‘ANDERS’ GETROUWD Zondag 18 april 2010 Jan Pool (senior voorganger Shelter Haarlem) Toen de Here Jezus op aarde was sprak Hij ook veel over onze levensstijl. Zijn belangrijkste onderwijs hierover staat in de Bergrede. Daarin geeft Jezus aan hoe Hij wil dat de onderdanen van zijn Koninkrijk leven. En hoe ziet dat leven eruit? In één woord: anders! Jezus legt er de nadruk op dat zijn volgelingen, de burgers van het Koninkrijk van God, totaal moeten verschillen van andere mensen. In elk facet van ons leven! Ik wil vandaag eens met u kijken naar het huwelijk van een christen. Dat hoort er ook heel anders uit te zien dan het huwelijk van niet-christenen. Onze huwelijken zullen voorbeelden moeten zijn van opofferende liefde voor elkaar, waarin we onze eigen behoeften, wensen, verlangens en zelfs onze dromen opzij zetten ten behoeve van onze partner. Laten we maar eens lezen wat Jezus zegt over het christelijk huwelijk in Efeziërs 5:31 en 32. ‘Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één lichaam zijn. Dit mysterie is groot en ik betrek het op Christus en de kerk’. Dit mysterie is groot! Wat is dat mysterie? Een christelijk huwelijk hoort een afspiegeling te zijn van de relatie tussen Christus en de gemeente. Wij moeten met onze huwelijken laten zien aan de wereld om ons heen hoe de relatie tussen Christus en de gemeente is. Wat een ongelofelijke verantwoordelijkheid! Slagen wij daarin? Zijn onze huwelijken voorbeeldhuwelijken? Zijn wij ook in ons huwelijk totaal anders dan de wereld? Als ik kijk naar het percentage echtscheidingen van christelijke huwelijken, dan kom ik tot de conclusie dat wij ons niet onderscheiden van de wereld. Ik las deze week in het Nederlands Dagblad dat het percentage echtscheidingen onder christenen net zo hoog is als onder niet-christenen. Hoe komt dat toch? Wanneer aan gescheiden echtparen gevraagd wordt, ‘Waardoor is jullie huwelijk mislukt?’, antwoordt zesentachtig procent: ‘Gebrekkige communicatie’. Gebrekkige communicatie! Is dat wel waar Jan? Vaak zijn er toch hele andere factoren, zoals bijvoorbeeld overspel, die tot echtscheiding leiden. Speelt overspel toch ook een rol? Nou, andere factoren, waaronder ook overspel, zijn vaak het resultaat van een relatie waarin al veel beschadigd is door gebrekkige communicatie. Communicatie is ongelofelijk ingewikkeld. Dagelijks wordt er d.m.v. telefoon, mail, facebook, Hyves, sms, msn en twitter door miljoenen mensen met elkaar over de gehele wereld gecommuniceerd. Ondanks dat alles is de communicatie op het meest essentiële niveau, het directe contact van de ene mens met de ander, nog nooit zo onnatuurlijk, onecht en onbevredigend geweest. Aan de ene kant zien we dus een overvloed aan communicatie, aan de andere kant een groot gebrek aan communicatie.
