Anders Ja Zaanstad Verkiezingsprogramma 2010 - 2014
Vertrouw op de eigen kracht van mensen Denk en handel internationaal Beloon prestatie en deel de welvaart Streef naar een duurzame en harmonieuze samenleving Koester de grondrechten en gedeelde waarden
Anders Ja
Voorwoord Alexander Pechtold: Anders Ja D66 Ik ben blij dat u dit verkiezingsprogramma leest. Dat u de tijd en moeite neemt om u te verdiepen in de ambities, plannen en ideeën van D66. Graag maak ik van deze mogelijkheid gebruik om onze prioriteiten met u te delen. Toe te lichten waarop wij in de komende periode onze energie gaan richten. D66 kiest voor vernieuwing omdat het nodig is. Nederland is een mooi en welvarend land. Maar ook een land dat heeft stilgestaan, terwijl de wereld ver anderde. Een land dat belangrijke beslissingen te lang voor zich uitgeschoven heeft. Een land dat vraagt om verandering. Om een nieuw perspectief, een stip aan de horizon. Niet angstig voor de toekomst, maar optimistisch. Vol vertrouwen in de eigen kracht van mensen. Wij durven te kiezen, en inderdaad, daarmee zetten wij ons af tegen het grijze gemiddelde en de huidige politiek van stilstand. Wij hebben een alternatief, een eigen ambitieuze vernieuwingsagenda. Een agenda om Nederland een voor trekker en baanbreker in de 21e eeuw te maken. Een agenda waarmee wij volmondig ‘Ja’ zeggen tegen de uitdagingen en kansen van morgen. We moeten zorgen dat werknemers flexibel en weerbaar worden. Dat ook starters een huis kunnen kopen. Echt werk maken van kennis en innovatie. En van de doorbraak naar een duurzame economie. Met een overheid die zijn beperkingen kent, maar doet wat zij belooft. In een samenleving gericht op ruimte voor individuele ontplooiing. Die mensen niet verdeelt maar helpt eman ciperen. Net als D66 verschillen tussen mensen positief waardeert, omdat ze veerkracht en creativiteit brengen. In maart kunt u uw stem weer laten horen. Dan kunt u kiezen voor vernieuwing. Dan bepaalt u hoe uw gemeente er uit gaat zien. Daar moet de verandering beginnen. Dicht bij huis. In uw gemeente, uw wijk, uw straat. Want na meer dan 10 jaar ervaring in de lokale politiek als gemeenteraadslid, wethouder en burgemeester, weet ik dat de meeste van uw ergernissen en ongemakken daar worden opgelost. Ook in uw gemeente staan gemotiveerde en deskundige D66-kandidaten klaar om vol optimisme de verandering vorm te geven. In dit verkiezingsprogramma vindt u onze voorstellen daarvoor, passend in onze vernieuwingsagenda. Met 5 kernpunten: werken, kennis, duurzaamheid, wonen en kwaliteit van de overheid.
Stilstaan of hervormen: werken in de 21e eeuw In economisch zwaar weer moet de vernieuwing beginnen op de arbeidsmarkt. D66 is overtuigd van de kracht en vindingrijkheid van mensen en bedrijven. Ook in de crisis waarin wij nu verkeren, zal die kracht de economische ommekeer moeten drijven. De overheid moet voorwaarden scheppen en bar rières voor mensen wegnemen. Niet doen alsof mensen nog steeds hun hele leven dezelfde baan houden. Die baan is tijdelijk, uw vaardigheden blijven. D66 wil meer flexibiliteit en persoonlijke weerbaarheid. Meer solidariteit tussen jong en oud, actief en niet-actief, insiders en outsiders. Wij pleiten voor het geleidelijk verhogen van de AOW leeftijd, voor het verhogen van de arbeids participatie van oudere werknemers, outsiders en ouders, een vernieuwd ont slagrecht. Kortom: een arbeidsmarkt voor de 21e eeuw.
Anders Ja Eindelijk werk maken van kennis en innovatie Het belang van kennis en innovatie is glashelder. Er is veel gepraat maar weinig actie. Onze handen jeuken. Alleen het allerbeste onderzoek en on derwijs is goed genoeg. Goed onderwijs is de beste garantie voor persoon lijke, maatschappelijke en economische ontwikkeling. De basis voor een samenleving waarin iedereen tot zijn recht komt en alle mensen de kans krijgen het beste uit zichzelf te halen. Wij willen tot de top behoren, niet tot de middelmaat. Dat betekent veel meer investeren. Maar ook meer vrijheid voor scholen en leraren om dat onderwijs, samen met ouders en leerlingen in te richten. Minder bureaucratie en regels van bovenaf. Meer ruimte voor ontplooiing. Meer leren, meer stimuleren, meer doorstroming en minder uitval. Daarom pakken gemeenten zwakke scholen, slechte huisvesting en schooluitval aan.
Omwenteling naar een duurzame economie en samenleving Meer ambitie, meer durf, meer vrijheid en minder regels. Met die houding kun nen we ook de omwenteling naar een duurzame economie en samenleving maken. We zijn het verplicht aan komende generaties onze samenleving en economie te verduurzamen en klimaatverandering tegen te gaan. Nu is het moment daarvoor. De natuur in onze steden en dorpen, onze wateren en onze wereld beschermen. De ecologische ‘voetafdruk’ van ons land en onze gene ratie moet terug naar een eerlijker aandeel. Niet met symboolpolitiek, doem denken of luchtfietsen. Maar met innoveren en stimuleren en alleen waar nodig verplichten en verbieden. Al onze creativiteit en innovatiekracht inzetten. Op duurzame technologie, groene energie, schoon wonen, werken en vervoeren.
De vastgelopen woningmarkt hervormen Niet alleen de arbeidsmarkt, ook de woningmarkt zit op slot. Regels voor huursubsidie, bouwprocedures, hypotheekrenteaftrek en sociale woningbouw hebben de markt vast laten lopen. Wij moeten haar weer in beweging brengen. We moeten woningcoörporaties hervormen. Zij moeten goed gecontroleerde publieke organisaties zijn, zonder commerciële neventaken en avonturen. Dui delijk zijn in wat de private sector kan regelen en wat een publieke zaak is. De woningmarkt moet minder regels krijgen zodat meer en meer verschillende huizen gebouwd worden. Zodat starters ook in de steden een woning kunnen kopen.
De overheid is er voor u Met die gedachte is D66 meer dan 40 jaar geleden opgericht. En nog steeds is deze actueel. We zien macht zonder tegenmacht. Een overheid die uitbreidt, opschuift en binnendringt. Maar niet doet wat ze belooft. Er zijn nieuwe regenten. Mensen die met regeltjes komen die uitgaan van wan trouwen in plaats van vertrouwen, die onze burgerlijke vrijheden onder druk zetten, regels die ontplooiing van mensen in de weg staan. De overheid is er voor de mensen en niet andersom. Wij willen een overheid die ‘Ja’ zegt en ruimte biedt voor initiatieven. En de overheid moet zekerheid bieden over het uitvoeren van haar kerntaken. Goede dienstverlening, kwaliteit in het onderwijs, goed openbaar vervoer, een leefomgeving die schoon, heel en veilig is. Daarbij vindt D66 dat we zoveel mogelijk zaken zo dicht mogelijk bij de burger moeten organiseren. In gemeenten, want daar is maatwerk en verantwoording het best mogelijk.
Anders Ja Ons perspectief op mens en maatschappij – individuen die zich ontplooien Onze vernieuwingsagenda sluit aan bij ons perspectief op mens en maatschap pij. D66 houdt van verschillen. Mensen zijn niet gelijk, wel gelijkwaardig. Bij D66 is ieder mens er één. Niet één van velen maar uniek en waardevol. D66 waardeert juist de verschillen tussen mensen. D66 vertrouwt op de eigen kracht van mensen. In een maatschappij die bloeit als er ruimte is voor individuele ontplooi ing. Wie zichzelf kan redden moet de ruimte krijgen om eigen keuzes te maken. Wie tijdelijk een steuntje in de rug nodig heeft moet kunnen rekenen op de over heid. Krachtige individuen en hun onderlinge samenwerking zijn de bouwstenen voor solidariteit en voor samen leven; niet de overheid. In een Nederland met nieuw optimisme kunnen we ons ook losmaken van het splijtende integratiedebat. D66 deelt u niet in. Wij denken niet in gezinnen, geslachten, generaties of geloven. U bent uzelf met eigen talenten en eigen verantwoordelijkheden. Daarom verzet D66 zich tegen een overheid of politiek die mensen vooral als onderdeel van een groep benadert, als familielid, als werknemer of als aanhanger van een bepaald geloof. U bent uniek en geen gemiddelde of stereotype. Daarom willen wij ook weg van het traditionele integratiebeleid. Vooral werken aan emancipatie. Onderwijs en arbeidsmarkt zijn daarvoor de sleutels. Natuurlijk met oog voor terechte ergernissen over overlast, onveiligheid en geweld. Die mogen niet worden geaccepteerd als cultuurverschil maar worden aangepakt door politie en justitie, zonder onderscheid. Etniciteit en achtergrond zijn geen excuus, en ook geen verwijt. Iedereen verdient gelijke kan sen en gelijkheid voor de wet. En daarbij heeft de overheid wél een rol.
Vernieuwing start aan de basis – het belang van lokale verkiezingen De vernieuwingsagenda van D66 zal niet zonder slag of stoot gerealiseerd worden. Dat doen we samen met u. Voor, tijdens en na de verkiezingen. D66 vertrouwt op de kracht van het lokaal bestuur. Voor heel veel zaken is lokaal maatwerk beter dan regels uit Den Haag. Sterk lokaal bestuur vraagt ook om vernieuwing. Krachtige gemeenten, met heldere verantwoordelijkheden en bijpassende middelen, meer inspraak en verantwoording, meer gekozen bestuurders. En kleinschalige voorzieningen, met de menselijke maat. U vindt verderop in dit verkiezingsprogramma meer over onze plannen in uw gemeen te. Ik wilde deze kans gebruiken om die lokale plannen in een bredere context te plaatsen. Ook dit programma vormt een belangrijke bouwsteen in onze vernieuwingsagenda. Ik vraag u de plaatselijke D66 kandidaten dan ook te steunen en op 3 maart 2010 D66 te stemmen.
