ANDRÉ IMANSE: VERKOOP VANAF BEELD

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

14 NOVEMBER 2014

310

12

ANDRÉ IMANSE: ‘VERKOOP VANAF BEELD’ 10

NAJK WIL BRUGGEN BOUWEN

14

DENK NA OVER ANDER BOUWPLAN

26

44

FLORAHOLLAND TRADE FAIR TREKT VEEL BEZOEKERS

VEEL 1’EN IN DAHLIAOOGST

50

WATERTUIN PRIMA VOOR PLASBOKAAL

KASSENBOUW & KASSENSLOOP

WWW.DEBETSSCHALKE.COM

Benieuwd naar ons werk? Kijk op onze projecten!

SCHOON WERKT BETER

Bollen, planten en fust. Helmus Spoelbedrijf spoelt de meest uiteenlopende producten schoon, zodat ze gemakkelijker te verwerken zijn. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten.

www.agrofocus.nl

ingenieurs voor groei

0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

'ɏVɭKɪȴɰɗʤXʽʑɚʦɦ ʠURʏXFɢʑɚɀHɭʕʜȲɰɖ

Spanbroekerweg 144, 1715 GT Spanbroek - Tel.: (0226) 35 24 39 - [email protected]

Vi r u s t o e t s i n g e n Productcontroles

(%2%.,%,)%+7%+%23 LELIEKWEKERS

Cursussen

Inspectietechniek ZOMERBLOEIENDE GEWASSEN Op 27-11 en 1-12 biedt BQ Support een praktijkgerichte cursus aan waarin de ziektebeelden van droge bollen centraal staan.

"%.45/0:/%+.!!26!+-%.3%.6//2%%. 4)*$%,)*+/&6!34$)%.346%2"!.$ 0,!!43$!.576!#!452%).(%44)*$3#(2)&4

"LOEMBOLLEN6ISIE (ETMEESTCOMPLETEVAKBLADVOORDEBLOEMBOLLEN ENVASTEPLANTENSECTOR

Cursus

Verleng uw spuitlicentie!

Er wordt uitgebreid ingegaan op het herkennen en benoemen van ziektebeelden in de droge bollen van zes hoofdgewassen: Begonia, Dahlia, gladiool, Hippeastrum, lelie en Zantedeschia. Van deze gewassen is ziek materiaal voor handen.

WOEKERZIEKTE IN LELIE

Daarnaast zijn de ziektebeelden van andere zomerbloeiende gewassen onderdeel van de cursus. Indien beschikbaar zal ook van deze gewassen ziek materiaal getoond worden. Spuitlicentie en Colland De cursus geldt als een bijeenkomst, benodigd voor de verlenging van uw spuitlicentie. Tevens komt de cursus in aanmerking voor de vergoedingenregeling van Colland.

6OORMEERINFORMATIEOVERADVERTENTIEPRIJZENED NEEMCONTACTOPMET2UUDVAN6IERSEN

Voor aanvullende informatie en aanmelden kunt u terecht op onze website of neemt u contact met ons op.

"UREAU6AN6LIETBV 0OSTBUS !!:ANDVOORT 4EL &AX % MAILRVANVIERSEN BUREAUVANVLIETCOM

Bulb Quality Support B.V. Zwartelaan 2 2161 AL Lisse Postbus 300 2160 AH Lisse The Netherlands T > +31 (0)252 43 30 60 F > +31 (0)252 41 78 56 I > www.bqsupport.nl E > [email protected]

www.bqsupport.nl

Voor degelijk fust Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Tevens zijn wij producent/leverancier van de alom bekende hydrotray, NOVA krat(Hydro), PAREL-tray en de Germaco broeikrat.

KPI B.V. Wieringerwerf,

Tel

: +31 (0) 227 - 601644

Fax

: +31 (0) 227 - 603606

E-mail

: [email protected]

Internet

: www.kpi-spuitgieten.nl

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

Samen met met CNB CNB Samen

organiseer ik moeiteloos een succesvolle veiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB veilingteam Slechts één telefoontje Veilingteam is voldoende. Of het nu naar gaat het om CNB een materialenis voldoende. CNB Veilingteam bereidt uw veiling veiling of een groene veiling, het CNB veilingteam zorgvuldig voor, promoot deze onder een breed regelt het graag voor u. koperspubliek en draagt zorg voor een levendige, Het CNB veilingteam werkt samen met Troostwijk succesvolle veiling en adequate afhandeling. Veilingen. Daarmee is een veiling verzekerd van eenhet groot netwerk van potentiële kopers. Of nu om een materialenveiling gaat of om een groene veiling, het CNB Veilingteam zorgt ervoor!

Veilen bij CNB:

· Materialen en groen •· Materialen en groen • Inventarisatie Samenstellen en verspreiden catalogus •· Samenstellen en verspreiden catalogus Ook digitaal •· Reclame promotie • Organisatie veiling Reclame&en promotie •· Service betalingszekerheid Service&en betalingszekerheid• Breed en divers van potentiële kopers · netwerk Breed en divers netwerk van potentiële kopers CNB Veilingteam · Inventarisatie

Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer • [email protected] [email protected] • 06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier • [email protected] • 06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector • 14 november 2014 Nummer 310

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

Minder ijstulpen, stabiel lelievolume ‘Genzano’ en ‘Cecina’ toppers van CNB Lelieweek

Visie

14 8

10

10

NAJK-voorzitter Eric Pelleboer: meer aandacht voor onderwijs

Broeierij

12

Lelies van Imanse binnen een kwartier op water

Bodem

14

Janjo de Haan: teel met aandacht

Bemiddeling

9

16

Stageperiode goede bagage voor Nick Broersen

Voorlichting

20

Praktijknetwerk test ozon tegen ethyleen

Vakvenster

14

16

22

Halloweenbollen

Actueel

24

Rozen en lelies domineren IFTF in Vijfhuizen Klantencontact belangrijkste op FHTF in Aalsmeer

Vaste planten

22

24

28

Teelt en handel voor Ton Meiland een ideale combinatie

Bloem in beeld

32

Veel nieuws bij CNB Lelieweek

26

32

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

28

Service

34

Grondbank

36

Vraag en aanbod

37

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

42

Product en Show Lelies imponeren in showruimte van CNB

44

Oogst

42

44

46

Opbrengst dahliaoogst wisselend per regio

46

Branchenieuws Weefselkweek tulp: kans ligt er maar wie betaalt?

47

Voorlichting Aanpak Trichoderma in leliebroei

48

48

50

Advies Flynth belicht de financiële aspecten van het GLB

50

Bloem in beeld Plasbokaal in passende omgeving

52

Studiebol

52

Start nieuwe serie over groen onderwijs

53

Onderzoek en Praktijk Aan het planten is te rekenen

54

Boomkwekerij De onderschatte herfstsierwaarde bij Acer

55

Tien vragen aan

53

54

58

59

55

Willem-Jan van Graas

58

Nauwkeurig Britse interesse

59

Vasteplantenvaria Vroeg seizoen vaste planten

60

Teeltadvies

64

Agenda

65

Service Werken in het buitenland Glad IJs

Hobaho Grillige oogst, vlotte handel

70

66

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

70

Fotografie omslag: René Faas

66

14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Foto: René Faas

FloraHolland: prijzen oktober redelijk op peil

Finalisten Tuinbouw Ondernemersprijs 2015 bekend AALSMEER – De 29e editie van de Tuinbouw Ondernemersprijs kent dit jaar vier kanshebbers: Arcadia bv, Artemis, Florensis en Martens Asperges. De genomineerden – onder wie Hans Kleijwegt, directeur Artemis – zijn gepresenteerd tijdens de openingsdag van de FloraHolland Trade Fair te Aalsmeer door Lucas Vos, algemeen directeur van FloraHolland. De jury buigt zich de komende weken over de winnaar voor de Tuinbouw Ondernemersprijs 2015. De bekendmaking vindt plaats op woensdag 7 januari op Keukenhof in Lisse tijdens een feestelijke prijsuitreiking. Meer over de vier genomineerden op www.tuinbouwondernemersprijs.nl.

Praktijkbijeenkomst voor boomkwekerij en vasteplantenteelt

AALSMEER – 2014 wordt wereldwijd mogelijk het warmste jaar ooit. Ook oktober was in heel Europa zonnig en warm en staat in de top drie als warmste oktobermaand. De aanvoer op de bloemenveilingen van FloraHolland nam iets af vergeleken met dezelfde koelere periode in 2013. In de aanloop naar Allerheiligen steeg de export naar Zuid-Europa van vooral witte en gele snijbloemen. Ten opzichte van 2013 sloot oktober af met een omzetstijging van 3 procent bij 1,2 procent minder stuks en een twee cent hogere middenprijs (€0,37). Bij de meeste snijbloemen was de prijsvorming positiever dan in oktober 2013. Lelie steeg 1 cent, zelfs bij een aanbodstijging van bijna 4 procent. Amaryllis kon de aanvoerstijging van 43,5 procent niet aan en daalde 8 cent in middenprijs. De totale snijbloemenomzet in oktober steeg ruim 4 procent vergeleken met 2013. Het aantal stelen daalde 1,5 procent ten gunste van de middenprijs +2 cent naar € 0,25. De tuinplantenomzet steeg 1,7 procent bij een dalend aanbod (-4,8 procent) en 5 cent hogere middenprijs.

Lenteflora kiest voor thema Circus LISSE – De Lentefloratentoonstelling wordt georganiseerd van 13 tot en met 16 februari 2015. Deze editie bestaat de scholierenbroei van de Lenteflora vijf jaar. Daarom is er gekozen voor een thema dat aansluit bij de jeugd: Circus. Tijdens de tentoonstelling komt het jeugdcircus Atleta uit Warmond voorstellingen geven. Daarnaast helpt zij met accessoires voor de aankleding. De bollen voor de huisbroei zijn inmiddels geplant. Deze zullen half januari worden uitgedeeld, waarna de huisbroeiers vier weken de tijd hebben tot de tentoonstelling om ze in bloei te trekken. Meer informatie is te vinden op www.lenteflora.nl.

Meerderheid sector voor invoering Energiebesparingssysteem Glastuinbouw BLEISWIJK – Ondernemers uit de glastuinbouwsector ondersteunen het initiatief van LTO Glaskracht Nederland om het Energiebesparingssysteem Glastuinbouw (EBG) in te voeren. Dit blijkt uit de ledenpeiling die LTO Glaskracht Nederland onlangs hield onder de glastuinbouwleden van LTO Noord Glaskracht, ZLTO en LLTB. Van de respondenten gaf 86 procent aan dat zij voor invoering van dit systeem is, om op deze manier maximale inspanning te leveren tot minder gasverbruik. Zowel glasgroente- als sierteeltondernemers ondersteunen dit voorstel massaal. Met het EBG worden individuele gasverbruiksnormen vastgesteld voor glastuinbouwbedrijven waarop een jaarlijkse besparing van twee procent wordt toegepast. Als deze norm niet wordt behaald, dan vindt een verrekening plaats. Deze verrekening is een prikkel om op het verbruik van aardgas te besparen. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

Foto: PR

BOSKOOP – DLV Plant organiseert een praktijkbijeenkomst veiligheid en techniek voor verlenging van het vakbekwaamheidsbewijs gewasbescherming (spuitlicentie). Deze wordt gehouden op woensdagmiddag 3 december van 13.30 tot 16.30 uur in de Beurshal op het ITC-terrein in Boskoop/Hazerswoude. Tijdens deze middag krijgt men een rondleiding langs verschillende onderwerpen op het gebied van veiligheid en techniek en worden enkele demonstraties gehouden. Zo is te zien welke driftarme doppen de juiste zijn en welk spuitbeeld deze geven. Voets informeert de aanwezigen over de nieuwe motorvatspuitkeuring. Agricult demonstreert de Laag Volume Spuit (LVS). Met deze techniek is efficiënt onkruid te spuiten. Een maskerfabrikant demonstreert verschillende spuitmaskers. Daarnaast is er aandacht voor de nieuwe gebruiksvoorschriften van onkruidbestrijdingsmiddelen en hulpstoffen. Meer informatie en aanmelden via www.dlvplant.nl.

Tulp Festival geeft Amsterdam in april kleur AMSTERDAM – Gedurende de maand april zullen overal in Amsterdam tulpen te zien zijn. Stadsdelen, musea en andere instellingen zetten hun tuinen vol met tulpen, of in de volle grond of in bakken. Een gratis gidsje (Ned/Eng) beschrijft alle locaties, zodat de bezoeker zijn eigen tulpenroute kan bepalen. Het Tulp Festival Amsterdam heeft als doel voor iedere Amsterdammer een tulp te planten. De website www.tulpfestival.com geeft gedurende de maand april steeds een update waar de tulpen op dat moment in bloei staan.

HILLEGOM – Tijdens zijn werkbezoek aan de Bulgaarse hoofdstad Sofia eind oktober constateerde Leon Smet (secretaris bij Anthos en voorvechter van de Groene Stad) dat de belangstelling in Bulgarije voor het concept de Groene Stad groot is. Juist in een snel ontwikkelend land als Bulgarije is aandacht voor vergroening van levensbelang. In een interview voor de Bulgaarse nationale radiozender, benadrukte Smet dat voor grote internationale ondernemingen een ‘groen’ vestigingsklimaat een mede bepalende factor kan zijn bij beslissingen over nieuwe vestigingen. “Dan gaat het niet alleen over bomen, maar bijvoorbeeld ook over bloembollen.” Later heeft de Anthos-secretaris nog overleg gevoerd met vertegenwoordigers van Bulgaarse gemeenten en heeft hij de Bulgaarse Vereniging van Gemeenten toegesproken. Ook hield Smet presentaties voor landscapers, studenten en de Bulgaarse Bond van Boomkwekers. In vervolg op de missie van de Anthos-secretaris besloot de groene sector in Bulgarije een lokale versie van de Groene Stad van de grond te tillen. Nederland steunt dit initiatief met kennis. Voor 2015 staat een symposium voor Bulgaarse en Nederlandse stakeholders op het programma.

Uitbetaling bedrijfstoeslag start in december DEN HAAG – In december start de uitbetaling van de bedrijfstoeslag 2014. De bedrijfstoeslag is het bekendste onderdeel van het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Het is een vorm van inkomenssteun op basis van zogenaamde toeslagrechten die een ondernemer laat uitbetalen. Met uitbetalen van de bedrijfstoeslag zorgt het Ministerie van Economische Zaken voor een sterke Nederlandse landbouwsector. In december wordt 90 procent van de aanvragers uitbetaald. Voor 1 maart heeft 98 procent van de aanvragers het bedrag op de rekening en voor 1 mei 2015 wil het Ministerie vrijwel alle bedrijfstoeslagen hebben uitbetaald.

Fred Cremer Sr. Overleden LISSE – Afgelopen zondag 9 november is Fred Cremer senior overleden. Hij is 93 jaar geworden. De heer Cremer ontwierp in 1948 de allereerste bollentelmachine en bouwde deze vervolgens zelf. Hiermee legde hij de fundering voor het bedrijf dat nu Cremer Speciaalmachines heet. Hij leidde het bedrijf gedurende 37 jaar. In 1985 nam zijn zoon Fred Cremer junior het bedrijf over, die vandaag de dag nog de eigenaar is.

Foto: PR

Nieuwe afdeling Midden Zuid-Holland van LTO Noord / Glaskracht

BLEISWIJK – Sinds 29 oktober 2014 is de nieuwe afdeling Midden Zuid-Holland van LTO Noord / Glaskracht een feit en is het nieuwe bestuur aan de leden gepresenteerd. Hiermee is de fusie van de voormalige afdelingen Oostland en Zuidplas een feit en kan het nieuwe bestuur aan de slag. Onder leiding van voorzitter Theo Ammerlaan uit Berkel en Rodenrijs behartigt het bestuur van de afdeling Midden Zuid-Holland de belangen van alle agrarische ondernemers in de gemeenten Pijnacker-Nootdorp, Lansingerland, Waddinxveen en Zuidplas.

Foto: PR

Groene boodschap valt in Bulgarije in goede aarde

Vida Verde maakt doorstart bij Hamiplant HONSELERSDIJK – De activiteiten van plantenexporteur Vida Verde – die op 4 november door de rechtbank in Den Haag failliet werd verklaard – worden onder de vlag van Hamiplant voortgezet. Dit zal met behoud van de merknaam Vida Verde geschieden. Hiertoe is overeenstemming bereikt tussen de curator van Vida Verde en de Dutch Flower Group (DFG) waar Hamiplant onderdeel van is. Een deel van het klantenbestand van Vida Verde zal worden overgenomen en een deel van de medewerkers van Vida Verde zullen in dienst kunnen treden bij Hamiplant. Vida Verde zal thans, na meer dan 23 jaar zelfstandig actief te zijn geweest, onder de vlag van Hamiplant het grootste deel van haar activiteiten voort kunnen zetten.

Cursus Inspectietechniek zomerbloeiende gewassen LISSE – Op donderdag 27 november en maandag 1 december 2014 biedt BQ Support een praktijkgerichte cursus aan waarin de ziekten, aantastingen en afwijkingen van zomerbloeiende gewassen in rust centraal staan. Belangrijkste gewassen zijn Begonia, Dahlia, gladiool, Hippeastrum, lelie en Zantedeschia. Van deze gewassen is ziek materiaal voor handen. De cursus wordt gegeven aan de Zwartelaan 2 te Lisse en duurt van 8.30 tot 12.00 uur. De cursus geldt als een bijeenkomst benodigd voor de verlenging van uw spuitlicentie. Tevens komt de cursus in aanmerking voor de vergoedingenregeling van Colland. Voor aanvullende informatie en aanmelden kan men terecht op www.bqsupport.nl of men kan contact opnemen met Nicoline Hoek, tel. 0252-433060.

Meer samenwerking in boomteeltonderwijs een must RANDWIJK – Vrijdag 31 oktober waren de boomteeltdocenten van bijna alle AOC’s te gast bij PPO Boomkwekerij in Randwijk om actuele ontwikkelingen in het onderwijs met elkaar te delen en na te denken over de toekomst van het boomteeltonderwijs. Door de toenemende specialisatie in de sector wordt maatwerk in onderwijs steeds belangrijker. Het aantal instromende leerlingen is beperkt en zij komen uit het hele land. Het is niet houdbaar dat elke school zelf een compleet lesprogramma op elk niveau kan blijven aanbieden. Marcel Creemers van Citaverde hield een pleidooi om meer samenwerking te zoeken tussen de scholen. Door leerlingen vakmodules samengesteld in samenwerking met andere scholen te laten volgen, blijft het niveau gewaarborgd, terwijl wel maatwerk mogelijk is. Citaverde zal hierover in overleg met enkele AOC’s in het zuiden van het land met de LTO-vakgroep Bomen en Vaste planten een pilot uitwerken. 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

Jos Duin (links) en Nico Hof: ‘Wat nu binnenkomt, ziet er kwalitatief goed uit’

‘Minder ijstulpen, stabiel lelievolume’ Het lelieseizoen kende een wat lange aanloop door de late afsterving van het gewas, maar inmiddels wordt er volop gerooid. Bij het CNB Koel- en preparatiebedrijf komen de partijen nu binnen. Na de Longiflorums zijn dat hoofdzakelijk LA’s van goede kwaliteit. Er wordt op een goede bezettingsgraad gerekend. Daarentegen worden er iets minder ijstulpen verwacht door de betere prijsvorming in de tulpen. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

H

et is allemaal wat later opgestart dit seizoen bij het CNB Koel- en preparatiebedrijf in Bovenkarspel (KPB). Dat heeft alles te maken met het lang aanhoudende warme weer dit najaar, waardoor de lelies later afsterven. “Dat is op zich geen probleem”, stellen Jos Duin en Nico Hof, respectievelijk manager KPB en hoofd kwaliteitszorg. “Maar dan moet het niet vroeg in het seizoen hard gaan vriezen. Dan komt de oogst in de knel en moeten de bollen die nog in de grond zitten afgedekt worden.” Eind oktober - begin november draaien er al een aantal lelielijnen op volle kracht bij het KPB. “We zijn nu bezig met het inpakken van de Longiflorums”, vertelt Jos Duin. “Ondertussen komen de LA’s en Aziaten binnen.” Collega Nico Hof is tevreden over de kwaliteit die hij tot nu toe voorbij ziet komen. “De lelies hebben een 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

goed groeiseizoen gehad. Het planten kende een vroege start, gevolgd door een heel mooi voorjaar. Enige domper was de vele regenval in augustus wat hier en daar wateroverlast veroorzaakt heeft, met name in Limburg en het oosten van het land. Daar staan overwegend Oriëntals en OT’s die we later dit seizoen binnen krijgen.”

KOUDE NACHTEN De zogenaamde ‘verstikte’ plekken in de getroffen leliepercelen zijn door veel kwekers weggefreest. Een goede zaak, vindt Nico Hof. De randgevallen veroorzaken echter het grootste probleem “Als bollen verstikt zijn, zien we dat in de bolbodem. Deze bollen zijn minder lang te bewaren. Wij keuren de partijen bij binnenkomst en als we waterschade constateren, vermelden we dat op het keuringsrapport. Het is dan beter deze partijen niet te bestemmen voor de lange bewaring. Het beste is echter om ruim genoeg om de verstikte plekken heen te rooien, zodat

de licht verstikte bollen niet in de partij komen.” De Oriëntals en OT’s zullen pas eind november of begin december binnenkomen bij het KPB, afhankelijk van de weersomstandigheden. Jos Duin: “Er zijn eerst een paar koude nachten nodig om het gewas goed te laten afsterven. Als het weer een beetje mee zit, verwacht ik weinig problemen met de oogst en verwerking.”

GOEDE BEZETTING Naar verwachting zullen er dit bewaarseizoen iets minder ijstulpen binnenkomen bij het KPB - door de goede bolprijs zijn veel bollen immers nog verkocht - maar voldoende lelies. De mannen verwachten een vergelijkbaar volume met het afgelopen jaar. Een en ander hangt echter nauw samen met de oogstopbrengsten. “Dat beeld ziet er goed uit, zeker nu we dit najaar nog zo lang goede temperaturen en veel zon gehad hebben. Het gewas dat nog groen was, heeft daar absoluut van kunnen profiteren. Daar verwachten we dan ook goed gegroeide bollen. Hoe het precies afkomt, zal pas na het sorteren duidelijk zijn.” Toch gaat Jos Duin uit van een goede bezetting zowel qua plantgoed als leverbaar. “Het aantal lelieklanten is stabiel, waarschijnlijk zal wel het aandeel ULO iets uitbreiden. Het volume voor UltraMist-bewaring is stabiel en betreft ongeveer 10 procent van alle ingepakte lelies.” Deze door het KPB gepatenteerde bewaartechniek levert een grote besparing op de logistieke kosten - zo’n 25 procent - en dat begint al bij de kwekerij. Ook is het mogelijk schubbollen in kuubkisten bij UltraMist te bewaren. “Dat resulteert in een betere kwaliteit door de verminderde kans op uitdroging”, aldus Nico Hof.

CNB ACTUEEL

VAN DE REDACTIE

Foto: René Faas

Inunderen

‘Genzano’ en ‘Cecina’ toppers van CNB Lelieweek

COLOFON

Tijdens de CNB Lelieweek, die het handelscentrum van CNB in Lisse van 3 tot en met 7 november omdoopte tot een waar lelieparadijs, is door de KAVB een speciale keuring gehouden. Met een zeer gevarieerd aanbod, afkomstig van een groot aantal inzenders, was er werk aan de winkel voor de juryleden. In de categorie Oriëntals en OT’s vielen er volgens hen vijf lelies op: ‘Sisto’ van World Breeding, ‘Sucinto’ van Marklily, ‘Rubiano’ van Vletter en Den Haan, ‘White Spear’ van De Jong Lelies en ‘Genzano’ van Van Zanten Flowerbulbs. De laatste kwam uiteindelijk als winnaar uit de bus, vanwege de grote opstaande bloemen, de mooie opbouw, de stevige steel, het donkergroene blad en de geweldige uitstraling. Deze cultivar werd precies in het goede stadium geshowd. ‘White Spear’ werd tweede in de categorie en ‘Sisto’ derde. De kwaliteit van de ingezonden Aziaten en LA’s was volgens de jury beduidend minder, waarschijnlijk door het warme weer. De kopgroep bestond hier uit ‘Corleone’ van World Breeding, ‘Flemington’ van Van Zanten, ‘Malesco’ van Vletter en Den Haan en ‘Corallo Black’ van Marklily. Winnaar was echter ‘Cecina’ van De Jong Lelies (foto), dankzij de mooie presentatie, het goede blad, de compactheid en de prima kwaliteit. In de categorie overige was de spoeling iets dunner. Hier was Longiflorum ‘White Sea’ van De Jong Lelies de beste. Een impressie van de CNB Lelieweek is op pagina 32 en 33 in deze uitgave van BloembollenVisie te vinden.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Volgens Wikipedia een van het Latijnse in unda (geen bodem) afgeleid woord waarmee het opzettelijk onder water zetten van een stuk grond wordt bedoeld. Dat kan om de berging van een bepaald gebied te vergroten, maar ook om militair tactische redenen, waarbij het waterpeil zo gekozen wordt dat een gebied noch begaanbaar, noch bevaarbaar is. In de bloembollensector vindt inundatie plaats voor de aaltjes- en/ of schimmelbestrijding. Met behulp van dijkjes wordt het land zes tot acht weken onder water gezet, zodat kwekers minder gebruik hoeven te maken van chemische bestrijdingsmiddelen. In de teeltgebieden in Noord- en Zuid-Holland waren de afgelopen maanden weer de nodige percelen te zien die om die reden onder water stonden. Wat wij als insiders vaak niet beseffen is dat niet-vakgenoten doorgaans geen flauw benul hebben welk doel met het onderwater zetten gediend wordt. Dat kan hilarische opmerkingen tot gevolg hebben, zoals de vraag of het onder water zetten voor de eendjes gebeurt of dat –met een wat serieuzer ondertoon- het een gevolg is van de klimaatverandering en de daarmee gepaard gaande overvloedige regenval. Het is in elk geval iets wat veel burgers opvalt en dat is tegelijkertijd een gemiste kans voor de sector. Wie zijn land onder water zet, doet dat om bestrijdingsmiddelen te besparen, maar verzuimt om zijn omgeving daarvan melding te doen. We hebben onze mond vol over initiatieven om in gesprek te gaan met de omgeving over spuitzones en begrip kweken, over bloeiende akkerranden en bijvriendelijke bloembollenpakketten et cetera, maar tegelijkertijd vergeten we passanten/toeristen te vertellen hoe milieuvriendelijk het inunderen wel niet is. En veel hoeft dat echt niet te kosten. Een paar grote borden op de hoeken van het inundatieperceel met een paar aansprekende teksten zijn voldoende om het publiek te laten weten dat met het onder water zetten in de eerste plaats het milieu gediend is en dat daarnaast die bollenvelden in het voorjaar nog mooier bloeien. En als het onderwerp dan ergens ter sprake komt en de lezer van het bord vertelt wat inunderen inhoudt, dan heb je een mond-tot-mondreclame waar je u tegen zegt. Zeker als iemand er dan ook nog eens een foto van maakt en op Facebook zet. Een gemiste kans dus. Niet alleen voor de betrokken kweker, maar ook voor zijn belangenorganisatie die hier voor relatief weinig geld een landelijke actie met een grote respons van kan maken. Volgend jaar beter! Wim Ciggaar


VISIE

‘Aandacht voor on Sinds half september is Eric Pelleboer (29) de nieuwe voorzitter van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt. Evenals onder zijn voorganger John Hilhorst zal de bedrijfsopvolging onder zijn leiding een speerpunt blijven voor NAJK, maar Pelleboer wil ook inzetten op meer aandacht voor het agrarisch onderwijs. ‘De Nederlandse agrarische sector staat hoog aangeschreven. Dat vraagt een grote inspanning op onderwijsgebied.’

ERIC PELLEBOER, VOORZITTER NAJK

Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas


N

AJK-ers hebben een hekel aan het warme pluche van de bestuurdersstoel. Regelmatige wisseling van de wacht, ook voor het gezichtsbepalende voorzitterschap, is het parool. Hoewel dat voor de buitenwacht telkens even wennen is, raakt het nieuwe gezicht gelukkig altijd weer snel ingeburgerd. Dat gaat zeker ook gelden voor Eric Pelleboer die medio september de voorzittershamer overnam van John Hilhorst. “Je kunt maximaal drie termijnen van twee jaar dagelijks bestuurder bij NAJK zijn”, zegt Eric Pelleboer op de burelen van NAJK, hartje Utrecht. “John wilde na een eerste termijn voorrang geven aan de opbouw van zijn bedrijf.” Eric komt in elk geval niet onbeslagen ten ijs. Bestuurlijke ervaring deed hij op als bestuurslid en voorzitter van AJK Noordoostpolder. Waarna hij tweeënhalf jaar geleden de overstap maakte naar het landelijke bestuur waarin hij de portefeuille akkerbouw voor zijn rekening nam. Voor zijn benoeming tot voorzitter vervulde hij binnen het dagelijks bestuur ook de functie van vicevoorzitter.

komen. “We zitten op de zwaardere grond, je ziet dat met de nettenteelt de tulpenteelt ook verschuift naar dit soort gronden.”

