Inhoud. RACISME Een verzameling educatieve materialen en methodieken

Educatief pakket van Amnesty International Vlaanderen vzw • Kerkstraat 156 - 2060 Antwerpen - info: 03/271.16.16

E D U C A T I E RACISME Een verzameling educatieve materialen en methodieken

Inhoud p.1 Klaagmuur p.2 Werken met cartoons p.3 Werken met songs p.3 p.4 p.5 p.6 p.7

Mister Cab Driver – Lenny Kravitz American Skin – Bruce Springsteen Stellingenspel Cartoon Across the lines – Tracy Chapman

Peter Pontiac

p.8 Racisme & het werkterrein van Amnesty International p.10 Racisme: 1001 vormen p.11 Amnesty International strijdt tegen racisme p.13 Voor de leerkracht

1

Tolerantie en verscheidenheid: een visie voor de 21ste eeuw De Wereldconferentie tegen racisme, rassendiscriminatie, vreemdelingenhaat en onverdraagzaamheid vindt plaats van 31 augustus tot 7 september in Zuid-Afrika.

Wat wil de cartoonist ons duidelijk maken?

KLAAGMUUR Als een bruine huid jouw probleem is, moet je naar de dokter en niet naar een Spaanse Costa. Liefde kent geen racisme en zonder liefde is het hier koud. Was racisme maar het monster van Loch Ness, dan kende iedereen het, maar had niemand het ooit gezien. Word je racist omdat je bang bent dat anderen beter zijn dan jij?

Toen God de mens schiep, vergat hij de blanken in te kleuren. Een blanke die een zwarte pest, is van binnen zwarter dan de zwarte van buiten. Laat de zon schijnen en iedereen krijgt dezelfde kleur.

Jouw reactie:

Jouw standpunt:

Racisme heeft geen daarom.

http://home.planet.nl/~migrant1/

Reageer op

één van die uitspraken of verwoord zelf op een gevatte manier een standpunt. Amnesty International Vlaanderen Lesmap racisme – mei 2001 – Marc Van de maele

2

• • •

Gummbah

Peter Pontiac http://www.lbr.nl/humor/opening.htm Amnesty International Vlaanderen Lesmap racisme – mei 2001 – Marc Van de maele

Kies één van de cartoons. Bedenk een passende titel. Wat wil de cartoonist ons duidelijk maken?

3

Mister Cab Driver (meneer de taxichauffeur) van Lenny Kravitz uit “Let love rule” Meneer de taxichauffeur Wil je niet stoppen om me mee te nemen Meneer de taxichauffeur Je houdt niet van m’n huidskleur Meneer de taxichauffeur Je zult nooit winnen Meneer de taxichauffeur Wil niet stoppen om me mee te nemen Meneer de taxichauffeur Misschien heb ik wel hulp nodig Meneer de taxichauffeur Denkt alleen aan zichzelf Meneer de taxichauffeur Houdt niet van mijn uiterlijk Meneer de taxichauffeur Hij houdt niet van mijn dreadlocks Hij denkt dat we allemaal misdadigers zijn Meneer de taxichauffeur Leest teveel romannetjes Meneer de taxichauffeur Rij me maar voorbij met vlammende ogen Meneer de taxichauffeur Denkt dat we allemaal 165-ers zijn Meneer de taxichauffeur Krijg de klere, ik red mezelf wel

dreadlocks = rastakapsel, vlechten

Street 165 in Harlem, New York: misdadige buurt

Laat me erin Meneer de taxichauffeur

Wat belet de taxichauffeur om Lenny Kravitz mee te nemen? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Amnesty International Vlaanderen Lesmap racisme – mei 2001 – Marc Van de maele