Alexander Pechtold Fractievoorzitter D66 in de Tweede Kamer
Inhoud Voorwoord Alexander Pechtold: Anders Ja D66 Voorwoord Jan de Vries
3
1. Onderwijs: blijven leren
5
2. Economie en werk
10
3. Wonen in een bereikbaar en groen Zaanstad
17
4. Een duurzaam Zaanstad
22
5. Welzijn en cultuur
25
6. Diversiteit en emancipatie
27
7. Kwaliteit van overheid en bestuur
29
8. Veiligheid maak je met mensen
33
9. Financiën
36
De vijf sociaal-liberale richtingwijzers
37
Voorwoord Jan de Vries De inwoners van Zaanstad bruisen al sinds decennia van de ideeën, inzet en initiatieven. Of het nu gaat om leerlingen, ondernemers, vrijwilligers, in sportzalen of gewoon de vrouw of man in de straat: allen willen vooruit en met elkaar de blik op de toekomst richten! Vindt u het ook tijd dat we zaken anders gaan aanpakken in Zaanstad? Wilt u dat er naar u als inwoner of ondernemer geluisterd wordt, voordat plannen worden gemaakt? En wilt u écht meebeslissen over zaken die u direct aangaan? D66 ziet volop kansen om de Zaanse samenleving te moderniseren.
Onz e p rioriteiten v oor 20 1 0-2 01 4 zijn: 1. Uitstekend onderwijs voor iedereen 2. Meer werk in Zaanstad, en ruimte maken voor ondernemers 3. Beter wonen in een groene en bereikbare gemeente 4. Een duurzame gemeente 5. Een betere overheid, die echt luistert U kunt in dit programma lezen hoe wij de toekomst van Zaanstad zien. Deelt u onze visie? U kunt als inwoner van Zaanstad op 3 maart 2010 een nieuwe gemeenteraad kiezen. D66 is er klaar voor! Klaar om mee te besturen aan de stad waar naar u geluisterd wordt. Een stad waar iedereen, ongeacht afkomst, religie of geaardheid, meetelt en waar onderwijs, ondernemersschap, inspraak en vrijwilligerswerk hand in hand zullen gaan!
Kan h et and ers? Ja! M o et h et and ers ? J a! Dat is de kern van ons verhaal. Ik wens u veel plezier met het lezen van dit programma. Wij gaan er vol vertrouwen de verkiezingen mee in.
Ja n de Vr ies Lijsttrekker D66 Zaanstad 3
4
1. Onderwijs: blijven leren Goed onderwijs is een bestaansvoorwaarde voor een samenleving waarin mensen de kans krijgen het beste uit zichzelf te halen en waar iedereen tot zijn recht kan komen. Goed onderwijs is nodig voor de versterking van onze lokale economie. Goed geschoolde mensen maken ons als regio aantrekkelijker om in te investeren. En onderwijs vergroot het onderling begrip en maakt daarmee een Zaanstad waar mensen elkaar in hun waarde laten.
D66 wil: • Proef met praktijkschool • Stage plaatse n binnen de ge mee nte • Vraaggericht onderwijs • Goede e n gezonde schoolge bouw en • Schooluitval bestrijden • Schole n elkaar versterke n
D66 wil de rol van scholen versterken. Scholen weten het beste wat hun leerlingen en studenten nodig hebben en hoe ze daarop effectief kunnen inspelen. D66 wil meer initiatief bij de scholen neerleggen – de regelzucht van beleidsmakers moet worden teruggedrongen. De gemeente Zaanstad dient vooral een voorwaardenscheppende en faciliterende rol te spelen. Want onderwijs is meer dan een basisvoorziening. Onderwijs bepaalt de toekomst van onze samenleving. D66 wil dat ieder individu zijn of haar talenten volledig kan ontplooien. Deze ontplooiing vereist een goede opvoeding en goed onderwijs. De ouders zijn in de eerste plaats verantwoordelijk voor de opvoeding, de scholen voor wat de leerlingen en studenten leren. Er is natuurlijk geen school te vinden die onder de maat wil presteren en alle scholen – ook de beste – willen zich verbeteren. D66 wil dat aangrijpen om samen met de scholen het onderwijs in onze gemeente uitdagend en uitmuntend te maken. Onze scholen moeten de beste kwaliteiten van de leerlingen en studenten naar boven brengen want als je uitgedaagd wordt presteer je beter en ben je trots op wat je doet. D66 vindt dat het zogenoemde “stapelen” weer makkelijker moet worden. Niet iedereen is onmiddellijk een briljante leerling. De meeste mensen ontwikkelen zich geleidelijk, stap voor stap. Wij vinden het daarom heel belangrijk dat er een leerlijn komt waarbij de overgang van VMBO, naar MBO, HBO en WO gemakkelijker en vooral flexibeler verloopt. Dat stimuleert mensen zich verder te ontwikkelen. Onderwijs is de hoeksteen van onze kenniseconomie. Goed onderwijs is niet alleen individuele ontplooiing, het is ook een voorbereiding op de arbeidsmarkt. Voor onze lokale economie is het daarom van groot belang dat onze scholen aansluiten op wat bedrijven nodig hebben.
5
‘Stapelen’ moet weer gemakkelijker worden
In de eerste plaats Zaanse bedrijven, maar ook ondernemingen die overwegen hier een vestiging te openen. Want de aanwezigheid van goed onderwijs maakt Zaanstad aantrekkelijker als vestigingsplaats voor bedrijven.
Kind cen tr aal Goed onderwijs bouwt op de intrinsieke motivatie van het kind om te leren. D66 vindt het van groot belang dat leerlingen trots zijn op wat zij doen, maken en leren. Daarvoor is nodig dat een leerling gewaardeerd wordt. Dat hij blij is met wat hij heeft gepresteerd en daarvoor bovendien beloond wordt. Het uitgangspunt van het Zaans onderwijs zou moeten zijn: de leerling uitdagen. Een leerlingen die zich uitgedaagd voelt toont interesse, heeft niet het gevoel alleen maar aan verplichtingen te moeten voldoen en valt daarom minder snel uit.
Bes trijden v an s chool uitv al Schooluitval is een pijnlijke verspilling – in geld maar meer nog op het persoonlijk vlak. Om schooluitval tegen te gaan, staat D66 een tweesporenbeleid voor: repressief en preventief. D66 wil dat geen kind van de basisschool af gaat voor het kan lezen en schrijven, wat door een landelijke toets wordt vastgesteld. Daarvoor is nodig: taalonderwijs op jongere leeftijd dan nu, betere begeleiding, snellere inzet van leerplichtambtenaren en huisbezoeken aan spijbelaars. D66 is voorstander van kleinere scholen. Op een kleinere school is de kans groter dat elk kind voldoende aandacht krijgt en kan uitval beter worden voorkomen. Daarnaast wil D66 meer aandacht voor dossieroverdracht, met name bij de overstap van het VMBO naar het MBO. Dit moet anders: D66 pleit voor meer en betere zorg- en adviesteams, ook voor leerlingen die niet meer leerplichtig zijn maar nog wel op het voortgezet onderwijs zitten. Om onze speerpunten te bereiken is het noodzakelijk dat de gemeente meer samenwerkt met schoolbesturen. Samen kunnen we bijvoorbeeld de succesvolle praktijkervaringen van de ene school overhevelen naar de andere. Schooluitval dient hoe dan ook, meetbaar teruggedrongen te worden.
Pr aktijks ch ool als ni eu we ambachtscho ol Gelukkig zijn er ook leerlingen die graag met hun handen werken. Als vakman zijn zij later onmisbaar en kunnen ze een goede boterham verdienen. Helaas komt het aanbod van VMBO-scholen voor deze leerlingen onvoldoende tegemoet aan wat de leerlingen en onze samenleving nodig hebben: veel te veel theorie. D66 wil dat deze leerlingen praktijkonderwijs krijgen, bijvoorbeeld door ze aan auto’s laten sleutelen of machines te demonteren in oude verlaten fabriekspanden of deze zelfs opknappen.
6
Zij moeten resultaat zien van het werk dat zij met elkaar verricht hebben. Daarom wil D66 bij wijze van pilot in Zaanstad de oude ambachtsschool terug. De schat aan Zaans industrieel erfgoed biedt alle kans om basisvaardigheden op te doen door het op te knappen. Daarop wordt dan praktijkonderwijs gestapeld dat aansluit op de hedendaagse techniek. Resultaat: de allrounders waar de arbeidsmarkt zo om staat te springen. Dat is wat de nieuwe Ambachtsschool wil bereiken.
Sterk er e schol en v ers terk en d e z wakk er e Geen enkele school wil te boek staan als zwak. D66 wil alle scholen helpen zich te versterken. Waar scholen op sommige punten zwakker presteren dan andere, vindt D66 dat de sterke scholen deze zwakkere broeders moeten helpen. Spreiding van leerlingen vindt D66 geen oplossing – de oplossing kan alleen liggen in de versterking van de scholen zelf, niet door leerlingen over sterke en zwakke scholen te spreiden. In het plan van D66 gaan scholen die goed presteren, meedraaien in een poule van professionals waarbij scholen een beroep kunnen doen op elkaars expertise. D66 ziet niet veel in ‘zwarte lijsten’ met zwakke scholen. Schoolbesturen moeten beloond worden voor verbeteringen, niet gestraft worden voor een prominente plek op een ‘zwarte lijst’. De gemeente Zaanstad kan scholen die verbeteringen realiseren, belonen met gemeentelijke aanbevelingen en met stageplaatsen binnen de gemeente.