Eric heeft samen met zijn ouders een akkerbouwbedrijf in Tollebeek, Noordoostpolder, in de vorm van een maatschap. Het bouwplan van 40 hectare omvat fritesaardappelen, consumptie- en vermeerderingsuien, wintertarwe, suikerbieten en witlof. Nee, geen bloembollen. Maar wat niet is kan

Vrijwel alle voorzitters van NAJK komen uit de veeteelt of de akkerbouw. Wordt het niet eens tijd voor een voorzitter uit de tuinbouw? “De voorzitter van NAJK is voorzitter voor alle sectoren. Veel van de uitdagingen waar jonge agrarische ondernemers voor staan zijn sec-

Het agrarisch bestuurwerk is vooral het domein van grijze oude mannen. Organisaties als LTO of KAVB krijgen lastig jongeren in hun besturen. Hoe komt dat? “De sector vergrijst. Maar 4 procent van de bedrijfshoofden is jonger dan 35 jaar. Dat zorgt ook voor weinig bestuurlijke aanwas van jongeren. De jonge ondernemers die wel in de agrarische sector actief zijn, steken veel van hun tijd en energie in de bedrijfsovername of het opzetten van hun bedrijf. Toch blijft het verenigingsleven belangrijk voor agrarische jongeren. Wij zien dat honderden jonge boeren en tuinders actief zijn in de besturen van onze lokale en provinciale AJK’s. Hoewel ik minimaal twee dagen per week kwijt ben aan bestuurswerk, kan ik het iedereen aanraden. Het is leerzaam, het vergroot je netwerk. Het is belangrijk dat jongeren hun geluid laten horen.”

derwijs’ toroverstijgend. Binnen het dagelijks bestuur worden specifieke onderwerpen van de verschillende sectoren bovendien behartigd door uit de sector afkomstige portefeuillehouders. Een toekomstige voorzitter uit de tuinbouw is van harte welkom, maar niet essentieel voor de wijze waarop wij vechten voor de belangen van de jonge tuinders. Dat is bij onze portefeuillehouder tuinbouw, Jan Enthoven, in uitstekende handen.” Op welke onderwerpen wil jij tijdens jouw voorzitterschap accenten leggen? “Bedrijfsovername zal altijd een speerpunt blijven. Maar ik wil zeker ook het agrarisch onderwijs veel aandacht geven. Willen we als Nederlandse agrarische sector onze voorsprong behouden, dan moeten we doorontwikkelen. Daarvoor is het agrarische onderwijs de basis, dat vraagt grote inspanningen op onderwijsgebied.” In het onderwijs op basisscholen wordt vaak een verkeerd beeld gegeven van de landen tuinbouw, vinden de in het NVV georganiseerde varkenshouders. Die hebben daarvoor het meldpunt Valse Lesstof geopend. Deel je die mening? “Wij ondersteunen die actie. Kinderen worden vaak verkeerd voorgelicht over de landbouw. Dat dit gebeurt in een land als Nederland, dat kan toch niet? We kunnen daar als ondernemers zelf ook wat aan doen, door bijvoorbeeld scholen op je bedrijf uit te nodigen. Als NAJK hebben we het project Eetcafé, waar boeren en burgers praten over de productie van voedsel.” Hoe staan jullie tegenover de vergroeningseisen en de Jonge Landbouwersregeling als onderdelen van het nieuwe Europese landbouwbeleid (GLB) dat 1 januari ingaat? “De vergroeningseisen zijn voor de meeste ondernemers wel praktisch uitvoerbaar, dat gaat geen

grote problemen meer opleveren, gezien de flexibele invulling die op bedrijfsniveau mogelijk is. Wat betreft de Jonge Landbouwersregeling (bedoeld om het investeringsklimaat voor jonge ondernemers te verbeteren - g.w) hebben we gelobbyd voor behoud van de regeling en voldoende budget. Nu volgen we nauwlettend dat de regeling op de juiste wijze door de provincies wordt ingevuld. Dat de regeling een succes is, blijkt uit het feit dat deze in het verleden meerdere keren is overtekend.” Agrarische belangenbehartigers hebben tegenwoordig ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ voor in de mond liggen. Maar als puntje bij paaltje komt, bijvoorbeeld op het punt van gewasbescherming, is men vaak heel defensief in plaats van de kritiek vóór te zijn. Zie de discussie rond metam natrium in de bloembollenteelt en de spuitvrije zone. Wat vindt NAJK hiervan? “Ook voor agrarische ondernemers zelf is het niet gewenst als stoffen een gezondheidsrisico opleveren. Onderzoek en innovatie spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van alternatieve toepassingen. Die zoektocht moeten we blijven voortzetten. De sector moet samen met de overheid de handen in één slaan voor het vinden van oplossingen.” Als NAJK zou je ook kunnen zeggen: onze stip op de horizon is een volledig van de chemie onafhankelijke, biologische landen tuinbouw... “Als NAJK hebben wij zeker een stip op de horizon: een kwalitatief en duurzaam ondernemerschap, waarin bijvoorbeeld kringlopen worden gesloten. Of je als boer of tuinder gangbaar of biologisch wilt ondernemen blijft een ondernemerskeuze op bedrijfsniveau.” In de vorige eeuw was NAJK vaak een tegendraadse organi-

satie, met standpunten die nogal eens conflicteerden met die van LTO-Nederland. Tegenwoordig lijkt het allemaal wat braver. “Wij zijn nog steeds een onafhankelijke organisatie met een duidelijke eigen mening. We durven ook nog steeds stelling te nemen en ons standpunt te verkondigen, ook als we daarin tegendraads zijn. De wijze waarop LTO maar ook NAJK de belangen van hun achterban behartigen is veranderd. De lobbycultuur van de vorige eeuw is ook echt van de vorige eeuw. Tegenwoordig lijkt het misschien braver voor buitenstaanders, maar het is ook - en dat is voor ons het belangrijkste - effectief en succesvol. Om de positie van de jonge boeren en tuinders te verbeteren is er nu soms meer behoefte aan netwerkers en bruggenbouwers die constructief mee willen denken. In alle gevallen willen we progressief en vooruitstrevend zijn.” Vanaf het roemruchte rapport ‘Boer Blijven’ heeft NAJK altijd pal gestaan voor het agrarisch gezinsbedrijf. In een column op jullie site zet NAJK-bestuurslid Inge van Schie echter vraagtekens bij de toekomstige levensvatbaarheid van het gezinsbedrijf. “Boer Blijven stamt uit 1978. Sindsdien is er veel veranderd in de agrarische sector. Er is echter een belangrijk punt hetzelfde gebleven: als NAJK durven we kritisch te zijn en vraagtekens te zetten. Als het gaat om de positie van het agrarisch gezinsbedrijf is dat niet anders. Op 20 november organiseren we daarom een grootschalig symposium over dit onderwerp, met Koningin Maxima en staatssecretaris Dijksma, georganiseerd voor en door onze leden. Met als titel van ‘Van traditie naar ambitie’. Zie website www.vantraditienaarambitie.nl.” Een deel van de overnameproblematiek heeft te maken met de dure grond. Pachten in plaats

van kopen zou bedrijfsovername kunnen vergemakkelijken. “We zijn als NAJK betrokken bij een aanpassing van de pachtwetgeving. Het deelakkoord dat we onlangs bereikt hebben, is een stap voorwaarts. De focus ligt op voldoende duurzame beschikbaarheid van grond via langdurige pachtovereenkomsten. Dat laat in het huidige pachtbeleid te wensen over. Misschien moeten de fiscaliteiten voor de verpachter ook veranderd worden, zodat het aantrekkelijker wordt om te verpachten. Het deelakkoord ligt nu bij Economische Zaken.” Daar zwaait PvdA-staatssecretaris Sharon Dijksma tegenwoordig de scepter over landbouwzaken. Hoe is jullie relatie met haar? “We hebben goed contact met de staatssecretaris en haar ambtenaren op het ministerie. Ze staat open voor onze standpunten, in de onderhandelingen over het nieuwe GLB was ze bijvoorbeeld een voorvechter voor de steun aan jonge boeren. Maar we schuwen de discussie niet.” Een paar jaar geleden was het vormen van marktmacht tegenover de supermarkten een belangrijk onderwerp in de agrarische belangenbehartiging. Nog steeds ontvangen boeren en tuinders een fractie van de prijs waarvoor bijvoorbeeld aardappelen in de supermarktschappen liggen, maar toch lijkt dit onderwerp een beetje doodgebloed. “Marktmacht blijft altijd een onderwerp van belang, zolang de machtsverdeling niet beter is georganiseerd. Het NAJK organiseert overal in het land discussiebijeenkomsten rondom ons discussiestuk kostprijs. Marktmacht en kostprijs zijn nauw verbonden. Het onderwerp is dus zeker niet doodgebloed en verdwijnt zeker niet van onze agenda. ”


BROEIERIJ

ANDRÉ IMANSE:

‘Goed sortiment bepaalt kwaliteit’ De totstandbrenging van een bos lelies kost broeierij Imanse Quality Lilies zo’n drie maanden. Van het handmatig bollen in bakken planten tot het bossen. Dat gebeurt op het bedrijf van André Imanse niet alleen in het seizoen, maar jaarrond. Het bedrijf kent nu vijf locaties, maar er zit nog meer aan te komen. De 47-jarige ondernemer is samen met Wagenaar Lelies een nieuw bedrijf gestart: Dutch Lilies. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

J

aarrond komen er lelies uit een van de kassen van Imanse Quality Lilies vandaan. Om dat te realiseren, gebruikt het bedrijf naast Nederlandse ook Chileense bollen. Van maat 14/16 tot 22 plant Imanse handmatig in bakken. Dit gebeurt op het moederbedrijf dat gevestigd is in Lisserbroek. Vanaf die locatie runt eigenaar André Imanse het bedrijf samen met zijn partner Debby de Jongh. Daarnaast hebben ze nog vier andere locaties in Almere. De met leliebollen gevulde bakken sturen zij vanuit Lisserbroek - na twee weken voortrekken - door naar Almere. In totaal kent het bedrijf een kasoppervlak van ongeveer 10 hectare. Daar vanaf komen jaarlijks tussen de acht en de negen miljoen stelen. Daarmee is Imanse een grote speler, die zich met name richt op het topsegment. Het familiebedrijf was van origine niet gericht op lelies. De opa van André is gestart als bol-


lenkweker met onder andere tulpen en narcissen. De vader van André ging na de overname ook tulpen en zomerbloeiers broeien.

‘Alles wordt tegenwoordig vanaf een plaatje verkocht, dan moet het beeld wel goed zijn’ Op een gegeven moment kwam daar 1500 m2 kas bij voor lelies. “Toen ik in 1987 van school kwam gingen wij ons specialiseren in lelies, met name op Oriëntals in kisten. In 1993 is het huidige pand in Lisserbroek gebouwd en in 2000 al weer uitgebreid”, geeft André aan. “In 2006 zijn we gestart met het stomen van de bakken en zijn we gaan telen op kokos. Dat jaar hebben we tevens het eerste bedrijf in Alme-

re gekocht. Daarna hebben we nog twee kassen gekocht in Almere en huren we daar nog een locatie.”

KWARTIER Kwaliteit behaalt Imanse door het voeren van een goed sortiment. Zo vertelt André: “Daarbij geven we de bollen voldoende ruimte en sturen we de bemesting en belichting. Als we de lelies na zo’n drie maanden knippen, transporteren we ze via een band. Deze band gaat het hele bedrijf door en kent een lengte van 500 meter. De lelies leggen de werknemers in een juiste positie, zodat er tijdens het vervoer zo min mogelijk schade kan ontstaan. De band brengt ze naar de bosband waar ze direct gesorteerd en gebost worden. Zo staan de lelies binnen een kwartier in het water. Bovendien controleert onze bedrijfsleider de bossen nog voordat ze weg gaan.”

STUDIO Als toegevoegde waarde probeert André zoveel mogelijk te doen voor de klant. “We kunnen het aantal stelen per bos aanpassen aan de wensen van de koper. Om in contact te komen, nodigen we klanten uit op het bedrijf. We hebben tevens een fotostudio waarin we bloeiende lelies kunnen laten zien. Op die momenten vragen we onze klanten ook gericht wat ze mooi vinden. Zo kan het zijn dat ze liever een andere witte lelie willen hebben. Foto’s van de lelies die we maken, kunnen zij ook gebruiken. De fotostudio is gebouwd vanwege het beeldveilen. We hadden hier een standaard apparaat voor kunnen kopen, maar wij wilden meer omdat beeld belangrijk is. Alles wordt tegenwoordig vanaf een plaatje verkocht, dan moet het beeld wel goed zijn.”

André Imanse: ‘Vooral straathandel is in Oostbloklanden populair’ De lelies die Imanse teelt, zijn afgestemd op de afzet. Zo houdt André door het klantencontact in de gaten welke lelies klanten willen, zodat hij daar met het inkopen op kan inspelen. Daarvoor probeert hij ook nieuwe cultivars uit. “Vaak betalen nieuwe soorten minder. Toch blijven we nieuwe cultivars zoals ‘Competition’ en ‘White Hero’ testen. Dat duurt echter altijd vrij lang, omdat een partij ook bij een bollenteler opgebouwd moet worden. Daarnaast hebben wij pas een goed beeld van een lelie als we hem jaarrond hebben geteeld.” Het huidige sortiment van Imanse bestaat onder andere uit ‘Santander’, ‘Robina’, ‘Pink Palace’, ‘Cantarino’, ‘Universe’ en ‘Marlon’. Dat zijn vele witte en roze cultivars. André geeft aan ook kleine hoeveelheden geel en oranje te heb-

ben, maar bewust niet teveel. “Wit kan je altijd wel kwijt. Van geel heb je al snel teveel. We kijken echt naar de vraag. Daarbij houden we rekening met de jaarlijkse pieken rond Kerstmis, Moederdag en Russische vrouwendag.”

DUTCH LILIES De veiling FloraHolland staat tussen elke transactie. Zo’n veertig procent verkoopt André rechtstreeks, de rest komt voor de klok. De lelies gaan naar verschillende partijen, zoals cash-and-carry’s, supermarken, straathandel en meer. Vooral straathandel is in Oostbloklanden populair, geeft de ondernemer aan. “Naar die landen gaat zo’n twintig tot vijfentwintig procent van onze handel. Verder gaat er veel naar Engeland. De prijs was in de zomer goed.

In het voorjaar was deze normaal, maar sinds oktober is de prijsvorming minder. Het is niet slecht, maar wel matig. Vorig jaar was dat beter”, merkt André op. Wel is hij positief gestemd. Zeker voor de aankomende tijd. “Wij zijn vorige maand een nieuw bedrijf - Dutch Lilies - gestart samen met Wagenaar Lelies, een bollenkweker uit Heerhugowaard. In Nederland telen zij in Drenthe, maar het meeste staat in Chili. Daar zijn ze heel groot. Met deze samenwerking richten we ons op het topsegment in lelie en zullen we exclusieve cultivars gaan broeien. Het is lastig om Chileense bollen te kopen, maar omdat zij deels vanuit Chili werken zal het voor ons nu makkelijker zijn. Dat is een voordeel van deze samenwerking. Over vijf maanden gaan we met Dutch Lilies in productie in Almere.”


BODEM

‘Elke teelt vraagt aandacht, De belangstelling voor de bodem neemt snel toe in de bloembollensector. Om die reden startte BloembollenVisie een tweede serie artikelen over dit onderwerp. In deze zesde aflevering Janjo de Haan, onderzoeker bodem, water en bemesting van PPO AGV in Lelystad over zandgronden en bodemverbeteraars. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

G

ronden zonder organische stof zijn er nauwelijks. Misschien op het strand en in de eerste duinenrij. Maar zodra zich daar de eerste pionierplanten vestigen, groeien er wortels in de grond, sterft er blad af en komt het eerste beetje organische stof in de grond. Zonder dat materiaal is er geen bodemleven, wordt er geen water vastgelegd, en spoelen voedingsstoffen vrijwel direct uit. Zonder organische stof wordt het dus heel lastig, stelt onderzoeker Janjo de Haan, die zich op het PPO AGV in Lelystad vooral bezighoudt met bodem, water en bemesting. Organische stof is een van de rode draden die door zijn onderzoekswerk heen loopt. Menig project kent wel een component die daarover gaat. Daarbij gaat het vooral over het op peil houden van organische stof op zandgronden en het gebruik van organische bodemverbeteraars. Genoeg stof voor een gesprek.

MYTHES Om direct maar te beginnen nemen we een paar lastige misverstanden door. De dalgronden in de Veenkoloniën hebben geen problemen met organische stof, omdat het gehalte veel hoger ligt dan in de zandgronden in het westen en zuiden van Nederland. “Niet waar. Het percentage ligt weliswaar een stuk hoger, maar het is vooral heel veel dode organische stof. Als je een hand grond pakt, dan ligt de organische stof los tussen het zand. Het doet bijna niks aan vastleggen van water en voedingsstoffen.” Een ander misverstand: op klei speelt de organischestofproblematiek nauwelijks. “Ook niet waar. Klei heeft van nature wel meer mogelijkheden om vocht vast te houden en mineralen te binden, maar we zien bijvoorbeeld op de relatief jonge zeeklei in Flevoland dat ondernemers zich steeds meer zorgen maken over de kwaliteit van hun bodem. Het is nu eenmaal een gegeven dat je alleen met meerjarige gewassen zoals grasland je het organischestofgehalte opbouwt, en met de meeste teelten 14 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

uit de akker- en tuinbouw, dus ook de bloembollenteelt, het percentage daalt als je er niets aan doet.”

‘Hoe actiever je bodemleven is, hoe meer organische stof er wordt afgebroken’ En de derde misvatting: bodemleven is goed voor je gehalte aan organische stof. “Juist hier zit eigenlijk een rare tegenstelling. Hoe actiever je bodemleven is, hoe meer organische stof er wordt afgebroken. Dus ook als je een actief bodemleven hebt, zul je moeten zorgen voor voldoende aanvoer van verse organische stof.”

NEGATIEVE SPIRAAL En juist het aanpakken van die daling is op de zandgronden nog een lastige klus, weet De Haan. De reden daarvoor ligt voor een belangrijk deel in de mestwetgeving van de afgelopen decennia, gecombineerd met de ontwikkeling van de landen tuinbouw in de jaren ervoor. “Vanaf de jaren zeventig is in de landbouw sterk ingezet op rationalisatie. Meer opbrengst was vooral te bereiken door het geven van meer kunstmest. Ziektes die door extra stikstof ontstonden konden weer gemakkelijk met chemische gewasbeschermingsmiddelen worden aangepakt. De aandacht voor organische stof nam in die periode logischerwijze af. Er was altijd te corrigeren met kunstmest. Met de komst van de mestwetgeving in de jaren negentig werd sterk ingezet op minder bemesten met kunstmest en met organische mest. Bijsturen met kunstmest kon niet meer, en compensatie met organische meststoffen werd eveneens ingeperkt. “Pas in het laatste Actieplan is er weer meer aandacht voor organische stof. Het lijkt er steeds meer op dat er een relatie bestaat tussen het mestbeleid en bodemvruchtbaarheid.” Juist op de zandgronden in het zuiden en wes-

ten van Nederland is dit proces aan het licht gekomen. Voor veel ondernemers is het een lastig te accepteren proces. “Ze ervaren het als een negatieve spiraal. Ze mogen niet meer onbeperkt organische mest gebruiken, waardoor het organischestofgehalte afneemt, met een verdere daling van de opbrengst als gevolg, en ga zo maar door.” In zijn presentaties laat De Haan het beeldend zien, door een trappenhuis van bovenaf te laten zien. Het kan maar één kant op: omlaag.

AANDACHT Dat beeld is begrijpelijk, maar niet nodig, vindt De Haan. “Als je als ondernemer iets wil, dan kun je ook binnen de huidige regels aan de slag. Neem je eigen verantwoordelijkheid op het gebied van organische stof.” Wie relatief snel effect wil, kan beginnen met het toedienen van compost. Omdat de fosfaatgift in compost maar voor vijftig procent meetelt, kan de ondernemer veel meer gebruiken dan van bijvoorbeeld stalmest. De Haan raadt telers wel aan om goed te letten op de kwaliteit. “De verschillen zijn groot tussen de leveranciers. Bij de een kun je de takjes en dennennaalden nog terugvinden, bij de ander is de compost een egaal, goed uitgerijpt product. Ook hier geldt: alle waar naar zijn geld.” Daarnaast is het raadzaam om het eigen bouwplan nog eens onder de loep te nemen. “Teel je alleen maar gewassen die organische stof ‘opeten’, dan moet je heel veel moeite doen om het gehalte op peil te houden. Naast het toedienen van compost kun je ook voor andere gewassen gaan kiezen, die een bijdrage leveren aan het organischestofgehalte. Dat geldt bijvoorbeeld voor groenbemesters, maar ook een graan zoals gerst of tarwe.” De Haan tekent hierbij nadrukkelijk aan dat telers bij welke keuze ze ook maken, zo’n teelt met aandacht moeten doen wil het zin hebben. “Als je dat doet, dan levert zo’n teelt ook echt wat op. Natuurlijk moet je goed kijken welke groenbemester je neemt, en wat je er wel en niet mee bestrijdt, maar wees niet te risicomijdend. Besef goed dat organische stof ook wat mag kosten. In een onderzoek op de zandgrond van Vredepeel zagen we dat de opbrengst van een perceel met een hoog organischestofgehalte vierhonderd euro meer opbracht dan een perceel met een laag organischestofgehalte. In mijn grove berekeningen mag een kilo organische stof tussen de zestig cent en een euro kosten. Dit betekent dat een ton compost honderd euro mag kosten en een ton stalmest dertig euro. En wie gerst gaat telen in zijn bloembollenplan kan op termijn mogelijk ook meer geld verdienen dan degene die dat niet doet.”

ook groenbemester’

Janjo de Haan: ‘Doe je niks, dan gaat de kwaliteit van de bodem sluipenderwijs achteruit’ Een andere kijk op het bouwplan zou niet verkeerd zijn, stelt de onderzoeker.”Waarom ga je niet naar meer regionale bouwplannen, zelfs met bijvoorbeeld een veehouder. Als je al die gewassen goed inpast, dan kan het positief werken. Het is wel een kwestie van durven samenwerken, en dat is niet de natuurlijke neiging van agrarische ondernemers. Het vraagt wel een cultuuromslag, en het gezamenlijk besef dat iedereen verantwoordelijk is voor een goed gehalte aan organische stof.”

NOG GEEN EFFECT De afgelopen jaren zijn er ook andere producten op de markt gekomen die een positief effect zouden hebben op het gehalte aan organische stof. Deze bodemverbeteraars leverden nogal wat vragen op vanuit met name de akkerbouw. Voor het Productschap Akkerbouw reden om aan PPO AGV en het Nederlands Meststoffen Instituut (NMI) te vragen meerjarig onderzoek te doen naar een flink aantal van die producten. Het onderzoek ging in 2010 van start met de bedoeling om er langjarig onderzoek van te maken. Ondanks de beëindiging van de collectieve financiering is dit project nog voortgezet.

Hoewel nog niet afgerond, kan Janjo de Haan wel het een en ander zeggen over de resultaten tot nu toe. “We hebben drie groepen producten bekeken, te weten gipsproducten, houtskool (vaak verkocht onder de naam biochar) en bodemlevenstimulatoren. Na vier jaar onderzoek zien wij geen betrouwbare verschillen in opbrengst. De proeven zijn gedaan op uiteenlopende locaties met verschillende gewassen. Er zijn wel effecten, maar die zijn niet eenduidig en statistisch gezien onvoldoende betrouwbaar.” Hij maakt bij deze vaststelling wel een paar kanttekeningen. In de eerste plaats is vier jaar voor dit type onderzoek niet heel erg lang. “We hebben het eerder gezien bij proeven met compost. De eerste drie jaar zagen we eigenlijk geen effect. De proef stopte, en pas vier jaar later onder extreme omstandigheden was er wel een duidelijk effect te zien. Een ander aspect dat de resultaten wellicht beïnvloed heeft, is de relatief goede kwaliteit van de percelen. Die lagen allemaal op proefbedrijven, en dat zijn niet de slechtste percelen. Ik kan mij voorstellen dat deze producten op een kwalitatief slecht perceel wel een effect laten zien. Toch blijf ik er bij dat er goedkopere manieren zijn om de kwaliteit van

je percelen te verhogen. Dat geldt vooral voor de houtskoolproducten en voor de bodemlevenstimulerende producten.”

MAAK KEUZES Zijn opvattingen zijn helder als het gaat om het op peil houden van het gehalte aan organische stof op de relatief arme zandgronden. “Elke ondernemer kan daarin nog heel goed zijn eigen keuzes maken, maar hij moet er wel in willen investeren en er werk van willen maken. Doe je niks, dan gaat de kwaliteit van de bodem sluipenderwijs achteruit. Misschien is het wel voor velen een brug te ver, maar als we kijken naar de opbrengsten van het biologische systeem op proefbedrijf Vredepeel, dan zien we een toename van twintig procent in veertien jaar, met een hoge aanvoer van organische stof. Per jaar is het effect maar klein, maar over een lange periode is het de moeite waard. Omgekeerd gebeurt dat ook als je niets doet aan je organische stof. Per jaar valt het nog wel mee, maar na vijf of tien jaar boer je flink achteruit. Dat zien we op Vredepeel in het gangbare systeem met lage organischestofaanvoer. Ga nog maar eens rekenen.” 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

BEMIDDELING

´Samen het vak vooruit helpen’ Hoe moeilijk of hoe makkelijk is het om als bemiddelaar het vertrouwen te winnen van klanten? Dat heeft Nick Broersen - callabemiddelaar bij CNB - aan den lijve ondervonden. Hij begon zijn loopbaan met een serie korte stages en wist van daaruit zijn weg te vinden in het bemiddelingsvak. ‘Belangrijk is dat je eerlijk en open bent.’ Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

N

ick Broersen kwam op een bijzondere manier in het bemiddelingsvak terecht. Hoewel hij al zijn vrije tijd doorbracht in de bollen, volgde hij een opleiding sportmanagement en ondernemen met het idee zich in die richting verder te ontwikkelen. Totdat Paul Peters van CNB hem belde: of hij eens wilde komen praten over een baan als callabemiddelaar bij CNB. “Ik lag met een paar vrienden op het strand, dus het overviel me nogal. Ik zat in het tweede jaar van mijn opleiding, maar wist niet precies welke kant ik nou op wilde. Daar sprak ik wel eens over met Rein Wijnker die ik privé kende. Hij was op dat moment de callaspecialist bij CNB, hij had Paul getipt. Tot op dat moment werkte ik in de bollen om wat zak-

geld te verdienen en ik vond het altijd ontzettend leuk, maar had nooit bedacht er mijn vak van te maken. Totdat die vraag kwam.”

GOEDE LEERSCHOOL Om Nick de nodige bagage mee te geven voor zijn bemiddelingswerk, begon hij zijn loopbaan met een serie korte stages: in de veredeling, de kwekerij, de broeierij (potten en snij) en in de export. Bij sommige bedrijven liep hij een week mee, bij andere twee weken. Het was een intensieve, leerzame periode vertelt Nick. “Door al die schakels in de keten mee te nemen, heb ik een goed beeld gekregen van alle stappen in het proces. Door mee te draaien in de praktijk en zelf die knollen in je handen te hebben, leer je toch het meeste. Het was een goede leerschool. Er was veel nieuw voor mij en ik vond het allemaal even interessant. Ik

Tim Kapiteijn (links): ‘Uiteindelijk gaat het om het resultaat’ 16 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

had leuke gesprekken waarin van alles voorbij kwam over de veredeling, teelt, broei en export van het product: mensen in het callavak zijn allemaal erg betrokken bij het product en ze praten er graag over. Ook daar heb ik veel van opgestoken.” Na de stageperiode begon het echte bemiddelingswerk. “Ik had inmiddels een goede basis, en alle bedrijven waar ik stage liep, waren al klant bij CNB. Mijn collega René van Marrewijk deed al zaken met hen. We hebben de taken globaal verdeeld: René zit wat meer in het Westland, ik wat meer in het Noordelijk Zandgebied.” Wat Nick heeft opgestoken van zijn stage, past hij nog dagelijks toe in zijn bemiddelingspraktijk. “Belangrijk is dat je eerlijk en open bent. Vertelt wat er in de markt speelt, hoe het zit met het aanbod, wat de kwaliteit is en hoe het zit met de prijzen. Ik zit veel langs de weg, want daar haal ik mijn informatie: via de telefoon blijft het contact toch te afstandelijk, een live gesprek levert altijd meer op.”

ONDERZOEK Aangezien calla een relatief jong gewas is, valt er ook nog veel te onderzoeken. Ook daar verdiept Nick zich in. “We bewaren knollen op verschillende niveaus van luchtvochtigheid en temperatuur, planten ze daarna op in de kas en kijken wat dit voor resultaat oplevert. Dat levert belangrijke informatie op voor de sector. Ik verdien er zelf niet direct iets aan, maar daarmee help ik wel het vak weer een stukje vooruit, dat moet je gewoon wat breder zien.” Ook adviseert hij zijn klanten over nieuwe soorten, denkt hij mee over broeischema’s en is hij continu bezig met het koppelen van het aanbod vanuit de kwekerij aan de vraag vanuit de export, door het aantal roe per kweker in kaart te brengen. “Dan weten we precies welke kweker wat doet en kunnen we contracten afsluiten met de export.” Elke overeenkomst die hij sluit geeft hem nog een kick. “Dat blijft een lekker gevoel.” Op de vraag wat een bemiddelaar nou een goede bemiddelaar maakt, antwoordt Nick direct: “Een goede bemiddelaar zorgt ervoor dat alle bollen verkocht worden en dat er goede bollen worden ingekocht. De beste kwaliteit en de beste prijs, dat wil iedereen.” Dat exporteurs en kwekers daarbij de bemiddelaar niet meer nodig hebben, merkt hij nog niet in zijn dagelijks werk. “Wij hebben een lijntje met de veredeling, dat maakt ons interessant voor de volgende schakels in de keten. Wij hebben het marktoverzicht en de prijsinformatie… anders moet je dat allemaal zelf doen. Gelukkig hebben wij goede contacten met al onze klanten dus het loopt lekker. Ik heb ook nog geen

John Vis (rechts) met Nick Broersen: ‘Wij hebben Nick graag een kans gegeven’ moment spijt gehad dat ik ‘ja’ heb gezegd. Ik zit hier echt op mijn plek.”

KANS Nick liep onder meer stage bij John Vis, callabroeier in Almere. “Wij hebben Nick graag een kans gegeven. De samenwerking met hem en René loopt goed. Hij voorziet mij van goede informatie - over het marktaanbod en de kleuren - en in het seizoen hebben we intensief contact over de leveranties. Wat ik prettig vind van werken met een bemiddelaar is dat er een bedrijf als CNB achter staat voor het geval zich problemen voordoen. Bovendien ben ik zelf geen handelaar en dat kost me ook te veel tijd. Ik moet mijn bloemenverkoop organiseren, het bedrijf op de rit houden en op het veld alles in de gaten houden. Ik ben blij dat ik dit stuk kan neerleggen bij Nick en René.” Rick den Dulk van veredelaar en handelsbedrijf Sande BV werkt sinds zijn korte stage bij het bedrijf nauw samen met Nick. “Hij heeft goed contact met kwekers in de Noord, hij kent ons aanbod en zo kunnen we snel schakelen. Als wij hem een vraag stellen, komt het antwoord al heel snel. Hij heeft een goed overzicht, is inmiddels stevig ingevoerd in de markt en dat is voor ons ideaal.” Werken met een

bemiddelaar is misschien geen must voor het veredelingsbedrijf uit ´t Zand, maar: “Ik zou niet zonder een bemiddelaar willen werken. Dan moeten wij namelijk zelf mensen gaan inzetten en dat kost veel meer. Dus waarom zou je dat doen?”

Ík zou niet zonder een bemiddelaar willen werken. Dan moeten wij zelf mensen gaan inzetten en dat kost veel meer. Dus waarom zou je dat doen?´ “Nick is een enthousiaste, leergierige jongen die alles wat je hem vertelt goed in zich opneemt”, vertelt kweker Ben Bouchier uit Anna Paulowna, waar Nick eveneens stage liep. “Dit is toch een speciale markt omdat het ge-

was relatief nieuw is waardoor er veel ontwikkelingen zijn. Dat moet je leuk vinden, je moet erover kunnen meepraten. Dat vind ik bij Nick, overigens net als bij zijn teamgenoot René van Marrewijk en Hobaho-collega Wilfred Keizer. Ik heb een klik met die jongens, en dat is een voorwaarde om goed te kunnen samenwerken. Ze geven mij veel informatie, nemen me mee naar broeiers en onderweg wisselen we van alles uit over het vak. Voor mij is dat heel waardevol.” “Een bemiddelaar moet toegevoegde waarde bieden en in het geval van calla ook bereid zijn om te investeren in de volwassenwording van dit product. Die bereidheid vind ik bij Nick”, stelt Tim Kapiteijn van Kapiteyn uit Breezand. “Wij veredelen, kweken en handelen in calla’s en hebben behoefte aan een bemiddelaar die onze boodschap op een goede manier kan overbrengen bij de kwekerij, die zijn kennis en ervaring kan delen. Dat pakt Nick goed op. We hebben regelmatig overleg en stemmen veel af. Natuurlijk gaat het uiteindelijk om het resultaat dat er onder de streep uitkomt. We zitten niet te wachten op een gezellig kletspraatje dat niks oplevert. Hij moet het ook waarmaken. Daar blijven we natuurlijk scherp op.” 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

Onderscheidend in optimale kwaliteit Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

Verminder het gebruik van bestrijdingsmiddelen door uw lelies te behandelen met Liquid Seal!! Noordwijkerhout Telefoon 0252-371111

Jan-Pol

professioneel partner voor boom en bloembollen kwekers!

Al sinds 1998 houdt de firma Jan-Pol zich met succes bezig met de verwerking van bloembollen voor de Nederlandse kwekers. Jaarlijks schubben wij circa 10 miljoen leliebollen, daarbij hollen wij circa 2,5 miljoen hyacintenbollen en hebben wij kwaliteit en hygiëne hoog in het vaandel staan op ons bedrijf! Wij beschikken over gespecialiseerd personeel en communiceren in Nederlands en Engels. Jan-Pol garandeert hoge hygiënestandaard en leveringen binnen afgesproken termijn.

