AMNESTYVIDEO KINDERRECHTEN Een verzameling educatieve materialen en methodieken

Educatief pakket van Amnesty International Vlaanderen vzw • Kerkstraat 156 - 2060 Antwerpen - info: 03/271.16.16

E D U C A T I E AMNESTYVIDEO “KINDERRECHTEN” Een verzameling educatieve materialen en methodieken

1

1. Achtergrondinformatie over verdwijningen op de Filippijnen: Ten minste 1600 “verdwijningen”, die sinds begin jaren 70 waren gemeld, bleven onopgehelderd. Pogingen van familieleden van de slachtoffers om de waarheid te ontdekken en gerechtigheid te krijgen, liepen nog steeds op niets uit. Uit : Amnesty International Jaarboek 2000 Filippijnen p.195

2. Inhoudelijke opdrachten bij het videoprogramma “Janice Velasco” 2.1. Jaime Velasco, de “verdwenen” vader van Janice, was vakbondsleider advocaat opbouwwerker 2.2. Gegevens over de ontvoering van Jaime Velasco. Schrap wat niet past. 7 gewapende mannen zwarte maskers een arrestatiebevel M 16-geweren 3 uur ’s nachts militairen in uniform grijze auto jeep met nummerbord 2.3. Door de verdwijning van vader kan moeder Velasco niet meer voor alle kinderen zorgen. Wat gebeurt er met hen? Duid alle juiste antwoorden aan. Janice belandt eerst bij een tante, dan bij een vriendin van die tante. Het broertje van Janice belandt uiteindelijk in een adoptiegezin in Duitsland. Jenelyn, de oudste zus van Janice, moet werk zoeken en alleen gaan wonen. 2.4. Waarom wil Janice later advocaat worden? …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... 2.5. Waarom werd de vader van Janice ontvoerd? …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

2

3. Inlevingsopdracht 3.1. Maak een lijstje van mensen die jij niet graag zou willen missen. (Leerlingen, die graag over hun lijstje willen vertellen, worden daartoe uitgenodigd, maar er is geen enkele verplichting.) 3.2. Stel dat één van die mensen, die jij niet zou willen missen, toch uit je leven verdwijnt (door een ongeval, een verhuis naar het buitenland…), hoe zou jij je daar dan bij voelen? Duid de verschillende gevoelens aan die bij jou een rol zouden spelen. Die gevoelens kunnen nadien in de volledige groep of in deelgroepjes worden uitgewisseld. (Iedereen heeft natuurlijk het recht om te passen) angst voor de toekomst depressie (in de put zitten) eenzaamheid lusteloosheid (in niets zin) medelijden met jezelf ongeloof onzekerheid spanning (stress) verdriet wanhoop woede zorgen 3.3. Janice Velasco kent het gezicht van haar vader alleen van foto’s. Wat denk en voel je daarbij? …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………...

Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

3

4. Kijkopdracht In “Prisma van de mensenrechten” staat: Verdwijning

Gevangenneming van een persoon door of met toestemming van de overheid, zonder dat die overheid erkent betrokken te zijn bij die arrestatie. Door verdwijningen leven familieleden jarenlang in onzekerheid of de betrokkene nog in leven is.

De cartoonist heeft een fout gemaakt. Kun jij die eruit halen?

1

“Verdwijntruc” van Stefan Verwey


4

5. Songteksten

Los Desaparecidos (zij die verdwenen zijn) van Little Steven uit “Voice of America” Trilde je van angst door de donder Die zal voorbijgaan, samen met de nacht Wees niet bang, m’n kind Laat je hoofd hier even rusten Ik moet je vertellen over papa En de prijs die hij betaalde Omdat hij op een dag z’n hart uitsprak Ze kwamen hem weghalen Hier vechten is alles wat er nu nog voor ons overblijft We proberen onze haat niet meer binnen te houden We schreeuwen het uit Kleintje, we waren eens zo trots Jezus, waar ben je nu? Waar ben je heen, desaparecido? Ik hoop dat iemand zich je naam herinnert Waar ben je heen, desaparecido? Hoe kunnen ze zomaar onze schande de rug toekeren? Waar ben je heen, desaparecido? Ik proef je bloed in de wortels van dit land Waar ben je heen, desaparecido? Mi querido, gisteren nog hield ik je hand vast Er is een duistere weg, waar niemand over spreekt Maar we moeten leven met de waarheid Hij loopt van de Plaza de Mayo Naar de Rio Sumpul Men zegt dat we eens, wanneer we sterven, zullen rijden Op wilde paarden in een wereld zonder einde Maar wat doen we tot dan? We staan hier en kijken strak naar de leugens Ze kunnen stelen al wat we hebben Maar ze kunnen nooit de hoop uit onze ogen stelen Kleintje, onze harten moeten overleven Hoe dikwijls moeten we sterven?

