopslag 15% machine-uurtarief

zetmachine drukpers A drukpers B 100,– 110, – 80,– - 15,– - 16,50 - 12,– 115,– 126,50 92,–

Met deze uurtarieven kun je nu op eenvoudige wijze een prijsopgave doen. • Voorbeeld Drukkerij Duerinck moet voor groothandel Cosmopar in Laren een offerte maken voor het zetten en drukken van 6 000 folders. Begrote gegevens: • zetmachine 11 uur; • drukpers A 8 uur; • papierkosten 890,–; • winstopslag op de papierkosten 10%.

Berekening aanbiedingsprijs: zetkosten 11 x 115 = drukkosten 8 x 126,50 = papierkosten winstopslag 10%

1.265,–

- 1.012,–

-

890,– 89,– -

aanbiedingsprijs exclusief BTW offerte

30

979,–

3.256,–

Op basis van deze prijsberekening kan daarna de offerte die hiernaast staat worden gemaakt: PRIJSBEREKENING AMBACHT EN DIENSTVERLENING - Hoofdstuk 1.4

Drukkerij Duerinck

OFFERTE

Koningsweg 48 3762 EC SOEST TELEFOON 035-6085762 Soest, 7 juli 2012 Groothandel Cosmopar B.V. T.a.v. de heer R.S. van Bladeren Wally Moesweg 18 1251 CP LAREN Geachte heer Van Bladeren, Hierbij ontvangt u de prijsopgave voor de levering van 6 000 folders van 16 pagina's, formaat 21 x 29 cm in tweekleurendruk, papierkwaliteit mc 90 gr, uitvoering overeenkomstig uw model. Zetkosten Drukkosten Papierkosten

1.265,– - 1.012,– 979,–

Totaalprijs

3.256,–

Dit bedrag is exclusief 19% BTW. Leverdatum: 14 dagen na goedkeuring laatste proef. Levering: franco huis. Betaling: binnen 8 dagen met 2% korting; netto 30 dagen. Indien u met deze aanbieding akkoord gaat, verzoeken wij u de kopie getekend te retourneren. Met vriendelijke groet,

ck H. Duerin Voor akkoord:

-

Het kostenplaatstarief

We hebben in ons voorbeeld de machine-uurtarieven berekend voor een zetmachine en twee drukpersen. Daarbij is ook rekening gehouden met de loonkosten en de kosten van alle apparatuur en materialen die met de machines te maken hebben. Kijken we bijvoorbeeld naar de kosten van de zetmachine, dan zien we dat voor het zetten ook een ontwikkelmachine en veel fotografisch materiaal nodig zijn. Ook de kosten van de ruimte waarin de machine staat, zijn in het tarief opgenomen. Met de zetmachine wordt dus eigenlijk de afdeling (de plaats) bedoeld PRIJSBEREKENING AMBACHT EN DIENSTVERLENING - Hoofdstuk 1.4

31

kostenplaats

1.4 6

waaraan alle kosten van het zetten worden toegerekend. Daarom wordt zo'n afdeling wel kostenplaats genoemd. In ons voorbeeld zouden we dus kunnen spreken van de kostenplaats zetmachine, de kostenplaats drukpers A en de kostenplaats drukpers B. De tarieven worden in dat geval kostenplaatstarieven genoemd.

VERWERKINGSVRAGEN

1

Hoe berekenen ambachtelijke en dienstverlenende bedrijven de prijs van hun werkzaamheden door aan klanten?

2

Geef een voorbeeld van een ambachtelijk bedrijf dat een belangrijk deel van de omzet uit de verkoop van producten behaalt.

BLZ

24

1.4.1 HET UURTARIEF

3 4 5 6 7 8

Wat zijn loonuren?

25

Waardoor worden niet inzetbare uren veroorzaakt? Wat verstaan we onder leegloop? Wat zijn inzetbare uren? Wat is een andere naam voor inzetbare uren? Geef de formule voor het berekenen van het uurtarief.

1.4.2 DE OFFERTEPRIJS

9 10

Wat kan een gevolg zijn van een te hoog uurtarief? Wat is het gevaar van een te lage prijsopgave?

1.4.3 DIFFERENTIËLE KOSTPRIJS

11 12

26

Noem een methode om een offerteprijs te verlagen.

-

27

Wat kan voor een ondernemer een reden zijn om te calculeren met een differentiële kostprijs? 32


-

1.4.4 VOOR- EN NACALCULATIE

13 14 15 16 17

Wanneer wordt een voorcalculatie gemaakt?

