Amsterdam fraai schoolgebouw rijker Nieuw oud-schoolgebouw voor de Dr. Rijk Kramerschool Kodde architecten BNA
in samenwerking met Martijn van der Hijden architecten Begin van het schooljaar 2010 is het nieuwe schoolgebouw van de Dr. Rijk Kramerschool in Amsterdam in gebruik genomen, een dependance van de school even verderop aan de Nassaukade. Het vernieuwde oude schoolgebouw sprankelt en geeft rust en ruimte. Het gebouw aan de Van Oldenbarneveldtstraat 42 is in een jaar tijd geheel gerenoveerd en uitgebreid met een moderne 4-laagsaanbouw aan de achterzijde. Van oorsprong is het gebouw een school, gebouwd ten tijde van de stadsuitbreiding van Amsterdam, toen er op diverse plekken langs de oude stadswallen schoolgebouwen kwamen. Het gebouw werd in 1884 ontworpen als meisjesschool, een nieuwe onderwijsvoorziening in de Frederik Hendrikbuurt (grens Jordaan/West). Afgelopen decennia zaten er verschillende gemeentelijke diensten in het gebouw, zoals de GGD en een peuterspeelzaal. Die brachten elk hun eigen veranderingen aan aan/in het oorspronkelijke gebouw. Nu de buurt kinderrijker is geworden, was er weer behoefte aan extra schoolruimte. Stadsdeel West liet een haalbaarheidsstudie uitvoeren naar hergebruik van het gebouw als school, om het op die manier de oorspronkelijke schoolbestemming terug te geven: een basisschool voor jongens en meisjes. In 2007 kocht stadsdeel West het gebouw en vroeg architectenbureau Kodde Architecten het ontwerp te maken voor de verbouwing en uitbreiding van het pand.
voorgevel Van Oldenbarneveldtstraat 42
bestaande achtergevel en nieuwbouw
Ontwerp Om aan het huidige programma van eisen voor een moderne basisschool en de buitenschoolse opvang te voldoen, bestaat het ontwerp uit renovatie van het bestaande gebouw en een eigentijdse uitbreiding aan de achterzijde. Frank de Wit, directeur Dr. Rijk Kramerschool: “We hebben hiermee een fraaie dependance van onze school aan de Nassaukade. Kodde Architecten heeft samen met ons het beste uit het gewenste programma en budget gehaald. Waarbij zij steeds het uiteindelijke gebruik van het gebouw goed voor ogen hielden. Kinderen hebben ruimte en rust nodig, een plek om te leren en spelen, en dat is goed gelukt. We zijn tevreden en trots.” Kenmerkend voor de restauratie en renovatie is de combinatie van traditionele materialen en verbindingsmiddelen met moderne technieken en materialen. De Wit: “Dit heeft geleid tot een mooi contrast bij het hergebruik van een bestaand gebouw”. 3
2
1
houten trap en vide naar zolderverdieping
pendelarmaturen, gang begane grond
VOORGEVEL
3 5 2
1
4
Aanpassingen: 1. voordeur 2. ornamenten 3. osseogen 4. dakkapellen 5. lokalen + voorzieningen VOORGEVEL
ACHTERGEVEL
Oud In het bestaande gebouw is de oorspronkelijke opzet zo veel mogelijk teruggehaald. Zo is bijvoorbeeld de oude gangstructuur met haar hoge plafonds en togen weer zichtbaar gemaakt en hersteld, en de voordeur met entreetrap is opnieuw centraal gepositioneerd. Aan de voorgevel zijn de ontbrekende attieken met vaasornamenten teruggebracht naast de dakkapellen, en in de kap twee ossenogen. Aardig is dat de ossenogen een nieuwe functie hebben gekregen: dat zijn nu de luchtinlaten voor de leslokalen. De zolder is met twee dakkapellen voor extra daglicht geschikt gemaakt voor administratieve functies, werk- en vergaderplekken voor de onderwijsstaf.
7
T
5
zonwering en nis achtergevel nieuwbouw
6
P
houten brandwerende pui, gang eerste verdieping
T
T
P
L
2
d-13
3
3
1
4
3
BEGANE GROND
7
T
5
3
2 d-13
3
9 8
6
P T
T
P
L
3
1
4
3
3 7
5
DOORSNEDE BEGANE GROND
3 2
2
3
1. entree hal 2. gang 3. lokalen 4. gemeenschap.ruimte 5. kleuterruimte 6. concierge 7. buitenplaats 8. muzieklokaal 9. kantoor T. toiletten L. lift P. podium
Nieuw De nieuwbouw aan de achterzijde bestaat uit een smal bouwvolume van vier bouwlagen, eigentijds uitgewerkt en door middel van glasstroken onderscheiden van de oudbouw. Het nieuwe deel heeft een lift en bevat vier extra leslokalen, ruimten voor remedial teaching en interne begeleiding, opslag-/serverruimte en wc’s voor de kinderen. Het nieuwe deel is op bijzondere wijze verbonden aan de achterzijde van het centrale trappenhuis, waarbij de oude gevel nog te zien is. De vier leslokalen liggen boven elkaar en op elke verdieping geven grote schuifpuien een maximum aan daglicht. Bij mooi weer zijn de lokalen geheel te openen, zoals bij de vroegere openluchtscholen. De zonneschermen zijn van hout en geven de leslokalen een intiem karakter - een mooi contrast met de formelere sfeer van de oude leslokalen.