Neem geheel vrijblijvend contact met ons op voor een scherpe offerte. Wij gaan graag aan de slag voor u!” “Naast de verwerking van bloembollen kunnen wij ook flexibele agrarische personeelsdiensten in Nederland leveren. Heeft u vakbekwaam personeel nodig voor uw bedrijfsprocessen? Bij Jan-Pol bent u aan het juiste adres voor deze diensten. Bel of stuur ons een e-mailbericht voor een geheel vrijblijvende offerte.” SwiatFlory works with JanPol +48 602 136 815 Jan Pol 0223 522 135 Fred Steenvoorden

Bolwerk automatiseert de administratie van uw bloembollenkraam en vaste planten

Bel (0570) 644 115 www.agrovision.nl

Organische stof Bij verwerkingslijnen voor de zomerproducten wel eens gedacht aan Total Systems? Total Systems - Industrieweg 31 - 1775 PV Middenmeer - Tel. 0227-501211 Fax 0227-501853 [email protected] Total Systems-BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer tel. +31(227) 501211 www.totalsystems.nl Ton Zuidema: 0653224915

Frank Warnaar: 0610924242

BloembollenVisie

KERSTSPECIAL 2014

De uitgave van het vakblad BloembollenVisie van 12 december staat deels in het teken van de kerst. Een sfeervolle editie waarin we trends signaleren en terugblikken op het afgelopen jaar.

Wij nodigen u graag uit om in deze uitgave uw advertentie met kerstgroet en nieuwjaarswens te plaatsen. Voor nadere informatie of een advertentiereservering kunt u contact opnemen met Remco Wijnhout van Bureau van Vliet BV (tel. 023-5714745).

Verwen uw bodemleven met

Champost Voor meer informatie en mogelijkheden omtrent het gebruik van Champost, kunt u contact opnemen met J. Vermeulen, tel nr. 06 83 994 891 of per email: [email protected] Champignoncultuur R. Peffer B.V., Postbus 55, 5330 AB Kerkdriel, 0418-637777

VOORLICHTING

Ethyleen in de tulpencel ver Ozon is een sterk oxiderend gas dat onder meer een ontsmettende werking heeft. Bij verhoogde ozonconcentraties gaan schimmels en bacteriën dood. Ozon reageert ook met verontreinigingen die onze industriële samenleving in de lucht uitstoot. Een van die stoffen waarmee ozon reageert, is ethyleen. Deze laatste eigenschap test een Praktijknetwerk met bloembollentelers, Agrozone en DLV Plant. Een groep bloembollentelers werkt samen binnen een praktijknetwerk om de toepassing van ozon uit te proberen op hun bedrijf. Tekst: Rik Vasen en Rob de Groot, DLV team Bloembollen, Hillegom Fotografie: DLV

O

zon is een instabiele verbinding van zuurstofatomen (O3). Het valt na enige tijd uiteen in zuurstof (O2) en O-. De snelheid waarmee dat gebeurt noemen we de halfwaardetijd. Deze tijd is afhankelijk van de temperatuur (zie tabel 1). Ozon is een kleurloos tot lichtblauw gas en heeft een doordringende geur. In de natuur wordt ozon gevormd door de UV-stralen van de zon en door de bliksem bij onweer. Het ozon in de natuur zorgt voor een natuurlijke zuivering van de lucht die wij inademen, eigenlijk ons natuurlijke filter. In de natuur komen op zomerse dagen ozonconcentraties voor van 120 tot 160 ppb. Gemiddeld is de ozonconcentratie in de Hollandse buitenlucht ’s zomers 60 ppb en ’s winters 30 ppb. Door de reactie van de natuurlijke ozon met luchtverontreinigingen ligt de concentratie in het landelijke gebied hoger dan in de Randstad. Die reactie met luchtverontreiniging is ook te gebruiken om ethyleen onschadelijk te maken tijdens de bewaring van tulpen. Een praktijknetwerk van telers, Agrozone en DLV gaat na in hoeverre dit perspectief biedt.

OZONGENERATOREN Om ozon kunstmatig aan te maken, wordt in de praktijk gebruik gemaakt van ozongeneratoren. Deze generatoren produceren ozon door middel van extreme hoge voltages of met UV-licht. Bij beide methoden komt er het op neer dat de binding tussen het zuurstofatoom verbroken wordt. Hierdoor ontstaan zuurstofradicalen die zich binden met het zuurstofatoom tot O3. 20 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

Vanwege de korte halfwaardetijd (houdbaarheid) moet ozon op de plaats van toepassing geproduceerd worden. Vanwege de korte houdbaarheid kan ozon in een tulpencel het beste direct in de drukwand gebracht worden. Een andere optie is om de ozon te laten aanzuigen door de ventilatoren op de drukwand. nieuwe werkdag worden de ozongeneratoren weer aangezet. Dan daalt de ethyleenconcentratie scherp tot rond de 10 ppb (zie grafiek 1).

Temperatuur

Halfwaardetijd

-50°C

3 maanden

-35°C

18 dagen

-25°C

8 dagen

REACTIE OZON EN ETHYLEEN

+20°C

3 dagen

120°C

1,5 uur

250°C

1,5 seconden

Vanwege de langere reactietijd zal er een evenwicht ontstaan tussen de productie van ethyleengas door de zure tulpen en de oxidatie door ozon. Er zal dus altijd ethyleen in de cel overblijven. Verhoging van de ozonconcentratie zal de ethyleenconcentratie wel terugdringen en ozon toedienen op de plek waar de ethyleenconcentratie het hoogst is, helpt ook om meer ethyleen te laten reageren met de ozon. Daarom is het beter om de geproduceerde ozon direct in de drukwand te brengen. Bijvoorbeeld door de ozon direct door de ventilatoren aan te laten zuigen. Vanwege de langere reactietijd is de uitdaging om erachter te komen hoeveel ozon er nodig is om bij een bepaalde ethyleenproductie de concentratie ethyleen tot onder de schadelijke grens van 100 ppb te houden. De ventilatie speelt daarbij uiteraard ook een rol. Om achter die relatie te komen is meer ervaring en onderzoek nodig. Nu is er voorzichtig geëxperimenteerd in een tulpencel. Zodra er meer ozongeneratoren in meer cellen geïnstalleerd worden, zal zich meer kennis ontwikkelen.

Tabel 1: halfwaardetijd van ozon in zuivere lucht (zonder vervuiling)

METINGEN IN DE TULPENCEL Op een van de bedrijven van de deelnemers aan het praktijknetwerk zijn twee ozongeneratoren in een tulpenbewaarcel geplaatst. Het percentage zuur in de cel is relatief hoog. Normaal gesproken staan beide ozongeneratoren aan en wordt de cel ook maximaal geventileerd. Als proef zijn regelmatig de ozongeneratoren urenlang uitgezet en weer aangezet. Gedurende de tijd dat de ozongeneratoren aan stonden, is de ozonconcentratie steeds rond de 50 ppb geweest. Een voorbeeld van het verloop van de ethyleenconcentratie gedurende zo’n proef is afgebeeld als grafiek 1. Tijdens de middagpauze rond 15.30 uur worden de ozongeneratoren uitgezet. Er ontstaat dan een piek in de ethyleenconcentratie, die later gevolgd wordt door nieuwe pieken boven de schadelijke grens van 100 ppb. Aan het begin van de

GEWASVEILIGHEID De plantaardige producten doorstaan de ver-

wijderen met ozon aan ozon. Op het veld worden geen afwijkingen aan het gewas verwacht, maar dat zal feitelijk nog moeten blijken.

BEDRIJFSVEILIGHEID

hoogde concentraties ozon in de bewaarruimte meestal goed. Maar schade in de vorm van verkleuringen en veranderde textuur zal bij een bepaalde verhoogde ozonconcentratie optreden. Er moet dus altijd onderzocht worden of het product de verhoogde ozonconcentratie verdraagt. Aan de bollen in de cel waarin ozon toegepast wordt, zijn tot nu toe geen afwijkingen gevonden die toe te schrijven zijn

Ozon in de lucht kan bij hoge concentraties gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Concentraties boven de 1.000 ppb kunnen leiden tot directe gezondheidsproblemen, lagere concentraties zijn pas gevaarlijk bij langere blootstelling. In ruimten met een concentratie van 200-300 ppb mag men niet langer dan een kwartier verblijven. Wetgeving hanteert een veilige waarde van 60 ppb gemiddeld gemeten voor werkplekken van acht uur per dag en veertig uur per week. Voor het oxideren van ethyleen zijn concentraties nodig die niet schadelijk zijn voor mens en dier, namelijk 20–120 ppb. Schimmelaantastingen worden vertraagd bij deze concentraties. Wanneer ozon schimmelaantastingen sterk moet vertragen dan zijn hogere concentraties nodig, rond de 500 ppb. Bij die laatste concentraties moet blootstelling aan mens en dier voorkomen worden en is de bewaarruimte dus niet zomaar te betreden. Ozon zal het aanwezige ethyleen uiteindelijk afbreken tot koolzuurgas en water, maar die afbraak is een tijdsgebonden proces, waarbij tussentijds een aantal afbraakproducten gevormd wordt. In de literatuur wordt gewezen op de schadelijkheid van die afbraakproducten. Eén van de producten is namelijk het formaldehydegas (formaline). Maar die afbraakproducten vormen geen gezondheidsrisico vanwege de lage concentraties bij deze toepassing.

ECONOMISCH RENDEMENT Er is economisch rendement te behalen door het wegnemen van ethyleen. Om rendement te behalen moet er kennis zijn over de gevolgen van ethyleen en de schadedrempel. Aangezien dat voor tulpen redelijk bekend is, moet de eerste vraag zijn of een ethyleenmeter rendabel is.

‘Vanwege de korte halfwaardetijd (houdbaarheid) moet ozon op de plaats van toepassing geproduceerd worden’ Een ethyleenmeter die vanaf 0 ppb in eenheden van 1 ppb nauwkeurig kan meten kost rond de € 7.000,-. Die meter kan zich mogelijk terugverdienen door een betere kwaliteit van het product en/of door energiebesparing. In de tulpencel kan de ventilatie verlaagd worden wanneer de ethyleenmeter een lagere waarde dan 100 ppb meet. Daarmee wordt er minder energie gebruikt voor het koelen en verwarmen van de cellucht. Als de ethyleenmeter geïnstalleerd is, kan er afgewogen worden of een ozongenerator rendabel is. De ventilatie kan daarmee nog verder verlaagd worden, met behoud van kwaliteit. De ethyleenmeter zorgt er voor dat de ozongenerator efficiënt gebruikt kan worden. De ozongenerator die in de tulpencel gebruikt is, kost € 2.500,- per stuk en in deze cel zijn er twee in gebruik. Het gasverbruik voor een tulpenbewaring ligt gemiddeld op 2.000 m3 per ha per bewaarseizoen. Daar komt nog de elektrische energie bij die nodig is voor de koeling. Als de ventilatie met deze apparatuur met dubbelcijferige percentages teruggedrongen kan worden, dan kan de investering rendabel zijn.

Dit praktijknetwerk is mogelijk gemaakt door bijdragen van het Ministerie van Economische Zaken, de EU en de betrokken ondernemers zelf. De uitvoering is in handen van DLV Plant, team Bloembollen. Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland. Het Ministerie van Economische Zaken is eindverantwoordelijk voor POP2 in Nederland. Grafiek 1: verloop van de ethyleenconcentratie in een tulpenbewaarcel (bron: DLV Plant) 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

VAKVENSTER

Halloweenbollen Fotografie: René Faas Tekst: Gerrit Wildenbeest Bloembollen, een zonnige tuin, een jeugdige plantster en een hint naar Halloween. Zien we hier de ingrediënten voor een nieuwe bloembollenpromotiecampagne in één foto gevat? Het uit Amerika overgewaaide Halloween wordt in Nederland steeds populairder, vooral onder jongeren. Halloween koppelen aan een bollenplant- of koopmoment rond 1 november, daar moet toch wat mee te doen zijn. Bollenplanten wordt cool, in plaats van een gepensioneerdenhobby. Zelfs de klimaatverandering werkt mee. Met vrieskoude vingers een tuintulp in de grond duwen,wordt in de nabije toekomst een zonovergoten karwei. Wat Valentijn is voor tulpenbloemen, kan Halloween worden voor tulpenbollen. Hadden we het IBC nog maar.

ACTUEEL

IFTF VIJFHUIZEN

‘Nieuwe contacten leggen’ Elke beurs is anders maar toch ook weer hetzelfde. Bezoekers en standhouders hopen bestaande contacten te bestendigen, maar er is altijd de blijde verwachting van nieuwe ontmoetingen. Zo staat Van Zanten Flowerbulbs vooral (weer) op de IFTF om nieuwe connecties uit verre landen op te doen. ‘Zuidoost Azië, India, misschien ook Afrika, dat zijn de gebieden waarvoor we hier staan’, zegt Derek Stol. Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas

M

isschien een nieuwe trend: een beurs laten beginnen zonder plichtplegingen vooraf. Bij de lustrumeditie van de IFTF - 24.000 vierkante meters, 200 standhouders - in Vijfhuizen werkt het in elk geval. Niet gehinderd door stuntelige openingshandelingen of nietszeggende speeches stroomt

Zaboplant geeft dubbelbloemig Roselily-sortiment prominente plaats de beursvloer op de openingsdag - vorige week woensdag - klokslag tien uur meteen vol. In de overvloedige aanwezigheid van rozen herkent men de rozenconnectie van organisator HPP met grote productielanden als Ecuador, Colombia en Kenia. Maar ook lelies zijn prominent aanwezig. Zoals bij Van Zanten Flowerbulbs. “Vorig jaar stonden we als Van Zanten hier met chrysanten en Alstroemeria’s. Die staan nu in Aalsmeer, hier presenteren we nu alleen maar lelies. Daarmee mikken we op nieuwe contacten in verre markten,zoals Zuidoost Azië, India en wellicht Afrika”, zegt Derek Stol van Van Zanten. Een cultivar die Stol graag op het schild wil heffen is de dubbele witte OT ‘White Eyes’, afkomstig uit de eigen veredeling. Dubbe-

Leon van Kooten en Frans Warnaar: ‘Combinatie VWS-Total Systems perfect’ 24 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

le lelies vormen volgens Stol een nieuw marktsegment, dat zijn plek nog wel moet vinden.

DUBBELBLOEMIG Zaboplant benadrukt de afzonderlijke status van dubbelbloemige lelies door de Roselily-cultivars een apart onderdeel te laten zijn van hun stand. Volgens Emiel van Tongerlo en Luke Broersen is de huidige generatie Roselily een duidelijke verbetering ten opzichte van de eerste generatie: meer lengte en beter opstaande bloemen, die beter passen in bestaande marktlijnen. Zaboplant maakt ook werk van hun assortiment potlelies, een relatief klein en stabiel marktsegment . “De meeste groei zit in de oriental-potlelies”, zegt Emiel. Dat er toch

Eduard en Evert Bot: ‘Ketenregister belangrijk voor geloofwaardigheid’

De Jong Lelies: eigen sortiment ook wel dynamiek zit in het aziatische sortiment, bewijst de fraaie dubbele aziaat ‘Tiny Double You’. Ook in de grote stand van VWS krijgt een mooi sortiment potlelies aandacht. In het snijsortiment wijst Leon van Kooten op de grote witte oriental ‘Sambuca’ uit de veredelingsstal van Marklily. “Wij hebben daarvan de exclusieve verkoop. Deze bloemen komen uit Spanje, ze kunnen goed tegen de warmte. Het is een snelle groeier, met bloemen die goed rechtop staan.” VWS deelt de stand met Total Systems, dat - naast een bloemenlijn - onder andere de Toploader presenteert, een op rails te monteren doseerinrichting die een oplossing biedt voor het automatisch verwerken van losgestorte bulkmaterialen zoals potgrond. Frank Warnaar van Total Systems vindt de combinatie met VWS perfect. Vorig jaar stond Total Systems in een aparte ruimte en dat was geen succes, nu is er veel meer aanloop. “Op de Mechanisatiebeurs maken we ruimte voor VWS in onze stand.”

DIVERSITEIT Zien we bij VWS tussen het leliegeweld ook

Rozen allang geen Nederlands product meer

Kébol: stand in cadeausfeer nog enkele vazen gladiolen, ook Bot Flowerbulbs houdt de breedte van het vak in ere. Zo ontwaren we tussen de lelietoeven de mooi op de vaas staande iris ‘ Ebro’, een van de nieuwere soorten waarvoor Bot kansen ziet in subtropische gebieden. “We zien de laatste jaren weer een lichte groei in onze irissenafzet”, zeggen Evert en Eduard Bot. “We houden de diversiteit in ere, we kunnen onze lelies, irissen en gladiolen tegelijk in daarvoor qua temperatuurbehandeling aangepaste containers afsturen.” In de lelies zien ze vooral de OT-afzet groeien. Gespecificeerd naar kleur is in landen als Taiwan en Vietnam de meeste vraag naar zachtere kleuren, terwijl bijvoorbeeld China weer hardere kleuren wenst. Het is met nieuwere soorten altijd afwachten welk marktaandeel ze veroveren, maar van de oranje LA ‘Ravello’ (afkomstig van Vletter & Den Haan) verwachten ze dat hij een waardige vervanger van ‘Tresor’ kan worden. Zoals bekend staat de buitenlandse leliemarkt onder druk door allerlei fytosanitaire eisen betreffende ziektetoleranties. Volgens Evert Bot is deelname aan Ketenregister een belangrijk middel om het vertrouwen en de geloofwaar-

digheid van de hele keten op een hoger plan te brengen. Hij hoopt dat ook de kwekerij zich in grote getale aansluit.

ONDERZOEK De Jong Lelies legt op de IFTF de nadruk op het eigen sortiment, met uiteraard ruim plaats voor hun LA’s. Die onderscheiden zich volgens Arie Alders door hun rijkbloeiendheid, waarbij ook de kleinere maten goed zijn te gebruiken. Een karakteristiek voorbeeld is de LA ‘Cecina’. Alders vindt dat de gezondheid van de bollen beter wordt, maar de nultoleranties die sommige exportlanden hanteren blijft een bottleneck. Hij zou graag zien dat er vanuit het Nederlandse lelievak eens een onderzoek wordt gedaan naar - bijvoorbeeld - mogelijke interne ArMV-aanwezigheid in een land als China en het veronderstelde gevaar voor de rijstteelt. Dan heb je bij fytosanitaire onderhandelingen in elk geval harde gegevens bij de hand over mogelijke risico’s. Moet toch door een actieve student op te pakken zijn. “Jammer genoeg zijn we als vak niet zo doortastend.”

Van Zanten Flowerbulbs: dit jaar met lelies op IFTF. Inzet: ‘White Eyes’ 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 25

ACTUEEL

Rob van Haaster: ‘Op de beurs heb je de tijd om te netwerken’

Een bos bloemen in een typische Hollandse verpakking moet voor meerwaarde zorgen

FLORAHOLLAND TRADE FAIR

‘De gunfactor moet omhoog’ Bij binnenkomst op de FloraHolland Trade Fair worden bezoe-

producten gerichte beurs, trekt ook ondernemers uit andere sectoren. Zo zijn er steeds meer boomkwekerijen present.

naast hebben ze nog lelies ingezonden voor de Plasbokaal en de CNB Lelieweek. “Het voordeel van alles tegelijkertijd, is dat er veel internationale klanten zijn. Een nadeel is dat je door de drukte niet overal aanwezig kan zijn”, vertelt Ruud van der Hoeven. Hoewel het pas de eerste dag is van de beurs, is deze editie al weer geslaagd voor Van der Hoeven: “Bezoekers maken foto’s van onze lelieboog waarin al onze cultivars zijn verwerkt. Bovendien hebben we veel klanten uitgenodigd. Op de beurs heb je namelijk de tijd om zaken te bespreken. Daarnaast is ons nieuwe logo te zien.”

Tijdens de FHTF zijn er nog meer evenementen in de sector gaande: de CNB Lelieweek, IFTF en de Plasbokaal. Dat wordt als druk ervaren door Qualily. Zij staan niet alleen in Aalsmeer, maar ook op IFTF in Vijfhuizen. Daar-

Het is de eerste keer dat Rob van Haaster van Van Haaster Vijfhuizen op de beurs staat, dat bevalt hem tot dusver goed. “Het is lekker druk en er is veel interesse van bezoekers. Met

kers direct geprikkeld door de verrassende, kleurrijke en sfeervolle stands. Standhouders vinden de beurs steeds professioneler. Het is al lang niet meer alleen een tafeltje. Vele inzenders presenteren hun producten als meesterwerken. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

I

nspiratie op doen en netwerken. Dat zijn de twee belangrijkste activiteiten op de FloraHolland Trade Fair (FHTF), die van 5 tot en met 7 november 2014 plaatsvond in Aalsmeer. De beurs trekt veel vakbezoek, nationaal maar ook internationaal. De van origine op sierteelt-

Sylvia Rood: ‘Dit jaar zijn de producten bij ons het meer in zicht. Onder andere op de vernieuwde etiketten’ 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

RECLAME

Flower Boost staat op de beurs om te netwerken. Juist nu, voordat het seizoen begint

Armand Nieuwesteeg: ‘Exporteurs willen een totaalpakket aanbieden. Daar passen mijn producten ook tussen’ mijn stand wil ik uitstralen wie ik ben, wat ik doe en waar ik voor sta. Het voordeel van de beurs is dat je de tijd hebt om te netwerken. Dat is nodig, want de gunfactor moet omhoog. Doordat geïnteresseerde of bestaande klanten mij zien en spreken, hoop ik dat ze me eerder bellen.” Armand Nieuwesteeg van A. Nieuwesteeg v.o.f. staat dit jaar ook voor het eerst op de beurs. “Er zijn hier veel exporteurs aanwezig. Zij willen steeds vaker een totaalpakket aanbieden aan hun klanten. Daar passen mijn producten - Cytisus en Salix - ook tussen. Daarnaast is het een stukje reclame om op de beurs te staan. Directe verkoop is er niet, dat begint pas in het voorjaar. Kerst begint tegenwoordig al in oktober. Hierdoor is er weinig ruimte meer over voor verkoop in het najaar. Bovendien planten consumenten niet meer in het najaar.”

BOLOPPOT De bol-op-potproducten zijn dit jaar weer goed vertegenwoordigd op de FHTF. Zo staat onder andere G.P. Rood op de beurs. “Dit jaar staan bij ons de producten meer in het zicht. Zo hebben ze een herkenbaar etiket waarop het product getoond wordt”, geeft Sylvia Rood

De gewaxte amaryllisbollen van Vreugdenhil Bulbs & Plants hebben geen water nodig

aan. “Door op de beurs te staan laten we onze klanten zien dat we er nog zijn en nog belangrijker, dat we starten met het nieuwe seizoen.” Dat is ook een van de redenen dat J.H. van der Vossen bv al jaren op de beurs staat. “Dit is de belangrijkste beurs voor ons, omdat we onze klanten en eindklanten spreken”, geeft Jeroen van der Vossen aan. “We laten hier onze hele lijn en nieuwigheden zien. Zo is dit jaar onze mini-amaryllis-op-pot nieuw.” Net als alle bol-op-pothandelaren, vindt ook Joost van Ruiten van Flower Boost het spreken van klanten en eindklanten het belangrijkste, juist in het begin van het seizoen. Hij staat echt op de beurs om te netwerken. Gewaxte amaryllisbollen zijn steeds vaker te zien. Zo toont Vreugdenhil Bulbs & Plants een ruim assortiment op de beurs. De verkoop bij hen verloopt goed. De bollen zijn van een speciaal ras, waardoor er geen water nodig is. Om dat de consument duidelijk te maken, is de naam veranderd in ’no water flowers’.

met ideeën voor de toekomst. “Het motto is: hoe koopt de consument in de toekomst bloemen”, geeft Teun van Turenhout, commercieel projectleider bij FloraHolland, aan. “In The Village tonen wij een aantal ideeën die nog alle kanten op kunnen. Een voorbeeld is de Bulb up store. Hiermee proberen we een Hollands merk te creëren dat voor de consument meteen herkenbaar is. Zoals tulpen in bierflesjes, in grachtenpanden en op een fiets. Door kenmerkende elementen toe te voegen aan het product, zorgen we voor meerwaarde. Dat verschil moet een consument meteen zien, want waarom willen ze anders meer betalen? Het is te vergelijken met Pepsi en Coca Cola: een bos bloemen of een bos in een typische Hollandse verpakking.”

INSPIRATIE The Village van FloraHolland stond weer vol

Van der Vossen met de nieuwste aanwinst: de mini-amaryllis-op-pot. Ook te zien in tv-programma Robs Grote Tuinverbouwing

Qualily trekt veel aandacht van bezoekers met de lelieboog gevuld met haar sortiment 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

VASTE PLANTEN

Teelt en handel voor Ton Me De vasteplantensector heeft het nog steeds moeilijk. De economische crisis laat de sector niet ongemoeid, hetgeen zich uit in afnemende vraag, kleinere marges en een verschralend assortiment. In die context belichten een aantal vasteplantenkwekers in BloembollenVisie hun bedrijf. In deze tiende en laatste aflevering is dat Ton Meiland uit Hillegom. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

H

et bedrijf werd in 1986 door huidig eigenaar Ton Meiland opgericht aan de Betlehemlaan in Hillegom, waar hij op een stukje land van zijn broer vaste planten voor de bloemproductie teelde. Planten die in de winter overbleven werden gescheurd en vervolgens verkocht. Dat werden er steeds meer en in 1994 werd besloten een stuk grond aan de Beeklaan te kopen met een schuur en woonhuis. Een verdere specialisatie in de vasteplantenteelt volgde.

TEELT EN HANDELSBEDRIJF In 2002 kwamen de pioenen erbij en werd een grote koelcel gebouwd. Anno 2014 runnen Ton en echtgenote Conny Meiland onder de naam A.P.J. Meiland bv een teelten handelsbedrijf in vaste planten met 1,5 ha eigen teelt (hoofdzakelijk siergrassen) en 1,5 ha op contract (Pioen, Dicentra en Hosta). Ton Meiland: “Naast de siergrassen telen we nog zo’n vijftien à twintig soorten vaste planten. De rest van onze handel ga ik in juni bekijken en die koop ik dan op. Zo betrek ik van een aantal kleine kwekers vaste planten die voor de bloem geteeld worden.

De handel ligt me en daar komt bij dat als je meer zelf gaat telen, je ook meer personeel en tijd nodig hebt. Zoals we het nu verdeeld hebben, past het me goed en hebben we ook tijd voor onszelf.”

LANDPLANTEN Op het bedrijf van Ton Meiland worden uitsluitend landplanten geteeld. Dat is een bewuste keuze omdat je in de optiek van Ton Meiland maar op één ding kunt focussen. “Potten vragen weer andere aandacht en dat wil ik niet. We zitten hier op een oude bollentuin met donker zand en goed omringd door water, dus hoeven we in principe geen water meer te geven als ze eenmaal op de wortel staan. Aangezien grassen niet zo gevoelig zijn voor teeltwisseling kunnen we er alweer na drie jaar op. Bij andere soorten luistert dat in verband met aaltjes wat nauwer.” De belangrijkste gewassen uit het teeltplan zijn voor Ton Meiland pioenen, siergrassen, Dicentra’s, Hosta’s en Agapanthus. “Dat is een kwestie van gevoel hebben met de markt en het zijn stuk voor stuk producten die veel gebruikt worden. Zaadgoed in vaste planten doen we niet. Die koop ik erbij om orders dicht te maken. Tegenwoordig moet het allemaal heel scherp en ook zie je de nodige verschuivingen plaatsvinden. Exporteurs kopen

rechtstreeks zaadpartijen bij kwekers en hebben ons niet meer nodig.”

GROEISEIZOEN Over het groeiseizoen tot nu toe is Ton Meiland bijzonder goed te spreken. “Die is in een woord super. We hebben een prachtig voorjaar en een geweldige zomer gehad. Het is allemaal eenjarig goed wat we zetten. Dat gaat in april/ mei de grond in en in maart is alles eruit. Alle gewassen laten kracht zien en zijn - zonder gezondheidsproblemen - goed gegroeid. We telen zo goed als biologisch, er wordt niet gespoten voor ziek en zeer, en het land houden we schoon met de hand. Op 20 augustus zijn we de eerste pioenen gaan rooien en dat loopt door tot half januari. Half oktober/begin november begint het rooien bij de andere vaste planten te spelen als de eerste afroepen binnenkomen. Zeker bij de vroege soorten rooien we niet op voorraad. Een vaste plant zit het beste in de grond en groeit daar nog steeds. De grassen rooien we pas in februari om ze vervolgens tot maart/april in de koelcel weg te zetten,waarna ze opgepot worden. Andere soorten rooien we ter plekke als ze afgeroepen worden en als er vorst wordt verwacht. In dat geval gaan we rooien en worden ze in de cel opgeslagen. Het afleveren gaat op het bedrijf door tot half mei. Daarna is het afgelopen.”

AFZETMARKTEN De teelt en handel van Ton Meiland zijn gericht op alle afzetmarkten en daarin ligt tevens besloten dat vraag en aanbod zo veel mogelijk op elkaar afgestemd zijn. Ton Meiland: “In principe leveren we aan alle markten, dat wil zeggen postorder, exporteur, pottenhandel, droogverkoop, markthandel et cetera. Iedereen die bestelt, is welkom. De droogverkoop, en dan hebben we het over export naar Amerika en Canada, neemt zo’n tien procent voor zijn rekening. Dat betekent spoelen en die handeling laten we bij Warmerdam Spoelbedrijf doen voor rekening van de export. Je praat over allemaal extra handelingen en we hebben liever dat ze dat zelf regelen. De aaltjesmaterie die hierbij om de hoek komt kijken begint best een probleem te worden. Om die reden is het marktaandeel van de droogverkoop sterk teruggelopen. Ik schat zo’n 30 procent krimp. Die terugloop is overigens ook van toepassing op de totale landplantenteelt. Oorzaak zijn de opkomst van de plug en de weefselkweek en de dure euro ten opzichte van de dollar.”

SORTIMENTSVERNIEUWING Aan sortimentsvernieuwing brandt Ton Meiland zijn vingers liever niet. “Dat laat ik graag aan anderen over. In mijn optiek spring je met 28 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

iland een ideale combinatie

Ton Meiland: “Als je ook handelt in vaste planten is klantenbinding heel belangrijk’ nieuwe soorten in het diepe en bovendien heb je vaak met hoge royalty’s te maken. We hebben wel twee nieuwe grassen aangekocht die goed in het plaatje passen, maar die komen bij een vertrouwd adres vandaan van een naburige kweker die bezig is af te bouwen. Bij een gewas als Echinacea ligt dat veel moeilijker. Daar is sprake van veel aanbod aan nieuwe soorten en die moeten zich eerst maar eens bewijzen. Dat neemt niet weg dat we marktveranderingen op de voet volgen. Dat moet je wel om bij te blijven en ook in de handel moet je weten wat er te koop is, maar dat wil nog niet zeggen dat je ook moet gaan telen.” Ook op het gebied van automatisering is Ton Meiland geen voorloper. “Administratief wel, we doen mee aan EDI bijvoorbeeld, maar de verwerking van de productie valt niet te automatiseren. Dat blijft handwerk gelukkig en dat is ook de kracht van het vak. We hebben twee man vast personeel plus twee oproepkrachten en mijn echtgenote doet de volledige administratie.”

BEMIDDELING Bij zijn handelsactiviteiten maakt Ton Meiland veel gebruik van de bemiddeling. “Relatief veel zelfs en via diverse bemiddelingsbureaus, zoals voor de pioenen Richard Jong en Joost Schut

(Hobaho) of het CNB Vasteplantenteam. De siergrassen gaan rechtstreeks en de vaste planten meest via CNB of andere bemiddelaars. Dat we veel met de bemiddeling doen, komt doordat we heel veel daghandel hebben. Dat is onze kracht: bellen en leveren. Daarnaast hebben we bij de export een klantenkring weten op te bouwen die elk jaar terugkomt. Om die reden doen we ook weinig aan eigen promotie. Het is vooral een zaak van mond-tot-mondreclame. De grassen zijn in principe al verkocht voordat ze geplant worden en bij de Dicentra’s beschikken we over een vaste kern afnemers. Dat zijn beide vaste lijnen waarbij je ervan uit mag gaan, dat ze terugkomen als je het goed doet. Klantenbinding is daarbij heel belangrijk. Zo gaan we een à twee keer per jaar langs bij onze relaties om te informeren of ze tevreden zijn.”