18 19 20

Waardoor ontstaat een voordelig prijsverschil?

21

27

Waarvoor wordt de voorcalculatie gebruikt? Wanneer wordt een nacalculatie gemaakt? Waarvoor wordt de nacalculatie gebruikt? Noem twee soorten verschillen die tussen voor- en nacalculatie kunnen voorkomen.

Noem twee oorzaken van nadelige efficiencyverschillen.

28

Waardoor ontstaat een voordelig efficiencyverschil? voorcalculatie

nacalculatie

materiaalkosten: 100 m² plaatstaal à 16

materiaalkosten: 1.600,– 100 m² plaatstaal à 16,50 1.650,–

bedrijfskosten: 380 arbeidsuren à 30

bedrijfskosten: - 11.400,– 364 arbeidsuren à 30

- 10.920,–

voorcalculatie

13.000,– nacalculatie

12.570,–

a) Is het verschil tussen voor- en nacalculatie voor- of nadelig? b) Is het verschil in materiaalkosten een prijs- of een efficiencyverschil? c) Is het verschil in bedrijfskosten een prijs- of een efficiencyverschil?

-

1.4.5 HET MACHINE-UURTARIEF

22 23 24

Welke bedrijven gebruiken een machine-uurtarief?

28

Waarvoor gebruik je een kostenverdeelstaat?

29

25

a) Welk hulpmiddel wordt gebruikt voor de verdeling van de loonkosten, de huisvestingskosten en de overige kosten? b) Geef daarvan een voorbeeld.

Hoe zijn in een kostenverdeelstaat de kosten van afschrijving, onderhoud, rente en energie verdeeld?


33

26 27 28 29

Wat verstaan we onder de normale bezetting van een machine?

29

Geef de formule voor het berekenen van de uurkostprijs per machine.

30

Waaruit bestaat het machine-uurtarief? Een productiebedrijf beschikt over de volgende gegevens: begrote kosten: • machine I 240.000,–; • machine II 160.000,–; normale bezetting: • machine I 1 600 uur; • machine II 800 uur. a) Bereken van elke machine de uurkostprijs. De uurkostprijzen worden verhoogd met 20% winstopslag. b) Bereken van elke machine het machine-uurtarief.

30 31

Waarvoor worden machine-uurtarieven gebruikt? a) Op hoeveel kostenposten is in de offerte op blz. 31 een winstopslag gelegd? b) Wat is in het eindbedrag van deze aanbieding niet opgenomen?

31

32

Waarom wordt een machine ook wel een kostenplaats genoemd?

32

34


Ondernemingsvormen

2.1 2.2 2.3 2.4

2

AFDELING

De rechtsvorm van de onderneming Ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid Ondernemingsvorm en exploitatieoverzicht

ONDERNEMINGSVORMEN - Afdeling 2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36 41 54 72

35

2 1 2.1 1

natuurlijk persoon

rechtspersoon

onderneming

de rechtsvorm van de onderneming

NATUURLIJKE PERSONEN EN RECHTSPERSONEN Natuurlijke personen Het recht onderscheidt natuurlijke personen en rechtspersonen. Natuurlijke personen zijn mensen. Zij hebben rechten en plichten en mogen rechtshandelingen verrichten. Rechtshandelingen kunnen eenvoudig zijn, zoals aankopen doen in de supermarkt, maar ze kunnen ook gebonden zijn aan strakke regels zoals het afsluiten van een hypotheeklening. Rechtspersonen Als twee of meer mensen gezamenlijk een bepaald doel willen bereiken en daarvoor een samenwerkingsverband aangaan, spreken we van een organisatie. Een rechtspersoon is een organisatie die volgens het recht gelijkgesteld is aan een natuurlijk persoon. Een rechtspersoon kan dus eigen bezittingen en schulden hebben en net als een natuurlijk persoon overeenkomsten afsluiten: kopen, verkopen, huren, verhuren, leningen sluiten enz. Ook een rechtspersoon heeft dus rechten en plichten. Onderneming Heeft een organisatie als doel het winstgevend vervaardigen of voortbrengen van goederen of diensten dan spreken we van een onderneming. De werkzaamheden of activiteiten van de onderneming noemen we de bedrijfsactiviteit of kortweg het bedrijf.

2.1 2

ONDERNEMINGSVORMEN

rechtsvorm

De ondernemingsvorm of rechtsvorm is de juridische status van de onderneming. We onderscheiden hierbij de eenmanszaak en de vennootschappen.