desaparecido = hij die verdwenen is

mi querido = m’n lieveling

Plaza de Mayo = Meiplein, plein voor het paleis van de president in Buenos Aires, waar de dwaze moeders kwamen demonstreren Rio Sumpul = grensrivier tussen El Salvador en Honduras, waar in mei ’80 een slachting onder Salvadoraanse boeren werd aangericht door het leger van El Salvador

Waar ben je heen, desaparecido? Ik zie je gezicht in elke zandkorrel Waar ben je heen, desaparecido? Mi querido, gisteren nog hield ik je hand vast Waar ben je heen, desaparecido? Ik hoop dat iemand zich je naam herinnert Waar ben je heen, desaparecido? Hoe kunnen ze zomaar onze schande de rug toekeren? Waar ben je heen, desaparecido? Ik proef je bloed in de wortels van dit land Waar ben je heen, desaparecido? Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

5

They dance alone (Ze dansen alleen) van Sting uit “Nothing like the sun” Waarom dansen deze vrouwen hier alleen? Waarom die droefheid in hun ogen? Waarom zijn de soldaten hier Met hun starende blik? Ik begrijp niet wat zij zo verachten Zij dansen met de vermisten Zij dansen met de doden Zij dansen met de onzichtbaren Hun pijn is onuitgesproken Zij dansen met hun vaders Zij dansen met hun zonen Zij dansen met hun echtgenoten Zij dansen alleen Zij dansen alleen Het is hun enige toegelaten vorm van protest Ik zag hun zwijgende gezichten luidop schreeuwen Als zij deze woorden zouden uitspreken Zouden ze ook worden vermist Weer een vrouw die wordt gefolterd Wat kunnen ze anders doen? Eens zullen we dansen op hun graven Eens zullen we onze vrijheid bezingen Eens zullen we lachen van vreugde En we zullen dansen Hé, meneer Pinochet Je hebt een bitter gewas gezaaid Buitenlands geld houdt je recht Maar op een dag komt daar een einde aan Geen fondsen meer voor je martelingen Geen budgetten meer voor je wapens Kun je je eigen moeder indenken Terwijl ze danst met haar onzichtbare zoon?

Pinochet = leider van een bloedige staatsgreep in Chili in 1973, president van 1974 tot 1989


6

Missing (Vermist) van Annabel Lamb uit “Once bitten” Ik hoor het geroffel op een tinnen trommel Is dat de voorbode van wat ons te wachten staat? De avondklok is ingesteld De straat is verlaten Ik zoek overal naar jou Ik hoor m’n hart Luid bonzen van angst Het wordt laat En je bent er niet Ik hoor een schot Ik hou m’n handen tegen m’n oren Stil lopen tranen uit m’n ogen ’t Is 10 uur voorbij Ze schieten op al wat beweegt Vanavond wordt er met honden gepatrouilleerd Ik verberg me in portieken Als ze langskomen Ik hurk neer Tussen gebroken glas De stad, in duisternis gehuld, Boezemt angst in Ik zie een gloed boven het park Zeg me vaarwel Er is geen tijd om te huilen

Cartoon: Plantu


7

6. Woordspel Doorstreep in het rooster de gegeven woorden: advocaat, Find, foto, geadopteerd, gevangen, geweer, gezin, Janice, jeep, kamp, kinderrechten, masker, nummerbord, ontvoerd, opbouwwerker, rouwkamer, vakbond, Velasco, verdwijningen, vermist. Je vindt ze horizontaal, verticaal en diagonaal in het rooster. De niet-doorstreepte letters vormen een zin. Welke? Lees van links naar rechts en rij per rij.