TOEKOMST Over de toekomst van de vasteplantensector in het algemeen is Ton Meiland positief gestemd. In zijn optiek zal de teelt van vaste planten altijd blijven bestaan en door het handwerk is het bovendien een vak dat niet zo hard zal groeien. Bij het eigen het bedrijf plaatst hij wel wat kanttekeningen. “Zolang we er zin in hebben

blijven we doorgaan, maar de leeftijd begint op een moment toch een rol te spelen. Wij hebben geen opvolger, dus als je er één weet…Er ligt hier geen bestemmingsplan voor bebouwing, dus men kan zich helemaal uitleven. We hebben een prachtig bedrijf waar iemand zo in kan stappen en geld verdienen. Alleen, het komt je allemaal niet aanwaaien en je zult er je schouders onder moeten zetten.”

Resumé Bijna dertig jaar geleden startte Ton Meiland op een hoekje grond bij zijn broer de bloemproductie van vaste planten. In 1994 verkaste hij naar de Beeklaan in Hillgom en specialiseerde hij zich in de vasteplantenteelt en handel. Anno 2014 heeft hij samen met zijn echtgenote Conny een bloeiend bedrijf met pioenen, siergrassen, Dicentra, Hosta en Agapanthus als hoofdteelten. Opvolgers zijn er niet, maar het is wel een bedrijf waar geïnteresseerden zo in kunnen stappen en geld verdienen, mits men bereid is er hard voor te werken.


De genomineerden 2015 zijn bekend

Florensis • Hendrik-Ido-Ambacht

Arcadia BV • De Lier

Artemis • Honselersdijk

Martens Asperges • Tienray Informatie: www.tuinbouwondernemersprijs.nl

Partners

VLAMING Agri 6/,-7'(/(1

Op 27 december 2014 verschijnt het vakblad BloembollenVisie met een extra dikke en kleurrijke

Beurseditie rond de jaarlijkse Mechanisatietentoonstelling 7 ,QWHUQHWHQZHEVKRS ZZZYODPLQJ VOLMWGHOHQQO

Vakmensen nodig? Plaats dan uw vacature in het vakblad

(Expo Haarlemmermeer Vijfhuizen 13 t/m 15 januari 2015).

Deze speciale beursuitgave staat weer boordevol met beursnieuws, noviteiten, productinnovaties, een lijst met de beursdeelnemers en een plattegrond. Een uitgelezen kans dus om via een advertentie uw doelgroep te laten weten dat ook u op de beurs met een stand vertegenwoordigd bent.

Is uw advertentie al gereserveerd? Bel snel voor nadere informatie met Remco Wijnhout Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

023-5714745 Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 - 2040 AA Zandvoort e-mail: [email protected]

Nieuwe Stelentrekker schijven? ĞƐƚĞůǌĞŽƉƟũĚ͊ ϰǁĞŬĞŶůĞǀĞƌƟũĚĞŶop=op

Hobaho: specialist in online materialenveilingen

sŽŽƌĚĞƌĞǀŝƐŝĞǀĂŶƵǁƐƚĞůĞŶƚƌĞŬŬĞƌƐĐŚŝũǀĞŶ ŶĞĞŵŐĞƌƵƐƚĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚŽŶƐŽƉ͘

Machines en materialen voor de agrarische sector Actueel aanbod in uw mailbox? Ga naar www.hobaho.nl en schrijf u in voor onze nieuwsbrief!

Verbindt • Adviseert • Organiseert www.hobaho.nl • [email protected]

AvH Breezand tŝũĚĞŶĞƐ ^ƉĂĂŶƐǁĞŐϱϳͲϭϳϲϰ'<ƌĞĞǌĂŶĚ ǁǁǁ͘ĂǀŚͲďƌĞĞǌĂŶĚ͘Ŷů Nieuw telefoonnummer 085 4016808

BLOEM IN BEELD

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

Mooie mix broeisortiment en noviteiten

De komende jaren zal het nieuwe sortiment vooral uit de OT-hybriden komen. Dat werd nog weer eens duidelijk tijdens de CNB Lelieweek, die van 3 tot en met 7 november in Lisse plaatsvond. Veredelaars en broeiers maakten er een indrukwekkende show van.

Leliebroeierij Qualily zette een aantal vazen neer uit de eigen productie, met diverse Oriëntals zoals de roze met rode ‘Dynamite’


Gevuldbloemige lelies vinden hun weg naar de consument. Een ervan is ‘Exotic Sun’, die werd neergezet door de combinatie Pater Bloembollen en G.N.L. Duin

LA-hybriden blijven gevraagd, en vernieuwing van het sortiment is beslist zinvol. Vletter & Den Haan liet diverse voorbeelden hiervan zien, waaronder de helderoranje ‘Montesa’

Mooi showwerk van World Flower, die met veel variatie naar Lisse kwam. Uit het veredelingsprograsmma voor nieuwe Longiflorums was ‘Catari’ te zien

In de bloemenwereld hebben de brushmarklelies hun plaats veroverd. Veredelaars lieten er op de Lelieweek weinig van zien, maar Lilies of Life vestigde er met ‘Purple Eye’ wel de aandacht op

Marklily pakte flink uit met OT-hybriden in de kleuren wit en geel. Een van de noviteiten was hier ‘Solange’, die geel in diverse tinten in de bloem heeft zitten

De Jong Lelies maakte indruk met een zeer breed sortiment eigen aanwinsten uit vrijwel alle groepen. Daaronder ook diverse nieuwe Oriëntalhybriden met intense kleuren, zoals de bijna geheel rode ‘Gran Turismo’

Bij de OT-hybriden is het mogelijk om te werken aan flink grote bloemen, zo maakte Royal van Zanten meer dan duidelijk. Hier was ondermeer de forse witte ‘Genzano’ te zien. Deze cultivar won de prijs voor beste OT/OR-hybride en maakte veel indruk op de jury


SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431128 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marlies Jager Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431495 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Hoofd CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

KLANTENSERVICE EN ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

VOORHOUT/LISSE • 1,6 ha zandgrond, snij-

BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND

bloemen, vanaf heden tot in overleg

7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen

VOORHOUT/RIJNSBURG • 1.000 rr zand-

2015/2016

grond, wortelen, tulpen, geen hyacinten,

BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zante-

vanaf heden tot in overleg

deschia, teeltseizoen 2015

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

DEN HAAG • 8.000 m2 zandgrond/zavel-

men of andere, vanaf heden tot in overleg

grond, gras/weiland, in overleg

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

HEM, VENHUIZEN e.o. • 5,5 ha kleigrond,

BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte klei-

men of andere, heden tot in overleg

tulpen, teeltseizoen 2014-2015

grond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf

VOORHOUT • 1.100 rr zandland, diverse,

HILLEGOM e.o. • 5 ha zandgrond, hyacin-

heden tot in overleg


LISSE • 1,25 ha zwarte grond, vaste planten,

VOORHOUT • 450 rr zandland, vaste plan-

pioenen, vanaf heden, voor meerdere jaren

ten, bloemen, vanaf heden voor meerdere

LISSE • 1 ha zandgrond, tulpen, vanaf heden

jaren

AANBOD

JULIANADORP • 5 ha zandgrond, aardappelen, teeltseizoen 2014 NOORD HOLLAND: westzijde van het kanaal • 0,5 ha zandgrond, narcissen, vanaf

tot eind juli 2015

heden t/m eind augustus 2015

HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse

KASRUIMTE

teelten, vanaf heden tot in overleg

LISSE • ca. 650 m2 schuurkas, diversen,

HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teel-

heden t/m november 2015 in overleg

ten, direct beschikbaar

WERVERSHOOF • 3.500 m² broeiruimte met

NOORDWIJK • 7.000 m2 zandgrond, diverse

schuur en cellen, broeierij, direct tot in overleg

teelten, vanaf heden t/m in overleg DE ZILK • 700 rr zandgrond, diverse teelten,

ten, teeltseizoen 2014

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha zandland, aardappelen, teeltseizoen 2014 KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha zandland, hyacinten, teeltseizoen 2014 NOORD HOLLAND • ± 7 ha grasland op klei, tulpen, vanaf heden t/m 1 augustus

CELRUIMTE

2015


RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor

OMGEVING WEST-FRIESLAND • 10 ha

NOORDWIJKERHOUT • 700 rr zandgrond,

diverse doeleinden, vanaf heden tot in overleg

kleigrond, tulpen, vanaf heden t/m 15 aug.

tulpen, vanaf heden tot 15 juli 2015 NOORDWIJKERHOUT • 0,5 ha zandgrond,

2015

BEDRIJVEN

URSEM e.o. • 1 ha zwarte grond of lichte za-

diverse teelten, heden t/m 15 januari 2015

LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cel-

vel, pioenen, heden voor meerdere jaren


len, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten

VOORHOUT e.o. • 3,5 ha zandgrond, nanus-

diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

te huur, in overleg

sen, in overleg


2

LISSE • 477 m moderne schuurruimte + 2

diverse teelten, heden tot in overleg

2 cellen en 100 m kantoor, voor meerdere


jaren mogelijk

diverse teelten, vanaf heden beschikbaar

LISSERBROEK • 100 m2 schuurruimte, voor

WEST-FRIESLAND e.o. • 15 ha kleigrond, bloemkool, teeltseizoen 2015 VRAAG KASRUIMTE

NOORDWIJKERHOUT • ca. 4.000 m zand-

opslag, in overleg

RIJNSBURG e.o. • 250 m² rolkas + 200 rr

grond, diverse teelten, vanaf heden tot in

NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuur-

open grond, diverse, meerdere jaren

overleg

ruimte, voor verwerking en opslag, in overleg

RIJNSBURG e.o. • 1.000-2.500 m² kasruim-

NOORDWIJKERHOUT • 1.400 rr zandgrond,

NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuur-

te, niet verwarmd, dahlia’s, vanaf 1 maart t/m

diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

ruimte, voor verwerking en opslag, vanaf

november 2015

NOORDWIJKERHOUT • 2.000 rr zandgrond,

heden tot in overleg

BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diver-

2

se, in overleg

dahlia’s of bloemen, heden tot in overleg REESERVEEN/HARDENBERG • 6 ha akker-

VRAAG

bouwland/grasland, tulpenteelt, vanaf het

ALKMAAR • 20.000 m2 zandgrond, vaste

najaar beschikbaar

planten, in overleg

VIJFHUIZEN • 6 tot 12 ha zandgrond, tul-

ANDIJK • 5 ha zandgrond, tulpen, huidige

pen, teeltseizoen 2014-2015

teeltseizoen

VOORHOUT • 1.800 rr zandgrond, diverse

BOLLENSTREEK • 6 ha zandgrond, worte-

teelten, vanaf heden tot in overleg

len, vanaf mei tot december 2015, evt. afdek


HILLEGOM e.o. • 3.000 m2 kasruimte, vaste planten, 1 november t/m 1 mei 2015

Zie ook voor vraag en aanbod

www.agrogrondbank.nl

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

BAS SCHOLTEN VOOR ALLE

HYACINTEN

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

650 1.700 4.000 4.000 1.000 400 500 100 600 2.000 2.000 1.000 3.000 4.000 5.000 5.000 3.000 5.000 4.000 1.500 500 2.500 2.500 2.500

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod

7.500

Vraag: Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ ongedeeld VRAAG 2014

Paeonia 5.000 10.000 50 5.000 5.000 5.000 3.000 5.000 5.000

Allertie Bowl of Beauty Brother Chuck Festiva Maxima Florence Nicolls Mary E. Nicolls Mothers Choice Percher Shirley Temple

2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5, ongedeeld 2-3, 3-5, ongedeeld

5.000 3.000 3.000 4.000 3.000

AANBOD 2014

4.000 450 2.000 5.000 2.000 3.000 5.000 1.000 1.500

Paeonia Ann Cousins 3-5 n Paeonia Baronesse Schroder 3-5 n Paeonia Catherine Fontein 2-3 n Paeonia Catherine Fontein 3-5 n Paeonia Cytherea 3-5 n Paeonia Duchess de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Duchess de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Eliza Lundi 3-5 n Paeonia Flame 2-3, 3-5 n

2.000 1.500 2.500

Paeonia Fringed Ivory 3-5 n Paeonia Henry Bockstoce 2-3 n Paeonia Henry Bockstoce 3-5 n Paeonia Koningin Wilhelmina 2-3, 3-5 n Paeonia Mad. Claude Tain 2-3 n Paeonia Marschmallow Puff 3-5 n Paeonia Nippon Beauty 2-3 n Paeonia Old Faithfull 2-3 n Paeonia Old Faithfull 3-5 n Paeonia Paula Fay 2-3 n Paeonia Paula Fay 3-5 n Paeonia Pink Giant 3-5 n Paeonia Primevera 2-3, 3-5 n Paeonia Rasberry Sundea 2-3, 3-5 n Paeonia Red Charm 3-5 n Paeonia Red Charm 2-3 n Paeonia Red Grace 3-5 n Paeonia Red Sarah Bernhardt 3-5 n Paeonia Sarah Bernhardt 3-5 n Paeonia Snow Mountain 3-5 n Paeonia Top Brass 2-3 n Officinalis Alba Plena 2-3 n Officinalis Rosea Plena 2-3 n Officinalis Rubra Plena 2-3 n Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia Rubby Wedding 1e grootte Astrantia op soort en kleur Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op Epemedium diverse soorten 1e grootte Filipendula purp. Elegans 1e grootte Gentiana Blue Magic® pot plug/plg Gentiana Blue Star® pot plug/plg Gentiana Corona® snij plug/plg Gentiana Diva® snij plug/plg Gentiana Little Pinkie® pot plug/plg Gentiana Marsha® snij en pot plug/plg Gentiana True Blue® pot plug/plg Gentiana Purple Sensation® snij plug/plg Gentiana White Magic® pot plug/plg Geranium Claridge Druce 1e grootte Hemerocallis Pardon Me 2 jarig Hemerocallis Strawberry Candy 2 jarig Hemerocallis Happy Return 2 jarig Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Ligularia dent. Desdamona 1e Lysimachia 2 en 3-jarige ongedeeld Lirope Gold Banded tray 84 Ophiopogon Niger tray 84 + p9 Ophiopogon planiscapsis tray 84 Phlox Rembrandt ongedeeld Phlox Bright Eyes ongedeeld Solidago Strahlenkrone ongedeeld Rudbeckia diverse soorten Tradescantia Sweet Kate 1e grootte

3.000 3.000 7.500 10.000 1.000 7.500 10.000 3.500 1.500 8.000 8.000 1.000 10.000 400 6.000 8.000 7.500 15.000 10.000 4.000 10.000 4.600 7.500 15.000 15.000 4.500 10.000

Paeonia Angel Cheeks Paeonia Bowl of Cream Paeonia Coral Charm Paeonia Coral Sunset Paeonia Coral Sunset Paeonia Dr. Alex Fleming Paeonia Duchesse de Nemours Paeonia Elsa Sass Paeonia Elza Lundi Paeonia Flame Paeonia Gardenia Paeonia Goldmine Paeonia Henry Bockstoce Paeonia Highlight Paeonia Immaculee Paeonia Jan van Leeuwen Paeonia Karl Rosenfield Paeonia Krinkled White Paeonia Mary E. Nicholls Paeonia Pink Giant Paeonia Pink Hawain Coral Paeonia Primevera Paeonia Red Charm Paeonia Red Sarah Bernhardt Paeonia Sarah Bernhardt Paeonia Snow Mountain Paeonia Sorbet

3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 2-3 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen HANS PATER

T: 0252431128 T: 0653299617

EMAIL: H.PATERCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD IRISSEN UIT 30°C

Nog een ruim sortiment in alle maten. Op afroep uit de 30°C te leveren t/m april mogelijk. Speciale aandacht voor de mooi geaderde iris Lion King, waarvan nog aanbod van: z 6-7 € 30,00 pm z 7-8 € 45,00 pm z 8-op € 60,00 pm Weer volop leverbaar het hele sortiment kleinbollige irissen in 6-7, 7-8 en 8-op. Van direct leverbaar t/m afroep in maart 2015, alles is mogelijk DAHLIA’S RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028

EMAIL: R.KOORDESCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Groot assortiment beschikbaar AANBOD 2015

5.000

Paeonia Alba Plena

3-5 n

VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIASTEKKEN OOGST 2015 IN VELE SOORTEN 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 37

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Captain Maori’®

KLEUR:

Geel

BLAD:

Groen met spikkels

TOEPASSING:

Snij

VEREDELAAR:

Kapiteyn Breeding B.V.

OMSCHRIJVING:

Harde kleur met een rode steel

[email protected] 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

AANBOD 2014

500 kg

Milkshake®

ong

1.000 kg

Time Out®

ong

Tresor®

ong

400 kg 4.000 kg

Antarctica®

0-11

3,00

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

1.500 kg

Expression®

ong

9,00 3,00

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

5.000 kg

Triple A®

0-12

4.000 kg

White Master®

ong

2.500 kg

Melrose®

5-10

5,00

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

4.000 kg

Columbus®

5-11

4.000 kg

Crossfire®

4-11

5,00

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

Mascara®

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

4,00

Viking

5-11

1,25

10.000 kg 1.600 kg 10.000 kg

Pr. Catharina Amalia®

VRAAG TULPEN 2015

porties 10.000 kg

Melrose®

10.000 kg 5.000 kg

5.000 kg

Carola

5-11

Jumbo Pink®

5-11

Pallada

5-11

10.000 kg

Sweet Rosy

5-11

Verandi

5-12

Jaap Groot

5-10

10.000 kg

Orca

4-11

10.000 kg

Strong Gold

5-11

AANBOD CONTRACTTEELT TULPEN

Hakuun

4-11

10.000 kg

Strong Love

5-11

In de Noordoostpolder en Zeeland

3,25

nettenteelt en traditioneel 3,75 ha land in Bant 3 ha bietenland in Espel PIET TAKKEN

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

AANBOD TULPEN OOGST 2014

2.500 kg Synaeda Blue

0-11

3.800 kg Curly Sue

0-12

10.000 kg Verandi

5-10

10.000 kg Verandi

0-11

5.000 kg White Prince

0-11

10.000 kg Yellow Flight®

0-11


5-11


5-11

3,75 ha bietenland in Tollebeek 6 ha grasland in Tollebeek 3,75 1,80

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg Carola

0-11

10.000 kg Denmark

0-11

10.000 kg Laura Figi

5-10

10.000 kg Pallada

0-11

1,60

5-11

2,00

5.000 kg Pink Flag 10.000 kg Seadov

5-10

10.000 kg Strong Gold

0-11

10.000 kg Strong Love®

0-12

10.000 kg Up Pink

5-10

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u

Crocosmia &

Montbretia

op contract wil telen voor oogst 2015. • Omgeving Julianadorp • Op goed zandland

2,50 Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

VRAAG EN AANBOD

™

Astilbe ‘Chocolate Shogun’

Cultivar US Group/Family Genus Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry Sales Plant breeders’ rights Available

‘Chocolate Shogun’ hybr Astilbe 14” 14” Dark brown/black White First dark leaved Astilbe June/july No No Half shade/sun Border 5-7 Yes Yes Yes PPAF EU PBR AF 2013

Cultivar NL Soort Geslacht Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Standplaats Gebruikerswaarde Winterhard Spoelen Bladverliezend Droogverkoop Kwekersrecht Beschikbaar

‘Chocolate Shogun’ hybr Astilbe 30-40 cm 30-40 cm donkerbruin/zwart wit eerste donkerbladige Astilbe juni/juli nee nee halfschaduw/zon border ja ja ja ja PPAF EU PBR AF 2013

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong René Schrama 40 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

[email protected] [email protected]

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Santander®

Gracia®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

CNB PRODUCT & SHOW

Lelies imponeren in showruimte van CNB De tweewekelijkse rubriek CNB Product & Show is gelieerd aan de website cnbproduct-show.nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. In BloembollenVisie worden de meest opvallende inzendingen nader belicht. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

W

ie de eerste week van november het handelscentrum van CNB bezocht, kon er niet omheen: het was lelies al wat de klok sloeg. In het kader van de jaarlijkse CNB Lelieweek waren inzenders als Gebr. Vletter en Den Haan, Marklily, Royal van Zanten, World Breeding bv, De Jong Lelies, Qualily en Lilies of Life present met een prachtig sortiment bestaande uit zowel noviteiten als het huidige handelssortiment. De broeiers Moerman Lilium, Bredefleur, Floriënt, Imanse Quality Lilies en Cooperflowers maakten het fraaie showwerk compleet met cultivars die bij CNB in een kwekersvereniging zitten.

OT-lelie ‘Sensi’ 42 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

GLIMMEND World Breeding bv imponeerde de bezoekers van de CNB Lelieweek met de kwekersrechtelijk beschermde ‘Sensi’. Wanneer deze OT-hybride zich volledig ontpopt, heeft de bloem een unieke roodroze glimmende kleur. ‘Sensi’ onderscheidt zich van andere cultivars doordat de lelie mooi opstaand en compact is. De meeste soortkruisingen zijn juist afstaand of hebben lange bloemstelen. ‘Sensi’ heeft een trekduur van ongeveer 85 tot 90 dagen en is daarmee snel te noemen. Het blad van de lelie is goed van kleur en kort bij de steel. De steel is erg stevig en geeft met ongeveer 120 centimeter voldoende lengte. Het meest bijzonder blijft echter de bloem; een glimmend roodroze kleur met een lange sierwaarde.

STIJLVOL Een andere blikvanger tijdens de CNB Lelieweek was de vaas met de mooie Longiflorum ‘Watch Up’. Deze bijzondere kelklelie wordt exclusief gebroeid door Bredefleur, C.J. van Oort en Paauw Lilies, en is afkomstig van veredelaar Marklily. De bloemen zijn omhoog gericht en hebben een stijlvol uiterlijk. De cultivar is herkenbaar in de markt, doordat de lelies in een speciale ‘Watch Up’-hoes aangevoerd worden op de bloemenveilingen. ‘Watch Up’ is jaarrond beschikbaar. Voor meer informatie over deze lelies en de bollenverkoop kunt u contact opnemen met uw vertegenwoordiger van het CNB Lelieteam of via [email protected].

Longiflorum ‘Watch Up’

CNB Product & Show Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen webpagina www.cnbproduct-show.nl. Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount, te volgen via @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

LAATSTE NIEUWS


Plantenfysiologie nieuwe bedrijfsopleiding bij HAS

LTO Seizoenarbeid gaat samenwerking aan met HollandZorg DEN BOSCH – LTO Seizoenarbeid en HollandZorg zijn vanaf 5 november 2014 samenwerkingspartners in het aanbieden van tijdelijke zorgverzekeringen. Ze hebben gezamenlijk een bijzondere collectiviteit ingericht die speciaal voor buitenlandse seizoenarbeiders aantrekkelijke voordelen biedt. De collectiviteiten van Zilveren Kruis Achmea en CZ blijven onveranderd. LTO Seizoenarbeid vindt het echter belangrijk om haar onafhankelijkheid op het gebied van tijdelijke zorgverzekeringen in balans te houden. Daarom is gezocht naar een derde samenwerkingspartner. Hierbij is vooral gekeken naar een zorgverzekeraar, die gespecialiseerd is in het aanbieden van zorgverzekeringen voor met name (agrarische) seizoenarbeiders. De collectiviteiten van LTO Seizoenarbeid zijn namelijk niet alledaags.

Foto: PR

DEN BOSCH – HAS Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen kent een nieuwe bedrijfsopleiding op hbo-niveau. Het betreft de opleiding Plantenfysiologie. De school geeft aan dat de trend is ‘meer met minder’. “Wij vragen steeds meer van onze gewassen, meer opbrengst, hogere kwaliteit, tegen lagere input. Het hebben van voldoende kennis van het functioneren van de plant en dus van plantenfysiologie is essentieel voor een optimale teeltaansturing. In deze opleiding komen de verschillende aspecten van plantenfysiologie aan bod. Plantenfysiologie gaat over het functioneren van planten en hoe ze reageren op veranderingen van omgevingsfactoren als licht, water en bodem”, aldus de organisatie. Meer informatie over de opleiding is te vinden op www.haskennistransfer.nl.

Plantion zet campagne kracht bij met LED-schermen EDE – In 2015 gaat Plantion haar campagne ‘Met bloemen en planten haal je mooie verhalen in huis’ versterken met twee grote LED-schermen op het gebouw van Plantion aan de A30. Plantion verwacht de schermen op 1 maart 2015 in gebruik te nemen. Onlangs werden hiertoe bij Plantion de contracten getekend.Met het doel consumenten te verleiden vaker een bloemenwinkel in te gaan, ontwikkelde Plantion de campagne ‘Met bloemen en planten haal je mooie verhalen in huis’. In het pilotjaar 2014 kwam deze campagne reeds bij ruim dertien miljoen Nederlanders onder de aandacht. De filmpjes van de campagne worden verzameld op de website kleurrijkeverhalen.nl.

Verkleinde versie van Westfriese Flora krijgt vervolg

Foto: PR

BOVENKARSPEL – Van 26 februari tot en met 1 maart is er weer een kleine Westfriese Flora in het Verenigingsgebouw met het thema Winter. Na het succes van afgelopen jaar verdiende het evenement volgens de organisatie een herhaling. De groep vrijwilligers heeft het thema Winter gekozen. Oud Stede Broec zal er zijn met allerlei foto’s over dit thema en de organisatie is nog op zoek naar oude of recente filmbeelden van de winterse ijspret. In de voorzaal zullen deze worden gedraaid. Wie nog voorwerpen heeft die bij de wintershow passen kan contact opnemen met Trude Buysman. Vanaf half februari start de opbouw. Wie hierbij wil assisteren of wie bloemen wil exposeren kan eveneens contact opnemen met Trude Buysman, tel. 06-36171778 of [email protected].

Nieuwe hoofdsponsor Open Kwekerijdag Boskoop BOSKOOP – Het bestuur van de stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop (SBGB) heeft besloten om voor een periode van twee jaar de nieuwe hoofdsponsor te worden van de Open Kwekerijdag. Sinds de eerste Open Kwekerijdag in 2011 was het project Kennis en Innovatie Impuls de hoofdsponsor van dit evenement dat jaarlijks in de regio Boskoop wordt gehouden. Vanwege het aflopen van dit project is het bestuur van de Open Kwekerijdag op zoek gegaan naar een nieuwe hoofdsponsor. SBGB vindt het belangrijk dat dit evenement, dat zo belangrijk is voor de boomkwekerijsector in dit gebied, behouden blijft. Het is tevens een mooie gelegenheid om de nieuwe stichting, die onder andere zorgt voor de belangenbehartiging van de sector, te profileren. In december wordt bekend gemaakt waar in de regio Boskoop de Open Kwekerijdag 2015 zal plaatsvinden.

Vertrouwen agrosector op laagste niveau sinds twee jaar WAGENINGEN – Boeren en tuinders waren begin oktober 2014 bezorgd over de huidige en verwachte economische situatie op hun bedrijven. Het niveau van de Nederlandse Agro Vertrouwensindex was het laagst sinds de start van de index twee jaar geleden. De Agro Vertrouwensindex bestaat uit een inschatting door boeren en tuinders van de huidige situatie op hun bedrijf (stemmingsindex) en de inschatting over de toekomstige situatie over twee tot drie jaar. Opvallend is dat zo’n veertig procent van de ondervraagde ondernemers verwacht de komende zes maanden wel te investeren. De helft hiervan zegt meer te zullen investeren dan vorig jaar. Van alle ondervraagden geeft 23 procent aan niet te kunnen investeren door een gebrek aan financiële ruimte. Dit percentage ligt met ongeveer veertig procent het hoogst bij akkerbouwers en opengrondstuinders. 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 43

OOGST

Hoe mooi kan een najaar zijn? De herfst van 2014 gaat in elk geval met goede cijfers de boeken in. Daar profiteert de bollensector volop van. Zo kon het rooien van de dahlia’s lekker op tijd worden ingezet en verloopt de oogst soepel. BloembollenVisie vroeg kwekers in de verschillende regio’s naar hun bevindingen.

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

“W

ij zijn op 6 oktober begonnen met rooien, dat is een week eerder dan normaal”, vertelt Hubert Weijers van kwekerij H.M. Weijers in Noordwijkerhout. “Het gewas zag er goed uit, het was er klaar voor. We hebben dan ook een goed groeiseizoen achter de rug. Bovendien was het mooi weer en je weet nooit hoe lang dat aanhoudt. Liever op tijd beginnen dan nog even wachten met het risico dat het weer omslaat en je in de nattigheid moet werken. Dat is niks.” Gemiddeld rooien de mannen van Weijers zo’n achthonderd roe dahlia’s per dag. “In totaal hebben we 19 hectare te rooien; allemaal in de Bollenstreek in een straal van zo’n drie tot vier kilometer rond ons bedrijf.” Het rooien ‘gaat super’ vertelt Hubert. “We treffen het enorm met zo’n mooi droog najaar. De vorst is ook nog niet ingevallen, dat pakken we mooi mee. We kunnen lekker doorwerken.”

80 PROCENT VOORVERKOCHT Over de kwaliteit merkt Hubert op: “We rooien een droog, hard product dat er goed uitziet. Ook de opbrengst is zoals het hoort te zijn; sommige partijen zijn wat beter, andere wat minder, maar ik ben tevreden over het percentage 1’en dat we rooien. In sommige soorten is het percentage 1’en zelfs 85 procent, dat is mooi. Natuurlijk heb je er ook altijd partijen bij die daar niet aan komen, maar gemiddeld ben ik tevreden.” Op het moment van het interview is tweederde van de kraam al gerooid. “We hopen zo rond 20 november klaar te zijn.” Zo’n 80 procent van de geoogste knollen is al voorverkocht. “Voor de rest is het nog even afwachten hoe de prijzen zijn. We merken wel dat er veel vraag is naar grootbloemige dahlia’s en ook het snijassortiment loopt goed.” Elk jaar na het rooien neemt Hubert zijn kraam nog eens goed onder de loep. “Wij telen honderd soorten en om je kraam goed op orde te houden, moet je elk jaar wel weer wat bijsturen. Dat betekent dat we ook dit jaar afscheid gaan nemen van een paar soorten die niet opbrengen wat we ervan verwacht hadden. Intussen hebben we ook wat nieuwe soorten aangekocht waarvan we weten dat de export daar interesse in heeft.” 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

OP SCHEMA De Gebroeders Ran, Marcel Smit en de firma Uitgeest vormen samen de Dahliacombinatie Texel. “Wij hebben allemaal ons eigen bedrijf met verschillende gewassen, maar in de Dahliacombinatie Texel telen wij met z’n drieën 15 hectare dahlia’s”, vertelt Piet Uitgeest. Het rooien op Texel begon ‘op een normaal moment’, vertelt Piet. “Wij beginnen altijd de tweede week van oktober, dus ook dit jaar. De dahlia’s bleken er klaar voor te zijn, het was precies het goede moment.” Het rooien verloopt naar wens, hoewel de kwekers op Texel wel wat last hebben gehad van regen. “Toch zitten we met het verwerken nog steeds goed op schema.” Als we Piet spreken, is 9 van de 15 hectare gerooid. “We hopen het werk met een dag of veertien te kunnen afronden.”

‘In sommige soorten is het percentage 1’en zelfs 85 procent, dat is mooi’ Piet is tevreden over de kwaliteit die tot nu toe wordt gerooid. “Wij denken dat we zo’n 70 tot 80 procent 1’en rooien, het percentage 2’en is zo’n 10 tot 15procent. Dus die 1’en die we hadden verwacht, gaan we wel halen, we kunnen leveren wat is besteld.” De oogst is al grotendeels voorverkocht, dus daarover hebben Piet en zijn collega’s geen zorgen. “Een deel moeten we dus nog verkopen, ’t is even afwachten wat voor orders er nog binnenkomen.” Piet heeft al besloten om volgend seizoen niet te gaan uitbreiden in areaal. “Straks gaan we nog eens goed bekijken met welke soorten we door gaan, met welke niet en welke nieuwe soorten we gaan aanschaffen. Maar, uitbreiden wordt het zeker niet, we hebben onze handen al vol genoeg.”