1
Omdat communicatie zo ingewikkeld is, kan er veel mis gaan. Voor een deel zijn die problemen terug te voeren naar de verschillende achtergronden van de huwelijkpartners, de verschillen in persoonlijkheid, maar ook de man/vrouw verschillen. En mannen en vrouwen verschillen van elkaar. De één is niet beter of slechter, maar zij verschillen. Wetenschappers en antropologen weten dit al jaren. Maar de maatschappij is vastbesloten te geloven dat mannen en vrouwen over exact dezelfde vaardigheden, talenten en vermogens beschikken, terwijl de wetenschap begint aan te tonen dat zij van elkaar verschillen als dag en nacht. Hun lichamen verschillen, de hersenen functioneren anders, hormonen werken anders, de wijze waarop gebeurtenissen worden verwerkt is anders en de wijze van communiceren is anders. Ik ga er nu een flink aantal clichés tegenaan gooien. Dit zijn algemeenheden die natuurlijk niet voor iedere man of vrouw gelden. Maar wel voor 80% van de mannen en vrouwen. Mannen kunnen niet luisteren, zijn ongevoelig, niet warm en meelevend. Zij vinden seks belangrijker dan genegenheid en laten de wc-bril omhoog staan. Vrouwen kunnen niet goed achteruit in parkeren, hebben geen gevoel voor richting en kunnen niet kaartlezen. Zij praten teveel zonder tot de kern te komen. En zij nemen te weinig initiatief tot seks. Voor mannen is macht, succes, prestatie belangrijk. Een man doet er van alles aan om zich te bewijzen en succesvol te zijn. Hij ontleent zijn eigenwaarde aan de resultaten die hij behaalt. Zo kan hij helemaal opgaan in zijn werk/hobby. Voor vrouwen zijn begrippen als liefde, koestering en samenzijn veel belangrijker. Een vrouw ontleent eigenwaarde aan de kwaliteit van haar vriendschappen. Een man praat om informatie over te brengen. Een vrouw praat omdat zij praten leuk vindt. Voor vrouwen is winkelen net zoiets als praten, er hoeft geen specifiek doel te zijn en het kan uren ongestructureerd plaatsvinden. Vrouwen vinden winkelen verkwikkend en ontspannend. De meeste mannen kunnen zich daar niets bij voorstellen. De enige manier waarop een vrouw van de problemen in haar hoofd af komt is door er over te praten. Een man verwerkt zijn problemen door voor zich uit te staren. Wanneer een man door het raam naar buiten zit te staren, voert hij een gesprek met zichzelf – in zijn hoofd. De mannelijke hersenen zijn in hoge mate in hokjes verdeeld, als een soort schaakbord. Zij bezitten het vermogen informatie te scheiden en op te slaan. Aan het einde van de dag vol problemen kunnen de hersenen van de man die informatie in een dossier opbergen. Een man heeft zo zijn hokje werk, zijn hokje hobby, zijn hokje vrienden, zijn hokje vrouw, zijn hokje conflict met vrouw, zijn hokje seks met vrouw. De vrouwelijke hersenen slaan informatie niet op dergelijke wijze op. De hersenen van vrouwen zijn net een bord spaghetti. Alles loopt door elkaar heen. Als zij ’s avonds een argument met haar partner heeft gehad, dan neemt zij dat mee naar bed en kan zij niet zomaar vrijen.
2
Problemen door verschillen Door de man/vrouw verschillen en door de verschillen in persoonlijkheid kunnen er problemen in de communicatie ontstaan. Hoe kun je dat nu voorkomen? Ik geloof dat er drie belangrijke principes zijn om problemen te voorkomen en op te lossen: Liefde, vergeving en aanvaarding. 1. Aanvaarding ‘Aanvaard elkaar, zoals Christus u heeft aanvaardt.’ Romeinen 15:7 Bij het begin van een relatie is het kenmerkend dat wij ons aan elkaar aanpassen. Veel stellen zijn zich niet bewust van hun fundamentele verschillen. Door onze verliefdheid zijn we zeer tolerant en passen we ons gedrag zo aan dat wij elkaar niet ergeren. Maar als dan de wittebroodsweken voorbij zijn, dan kunnen die verschillen, die we aanvankelijk zo aantrekkelijk vonden, ons gaan ergeren en conflicten veroorzaken. In het huwelijk ga je allerlei dingen bij je partner ontdekken, die je daarvoor niet opmerkte: onverwacht gedrag, andere waarden, een andere kijk op allerlei zaken, eigenaardigheden, irritante gewoonten. Ochtendmens Netjes TV kijken Extrovert Impulsief Veel mensen Spannende trillers