k s j v e l a s c o g d n

o i g e a d o p t e e r d

p t n r o u w k a m e r g

b r d d r o b r e m m u n

o g e w e e r j a n i c e

u e d i s r e m d t e w e

w v n j a n r n v y n i n

w a o n e d r e o v t n o

e n b i m e t k c t v j g

r g k n e m p e a h e o e

k e a g r e k s a m t n z

e n v e r m i s t o p e i

r i d n i f a s f e r i n

Zin: ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………


8

1. Achtergrondinformatie: de verdwijning van Jaime Velasco is geen alleenstaand geval. 2. Inhoudelijke opdrachten 2.1. Jaime Velasco was een opbouwwerker. 2.2. Een arrestatiebevel, militairen in uniform, jeep met nummerbord. Doel van deze deelopdracht is duidelijk maken dat bij een verdwijning geen enkel spoor wordt achtergelaten dat kan wijzen in de richting van de opdrachtgever. 2.3. Janice belandt bij een tante. Het broertje van Janice belandt in een adoptiegezin in Duitsland. 2.4. Janice wil later advocaat worden om aan de zaak van haar vader te werken. Ze wil de waarheid achterhalen. 2.5. Jaime werd verdacht van ondermijnende activiteiten. Hij zou een guerrillero zijn, iemand die de regering tegenwerkt. 3. Doel van de inlevingsopdracht is zich te verplaatsen in de gevoelswereld van Janice. 4. Kijkopdracht: Stefan Verwey beeldt de ontvoerders af als militairen in uniform (zie ook: inhoudelijke opdrachten 2.2). Dergelijke, duidelijke sporen zouden de opdrachtgevers zeker niet willen nalaten. 5. De songteksten: de gekozen songs zijn ook muzikaal interessant. 5.1. “Los Desaparecidos” is hardrock met enkele flitsende gitaarsolo’s en een salsabreak. 5.2. “They dance alone” is een rustig nummer dat uitwaaiert in Latijnse dansritmes. 5.3. “Missing” is moeilijker. De song begint met vrolijke militaire parademuziek, maar het nummer zelf is onheilspellend met het vervormde geluid van gitaar en keyboard. 5.4. Mogelijke opdrachten bij de songteksten: 5.4.1.

Laat de leerlingen de verhaallijn van de song reconstrueren.

5.4.2.

Laat de leerlingen de voor hen meest sprekende passages aanduiden als aanloop voor een klasgesprek.

5.5. Andere songs met een zelfde thematiek: 5.5.1.

“Signalen” van Herman van Veen uit de gelijknamige CD.

5.5.2.

“Mothers of the disappeared” van U2 uit “The Joshua Tree”

5.5.3.

“Missing” van Johnny Clegg & Savuka uit “Third World Child”

5.6. Alle bovengenoemde CD’s zijn te huur in een openbare discotheek. 6. Het woordspel: “Strijd samen met Amnesty tegen verdwijningen” is de zin, die in het letterlabyrint “verdwenen” is. Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

9

1. Achtergrondinformatie over straatkinderen in Guatemala-City:

Er zijn 5000 straatkinderen in Guatemala-City. De meerderheid is tussen de 7 en 14 jaar oud. De meeste straatkinderen zijn uit armoede of na mishandelingen het ouderlijk huis ontvlucht. Anderen zijn hun ouders in de burgeroorlog in Guatemala kwijtgeraakt. 2. Inhoudelijke opdrachten bij het videoprogramma “Een huis met een hart”. 2.1. Elmar Yonatan Yat is 12. Hij was een straatjongen, maar hij heeft nu een onderkomen gevonden in het opvanghuis “Casa Alianza” Wat weet je van zijn moeder? 2.2. Wat weet je van zijn vader? 2.3. Wat weet je van zijn broertje?

vader ? .............................................. .............................................. ..............................................

Yat

moeder ? .............................................. .............................................. ..............................................

broertje ? .............................................. .............................................. ..............................................


10

3. Stellingenspel

Straatkinderen mogen niet vervolgd worden. Ze moeten hulp, opvang en begeleiding krijgen.

Straatkinderen, die steeds weer stelen en overvallen plegen, moeten hun verdiende straf krijgen.

Agenten, die zich schuldig maken aan mishandeling van straatkinderen, moeten bestraft worden.

De politie krijgt elke dag wel te maken met lastige straatkinderen. Begrijpelijk dat ze er niet al te zachtzinnig mee omgaan.

Als straatkinderen aandacht en liefde krijgen in een opvanghuis en wat scholing en mogelijk een opleiding, kunnen ze van de straat gered worden.

Straatkinderen zitten zo verstrikt in hun vrijbuitersleven van diefstal en druggebruik dat ze er niet meer los van kunnen komen. Eens straatkind, altijd straatkind.