DERTIG SOORTEN Traditioneel beginnen ze in het Limburgse Stramproy na het eerste weekend in oktober te rooien. “We hebben in totaal 15 hectare te rooien, daarbij gaat het om zo’n dertig soorten”, vertelt Jan Wolters. “Als het allemaal loopt zoals het moet lopen, kunnen we per dag ongeveer

Superwee een hectare rooien. Wij rooien niet op voorraad; alleen wat we nodig hebben voor de leveringen van dat moment halen we uit de grond.” Al met al verloopt het rooiproces soepeltjes. “We denken zo rond 15 november te kunnen afronden. Dat is eerder dan normaal, we lopen iets voor op schema.” Anders dan in de andere regio’s haalt Jan het gewenste percentage 1’en waarschijnlijk niet. “We zitten onder het normale percentage 1’en, we zullen niet al onze verplichtingen kunnen nakomen. Daarvoor zullen we een alternatief

r voor dahliaoogst moeten vinden. We hadden hier in Limburg dan ook een koele, natte zomer. Normaal is het hier zo’n vijf graden warmer, het was echt een andere zomer dan anders. We hebben na het planten bijna niet hoeven te beregenen, terwijl dit in een normaal jaar wel zo is. Ook was de grondtemperatuur lager dan anders. Dat zie je nu terug in de opbrengst. De knollen zijn ook wat minder aan het gewicht. Verder zien ze er wel goed uit.”

KRIMP

zal zijn dan dat van vorig jaar. “Je ziet ook dat kwekers steeds meer hun aanbod gaan afstemmen op de vraag, het besef dringt steeds meer door dat er wel een markt moet zijn voor jouw

product.” Hij heeft zelf al besloten in het nieuwe seizoen te gaan krimpen. “Ik ga van 15 hectare terug naar 13 hectare. Ik denk dat ik daarmee beter aansluit bij de vraag.”

Resumé Zo half november zit de dahliaoogst er grotendeels weer op. Hoe kijken kwekers terug op de afgelopen periode? Zijn ze tevreden over de kwaliteit en de opbrengst? En denken ze alvast na over wat ze voor het volgende seizoen gaan planten? BloembollenVisie peilde de stemming in De Bollenstreek, Limburg en in de kop van Noord-Holland.

Jan verwacht dat dit seizoen qua verkoop beter 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

BRANCHENIEUWS

De tulp laat zich nog steeds heel lastig snel vermeerderen

Doorbraak weefselkweek tulp kost vier ton Twee maanden geleden baarde onderzoeker Geert Jan de Klerk opzien met een nieuwe visie op weefselkweek in tulp. Sturing op luchtvochtigheid en huidmondjes zijn daarbij de richting. Tijdens een bijeenkomst in West-Friesland gaf hij een nadere uitleg. Of de doorbraak er komt hangt af van financiering. Kosten: tussen de drie en vijf ton. Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

W

ie snelle vermeerdering bij tulp agendeert voor een groep tulpentelers en –veredelaars, weet bijna zeker dat hij weerstand en scepsis ontmoet. Ervaringen uit het verleden bieden weinig vreugde voor de toekomst. “Ooit stuurde ik bollen in, en kreeg nooit wat terug”, meldt de een. “De bolletjes waren mooi, maar groeien deden ze niet”, roept een ander. Dus waarom zou een nieuw project wel lukken? Aan onderzoeker Geert Jan de Klerk van WUR uit Wageningen de uitdaging om de weerstand weg te nemen. In BloembollenVisie 305 zette hij in een artikel al uiteen wat zijn theorie is als het gaat om het tot nu toe niet slagen van snelle vermeerdering bij tulp. “De eerste ronde gaat goed, en levert bolletjes op. Wil je echter van de scheutjes van de eerste ronde weer nieuwe plantjes kweken, dan lukt dat niet. De oorzaak: een te hoge RV en huidmondjes die dicht blijven.” Aan beide problemen is heel goed iets te doen, 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

aldus De Klerk. Hij is in Nederland een autoriteit als het gaat om weefselkweek bij siergewassen en heeft zijn sporen in de bloembollen ruimschoots verdiend. Hij werkte 25 jaar bij het Centraal Onderzoeksinstituut voor Weefselkweektechnieken, dat al die tijd was ondergebracht bij het toenmalige LBO in Lisse, en tekende voor protocollen die in de diverse bolgewassen nog steeds worden gebruikt. Waar weefselkweek werkt bij lelie, hyacint, dahlia en Zantedeschia blijft de tulp de weerbarstigheid zelve. Dat weet ook De Klerk, en dat zette hem aan het nadenken, met de net uitgelegde theorie als uitkomst.

LAATSTE KANS Donderdag 6 november kwamen zo’n zestig belangstellenden naar een door de Drie Samenwerkende Kringen van de KAVB georganiseerde avond, waarop De Klerk zijn verhaal nader toelichtte. Na zijn uitleg was het woord aan Jan Tamboer van Ad Terram. Hij hield de aanwezigen voor dat er nog drie jaar onderzoek kan worden gedaan naar de idee-

en van De Klerk. “Hij gaat over drie jaar met pensioen. Dit is de laatste kans. Nu is het nog mogelijk om een project te starten waarin een assistent-in-opleiding onderzoekt of de theorie klopt met de werkelijkheid. Uniek aan dit project is dat WUR toestemming heeft gegeven om per jaar te bepalen of het project wordt voortgezet. Ook uniek is dat al tijdens het onderzoek een of meer weefselkweekbedrijven kunnen participeren in het project, waardoor zij al over voldoende kennis beschikken om aan de slag te gaan als de periode van drie jaar voorbij is.” Omdat financiering vanuit de vakheffing niet meer kan, zal het geld elders vandaan moeten komen. Tamboer verwacht dat de kosten voor drie jaar onderzoek uit zullen komen op een bedrag tussen de 300.000 en 500.000 euro. De aanwezigen lieten zich niet gemakkelijk overtuigen. De opvatting van Tamboer dat je elke zaailing zo snel mogelijk snel kan vermeerderen leidde tot kritische reacties. “Bij de eerste bloei weet je nog niks van zo’n zaailing.”, aldus Geert Hageman van Triflor. “Daar volgen nog zeker tien jaar opkweek op. Dan pas is het de moeite waard om snel te gaan vermeerderen.” De hamvraag van de avond was wie er bereid zijn om met dit project aan de slag te gaan. Een aantal aanwezigen bood aan om met De Klerk en Tamboer het gesprek voort te zetten, om te kijken hoe dit onderzoek het beste van de grond kan komen. Ondernemers die hierbij willen aanhaken kunnen zich melden bij kringsecretaris Josina Rustenburg (0227-600133). Inhoudelijke vragen kunnen worden gesteld aan Geert-Jan de Klerk via geertjan.deklerk@ wur.nl

VOORLICHTING

Trichoderma-stengelrot in de broei van lelies Met enige regelmaat treft DLV in de leliebroei problemen aan met stengelrot. Verschillende schimmels zijn te isoleren, maar uiteindelijk blijkt Trichoderma de aanstichter van dit probleem. DLV voerde een praktijkproef uit, met als resultaat dat bolontsmetting met Topsin M de kans op Trichoderma sterk inperkt. Tekst: Hans Kok, DLV Plant Fotografie: DLV

D

e laatste jaren zijn in de snijbloementeelt van lelies in de vollegrond en in kisten de problemen met stengelrot aan het toenemen. Aangetaste planten blijven achter in groei en ondergrondse stengelwortels, vooral direct boven de bol, ontbreken of zijn beperkt aanwezig. In het verleden is in onderzoek van PPO al eens gezien dat stengelrot in de teelt van lelie in potten kan worden veroorzaakt door Trichoderma. Met name de doorbreekplaats van de stengelwortels is meestal de invalspoort voor de schimmel, waarna de stengel ter plekke gaat rotten en planten achterblijven in groei. Nadat de stengel door Trichoderma is aangetast maken ook andere schimmels, zoals Fusarium en Mucor gebruik van de wonden om de stengel aan te tasten. De oorzaak van het probleem had in het verleden te maken met het feit dat bij de ontsmetting van de leliebollen geen gebruik meer was gemaakt van Topsin M. Dit werd ook in een ontsmettingsproef met Topsin M bevestigd. Daarnaast bleek uit het onderzoek dat warm voortrekken (13°C) ideaal is voor de schimmel

om tot aantasting over te gaan. In het oude onderzoek is aangenomen dat Trichoderma alleen in de teelt van potlelies een probleem zou kunnen geven, omdat de groeiomstandigheden in de pot Trichoderma erg bevordert. Met het oude onderzoek in gedachte en de aanname dat het primair stengelrot door Trichoderma veroorzaakt zou kunnen worden, is door DLV Plant een ontsmettingsproef met lelies op kisten opgezet in de praktijk. Leverbare bollen uit een tweejarige teelt, afkomstig van een voor stengelrotgevoelige cultivar, werden ontsmet in 1,5% Securo + 1% Allure, al dan niet met 1% Topsin M. De controle werd niet ontsmet. De bollen werden, na een aantal maanden bewaring in ijs, opgeplant in gestoomde kokos en warm voorgetrokken in de kas om de op de bol eventueel aanwezige Trichoderma de kans te geven de stengelwortels aan te tasten. Bij opkomst werden de kisten uitgezet in de kas en na een maand in de kas werden in de bollen die niet in Topsin M waren gedompeld achterblijvende planten waargenomen (5-10%). In de bollen die in Topsin M werden gedompeld, werd geen enkele achterblijvende plant waargenomen. De achterblijvende plan-

Bovengronds zijn sterk achterblijvende planten waarneembaar

Met name de doorbreekplaats van de stengelwortels is meestal de invalspoort voor de schimmel ten hadden een slecht ontwikkeld wortelgestel, waarbij alleen de bovenste wortelkransen waren ontwikkeld. De onderste kransen stengelwortels ontbraken of waren niet uitgegroeid. Uit de stengelwortels van de achtergebleven planten werd door PPO de schimmel Trichoderma harzianum geïsoleerd. Veel bedrijven zetten Trichoderma harzianum in als biologische plantversterker. Van Trichoderma harzianum is in veel gewassen bekend dat het de wortels beschermd tegen ziekten als Fusarium, Pythium, Rhizoctonia en Sclerotinia. In tulpen is bekend dat in de broei in kisten de tulpen last kunnen hebben van bladtopverdorring veroorzaakt door Trichoderma viride. Voor de leliebroei is het gebruik van Trichoderma als plantversterker af te raden. Door het gebruik van sterke middelen tegen Penicillium en Fusarium wordt de laatste jaren door steeds meer bedrijven geen gebruik meer gemaakt van Topsin M in het ontsmettingsbad voor leverbare lelie. Echter dit middel heeft, naar nu blijkt, een effectieve remming van de Trichoderma-schimmel op de bol. De aantasting van stengelwortels die primair door Trichoderma wordt veroorzaakt, kan door Fusarium worden overgroeid waardoor het lijkt dat stengelfusarium de veroorzaker is van het probleem. De primaire oorzaak is echter Trichoderma die onder bepaalde omstandigheden in staat is om de stengelwortels van lelie aan te tasten. Het advies is daarom om 1% Topsin M toe te voegen aan het ontsmettingsbad voor leverbare lelies. 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 47

ADVIES

Huren en verhuren van land Vanaf 1 januari 2015 wordt het nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) ingevoerd. Uitgangspunt is dat bedrijven hierdoor meer gaan innoveren, zich beter op de markt richten en minder afhankelijk worden van inkomenssteun. Zo moeten de bedrijven een goede concurrentiepositie behouden. Het GLB kent verschillende subsidies, waarvan de bedrijfstoeslag (directe inkomenssteun voor agrariërs) de bekendste is.

Tekst: Hans Scholte, Flynth Fotografie: iBulb

I

n Europa is vanaf 1 januari 2015 jaarlijks bijna 60 miljard euro beschikbaar voor het nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Met de uitbetaling van bedrijfstoeslag in Nederland is de komende jaren zo’n 730 miljoen euro per jaar gemoeid. Serieuze bedragen, waar ook bloembollentelers aanspraak op kunnen maken. De werkwijze bij toewijzing van betalingsrechten in 2015 zorgt echter voor veel vragen rondom huur en verhuur van grond. Bloembollentelers ervaren meer moeite om grond te huren. Gelukkig zijn er ook oplossingen. Bij Flynth komen hier veel vragen over binnen. Over het onderwerp zijn al diverse bijeenkomsten met bloembollentelers georganiseerd. Hans Scholte, bedrijfsadviseur bij Flynth gaat op de materie in.

AANSPRAAK Landbouwers die in 2013 bedrijfstoeslag ontvingen of die kunnen aantonen dat ze toen al landbouwer waren, maken aanspraak op betalingsrechten. Landbouwers die fruit, groente, aardappelen, bloembollen of siergewassen teelden of een wijngaard hebben (in 2013) komen ook in aanmerking. Belangrijke eis is dat ook in 2015 sprake is van een actieve landbouwer. Dit betekent concreet dat het bedrijf is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel met juiste SBI-code 011 t/m 015. Starters kunnen gebruik maken van een Nationale Reserve.

TOEWIJZING Eventueel bestaande betalingsrechten vervallen. Basis voor de toewijzing van (nieuwe) betalingsrechten is het aantal hectares in gebruik en opgegeven per 15 mei 2015 bij de Gecombineerde Opgave 2015. Het maakt niet uit of sprake is van eigendom, pacht of grondgebruikersverklaring. Een hectare grondge48 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

bruik levert een betalingsrecht. Vervolgens is jaarlijks eenzelfde oppervlakte grond nodig om het recht jaarlijks te verzilveren. Het recht moet minimaal een maal per twee jaar worden benut en is overdraagbaar aan een andere gebruiker.

SOORTEN PREMIE De betalingsrechten geven recht op basispremie per hectare, oplopend van circa 54 euro in 2015 tot circa 270 euro in 2019. Bedrijven die minder bedrijfstoeslag ontvangen dan voorheen, worden deels gecompenseerd via een compensatiebijdrage. Als wordt voldaan aan de vergroeningseisen, wordt ook een vergroeningspremie ontvangen. De groenpremie is in de overgangsperiode tot 2019 een percentage van de basispremie plus compensatiebijdrage en bedraagt daarna uiteindelijk ongeveer 115 euro per hectare. De totale jaarpremie bedraagt hiermee vanaf 2019 ongeveer 385 euro per hectare. Jonge landbouwers (jonger dan 41 jaar in het jaar van aanvraag) kunnen vijf jaar nog 50 euro extra premie per hectare krijgen. Basispremie (in euro per hectare per jaar) Jaar 2015 2016 2017 2018 2019 Basispremie € 54 € 108 € 162 € 216 € 270

onder nieuw GLB Een praktijksituatie Veehouder A beschikt over 30 ha grond en kan de komende periode 5 hectare grond verhuren aan bloembollenteler B. Veehouder A heeft dan zelf per 15 mei 2015 25 hectare grond in gebruik en geeft deze op in zijn Gecombineerde Opgave 2015. Op grond hiervan zou veehouder A in principe dus 25 in plaats van 30 betalingsrechten krijgen. Bloembollenteler B geeft minimaal 5 gehuurde hectare op in zijn eigen Gecombineerde Opgave en krijgt hierdoor (minimaal) 5 betalingsrechten toegewezen (naast eventuele aanspraken via de eigen grond). Veehouder A twijfelt of hij het land wel moet verhuren aan B in verband het missen van een deel van de betalingsrechten. Ook onder het nieuwe GLB is het prima mogelijk dat A land verhuurt aan B. Hierbij is van belang dat er tussen A (verhuurder) en B (huurder) goede afspraken worden gemaakt. Waarop moet worden gelet? • Breng de gevolgen van huur en verhuur voor de premie in beeld; • Berekening effect compensatiebijdrage; • Afspraken over de verrekening van de premie; • Afspraak wat te doen met betalingsrechten bij einde (ver)huur.

VRAAG EN ANTWOORD Vraag: hoeveel bedrijfstoeslag krijg ik nu in 2015? Antwoord: de basispremie is voor elk bedrijf gelijk en bedraagt ongeveer 54 euro per hectare. Hiernaast ontvangen bedrijven die al toeslagrechten hebben, een compensatiebijdrage. Deze is gebaseerd op de waarde van toeslagrechten op uw bedrijf per 15 mei 2014. Voorts is er nog de groenpremie, deze bedraagt in 2015 een derde deel van de totale overige premie. Via een quick scan brengt Flynth te ontvangen bedrijfstoeslag voor komende jaren eenvoudig in beeld. Met name handig voor inzicht in het effect van bedrijfsveranderingen. Vraag: voor wie is de uitbetaling van de bedrijfstoeslag als ik grond verhuur?

Private Overeenkomst Een alternatieve en betere optie is om te kiezen voor de oplossing waar het ministerie (RVO) aan werkt, namelijk: verhuur van grond met “Private Overeenkomst”, hetgeen dan bij RVO wordt gemeld. Hierbij telt gehuurde grond in 2015 voor de vaststelling van het aantal rechten mee bij de verhuurder (actieve landbouwer) en voor de uitbetaling bij de huurder. Resultaat is dat beide partijen het goede aantal rechten krijgen vastgesteld met de bijbehorende eigen compensatiebijdrage (op basis van eventueel bestaande eigen toeslagrechten). Let op, deze oplossing is alleen mogelijk tussen actieve agrariërs onderling. Dus niet met bijvoorbeeld een particuliere verhuurder. RVO heeft aangegeven dat het nog enige tijd duurt voordat deze oplossing bij RVO kan worden gemeld. Vooruitlopend hierop is ons advies dat huurder en verhuurder onderling afspreken dan wel (laten) vastleggen dat men samen kiest voor de oplossing “Verhuur van grond met Private Overeenkomst”, met de afspraak dat ze in later stadium de hiervoor benodigde administratieve handelingen bij RVO uitvoeren. Voordelen hiervan zijn: - De grondeigenaar krijgt automatisch op al zijn hectares eigen betalingsrechten geregistreerd; - Geen vermenging van de overgangsbetaling. Hierdoor zijn geen ingewikkelde berekeningen nodig wie welke bedragen toekomt.

Geen goede oplossing Partijen willen er soms voor kiezen dat de veehouder de bloembollen of aardappelen gaat telen, om hiermee alle mestplaatsingsruimte en de bedrijfstoeslag te behouden. De insteek is dan een vorm van deelteelt waarbij de veehouder de bollengrond meeneemt in de Gecombineerde Opgave. In de praktijk zien wij dat deze “oplossing” veelal niet juist is uitgewerkt, waardoor deze (bij controle) uiteindelijk niet voldoet, met alle nadelige gevolgen van dien voor beide partijen. Ons advies betreft deze optie is niet doen!

Mest toch meer mogelijk Veehouders waarvan de melkproductieomvang stijgt, hebben steeds vaker behoefte aan extra mestplaatsingsruimte, mede als gevolg van landverhuur. Op van de veehouder gehuurde grond kan dierlijke mest van deze veehouder (onder voorwaarden) worden aangewend zonder wegen en bemonsteren (Vogelaar-variant). Hiernaast heeft de bloembollenteler via de overige grond soms meer mestplaatsingsruimte beschikbaar. Wij zien dat deze ruimte nog lang niet altijd wordt benut, terwijl dit kansen biedt voor beide partijen. Ons advies: breng de totale mestplaatsingsruimte in beeld en beoordeel samen ook de mogelijkheden ten aanzien van mest.

Antwoord: RVO betaalt deze uit aan de huurder van de grond, dus de teler. Hiervoor dient de huurder (= teler) de grond op te geven bij de Gecombineerde Opgave. Huurder en verhuurder kunnen onderling afspreken dat zij de uitbetaling van de toeslag onderling verrekenen. Vraag: welke vergroeningseisen komen er? Antwoord: in principe zijn er drie vergroeningseisen: - gewasdiversificatie: bij meer dan 10 ha bouwland (minimaal) twee gewassen telen en bij meer dan 30 ha bouwland (minimaal) drie gewassen telen - ecologisch aandachtsgebied: bij meer dan 15 ha bouwland moet 5 procent van de oppervlakte bouwland worden bestemd als ecologisch aandachtsgebied; invulling bijvoorbeeld via landschapselementen, bufferstroken, agrarisch natuurbeheer of stikstofbindende gewassen. - blijvend graslandeis: de eis om de oppervlakte blijvend grasland in Nederland in stand te houden. Deze eis geldt thans op nationaal niveau. Denkbaar is dat deze eis op termijn de mogelijkheden van grasland scheuren beperkt. Meer weten? Neem contact op met Hans Scholte Senior Bedrijfsadviseur Hans.Scholte@flynth.nl Grotewallerweg 3-01, 1742 NM Schagen Telefoon: (0224)212425


BLOEM IN BEELD

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie : René Faas

Watertuin prima locatie Plasbokaal Om praktische redenen vond de Plasbokaal dit jaar niet in Noorden plaats, maar in De Watertuin in Naaldwijk. De Japanse tuin bleek een heel goed passende locatie te zijn om lelies te showen. Nog steeds zijn er verbeteringen mogelijk binnen de Oriëntals. Vletter & Den Haan liet bijvoorbeeld ‘Emani’ zien, kersenbloesemroze met een groen hart

Mooi showwerk van De Jong Lelies, met twee relatief nieuwe longiflorumtypen, waaronder ‘White Sea’

Marklily zette de volle breedte van de huidige groepen neer, met veel nieuws in de OT- en LO-hybriden. Een van de opvallende OT- hybriden was hier ‘Sucinto’, roze met een brede witte rand

De groep kwekers die samenwerkt in Tango Lily zette een kleurrijke staalkaart neer van deze groep, die veel brushmarktypes telt 50 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

Tweekleurigen in de LA-hybriden komen wel voor, maar zijn minder gangbaar dan de egale cultivars. The Originals trok de aandacht met ‘Heart String’, oranjegeel met rozerode tips

Rondom een van de vijvers in de Japanse tuin kon Zabo Plant een fraai sortiment showen, met onder meer de witte ‘Serena Madonna’ en de egaal roze ‘Queenfish’

In de witte OT-hybriden heeft Royal van Zanten een aantal sterke troeven. Een ervan is ‘Pearl Queen’

World Breeding liet in Naaldwijk een mooi sortiment zien, met onder meer ‘Formia’, een van de donkerste OT-hybriden van dit moment


STUDIEBOL

Het aanbod in groen onderwijs is niet gigantisch. Daarom proberen we in deze nieuwe serie ‘studiebol’ erachter te komen waar de nieuwe generatie ondernemers in de tuinbouw aan hun kennis komt. Waarom is er voor juist die studie gekozen, wat levert het op en welk toekomstpad is ermee te bewandelen? Dit zijn vragen die aan bod komen. Luc Berbee, student van het Clusius College in Hoorn, bijt het spits af. Luc Berbee: ‘Een bollenbedrijf stamp je niet zomaar uit de grond’

‘Onze mini-onderneming maakt de studie leuker’ Tekst en Fotografie: Lilian Braakman

A

ls enige school ter wereld heeft het Clusius College in Hoorn het vak bloembollenteelt op het rooster staan. Op deze school volgt de 20-jarige Luc Berbee uit Anna Paulowna de opleiding plantenteelt, studierichting bloembollenteelt. Inmiddels zit hij in het derde jaar en is bezig om in groepsverband een mini-onderneming op te zetten. “Niet op papier, maar in het echt”, vertelt Luc enthousiast. “We werken met een gemotiveerd groepje samen. Het idee is om bollenmandjes met winst te verkopen. De bloembollen op pot, manden en bakken kopen we in en stellen we vervolgens zelf samen.”

MINIONDERNEMING Dat Luc nu samenwerkt in een projectgroep, maakt de studie plezieriger voor hem. “De eerste twee jaren was het vooral theorie. Zo moesten we toetsen maken en een ondernemersplan schrijven. Dat we nu echt een mini-onderneming starten, maakt de studie veel leuker.” Ieder 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

jaar loopt Luc stage bij een ander bedrijf. Daarnaast heeft hij in de eerste jaren veel bedrijven bezocht met de opleiding. “Deze bezoeken waren zeer nuttig”, geeft Luc aan. Vakken die hij heeft gehad of nu volgt zijn onder andere biologie, Nederlands, rekenen, Engels, economie, teelt en scheikunde. Daarnaast zijn de nodige onderwerpen zoals bodem en gewasbescherming behandeld. “De stof die we hebben geleerd kan ik goed toepassen. Zo weet ik hoelang de bollen een kouperiode nodig hebben en meer over mogelijke ziektes. In mijn vrije tijd - nog voor deze studie - ben ik gestart met een eigen onderneming in het verkopen van bol-op-potproducten. Hoe deze te planten, te behandelen en te verkopen, heb ik geleerd door het gewoon te doen. Nu run ik de onderneming samen met mijn klasgenoot Martijn Bootsma. Het leuke is dat we nu via de mini-onderneming bollen bij onze eigen onderneming kunnen inkopen.”

ADVIES De ondernemer in spe is al vroeg begonnen

met zijn eigen zaak. Dit had Luc een paar jaar eerder niet verwacht. Zo begon hij eerst aan de opleiding sportvisserij op het Clusius College in Alkmaar. “Die opleiding was nieuw, slecht georganiseerd en paste niet bij me. Toen later bleek dat er geen banen in te vinden waren, gaf mijn moeder het advies om te stoppen. In dat jaar - maar ook in alle voorgaande zomervakanties - werkte ik in de bollen bij Henk en Jos Smakman uit Breezand. Bollenteelt heeft mij altijd al geïnteresseerd. Mijn opa en oom zaten vroeger in de bollen, maar mijn ouders niet. De opleiding plantenteelt was altijd al mijn tweede keus en na een prettig gesprek met Engel Hopman, docent aan het Clusius College Hoorn, wist ik dat ik bloembollenteelt wilde studeren. Hopman gaf een goed beeld van de studie. Tot dusver klopt dat en voldoet het aan mijn verwachtingen.” Wat Luc later wil gaan doen, weet hij nog niet. “Misschien ga ik als zzp’er aan de gang. Het liefst wil ik eigen baas zijn, maar een bollenbedrijf stamp je niet zomaar uit de grond. Daarom ga ik wellicht nog doorleren. Het is net wat er op mijn pad komt.”

ONDERZOEK EN PRAKTIJK

Aan het planten is te rekenen De afgelopen eeuw is er veel onderzoek gedaan aan bloembollen. Praktische problemen werden opgelost. Nu de sector op een keerpunt staat waar het gaat om de collectieve financiering van onderzoek, is het goed om nog eens na te gaan wat het onderzoek de praktijk heeft gebracht. In deze serie staat die vraag centraal. Dit keer: rekenen aan het planten.

zijn er redenen genoeg om eens dieper op deze materie in te gaan en alle voor- en nadelen op een rij te zetten.’ Anno 2014 teelt een groot deel van de ondernemers op 1,80 meter.

FACTOR HANDARBEID De wat oudere tulpentelers op de klei herinneren zich nog de mechanische beperkingen die de teelt daar lang kende. Het planten kon wel al snel met een machine, maar het rooien was tot ver in de jaren tachtig nog handwerk. Na het uitploegen lag er een hele groep scholieren klaar om te rapen. Het werd steeds lastiger om voor dat werk voldoende scholieren te vinden. Die factor arbeid gaf uiteindelijk de aanzet tot de hernieuwde interesse in de teelt van bloembollen in netten. Hernieuwd, want al in de jaren zestig testte het toenmalige Instituut voor de Tuinbouwtechniek een manier uit om bloembollen in netten te planten. Begin jaren zeventig experimenteerde een teler op de grens van Nederland en Duitsland hier al mee. De tijd bleek er nog niet rijp voor. Eind jaren tachtig gingen praktijk en onderzoek samen aan de slag. Vooral onderzoeker Romke Bijl van het IMAG in Wageningen leverde veel deskundigheid op dit onderwerp. Begin jaren negentig ging de ontwikkeling van de teelt in netten snel, heel snel. Inmiddels is het op de klei de algemeen geaccepteerde manier van planten en rooien.

SCHEIDING

Nettenteelt maakte eind jaren tachtig een vliegende doorstart

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

N

iet alleen de kwaliteit van wat je plant en het tijdstip waarop je plant beïnvloedt de opbrengst, ook hoe je de bloembollen plant is een factor van economisch belang. Door het onderzoek op LBO, LEI en IMAG is aan dat laatste aspect door de jaren heen veel gedaan. Niet alle resultaten werden direct in de praktijk toegepast, maar vaak kwam het er uiteindelijk toch van.

BEDBREEDTE Een mooi voorbeeld van uitgestelde invoering: telen op bredere bedden. In 1980 schreven Van der Valk en Van der Weijden in Bloembollencultuur een artikel over dit onderwerp. Centrale vraag was of het economisch interessant zou zijn om van vier naar zes regels per bed te gaan, waardoor de bedbreedte toenam van

1,40 meter naar 1,85 meter. Na gerekend te hebben aan diverse aspecten, waaronder de technische, stelden de auteurs vast dat ‘alhoewel de 6-regelteelt tot hogere opbrengsten kan leiden, dit voordeel geheel teniet wordt gedaan door de hogere kosten. Alleen bij een oppervlakte boven de 7 à 8 hectare kan een voordeel worden becijferd.’ Een dergelijke conclusie geeft een goed beeld van de sector 35 jaar geleden. De gemiddelde bedrijfsgrootte was zodanig dat telen op brede bedden economisch niet haalbaar was. Twintig jaar later bleek dit onderzoek wel perspectiefvol. DLV-adviseur Peter Wiersma schreef in 2000 in Bloembollencultuur een artikel over de overstap naar het telen op 1,80 meter en stelde vast dat die manier van telen leidt tot minder bedden, minder werk en meer bollen. Diverse berekeningen toonden aan dat, zeker bij bedrijven met veertig hectare of meer, de investering uit kan. Of, zoals Wiersma schrijft: ‘Met name voor de grotere bedrijven

Een vraag die ook al vaker is gesteld, betreft de mogelijkheid om te komen tot een gescheiden teelt van plantgoed en leverbaar. Ook nu speelt deze discussie volop, omdat het wordt gezien als mogelijkheid om onder meer de ziektedruk en de beschikbaarheid van voldoende verse grond te beïnvloeden. In september 1991 schreef onderzoeker Kees de Vroomen van het LEI het rapport Gescheiden teelt van leverbaar en plantgoed in de bloembollenteelt/Een verkennende studie voor het gewas tulp. De keuze voor de tulp was logisch, omdat ook toen al dit het bolgewas met het grootste areaal was. Tegelijkertijd was het ook gelijk het meest ingewikkelde gewas om mee aan de slag te gaan. Immers, elke tulpenteelt levert naast leverbaar ook weer plantgoed op. Aan de hand van een computermodel rekende De Vroomen diverse scenario’s door. Er bleken zeker mogelijkheden te zijn voor een teelt waarbij telkens weer met alleen plantgoed werd begonnen om met leverbaar te eindigen. Er was wel een essentiële voorwaarde: er zou een mogelijkheid moeten komen om in het laboratorium dit jonge en gezonde plantgoed op te kweken. Helaas heeft de tijd daar ons nog niet ingehaald. 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

BOOMKWEKERIJ

Acer is bekend als boom en heester. De vele soorten vallen op met hun decoratieve blad, de soms sierlijke habitus en de soms fraai getekende stam. Een nog altijd ondergewaardeerde sierwaarde is de herfstkleur van diverse vertegenwoordigers. Tekst en foto: Emiel van den Berg

H

et geslacht Acer, behorend tot de familie van Aceracea, biedt veel variatie. Er zijn boomvormen en heesters en van alles wat daar tussen zit. Grote diversiteit is er bij de kroonvormen. Vrijwel alle vormen komen voor alleen de treurvormen zijn schaars. Ook de afwisseling in bladvorm en bladkleur is groot. Het totale geslacht van de esdoorn, zoals zijn Nederlandse naam luidt, telt circa 150 verschillende soorten en het aantal cultivars is vele malen groter. De variatie is zo groot dat verschillende liefhebbers eigen Acereta hebben aangelegd waarbinnen al die verschillende vormen gepresenteerd worden. In het Von Ginborn Arboretum in Doorn bevindt zich de Nationale Plantencollectie van esdoorn. Het meest kenmerkende bij Acer is de tegenovergestelde taken bladstand. De Latijnse naam Acer betekent letterlijk spits of scherp en heeft betrekking op de bladvorm van de meeste vertegenwoordigers. Ondanks de variatie daarin, hebben de meeste toch het karakteristieke, ingesneden, handlobbige blad. Het bekendste voorbeeld daarvan is het ‘maple-leaf’ dat de Canadese vlag siert. Met name A. rubrum, en in mindere mate A. saccharinum, zorgen in Canada en Noord-Amerika jaarlijks voor de zogenaamde ‘Indian Summer’, het fenomeen van herfstverkleurend blad dat een stroom van toeristen op gang brengt.