4

American Skin – 41 shots (Een Amerikaanse huid – 41 schoten) van Bruce Springsteen uit “Live in New York City” 41 schoten En we gaan Over deze bloedrode rivier Naar de overkant 41 schoten snijden door de nacht Je knielt bij zijn lichaam in de hal Je bidt voor zijn leven. Is het een revolver, is het een mes Is het een portefeuille, dit is jouw leven Het is geen geheim Geen geheim, mijn vriend Je kan gedood worden enkel en alleen Omdat je een Amerikaanse huid hebt 41 schoten Lena maakt haar zoon klaar voor school Ze zegt: “Charles, in deze straten Moet je de regels kennen Als een agent je tegenhoudt Beloof me dat je altijd beleefd zult zijn Dat je nooit of nooit zult weglopen Beloof je moeder dat je je handen zichtbaar zult houden” Is het een revolver, is het een mes Is het een portefeuille, dit is jouw leven Het is geen geheim Geen geheim, mijn vriend Je kan gedood worden enkel en alleen Omdat je een Amerikaanse huid hebt Is het een revolver, is het een mes Is het in je hart, is het in je ogen Het is geen geheim 41 schoten En we gaan Over de bloedrode rivier Naar de overkant 41 schoten Ik krijg die modder aan mijn laarzen We worden gedoopt in dit water en in mekaars bloed

Amnesty International Vlaanderen Lesmap racisme – mei 2001 – Marc Van de maele

5

Amadou Diallo Die 22-jarige West-Afrikaanse straatverkoper werd in februari 1999 doodgeschoten in de hal van zijn appartement in de Bronx door 4 politie-agenten in burger. 41 kogels werden afgevuurd. De agenten dachten dat Diallo gewapend was en naar een wapen greep. Diallo was echter ongewapend: hij had alleen een portefeuille, een beeper en sleutels bij zich. De agenten werden vrijgesproken door een rechtbank in Albany, New York. Street Crime Unit (eenheid tegen straatcriminaliteit, waarvan de 4 politie-agenten deel uitmaakten) De SCU fouilleerde in 1997 en ’98 45.000 mensen, waarvan er maar 10.000 werden gearresteerd. Dat betekent dat 80 % van de verdachten onschuldig was. 10.000en mensen zijn gefouilleerd, meestal zwarten of latino’s – zonder reden. Wanneer zoiets gebeurt jaar na jaar en je kijkt naar een zaak zoals die van Diallo, merk je dat die zaak deel uitmaakt van een breder geheel. Naar: The New York Times van 15 februari 2000

Stellingenspel

De rechtbank van Albany

De zwarte gemeenschap

De huidskleur van het slachtoffer heeft geen enkele rol gespeeld.

De gemeenschap van zwarten en latino’s is voortdurend slachtoffer van onnodig fouilleren en overdreven politiegeweld.

De politie-agenten moesten schieten uit zelfverdediging. Ze dachten dat de verdachte een wapen ging trekken.

Diallo was ongewapend. Hij wilde zijn portefeuille bovenhalen. Er zijn 41 kogels afgevuurd, waarvan er 19 Diallo hebben getroffen.


6

• • • •

Beschrijf uitgebreid de cartoon. Wat is de betekenis van deze cartoon? Welk standpunt neemt de cartoonist in? Is dat ook jouw standpunt? Waarom wel/niet?


7

Across the lines (Over de grens) van Tracy Chapman Over de grens Wie zou daarover durven gaan Onder de brug Over de wegen Die blanken scheiden van zwarten Kies partij Of ren voor je leven Vanavond beginnen de rellen In de achterbuurten van Amerika Zij vermoorden de Amerikaanse droom Een klein zwart meisje wordt aangevallen Zonder enige reden Een krant drukt het verhaal af En racistische gevoelens laaien op De volgende dag ontstaan er rellen Messen en geweren worden getrokken Twee zwarte jongens worden gedood Een blanke jongen wordt blind Een klein zwart meisje wordt aangevallen Kent niemand haar naam Een boel mensen worden gekwetst en zijn boos Het is haar fout

1. Wat wordt er bedoeld met “kies partij of ren voor je leven”? …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 2. Wat is de aanleiding voor de rassenrellen? …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 3. Wat is de fout van het kleine zwarte meisje? …………………………………………………………………… ……………………………………………………………………


8

& het werkterrein van Amnesty International In Guatemala zijn meer dan 200.000 mensen vermoord of “verdwenen”. Meer dan 80 % behoorde tot de oorspronkelijke Mayabevolking.