11

4. Werken met teksten Chico is 12. Hij is een straatjongen. Z’n moeder, z’n broertje en z’n 2 zussen zijn gestorven aan een besmettelijke ziekte. Z’n vader heeft zich aangesloten bij de verzetsbeweging “Het Lichtend Pad”. Chico verkoopt kranten, armbandjes, plastic regenjasjes en papieren hoedjes in Lima, de hoofdstad van Peru. Op een dag is hij getuige van een misdaad… Een patrouille hico zag de patrouille naderen aan de overkant van de straat. Een zestal mannen. Twee van hen droegen machinepistolen, anderen waren gewapend met zware honkbalknuppels. Bij allen bengelde een gevulde pistoolholster aan de broeksband. De mannen droegen baseballpetten en kleren die in het halfduister leken op de pakken van soldaten of politiemannen. Maar in het licht van een straatlamp zag Chico dat het geen echte uniformen waren: ofwel waren de mannen gewapende burgers die de indruk wilden wekken dat ze tot het leger of de politie behoorden. Ofwel waren ze leden van de ordediensten, die zich voor burgers wilden laten doorgaan. Vreemd, dacht Chico. De mannen bleven staan tegenover een steegje tussen de ijzerwinkel van Indio Marco en het zaadhandeltje van Martina Amarilla. De twee met de machinepistolen fluisterden mekaar iets toe, terwijl ze naar het steegje wezen. Ze staken de straat over, terwijl de anderen wachtten. Ze verdwenen uit Chico’s gezichtsveld.

De politie Een zware Amerikaanse terreinwagen gleed voorbij. De kleuren van de politie. Op het dak de bak met blauwe en rode zwaailichten. Alle lichten gedoofd, ook de koplampen. Twee mannen in uniform op de voorbank. De wagen bleef stilstaan bij de patrouille. Een man liep naar de politiewagen. Hij sprak zo stil dat Chico geen woord kon verstaan: verward gemompel was alles wat tot hem doordrong.

Een droge, harde plof Geluid in het steegje. Geritsel van papier en karton. Een kreet, gevolgd door een droge, harde plof. Een zoeklicht op de politiewagen floepte aan, de lichtstraal dook het steegje binnen. Een paar seconden slechts, toen doofde de witte

lichtbundel, het geluid van de motor werd wat luider omdat de chauffeur gas gaf. De auto gleed langzaam verder. De mannen in het steegje sleepten iets naar buiten. Het geluid van een vel plastic dat over de bodem schuurde. Stilte. Toen vervoegden de twee mannen het wachtende groepje aan de overkant. Eén van hen zei:”Opdracht uitgevoerd.” Ze keken naar iets wat Chico niet kon zien. De onbekenden zetten hun weg verder. Chico trok zich dieper terug in de schaduw. De patrouille bleef aan de overkant van de straat. Het gedempte geluid van hun rubberen zolen verdween. Het getik van wapens en ander ijzerwerk stierf weg.

Een hoopje Op het voetpad, voor de ingang van het steegje, zag Chico een hoopje liggen. Hij klapte de klep van zijn baseballpet omhoog, stak zijn handen diep in zijn broekzakken en liep in de richting van het hoopje. Nog voor hij het zaadwinkeltje van Amarilla bereikte, had hij al gezien dat het hoopje een mens was. Een kind. Half in een lap plastic gewikkeld, uit het steegje gesleept en op het voetpad achtergelaten. Hij herkende het lichaam. Pancho-de-Bult. De lijmsnuiver. Zijn hoofd lag naast het vel plastic. In het licht van de straatlamp zag Chico een straaltje donkere vloeistof die langs het linkeroor van de jongen druppelde. Het blonk zacht in het matte licht. Bloed. Chico boog zich over de jongen. Het bloed kwam uit een klein gaatje achter het oor. Een kogelgaatje. De kogel had het hoofd aan de andere kant verlaten. Daar gaapte een diepe wonde. Pancho was koelbloedig doodgeschoten. Uit: Chico van R.H. Schoenmans Altiora, Averbode 182 p. +13 jaar


12

4.1.

Opdrachten bij de tekst uit “Chico”

4.1.1. Geef een overzicht van de bewapening van de nachtelijke patrouille. …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... 4.1.2. Welke rol spelen de politie-agenten in hun patrouillewagen? …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... 4.1.3. Waarom was Pancho een lijmsnuiver, denk je? …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... 4.1.4. Waarom worden straatkinderen vermoord, denk je? …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... 4.1.5. In wiens opdracht worden ze vermoord, denk je? …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………...