Avondmens Slordig Spelletjes doen Introvert Bedachtzaam Met z’n tweetjes op de bank Romantische films
Kortom: Je gaat in je huwelijk ontdekken dat er veel verschillen tussen jullie zijn. Wat doen nu de meeste mensen? Zij proberen hun partner zover te krijgen dat hij of zij net zo gaat denken en handelen als zij. Ze willen die ander veranderen. Resultaat: Zij raken geïrriteerd en maken hun ongenoegen kenbaar, krijgen ruzie enz. Als je een goed huwelijk wilt hebben, dan zul je de verschillen in de 1ste plaats moeten erkennen. In de 2de plaats zul je de verschillen moeten accepteren en in de 3de plaats zul je moeten geloven dat die verschillen elkaar juist mooi kunnen aanvullen. Het is niet goed als echtgenoten elkaar in een vreemd keurslijf dwingen, elkaar zijn of haar denkbeelden dwingend wil opleggen of elkaar onder druk zetten om te veranderen. Ieder mens heeft ruimte nodig om zichzelf te kunnen zijn. 2. Vergeving ‘Laat alle gevoelens van bitterheid, drift en woede varen. Wees goed en hartelijk voor elkaar en vergeef elkaar zoals God u heeft vergeven in Christus.’ Efeziërs 4:31 (NBG) In elke relatie, maar speciaal binnen het huwelijk zullen wij moeten oppassen voor bitterheid. Hoe ontstaat bitterheid? Er zijn meerdere oorzaken. Ik wil er eentje kort behandelen. Onvervulde verwachtingen Ieder mens heeft bepaalde verwachtingen. Verwachtingen van je ouders, van je kinderen, van je vrienden, van gemeenteleden, van leiders, maar ook van je partner. Maar je komt er snel achter dat je partner niet altijd aan jouw verwachtingen voldoet. Als je partner, voor wie je jezelf geopend hebt en aan wie jij je volkomen gegeven hebt, jou teleurstelt of afwijst, kan dat heel erg pijn doen. Als je die pijn niet bij het kruis brengt kan er een bittere wortel in het hart gaan groeien. Bitterheid komt in ons
3
hart als wij vasthouden aan pijn en niet vergeven. Hoe weet je of er bitterheid in je hart is? o o o o o o
Het veroorzaakt krampachtigheid in onze relaties Wij worden kritisch Wij worden wantrouwend Wij raken steeds sneller geërgerd Wij sluiten onszelf af Wij kunnen niet meer echt liefhebben
Is er een oplossing? Gelukkig wel! Welke oplossing? Vergeving! Vergeving is ontzettend belangrijk in een huwelijk! Je doet elkaar pijn, en je maakt fouten. Maar dan… Houd je een lijstje bij van wat die ander allemaal verkeerd heeft gedaan en waarmee hij of zij jou allemaal pijn heeft gedaan of vergeef je? Hoe? Net als God jou in Christus heeft vergeven! 3. Liefde Ik ben deze preek begonnen met Efeziërs 5:31. ‘Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één lichaam zijn. Dit mysterie is groot en ik betrek het op Christus en de kerk’. Paulus citeert hier Genesis 2:24. Het woord ‘hechten’ heeft in het Hebreeuws de betekenis van ‘vastlijmen’, ‘niet meer uit elkaar kunnen’. Hieruit spreekt iets definitiefs. Iets wordt bij elkaar gebracht, aan elkaar vastgemaakt, met de bedoeling dat het ook vast blijft zitten. En de lijm die hiervoor wordt gebruikt is: trouw. Wij vinden het terug in het werkwoord ‘trouwen’. En die trouw heb je nodig om door alle stormen heen te kunnen gaan. Wat is trouw eigenlijk precies? Als de Bijbel spreekt over Gods trouw, dan wordt het woord daarvoor in het Hebreeuws het woord ‘chesed’ gebruikt en dat drukt Gods onvoorwaardelijke liefde uit. Wat betekent onvoorwaardelijke liefde? Dat is een liefde die niet afhangt van hoe de ander zich gedraagt naar ons toe. Onze liefde hangt vaak af van de ontvanger. De manier waarop anderen ons behandelen bepaalt onze liefde voor hen. Maar dat is niet zo met onvoorwaardelijke liefde. Die liefde wordt niet bepaald door degene die ontvangt, maar door degene die ervoor kiest om lief te hebben. In 1 Korintiërs 13 wordt onvoorwaardelijke liefde als volgt gedefinieerd: ‘De liefde is geduldig, de liefde kwetst niet, de liefde is niet egoïstisch, de liefde voelt zich nooit beledigd, de liefde