Een Nigeriaanse advocaat en mensenrechtenactivist, Clement Nwankwo, werd door de Zwitserse politie gearresteerd en mishandeld tijdens zijn verblijf in Genève. Hij was daar om te getuigen voor de Mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties. Clement Nwankwo werd op straat door 6 agenten ingesloten. Eén van hen duwde hem ruw tegen een muur. Toen hij zijn evenwicht probeerde te bewaren, kreeg hij een klap in zijn gezicht waardoor zijn bril beschadigd werd. Omdat hij zich in gevaar achtte, begon hij zijn naam en hotel te

In Equatoriaal Guinea zijn 15 mensen ter dood veroordeeld op basis van bekentenissen afgedwongen door marteling. De 15 werden samen met een 100-tal anderen beschuldigd van betrokkenheid bij de aanval op een militair kamp op het eiland Bioko. Waarnemers van Amnesty International kregen de bevestiging dat vele beschuldigden vastzaten alleen maar omdat ze tot het Bubi-volk behoren.

roepen. Daarop sloegen en schopten de agenten hem. Eén van de agenten drukte een knuppel in zijn nek waardoor hij het bewustzijn verloor. In het politiekantoor werd hij uitgekleed en met handboeien aan een tafelpoot vastgemaakt. De verantwoordelijke van de politie van Genève verklaarde dat Clement Nwankwo’s verzet tegen zijn arrestatie tot het politiegeweld had geleid. Hij verontschuldigde zich wel voor de behandeling in het politiekantoor en beloofde sancties tegen de betrokken agenten.

Bioko


9

Brahmana: Priesters (geestelijke leiders)

Kshatriya: Adel, hoge militairen, bestuurders (wereldlijke leiders)

Vaishya: Landbouwers, veetelers, handelaars (middenklasse)

Shudra: Arbeiders en ambachtslui (arbeidersklasse)

Een 5de kaste zijn de paria’s: kastelozen of onaanraakbaren. In feite maken ze geen deel uit van het kastenstelsel. Ze verrichten de meeste onreine taken (kapper, leerlooier) in de samenleving en leven gescheiden van de anderen. Officieel is het kastenstelsel afgeschaft.

In India worden “onaanraakbaren” ernstig gediscrimineerd. Amnesty International maakte melding van aanvallen op en bedreiging van mensen die het opnemen voor de “onaanraakbaren”. De politie en het gerecht schoten ernstig te kort bij de bescherming van die mensenrechtenactivisten.

Zwarten en andere minderheidsgroepen zijn oververtegenwoordigd in Amerikaanse gevangenissen voor volwassenen en jongeren. Racisme is er wijd verspreid. Tussen 1930 en 1990 werden in de Verenigde Staten 4016 personen geëxecuteerd. Daarvan waren er 2129 zwart of 53 %. In die periode maakten de zwarten 12% uit van de bevolking. Uit een studie over de doodstraf in Georgia bleek dat de doodstraf 4,3 keer meer werd uitgesproken wanneer het slachtoffer blank was. Van de 168 personen die tussen januari 1977 en april 1992 geëxecuteerd werden, waren er slechts 29 veroordeeld voor de moord op een kleurling. En slecht 1 van die 29 was een blanke. (Het aantal zwarten en blanken , dat in de Verenigde Staten vermoord wordt, is ongeveer gelijk.) http://ethics.acusd.edu/Bedeau.html#Unfairness

Opdracht: • Zoek zelf voorbeelden van racisme in de pers of op internet. Je mag natuurlijk ook putten uit eigen ervaringen • Kies één van de voorbeelden op p. 8 of 9 en ga op het internet op zoek naar meer informatie over dat voorval. Wat waren de omstandigheden, de achtergronden, de bredere samenhang, de context? Amnesty International Vlaanderen Lesmap racisme – mei 2001 – Marc Van de maele

10

1001 vormen Op deze website (http://www.hri.ca/racism/Submitted/Theme/index.shtml) vind je heel wat (Engelstalige) artikelen die te maken hebben met racisme. Ze zijn per thema alfabetisch gerangschikt. • • •

Zoek voor jezelf of voor je groepje een artikel uit dat je interesseert. Vat het artikel samen. Geef jouw commentaar.