Aan d e sl ag met br ed e s chol en D66 vertrouwt op de eigen kracht van mensen en denkt en handelt internationaal. Wij richten onze blik naar buiten en dan staat vraaggericht onderwijs centraal; niet het overheidsbeleid. Een brede school gaat veel verder dan het samenvoegen van kinderdagverblijven, voor- en naschoolse opvang met de reguliere basisschool in één gebouw. Vooruitlopend op de Wet passend onderwijs die in 2011 in werking treedt, zet D66 Zaanstad de komende jaren in op het faciliteren van vraaggericht onderwijs. ´Inclusief onderwijs´ moet er voor iedereen in Zaanstad komen, voor kinderen met leerachterstanden maar ook indien blijkt dat er behoefte is aan aparte doelgroepenklasjes. Zo blijken het reguliere basisonderwijs en het Speciaal Basis Onderwijs in Zaanstad momenteel niet te voorzien in de vraag naar specifieke autistenklasjes voor kinderen die een te hoog IQ hebben voor de autistenklasjes op een ZMLK-school.1 Deze kinderen passen nu eenmaal niet in de gemengde groepen van kinderen met ADHD en gedragsproblemen op Cluster 4 scholen, omdat autisten rust en regelmaat nodig hebben. Bij het oplossen van die problematiek wil D66 Zaanstad het verschil maken.
1
ZMLK-scholen zijn scholen voor Zeer Moeilijk Lerende Kinderen, in Zaanstad deel van Dynamica Onderwijs.
7
Ook als er vraag is naar onderwijs voor hoogbegaafde kinderen, naar tweetalig onderwijs of naar zondagscholen wil D66 dit faciliteren. Niet iedere school zal een speciaal doelgroepenklasje krijgen, al is het maar omdat het aantal leerlingen niet toereikend is. Scholen zullen zich dus gaan specialiseren, samenwerken maar ook concurreren op basis van kwaliteit. Belangrijk voordeel daarbij is dat adequate ondersteuning, participatie en begeleiding, bijvoorbeeld door een pedagoog, zo dicht mogelijk bij huis gegeven wordt. Onderwijs speelt verder ook een belangrijke rol bij de integratie van immigranten. Het gaat daarbij vooral om het leren van de Nederlandse taal en cultuur en om het bijbrengen van respect voor en kennis over ieders etniciteit, gewoontes en religieuze achtergrond. D66 is daarom een voorstander van het aanbieden van laagdrempelig onderwijs aan nieuwkomers op een brede school. Met name moeders blijken het als veilig en vertrouwd te ervaren om op de school van hun kinderen zelf ook les te krijgen.
Betere en b er eikb ar e s chol en Huisvesting van scholen, en dan vooral de kwaliteit van het binnenklimaat, heeft grote invloed op de leerprestaties van kinderen. D66 signaleert dat de huisvesting, hygiëne en kwaliteit van het binnenklimaat onvoldoende is. Dat moet verbeteren. Daarnaast wil D66 dat onderwijsgebouwen beter afgestemd worden op de ontwikkeling van wijken. Dit is een kwestie van bestuurlijke kwaliteit. En alleen in uiterste gevallen mogen kinderen worden ondergebracht in noodhuisvesting.
8
9
2. Economie en werk D66 ziet de huidige economische crisis ook als een kans voor Zaanstad. Een kans om nieuwe, duurzame bedrijvigheid aan ons te binden en een kans om andere, arbeidsintensieve sectoren in onze regio te laten groeien. Een kans om zaken echt anders aan te pakken.
D66 wil: • Actief we rven va n arbeidsintensieve bedrijvighei d • Bestaande bedrijventerreinen beter benutten • Een toekomstvisie voor ee n sterk e detailhandel, samen met ondernemers • Barrières naa r werk slechten • Zondagopening van winkels vrijgeven
We zien dat onze economie verandert. Daarin zijn steeds meer zelfstandigen zonder personeel actief, blijken flexibele samenwerkingsverbanden te ontstaan en weer te verdwijnen. D66 is overtuigd van de kracht en vindingrijkheid van mensen en bedrijven. De gemeente moet hier op inspelen en haar maatregelen laten aansluiten op de economische realiteit van nu. Die is dat we deel uitmaken van een regio die zich uitstrekt tot en met Schiphol. Een regio ook die volop kansen biedt aan nieuwe, creatieve en innovatieve bedrijven. Zo heeft Zaanstad veel bedrijfspanden met veel vierkante meters tegen een lage prijs. De toonaangevende decorbouwer in Nederland bijvoorbeeld heeft allang een plek gevonden in Zaanstad, waarom dan geen filmstudio’s? D66 vindt het belangrijk dat ondernemers de ruimte krijgen om te ondernemen. En dat er een overheid is die ‘Ja’ zegt tegen ondernemers. Een overheid die zorgt voor optimale randvoorwaarden. En die zorgt voor heldere dienstverlening die is toegesneden op het ritme van ondernemers. In een arbeidsmarkt waar – ondanks de crisis – krapte zal ontstaan, moet de nadruk meer komen te liggen op activeren. Daarbij gelooft D66 in de keuzevrijheid voor het individu. Mensen mogen zelf kiezen hoe ze het liefst weer aan de slag gaan. Want mensen zijn verschillend en wij willen dat de overheid ruimte laat voor die verschillen.
Ruimt e maken v oo r o nd ern emer s D66 vindt het belangrijk dat ondernemers de ruimte krijgen in Zaanstad. Ruimte om te ondernemen, ruimte om te groeien, ruimte om werkgelegenheid te scheppen. We willen een aantrekkelijke gemeente zijn voor de groeisectoren: creatieve dienstverlening, zakelijke dienstverlening en de gezondheidszorg.
10
Ru imt e op d e b est aand e b edr ijv ent errein en D66 wil ruimte maken op de bestaande bedrijventerreinen. Er liggen kansen voor intensivering van de bestaande bedrijventerreinen door middel van herontwikkeling en dubbel bodemgebruik. Dit heeft de voorkeur boven ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen. In verband met de gestarte aanleg van de Tweede Coentunnel en de Westrandweg heeft de herontwikkeling van de Achtersluispolder prioriteit.
Ruimt e vo or co mbin er en v an won en en wer ken Binnen onze gemeente zijn van oudsher wonen en werken nauw verweven. Overlast veroorzakende bedrijven bevinden zich daarom nog steeds in of nabij woonhuizen. D66 wil onderzoeken of de overlast verder terug kan, bijvoorbeeld door bedrijven te verplaatsen naar bestaande bedrijventerreinen buiten het bewoonde gebied. Voor deze bedrijven betekent dit meer ruimte voor groei en een betere bereikbaarheid. De hierdoor ontstane open plekken kunnen benut worden voor een nieuwe bestemming. Zo kunnen we meer mogelijkheden creëren voor de combinatie van wonen en werken aan huis.
Ruimt e maken v oo r cr eatiev e bro ed plaats en Door onze ligging in de Amsterdamse regio en natuurlijk onze eigen historie is Zaanstad een steeds aantrekkelijker werkgebied en vestigingplaats voor de creatieve sector. Onze kracht is dat we een goed en betaalbaar alternatief zijn voor Amsterdam. Zo is Zaanstad regelmatig het decor voor tv- en filmopnames. En de oude industriële complexen en pakhuizen langs de Zaan zijn ideaal om als creatieve broedplaats te dienen. D66 wil dat de gemeente zich inzet voor meer creatieve broedplaatsen, zeker in gebouwen waarvoor voorlopig geen nieuwe 11
Mensen mogen zelf kiezen hoe ze het liefst weer aan de slag gaan
bestemming is. Deze broedplaatsen bieden ruimte aan kunstenaars, en jonge ondernemers in media, mode, muziek, ontwerp. Deze groep kan een pioniersrol vervullen en ervoor zorgen dat er een nieuw publiek naar Zaanstad trekt.
Ied er een aan d e sl ag Iedereen draagt zijn steentje bij. Voor hen die werken, bestaat deze investering primair uit hun baan. Zij die niet aan het arbeidsproces deelnemen, kunnen op andere wijze bijdragen aan het versterken van de sociale structuur van Zaanstad. Onder de huidige economische omstandigheden is het letterlijk alle hens aan dek. Dat betekent dat jongeren werken óf leren, dat mensen zonder werk, werk krijgen aangeboden, dan wel op een andere manier maatschappelijk actief zijn, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk. Daarbij gelooft D66 in de keuzevrijheid voor het individu. Mensen mogen zelf kiezen hoe ze het liefst weer aan de slag gaan. Want mensen zijn verschillend en wij willen dat de overheid ruimte laat voor die verschillen. D66 vindt dat de gemeente een belangrijke rol heeft in de intensivering van de samenwerking tussen gemeente, UWV Werkbedrijf, onderwijs én bedrijfsleven. Deze samenwerking is gericht op het bieden van een fijnmazig aanbod met keuzemogelijkheden voor alle Zaankanters op zoek naar werk. Dichtbij (school, buurt) waar het kan. D66 vindt dat inwoners van Zaanstad ook recht hebben op een duidelijke overheid, zonder bureaucratie. Wat D66 betreft zijn er creatieve oplossingen die drempels wegnemen en de arbeidsparticipatie bevorderen. Bijvoorbeeld: maatschappelijk nuttig werk of scholing belonen, scholing samen bij de eigen kinderen op school, werkervaring opdoen bij echte werkgevers in de regio, aan de slag in je eigen buurt.
Een visie voo r een kr achtig e d et ailhand el D66 ziet het belang van een florerende middenstand voor de Zaanse economie, door aantrekkelijke winkelstraten te realiseren met een herkenbaar profiel. Dit zorgt voor werkgelegenheid en verhoogt de aantrekkingskracht van de gemeente. Al jaren heeft de gemeente de structuurvisie op de detailhandel niet herzien. D66 wil deze stilstand doorbreken. D66 wil samen met de betrokken ondernemers een aansprekende visie ontwikkelen op de toekomst van de detailhandel in Zaanstad. Als we bijvoorbeeld kijken naar het centrumgebied van Zaandam, dan constateren we dat dit winkelgebied ook na het gereedkomen van Inverdan nog weinig ‘unieks’ te bieden heeft.