13

1

Je bent dood, omdat je niet naar school gaat en geen toekomst hebt. Later zul je toch maar een crimineel worden. Onze stad kan je i

2

Vaarwel. Sterven was het beste wat je kon doen voor onze stad. De Pelourinho∗ is nu

∗ De Pelourinho is een plein in Salvador da Bahia in Brazilië. Bordje 1 is gevonden rond de hals van Aldemir, een Braziliaanse straatjongen, gedood door een doodseskader (een gewapende groep, die tegenstanders uit de weg ruimt). Bordje 2 is gevonden rond de hals van Marcos, een Braziliaanse straatjongen, eveneens gedood door een doodeskader. Aldemir en Marcos zijn figuren uit het boek van Dirk Bracke “Een vlieg op de muur”, uitgegeven door het Davidsfonds. 4.2. Opdracht bij de bordjes uit “Een vlieg op de muur” Kies één van de bordjes en schrijf een antwoord op de boodschap, die de moordenaars hebben nagelaten. …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

14

Manaus, Brazilië Datum 11/02/94

Abandonados Naam en voornaam Manuel Pereira da Silva Vader en moeder Raimundo – Sebastiana Geboortedatum en Plaats 1983, Nordeste Gezinssituatie 3 zussen, waarvan de oudste in de prostitutie. 2 broers. Vader overleden ten gevolge van een arbeidsongeval. Moeder gehandicapt. Geen inkomen buiten dat van de kinderen. Dagelijks honger. Krotwoning weggespoeld tijdens overstroming Rio Negro. Manuel breekt met thuis zomer ’92 na zware mishandeling door de buren. Verkoopt plastic zakken; kleine diefstallen indien de opbrengst onvoldoende om te eten. Eerste contact met S.O.S.: Restaurante do Pequeno Trabalhador, nov.’93 Opmerkingen Soms wekenlang geen nieuws (dringend vertrouwen winnen!). Leergierig; Manuel wil absoluut zijn naam leren schrijven. GOEDE KANS OP VOORUITGANG! Zware hoestbuien (lijm); een slecht genezen wonde op de schouder (messteek) bezorgt veel last. Dol op voetbal. 4.3. Opdracht bij de steekkaart van Manuel Zet alle positieve en negatieve elementen uit de steekkaart op een rijtje. Trek daarna een besluit: gaat het met Manuel goed of slecht aflopen? En leg uit waarom!

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

Jouw besluit: ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………….………………………………………………………………………


15

1. Achtergrondinformatie: Het verhaal van Elmar Yat wordt in een bredere context geplaatst. 2. Inhoudelijke opdrachten 2.1. Vader: alleenstaand, neemt jongere broertje mee naar ’t werk, slaat Elmar. 2.2. Moeder: weggegaan toen Elmar 3 jaar oud was en z’n broertje 1jaar. 2.3. Broertje: 2 jaar jonger dan Elmar, vader neemt hem mee naar z’n werk.

3. Stellingenspel: elke leerling neemt een standpunt in. De op die manier ontstane deelgroepen gaan met elkaar in discussie.

4. Werken met teksten 4.1. Opdrachten bij “Chico” 4.1.1.

Machinepistolen, honkbalknuppels, pistolen

4.1.2.

Ze overleggen met de patrouille. Ze vertrekken als de klus is geklaard.

4.1.3.

Om z’n honger en z’n problemen te vergeten. Omdat hij verslaafd was.

4.1.4.

Ze stelen, ze snuiven, ze “ontsieren” het straatbeeld vooral in winkelstraten en toeristische centra, waar ze mogelijk ook klanten “hinderen”.

4.1.5.

Overheid, politie, winkeliers

4.1.6.

(De 3 laatste vragen zijn beoordelingsvragen. Ze veronderstellen enige voorkennis bij de leerlingen)

4.2. Opdracht bij de bordjes: de leerlingen treden in discussie met de moordenaars. 4.3. Opdracht bij de steekkaart van Manuel 4.3.1.

Positief: verkoopt plastic zakken, in contact met S.O.S., leergierig, wil z’n naam leren schrijven, goede kans op vooruitgang, dol op voetbal

4.3.2.

Negatief: een zus in de prostitutie, vader overleden, moeder gehandicapt en zonder inkomen, honger, krotwoning weggespoeld, Manuel mishandeld, kleine diefstallen, soms wekenlang geen nieuws, zware hoestbuien (lijm), steekwonde

4.3.3.

Besluit: Manuel zit wel erg verstrikt in het straatleven (diefstal, druggebruik, geweld). Dat z’n honger hem drijft naar het restaurant van S.O.S., dat hij leergierig is en z’n naam wil leren schrijven, dat hij dol is op voetbal (een vaste activiteit in opvanghuizen), dat de begeleider rotsvast in hem gelooft, zijn stuk voor stuk hoopgevende elementen. Conclusie: gematigd positief.