VOLOP VARIATIE Bij de groep laanbomen zijn vurige herfstkleuren te vinden bij cultivars van A. x freemanii. De kruisingsvorm is ontstaan uit A. rubrum en A. saccharinum en met name de cultivars vallen op met hun herfstkleur. ‘Armstrong’ heeft groen blad dat alleen na een warme zomer oranjerood verkleurt. De piramidaal groeiende ‘Celzam’ verkleurt makkelijker en de tinten variëren tussen rood en geel. ‘Autumn Blaze’ is een blikvanger in oktober wanneer de bladeren fel oranjerood kleuren. Bij A. platanoides, 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

Acer x freemanii ‘Autumn Blaze’

De onderschatte herfstsierwaarde bij Acer de Noorse esdoorn, vallen enkele cultivars met hun mooie bladverkleuring op. De zuilvormige ‘Columnare’ en ‘Olmsted’ bijvoorbeeld kleuren heldergeel, de piramidale ‘Deborah’ kleurt oranjegeel en bij ‘Emerald Queen’ verandert het blad in de herfst in lichtgeel. Oranjerood tot rood is te zien bij ‘Meyering’. Volop variatie dus. Vurige tinten zijn ook te zien bij A. rubrum, de rode esdoorn. ‘October Glory’ is een bekende cultivar met een ronde kroon waarvan het blad relatief laat naar donkerrood verkleurt. Eerder is de verkleuring bij ‘Schlesingeri’. Bij onder andere ‘Red Sunset’ blijft het blad lang aan de boom. Dit zijn slechts een paar cultivars, het sortiment heeft veel meer te bieden.

VOOR PARK EN TUIN Het groene blad van A. campestre, de veldesdoorn, verkleurt in de herfst naar geel en blijft lang aan de plant. Diepgeel is de verkleuring bij de cultivar ‘Queen Elizabeth’ die verschilt van de soort door de piramidale kroonvorm. Fraai donkergeel is de verkleuring bij de compact groeiende ‘Nanum’ die vaak op stam wordt geënt. Is de soort vooral bekend als haagplant, de vele cultivars worden vrijwel allemaal gekweekt als boomvorm.

A. cappadocicum, de Kolchische esdoorn, is een fraaie boom die eigenlijk veel te weinig wordt aangeplant. De boom haalt een hoogte van rond de 10 meter dus is alleen bruikbaar in grote tuinen en openbaar groen. De soort heeft groen blad dat in de herfst naar diepgeel verandert. Opvallender is de in het voorjaar geelbladige ‘Aurea’ waarvan het lichtgroene zomerblad in de herfst wederom heldergeel kleurt. Bij ‘Rubrum’ is het voorjaarsloof paarsrood, het zomerloof donkerroodachtig en de herfstkleur diepgeel. ‘Lobel’ tot slot is een groenbladige zuilvorm met een gele herfstkleur. A. capillipes behoort tot de slangenhuidesdoorns. In de herfst verkleurt het donkergroene blad naar oranje- tot dieprood. Ook A. davidii valt op met zijn gestreepte bast. Van deze soort kleurt het groene blad in de herfst intens rood en geel. De cultivar ‘Rosalie’ kleurt wijnrood. A. rufinerve kleurt oranje tot karmijnrood. Tot slot is uiteraard de Japanse esdoorn, A. palmatum, een echte herfstplant. Iets wat ook voor de vele cultivars geldt. De soort kleurt oranjerood, bij de cultivars komen alle herfsttinten voor. ‘Osakazuki’ is een goed voorbeeld vanwege de fel oranjerode tinten in oktober en november.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

WELKE IDEALEN/DROMEN HAD JE ALS KIND? “Het buitenland heeft mij altijd al aangetrokken, zien wat de wereld te bieden heeft. Ik kwam tijdens mijn stages terecht in Oostenrijk en de Verenigde Staten. Mijn eerste baan was bloemenlijnrijder in Manhattan, New York. Een geweldige belevenis, maar al snel werd de vrachtauto ingeleverd voor een aktekoffertje. Als vertegenwoordiger door het prachtige New England rijden, bollen en vaste planten verkopen aan tuincentra en glastuinbouwbedrijven.”

WillemJan van Graas Willem-Jan van Graas (52) begon zijn loopbaan in Amerika: eerst als lijnrijder in de bloemen, later als vertegenwoordiger. Hij keerde terug naar Nederland, maar bleef het bollenvak trouw. Nu werkt hij als inkoper bij Van den Bos Flowerbulbs.

eenheid worden. Er zijn al nieuwe initiatieven - nu op vrijwillige basis - die snel hun vruchten zullen afwerpen.”

6

HOE ZIE JIJ DE ROL VAN HET BEMIDDELINGSBUREAU IN DE TOEKOMST? “Tja, met de grote opkomst van (door de bemiddeling geïnitieerde) kwekersverenigingen denk ik dat het tijd wordt voor een herschikking. Nu worden deze kwekersverenigingen veelal vertegenwoordigd door de bemiddeling, wat mij betreft treden zij daar volledig in dienst.”

2

HOE ONTMOETTE JE JE PARTNER? “Dat was in 1988 in de VS, bij het bedrijf waar wij toen allebei werkten. Een geweldige Nederlandse vrouw met dezelfde idealen en dromen. Samen hebben we, voordat onze twee kinderen werden geboren, vele landen over de wereld bezocht. Daar kijken we samen blij op terug, vooral omdat zij nu helemaal niets meer kan door de slopende ziekte MS.”

7

3

8

4

9

5

10

WAAR KOMEN JOUW PRODUCTEN UITEINDELIJK TERECHT? “Onze lelies, fresia’s, zantedeschia’s, tulpen, en andere bolgewassen gaan de hele wereld over. Ik vertegenwoordig ons bedrijf in Japan en Taiwan. Het blijft fascinerend om andere culturen te ontmoeten en er zaken mee te doen.” HOE COMBINEER JE HOBBY EN WERK? “Het is vaak een complexe combi; werk, de zorg voor mijn vrouw en hobby. Passen en meten. Met plezier train ik het voetbalelftal van mijn zoon, coach hem, fluit ik soms zijn wedstrijden, en voetbal ik zelf op zondag met mijn veteranenteam. Het is heerlijk om buiten te zijn, even los van de waan van alledag. Verder geniet ik samen met mijn vrouw van lekker eten en mooie wijnen.” HOE ZIET HET BOLLENVAK ER OVER TIEN JAAR UIT? “Dan zie ik grotere, stabiele bedrijven die zich steeds meer specialiseren, en bedrijven die nog professioneler en duurzamer werken. Kortere lijnen tussen productie en afzet. Wellicht een fusie tussen onze twee bonden om slagvaardigheid en algemeen belang te vergroten. Het bollenvak zal meer een

KRIJGEN WE STEEDS MEER ‘AMERIKAANSE TOESTANDEN’ IN NEDERLAND? “Door het terugtreden van de overheid en het verschralen van de publieke verzorgingsstaat, lijkt het er wel op. Aan de andere kant verdwijnt de nivellering niet, een opmerkelijk fenomeen. Ik ben benieuwd of dit houdbaar is. Zal Nederland er straks toch sterker uitkomen, net als het bollenvak dat ook nieuwe richtingen moet kiezen?”

HOE KIJK JIJ AAN TEGEN DE VERSCHUIVING VAN COLLECTIVITEIT NAAR INDIVIDUALITEIT IN HET BOLLENVAK? “Ik zie deze accentverschuiving niet. Mij valt op dat er meer en meer wordt samengewerkt om problemen op te lossen en marktaandeel te vergroten in de totale bloemenmarkt.”

ZULLEN BLOEMBOLLEN EN MILIEU OOIT VRIENDEN WORDEN? “Het zou heel snel kunnen. We missen een goede spreekbuis om daadwerkelijk te laten zien wat er allemaal al ten goede is veranderd en hoe duurzaam we al bezig zijn. Het verleden zit nog in de weg. Het is toch vreemd dat er in de auto-industrie veel minder is veranderd en iedereen toch denkt dat daar alles nu een stuk schoner is.” WAT DOE JIJ OM JE BEDRIJF TE PROMOTEN? “Creatief open staan voor veranderingen en innovatief zijn, aanwezig zijn op de momenten die ertoe doen om de afzet te bevorderen, plus een positieve boodschap: dan zullen de deuren zeker voor je geopend worden.”


:DWWHUJURHLWHQ]RHNWFROOHJD¶V :HJHQVVXFFHVLQGHEROOHQWHHOW]LMQZLMRS]RHN QDDUPHHUGHUHFROOHJD¶VLYPJURHLLQ %HQMLMRS]RHNQDDUHHQXLWGDJHQGHEDDQ" 9RRUPHHULQIR ZZZZDWWHUQOYDFDWXUHVSUR¿HO ZZZZDWWHUQOEORHPEROOHQVHFWRULQIR &RQWDFWYDFDWXUHV#ZDWWHUQO

Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

BloembollenVisie Nieuwsbrief

GRATIS*

* aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

De fustreiniger

Wilt u direct informatie?

schoon fust, een goed begin

Bel Mark Smit 06-515 98 100 Kijk op onze site www.easycarrier.nl

- Fustreiniging is van essentieel belang - Smit Constructie B.V. bouwt complete fustreinigingsintallaties, volledig automatisch - Schoonmaken d.m.v. hoge druk en rotators - Ontsmetten d.m.v. dompelen of nevelontsmetting - De machines zijn geschikt voor alle maten fust SMIT CONSTRUCTIE B.V., ALLES OP HET GEBIED VAN WATERAANVOERSYSTEMEN

Trekkers te koop gevraagd

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

Smit Constructie B.V. I Zandruiter 14 I 1731 LJ Winkel Tel. 0224-540 460 I Fax. 0224-541 125 I e-mail [email protected]

Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden! H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Bloembollen blijven in topconditie in de folies van Europak BV

LUCHTVRACHT IN VERTROUWDE HANDEN

Lucht- en zeetransport

(

Superclear Composteerbaar HDPE LDPE Net folie Papier/PE Papier/PP

micro of macro geperforeerd

Douane afhandeling Import en export Veiligheid en screening

T 0252 419027 F 0252 415273

I www.europak.nl E [email protected]

Opslag en douane entrepot Bloemen en planten Bollen en zaden Naast de uitgebreide kennis en ervaring op ons vakgebied

Huis-huis levering Fytosanitaire keuringslocatie Temperatuur gecontroleerd

onderscheiden wij ons door het bedenken van creatieve oplossingen, het leveren van kwaliteit en het verlenen van snelle service. ° KLIMAATBEHEERSING ° CO2- EN ETHYLEENREGELING ° KRACHT-, LICHT- EN

HUISINSTALLATIES ° PROGRAMMA’S VOOR

BOLLENCELLEN EN KASSEN ° ZONNEPANELEN ° KEURING EN INSPECTIE VAN

INSTALLATIES BV

Capronilaan 12-18 1119 NR Schiphol The Netherlands

° ADVISERING

Phone: +31(0)20-316 20 15 Fax: +31(0)20-316 20 21 Mobile: +31(0)6-310 143 02

www.iaa-airfreight.com

Zandvaart 25, 1764 NK Breezand Telefoon: (0223) 52 1500

[email protected] www.kaandorp-wijnker.nl

NAUWKEURIG

Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bolen knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat Oxalis massoniana. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

K

aap de Goede Hoop, dat was van ons. In 1652 vestigde onze VOC hier een verversingsstation, omdat de reis van Amsterdam naar ons Indië wel erg lang was. Koelkasten en vriezers waren niet aan boord, dus vers water, groente, fruit en vlees was halverwege de tocht een welkome verlichting. Jan van Riebeeck kreeg van de VOC de opdracht zich op Kaap de Goede Hoop te vestigen en vooral niet het land in te trekken. En zo geschiedde. Zijn opvolger Simon van der Stel hield zich niet aan dat verbod. Hij was de eerste Europeaan die het land uitgebreid verkende en daar ook verslag van deed. Het land was prachtig en kende een indrukwekkende flora en fauna. Een nieuwe wereld werd ontdekt. In diezelfde tijd vestigden zich de eerste Nederlandse boeren in de Kaapregio. Ze trokken het gebied in om in het immense, lege land, vooral vee te gaan houden. Franse Hugenoten werden na hun vlucht naar Nederland vriendelijk geadviseerd om zich in Zuid-Afrika te vestigen, wat plaatsnamen als Franschhoek en Villiersdorp en familienamen als Malan en Joubert verklaart. Anno 2014 is Zuid-Afrika hierdoor een wijnleverancier van belang geworden. Veel meer explorerende activiteiten ondernam Nederland niet. In Indië werd genoeg verdiend.

WERELDMACHT In de loop van de 18e eeuw verflauwde in Nederland de belangstelling voor de Kaap en dat bleef in Groot-Brittannië niet onopgemerkt. Het Albion van die tijd was een ontwakende wereldmacht die zijn invloed over grote delen van de wereld wilde uitoefenen. Zuid-Afrika was een van de gebieden waar de Britten hun oog op lieten vallen. En dus werd in 1772 Francis Masson naar de Kaap gestuurd door de botanische tuin van Kew. De opdracht was helder: ga kijken wat er aan planten groeit die wij nog niet in onze collectie hebben, en ga na wat er interessant is om te kweken. Tussen 1772 en 1774 maakte Masson drie reizen die goed zijn gedocumenteerd. Hij reisde aanvan58 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

Oxalis massoniana

Britse interesse kelijk vooral in het gebied rond Kaap de Goede Hoop. Hij was in die tijd niet de enige die ‘plantjes ging kijken’ in de Kaap. Ook Peter Thunberg uit Zweden en Robert Jacob Gordon, een Schot die vanuit Nederland in Zuid-Afrika terecht was gekomen, maakten diverse reizen door het land. In een aantal gevallen trok Masson met hen op. Tijdens zijn derde reis was hij samen met Thunberg en kwamen ze terecht in het noordwesten van Zuid-Afrika bij Vanrhynsdorp. Daar vlakbij rijst uit het niets de enorme hoogvlakte op van het Bokkeveldplateau. Een mooie weg zoals nu lag er nog niet. Masson en Thunberg slaagden er toch in om een pad te vinden dat ze op de hoogvlakte bracht. Daar ontdekten ze bijvoorbeeld de kokerboom ofwel Aloë dichotoma. Ze reisden terug via de boerderij van Klaas Losper. Op die plaats werd later Nieuwoudtville gesticht. Deze kleine plaats is bij de kenners van de Zuid-Afrikaanse flora wereldberoemd. In het najaar is Nieuwoudtville de plaats waar, als het voldoende heeft geregend in de maanden ervoor, de natuur zich van zijn allerweldadigste kant laat zien. In geuren en kleuren laat dit land zien wat de rijkdom van de natuur in werkelijkheid betekent. En wie daar in die omgeving goed gaat zoeken, kan Francis Masson nog tegenkomen. Natuur-

lijk niet in levende lijve, maar wel in een bolgewas, dat nog onlangs in de KAVB-keuringszaal werd geshowd door Cees Breed: Oxalis massoniana. Fris oranje van kleur met een zachtgeel hart, zo ziet het er uit. Het groeit er nog steeds. De bolletjes zijn bruin, langwerpig en niet meer dan twee centimeter breed.

RIJKE FLORA Masson ging in 1775 terug naar het Verenigd Koninkrijk, om van 1786 tot 1795 nogmaals Zuid-Afrika te bezoeken. Hij was degene die bolgewassen zoals Nerine sarniensis, Zantedeschia aethiopica en Ixia paniculata vond en beschreef. In 1795 veroverde Frankrijk Nederland, wat voor de Britten aanleiding was om de Kaapkolonie in te nemen om zo hun belangen richting India veilig te stellen. Even kregen ‘we’ het land nog terug, maar vanaf 1806 kwam het definitief in Britse handen. De twee Boerenoorlogen eind 19e eeuw waren nog een laatste stuiptrekking van Nederlandse Boeren die vonden dat de Kaap van ‘ons’ was. In 1902 werd de Vrede van Vereeniging getekend. Sinds 1931 is Zuid-Afrika een eigen republiek, waar wij naar toe kunnen om de rijke flora te bekijken. Oxalis massoniana is daar een heel mooi onderdeel van.

VASTEPLANTENVARIA

Voortouw nemen of aansluiten Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

N

a wat negatieve stukjes van mijn kant over het uitblijven van initiatieven om het aan het PT uitgespaarde geld te gebruiken voor de zaken die vroeger collectief geregeld werden, ben ik blij dat er toch telers wakker worden. Langzaam aan beginnen zich initiatieven te ontwikkelen die het vak verder moeten helpen. Ik ben oprecht blij dat die door een aantal voorlopers in gang worden gezet. Naast de start van het project Perennial Power, bedoel ik voornamelijk de ontwikkeling van kleine groepjes telers die samen dingen gaan oppakken om slimmer te worden of problemen aan te pakken.

VOORLOPERS De projecten die lopen zijn op dit moment nog kleinschalig en zeker niet openbaar. De mensen die deze zaken in gang zetten, steken hier veel geld, tijd en energie in en willen dat de kennis die uit de proeven en onderzoeken komt in de eerste plaats bij de investerende en deelnemende partijen terecht komt. Hoewel dit totaal anders is dan bij collectief onderzoek, is dit wel begrijpelijk en bedrijfstechnisch zelfs niet meer dan normaal en verstandig. Deze voorlopers zullen, nu het onderzoek niet meer collectief is, nog meer echte voorlopers worden. Voor deze telers kan het wegvallen van het PT een voordeel betekenen, omdat ze hierdoor makkelijker een voorloper kunnen zijn.

Toch ben je eigenlijk geen voorloper als je gaat doen wat je eigenlijk al heel lang geleden had moeten doen, maar gezien de omstandigheden is de naam wel gerechtvaardigd. Eigenlijk ben je meer een achterblijver als je nu nog geen initiatieven hebt ontwikkeld of je niet bij een voorlopersgroep hebt aangesloten. Stilstaan en afwachten is op dit moment echt met sprongen achteruit gaan. Het zou wel eens kunnen zijn dat je een afvaller wordt als je niet snel bij de voorlopers gaat horen. Bovenstaande zin lijkt veel ingewikkelder dan hij is. Als de rest van het veld beweegt en jij staat stil, val je op een bepaald moment buiten de boot.

AANSLUITEN Kennis vergaren en dit voor jezelf houden is misschien als individuele teler gunstig, maar het is op de lange termijn niet goed voor het vak, als de groep ‘voorlopers’ te klein blijft. Nederland heeft zich door collectief optreden op de kaart gezet en dreigt die koppositie te verliezen als we niet snel met heel veel enthousiaste mensen heel veel nieuwe dingen gaan ontwikkelen en problemen gaan oplossen. Omdat de meeste zaken te groot zijn om als individuele teler op te pakken, is bijna elke initiatiefnemer altijd op zoek naar telers die zijn passie delen en waarmee de zaak in gang gezet kan worden. Helaas komen deze voorlopers nog te moeilijk in contact met medestanders die samen met hen de schouders onder een probleem willen zetten. Toch zijn de ideeën van deze voorlopers de kans voor misschien iets minder creatieve, maar wel bevlogen, telers om zich bij deze koploper aan te sluiten.

Je bent niet snel te klein om ergens de schouders onder te zetten. Het gaat niet om de grootte van je omzet maar om een inzet die wordt getoond bij het zoeken naar oplossingen of het uitvinden van iets nieuws. Juist omdat het vaak neerkomt op de mensen die de kar willen trekken, als het geld dat wordt ingebracht, is hier voor elke bedrijfsomvang winst te halen.

VERTROUWEN Het feit dat er nu mensen zijn die gezamenlijk de schouders willen zetten onder het oplossen van problemen en tevens op zoek gaan naar nieuwe en innovatieve methoden om planten te telen op een manier die de consument graag van ons ziet, geeft aan dat het vertrouwen in ons vak nog leeft. Het is nu de tijd om vooruit te denken en zaken aan te pakken. We kunnen niemand behalve onszelf de schuld geven als het niet lukt als we niets in gang hebben gezet. Misschien is iets in gang zetten niet voor iedereen weggelegd, maar aansluiten kan iedereen als hij dat wil. Als je de boot mist, omdat je niet hebt willen aansluiten, kun je hiervan later alleen jezelf de schuld geven. Nog steeds heeft ondernemen maar twee snelheden, stoppen of voluit doorgaan. Afwachten is alleen een optie als er zicht is op het afbouwen van het bedrijf. In dat geval gelden er misschien tijdelijk wat andere spelregels en belangen. Toch wijken die minder af van de standaardregels als je het bedrijf wilt verkopen als bedrijf en niet alleen als onroerend goed. Omdat doorgaan veel leuker is dan stoppen, is het goed om te weten dat er nog steeds mensen zijn die dingen verzinnen en mensen die zich daarbij willen aansluiten.


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Botrytis .................................................................................60 Inpakken Kwaliteit huurland Maatregelen vorstschade Muizen

PAEONIA Grauwe schimmel Scheuren Warmwaterbehandeling

LELIE Bladaaltjes ..........................................................................61 Onkruidbestrijding Oriëntalschub Drogen Temperatuur bij transport Najaarsschub controleren

NARCIS Controleer de ontwikkeling te velde

GLADIOOL Gezond plantgoed aankopen

GLADIOOL Bewaring leverbaar

HYACINT Watergeven pothyacinten .......................................62

LELIE Belichten Oriëntals CO2: ja of nee? Slappe gewassen

NARCIS

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN BOTRYTIS In de teelt van zaaigoed, stekmateriaal en in zachte gewassen zoals Artemisia, Aquilegia, Gypsophila, Heuchera, Lavandula, Rosmarinus en Viola wordt in het najaar en in de winter vaak grauwe schimmel (Botrytis) waargenomen. Voer tijdig een bestrijding uit met bijvoorbeeld 90 ml Frupica per 100 l water. Wissel na twee bespuitingen af met een middel uit een andere chemische groep. Spuit onder droge omstandigheden. Het beste is in de ochtend, zodat het gewas gedurende de rest van de dag kan opdrogen. INPAKKEN Het is bij koelen verstandig het product eerst onverpakt de koelcel in te rijden en het pas na een paar dagen tegen uitdroging in te sealen. Op deze manier wordt de warmte sneller afgevoerd dan wanneer het materiaal gelijk wordt ingepakt in plastic en er ontstaat minder condens tegen het plastic. Dit is belangrijk, want een nat gewas en een trage afkoeling geven meer problemen met schimmels. KWALITEIT HUURLAND Zorg dat percelen die volgend jaar worden gehuurd tijdig onkruidvrij zijn, zodat volgend jaar een schone start wordt gemaakt. Voer komende winter bespuitingen uit met bijvoorbeeld Chloor IPC en Kerb.

Kastemperatuur

MUSCARI Penicillium

TRITELEIA Bewaring

TULP Temperatuur kas 5°C-tulpen Beworteling broei op water Betere houdbaarheid Verwarmingstijdstip .....................................................63 Wortelvorming broei op water Droge bewaring Egale vloer broei op water Temperatuur kas broei op water

ALGEMEEN Bedrijfshygiëne Bestrijding wild ‘IJspret’-perikelen Brandveiligheid en inspectie

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 60 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

MAATREGELEN VORSTSCHADE Neem maatregelen om (nacht)vorstschade in de containerteelt van vaste planten te voorkomen. Belangrijk is dat potten en trays niet meer van hun plaats worden gehaald als deze buiten blijven staan. Juist als de planten vaststaan aan het doek zijn ze beter bestand tegen vorstschade. Verder is het belangrijk dat wortelrotgevoelige soorten zoals Achillea, Dicentra en gevoelige Geranium worden beschermd tegen te veel vocht in de pot. Breng de potten naar binnen of dek deze af. Zorg verder dat de afdekmaterialen voor overwintering klaar liggen. Voor het afdekken zijn verschillende typen doek bruikbaar. Het meest wordt gebruik gemaakt van geweven doek en iets dikker vliesdoek. Geweven doek is verkrijgbaar onder de namen Mikroklima en Agrocover. Deze ‘netten’ zijn gemaakt van transparant kunststof en hebben een thermische werking. Het geweven doek is gedeeltelijk luchten vochtdoorlatend. Door deze luchtuitwisseling zijn er weinig problemen met condens en schimmelvorming onder het net. Het doek kan meerdere jaren worden gebruikt omdat het nauwelijks slijt. Vliesdoek is een wezenlijk ander product en is in verschillende diktes verkrijgbaar. Kies voor doek van 60 gram per m2. De meest gebruikte merken vliesdoek zijn Agryldoek en Lutracil.

Vliesdoek laat lucht en vocht door. Het heeft zelfs bij zeer lage temperaturen een goede isolerende werking. Bij het invallen van de kou bevriest het condenswater aan de onderkant van het vliesdoek. Zo ontstaat een schild van ijs dat de planten beschermt. Vliesdoek heeft als nadeel dat het gemakkelijk blijft vastzitten aan het gewas. Ook kan het doek gemakkelijk scheuren. Ten slotte: vergeet niet de regenleidingen op het containerveld af te tappen. MUIZEN Wees alert op de aanwezigheid van muizen in het najaar en in de winter. Een kas met vaste planten of perkplanten is aantrekkelijk voor veldmuizen. Plaats vallen om de muizen te bestrijden. Biociden zijn alleen toegelaten voor de bestrijding van huismuizen, bruine en zwarte ratten. Vanaf juli 2015 heeft u voor het gebruik van biociden een licentie Knaagdierbeheersing op agrarische bedrijven nodig.

PAEONIA

GRAUWE SCHIMMEL Verwijder het oude opgewas van Paeonia dat blijft staan om haarden van Botrytis (grauwe schimmel) te voorkomen. Dit kan door in november of december het gewas weg te snijden of met een klepelaar het gewas af te maaien. Doe dit dus niet te vroeg en wees hierbij alert op de nieuwe neuzen. Deze mogen niet worden geraakt. Verwijder het afgemaaide gewas van het veld. SCHEUREN Paeonia wordt vermeerderd door middel van scheuren. Snij voorzichtig: de neuzen kunnen dicht op elkaar zitten waardoor het plantmateriaal snel wordt beschadigd. Beschadigingen zijn vaak een invalspoort voor schimmels als Botrytis. Na het scheuren is het verstandig het materiaal te dompelen in een oplossing van bijvoorbeeld 150 g Thiram Granuflo op 100 l water. WARMWATERBEHANDELING Bestrijd bladaaltjes en wortelknobbelaaltjes in Paeonia. Warmwaterbehandeling levert goede resultaten op in de bestrijding tegen deze aantasters. Voor bestrijding van bladaaltjes is 1 uur 43,5°C voldoende. In geval van aantasting door wortelknobbelaaltjes is het bij een ernstige aantasting nodig om bij voorkeur 1 uur 45°C aan te houden. Laat het plantmateriaal na de warmwaterbehandeling afkoelen in een dompelbad met water van ongeveer 10-15ºC. Kijk op de verpakking voor de juiste dosering. Voer bij Paeonia officinalis geen warmwaterbehandeling meer uit na eind december in verband met kans op schade.

LELIE

BLADAALTJES

De warmwaterbehandeling is nog steeds een onmisbare maatregel om lelies gezond te houden. Vydate 10G werkt onvoldoende tegen bladaaltjes en werkt niet tegen bacteriën en schimmels. Wel bestrijdt dit middel wortellesieaaltjes, die weer onvoldoende door een warmwaterbehandeling worden bestreden. Vydate 10G is daarom een aanvulling op, maar geen vervanger van de warmwaterbehandeling. Nemathorin 10G heeft geen enkele werking op bladaaltjes! Laat nu al uw thermometers ijken en de warmtepomp van uw kookketel controleren zodat u straks zonder problemen kunt starten met de warmwaterbehandeling. ONKRUIDBESTRIJDING ORIËNTAL SCHUB Spuit in december het winterdek van direct geplant schub van Oriëntals dood met bijvoorbeeld 4-6 liter glyfosaat per ha. Voer de bespuiting uit als het onkruid droog is. Roundup Max (1,5-2 liter per ha) is het snelst regenvast van de glyfosaatmiddelen. Dit middel is al na ongeveer een uur opgenomen door het gewas. Opmerking: Glyfosaat laat het gewas langzaam afsterven. Door tijdig te spuiten is het gewas toch zover verteerd, dat er in het voorjaar, als de lelies boven komen weinig meer over is. Dit verkleint het gevaar van nachtvorstschade. Voeg bij problemen met kleine brandnetel 2 l/ ha Chloor IPC toe. DROGEN Te veel water tussen de bollen leidt in beschadigd weefsel gemakkelijk tot schubrot. Voorkom dit door ‘licht’ te drogen. Het hangwater na het spoelen is te verwijderen door de kisten met bollen voor een droogwand te plaatsen en koude lucht aan te zuigen. Dit voorkomt dat de bollen ‘vet’ gaan aanvoelen. Droog de lelies niet meer dan 10% van het gewicht terug om kwaliteit van de bollen te behouden. Pas bij lage temperaturen op met drogen. Zakt de temperatuur beneden de 3°C, dan kunnen de bollen bij het drogen bevriezen. Droog in deze omstandigheden met licht opgewarmde lucht. Zet de bollen direct daarna in de koelcel bij 2-5°C als ze niet direct worden verwerkt. Door een shaver of een luchtmes in de lijn te plaatsen, kan al veel water worden afgevoerd.

TEMPERATUUR BIJ TRANSPORT Bij lelieteelt op grote afstand is automatisch sprake van transport. Het vervoeren van leliebollen zonder grond ertussen, over grote afstanden, is bij lage temperaturen riskant. Door de lage temperaturen in combinatie met de rijsnelheid, bevriezen de bollen gemakkelijk. Als de luchttemperatuur lager dan 3°C is, bestaat er al kans op bevriezing. Vervoer de bollen, om bevriezing te voorkomen, in een dichte wagen. Als dit niet lukt, dek de bollen dan in ieder geval af met een zeil. NAJAARSSCHUB CONTROLEREN Controle op het product is in deze fase erg belangrijk. Let op de volgende punten: Is het overal even vochtig in de cel? Dit is het geval als aan de binnenkant van de plastic zakken druppels water hangen. Is de temperatuur in de cel 23 tot 25°C? Controleer dit via thermometers en via de computer. Komt er geen rot voor in de zakken? Is het zuurstofgehalte boven de 19%? Een daling van 1% zuurstof is 10.000 ppm stijging CO2. Het zuurstofgehalte is te meten. Dit is vooral in de eerste weken na het schubben erg belangrijk. Later heeft dit minder invloed op de ontwikkeling van de bolletjes. Door dagelijks de kraamkamer van uw kwekerij op deze punten te contoleren, kunt u snel ingrijpen voordat het mis gaat.