12
Simpel gezegd: wat je hier hebt, heb je in andere steden ook. Om het winkelen in onze stad aantrekkelijker te maken en te houden is er meer variatie in het aanbod nodig en meer kwaliteit. Dat betekent bijvoorbeeld meer ruimte voor kleinere, unieke of gespecialiseerde winkels naast de landelijke winkelketens. Bijvoorbeeld een Rozengracht met talrijke culinaire delicatessenzaken, eethuisjes en toko’s. De Westzijde met een keur aan kwaliteitswinkels in non-food en kleding. En wat doen we met alle steegjes die op de Gedempte Gracht uitkomen? Hoe zorgen we ervoor dat de Zuiddijk – via de Burcht – goed aangesloten wordt op het winkelcentrum? Een internationale overdekte markt met eetstalletjes in Poelenburg. De nieuwe detailhandelsvisie zou moeten gaan over alle belangrijke detailhandelgebieden in de hele gemeente dus niet alleen Zaandam Centrum/Inverdan maar juist ook over ontwikkeling van Zuiderhout en Zaanstad Noord. De Zaanse winkelgebieden moeten weer gaan bruisen! Elk met een eigen karakter. Wat ons betreft hoort daar zeker ook bij dat winkeliers zelf beslissen of en op welke zondagen zij open zijn.
To eris me: gr o eis ecto r in o nz e eco no mi e Met de industrialisatie van steeds meer landen (China, India, Rusland, enz.) wordt toerisme een absolute groeimarkt. Nederland is in aanleg een aantrekkelijk land voor vakantievierders en kan door net wat extra te doen belangrijk aan concurrentiekracht winnen binnen Europa. Dat geldt zeker voor de Zaanstreek. Nu nog combineren toeristen die wat langer in Amsterdam verblijven, dit vaak met een dagtochtje naar Volendam of Marken. Zoiets zie je ook in Boedapest: een bezoek aan deze stad is niet compleet zonder een bootreisje naar Szentendre. Daar ligt de toekomst voor toeristisch Zaanstad. Deze toeristen hebben hun pas verworven welvaart te danken aan industrialisatie en ze vinden het geweldig de oudste industriële regio van Europa te leren kennen. D66 wil een radicale herijking van de toeristische potentie van Zaanstad en hier actief op inspelen.
13
D66 wil: • Meer toeris me naa r de Zaa nstre ek • Zaans industrieel erfgoe d koes teren • Samenwerking met Amsterda m e n IJmond versterken • De geme entelijke dienstverle ning aa n bedrijven v ersnellen en vereenvoudigen
Zaanstad heeft een schat aan toeristische trekpleisters. Naast het rijke industriële erfgoed de historische dorpen met doorkijkjes naar het prachtige polderlandschap, de Zaanse Schans, het Zaans Museum met Verkade Paviljoen en niet te vergeten: de majestueuze Zaan, de slagader van onze gemeente. En verspreid door onze gemeente bevinden zich nog veel onontdekte parels. De toeristische sector en het stads- en streekpromotiebeleid van Zaanstad staan echter nog in de kinderschoenen. D66 wil Zaanstad aantrekkelijker maken voor bewoners en toeristen. D66 wil dat Zaanstad leert van haar verleden en zorgvuldiger omgaat met haar monumenten. D66 wil dat de gemeente, samen met ondernemers, meer investeert in het aantrekkelijker, meer bereikbaar en bekender maken van de Zaanstreek als toeristische bestemming. Dat is niet moeilijk want we weten precies waar onze doelgroep zich bevindt: in Amsterdamse hotels. Voor toeristen die zich nog thuis voorbereiden op hun reis, kunnen we een beroep doen op experts zoals het Nederlands Bureau voor Toerisme.
Ben u tten v an u niek e liggi ng: tu ss en IJ mo nd en Amster dam D66 kijkt over de gemeentegrenzen heen. Juist als het gaat om economisch beleid. Voor de toekomst van Zaanstad is regionale samenwerking essentieel. Van oudsher is de bedrijvigheid in de Zaanstreek vanwege de verbinding met zee sterk internationaal georiënteerd. Daarnaast is er een sterke verbondenheid met de economie van Amsterdam. D66 wil inzetten op versterking van de samenwerking tussen Zaanstad, Amsterdam en het IJmondgebied.
14
Door de unieke ligging van Zaanstad in de Amsterdamse metropoolregio goed te benutten ontstaan er nieuwe kansen voor onze economie. Maar een toekomstvaste, duurzame economie vraagt volgens D66 ook om het verbinden van de Noord/Zuidlijn vanuit Amsterdam Noord met het spoorwegnetwerk in Zaanstad.
Onn odig e b arri èr es en b ur eau cratie op d e s ch op Ondernemers willen kortere doorlooptijden bij het aanvragen van vergunningen en één loket voor alle vragen. Een gunstig ondernemersklimaat is gebaat bij een flexibele overheid die zich niet verschuilt achter regels. De gemeente heeft al stappen gezet in verbetering van de dienstverlening voor bedrijven. Maar, het gaat D66 niet snel genoeg. Het tempo van de gemeente moet zich aanpassen aan het tempo van ondernemers, en niet andersom. De gemeentelijke dienstverlening kan simpeler, sneller. Ook Zaanstad kan profijt hebben van verbetermethodes die inmiddels wereldwijd beproefd zijn.
15
16
3. Wonen in een bereikbaar en groen Zaanstad In Zaanstad is het goed wonen, werken en recreëren dankzij het historische erfgoed, Inverdan, het slagenlandschap, de bedrijvigheid langs de Zaan en culturele verschillen tussen de voormalige dorpen. Kortom een stad om zuinig op te zijn. D66 wil deze kenmerken samen met haar bewoners versterken. Daardoor wordt het ook voor nieuwkomers, creatievelingen, midden- en hogere inkomens aantrekkelijk zich in Zaanstad te vestigen.
D66 wil: • Gevarieerd en duurzaa m woningaa nbod • Meer mogelijkheden om te w onen en werken op één locatie • Bewoners beslissen mee ove r eigen woningen en woonomgeving • Bouwstroom op gang houden • Busbrug ‘ de Binding’ 24/7 open
Kwalit eit woni ngb ou w b ov en k wan titeit D66 kijkt niet alleen binnen de eigen gemeentegrenzen maar wil dat Zaanstad ook in regioverband haar bijdrage levert aan de woningbouwproductie. Wij vinden daarbij dat bouwen niet ten koste mag gaan van de kwaliteit van de omgeving en het groen, maar deze juist dient te versterken. D66 ziet het als een uitdaging de aanwezige variatie ook bij dichtere bewoningsgebieden te handhaven. Een steeds grotere diversiteit aan leefstijlen zal de veranderde vraag naar woningen gaan bepalen. Wij denken hierbij aan tijdelijke bewoning, eenpersoonshuishoudens, flexibele woonvormen, combinatie woon-werk op één locatie. Duurzaamheid gaat ook hier een steeds belangrijkere rol spelen. De Nuon gelden worden benut om met de woningcorporaties en eigen woningbezitters financieringconstructies te bedenken die bijdragen aan de CO2 reductie binnen de bestaande woningvoorraad. Ook de woningcorporaties moeten zich verduurzamen. Door de huidige economische crisis zijn veel nieuwbouwprojecten stilgelegd. D66 wil samen met de woningcorporaties kijken naar wat de gemeente kan doen – bijvoorbeeld via voorfinanciering - om de bouwstroom toch op gang te houden. Wij denken dan vooral aan woningen voor starters en de ontwikkeling van woonservicewijken.
Cr eati ev e en co -p rod u cti ev e wo nin gbo u w Om het aantal woningen in de stad te vergroten wil D66 creatiever omgaan met de ruimte. Goede manieren om dit te doen vinden wij het bouwen boven wegen, op leegstaande terreinen, bovenop bestaande gebouwen (optoppen), het vervangen van bestaande bebouwing door een groter of 17
Inverdan geeft een stevige impuls aan de Zaanse economie
hoger volume, wonen boven winkels, het gebruik van leegstaande kantoren als jongerenhuisvesting en van lege fabriekspanden als creatieve broedplaatsen. Daarnaast willen wij dat toekomstige bewoners meer zeggenschap krijgen over de huizen die gebouwd worden. Dat kan bijvoorbeeld door (collectief) particulier opdrachtgeverschap te stimuleren. Als er regels zijn die dit belemmeren, wil D66 deze aanpassen. Wij geloven in de kracht van co-productie: bewoners beslissen mee over planvorming, uitvoering en beheer van hun eigen woningen en woonomgeving. De dorpen mogen op daarvoor geschikte plaatsen in coproductie met de bewoners stadser worden! Beperkte hoogbouw moet daarbij niet uitgesloten worden.
Bou wpl an n en s amen o n twikkel en Als het aan D66 ligt stelt de gemeente bouwplannen voortaan op volgens een proces van ontwikkelingsplanologie. De gemeente benadert de andere belanghebbenden met een globale indicatie van wat zij op een locatie wil bereiken. De gemeente geeft daarbij aan aan welke kwaliteitseisen het eindbeeld moet voldoen; het staat niet bij voorbaat vast, maar is het resultaat van een proces. Er wordt in de ontwerpfase meer gebruik gemaakt van 3D-visualisaties, zodat de gevolgen van plannen voor de omgeving inzichtelijker worden en de discussie daarover met bewoners en andere belanghebbenden beter gevoerd kan worden.