A. Anti-Semitism (jodenhaat) B. C. Caste (kastensysteem) – cities & racism (steden & racisme) – compensation (schadeloosstelling) – criminal justice (gerecht) D. Democracy (democratie) E. Ethnic Minorities (etnische minderheden) F. G. Gender and Racism (geslacht en racisme) – General (algemene artikelen) – Genocide (volkerenmoord) H. Hate Speech on the Internet (haatcampagnes op het internet) – Human Trafficking and Racism (mensenhandel en racisme) I. Indigenous Peoples (inheemse volkeren) – International Humanitarian Law (internationale wetgeving bij gewapende conflicten) J. K. L. Labour (arbeid) M. Media (media) – Medical Care and Racism (gezondheidszorg en racisme) – Mental Disabilities and Discrimination (geestelijke handicaps en discriminatie) – Migrants and Refugees (migranten en vluchtelingen) N. NGO’s Against Racism (niet-gouvernementele organisaties tegen racisme) O. P. Q. R. Race and Poverty (ras en armoede) – Rastafarians (rastafari’s, leden van de rastabeweging) – Religious Intolerance (godsdienstige onverdraagzaamheid) – Roma Rights (zigeunerrechten) S. Self-Determination (zelfbeschikking) – Sexual Orientation and Racism (seksuele voorkeur en racisme) – Slavery (slavernij) T. U. V. W. Women’s Rights and Racism (vrouwenrechten en racisme) X. Y. Youth and Racism (jeugd en racisme) Z. Amnesty International Vlaanderen Lesmap racisme – mei 2001 – Marc Van de maele

11

Amnesty International strijdt tegen Hongarije – Roma jongeren aangevallen Politieraid De 13-jarige Monika werd op een zondagmorgen door de politie uit haar bed gehaald en in haar nachtkleding naar het politiebureau gebracht. De politie-agenten noemden haar een ‘vuile hoer’ en dreigden ermee haar te doden. Monika is de jongste van 6 Roma jongeren (zigeuners) die opgepakt werden tijdens een brutale politieraid in het noorden van Boedapest op 5 september 1999. De Hongaarse politie brak binnen in een appartementsgebouw zonder enige verklaring, zonder een aanhoudingsbevel. Daar lag een groepje vrienden te slapen na een fuif de avond voordien. Geleidelijk werd het hen duidelijk dat de politie op zoek was naar de aanvallers van een zwangere vrouw, die bij die aanval haar kind had verloren. Klappen De 3 opgepakte jongens kregen slaag en werden met de dood bedreigd. De politie duwde de 16-jarige Sandor en de 21-jarige Norbert Batyi op de grond en bonden hun handen achter hun rug.. Dan kregen de jongens klappen op hun hoofd, schouders en rug. Miklos Drotos, 17 jaar, kreeg slaag toen hij

nog in bed lag en later gingen agenten op zijn nek staan. Trommelvlies De 3 meisjes kregen allerlei racistische en seksistische opmerkingen te verwerken. Elvira Varga, 19, kreeg zo’n klap tegen het hoofd dat haar trommelvlies barstte. De 17-jarige Lilla kreeg klappen in het gezicht. ‘Een baby stierf door jou’, schreeuwde een agent haar toe. Ziekenwagen Op het politiebureau aangekomen, ramde de politie Sandors hoofd tegen een deur. Hij en Norbert werden nog gedurende 45 minuten geslagen, terwijl ze in een andere kamer Miklos hoorden schreeuwen. Toen Sandor ademhalingsproblemen kreeg, werd een ziekenwagen opgeroepen, maar de verplegers mochten hem niet meenemen naar het ziekenhuis. Zonder aanklacht De ouders van de jongeren kwamen in de vooravond aan op het politiebureau. Al snel kwamen er ook mensen van de Roma Burgerrechtenorganisatie toe en samen dienden ze klacht in. De 6 jongeren werden rond 21 uur zonder enige aanklacht vrijgelaten.