NARCIS

CONTROLEER DE ONTWIKKELING TE VELDE Narcissen groeien soms harder dan verwacht. Spuit de rogge of gerst dood voordat de narcissen boven de grond komen. Gebruik hiervoor per hectare 3-4 l/ha glyfosaat 360 g/l (onder meer Roundup) in 400 liter water. Spuit met een middelgrove druppel. Opmerkingen: Het afsterven van het graan duurt een aantal weken. Rogge sterft minder snel af dan gerst. In de periode van afsterven ontwikkelen de narcissen zich bovengronds, waardoor een herhaling van de bespuiting onmogelijk is. Bij een juiste bespuiting, dat wil zeggen in de goede dosering en niet tijdens regen, sterven granen en grassen zeker af. Voeg op niet dik gedekte narcissen per hectare 2 liter chloorprofam (onder meer Chloor-IPC) aan de glyfosaat toe om onkruiden als kleine Plantdatum 1 februari 1 maart 1 april 1 mei vanaf 1 juni

Duur van de behandeling tot 15 december tot het planten (6 weken) tot 15 januari tot het planten (6 weken) tot 1 maart tot het planten (4 weken) tot het planten tot ± 15 januari tot het planten

brandnetel, herderstasje en muur te bestrijden. Reglone Bold voor opkomst is ook een optie tegen kleine brandnetel.

GLADIOOL

GEZOND PLANTGOED AANKOPEN Bij aankoop van gladiolenplantgoed wordt in het algemeen eerst gevraagd naar de cultivar, maat en prijs. Dat is niet voldoende. Er is nog meer van belang. De gezondheid en de raszuiverheid van de partij en het vrij zijn van knolcyperus zijn net zo belangrijk. Vermeld de verschillende eisen op het koopbriefje. Zo komt erop te staan dat het plantgoed ‘gezond’ moet zijn, dus vrij van onder meer Fusarium, Botrytis, vergelingsheksenbezemziekte, ratelvirus, knolcyperus, maïswortelknobbelaaltje. Klasse I geeft de meeste garantie op gezond materiaal, vooral in verband met Fusarium. Er mag dan niets gevonden zijn in de voorgaande teelt. Op het koopbriefje kan ook staan dat het plantgoed vrij moet zijn van dwalingen of bijvoorbeeld dat er niet meer dan 1% dwalingen in zit. De vermelding selectiepartij of partij met certificaat op het koopbriefje volstaat niet. Er moet duidelijk op komen te staan aan welke eisen het plantgoed moet voldoen, bijvoorbeeld Klasse I. Een certificaat moet worden meegeleverd.

GLADIOOL

BEWARING LEVERBAAR De bewaring van het leverbaar is afhankelijk van het planttijdstip. In onderstaande tabel is voor verschillende plantdata de bijbehorende temperatuur en RV gegeven. Opmerking: Een hogere RV bij 20°C leidt tot te sterke spruiten wortelontwikkeling en bij een lagere RV treedt te veel indroging op. Een RV van meer dan 80% bij 2-4°C verhoogt de kans op een aantasting door Botrytis. Bewaartips • droog na de verwerking de knollen circa 3 weken goed na; • zorg voor een goede luchtventilatie en -circulatie en controleer regelmatig de knollen; • denk aan de tripsbestrijding, vooral als de gladiolen bij een hogere temperatuur staan; • plant de bollen, onder Nederlandse omstandigheden, onder glas het vroegst eind januari of begin februari (bloei begin mei); Temperatuur 9°C 20°C 9°C 20°C 9°C 20°C 9°C 9°C 2 - 4°C

RV 70% 60% 70% 60% 70% 60% 70% 70% 80%


TEELTADVIES • bewaren bij een hogere temperatuur dan 9°C geeft na verloop van tijd spruitontwikkeling; • vanaf 15 januari mag in plaats van 9°C ook 2-4°C worden gegeven; • ontsmetten vlak voor het planten heeft de voorkeur. De ontsmetting kan eventueel voor de 20°C-behandeling of voor de 2-4°C-bewaring plaatsvinden. Goed terugdrogen is vooral van belang wanneer bij lage temperatuur wordt bewaard; • geef overjarige knollen geen temperatuurstoot voor het planten vanwege de zeer snelle spruitvorming.

HYACINT

WATERGEVEN POTHYACINTEN Eenmaal uitgedroogde potgrond neemt zeer moeilijk weer water op. Het water loopt van de grond af. Sommige pothyacinten staan per stuk op een kleine 7 cm pot. Hierin kan slechts een kleine hoeveelheid water worden geborgen. Geef pothyacinten daarom geregeld water. Dit geldt ook voor potten waar meer bollen op staan.

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN daarentegen reageren positief op een gift van CO2 en dit lijkt ook te gelden voor LA’s. De verschillen zijn ook in positieve zin niet groot: 10% hoger takgewicht in LA hybriden als gevolg van CO2 -bemesting. Advies: Als er mogelijkheden zijn om CO2 te geven op het bedrijf, dan is er niets op tegen om het te doen, maar extra maatregelen om het te kunnen doseren zijn niet direct noodzakelijk. Maximaal 1.000 ppm CO2 is een goede hoeveelheid. Hogere CO 2-gehaltes hebben geen zin. Let op dat u een rookgasreiniger gebruikt als u CO2 doseert uit de ketel; dit in verband met ethyleenschade. SLAPPE GEWASSEN In de winter zijn veel lelies onvoldoende stevig en veel te lang. Probeer hierin te sturen door droger te telen. Zorg er wel voor dat de bollen goed op wortel staan voordat u de watergift afremt. Veel licht remt ook de lengtegroei. Daarnaast is het ook mogelijk een steviger gewas te kweken door negatieve DIF toe te passen met een temperatuurverschil van 4-6°C. Dit betekent dat de nachttemperatuur dan duidelijk hoger is dan de dagtemperatuur. Door de plantdichtheid ten opzichte van de zomer met 5-10% naar beneden bij te stellen, wordt de stevigheid ook bevorderd. Extra kali geeft ook een stevig gewas. Te veel kali veroorzaakt echter magnesium- en calciumgebrek en extra bladverbranding. Zorg voor een actief kasklimaat.

NARCIS

LELIE

BELICHTEN ORIËNTALS Het belichten van Oriëntalhybriden is gericht op een betere takkwaliteit. Er wordt minder uren belicht dan bij de Aziatische hybriden. Te lang belichten geeft bij een aantal rassen bruine bladpunten of bruinverkleuring van het blad, twaalf tot zestien uur belichten geeft een optimale gewaskwaliteit. Gebruik minimaal 5.000 lux voor een goede takkwaliteit. Bij nieuwe rassen is het niet altijd bekend hoe ze zich onder de assimilatiebelichting gedragen. De cultivar ‘Alma Ata’ reageert vrij heftig op overbelichting. Tegen de oogst kan het blad in de kop van de plant vlekkerig bruin worden. Het beeld lijkt op roest. CO2: JA OF NEE? In diverse gewassen heeft CO 2 een positieve invloed op de productie en de groei. In de bloementeelt van lelies is het advies om 800 tot 1.000 ppm CO2 mee te geven aan het gewas. Afgelopen jaar is uit onderzoek gebleken dat in Oriëntals door CO2 te doseren 33% op energie voor belichting kon worden bespaard door zestien uur te belichten met 60 μmol SON-T in plaats van met 90 μmol. Bij de Aziaten is het effect wisselend: een enkele cultivar reageert positief, andere helemaal niet. Longiflorums 62 • BLOEMBOLLENVISIE • 14 november 2014

KASTEMPERATUUR Houd zowel in verwarmde kassen als in vollegrondskassen een maximum kastemperatuur aan van 18°C. Een hogere temperatuur geeft nauwelijks een snellere bloei maar wel een lichtere kwaliteit, een vergrote kans op bloemverdroging en een geringere houdbaarheid. Opmerkingen: Houd bij roodcup- en dubbele narcissen een kastemperatuur van maximaal 16°C aan. De cup komt beter op kleur en de kwaliteit is beter. Houd bij kunstlichtbroei een celtemperatuur van 15-16°C aan. Bij kunstlichtbroei gaat de groei sneller dan in de trek- of rolkas. In de praktijk houden de telers een nachttemperatuur van 13-15°C aan.

MUSCARI

PENICILLIUM Tijdens de koeling worden de bollen van Muscari gemakkelijk oppervlakkig aangetast door Penicillium. Na het opplanten van vooral de eerste zetten remt deze schimmel de beworteling soms aanzienlijk. Voorkomen/beperken Om de kans op Penicillium te beperken gelden de volgende adviezen: • houd bij de droge koeling de RV onder de 70% en circuleer goed;

• dompel de bollen vlak voor het planten in 1% Securo als de bollen aan de buitenkant er wit/ groen bepoederd uitzien door de Penicillium. Securo remt de groei van Penicillium, zodat de wortels makkelijker uitgroeien.

TRITELEIA

BEWARING Bewaar de knolletjes van Triteleia (Brodiaea) bij 23-25°C en houd een hoge relatieve luchtvochtigheid aan om het uitdrogen van de knolletjes te voorkomen. Als het planttijdstip na half maart is, houd de bewaartemperatuur dan de laatste vier weken voor het planten op 17°C. Plant geremde bollen van Triteleia uiterlijk 25 juni.

TULP

TEMPERATUUR KAS 5°CTULPEN

Voor 5°C-tulpen die vanaf begin december worden geplant moet de bodemtemperatuur op boldiepte maximaal 13°C en de temperatuur tussen het gewas maximaal 15°C zijn. Voorkom zachtrot door de bodemtemperatuur op boldiepte de eerste twee weken op 9-10°C te houden. Is dit niet goed te realiseren, omdat er in een gedeelte van de kas al vroege 5°C-tulpen zijn geplant, ontsmet dan de bollen in 0,05% AAterra ME. Voeg aan dit bad 0,5% Topsin M toe. Verdubbel op veengrond de concentratie van Topsin M. BEWORTELING BROEI OP WATER De beworteling van de tulpenbollen kan het beste in een klimaatgestuurde ruimte gebeuren. De ideale bewortelingstemperatuur ligt rond de 5-7°C. Na een beworteling van tien tot soms twintig dagen kunnen de tulpen ingehaald worden in de kas. Zorg ervoor dat de spruiten niet te groot worden; dan groeien deze namelijk vast in de bak erboven. Dit is afhankelijk van het type bodem dat de bak heeft. Ga terug in temperatuur als er nog geen ruimte is in de kas. BETERE HOUDBAARHEID Neem de volgende maatregelen om de houdbaarheid van de bloemen te verbeteren: • voorkom bloemverdroging en kiepen zoveel mogelijk. Tulpen die tijdens de broei niet verdrogen of kiepen, maar er wel ‘tegenaan zitten’ komen op de vaas slecht uit; • oogst de tulpen in het juiste stadium;

• houd de periode van oogsten tot veilen zo kort mogelijk; • plaats de tulpen met de bol eraan direct rechtop in de koelcel; • bewaar de bloemen bij een temperatuur van circa 2°C; • doe een klein beetje water in het fust voor een stevige bos tulpen; • schakel bij twijfel over het juiste oogststadium de contactpersoon van de veiling in; • verleng het vaasleven door onder meer Chrysal BVB (Plus) toe te voegen . VERWARMINGSTIJDSTIP Verwarm de kas waarin 9°C-gekoelde of ongekoelde tulpen zijn geplant pas als de tulpen voldoende koude hebben gehad. Alleen dan zullen de tulpen binnen een redelijke tijd in bloei komen en voldoende lang zijn. Voor de juiste koudeperiode zijn gegevens verkrijgbaar bij DLV Plant team Bloembollen. Bollen van zift 11 of kleiner van cultivars die van nature lang genoeg worden, kunnen met een week minder kou toe. Opmerkingen: Verleng de koudeperiode met een halve tot een hele week als de temperaturen in de grond na het planten aanzienlijk hoger zijn geweest dan 9°C. Voor het juist hanteren van de gepubliceerde koudeperiode moet de bodemtemperatuur na het planten tot circa eind oktober niet hoger zijn geweest dan 9°C en daarna 7°C en lager. Dit betekent dat u er in een zachte winter alles aan moet doen om de bodemtemperatuur naar beneden te krijgen (luchtramen open). Het risico bestaat anders dat ongekoelde tulpen bij de oplopende temperaturen in maart nog niet voldoende kou hebben gehad en te kort blijven. WORTELVORMING BROEI OP WATER Uit onderzoek blijkt dat een zware beworteling zwaardere planten geeft. Tulpen op water (vooral stilstaand water) mogen echter niet te veel wortels vormen om meetrekken, maar ook verslijming en rot, te voorkomen. Een goede lengte van de wortels is 3-4 cm bij inhalen. Een zware beworteling is te voorkomen door de bollen niet te lang voor het inhalen op te planten. Voor de vroege trek de bollen drie weken voor het inhalen opplanten en direct vullen met water. Laat de bollen vervolgens bij 5-7°C bewortelen. Dreigen de wortels te lang te worden, laat dan de temperatuur zakken naar 2°C. Zorg ervoor dat het water een EC heeft van 1,5-2,0. Een mengsel in de kas kan Calciumchloride met Calciumnitraat in de verhouding 1:2 zijn. Denk er bij mengsels van meststoffen aan dat er reacties plaats kunnen vinden als de voedingsstoffen hoog geconcentreerd worden gemengd. Bij twijfel kijken of bij de mengingen geen uitvlokking ontstaat. DROGE BEWARING Plant tulpen voor de broeierij op potgrond niet

later dan begin tot half december. Zet de droge bewaring bij 17°C niet langer voort dan tot eind november. Is planten dan nog niet mogelijk, verlaag de bewaartemperatuur dan tot 2°C om verdroging van de bloemen te voorkomen en om spruiten wortelontwikkeling te remmen. Ga niet ineens omlaag van 17°C naar 2°C, maar doe dat in stappen zodat de RV beter beheersbaar blijft. Laat de buitentemperatuur de bollen terugkoelen. EGALE VLOER BROEI OP WATER Bij waterbroei is het van belang dat de pallets in de cel waterpas staan. Bij een ongelijke vloer staan de bakken scheef waardoor de bollen op sommige plaatsen droog staan. De slechte beworteling zorgt voor een mindere opbrengst en meer uitval. Ook in de kas geldt dat de bak redelijk waterpas moet staan. TEMPERATUUR KAS BROEI OP WATER De kastemperatuur bij de broei op water is normaal gesproken lager dan die van de broei op potgrond. De kastemperatuur voor waterbroei ligt in de maanden januari, februari en maart rond de 16-17°C. In december ligt de kastemperatuur omwille van de snelheid rond de 19°C. Telers die bij hogere temperaturen broeien moeten meestal op kwaliteit inleveren.

ALGEMEEN

BEDRIJFSHYGIËNE De voorjaarsbloeiers zijn vrijwel allemaal geplant. De cellen zijn op sommige bedrijven leeg. Grijp deze gelegenheid aan om de schuur en de cellen grondig schoon te maken. In stof, grondresten en oude vellen kunnen mijten, aaltjes, sporen van Fusarium, Penicillium en roet overleven. Sporen die overleven zijn het begin van een nieuwe besmetting in het volgende seizoen. Door de cellen en de schuur goed uit te vegen en met een stofzuiger uit te zuigen worden al veel besmettingsbronnen opgeruimd. Maak de cellen nat en stook ze op tot circa 25°C zodat de sporen van schimmels gaan kiemen. Houd deze temperatuur twee dagen aan en droog vervolgens snel zodat de schimmelsporen afsterven. Deze wijze van ontsmetten is het hele jaar door uitvoerbaar. Naast het opruimen van de schuur is het ook een goede gelegenheid het erf eens kritisch te bekijken. Liggen er nog gewasresten van de verwerking? Ruim ze dan op. Bekijk eens of uw erfsituatie voldoet aan de eisen die gelden voor wat betreft het aflopen van dompelrestanten

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

en/of resten gewasbeschermingsmiddelen die van de opgeslagen kisten vrijkomen. Zo niet, maak dan plannen om dit in orde te maken. BESTRIJDING WILD Dieren kunnen grote schade aanrichten in gewassen. Neem nu alvast maatregelen om problemen te voorkomen. Let er ook op dat de jager die het land pacht, er ook zorg voor draagt dat de wildstand niet uit de hand loopt. Hij is hiervoor verantwoordelijk. Hazen en konijnen: span elektrisch gaas met schuine pootjes naar buiten toe. Zet een elektrische afrastering van 12, 15 en 30 cm hoog achter elkaar. Zet de laagste aan de buitenkant. Kraaien: gebruik hogetoonapparaten of maak gebruik van angstkreten. Het afschieten en ophangen van kraaien of het gebruik van vangkooien is verboden. Eenden/Ganzen: span visdraad op een hoogte van 20 cm. Laat de spuitpaden vrij. Jacht: dek de bollen af met acrylgaas. Let dan wel op muizen. Herten: span schrikdraad om het perceel. ‘IJSPRET’PERIKELEN Voor het geval dat het een strenge winter wordt alvast enkele tips voor de afvoer van dooiwater: • waar een dikke hallaag aanwezig is, kan afvoer van dooiwater grote problemen geven. Door plasvorming boven de hal kunnen bloembollen verstikken. Een snelle afvoer is dus van groot belang; • sneller afvoeren van dooiwater is mogelijk door in de paden extra stro aan te brengen. Op die plaatsen ontstaat geen of minder hal, waardoor het water vlotter wegzakt; • de diepere paden kunnen een groot gedeelte van het dooiwater afvoeren, maar dan moeten de paden wel naar de sloot aflopen; • het gebruik van bronbemaling of onderbemaling kan erg belangrijk zijn. Tijdig pompen na het einde van de vorst verlaagt het grondwater onder de hal. De hallaag wordt dan vanonder af dunner en het dooiwater zal sneller verdwijnen. BRANDVEILIGHEID EN INSPECTIE Elektrische installaties moeten voldoen aan de NEN1010-norm, die gaat over de veiligheid, betrouwbaarheid en herkenbaarheid van de installatie. Er is geen verplichting tot inspectie. Een elektrische inspectie geeft echter een goed overzicht over de (brand)gevaarlijke punten en verborgen gebreken op uw bedrijf. Daarnaast vragen verzekeringsmaatschappijen steeds vaker om een inspectie van de elektrische installatie. Een inspectierapport laat zien dat u al het mogelijke heeft gedaan om een veilige situatie op uw bedrijf te creëren. In sommige gevallen hoeft u hierdoor minder verzekeringspremie te betalen. Een inspectie van de elektrische installatie kost ongeveer € 1.000,-, afhankelijk van de omvang van het bedrijf. 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 63

LAATSTE NIEUWS

AGENDA


Tuincentrum de Boet wint Mosselman Holland Award 2014

Foto: PR

HOOGWOUD – De winnaar van de Mosselman Holland Award 2014 is Tuincentrum de Boet te Hoogwoud geworden. Op vrijdag 7 november 2014 is de award feestelijk uitgereikt door Ralph Koopman, commercieel directeur bij Mosselman Holland bv, aan Daisy Manshanden en Sander Mes, beiden verantwoordelijk voor de bloembollenpresentatie van het tuincentrum. Dit jaar heeft de Boet gekozen voor een totaal nieuwe presentatie van de bloembollen. Deze heeft een houtlook en bestaat uit een wandopstelling, twee planttafels en verschillende losse houten presentatie-units. Het gehele schap is voorzien van speciaal ontwikkeld beeldmateriaal. “Onze klanten zijn zeer tevreden met de nieuwe manier waarop wij onze bollen presenteren, het is een mooi en aantrekkelijk schap en dat zien we duidelijk terug in de bestedingen van de klant”, aldus Daisy. Verder waren genomineerd voor de Award van 2014: Groencentrum Witmarsum te Witmarsum, Tuincentrum Vechtweelde te Maarssen, Tuincentrum Coppelmans te Helmond, Tuinland Zwolle te Zwolle en Tuincentrum de Oude Tol te Wageningen. Zij hebben allen een aantrekkelijk bloembollenschap gerealiseerd en veel aandacht aan het assortiment en de presentatie besteed.

Winnaars fotowedstrijd Nationale Zomerbloemententoonstelling 2014

11 december Algemene ledenvergadering FloraHolland. 17 december Algemene ledenvergadering KAVB. 18 december Eindejaarsbijeenkomst Anthos. Locatie: Louwman Museum – Den Haag. Aanvang bijeenkomst: 14.30 uur. 2015 7 januari Uitreiking Tuinbouw Ondernemersprijs. Locatie: Keukenhof – Lisse.

65e Mechanisatietentoonstelling Bollenstreek. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1, 2141 SB Vijfhuizen. Tijden: 10.00 – 21.30 uur .Tevens tulpenkeuring en spuitlicentiebijeenkomsten Van Gent Van der Meer Nuyens.

Studenten strijden om beste ver(s)koper 2014 AALSMEER – LTO Glaskracht Nederland organiseert in samenspraak met Lentiz MBO Greenport voor het eerst een wedstrijd voor AOC-studenten. De komende weken gaan zeventig leerlingen de strijd met elkaar aan om de beste ver(s)koper van 2014 te worden. Zij doen dit op basis van kennis en vaardigheden, passend bij het beroep van verkoper in de glastuinbouw. De wedstrijd wordt uitgevoerd door studenten eerstejaars Business & Management en Horti Technics, als voorloper op het toekomstige agro-cluster. Op 7 november is de wedstrijd van start gegaan op de FloraHolland Trade Fair in Aalsmeer waar verschillende kwekers werden bezocht en een vervolgbezoek werd gepland om meer te weten te komen over het product, het bedrijf, de markt en de marketingplannen. Studenten presenteren in december hun bevindingen aan een jury van vooraanstaande ondernemers. Zij letten met name op de toegevoegde waarde van het product, de marketinggedachte, de klantgerichtheid en de PR-campagne van de kwekers. De acht beste presentaties nemen het tegen elkaar op tijdens de finale in januari 2015. De student die ‘zijn’ kweker het beste presenteert mag zich ver(s)koper van het jaar 2014 noemen.


3 december Praktijkbijeenkomst boomkwekerij en vasteplantenteelt. Thema: veiligheid en techniek. Locatie: Beurshal op het ITC-terrein in Boskoop/ Hazerswoude. Tijden: 13.30 – 16.30 uur.

13 t/m 15 januari CNB Bloem- en relatiedagen. Locatie: CNB-handelscentrum, Heereweg 347 – Lisse. Tijden: 8.30 – 17.00 uur.

Foto: PR

NAALDWIJK – Evenals in voorgaande jaren hebben amateurfotografen gehoor gegeven aan de oproep van de organisatie van de Nationale Zomerbloemententoonstelling om het thema, dit jaar ‘Kroonjuwelen’, op creatieve wijze, in beeld te brengen. Uit tien genomineerde foto’s heeft de jury de drie winnende foto’s gekozen. Op de eerste plaats is de inzending geëindigd van Magda Verhoeff-Terlouw. De winnende foto is een helder plaatje met echte zomerbloemen en het kroonjuweel van de Oude kerk. De tweede prijs is voor Ben Brugman en de derde plaats is voor Johan Rimmelzwaan. De prijzen zijn uitgereikt tijdens een bijeenkomst op vrijdagavond 7 november, die georganiseerd is voor de vele vrijwilligers van de Nationale Zomerbloemententoonstelling. De uitslag en ingestuurde foto’s zijn te vinden op www.nzbt.nl.

19 november Najaarssymposium KNPV. Thema: ‘Plantenziektekunde in de Topsector’. Aanvang: 9.00 uur. Locatie: Hof van Wageningen, Lawickse Allee 9 – Wageningen. Info en aanmelden: www.knpv.org.

17 januari Nationale Tulpendag. Organisatie: Tulpenpromotie Nederland (TPN). Locatie: Dam – Amsterdam. Aanvang 13.00 uur. Meer info: www.mooiwatbloemendoen.nl. 6 en 7 februari Bloembollen Vakdagen Flevoland. Locatie: Profyto-hallen te Creil. Meer info: www. bloembollenvakdagenflevoland.nl.

Buitenland 2015 16 t/m 25 januari 80e Grüne Woche – Berlijn. Meer info: www.gruenewoche.com. 27 t/m 30 januari 33e IPM – Essen (Duitsland). Meer info: www.ipm-essen.de.

Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

SERVICE

STIGAS tips

• TEKST: MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Langer doorwerken De gemiddelde leeftijd van vaste medewerkers op bloembollenbedrijven wordt steeds hoger. Van oudere medewerkers (50+) is bekend dat die vaak doorwerken tot ze er soms letterlijk - bij neervallen. Als ouderen uitvallen dan is er meestal sprake van langdurig verzuim. Deze groep heeft daardoor een verzuimpercentage van hoger dan 4% en 55+ zelfs hoger dan 5%. Dat terwijl in de agrarische en groene sector het gemiddelde verzuimpercentage ligt op 3%. (Landelijk over alle sectoren is het 4%. Dat betekent dat gemiddeld per dag 1 op de 25 medewerkers als ‘ziek’ te boek staat). Verzuim is lastig en kostbaar, in het bijzonder bij oudere, ervaren medewerkers. Als die vervangen moeten worden, dan kost begeleiding van die vervanger vaak ook nog extra tijd van een andere, ervaren medewerker. Kortom: Het is heel belangrijk na te denken over hoe we medewerkers langer gezond en vitaal kunnen laten doorwerken. Stigas is - specifiek voor de agrarische en groene sector - al enige tijd bezig met het project ‘Werken aan Morgen’, met: • een oproep naar koplopers; • een innovatieprijs Gezond & Vitaal werken; • filmpjes waarin te zien is hoe andere bedrijven dat doen (onder andere via www.werkenaanmorgen.nl en Youtube, typ: ‘Stigas nl’); • workshops; • vitaliteitsscan bedrijf. De scan is eenvoudig op de smartphone of computer, in circa tien minuten in te vullen. Er volgt meteen via de mail een overzicht van de scores op het gebied van: • Visie op vitaliteit • Arbeidsomstandigheden • Gezondheid • Inrichting functies • Gezond gedrag • Evalueren en verankeren Voor een (nog) vitaler bedrijf volgen er adviezen en tips over te nemen vervolgstappen. En voor verdere ondersteuning verschijnt ook het e-mailadres en telefoonnummer van de Stigas-adviseur in de buurt. De adviseur kan u in de meeste gevallen kosteloos verder helpen, doordat het Europees Sociaal Fonds medefinancier is van deze activiteit. Meer informatie: Bel Stigas op 071 568 9000 (optie 1). Ga naar www.stigas.nl, klik op ‘Ik wil meer weten over’. Of ga naar www.werkenaanmorgen.nl. Bel of mail: Marcel van Diepen (06 20140798), [email protected].

Kijk voor het ’Laatste Nieuws’ op

GLAD IJS “Gaat skoftig” Nee, dit is geen uitdrukking van Bennie Jolink. Als die zanger van Normaal uit z’n dak gaat, komen er heel wat andere klanken uit z’n opakeel. Wat deze enthousiaste kreet dan wel behelst? Kom ik weer bij een van m’n stokpaardjes terecht: social media. Tijdens het planten van tulpen, hyacinten, narcissen, etc. maken talloze (jongere) bollenjongens dat via Facebook of Twitter kenbaar door foto’s met begeleidende tekst de wereld in te sturen. Uit alle windrichtingen komen ze binnen. Ron van Lierop uit de Noordkop d.d. 4 oktober, beschaafd: “Gaat fantastisch”. Kennelijk met een drone opgenomen, evenals die van Joling uit het Drentse. Prachtig overzicht vanaf een paar honderd meter hoogte en mooi commentaar bijgeleverd. Dan met volle overtuiging het West-Friese bedrijf Boon en Breg, plantend in netten ergens in de Flevopolder of zo, en dan de uitroep “Gaat skoftig” met een hashtag erbij. Je zou zo zelf weer aan de slag willen. Kijk, ik hoef niet meer, maar dat dan soms die eenrijige Excelsior-plantmachine van Piet Kooiman uit Broekerhaven boven komt drijven, tja, dat kan ik ook niet helpen. Evenmin als dat gebeurt wanneer Niels Kreuk via Faceboek laat zien wat voor spullen daar binnenkomen. Vlak voor het broeiseizoen een paar nieuwe heftrucks en een stapelrobot. Ach ja, hoe lang is het geleden dat je al puur zo’n jongen was als je een duizend nieuwe van die kleine broeikistjes op het erf kreeg. Buiten opkuilen en die hap er later in weer en wind op de kruiwagen naar binnenhalen. Hoe zouden die mannen die ik eerder aanhaalde over een jaar of dertig terugkijken op de huidige periode? Hoe wordt er dan geteeld, gebroeid, verwerkt? Werken ze dan nog in dezelfde bedrijfshallen of zitten ze gefuseerd op agrarische complexen zoals nu met kassen? Wat doen we met de verspreid liggende hedendaagse bedrijfsgebouwen? Geen idee nog. Zelfs de bloemen- en bollenveilingen worden er mee geconfronteerd: wat doe je met het (overtollig) onroerend goed? Mooi als onderpand, maar daar los je geen leningen mee af. Is het nog verhandelbaar of gaat het net als bij oude boerderijen of solitaire glasbedrijven die terug worden gegeven aan de natuur? Moeilijk te voorspellen. Kijk naar al die leegstaande kantoorgebouwen. Zo zit bijvoorbeeld de Rabobank toch ook in z’n maag met een drietal prestigieuze vastgoedprojecten in Amsterdam, Parijs en Frankfurt. Maken ze er uiteindelijk misschien een studentenhuis van of zoiets. Gelukkig passen de bollenboeren zich doorgaans snel aan. Als je werkt met een natuurproduct sta je toch al regelmatig voor verrassingen. Je bent wel wat gewend. Komt dus wel goed. Denk.


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258



fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


NIEUWS HOBAHO

Ideale oogstomstandigheden calla De calla’s kenden een uitstekend groeiseizoen in voorjaar en zomer. Dat zet zich naadloos voort in vrijwel ideale oogstomstandigheden. De afzetkant ziet er minder rooskleurig uit. De matige tot slechte prijzen die de snijbloementelers de afgelopen jaren maakten, vertalen zich in een stroeve knollenhandel, constateert Wilfred Keijzer, intermediar calla. De pottenproducenten draaiden een redelijk seizoen, al is ook hier sprake van scherpere prijsstellingen. In tegenstelling tot 2013 ging het calla-seizoen dit voorjaar meteen voorspoedig van start. De hoge bodemtemperatuur zorgde dat het geplante product meteen goed aansloeg, wat resulteerde in weinig uitval. Later in het seizoen - mei tot en met half juni - liet ook het gesnipperde product op het veld goede resultaten zien. Augustus kende soms hevige regenval, maar dat veroorzaakte geen dusdanige problemen dat het de knolontwikkeling schaadde. Aantastingen door de Alternariaschimmel bleven tot enkele plekjes beperkt. Met hoge temperaturen tot eind oktober, kon in de tweede week van oktober gestart worden met het rooien van een mooi afgerijpt gewas. Hoewel vanaf begin november het weer eindelijk herfstachtiger is geworden, is de dreiging van vorst ver weg. “Er kan onder bijna ideale omstandigheden netjes achter de cultivars aangerooid worden”, zegt Keijzer. “De knollen zien er mooi uit, maar je weet natuurlijk pas echt hoe de kwaliteit is als ze gesorteerd in de bakken liggen.” Waren vorig seizoen de grotere maten 20+ schaars, door het goede groeiseizoen zal dat dit jaar zeker niet het geval zijn. Balans Aan de afzetkant verloopt de handel tot nu toe stroef, zeker richting het snijbloemensegment. De bloemenkwekers hebben een teleurstellend seizoen gedraaid, waarmee zich de trend van de afgelopen twee seizoenen voortzette. “De vraag is nu hoe dit verder moet, dit kan zo niet doorgaan. Er moet gezocht worden naar een nieuwe balans in de markt.” Voor dit jaar betekent dat in elk geval dat veel handel pas laat, als de knollen al gesorteerd in de bakken liggen, tot stand zal komen, verwacht Keijzer. De potplantenkwekers draaiden een redelijk jaar, hoewel hun eindafnemers wel een steeds scherpere prijs vragen, hetgeen ook de knollenprijzen drukt. Omdat de potmaten steeds kleiner worden, zal de vraag zich vooral concentreren op zift 16-18 en kleiner.