zonneschermen
Portefeuillehouder onderwijshuisvesting Godfried Lambriex van stadsdeel West: “Dit complexe project laat zien dat door goede samenwerking en expertise van betrokken partijen, thema’s als herbestemming van een monumentaal pand, duurzaamheid en onderwijshuisvesting kunnen worden geïntegreerd en kunnen resulteren in een goed eindresultaat. Een schoolgebouw dat de gebruiker met plezier wil gebruiken en een aanwinst voor de buurt.” “Integreren van huidige functionele eisen in een oud gebouw is complex en is een van de sterke punten van ons bureau”, zegt architect Jorrit Mulder. “Op zichzelf is een grondige vernieuwing van een oud schoolgebouw, dat al jaren niet meer als zodanig in gebruik was, al een bijzondere opdracht. Gecombineerd met een slanke nieuwbouw in de Amsterdamse binnenstedelijke context, maakte deze school tot een boeiende architectonische opgave die we samen met architect Martijn van der Hijden hebben uitgewerkt.”
zinken ossenoog
Interieur Architect Jorrit Mulder van Kodde Architecten: “In een ontwerp moeten de routing en gebruikswensen kloppen. Het uitwerken van het interieur vloeit daaruit voort: we zien het interieur als één met het totale ontwerp. Wij zijn geen stijlarchitecten, elk project leent zich voor een nieuwe interpretatie. Onze opdrachtgever moet zich thuis voelen in het te realiseren werk, maar wij schuwen de uitdaging niet en zullen ook van onze opdrachtgever vragen om buiten de comfort zone te kijken. Voor alle werken doen wij de directievoering zelf, we begeleiden de bouw vanaf de initiatieffase tot en met de oplevering. Dit is een steeds schaarser wordend aspect van ons vak, maar het kan de beste resultaten voor de wensen van de opdrachtgever opleveren.”
bovenbouw toiletten
garderobekast en trap naar lounge plek
nieuwbouwlokaal bovenste verdieping met zicht op dak van bestaande trappenhuis
wandkast lokaal: computerwerkplekken, wastafel, bergruimte en toegangsdeur
garderobekast vrijstaand in de gangwand
Trappen Het gebouw heeft twee nieuwe trappen gekregen, twee kenmerkende elementen in het gebouw. De trappen slaan een brug tussen de hoogteverschillen van de oud- en nieuwbouw en betrekken de oude zolderverdieping met monumentale kap nu ook ruimtelijk bij het gebouw. Kasten Een lucide vondst zijn de gezichtsbepalende kastenwanden, met aan twee zijden functies voor gang en lokaal. De wandkasten zijn slimme alles-in-éénmeubelstukken: ze herbergen de kapstokken, computerwerkplekken, wastafel en de kasten van de leslokalen zelf. Via een glazen strook valt extra licht in de gangen en is er zicht op gangen en lokalen. Kleur De hoge zwarte plinten in de gangen met hun bolarmaturen, de solide houten afwerking van de trappen, deuren, meubelstukken, en de hoge ruimten ademen de sfeer van de oude school. De dierenprints op het glas van de lokaaldeuren, de speels vormgegeven wc-ruimten, de doorkijkjes en de diverse koppelingen tussen de oud- en nieuwbouw geven het geheel een toegankelijk karakter, passend bij het nieuwe gebruik als basisschool.
onderbouw toiletten
Duurzaam Het resultaat is een bijzonder geheel: een duurzaam ontwikkeld gebouw waarin alle moderne gebruikseisen samengaan met de oorspronkelijke bouw van een school.
achtergevel
dierenprint op lokaaldeuren
“De samenwerking met de architecten is bijzonder positief verlopen“, vindt Frank de Wit, directeur Dr. Rijk Kramerschool. “Bij de realisatie van een droom van een school, binnen de context van de mogelijkheden en beperkingen van een al bestaand gebouw, hadden we al snel een gedeelde visie. Als werkgroep, bestaande uit ouders, schoolteam en directie, konden we onze ideeën voor een eigentijdse en aantrekkelijke school goed kwijt. Er is een prachtig ontwerp gerealiseerd, dat absoluut aansluit bij onze wensen en het onderwijsconcept, en dat bovendien voorziet in uitbreidingsmogelijkheden voor de toekomst. Een prachtige gevel en de statige entree van het gebouw geven de kwaliteit aan die wij binnen ons onderwijs willen waarmaken. Een school waar kinderen, schoolteam en ouders een sterke schoolgemeenschap vormen, met uitstekende onderwijsresultaten op cognitief en creatief gebied.” Op 20 oktober 2010 is de school formeel en feestelijk geopend. Voor meer informatie over de renovatie en nieuwbouw van de school kunt u contact opnemen met Kodde Architecten, Jorrit Mulder 020-4282700,
[email protected] Of kijk op: www.koddearchitecten.nl en www.martijn.hijden.com
gang begane grond
Gegevens: Opdrachtgever Ontwerp Projectarchitecten Medewerkers Aannemer Adviseur installaties Constructeur Installaties Totaal bruto vloeroppervlakte Bruto vloeroppervlakte nieuwbouw Bruto vloeroppervlakte oudbouw Programma basisschool Opdrachtverstrekking Aanvang bouw Oplevering Bouwkosten incl. installaties
Stadsdeel West, Amsterdam Kodde Architecten BNA i.s.m. Martijn van der Hijden architecten Hans Kodde, Martijn van der Hijden, Jorrit Mulder, Manon de Bont, Alexander van Rath, Desiree Stamrood Bruns Bouw BV Brocken Raadgevende Ingenieurs Duyts Bouwconstructies BV Centragas van Galen, Bennink Klimaattechniek 1400 m2 400 m2 1000 m2 9 groepsruimten, personeelsruimte, speelruimte, kleuterruimte, muzieklokaal, directie- en vergaderruimten eind 2007 juli 2009 juli 2010 € 2.500.000,- excl. BTW