Inv erd an mo et af D66 vindt het noodzakelijk dat Inverdan – het nieuwe stadshart van Zaandam - wordt afgemaakt. Inverdan zorgt niet alleen voor de broodnodige versterking van onze lokale economie. Het maakt Zaanstad ook aantrekkelijker om te wonen, winkelen, werken en recreëren. Mocht echter blijken dat geplande grondopbrengsten niet worden gerealiseerd, dan vindt D66 dat het plan wel herijkt moet worden, met behoud van oorspronkelijk beoogde kwaliteit.
Fu nd erin gs hers tel De gemeente heeft in risicogebieden de plicht om aspirant huizenkopers te informeren over hun verzwaarde onderzoeksplicht bij vooroorlogse woningen. Huidige bewoners worden ondersteund bij het verkrijgen van financiering om funderingsherstel uit te laten voeren.
Gro en e, to eg ank elijke op enb ar e r ui mt e Wie in Zaanstad woont kan een koe binnen tien minuten in de ogen kijken. Maar dichterbij huis pleit D66 voor meer groen in de wijk. Bij herontwikkeling van buurten en wijken dient de openbare ruimte daarbij duurzaam te worden meegenomen in de planvorming maar ook in het
18
onderhoud. Dus duurzame materialen en betaalbaar onderhoud op de lange termijn. Om afstemming te realiseren binnen gemeentelijk beleid pleit D66 voor een stadsergonoom die de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van de openbare ruimte en gebouwen waarborgt. De stadsergonoom houdt zich bezig met de peilmaten tussen straatniveau en entree van woningen en stimuleert aanbevelingen over de toegankelijkheid van de openbare ruimte die in de gemeente uniform worden uitgevoerd.
Foto: Eelco, mijnzaanstreek.nl
Zaans tad b er eikb aar Het Noordzeekanaal vormt van oudsher niet alleen een fysieke maar ook een psychologische barrière, tunnels, bruggen en veerponten ten spijt. Daarbij vormt het spoor tussen oost en west van de gemeente nog een extra scheidingslijn. D66 wenst studie naar de mogelijkheden om de metro uit Amsterdam Noord naar Uitgeest door te trekken waarbij de inrichting zodanig is dat er ongelijkvloers kruisingen ontstaan en bebouwing op de barrière waardoor deze verdwijnt. Verder willen wij de mogelijkheid van een service buslijn onderzoeken in Zaandam waardoor service en frequentie voor veel Zaankanters zullen toenemen. D66 is een groot voorstander van het stimuleren van het fietsen. Fietsen is gezond, duurzaam en nagenoeg gratis. Zo zijn wij voorstander van een fijnmazig en veilig fietsnet. Om te beginnen van en naar scholen, maar ook op doorgaande wegen, ook buiten de gemeentegrenzen zoals naar Amsterdam Noord. 19
D66 wil daarbij gratis bewaakte fietsenstallingen in drukke winkelgebieden en in de nabijheid van stations. D66 is voorstander van het snel uitbreiden van het aantal autodeelplaatsen, oplaadpunten voor elektrische auto’s en het instellen van blauwe zones waar maximaal 1,5 uur gratis kan worden geparkeerd.
Busbr ug ‘ D e Bin ding’ Het is niet nodig dat de Busbrug nog langer gesloten blijft voor personenautoverkeer, wel dat deze verboden zal blijven voor vrachtwagenverkeer. De kans dat deze verbinding tussen Westerwatering in Zaandam en Westerkoog in Koog aan de Zaan als sluiproute zal gaan dienen naar de Coentunnel, dient als minimaal te worden beschouwd, nu de verbinding langs het Noordzeekanaal is gerealiseerd en op afzienbare termijn ook de 2e Coentunnel met aansluitende Westrandweg zal zijn gerealiseerd.
Foto: Gemeente Zaanstad
D66 vindt dat De Busbrug dan ook de klok rond opengesteld moet worden en dat de snelheid op de rondweg in Westerkoog teruggebracht wordt naar 40 km. per uur, nu deze is ingericht als hoofdbuurtontsluitingsweg met niet doorlopende fietspaden.
20
21
4. Een duurzaam Zaanstad Duurzaamheid is onze toekomst – letterlijk. De komende jaren staan we voor de uitdaging te werken aan een werkelijk duurzame stad. Dat betekent dat we het gebruik van fossiele brandstoffen (olie, gas, steenkool) voor de productie van stroom, voor ons vervoer en voor de verwarming van huizen en kantoren fors moeten terugdringen. Daarmee kunnen we de klimaatverandering tegengaan en de luchtkwaliteit verbeteren. Zaanstad moet in 2020 klimaatneutraal zijn. Dat is een forse ambitie. Behalve energie en luchtkwaliteit is daarbij ook afval een belangrijk thema. Werken aan een schone wereld begint voor ons in Zaanstad. De gemeente geeft daarbij het goede voorbeeld.
D66 staat v oor duurzaa mhei d • Zaansta d ge eft he t goede v oorbeeld • Kleinschalige, duurza me opwekca paciteit • Meer inza melpunten gescheide n afval • Tweede inza melpunt voor grof vuil • Biologischdynamisc he bedrijfsvoe ring onders teunen
Volgens D66 is duurzaamheid ons gemeenschappelijk belang. Van belang is daarbij dat hulpbronnen voor energie en voeding duurzaam worden beheerd en afval zo duurzaam mogelijk wordt ingezameld en verwerkt. Ook toekomstige generaties hebben recht op een gezonde en leefbare toekomst zonder extreme luchtvervuiling, opwarming van de aarde, obesitas, verminderende biodiversiteit. D66 wil dat iedereen kan participeren als gelijkwaardige en volwaardige burgers die hun besluiten nemen op basis van juiste, tijdige, gelijke en volledige informatievoorziening.
Trias En er geti ca Een duurzaam energiebeleid kent 3 niveaus, ook wel de Trias Energetica genoemd. Deze 3 niveaus vertalen zich voor D66 in de volgende uitgangspunten: - Minder energie verbruiken, energiebesparing optimaliseren, - Energie gebruiken die op basis van duurzame bronnen is opgewekt, - Zo weinig mogelijk fossiele brandstoffen gebruiken en de nadelige of schadelijke gevolgen van het gebruik van fossiel brandstoffen (bijvoorbeeld CO2 uitstoot) compenseren. De gemeentelijke organisatie zou een voorbeeldfunctie moeten vervullen voor alle drie.
Steu n aan klein s ch alig e initi ati ev en D66 is niet voor een nieuw gemeentelijk energiebedrijf voor elektriciteitsproductie. Wij willen de kennis en de rente van de Nuon-gelden inzetten voor besparingsinitiatieven en het ondersteunen van kleinschalige, duurzame opwekcapaciteit gebaseerd op lokale (bijvoorbeeld wijkgebonden) initiatieven.
22
Du ur z aam lands chap Een duurzaam landschapsbeleid kenmerkt zich door duurzame akkerbouw en veeteelt en waar mogelijk het bereiken van een hogere beschermingsgraad van het betreffende landschap. Zo kampt een aantal boerenbedrijven in Zaanstad met opvolgingsproblemen waardoor weilanden of akkerland hun bestemming dreigen te verliezen. Uiteraard moeten we deze ondernemers zo lang mogelijk ondersteunen en faciliteren bij de voortzetting of overdracht van hun bedrijf. En bij voorkeur ondersteunen in een meer biologisch-dynamische bedrijfsvoering. Mocht dit in het uiterste geval echter niet lukken, streeft D66 naar het omvormen van dit land naar natuur- en veenweidegebied (‘wetlands’) om het toch een duurzame, ‘groene’ bestemming te laten behouden. Dit nieuw ontwikkelde natuurgebied dient tevens als reservoir voor toekomstige compensatie van natuurgebied dat opgeofferd moet worden voor infrastructurele projecten (de ‘tracéwet’). En daarmee bereiken we in ieder geval dat alle natuur die om wat voor reden dan ook verloren gaat, wordt gecompenseerd. Hoe kleinschalig ook. Het beheer van dit nieuwe landschap en eventuele aanvullende compensatie kan worden gezien als maatschappelijke relevant en aanvullende werkgelegenheid creëren.
Du ur z aam afv al De afvalinzameling en verwerking in Zaanstad kan beter. We ondersteunen de uitbesteding van afvalinzameling aan HVC en het gescheiden inzamelen van huisvuil (glas, GFT, plastic en papier). Ook een tweede inzamelpunt voor grof vuil ondersteunen wij. Echter dit moet overtuigender worden uitgevoerd, om te voorkomen dat het ten onder gaat aan zijn eigen succes. Dus: zo snel mogelijk het aantal inzamelingspunten uitbreiden, ook om de grote hoeveelheid zwerfvuil en illegale dumping voor te zijn. Verder stimuleert D66 de verwerking van afval tot afvalkorrels ten behoeve van elektriciteitsproductie. Dit is duurzamer dan het direct verbranden van huisvuil. Een eventuele biomassa centrale in Hoogtij kan alleen op basis van deze brandstof onze goedkeuring krijgen.
Zaans tad g eeft h et go ed e v oo rb eeld D66 vindt dat het energiegebruik in Zaanstad kan worden verminderd door als gemeente het goede voorbeeld te geven. Bijvoorbeeld door overal spaarlampen te gebruiken, interne besparingsprojecten op te starten, en door meer digitaal en minder met papier te communiceren. D66 wil dat Zaanstad slimme energie besparingsinitiatieven ondersteunt en implementeert. Energie op basis van duurzame bronnen kan worden opgewekt door een eenduidiger en grootschaliger windmolenbeleid, waarbij burger- en bedrijvenparticipatie in de financiering en ontwikkeling actief wordt gestimuleerd. 23
Een autoluw centrum met ruim baan voor fietsers
Daarbij wil D66 kleinschalige, duurzame opwekcapaciteit lokaal stimuleren en faciliteren middels borgstellingen en financieringsmogelijkheden. De opbrengst van de verkoop van de NUON aandelen kunnen hiervoor gedeeltelijk worden aangewend.