36

DE RECHTSVORM VAN DE ONDERNEMING - Hoofdstuk 2.1

soorten vennootschappen

geen rechtspersoon

wel rechtspersoon

Bij de vennootschappen onderscheiden we: • de besloten vennootschap; • de naamloze vennootschap. Of een onderneming wel of geen rechtspersoon is, houdt verband met de rechtsvorm. Ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid zijn: • de eenmanszaak; • de stille maatschap en de openbare maatschap; • de vennootschap onder firma (VOF); • de commanditaire vennootschap (CV).

Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid zijn: • de besloten vennootschap (BV); • de naamloze vennootschap (NV); • de coöperatie (coöp). Opmerking • Naast de hiervoor genoemde ondernemingsvormen bestaan er niet-commerciële organisaties die ook rechtspersoonlijkheid hebben. Dat zijn de vereniging en de stichting.

rechtsvorm

In onderstaand cirkeldiagram is weergegeven hoe in Nederland de ondernemingen naar ondernemingsvorm of rechtsvorm zijn verdeeld: overige 5% VOF 10%

eenmanszaak 55% BV 30%

Totaal aantal ondernemingen in Nederland: 700 000

In de volgende hoofdstukken gaan we dieper in op het verschil tussen bovengenoemde ondernemingsvormen.


37

2.1 3 handelsregister

HET HANDELSREGISTER Elke onderneming is wettelijk verplicht zich te laten inschrijven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel (die op zal gaan in het Ondernemersplein). Het handelsregister is openbaar, dus iedereen mag er informatie uit opvragen zoals: • de handelsnaam van de onderneming; • de ondernemingsvorm (eenmanszaak, VOF, BV enz.); • de bedrijfsactiviteit(en); • de plaats van vestiging; • de inschrijvingsdatum; • een aantal persoonlijke gegevens van de ondernemers/eigenaren, echter geen privé-adressen. De onderneming is wettelijk verplicht op briefpapier de volgende gegevens te vermelden: • de volledige handelsnaam; • de ondernemingsvorm; • het inschrijvingsnummer in het handelsregister; • het BTW-nummer. Omdat dit voor de Belastingdienst van belang is, moet daarnaast op facturen worden vermeld: • de hoeveelheid en de aard van de geleverde goederen of de omvang en de aard van de verrichte diensten; • de prijs exclusief omzetbelasting; • het te betalen bedrag aan omzetbelasting; • factuurdatum; • een uniek factuurnummer.

Handelsnaamwet

38

De handelsnaam De ondernemer is vrij in het kiezen van de handelsnaam, mits deze niet in strijd is met de Handelsnaamwet. De Handelsnaamwet verbiedt bijDE RECHTSVORM VAN DE ONDERNEMING - Hoofdstuk 2.1

voorbeeld een naam te kiezen die zo veel op de naam van een bestaande onderneming lijkt, dat verwarring kan ontstaan. Bij erfopvolging of verkoop van de onderneming mag de nieuwe ondernemer de bestaande naam blijven voeren. In de volgende hoofdstukken worden de ondernemingsvormen afzonderlijk besproken. Daarbij zullen steeds de volgende punten aan de orde komen: • eigendom en leiding; • aansprakelijkheid voor schulden; • formaliteiten bij oprichting; • belasting en winstverdeling; • voor- en nadelen van de ondernemingsvorm.

2.1 4

VERWERKINGSVRAGEN

2.1.1 NATUURLIJKE PERSONEN EN RECHTSPERSONEN

1 2 3

Wat zijn natuurlijke personen?

4

Wat is een onderneming?

BLZ

36

Wat is een rechtspersoon? Geef voorbeelden van rechtshandelingen die een rechtspersoon mag verrichten.

2.1.2 ONDERNEMINGSVORMEN

5 6

Noem de ondernemingsvormen zonder rechtspersoonlijkheid.

37

Noem de ondernemingsvormen met rechtspersoonlijkheid.

2.1.3 HET HANDELSREGISTER

7 8 9 10

Welke instantie is belast met het bijhouden van het handelsregister?

38

Wat wordt bedoeld met 'het handelsregister is openbaar'? Welke gegevens verstrekt het handelsregister over een onderneming? Welke gegevens is een onderneming verplicht te vermelden op briefpapier?


39

11 12

Welke gegevens is een onderneming verplicht te vermelden op facturen?

38

a) Met welke wet moet een ondernemer rekening houden bij het kiezen van een handelsnaam? b) Wat verbiedt deze wet?

39

40


AOV Financiering. voor het mkb NEDERLANDS ONDERWIJS INSTITUUT

Recommend Documents