Wilfred Keijzer: ‘In snijsegment zoeken naar nieuwe balans’ Het is goed denkbaar dat in dit segment een zekere schaarste optreedt, waardoor wordt uitgeweken naar de grotere maten voor een vergelijkbare prijs. Daar zit voor potplantenkwekers die werken met geautomatiseerde systemen overigens wel een grens aan, stelt Wilfred. United Calla In de huidige dynamische markt is aandacht voor onderscheidend vermogen en makkelijke knollengroei belangrijk, zeker in moeilijker kleuren als geel en oranje. Daarin beschikt kwekersvereniging United Calla over de nodige troeven. Uit de in 2012 overgenomen veredelingskraam van de Nieuw-Zeelandse calla-specialist Andrew Wearmouth komen in deze kleuren een aantal zeer groeikrachtige typen te voorschijn, waaronder de reeds geïntroduceerde ‘Morning Sun’. Verder blijken ‘Pink Puppy’ en ‘White Flirt’ zeer goede knollengroeiers met een grote potentie te zijn. Dit

en de komende jaren zal in de kraam verder geselecteerd worden in de zoektocht naar opvolgers voor het huidige sortiment. Marktintroductie is wel een kwestie van lange adem: een nieuweling moet passen in het systeem, een lange houdbaarheid hebben en een aanvulling zijn op wat er al is. Daar hoort ook nog eens een kwekerij bij die de focus legt op een betrouwbare kwaliteit. United Calla stelt zich daarbij tot doel de diverse schakels te integreren in een keten van productie tot eindverbruiker, om zo overproductie te voorkomen. “Meer knollen in de schuur dan de markt aankan, brengt de markt in een neerwaartse spiraal, die het mooie product calla onwaardig is.” Keijzer vindt niet dat de callamarkt verzadigd is. “Mensen vergapen zich nog steeds aan de calla.” Zo ziet hij ruimte voor kleinere potplantenkwekers die grotere maten opzetten bestemd voor deels nog braakliggende afzetkanalen als de bloemenwinkel of de kleinere tuincentra. 14 november 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 67

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod Holland Gladiolus Group

Aantal kg Productnaam 8.000

0-11

Ronaldo®

Abba

4-11

2,00

5-10

10.000

Royal Ten®

4-10

1,00

10.000

Royal Virgin®

0-10

1,25

ong

6,00

Maat

5.000 Prijs

3.000

Adore®

ong

9,00

4.000

Ad Rem

4-11

3,00

3.500

Ad Rem’s Beauty

0-11

10.000

Agrass White

5-11

2,00

10.000

Antarctica®

0-11

1.500 15.000

1,00

8.000

Silver Dollar

5-10

1,75

2,75

2.000

Smirnoff®

0-12

5,00

Avant Garde® incl.1 ha Lic.3 jaar bet. ong

3.000

Strong Fire®

ong

4,50

Belicia®

5.000

Strong Love®

ong

5,00

1.500

Surrender®

ong

1.500

Timeless® incl.1 ha lic.

ong

4.000

Time Out®

ong

11,00

0-11

2,50

4-11

Bourbon Street®

ong

Bullit® (paars Buis)

ong

20.000

Sandor®

4-11

1.000 5.000

1.500

Salmon Prince®

3.000 12.000

Gladiolus ‘Prinsess Lee’®

Red Princess

10.000

Aanbod tulpenplantgoed 2015

4,00

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

1,50

Cape Town® exl. lic.

1,75

0-11

750

Carpaccio®

ong

5.000

Tom Pouce®

4.000

Cartouche®

5-11

1.000

Tresor®

ong

22,50

1.000

Casual® incl.1 ha lic.

ong

5.000

Triple A®

0-11

3,00

5-11

3.000

Update®

ong

ong

5.000

Verona

15.000

Christmas Dream

4-11

2,25

Viking

5-10

1,50

White Dream

5-10

Diverse soorten en kleuren gladiolen van Hol-

2.500

Circuit®

land Gladiolus Group. Beelden & gedetailleer-

4.000

Columbus®

0-11

4,00

10.000

4.000

Crossfire®

4-11

4,50

10.000

3.000

De Dijk®

ong

10,00

10.000

White Prince®

0-11

2,75

Winter Parrot®

0-11

3,00

Yellow Margarita®

ong

10,00

5-11

2,25

de teeltinformatie per soort vindt u op: www. hollandgladiolusgroup.com Bel voor aanbod oogst 2014: Ronald van Gijlswijk Mobiel Email

5.000

Deltha White®

5-11

3,00

9.000

5.000

Delta Strong®

5-11

3,00

2.000

5.000

Delta Sugar®

5-11

3,00

2.000

Dior®

0-11

Vraag

Doberman®

0-12

4,00

10.000

Dynasty®

5-11

1,75

06-53845133

3.500

[email protected]

10.000

CALLA:

5.000

Barcelona

5-10

1.500

Expression®

ong

3.000

Christmas Gift

5-11

1.000

Extension®

ong

7.000

Dynasty®

5-10

1.500

Fire Queen Rose

5.000

Denmark®

5-11

3,50

2.000

Flash Point®

0-5

3,75

5.000

First Class

5-10

1,50

10.000

Flaming Flag®

5-11

1,50

5.000

Flaming Parrot

2.500

Flaming Prince®

Mobiel Fax E-mail

0252-434656 [email protected]


3,00

5-10

2,00 1,75

3,50

20.000

Purple Flag

5-10

3,00

20.000

Purple Prince

5-10

1,75

5.000

Garden Fire®

0-12

15.000

Strong Gold

5-10

2,80

5.000

Hermitage

5-11

10.000

Verandi

5-11

3,00

40.000

Jan Seignette

5-10

Victor Mundi

5-11

2,50

2.000

Lady Chantal®

ong

5.000

Lalibela

ong

3,00

5.000

Leen van der Mark

5-10

1,50

5.000

Light Pink Prince®

5-10

3,00

4.000

Lions Glory® 2018

0-12

5,00

2.500

Memphis®

ong

12,50

1.500

Milkshake®

ong

16,00

5-11

1,50

ong

4,00

10.000 15.000

06 551 827 23

5-10

Margarita

ong

4.000

WILFRED KEIJZER

Jumbo Pink®

10.000

0-11

5.000

Neem contact op met:

5-11

1,50

Gander’s Rainbow®

10.000

Op zoek naar Calla knollen?

ong

20.000

10.000

Calla ‘White Flirt®’

Aafke®

Negrita Orange Juice® Orange Princess

5-11

Oviedo®

0-12

Pikant®

5-10

1.000

Pretty Princess

0-12

3.500

Prinses Irene Parkiet®

1,50

2,00

ong

25.000

Purple Prince

5-10

2,00

2.000

Red Planet®

ong

4,50

5.000

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod en Vraag Hyacinten Het droogverkoopseizoen loopt op zijn einde. Wij hebben nog enkele partijen hyacinten in aanbod voor de droogverkoop en broei, vraag ons naar de mogelijkheden. Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2015, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen.

Hyacint Pearls Passion® Kijk voor onder andere exclusieve kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Hyacinten Team Hobaho op Twitter

Contractteelt aangeboden · Zuid Frankrijk (Bordeaux) Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler scherp geprijsd · België · Zeeuws Vlaanderen · Zeeland · Drenthe Ook zijn er volop mogelijkheden in de Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar. Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger. Voor uitgebreide informatie: Aad Rood, tel. 06 511 942 94 Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

Aanbod gladiolen oogst 2014 Ajax® Antica® Argenta® Astarte® Bach® Bartok® Beethoven® Berlioz® Blue Mountain® Blue Tropic® Bonfire® Brahms® Careless® Chopin® Cream Perfection® Dvorsjak® Debussy® Decadent® Demarrage® Dowland® Elgar® Exclusive® Flynth® Fortarosa® Fortuna® Haydn® Helvetia® Handel® Himalaya® Joska® Karaoke® Lakeland® Lamé® Lennon®

17633 Beregeninginstallatie

Lucifer® Mahler® Miss Green® Mon Amour® Mozart® Natan® Nijmegen® Odyssee® Pandora® Peasano® Prima Verde® Prince of Orange® Rigoletto® Roma® Rosalina® Rossini® Rotary® Roussel® Route Du Soleil® Savannah® Serena® Snowdon® Socrates® Solist® Solfarino® Stravinsky® Stronggold® Swan Lake® Thalia® Verdi® Violet King® Vivaldi® Wagner® Yellow Frans®

Bauer

2.150,00

17630 Brander

Akerboom

500,00

17628 Afdekschuimen

50x75 cm

p.s. 1,00

17627 Potjes / Overpotjes 17626 Sierpotten

-

p.s. 0,10

Artstone

p.s. 0,40

17625 Kweekpotjes (White Magic)

-

p.s. 0,02

17624 Kweekpotjes (Tete a Tete)

-

p.s. 0,02

ATH

1.500,00

-

150,00

17623 Plantkar 17622 Regelsnijder

17620 TE HUUR: Kuubkisten120x120x100 cm p.s. 12,00 17618 Rolbezem NIEUW

Potveer

1.750,00

17616 Plantmachine

Nobels

1.750,00

-

750,00

17614 Dieseltank 17613 Tractor

Fendt 19.000,00

17612 Tractor

Fendt 29.000,00

17611 Hefmast

Wifo

1.250,00

-

1.250,00

MC Cormick

2.250,00

17610 Bochtband 17607 Tractor 17606 Telmachines 17605 Vellenbak

Antha

500,00

Van Dijke

3.750,00

17604 Bunker 17603 Gaasbakken 17602 TE HUUR: Tulpenland 17601 Schermhallen

N.o.t.k. 2.100,00

-

p.s. 1,25

17595 Nestbare kratten

-

p.s. 2,10

17594 Kuubskisten

150x119,5x92 cm p.s. 57,50

17593 Kuubskisten

150x120x92 cm p.s. 45,00 -

N.o.t.k.

120x100x105 cm

21.50,00

17587 Broeierijsysteem 17586 Kuubkisten

Van Zaal 60.000,00 120x100x100 cm p.s. 10,00

17585 Centrifugaal ventilatoren

- p.s. 300,00 Antha

300,00

17581 Compostdoek

-

100,00

17580 Rollenbaan

-

150,00

17577 Bunkers

Schouten/ Compas

Zie omschrijving 17574 Strobalenprikker 17573 Telmachine

Machines & Materialen Artikel

17648 Veldspuit

Merk

Vraagprijs

Hardi 25.000,00

17647 GEVRAAGD: TelmachineCremer TSV 1560 17646 Telescoop buizen 17645 Spuitkruiwagen 17644 Ventilatoren 17643 Besturingskast 17642 Veldfrees

250,00 300,00

17572 Pelstoelen

- p.s. 45,00

17568 Afzuiginstallatie

-

17567 Verwarmings elementen

- p.s. 100,00

1.300,00

-

17564 Plafondventilatoren

IJsselmuiden p.s. 145,00

p.s. 1,00

17563 Plafondventilatoren

IJsselmuiden p.s. 140,00

Bertolini

650,00

Klima p.s. 185,00 Agratechniek

500,00

Yanmar

500,00

Zie omschrijving 17639 Pallets

Cremer

-

17641 Ontbolmachine & BosbandVan den Berg 17640 Kantelaar

p.s. 1,00

-

17582 Afvoerband

Artnr.

400,00

-

17596 Exportkratten

17588 Kuubkisten

Voor aanbod/gebruikswaarden/prijzen: Tinus Lustig 0653733783 Of: [email protected] Info: www.prismagladiolus.nl

Antha

76x12 meter

17592 TE HUUR: Tulpenland

Tevens aanbod in het vrije assortiment. Snij-handel of droogverkoop.

1.750,00

17617 Transportband

-

1.000,00

120x120 cm

p.s. 8,00

17638 Onderzetters

50x75 cm

p.s. 2,25

17637 Gaasbakken

-

17562 Circulatie ventilatoren 17561 Droogsloffen

Priva p.s. 100,00 - p.s. 50,00

Vanaf heden veilt de export ook, hou de veilingcatalogus in de gaten op www.hobaho.nl Hobaho Veilen 0224 590888 @hobahoveilen

Zie omschrijving


KAVB NIEUWS KEURING

Zuid-Afrika zorgt voor kleur De meeste bolgewassen die nu nog bloeien komen van oorsprong uit Zuid-Afrika. Ook zijn er nog krokussen die zich volop bloeiend vertonen. Een ervan is zeer de moeite waard om diver-

H

et blijft aan mensen die niet binnen de bloembollensector actief zijn altijd weer lastig uit te leggen. Er zijn krokussen die in het voorjaar bloeien en er zijn er die dit in het najaar doen. De exacte achtergrond van dit verschil in bloeitijd is lastig te geven. Zelf heb ik bedacht dat het vooral met droge zomers, milde najaarsregens en koude winters te maken kan hebben. Een hypothese, meer niet, want wetenschappelijk bewezen is het nooit. Uitzonderingen op de strikte indeling tussen bloei in herfst of lente zijn er altijd. Een van die soorten was afgelopen maandag in de KAVB-keu-

ringszaal te zien: Crocus cambessedesii, ingezonden door C.P.J. Breed uit Noordwijkerhout. Wat sowieso opvalt is de kleine bloem. Het zijn zelfs de kleinste bloemen die binnen het geslacht Crocus voorkomen. Wat nog wonderlijker is, is dat deze soort van de herfst tot het voorjaar kan bloeien, zo schrijft Janis Ruksans is zijn boek over krokussen. In Letland, waar de winters toch wat kouder zijn dan bij ons, bloeit deze soort de hele winter vrolijk door. En dus plaatst Ruksans deze soort in beide groepen. Een echte herfstbloeier is Crocus laevigatus, waarvan Breed een donkere vorm liet zien, die lichtblauw is. Die aanduiding heeft betrekking op de gangbare kleur van deze uit Griekenland afkomstige soort: wit. Ook Cyclamen kan nog volop bloeien. Dat maakte Daan Smit duidelijk met een fraaie schaal Cyclamen hederifolium. Deze begint vaak al eind augustus te bloeien, maar kan ook begin november nog prima te showen zijn.

BINNEN EN BUITEN

Cyclamen hederifolium

Behalve deze laatste herfstbloeiende krokussen zijn het nog allerlei bolgewassen die van oorsprong uit Zuid-Afrika komen die voor kleur zorgen in de KAVB-keuringszaal. Dat geldt bijvoorbeeld voor het geslacht Nerine, dat de afgelopen periode in al zijn variatie te zien is geweest. Dat varieert van de hele kleine en fijne Nerine filifolia van L. van Delft tot de nieuwe hybriden die zijn geselecteerd uit kruisingen tussen Nerine en Amaryllis belladonna. Deze werden geshowd door MVN en vallen op door de forse bloemen en heldere kleuren. Mede dank zij het aangename weer van de afgelopen weken lukte het MVN om op 3 november nog een flink sortiment van deze hybriden en de nodige andere nieuwe Nerineselecties te showen. Een week later oogden ze allemaal nog uitstekend. In de kleur wit viel de afgelopen weken een aantal inzendingen van Nerine

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto:’s René Faas

se redenen. Nog genoeg stof tot schrijven dus.

Crocus cambessedesii

flexuosa ‘Alba’ op. In beide gevallen was sprake van een rijkbloeiend product. Ook het geslacht Oxalis laat begin november nog heel veel kleur zien. Dit geslacht komt in heel veel delen van de wereld voor, waaronder Zuid-Afrika. Juist de species uit dat land waren aanwezig in de keuringszaal. Dit betrof bijvoorbeeld Oxalis versicolor van C.P.J. Breed. Deze is altijd gemakkelijk te herkennen aan de witte, rozerood gerande bloempjes, die als ze dicht zijn ook nog attractief zijn door de afwisseling van rozerode en witte streepjes. Ze doen denken aan de vroegere barbiersstokken bij de kapper. Ook Oxalis hirta was de afgelopen weken te zien. C.P.J. Breed toonde de paarse selectie ‘Gothenburg’, L. van Delft zette de ‘gewone’ O. hirta neer, en meldde dat deze buiten in bloei was getrokken. Enkele weken geleden liet hij al O. melanosticta ‘Ken Aslet’ zien, die ook van buiten kwam. Ten slotte kwam er ook nog mooi materiaal uit Zuid-Amerika. Het betrof hier Ipheion sessile. De meeste species van Ipheion bloeien in het voorjaar, maar ook hier zijn er weer uitzonderingen, waaronder I. sessile. Inzender C.P.J. Breed trok veel bekijks met een pot vol witbloeiende sterretjes.

www.kavb.nl

HET PANEL Telers hebben steeds meer te maken met een omgeving die meekijkt, en wil weten wat de teler allemaal op zijn land doet. Het gebruik van middelen en meststoffen vraagt om meer nadenken. Een aantal telers is zelf, om weer andere redenen, aan het nagaan hoe ecologisch de teelt kan. Kortom, in beide gevallen gaat het om minder middel en minder meststoffen. Maar hoe kijken collega’s daar tegenaan? Vandaar deze keer de stelling

Het kan best wat minder Rene van der Slot, teler van tulpen, narcissen en hyacinten en broeier van snijhyacinten, Noordwijkerhout Het kan best wat minder vind ik een rekbare uitspraak. Wat bij de een minder is, is bij de ander al heel gewoon. Minder kun je ook op twee manieren opvatten: minder middelen of een lagere dosering. Wat betreft de bemesting vind ik dat we tegen de ondergrens aan zitten. We zien hier en daar toch de PW-waarden op je grondmonsters zakken. Hierbij zou je van overheidswege wat meer ruimte moeten krijgen om dit binnen de wet op te lossen. Daarbij bedoel ik niet alleen de hoeveelheid maar zeker de vastgestelde datums van aanwenden. Met wat meer ruimte valt in mijn ogen veel te halen. Wat betreft middelen is er tegenwoordig toch wel het een en ander biologisch te gebruiken waar door sommige telers wel wat beter naar gekeken mag worden. Met het toedienen van chemische middelen denkt men vaak een betere garantie te hebben voor het resultaat dan met het gebruik van biologische middelen, maar vraag jezelf maar eens af of dit altijd opgaat.

Jan Pepping, teler en broeier, Egmond-Binnen Het kan zeker met minder gewasbeschermingsmiddel. De basis moet hierbij wel goed zijn. Een goede vruchtwisseling, goede bodemvruchtbaarheid/structuur en gezond uitgangsmateriaal zijn hierbij van cruciaal belang. De middelen zijn duur, daarom probeer je als teler met zo min mogelijk middelen het gewas gezond te houden. De adviezen zijn gebaseerd om het risico zo laag mogelijk te houden. Hierbij worden vrij hoge concentraties aangehouden. Proeven om te kijken voor lagere dosering doen we zelf. Hierbij zien wij dat we behoorlijk kunnen reduceren met de middelen. Niet alleen in het ontsmetbad maar ook met het spuiten met luchtondersteuning op het land. Op basis van grondmonsters bemesten we bij. Hierbij letten we op wat de plant echt nodig heeft. We zijn nu bezig met GPS. Hierbij kunnen we in de toekomst nog specifieker bijbemesten en gewasbescherming gebruiken.

Piet van der Poel, teler van tulp, narcis, hyacint en broeier van snijhyacint, Noordwijkerhout In veel gevallen, als men verantwoord met de middelen omgaat en ze op het juiste moment toepast, komen we vanzelf op minder uit. Wat bemesting betreft op de zandgronden heb ik het idee dat we niet met minder toekunnen omdat we toch ons organischestofgehalte op peil zullen moeten houden, anders wordt het probleem van uitspoeling alleen maar groter. Verder denk ik dat het belangrijk is om je bodemvruchtbaarheid goed in de gaten te houden. Dit op peil brengen kan op verschillende manieren, ook wij zijn aan het experimenteren met biologische bodemverbeteraars. Dat de omgeving over onze schouders meekijkt, vind ik geen probleem. Het communiceren met mensen buiten het vak wat je aan het doen bent is een goede zaak. Laat ze maar weten wat je aan het doen bent, dan krijgen ze begrip voor een aantal zaken.

COLUMN Spagaat Het einde van het jaar nadert en dat betekent dat overal in het land de jaarlijkse ledenvergaderingen van de kringen worden georganiseerd. Tot zover niets nieuws. Wat dit jaar wel anders is dan andere jaren, is dat er nu veel tijd wordt ingeruimd voor de plannen van de KAVB. De directe aanleiding hiervoor zijn de ontwikkelingen in de maatschappij en bij de overheid op het gebied van plantgezondheid en de gevolgen hiervan voor de beschikbaarheid van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Door het wegvallen van verschillende middelen staat de kwaliteit van de Nederlandse bloembollen meer dan ooit onder druk. En dat terwijl we op afzetmarkten juist worden geconfronteerd met meer en zwaardere eisen. Zie hier de onmogelijke spagaat waar telers op dit moment mee te maken hebben. Om hierop een goed antwoord in de richting van de politiek en de overheid te hebben, heeft de KAVB dit jaar het actieplan “Gezonde bollen, bloeiende sector” gelanceerd. Hiermee wordt een omschakeling gemaakt naar een offensiever beleid op het gebied van duurzaamheid. Onze verwachting is dat met een dergelijk actief beleid veel meer bereikt kan worden. Hiermee wordt de spagaat waarin u zit naar verwachting comfortabeler, op dit moment blijft het echter nog steeds zeer ongemakkelijk. Vandaar dat de KAVB ook inzet op meer maatschappelijke waardering voor de bloembollenteelt. Nieuwe plannen hiervoor zullen binnenkort worden gepresenteerd. Ten slotte wordt gewerkt aan realistische kwaliteitsnormen. Zo wordt er op dit moment in Brussel gekeken naar de mogelijke afschaffingen van de quarantainestatus van enkele ziekten en plagen (de beruchte 0-norm). Ook dit kan een stukje van de oplossing bieden. Uiteraard is het niet de bedoeling dat het hiermee “vrijheid, blijheid” wordt. Het biedt echter wel de kans om als sector zaken zelf in overleg met de BKD en de NVWA te organiseren. Met deze uitdaging gaan de KAVB-productgroepen aan de slag. Conclusie: op verschillende fronten wordt gewerkt om uw ongemakkelijke positie te verbeteren. Tot die tijd wordt helaas wel een (te) grote mate van flexibiliteit en creativiteit gevraagd van de sector en de ondernemers. Heeft u een idee dat ook zou kunnen bijdragen? Wij horen het graag. Prisca Kleijn, directeur KAVB


KAVB NIEUWS

Foto: Arie Dwarswaard

‘Dit was interessant’

De agenda ter voorbereiding op de Algemene Ledenvergadering was snel klaar tijdens de kringbijeenkomst op maandag 3 november in Kennemerland. Kringvoorzitter Ger Baltus vat de discussie kort en krachtig samen. “De leden staan achter het beleid dat de KAVB hier heeft gepresenteerd. We waren het snel met de plannen eens.” Het centrale thema dit jaar was natuurlijk telen en het omgaan met de omgeving. Daarbij gaf lelieteler Hans van der Heijden uit Vledder de aftrap met een uitleg over de aanpak in zijn gebied als het ging om een positief imago. Daarna gaven vanuit het project Natuurlijk leven natuurlijk telen Roelf Havinga, Ton van der Lee en John Huiberts elk hun toelichting op onderdelen van dit project. De aanwezigen namen met interesse kennis van dit project, waaraan zeven bloembollenbedrijven meedoen, en dat zich richt op het optimaliseren van het bodemleven. Baltus: “Hans heeft de positieve ervaringen die in met name Drenthe, maar eigenlijk in heel Noord-Nederland zijn opgedaan, met ons gedeeld. Hier zijn goede slagen gemaakt, maar dat is niet vanzelf gegaan. De leden beseffen dat in Kennemerland die discussies er nog niet zijn, maar dat het tij zomaar kan keren.” In de kring zijn al enkele initiatieven opgepakt om de omwonenden goed te informeren over wat de bloembollenteelt inhoudt. Zo wordt er gewerkt aan een folder, en doen twee bedrijven volgend jaar april mee met een open dag van agrarische bedrijven in Bergen en omgeving. “In december vergaderen we weer als kringbestuur, en dan zullen we hier zeker verder over praten.” Terugkijkend op de vergadering is hij erg tevreden. “Dit was een geslaagde bijeenkomst. We kregen veel reacties dat dit een interessante avond was.”

Josina Rustenburg: ‘Wie komt er metselen?’

“Wie komt er metselen?” Veel meer dan deze cryptische zin wil kringsecretaris Josina Rustenburg nog niet kwijt over de jaarvergaderingen in de kringen Noordelijk Zandgebied en West-Friesland. Natuurlijk komt de agenda ter voorbereiding op de Algemene Ledenvergadering aan de orde. En natuurlijk is er een rondvraag. Daartussen zal zich een activiteit afspelen waarbij de omgeving en het eigen ondernemerschap centraal staan. “Hoewel er in beide kringen nog weinig kritiek is op de bloembollensector vinden we het wel belangrijk om daar aandacht aan te schenken. Dat gaan we op een wat andere manier doen dan anders. Geen spreker, maar wel een gesprek, waarbij Monique Ooms de discussieleider is. Zij heeft al een voorzet voor deze avond gegeven.” Monique Ooms hierover: “Een positief imago van de bloembollensector. Voor mij is dat geen luchtkasteel. Het is ook niet iets dat je moet overlaten aan overheid of deskundigen. Je idealen verwezenlijken doe je door er dagelijks een kasteel van te metselen.” De avonden vinden plaats op dinsdag 18 november voor de kring West-Friesland en op maandag 24 november voor de kring Noordelijk Zandgebied. In beide gevallen zijn de avonden alleen toegankelijk voor leden van de KAVB. Leden hebben inmiddels een persoonlijke uitnodiging ontvangen of krijgen deze spoedig toegestuurd.

Foto: Arie Dwarswaard

Ger Baltus:

Voorjaarsbloeiers geplant In de laatste week van oktober zijn de tulpen geplant op de KAVB proef- en monstertuin in Lisse. Met behulp van een overschietmachine zijn in twee dagen de referentiecollectie van ongeveer drieduizend cultivars, vele tientallen inzendingen ter registratie en driehonderd monsters de grond in gegaan. Eerder al zijn de bijzondere bolgewassen geplant. Binnenkort worden de plantwerkzaamheden afgerond met het planten van de irissen. In het voorjaar vinden de beoordelingen plaats.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


www.kavb.nl

Foto: Rene Faas

Let op bij vervoer losse lading

De KAVB ontvangt signalen van leden dat er recent bekeuringen zijn uitgedeeld voor het vervoeren van losse lading, in dit geval bloembollen. De regelgeving rondom het vervoeren van losse lading is sinds 2014 veranderd. Artikel 5.18.6 uit de Regeling voertuigen geeft aan dat: “Losse lading die naar haar aard niet op of aan het voertuig bevestigd kan worden, deugdelijk moet zijn afgedekt indien gevaar of hinder ontstaat of kan ontstaan als gevolg van afvallende of wegwaaiende lading”. Losse lading hoeft niet per definitie te worden afgedekt. Als de bollen meer dan 20 cm onder de rand worden geladen, is er geen risico op afvallende lading. De lading hoeft dan niet te worden afgedekt. De losse lading moet wel worden afgedekt als er gevaar of hinder kan ontstaan door afvallende lading. Dit kan in de meeste gevallen eenvoudig met een net of een zeil. Uiteindelijk beslist de dienstdoende handhaver of er een proces verbaal wordt opgemaakt. Worden de bloembollen in kuubskisten vervoerd? De kuubskisten moeten dan wel worden gezekerd, bijvoorbeeld met spanbanden. Mocht een proces verbaal worden opgemaakt, neem zelf op dat moment foto’s van de wagen en lading, bij voorkeur ook van de lading in de laadbak. Als het mogelijk is, ook de omgeving en eventueel de agent. Op deze manier ligt de beladingtoestand van het voertuig tijdens het moment van bekeuren vast. Dit materiaal is noodzakelijk voor het mogelijk juridisch verweer tegen het proces verbaal. Meer informatie over vervoer en lading kunt u vinden in de brochure Veilig lanbouwverkeer die is te vinden op de website van Cumela, www.cumela.nl

Definitief akkoord voor de Cao Open Teelten De achterban van de vakbonden FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en de werkgeversorganisaties NFO, KAVB, Anthos en LTO Nederland hebben ingestemd met het principe akkoord dat de onderhandelaars van deze organisaties op 2 september bereikten voor een nieuwe Cao Open Teelten. Daarmee is het cao-akkoord definitief. De collectieve arbeidsovereenkomst heeft een looptijd van 1 juli 2014 t/m 30 juni 2015 en voorziet in een loonsverhoging van 1,5 procent per 1 januari 2015. De nieuwe cao geldt voor ongeveer 30.000 werknemers in de sectoren boomkwekerij, bollenteelt, fruitteelt, vollegrondstuinbouw en akkerbouw. De betrokken partijen zijn het ook eens over de nieuwe regeling Piekarbeid. Deze regeling, die het mogelijk maakt om acht weken premievrij te werken, zal de bestaande regeling Gelegenheidsarbeid gaan vervangen. Dit gebeurt met ingang van 1 januari 2015.

Hoofdbestuur zoekt nieuw lid uit Zuidwest- of Zuidoost-Nederland In 2013 is tijdens de Algemene Ledenvergadering van de KAVB besloten om vacatures die in het Hoofdbestuur ontstaan via een openbare procedure in te vullen. Op dit moment is het KAVB-bestuur op zoek naar één vertegenwoordiger uit de kring Zuidoost- of Zuidwest-Nederland. Deze vertegenwoordiger zal beide kringen vertegenwoordigen in het bestuur. Bent u bedrijfslid van de KAVB in de regio Zuidwest- of Zuidoost-Nederland en bent u geïnteresseerd in een interessante bestuursfunctie dan kunt zich tot uiterlijk 5 december aanmelden bij de KAVB via Kleijn@ kavb.nl. Na deze datum worden de reacties geïnventariseerd en wordt door een selectiecommissie onderzocht of de kandidaten voldoen aan het profiel dat voor bestuursleden van de KAVB is opgesteld. Meer informatie over de inhoud van het bestuurswerk, het profiel van de gezochte kandidaat en de verdere procedure kunt u opvragen bij de KAVB. Ook kunt u hierover contact opnemen met mevrouw Kleijn (directeur KAVB) via 0252-536950.

Gereserveerde tulpennamen De KAVB heeft de afgelopen periode de volgende tulpencultivarnamen gereserveerd. Eventuele bezwaren tegen deze namen kunt u melden bij de taxonomen van de KAVB. De reserveringen gelden voor een jaar. Pink Experience, mutant ‘Christmas Dream’, rose, gevlamd, Kaagman-Schooneman My Girl, zaailing Remarkable, rose wit, Wijnhout Sunrise, zaailing Remarkable, geel, Wijnhout Limba Star, mutant ‘Debutante’, violet, Meissen Yellow Angel, mutant ‘Angel Star’, geel, J.S Pennings Secret Princess, mutant ‘Red Princess’, oranje met groen, Vriend Flower Bulbs Red Jon, zaailing Buis, rood, M.C. Zonneveld Beth Hart, mutant ‘Final Star’, rose, witte bladrand, P. Boon Tout Vous, zaailing Testcentrum, rose, A. Verschoor Blushing Flight, mutant ‘Yellow Flight’, geel met oranje blos, Jan de Wit en Zonen Beauty Flight, mutant ‘Yellow Flight’, oranje met geel, Jan de Wit en Zonen Red Stone, zaailing, rood, Marax Golden Ticket, zaailing, geel, J. en P. Snoek Magic Unique, mutant ‘Princess Unique’, geel met rood, C.J.J. van Schagen Bloembollen Lido, zaailing, paars, Hybris


Natuurlijk www.Egmondpotgrond.nl elke groeibodem het jaar rond t 020 4110386

potgrond

Loonwerkers opgelet! Op zoek naar nieuwe (plant)opdrachten? Plaats dan een advertentie in het vakblad

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

Hét voor de bloembollenHetvakblad meest gelezen vakblad voor de en vasteplantensector bloembollenen vaste plantensector Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

ANDRÉ IMANSE: VERKOOP VANAF BEELD

Recommend Documents