D66 wil het fossiele brandstofgebruik binnen de gemeente Zaanstad verminderen door de binnenstad van Zaandam autoluw te maken en goed bereikbaar te houden voor fietsers. Bovendien willen wij de doorstroming van auto’s rond de binnenstad van Zaandam verbeteren.
Inv es ter en en co mp ens er en D66 wil dat de negatieve consequenties van het gebruik van fossiele brandstoffen kunnen worden gecompenseerd door te investeren in emissie reducerende projecten in ontwikkelingslanden die middels technologische innovatie en tegen lage ontwikkelkosten het energieverbruik verminderen. Vervolgens kunnen deze innovaties binnen de regio worden aangeboden. Een duurzaam landschapsbeleid en 100% natuurcompensatie kan worden bereikt door biologisch-dynamische akkerbouw en veeteelt te stimuleren en overtollige agrarische percelen om te vormen tot natuurgebied en deze actief te beheren.
24
5. Welzijn en cultuur
D66 wil: • Multidisciplinaire gezondheidsce ntra in de wijken • Vraaggericht welzijnswerk • Beter benutte n van de besc hikbare locaties voor welzijnswerk • Kwalitatief goede thuiszorg v oor alle Zaanka nters • Sociale wijktea ms
Mensen noemen gezondheid als één van de belangrijkste voorwaarden om zich te kunnen ontplooien. Ook hierbij vertrouwt D66 op de eigen kracht van mensen. Maar tegelijkertijd moet wie ondersteuning nodig heeft daarvoor mogelijkheden krijgen. D66 stimuleert een gezonde leefstijl. Voldoende welzijns- en sportvoorzieningen van goede kwaliteit zijn essentieel voor wijken waarin bewoners zich thuis kunnen voelen. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de diversiteit van de bevolking. Gezondheidszorg moet dicht in de buurt worden aangeboden en van uitstekende kwaliteit zijn. Wijken met een bovengemiddeld aantal mensen met een gezondheidsachterstand krijgen extra aandacht.
We lzijn en gezo n dhei d Het welzijnswerk moet dicht bij de bevolking staan en vraaggericht werken. Welzijnsorganisaties hebben een belangrijke signalerende en activerende taak, ook waar het om gezondheidsproblemen gaat. Veel mensen die daadwerkelijk ondersteuning nodig hebben, komen daar vaak zelf niet om vragen en worden ook nog eens moeilijk bereikt. Voor het verbeteren van zowel welzijn als gezondheid zet D66 in op een preventiegerichte aanpak waarbij vrijwilligersorganisaties, buurtopbouwwerk, welzijnsinstellingen, wijkgezondheidscentra, huisartsenposten en (psychiatrische) zorginstellingen samenwerken. Daarmee blijven we zo dicht mogelijk bij de leefwereld van mensen. Wijken met grote gezondheidachterstanden krijgen extra aandacht. D66 is voorstander van de vorming van multidisciplinaire gezondheidscentra op wijkniveau. Scholen en maatschappelijke instellingen kunnen beter samenwerken. Dit draagt bij aan de sociale cohesie in een buurt en leidt tot beter gebruik van de beschikbare locaties. Voor D66 zijn onderwijs en werk de middelen om aan armoede te ontsnappen. D66 initieert een specifiek op armoedebestrijding gericht beleid, dat uiteraard een integraal karakter heeft. Kinderen die in arme gezinnen opgroeien, moeten alle kansen krijgen. Ouderen blijven langer op zichzelf wonen. Een actief leven helpt hierbij. D66 stimuleert ouderen om als vrijwilliger aan de slag te gaan en spreekt de organisatiekracht van ouderen aan. Het netwerk van passend aanbod voor dit vrijwilligerswerk moet ondersteund worden.
25
Onderwijs en werk zijn de middelen om aan armoede te ontsnappen
Th uiszo rg en WM O D66 staat pal voor een kwalitatief goede (thuis)zorg voor alle Zaankanters. In het welzijnsbeleid moet de cliënt centraal staan. D66 kiest daarom voor een model voor de aanbesteding van de WMO-zorg (Wet Maatschappelijke Ondersteuning), waarbij de kwaliteit van de zorg maximaal gewaarborgd is, medewerkers redelijk betaald kunnen worden en klanten maximale keuzevrijheid hebben. Contractpartners moeten hun werknemers betalen conform de geldende CAO. Transparantie over aanpak, behaalde resultaten en cliëntgerichtheid dragen bij aan een effectieve en efficiënte uitvoering van de WMO. Cliëntenraden dienen hierin een belangrijke rol te houden.
So cial e wijkt eams D66 wil graag versterking van het wijkgericht werken, het ondersteunen van de inwoner in de breedste zin van woord, door de instelling van laagdrempelige en toegankelijke voorziening die aansluiten op bestaande netwerken. Met als speerpunt de groep ouderen en de groep inwoners met psychiatrische beperkingen. In een wijkteam ouderen zitten o.a. ouderenadviseur, WMO consulent, zorgconsulent, coördinator vrijwilligerswerk, sociaal raadslieden, welzijnswerker, maatschappelijk werker en de wijkmanager. Kortom mensen die de problemen die bewoners ervaren iemand kunnen koppelen die deze verlicht of zelfs wegneemt. Hiertoe wenst D66 het aantal ouderenadviseurs uit te breiden. Ook is er een samenwerkingsoverleg in de wijk tussen de allerlei zorgaanbieders, handhaving, politie, woningcorporaties, huisartsen en aanbieders van allerlei hand- en spandiensten.
Cultu ur Kunst en cultuur vormen een belangrijk kenmerk van de samenleving die D66 voor ogen staat. D66 wil in het beleid en de geldstromen een nadrukkelijk onderscheid terugzien tussen cultuur en de zuivere kunst. Geld voor kunst moet bedoeld zijn voor echte kunst. Zaken als cultuureducatie, leefbaarheid, welzijnswerk, toerisme of citymarketing dienen uit de budgetten van bijvoorbeeld onderwijs, welzijn en economische zaken te worden gefinancierd. Ook de kosten van eigendom en onderhoud van monumentale panden dient op een andere manier te worden gefinancierd. D66 vindt dat kinderen via de school van jongs af aan bekend gemaakt moeten worden met kunst en kunstbeoefening. Hiervoor moeten zowel vaker financiële middelen uit de onderwijsbegroting en de budgetten voor kinderopvang beschikbaar komen. De cultuureducatie verdient actieve ondersteuning vanuit de gemeente. D66 geeft er de voorkeur aan bij invulling van de dagarrangementen voor naschoolse opvang de bestaande sport- en culturele verenigingen te versterken boven de commerciële opvangorganisaties.
26
6. Diversiteit en Emancipatie Zaanstad is – onder meer vanwege de internationaal georiënteerde industrie – van oudsher een plek waar mensen uit allerlei windstreken bij elkaar komen. Ongeacht herkomst, geslacht, leeftijd, geaardheid of religie, voor iedereen is er een plek in onze gemeente. Daar zijn we trots op. D66 houdt van verschillen. Verschillen tussen mensen zorgen voor leven en dynamiek. Mensen groeien van verschillen. Dat levert economische groei, sociale ontwikkeling en culturele diversiteit op. En daar is iedereen bij gebaat.
D66 houdt van verschillen • Iederee n hoort erbij • Iederee n nee mt actief deel a an de maatsc happij • Mense n individue el aanspre ken op proble matisc h gedra g, niet de groep
We zijn allemaal Zaank anter s D66 denkt en handelt niet op basis van de afkomst van mensen. Zinvoller is het te spreken over hun toekomst: de mate waarin mensen kansrijk of kansarm zijn. We zijn allemaal Zaankanters. Dat betekent dat iedereen erbij hoort, maar dat we ook verwachten dat iedereen zijn schouders zet onder de eigen ontwikkeling en die van de gemeente. D66 koestert de diversiteit van de mensen in onze samenleving en wil onrechtvaardige ongelijkheid tegengaan. Daarom willen we investeren in kansen van mensen en nemen we zoveel mogelijk belemmeringen weg. Naast onderwijs is een actieve deelname aan de maatschappij, met name arbeidsparticipatie, van fundamenteel belang voor een geslaagde integratie. D66 sluit haar ogen niet voor problemen. Wel benadrukt D66 dat de individuen op problematisch gedrag moeten worden aangesproken, niet de groep. Wij blijven daarbij niet steken in het opnoemen van problemen, maar steken energie in het creëren van ruimte voor kansen. Zo willen wij mensen steunen in het verbeteren van hun eigen positie, de positie van het gezin, de buurt en de wijk. We investeren daarom in het onderwijs zodat meer kinderen die nu in een gezin opgroeien met een achterstandspositie de opleiding kunnen volgen die past bij hun capaciteiten. We investeren in het wegwerken van taalachterstanden.
• Taalachte rstanden wegwerke n
27
Ho mo -eman cip ati e De gemeente moet maatschappelijk werk voor homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders en de belangenbehartiging van deze groepen ondersteunen. Homobeleid wordt een expliciet onderdeel van de portefeuille van een wethouder.