16

5. Nog enkele jeugdboeken over straatkinderen: 5.1. “Achter de blauwe bergen” van Hilly Delfsma – Ploegsma 1998 – 96 p. Na de dood van hun ouders proberen Joshua en Rose te overleven in een denkbeeldige stad ergens in het zuiden. Ze blijven dromen van een beter leven “achter de blauwe bergen”. 5.2. “Straatvlinders” van Lesley Beake – Querido 1992 – 128 p. Johnny gaat op de loop voor de armoede en de gewelddadige vriend van zijn moeder. Hij belandt bij een groepje straatkinderen (“straatvlinders”) in Kaapstad. 5.3. “Brieven aan de rattenhemel” van Anton van der Kolk – Van Goor 1999 – 110 p. Gabi schrijft brieven aan z’n vriend Ricardo die samen met 2 andere straatjongens (“straatratten”) is doodgeknuppeld. Vandaar: “brieven aan de rattenhemel”. Gabi moet op zoek naar Ricardo’s familie. Als niet een van hen een handtekening zet onder z’n overlijdensacte wordt hij begraven onder een andere naam en heeft hij dus niet bestaan… 5.4. “Garang” van Marc Vandenberghe – Clavis 1994 – 128 p. Garang woont op een vuilnisbelt in het noorden van Soedan. Hij is op de markt, wanneer het leger de hutten neerhaalt en de bewoners meeneemt. Garang staat er nu alleen voor. Hij probeert als straatjongen te overleven in Khartoum.


17

1

Achtergrondinformatie over racistisch optreden van de politie in de V.S.

Rapporten spreken van racistisch taalgebruik, pesterijen, mishandelingen, onterechte controles, niet gerechtvaardigd openen van het vuur en willekeurige arrestaties. Uit: Rights for all. United States of America. Amnesty International 1998

2

Werken met teksten

De (blanke) politie valt een (zwarte) jeugdclub binnen. Ze zijn op zoek naar wapens: na het dansen zal er wel weer gevochten worden. Tijdens het fouilleren krijgt Jethro een aanval van epilepsie*. Dat wordt door de agenten verkeerd begrepen. (“Opgepast! Hij grijpt een wapen!”) Jethro wordt neergeschoten en sterft in het ziekenhuis. Op z’n begrafenis zingen z’n vrienden een nieuw lied… *vallende ziekte Zingen in een zwarte kerk Begeleid door de daverende, rollende piano-accoorden van blinde Eddie, begon het viertal met hun hoofden dicht bij elkaar de tekst van Fess te zingen: Ik wil jullie vertellen over een kleine kerel Die een tijdje geleefd heeft en moest sterven Hij heette Jethro Jackson Nu hij er niet meer is, is alles anders Hij haalde nooit hoge cijfers op school En de helft van de tijd hing hij de clown uit Dat deed hij het liefst Maar hij had een groot hart Hij plaagde een heleboel mensen Maar zijn grapjes waren nooit gemeen Hij was niet in de kerk als zijn naam werd afgeroepen Maar hij had soul* *Soul = feeling voor soulmuziek, grote betrokkenheid bij de zwarte Amerikaanse cultuur Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

18

Jethro heeft nooit iets groots gepresteerd Maar je zou die swinger aardig hebben gevonden Hij kon lachen en zingen, vechten en dansen En nog veel meer als hij de kans had gehad Maar alleen omdat hij geen angst toonde Maakte een grote agent hem dood Ja, alleen omdat hij een bruin vel had Schoot een grote agent hem neer De laatste strofe Tijdens blinde Eddie’s spel tussen de strofen in, zag Louretta dat het lied diepe indruk op iedereen maakte. Heel veel mensen reageerden telkens luid en er stonden nu nog veel meer in de gangpaden. Zelfs blanken, die Jethro nooit gekend hadden, hadden hun zakdoeken te voorschijn gehaald om hun ogen te drogen. Blinde Eddie ging plots heel zacht spelen en ook de vier zangers volgden zijn voorbeeld: de laatste strofe zongen ze bijna fluisterend. Die dramatische overgang ontlokte nieuwe kreten aan het bewogen publiek: Heel wat mensen weten het niet of het kan ze niet schelen Maar als er een hemel bestaat, dan weet ik dat hij daar is En als hij niet daar is – dan weet ik één ding zeker Dat het een plaats is waar ik niet heen wil. Want als ze Jethro niet zouden toelaten, dan ben ik bang Dat het in de hemel net is zoals hier Ja, als ze Jethro niet toelaten, dan ben ik bang Dat het in de hemel net is zoals hier