4 van de 6 Roma jongeren. De identiteit van de minderjarige jongeren wordt niet meegedeeld. In het verslag zijn hun echte namen niet vermeld. Amnesty International Vlaanderen Lesmap racisme – mei 2001 – Marc Van de maele

12

Briefschrijfactie In oktober 2000 organiseerde Amnesty International een wereldwijde briefschrijfactie waarin ze de Hongaarse minister van Binnenlandse Zaken opriep een onpartijdig onderzoek in te stellen naar de mishandeling van de Roma jongeren. Ook drong ze er bij de minister op aan dat de verantwoordelijken voor de rechtbank zouden gedaagd worden. Reactie In februari 2001 ontvingen de afdelingen van Amnesty International in Canada, Ierland en Zweden brieven van de Hongaarse ambassade met informatie verstrekt door het Hongaarse ministerie van Binnenlandse Zaken. Op 20 september 1999 heeft de openbare aanklager een juridische procedure opgestart tegen de agenten die beschuldigd worden van mishandeling. Het onderzoek is nog niet afgerond. Onderzoeken in Hongarije naar wangedrag van de politie duren meestal eindeloos lang en slechts zelden zijn overtreders ook veroordeeld. Vandaar dat Amnesty International waakzaam blijft. Rechtbankspel • •

Een aanklager formuleert de beschuldigingen tegen de politie-agenten. Een advocaat spreekt in het voordeel van de agenten. Hij verdedigt het optreden van de politie en brengt verzachtende omstandigheden aan. • Een rechter weegt de argumenten van de aanklager en de verdediging af en spreekt een vonnis uit. De argumenten van de aanklager en de verdediging kunnen door een groepje worden voorbereid. De rechter kan geassisteerd worden door een jury.


13

Bedoeling Deze lesmap sluit aan bij eindtermen geformuleerd in de domeinen ‘opvoeden tot burgerzin’ en ‘sociale vaardigheden’: • De leerlingen kunnen op een verdraagzame manier omgaan met verschillen in sexe, huidskleur en etniciteit. • De leerlingen kunnen de eigenheid van medeleerlingen accepteren en waarderen. • De leerlingen kunnen opkomen voor de eigen rechten en voor de rechten van anderen uit de groep. Het anders-zijn van anderen, zeker als het gaat om anderen uit andere culturen met soms andere gewoonten fascineert de meeste leerlingen, maar schrikt hen niet zelden ook af. De bedoeling van deze map is om met deze ambivalente gevoelens te werken. In deze lesmap zitten heel wat aanzetten om in de schoenen van de andere te gaan staan en de situatie te bekijken vanuit dat perspectief. Op die manier worden de eigen ideeën en houdingen opnieuw bevraagd. De lesmap De Wereldconferentie tegen Racisme Die Wereldconferentie is de aanleiding voor deze lesmap. - Wat wil de cartoonist ons duidelijk maken? - De wereld vormt een puzzel, de mensen vormen een veelkleurige puzzel, elke mens is een puzzel. Als een puzzelstukje ontbreekt, is de puzzel onaf, het geheel geschonden. Het mannetje wil het ontbrekende stukje veroveren. Niet toevalligheid het stukje met zijn hart. Wie puzzelstukjes wil verbannen uit zijn puzzel, verliest zelf een kostbaar puzzelstukje, zijn hart. Klaagmuur De leerlingen kunnen reageren op één van de uitspraken of er zelf een nieuwe bedenken. De resultaten worden klassikaal uitgewisseld. Cartoons De leerlingen kunnen individueel of in groepjes werken. - Wat wil de cartoonist ons duidelijk maken? - 4 vingers sturen de duim weg. Een aantal niet zo fraaie gebaren worden daarbij gemaakt. Opvallend is ook de vlag met daarop Nederland met een ring (White Power?) er rond. Nederland is ‘ommuurd’. Zonder duim zijn echter o.a. een aantal grijpfuncties niet meer mogelijk. Door gastarbeiders (koffertje) weg te sturen snijdt men zich dus in eigen hand. - Wat wil de cartoonist ons duidelijk maken? - Nog liever een smurf (een fictieve figuur met een blauwe huid) in huis dan een kleurling van vlees en bloed. Het racisme van de vader neemt absurde vormen aan. Songs Mister Cab Driver - Wat belet de taxichauffeur om Lenny Kravitz mee te nemen? - Z'n huidskleur - Z'n uiterlijk - Z'n dreadlocks (z'n rastakapsel) - De idee dat alle zwarten misdadigers zijn. Amnesty International Vlaanderen Lesmap racisme – mei 2001 – Marc Van de maele