28
7. Kwaliteit van overheid en bestuur D66 wil: • Burgers ee rde r en beter betrekken bij besluitvorming • Wijken bepalen zelf hoe zij zich willen organise ren • Geen onomk eerbaar besluit zonder advies van de wijkorganisatie • Goede e n goed bereikba re publieke dienstverle ning • Een ‘Kafka -brigade’ die helpt bij een dreigend ges chil met de ge meente
D66 wil met een open en optimistische blik de toekomst tegemoet gaan. Een toekomst waarin wij zeggen dat het anders moet en dat het anders kan. D66 staat daarom voor een open en integere gemeente. Voor een gemeente die het woord Dienstverlening met een hoofdletter schrijft. Voor een gemeente die doet wat ze belooft. En voor een gemeente die kritisch naar zichzelf kan kijken. Gemeenten zijn zoveel meer dan uitvoeringsloketten van landelijk beleid. En Zaanstad moet van D66 vooral doen wat ze kan, zekerheid bieden en presteren op haar kerntaken. Leiden en vrij laten. D66 wil inspraak en participatie van inwoners anders en beter regelen. Democratie begint bij de voordeur. Bewoners moeten meer te zeggen krijgen over de eigen wijkorganisatie en daarmee meer invloed krijgen op de eigen buurt. D66 wil dat in de gemeente Zaanstad burgerparticipatie bovenaan de politieke agenda moet komen te staan. Ook gemeentebreed moeten burgers veel meer zelf invloed hebben op ontwikkelingen. Nu verstaat de gemeenten onder participatie informeren. Maar echte participatie is meedenken en meebeslissen. Burgerparticipatie is een onderdeel van de democratie van nu: open, transparant en direct. De burgers van Zaanstad zijn er niet voor de gemeente, maar de gemeente is er voor de burgers van Zaanstad.
Ver tro u wen op d e eig en kr ach t v an b ewo ners Wij leren nu dat het anders moet in de communicatie tussen gemeente en haar inwoners. D66 neemt de bewoners serieus en wil zich ervoor inzetten dat komende periode het vertrouwen herwonnen wordt. Burgers moeten eerder en meer betrokken worden bij menings- en besluitvorming. Nu is het nog zo het presenteren van plannen in de openbare vergadering van het wijkbeheer door de gemeente wordt beschouwd als legitimatie van een al genomen beslissing. Volgens D66 moet dit anders. Wij willen dat de bewoners eerder in de besluitvormingsfase bij plannen betrokken worden. Eerst vragen en luisteren, dan pas achter de tekentafel gaan zitten. Als uiterst middel om dit vertrouwen te krijgen dient het middel van een referendum niet geschuwd te worden. 29
Eerst luisteren en vragen stellen aan betrokkenen en daarna pas gaat de gemeente het plan uitwerken
Mod er nis eri ng v an d e ins pr aak: d e p ar ticip ati epar agr aaf Democratie begint bij de voordeur. De organisatie van de huidige wijkoverleggen is niet democratisch gelegitimeerd omdat bewoners niet zelf hun bestuur kiezen. D66 vertrouwt op de eigen kracht van mensen en wil daarom dat bewoners hun organisatievorm zelf kiezen kunnen: maatwerk gefaciliteerd door de gemeente. Zoals de wijken nu volgens het wijkoverleg zijn ingedeeld, komt vaak niet overeen met de belevingswereld van de inwoners zelf. D66 wil dit daarom anders doen door maatwerk leveren. Eigen initiatief van de wijkbewoners moet daarbij worden beloond. Maar bewoners hebben recht op meer dan het zelf inrichten van de wijkorganisatie. Bijvoorbeeld ook op informatie, op het meedenken in een zo vroeg mogelijk stadium en op advies over alles wat de wijk aangaat. D66 wil dat de gemeente over zulke dingen een convenant opstelt met de bewoners.2 Bewoners hebben vaak specifieke kennis of ervaringen met nieuwe plannen. Bewoners mogen hierop worden aangesproken niet alleen als bewoners met eigen belang maar juist ook als leden van een samenleving met een collectief belang. De wijkorganisatie houdt meer contact met de achterban en een belangrijke toezegging van de gemeente is dat geen onomkeerbaar besluit wordt genomen zonder vooraf advies van de wijkorganisatie. Hiervan mag alleen wegens zwaarwegende redenen van afgeweken worden. Elke besluitnota bevat voortaan een participatieparagraaf waarin het advies van de wijkorganisatie opgenomen is. De wijkorganisatie is dan wel verplicht om niet onnodig (lang) besluitvorming tegen te houden.
Publieke diens tv erl eni ng b es chikbaar én b er ei kbaar De mens centraal stellen betekent dat de overheid servicegericht is. D66 wil een toegankelijke en bereikbare gemeente voor iedereen. De gemeente moet openingstijden verruimen, nog meer diensten via internet bieden en duidelijke servicenormen handhaven. Door de steeds meer toenemende digitalisering is de loketfunctie, zoals wij die van oudsher kennen, veranderd. Een paar extra loketten helpt niemand. D66 wil inzetten op het bereikbaar maken van de publieke dienstverlening voor iedereen, door te investeren in menskracht. Mensen die diegenen kunnen helpen die fysiek niet naar een loket kunnen reizen en diegenen die moeite hebben met het (digitaal) invullen van formulieren. D66 wil daarom bijvoorbeeld via de WMO investeren in ouderenadviseurs opdat publieke dienstverlening beschikbaar én bereikbaar blijft voor iedereen.
2 Naar het voorbeeld van aangenomen motie door D66 Groningen waar positieve ervaringen mee opgedaan zijn.
30
Ambt enaar 2. 0 De samenleving is fundamenteel aan het veranderen waar het gaat om hoe mensen elkaar vinden, kennis en ideeën uitwisselen en samenwerken. Deze verandering heeft een technische aanleiding (internet, web 2.0), maar de gevolgen zijn maatschappelijk. En daarom heeft het ook gevolgen voor het werk en de manier van werken van de overheid: de relatie tussen burger en overheid, de interne organisatie van de overheid en de manier van werken van de ambtenaar.3 D66 wil een open bestuursstijl, geen anonieme ambtenaren en met digitale dienstverlening. D66 wil dat Zaanstad actief deelneemt aan bestaande discussies in plaats van eenzijdig zelf discussies op te starten. Dit kan bijvoorbeeld door als gemeente ook te werken via allerlei sociale media. Want sociale netwerken zoals facebook en twitter hebben als voordeel dat er directe communicatie ontstaat met de volgers van deze netwerken. De ambtenaar 2.0 komt dichterbij de burger te staan en zo kan de burger ook sneller volgen wat er binnen de gemeente gebeurt. Dit wekt vertrouwen in de communicatie van de gemeente en kan het verschil maken tussen klagen en daadwerkelijk participeren. Inspirerende voorbeelden zijn te vinden bij de politie Groningen en Provinciale Staten Noord Holland. Verdere digitale dienstverlening kan bovendien resulteren in het verkorten van de doorlooptijd van de (beslis)termijnen.
3
Tekst ontleend aan http://ambtenaar20.ning.com
31
Beter en sli mmer ink op en Zaanstad kan slimmer en creatiever inkopen - naast natuurlijk ook het handhaven van duurzaam inkopen - door op een andere manier om te gaan met aanbestedingsregels. Zo zijn er in Nederland inmiddels meerdere overheidsinstanties die goede resultaten boeken met online marktplaatsen die kleine ondernemers en ZZP’ers een eerlijke kans bieden op overheidsopdrachten.
‘Kafk a-brig ad e’ D66 streeft naar de meest zorgvuldige bestuurlijke besluitvorming. Aan de voorkant van de besluitvorming zal dit verbeteren door het instellen van de participatieparagraaf met het advies van de bewonersorganisatie in een besluitnota (zie 7.2). Maar D66 zet hoog in op de controlerende taak die de gemeenteraad heeft en wil daarom de komende raadsperiode de bezwaar- en beroepsprocedures extra goed in de gaten houden. Hiertoe stelt de gemeenteraad een ‘Kafka-brigade’ in. Deze ‘Kafka-brigade’ functioneert als eerste aanspreekpunt, een soort pré-ombudsman. Als een burger van het kastje naar de muur gestuurd wordt, en hij vindt dat de gemeente niet luistert of die anderszins van mening is dat er een onbehoorlijke situatie is ontstaan in de besluitvorming, kan hij een beroep doen op onderzoek door deze ‘Kafka-brigade.’ Bovendien als een geschil tussen gemeente en burgers echter uit de hand dreigt te lopen, vindt D66 dat de afhankelijkheid van de beroepsprocedure gegarandeerd moet worden door echte onafhankelijke beroeps- en bezwaarcommissie. Mediation krijgt een volwaardige plaats in de werkwijze van de gemeente: zowel om bezwaar- en beroepsprocedures te voorkomen als om ze eerlijk af te handelen.
32
8. Veiligheid maak je met mensen D66 vertrouwt op de kracht va n bew oners • Preventie staat voorop • Samen met bewone rs de veiligheid in wijken verbete ren wa ar nodig • Buurtge richt veiligheidsbeleid • Zeer te rughoudend met preventief fouilleren en camera toezicht • Minde r regels, maa r bestaande re gels wel handhaven
D66 wil een veilig Zaanstad, maar ook een Zaanstad waarin de bewoners zich veilig voelen. Daarin liften wij niet mee op de golf waarin de angst van burgers wordt vergroot. De politie en de gemeente hebben een belangrijke rol in het handhaven van de veiligheid en het bevorderen van het veiligheidsgevoel. Maar D66 wil liever voorkomen dan genezen. Veiligheid en leefbaarheid worden pas echt verbeterd, als ook de bewoners een bijdrage leveren. Daarom spreekt D66 de eigen kracht van bewoners aan. Voor D66 is het gebruik van veiligheidsinstrumenten zoals cameratoezicht en preventief fouilleren geen doel op zich. Iedere keer dat tot het inzetten ervan besloten wordt, moet duidelijk zijn dat het de enige passende maatregel is. D66 is terughoudend in maatregelen die de privacy van de burger aantasten.