Uit: De Soulbrothers & Sister Lou van Kristin Hunter Leopold 197 p. +13 jaar


19

2.1. Opdrachten bij de tekst 2.1.1. Wat voor iemand is Jethro?

2.1.2. Zie je overeenkomsten tussen het verhaal van Jethro en dat van Marcus Houston? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………


20

3

Songteksten

Mister Cab Driver (meneer de taxichauffeur) van Lenny Kravitz uit “Let love rule” Meneer de taxichauffeur Wil je niet stoppen om me mee te nemen Meneer de taxichauffeur Je houdt niet van m’n huidskleur Meneer de taxichauffeur Je zult nooit winnen Meneer de taxichauffeur Wil niet stoppen om me mee te nemen Meneer de taxichauffeur Misschien heb ik wel hulp nodig Meneer de taxichauffeur Denkt alleen aan zichzelf Meneer de taxichauffeur Houdt niet van mijn uiterlijk Meneer de taxichauffeur Hij houdt niet van mijn dreadlocks Hij denkt dat we allemaal misdadigers zijn Meneer de taxichauffeur Leest teveel romannetjes Meneer de taxichauffeur Rij me maar voorbij met vlammende ogen Meneer de taxichauffeur Denkt dat we allemaal 165-ers zijn Meneer de taxichauffeur Krijg de klere, ik red mezelf wel

dreadlocks = rastakapsel, vlechten

Street 165 in Harlem, New York: misdadige buurt

Laat me erin Meneer de taxichauffeur

3.1. Wat belet de taxichauffeur om Lenny Kravitz mee te nemen? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

21

Voice of the voiceless (stem van de stemlozen) van Rage against the Machine uit “Battle of Los Angeles” Doorheen stalen muren Blijft je stem schallen Echte rebel, mijn broeder Mumia* Ik denk aan jou Jij zult de vonk zijn Die al de prairies in vlam zal zetten Jij zal voor de massa’s een reuzebreed pad aanleggen Om de fascisten op te vertrappen Op je 15de** al blootgesteld aan de politiemoordmachine van Philadelphia Met laarzen en gek geworden geweren Ze wilden jongeren zoals jij kalm houden Oorzaak en gevolg Ruik de rook en de wind Mijn panter***, mijn broeder We zijn op het oorlogspad tot jij vrij bent Je ziet dat de machtigen nerveus worden Omdat hij weigerde hun knechtje te zijn Want hij spuwde de waarheid Die hoofden deed schudden En brandde als zwarte kerken Proza en verzen Een miljoen armen in rouw Kijken toe op de beslissing van Dred Scott Zolang die op zich laat wachten Blijft het touw Strak gespannen rond de nek van Mumia Laten we geen enkel leven van een rijke blanke Verplicht respecteren Oorzaak en gevolg Kan je de rook in de wind ruiken Mijn panter, mijn broeder, we zijn op het oorlogspad tot jij vrij bent Je kan nooit de stem van de stemlozen**** het zwijgen opleggen En de hel van Orwell*****, een tijdperk van terreur, komt eraan Maar deze kleine broeder houdt je ook in ’t oog *Mumia Abu-Jamal zit al bijna 20 jaar in de gevangenis. Hij is ter dood veroordeeld voor moord. Amnesty International vraagt een nieuw proces. **In 1968 in elkaar geslagen en gearresteerd. ***Mumia is een tijdlang lid geweest van de Black Panter Party, een radicale zwarte beweging. ****bijnaam van Mumia, een gedreven zwart journalist *****George Orwell is de schrijver van “1984”, een boek over staatsterreur: de overheid (Big Brother) houdt iedereen voortdurend in het oog. Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

22

4. Werken met grafieken: 4.1. Het ras van terechtgestelde veroordeelden in de Verenigde Staten (periode 19762000) RAS

AANTAL TERECHTGESTELDEN (%)

AANDEEL IN DE BEVOLKING (%)

blank

56 %

73 %

zwart

35 %

12 %

4.2. Het ras van het slachtoffer (Het aantal zwarten en blanken , dat in de Verenigde Staten vermoord wordt, is ongeveer gelijk.) MISDAAD

RAS VAN DE DADER

RAS VAN HET SLACHTOFFER

TERECHTSTELLING VAN DE DADER

moord

blank

zwart

11 (7%)

moord

zwart

blank

148 (93 %)

4.3. Opdracht bij de grafieken 4.3.1. Wat valt je op? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………


23

1. Achtergrondinformatie: Het verhaal van Marcus Houston is geen alleenstaand geval. 2. Werken met teksten 2.1. Opdrachten bij het uittreksel uit "De Soulbrothers & Sister Lou” 2.1.1.