neemt de ander niets kwalijk, de liefde beschermt altijd, de liefde verdraagt alles, de liefde bedekt alles…’. Over dit laatste wil ik nog iets zeggen. Diep in je hart zit een kamer. Die kamer heet de complimentenkamer en je komt er ieder keer als je iets positiefs over je partner denkt. Het is heerlijk om af en toe in die kamer te zijn. Op de muren staan allerlei mooie woorden en zinnen, die de goede eigenschappen van je partner beschrijven: trouw, lief, grappig, knap, gezellig, netjes, eerlijk, open, meelevend, betrouwbaar, zorgzaam, respectvol. Als je in die kamer bent, als je nadenkt over al die positieve eigenschappen, dan groeit je liefde en waardering voor je partner. Maar er zit nog een andere kamer in je hart. De afkraakkamer. Op de muur van die kamer staan ook allerlei dingen geschreven. Je hebt die opgeschreven omdat je
4
gefrustreerd was, je partner je kwetste, of omdat je teleurgesteld raakte door onvervulde verwachtingen. Deze kamer staat vol met de fouten en zwakheden en slechte gewoonten van je man of vrouw. Als je lang genoeg in deze kamer blijft zitten, word je vanzelf negatief en ga je dingen denken als: ‘Mijn vrouw is ontzettend egoïstisch’, of ‘Mijn man kan echt een hufter zijn.’ Misschien denk je wel: ‘Volgens mij ben ik met de verkeerde getrouwd’. In deze kamer zie je emotionele wonden die zijn gaan etteren en verbittering krijgt daar alle ruimte om zich te verspreiden. Dit is de kamer waar jij je verliefdheid kwijtraakt. Er is één ding dat je moet weten: door tijd te verknoeien in de afkraakkamer, vernietig jij je huwelijk. In deze kamer worden scheidingen bedacht en gewelddadige acties beraamd. Hoe meer tijd je hier doorbrengt, hoe minder waardering je voor je partner krijgt. Misschien zeg je wel: ‘Ja, maar dit is allemaal waar!’ Dat kan wel zo zijn, maar wat in de complimentenkamer staat, is ook waar. Onvoorwaardelijke liefde weet dat de afkraakkamer er is en probeert dat ook niet te ontkennen. Maar de liefde kiest ervoor om niet in die kamer te gaan wonen. De enige reden om daadwerkelijk naar binnen te gaan, is om in grote letters ‘Bedekt door onvoorwaardelijke liefde’ op de muren te schrijven. Als mensen dit meer zouden doen, dan zouden er veel meer gelukkige huwelijken zijn. De sleutel ligt dus in onvoorwaardelijke liefde. Waar haal je die vandaan? Er is maar één plek waar je onvoorwaardelijke liefde kunt ontvangen: Bij God. Hij is de Bron van onvoorwaardelijke liefde. Hoe staat het met jouw huwelijk? Straalt het! Is het een afspiegeling van de relatie tussen Christus en de gemeente? Is het huwelijk geworden wat je ervan verwacht had? Of zit je hier eigenlijk met een stuk teleurstelling? Ik heb vroeger gevoetbald, en dan was het resultaat van de eerste helft ook wel eens niet wat ik ervan verwacht had. Je stond dan bijvoorbeeld met 3-0 achter en zat in de rust al verslagen in de kleedkamer. En je dacht: ‘Hoe kunnen wij deze wedstrijd ooit nog winnend afsluiten?’ Dat was dan altijd het moment voor de coach. Hij probeerde het team dan weer te motiveren en vertrouwen te geven. Hij wees dan ook op de fouten die gemaakt waren. Sommige spelers hielden zich niet aan hun taak, anderen toonden onvoldoende inzet. Hoe dan ook, hij stuurde het team weer met hoop het veld in en vaak werd de wedstrijd toch winnend afgesloten. Misschien zit jij nu wel wat verslagen in de kleedkamer van je huwelijkswedstrijd. Er is in de eerste helft van alles misgegaan en je staat met 3-0 achter. Je bent moe, hebt eigenlijk geen hoop meer dat het goed komt en je ziet als een berg op tegen de 2de helft. Misschien is je achterstand wat minder groot. Het staat 3-2. Je weet dat je nog kunt winnen, maar je vraagt je af hoe je de wedstrijd nog kunt kantelen. Gelukkig hebben wij ook een geweldige coach. Jezus komt jullie kleedkamer binnen en wil je weer hoop, moed en vertrouwen geven. Hij wil je duidelijk maken dat de wedstrijd nog steeds gewonnen kan worden. Hij wil je, wat je huwelijk betreft, een hoopvolle toekomst geven.
5