14

"Mister Cab Driver" is een simpel rock and rollnummer. American Skin ‘American Skin’ is een rustig nummer van Bruce Springsteen over de dood van Amadou Diallo. Het nummer heeft in de Verenigde Staten voor een ware controverse gezorgd: de politievakbonden van New York waren woest. Heel wat popmuzikanten hebben songs geschreven over Diallo. Muzikaal en tekstueel de knapste song is ‘Diallo’ van Wyclef (uit de CD ‘Ecleftic’). Een Nederlandse vertaling van de tekst is te vinden in de lesmap ‘Het werk van Amnesty’. ‘A.D. 2000’ van Erykah Badu (uit de CD ‘Mama’s gun’) is een jazzy song waarin Amadou vanuit de hemel mijmert over de zin van zijn dood. Stellingenspel Laat alle leerlingen hun positie bepalen. In groepjes van gelijkgestemden kunnen extra argumenten worden aangedragen, die nadien in een soort van rechtbankspel kunnen worden uitgespeeld. In de loop van de discussie kunnen leerlingen van positie veranderen. De cartoon - Beschrijf uitgebreid de cartoon. - De cartoonist verbindt voorwerpen die iedereen op zak heeft met termen uit de wapenindustrie. Die voorwerpen zijn afgebeeld in het kader van een trainingsprogramma van het New York Police Department i.v.m. wapenherkenning.(Het lijken wel gadgets uit een James Bond-film) - Wat is de betekenis van deze cartoon? - De cartoonist wil op een ironische manier duidelijk maken dat de bewuste agenten onschuldige gebruiksvoorwerpen hielden voor gevaarlijke wapens. - Welk standpunt neemt de cartoonist in? - De cartoonist hekelt het gebrek aan professionaliteit van de agenten van dat elitekorps. Ze voelden zich bedreigd door eenvoudige gebruiksvoorwerpen met alle gevolgen van dien. Across the lines ‘Across the lines’ is een rustig folknummer. - Wat wordt er bedoeld met ‘kies partij of ren voor je leven’? - Ofwel kies je partij voor blank of zwart, ofwel ben je het mikpunt van beide partijen. Objectiviteit, toenadering zoeken, onderhandelen, compromissen sluiten… het hoort er allemaal niet meer bij. Zo verzuurd is de sfeer. - Wat is de aanleiding voor de rassenrellen? - De aanval op het kleine zwart meisje. - Wat is de fout van het kleine zwarte meisje? - In feite is ze natuurlijk slachtoffer, maar het incident heeft wel geleid tot nog meer geweld o.a. de dood van 2 zwarte jongens. Racisme & het werk van Amnesty International Hieronder de websites waarop wat meer informatie te vinden is over de geselecteerde items. Guatemala: http://amnesty.spanner.org/news/mag/may99/news.html Zwitserland: http://amnesty.spanner.org/news/mag/nov97/news.html Equatoriaal Guinea: http://amnesty.spanner.org/news/mag/jul98/newsreview.html India: http://amnesty.spanner.org/news/mag/dec00/news.shtml Verenigde Staten: http://ethics.acusd.edu/Bedeau.html#Unfairness Racisme 1001 vormen Laat de leerlingen in groepjes werken. Ieder groepje brengt zijn samenvatting en commentaar in de klasgroep. Mogelijk leidt dat tot (hevige) discussies. Amnesty International strijdt tegen racisme De tekst over de Roma jongeren wordt klassikaal behandeld. Rechtbankspel In een groepswerk wordt het spel voorbereid. In het eigenlijke spel treden 3 figuren op: de aanklager, de verdediger en de rechter. Ofwel velt de rechter op zijn eentje het vonnis ofwel kan er een stemming worden georganiseerd in de volledige klasgroep.


Inhoud. RACISME Een verzameling educatieve materialen en methodieken

Recommend Documents