Jethro = een kleine kerel – haalde nooit hoge cijfers op school – hing de clown uit – had een groot hart – plaagde een heleboel mensen – geen gemene grapjes – geen grote kerkganger – had soul – niets groots gepresteerd – aardig – kon lachen, zingen, vechten, dansen – geen angst – bruin vel

2.1.2.

Overeenkomsten:

3.

blanke politie zwarte jongeren dansfeest de politie stelt zich uitdagend op het loopt uit op geweld De songteksten 3.1. Wat belet de taxichauffeur om Lenny mee te nemen? - Z'n huidskleur - Z'n uiterlijk - Z'n dreadlocks (z'n rastakapsel) - De idee dat alle zwarten misdadigers zijn. "Mister Cab Driver" is een simpel rock and rollnummer. "Voice of the voiceless" is een vrij rustig nummer waarin Rage against the Machine het opneemt voor de zwarte activist Mumia Abu-Jamal. Die is ter dood veroordeeld voor de moord op een blanke politie-agent. Amnesty International vraagt een nieuw proces omdat het oorspronkelijke proces grote leemten vertoont. Er zijn twijfels gerezen over de getuigenis van een ooggetuige, over de ballistische bewijzen en over de "bekentenis" van de beschuldigde. In "Wake up" schuift Rage against the Machine de moord op de zwarte leiders M.L.King en Malcolm X in de schoenen van de F.B.I. Een omstreden standpunt, maar zeker niet uit de lucht gegrepen. Let wel op: dat laatste nummer is een mix van rap en metal. 4. Werken met grafieken 4.1. Het ras van de terechtgestelden 4.2. Het ras van de slachtoffers 4.3. Opdracht bij de grafieken : op het vlak van executies zijn zwarten zeker oververtegenwoordigd. Hoe komt dat? Zijn zwarten geweldadiger? Leven ze in omstandigheden die gemakkelijk aanleiding geven tot misdadig gedrag? Tabel 4.2 maakt in ieder geval duidelijk dat het ras van het slachtoffer en dat van de dader een belangrijke rol spelen bij de beslissing of iemand wel of niet ter dood wordt veroordeeld.


24

Je hebt recht op basisvoorzieningen als voeding, gezondheidszorg, hulpverlening, zuiver drinkwater en onderdak. Je hebt het recht om bij je ouders te wonen.

Je hebt het recht om je op de best mogelijke manier te ontwikkelen. Je hebt recht op onderwijs en ontspanning, op een naam en een nationaliteit, op een eigen taal, godsdienst en cultuur.

Je moet beschermd worden tegen alle vormen van uitbuiting en mishandeling. Dus geen kinderarbeid en geen kindsoldaten.

Je hebt recht op een eigen mening en inspraak. Amnestyvideo “Kinderrechten” Een verzameling educatieve materialen en methodieken Marc Van de maele – september 2000

25

1. Welke kinderrechten worden geschonden ? 1.1. Bij Janice Velasco: …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

1.2. Bij Elmar Yat: …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

1.3. Bij Marc Houston: …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………


26

1. Welke kinderrechten worden geschonden? 1.1. Bij Janice Velasco: -

Janice haar vader wordt ontvoerd (schending van de beschermingsrechten): kinderen moeten gevrijwaard blijven van geweld Na de "verdwijning" van haar vader valt het gezin van Janice uiteen (schending van de overlevingsrechten): kinderen hebben het recht om bij hun ouders te wonen. 1.2. Bij Elmar Yat:

-

Elmar wordt geslagen door zijn vader (schending van de beschermingsrechten): kinderen moeten gevrijwaard blijven van geweld. Elmar belandt op straat (schending van de overlevingsrechten): kinderen hebben recht op onderdak, gezondheidszorg, voedsel, zuiver drinkwater… De politie vormt een bedreiging voor straatkinderen (schending van de beschermingsrechten): kinderen moeten beschermd worden tegen alle vormen van geweld. 1.3. Bij Marcus Houston:

-

Marcus is slachtoffer van politiegeweld (schending van beschermingsrechten): kinderen moeten beschermd worden tegen alle vormen van geweld. Marcus en z'n zwarte vrienden voelen zich gediscrimineerd door de politie (schending van de ontwikkelingsrechten): kinderen hebben recht op hun eigen cultuur.


AMNESTYVIDEO KINDERRECHTEN Een verzameling educatieve materialen en methodieken

Recommend Documents