Ied er een werk t mee Veiligheid in de stad maken we samen. Een onveilig gevoel begint vaak al met een rommelig straatbeeld en ‘hufterig’ gedrag van passanten. D66 ergert zich aan asociaal gedrag, vandalisme, graffiti, hondenpoep en troep op straat. De achteloosheid waarmee sommigen blikjes, papier of peuken op straat laten vallen, is alarmerend. D66 denkt dat bewoners zelf verantwoordelijkheid voor woonomgeving kunnen en willen nemen en daarmee een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het schoon en veilig houden daarvan. Als mensen elkaar leren kennen, durven ze elkaar aan te spreken op onbehoorlijk gedrag. De gemeente en politie moet de bewoners helpen bij het desgewenst opzetten van buurtpreventie en – interventieteams of teams van bijvoorbeeld buurtvaders. D66 wil de sociale samenhang tussen mensen en buurten versterken door bewoners invloed te geven en te betrekken bij wijkpreventie, de buurtconciërge, speelplekbeheer, het gezamenlijk schoonhouden van de straat en overige activiteiten. Ook vinden wij buurtbemiddeling, gesprekken tussen generaties en vrijwilligerswerk van groot belang. De voorlichting over deze veiligheidsinitiatieven wordt nu al verbeterd en D66 wil dit verder doorvoeren. 33
Inperkingen van vrijheden en inbreuken op de privacy moeten altijd verantwoord worden
Bij de politie is D66 voorstander van het instellen van een buurtgericht veiligheidsbeleid. Dat wil zeggen dat de gemeente met burgers en politie op buurtniveau veiligheidsvraagstukken aanpakt. Dat kan onder meer door de politieprioriteiten op wijkniveau en in overleg met bewoners en bewonersorganisaties vast te stellen. De gemeente staat vierkant achter de mensen die bij de uitoefening van hun functie geconfronteerd worden met agressie en geweld. Politieagenten, leerkrachten, openbaar vervoer medewerkers, verplegend personeel en baliemedewerkers in de gemeente worden gesteund en de daders worden altijd aangepakt. Waar mogelijk neemt de gemeente de afhandeling van procedures voor haar rekening of ondersteunt het de burger daarbij. Als de dader bekend is, wordt schade altijd verhaald. Inwoners van deze stad moeten zich veilig voelen op de werkplek, maar ook in hun eigen huis. Politie, medisch personeel en hulpverleners moeten geweld binnen relaties (zowel fysiek als geestelijk geweld) serieus nemen en meldingen dan ook altijd serieus behandelen. De gemeente heeft een belangrijke taak ervoor te zorgen dat het voor de kwetsbare burger duidelijk is welke mogelijkheden er op dit vlak zijn.
Het b egi nt met pr ev enti e D66 is terughoudend met het door de gemeente ingrijpen “achter de voordeur”, wij vertouwen immers op de eigen verantwoordelijkheid en kracht van ouders. Ons preventiebeleid richt zich daarom ook op het samen met ouders, scholen en huisartsen te signaleren waarom en wanneer het dreigt mis te gaan met een kind. Een kind kan nog bijgestuurd worden. D66 is een voorstander van lik op stuk beleid. Als een kind dreigt te ontsporen op welke manier dan ook, dan moet er direct ingegrepen worden, vergelijkbaar met het beleid dat wij voorstaan ten aanzien van spijbelaars. Wij willen aanpakken wat verkeerd gaat, kinderen de waarden daaromheen bijbrengen en steven naar herstel bijvoorbeeld door middel van trainingen en intensieve begeleiding.
Geen r eg els o m d e reg els Algemene Plaatselijke Verordeningen en andere verordeningen moeten een helder doel dienen, zodat burgers niet zonder duidelijke reden worden beperkt in hun vrijheden. Veiligheid is zeer complex in een grote gemeente zoals Zaanstad. De gemeenteraad moet ervoor zorgen dat inperkingen van vrijheden en inbreuk op de privacy altijd verantwoord worden. De maatregelen moeten noodzakelijk en effectief zijn. Minder regels dus, en die regels vervolgens goed handhaven. De gemeente moet door integraal veiligheidsbeleid, waarbij alle ketenpartners zijn aangehaakt, de gemeente leefbaar houden. Toezicht moet centraal worden georganiseerd, zodat er geen virtuele grenzen zijn voor criminelen om te acteren. Voor elke (jonge) crimineel moet een re-integratieplan komen met structurele begeleiding, zodat draaideurcriminaliteit vermindert.
34
Hand h av en is een n ood z aak Ook tijdens het uitgaan is veiligheid belangrijk. Cameratoezicht en andere ge- en verboden zijn oplossingen die met name in de uitgaansgebieden mogen worden gebruikt. Deze maatregelen moeten voor het publiek duidelijk zichtbaar zijn en moeten periodiek worden geëvalueerd. Bij preventief fouilleren vinden wij het van belang dat er geen onderscheid wordt gemaakt naar leeftijd, sekse, huidskleur. Wat D66 betreft, is preventief fouilleren momenteel alleen nodig rond het uitgaansgebied de Dam in Zaandam.
D66 pleit voor een harde aanpak van geweldsmisdrijven. Het aandeel van geweldsmisdrijven in het totale aantal delicten is ruim een vijfde. Bij het aangifte doen van geweld dienen politie en justitie direct actie te ondernemen. De gemeente moet de onveiligste plekken in de stad en dorpen in beeld brengen samen met haar inwoners en deze met spoed aanpakken. Nieuwe onveilige plekken moeten worden voorkomen door bij de nieuwbouwplannen een veiligheidstoets uit te voeren. Alle gemeentelijke panden, net als alle gebouwen die voor het publiek toegankelijk zijn, worden jaarlijks gecontroleerd op de brandveiligheidsvoorschriften. Veiligheid gaat voor alles en daarom kan er geen sprake zijn van (tijdelijk) gedogen.
35
9. Financiën D66 wil dat het nieuwe college met een stofkam door de gemeentelijke uitgaven gaat. Met name subsidies en bestemmingsreserves moeten onder de loep worden genomen. Daarnaast wordt de gemeentelijke organisatie tegen het licht gehouden, waarbij het uitgangspunt is dat de gemeente efficiënter, effectiever en flexibeler gaat werken. D66 staat voor een sluitende gemeentebegroting. Als de inkomsten afnemen, dan moet de gemeente de uitgaven naar beneden bijstellen. In dat geval kan niet alleen worden volstaan met de ‘kaasschaaf’-methode, maar moeten er ook duidelijke politieke keuzes worden gemaakt. Dit programma beschrijft welke uitgangspunten en prioriteiten daarbij voor D66 leidend zullen zijn.
36
De vijf sociaal-liberale richtingwij zers Ver tro u w o p d e ei gen kr acht van mens en Wij vertrouwen op de eigen kracht en ontwikkeling van mensen. Daarom zien we de toekomst met optimisme tegemoet. Mensen zijn zo creatief dat ze steeds opnieuw zelf oplossingen vinden. Wij willen dat de overheid deze kracht, vindingrijkheid en creativiteit van mensen ondersteunt en ruimte geeft. De sleutel voor verandering ligt bij mensen zelf en wij willen dat de overheid daarbij aansluit. Wat mensen voor zichzelf en anderen kunnen doen is veel belangrijker en effectiever dan wat de overheid kan doen.
D enk en h and el in tern ation aal Samenlevingen zijn op steeds meer verschillende manieren met elkaar verbonden. Wij staan open voor de gehele wereld en sluiten niemand uit. Bij alles wat we doen, vragen we ons steeds af welke effecten dat heeft op anderen in deze wereld. Wij onderkennen dat Europa steeds meer ons binnenland wordt. Internationale samenwerking en economische vooruitgang zijn de sleutels naar een wereld met minder oorlog en conflicten. Daarbij handelen wij steeds pragmatisch, nuchter en op basis van feiten.
Beloo n pr estatie en d eel d e welv aar t Mensen zijn niet gelijk, wél gelijkwaardig. Mensen zijn verschillend en wij willen dat de overheid ruimte laat voor die verschillen. Wij streven naar economische zelfstandigheid voor zoveel mogelijk mensen en vinden dat mensen die uitmuntend presteren daarvoor een beloning verdienen. Wij willen een dynamische, open samenleving waarin iedereen de ruimte krijgt om zijn eigen beslissingen te nemen en iedereen zich op zijn eigen manier kan ontwikkelen. Wij vinden het vanzelfsprekend om welvaart met elkaar te delen. We willen dat zoveel mogelijk mensen meedoen in het maatschappelijk en economisch proces, want daar worden we allemaal beter van. Voor mensen die zichzelf niet kunnen redden dragen we een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Str eef n aar een d uu rz ame en h ar mo nieu ze s amenl evi ng Wij willen de wereld om ons heen tegemoet treden met respect en mededogen. Dat geldt voor de mensen om ons heen en voor onze omgeving. De aarde is niet van ons en dus geen gebruiksartikel. We willen stoppen met het uitputten en vervuilen van onze leefomgeving. We willen dat in de discussie over natuur en milieu niet het behoud, maar de aantasting van natuur en milieu gerechtvaardigd wordt.
Koester d e gr ond r ech ten en g ed eelde waard en De fundamentele waarden van onze samenleving zijn vrijheid voor en gelijkwaardigheid van ieder mens, ongeacht opvattingen, geloof, seksuele geaardheid, gerichtheid of herkomst. Lichamelijke integriteit, geweldloze oplossing van belangenconflicten en een respectvol gehanteerde vrijheid van meningsvorming en uiting, inclusief respect voor onze democratische rechtsstaat, zijn voor ons centrale waarden. Die waarden zijn universeel en zonder meer bovengeschikt. Wij beschermen de grondrechten van onszelf en anderen.
37
Colofo n Dit programma is op 7 januari 2010 tijdens een afdelingsvergadering vastgesteld door de leden van D66 Zaanstad. Het programma is opgesteld door de programmacommissie, bestaande uit Anton Grandiek, Pieter Borsboom en Sanna Munnikendam. Met bijdragen van Tames Rietdijk (hoofdstuk 4) en Albert Holtzappel en Gemma Kwantes. De gebruikte foto’s zijn – tenzij anders vermeld - afkomstig uit de beeldbanken van D66 en Zaanstreek.nl.
d66 z aans t ad. nl
38
Vertrouw op de eigen kracht van mensen Denk en handel internationaal Beloon prestatie en deel de welvaart Streef naar een duurzame en harmonieuze samenleving Koester de grondrechten en gedeelde waarden
